ประวัติและผลงานครูภูมิปัญญาท้องถิ่น มิถุนายน

ทำเนยี บแหล่งเรียนรู้อำเภอนำวงั ประจำเดอื นมิถนุ ำยน 2563 ศูนย์กำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัยอำเภอนำวัง สำนกั งำน กศน. จงั หวัดหนองบวั ลำภู กระทรวงศึกษำธิกำร

คำนำ \"แหล่งเรียนรู้\" หมายถึง แหล่งข้อมูลข่าวสาร สารสนเทศ และประสบการณ์ ท่ีสนับสนุนส่งเสริมให้ ผู้เรียนใฝ่เรียน ใฝ่รู้ แสวงหาความรู้และเรียนรู้ด้วยตนเองตามอัธยาศัย อย่างกว้างขวางและต่อเน่ือง เพื่อ เสริมสร้างให้ผู้เรียนเกิดกระบวนการเรียนรู้ และเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ เป็นแหล่งเรียนรู้ตลอดชีวิต ที่ ประชาชนสามารถหาความรู้ได้ด้วยตนเอง แหล่งเรียนรู้เล่มนี้ จัดทาข้ึนเพื่อส่งเสริมให้ชุมชนและสังคม มี แหลง่ การเรียนรู้เพ่อื การศึกษาที่หลากหลาย สามาเรียนรู้ได้ได้ตลอดชวี ิต เป็นเครื่องมือทีส่ าคัญของบคุ คลแห่ง การเรยี นรู้ ในการหาความรู้เพ่ือพฒั นาตนเอง ทง้ั ๕ ตาบลในอาเภอนาวงั ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอนาวัง จึงได้จัดทาทาเนียบแหล่งเรียนรู้ ของอาเภอนาวัง จังหวัดหนองบัวลาภู ซึ่งเป็นแหล่งข้อมูลที่รวบรวมภูมิปัญญาท้องถ่ิน ทั้ง ๙ ด้านซ่ึง ประกอบด้วย ด้านเกษตรกรรม ด้านอตุ สาหกรรมและหัตถกรรม ดา้ นการแพทย์แผนไทย ด้านการจดั การ ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอ้ ม ด้านกองทนุ และธรุ กิจชุมชน ด้านศิลปกรรม ด้านภาษาและวรรณกรรม ด้านปรัชญา ศาสนาและประเพณี ด้านโภชนาการ ท้ัง ๙ ด้านน้ี พร้อมให้ผู้ที่สนใจศึกษา ค้นคว้า ด้วย กระบวนการจัดการเรียนรู้ที่แตกต่างกนั ปลูกฝงั ให้ผู้ที่มาศกึ ษาได้ร้แู ละรักและเหน็ คุณค่าในท้องถิน่ ของตนเอง การรวบรวมจัดทาเอกสารเกี่ยวกับแหล่งเรียนรู้เล่มนี้ ได้รับความร่วมมือจากองค์กรในพื้นที่ รวมทั้ง ผอู้ านวยการศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอนาวงั ทไี่ ด้ใหข้ อ้ คดิ เหน็ ข้อเสนอแนะ และแนวทางในการปฏิบตั ิงานใหม้ ีความชดั เจนในการปฏบิ ตั งิ านมากย่ิงขึ้น จึงขอขอบพระคุณทุกท่านท่ีมสี ว่ นเกี่ยวข้อง ณ โอกาสนี้ ซงึ หวงั ว่าเอกสารเล่มนจ้ี ะเป็นประโยชน์ใน การนาไปเป็นข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนางานให้เกิดประโยชน์แก่ประชาชนกลุ่มเป้าหมายและสามารถ ดาเนนิ การไดอ้ ยา่ งมีประสิทธผิ ลยง่ิ ขน้ึ กลุม่ งานการศกึ ษาตามอธั ยาศัยอาเภอนาวงั ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอนาวัง

สำรบัญ เร่ือง หนำ้ แหล่งเรยี นรู้ / ภูมปิ ญั ญำทอ้ งถิ่น ตำบลเทพคีรี - ดา้ นเกษตรกรรม สาขา การทาสวนเกษตรผสมผสาน…………………………….……………….. 1 แหลง่ เรียนรู้ / ภูมิปัญญำทอ้ งถนิ่ ตำบลวังปลำป้อม - ด้านกองทนุ และธรุ กจิ ชมุ ชน สาขา……………………………………………………………………………5 แหล่งเรียนรู้ / ภมู ปิ ัญญำทอ้ งถิ่น ตำบลนำแก - ดา้ นโภชนาการ สาขา กลุ่มขา้ วฮาง………………………………………………………………………..10 แหล่งเรยี นรู้ / ภมู ิปญั ญำทอ้ งถิ่น ตำบลวงั ทอง -ดา้ นทอ่ งเทย่ี ว กลุ่มวัดถ้าเอราวณั …….................................................................................11 แหล่งเรียนรู้ / ภูมปิ ญั ญำทอ้ งถนิ่ ตำบลนำเหล่ำ - ด้านอาชพี กล่มุ กระติบข้าวเหนียว……………………………………………………………………….13

1 ประวัตแิ ละผลงำนครูภูมปิ ญั ญำท้องถ่นิ กศน.ตำบลเทพครี ี ด้ำนเกษตรกรรม สำขำ กำรทำสวนเกษตรผสมผสำน นำยนริ ัตน์ ลุนจฬุ ำ เบอรโ์ ทรศัพท์ 086-2305626 ต.เทพคีรี อ.นำวงั จ.หนองบวั ลำภู

2 นำยนริ ตั น์ ลุนจฬุ ำ ประวัติและผลงำนครภู ูมิปัญญำทอ้ งถน่ิ จงั หวัดหนองบัวลำภู ด้ำนเกษตรกรรม สำขำ กำรทำสวนเกษตรผสมผสำน 1. ประวัตแิ ละผลงำน นายนริ ัตน์ ลุนจฬุ า เกิดเม่อื วนั ที่ 22 มนี าคม 2513 เกดิ ทบ่ี ้านเทพครี ี หมู่ท่ี 7 ตาบลเทพคีรี อาเภอ นาวัง จังหวัดหนองบัวลาภู บิดา ช่ือ นายเสอื ลนุ จุฬา มารดา ชือ่ นางหนพู ิจ ลนุ จุฬา อย่บู ้านเลขที่ 102 หมู่ท่ี 7 ตาบลเทพครี ี อาเภอนาวงั จงั หวัดหนองบัวลาภู นายนิรัตน์ ลุนจุฬา เกดิ ในตระกูลชาวนา เรียนจบมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย มผี ลงานในการทาสวน เกษตรผสมผสาน ตั้งแต่ พ.ศ.2550 จนถงึ ปจั จบุ นั รวม 8 ปี และไดอ้ ุทิศตนเพอื่ สังคมมาโดยตลอด เป็น วิทยากรตามโครงการจดั กระบวนการเรยี นรู้ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ให้กับประชาชนในพ้นื ที่มา โดยตลอด เชน่ ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอนาวัง 2. องค์ควำมรู้และควำมชำนำญ นายนริ ัตน์ ลนุ จุฬา มีองคค์ วามรแู้ ละความเชยี่ วชาญทีน่ าไปถา่ ยทอดใหแ้ ก่ผู้เรยี นและผู้สนใจองค์ ความรู้ประกอบดว้ ย - การปลูกฝรั่ง - การปลกู หนอ่ ไม้นอกฤดู - การปลกู พชื ผักสวนครวั ผสมผสาน จุดเดน่ คือมีการปลูกฝรงั่ หนอ่ ไม้ พืชผกั สวนครวั ท่ีมไี วจ้ าหน่ายตามตลาดนัด คลองถม ใชว้ ิธีการดแู ล แบบจลุ ินทรยี ์ ไมใ่ ช้สารเคมี แกลบดา ปยุ๋ คอก ซ่ึงเปน็ วัสดทุ ่มี ีอย่ตู ามบา้ น ซ่งึ สามารถช่วยลดตน้ ทนุ และทาให้ ได้ผลติ ภณั ฑ์ท่มี ีคุณภาพในการก่อไปประกอบอาหารไดเ้ ป็นอยา่ งดี และ เปน็ วิทยากรถ่ายทอดความรู้ใหก้ ับ ประชาชนในพ้นื ท่ี จานวน 25 คน 3. กำรถ่ำยทอดควำมรู้และควำมเชย่ี วชำญ นายนริ ัตน์ ลุนจฬุ า มเี ครือขา่ ยและมวี ธิ กี ารสรา้ งเครอื ขา่ ย ดงั น้ี -ศนู ย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั อาเภอนาวัง -สานักงานพัฒนาชมุ ชนอาเภอนาวัง -องค์การบริหารส่วนตาบลเทพคีรี -กลมุ่ เกษตรกรตาบลเทพคีรี 4. ลักษณะของเครอื ข่ำยและกำรสรำ้ งเครือขำ่ ย นายนิรัตน์ ลนุ จฬุ า มกี ารสรา้ งเครอื ข่ายโดยการไปเป็นวิทยากรการปลกู ฝร่งั และวธิ กี ารดแู ลหน่อไม้ ตามหม่บู า้ นและหนว่ ยงานต่างๆ ทใี่ ห้ความสนใจ และใช้บา้ นตนเองเป็นแหลง่ เรียนรูใ้ นการทาสวนเกษตร ผสมผสานและจาหนา่ ยใหก้ บั ประขาชนในพืน้ ที่อาเภอนาวังทีส่ นใจ และได้ประชาสัมพนั ธโ์ ดยการนาผลติ ภัณฑ์ ออกจาหนา่ ยให้เห็นถึงคุณภาพของสินคา้ โดยการไปจาหน่ายตามสถานท่ีตา่ งๆ

3 5. ผลงำนทเ่ี ป็นประโยชนต์ ่อชุมชนและสังคม นายนริ ตั น์ ลุนจุฬา มผี ลงานที่เป็นประโยชน์ตอ่ ชุมชน/สงั คม ดังน้ี ไดอ้ ุทิศตนในการเป็นวิทยากรการ ทาสวนเกษตรผสมผสานใหแ้ ก่บุคคลในชุมชนและเป็นวิทยากรใหแ้ ก่ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษา ตามอัธยาศัยอาเภอนาวัง ปลี ะไมน่ อ้ ยกว่า 25 คน 6. รำงวัลหรือเกียรติคุณทไี่ ด้รบั พ.ศ.2562 เปน็ วิทยากรกระบวนการโครงการจัดกระบวนการเรียนรู้หลักปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง จาก กศน.อาเภอนาวงั พ.ศ.2563 เปน็ ปราชญ/์ ภูมิปญั ญาท้องถนิ่ ดเี ด่น จาก กศน.อาเภอนาวัง

4

5 ประวัติและผลงำนครภู ูมปิ ญั ญำท้องถ่นิ กศน.วงั ปลำป้อม ดำ้ นกองทนุ และธุรกจิ ชุมชน นำยคำตำ อทุ ัยเลี้ยง เบอรโ์ ทรศัพท์ 084-4185268 ต.วังปลำป้อม อ.นำวัง จ.หนองบวั ลำภู

6 นำยคำตำ อุทยั เลีย้ ง ประวตั แิ ละผลงำนครูภูมิปัญญำทอ้ งถน่ิ จงั หวดั หนองบวั ลำภู ด้ำนกองทุนและธรุ กิจชมุ ชน 1. ประวัตแิ ละผลงำน นายคาตา อุทยั เลี้ยง 50/1 ปจั จุบนั อยู่ บ้านโคกเจริญ หมู่ 2 ตาบลวงั ปลาปอ้ ม อาเภอนา วัง จังหวดั หนองบัวลาภู 39170 การศึกษา มธั ยมศึกษาตอนต้น นายคาตา อุทัยเลีย้ ง เปน็ บคุ คลทนี่ า่ ยกย่อง ดารงตาแหน่ง ครภู มู ิปัญญาทอ้ งถน่ิ ทางด้านกองทนุ และธรุ กิจชมุ ชน มีความสามารถในดา้ นการสะสมและบรหิ ารกองทุนและสวัสดกิ าร ชุมชน ความม่ันคงใหแ้ ก่ ชีวิตความเป็นอยู่ของสมาชิกในกลุม่ 2. องค์ควำมรู้และควำมชำนำญ นายคาตา อุทยั เลย้ี ง มีความร้ดู ้านกองทุนและธรุ กิจชุมชน 3. กำรถำ่ ยทอดควำมรู้และควำมเช่ียวชำญ นายคาตา อุทยั เลี้ยง มีความรดู้ า้ นกองทนุ และธุรกิจชุมชน มีการจดั การกองทนุ ชุมชนในรปู ของ สหกรณอ์ อมทรัพยร์ วมถงึ ความสามารถในการจัดสวัสดิการในการประกันคุรภาพชีวติ ของคนให้เกดิ ความมัน่ คง ทางเศรษฐกจิ สงั คม และวฒั นธรรม โดยการจดั ตงั้ กองทนุ สวัสดิการรกั ษาพยาบาลของชมุ ชนและการจดั ระบบ สวัสดกิ ารบรกิ ารชุมชน 4. ลกั ษณะของเครอื ข่ำยและกำรสร้ำงเครือขำ่ ย มหี น่วยงานของรฐั เอกชนและกลุม่ สนใจจากส่วนราชการต่าง ๆ ให้ความสนใจ และเป็นแหล่งจัด อบรมใหค้ วามรู้ ค้นควา้ หาความรู้ให้กับนักเรยี น นกั ศกึ ษาและประชาชนท่ัวไปท่ีสนใจศึกษา ศูนย์การศกึ ษา นอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอาเภอนาวัง ได้นานกั ศกึ ษาศกึ ษา เรยี นรู้ ทางดา้ นการกองทุนและธุรกจิ ชมุ ชน ณ บา้ นโคกเจริญ หมทู่ ี่ 2 ต.วงั ปลาป้อม อ.นาวัง จ.หนองบัวลาภู 5. ผลงำนท่เี ปน็ ประโยชน์ตอ่ ชมุ ชนและสังคม จัดตงั้ กลุ่ม การจัดการกองทุนของชุมชน และกลุม่ ผทู้ สี่ นใจในงานด้าน กองทนุ และธุรกิจชมุ ชน ใน ชุมชน หมู่บ้าน ระดบั ตาบล และอาเภอ ดา้ นการชว่ ยเหลือขับเคลือ่ นวาระงานตามนโยบายของรัฐบาล โครงการสง่ เสรมิ วินัยการออมกบั กองทนุ การออมแหง่ ชาติ (กอช.) ในระดบั พื้นที่ เครอื ข่าย กานนั ผู้ใหญบ่ ้าน ฯลฯ,กม.และครอบครวั ฯดาเนินการได้ร้อยละ 175 ในระดบั พืน้ ที่

7 6. รำงวัลหรือเกยี รติคุณทไ่ี ด้รับ ไดร้ บั การยกย่องให้เป็นบุคคลท่ีมคี วามรู้ ความสามารในหลายๆดา้ น และไดร้ ับรางวลั ในดา้ นตา่ งๆ ดงั ตอ่ ไปนี้ -รางวลั ประจาปี 2559 รางวัลชนะเลิศ ระดบั อาเภอ ตามโครงการคดั เลอื กหมบู่ ้านดเี ด่น(บ้านสวย เมอื งสุข) ระดับอาเภอ -รางวัลประจาปี 2559 รางวลั ชมเชย กองทนุ แกไ้ ขปัญหาความยากจน(กข.คจ.)ประเภทหมูบ่ า้ น เศรษฐกจิ พอเพยี ง”อยูเ่ ย็น เปน็ สุข”ดเี ด่นระดบั จังหวัด -รางวลั ประจาปี 2562 รางวัลผลงานดีเดน่ ด้านการชว่ ยเหลอื ขับเคล่อื นวาระงานตามนโยบายของ รฐั บาล โครงการส่งเสริมวินัยการออมกับกองทุนการออมแหง่ ชาติ (กอช.) ในระดับพนื้ ที่ เครอื ข่าย กานนั ผู้ใหญบ่ ้านฯลฯ,กม.และครอบครัวฯดาเนินการได้ร้อยละ 175 ในระดบั พืน้ ที่

8

9 ภำพประกอบกจิ กรรม กำรจดั ต้ังด้ำนกองทุนและธรุ กิจชมุ ชน

10 ประวตั แิ ละผลงำนครูภูมปิ ญั ญำทอ้ งถ่นิ กศน.นำแก ดำ้ นอำชพี สำขำขำ้ วฮำงแหล่งเรยี นรู้ นางสาคร คณาศรี ปที ่จี ดั ตัง้ 2550 ทตี่ ง้ั เลขที่ 146/1 หม่ทู ่ี 7 บ้านนาแก ตาบลนาแก อาเภอ นาวัง จงั หวดั หนองบวั ลาภู รหสั ไปรษณีย์ 39170 พิกดั ท่ีต้งั Latitude 17.365405 , Longitude 102.072633 ผู้รับผิดชอบศูนยก์ ารเรยี นรู้ นางสาคร คณาศรี หมายเลขตดิ ตอ่ 080-7681091 ผปู้ ระสานงาน นายวทิ ูลย์ ยอดคีรี หมายเลขตดิ ต่อ 062- 2218711 E-Vitoonkrilee@gmail.com ID :2002312425 ควำมเปน็ มำ ขา้ วฮาง เปน็ ข้าวสารแปรรูป โดยวธิ ีการน่ึงข้าวเปลอื กให้สุกกอ่ น แลว้ จึงนาไปสเี ปน็ ข้าวสาร ข้าวฮาง ทาได้ทั้งข้าวเจา้ และขา้ วเหนยี ว การทาข้าวฮางเป็นภมู ปิ ัญญาด้งั เดมิ ของคนไทยภาคอสี าน เพ่อื ให้ เกบ็ ขา้ วเปลือกไวไ้ ด้เปน็ เวลานาน กรณเี กิดปญั หาขา้ วในนาเสยี หายจากภยั ธรรมชาติ เช่น นา้ ท่วม ฝนแล้ง ข้าวฮางงอก ถอื เป็น ขา้ วกล้อง ชนดิ หน่ึงทีถ่ กู เพาะงอกดว้ ยวิธธี รรมชาตทิ าใหจ้ มูกขา้ วมีการสะสมโปรตีน มากขึ้น จึงมปี ระโยชน์มากกว่าขา้ วกลอ้ งธรรมดาถงึ 15 เท่านางสาคร คณาศรี จึงได้เห็นความสาคัญของการ ทาขา้ วฮางงอก สถานที่ใหค้ วามรู้และเปน็ แหล่งเรียนรู้แกผ่ ทู้ ี่สนใจก็สามารถเข้าศกึ ษาดงู านกลุ่มข้าวฮางงอกได้ ท่ีบา้ นของ นางสาคร คณาศรี ซึ่งมีสมาชิกกลุม่ จานวน 20 คน ประโยชน์ วิตามินบี 1 มากกว่า 4 เท่าชว่ ยป้องกันโรคเหน็บชาไดด้ มี ธี าตุเหล็ก มากกว่า 2 เท่าช่วยป้องกนั โรคโลหิตจางมี โปรตีน มากกว่า 20-30 เปอรเ์ ซน็ ต์ ชว่ ยเสริมสร้างและซอ่ มแซมสว่ นที่สกึ หรอของร่างกายมเี กลอื แรแ่ ละ วติ ามนิ ต่างๆ รวมกันมากกวา่ 20 ชนดิ ช่วยเสริมสร้างใหร้ า่ งกายแขง็ แรงและมีความจาดวี ิตามินอี ชว่ ยให้ไม่ แก่ตวั เรว็ มซี ลิ เิ นยี ม ช่วยปอ้ งกนั การเกดิ โรคมะเร็ง สถานที่จัดจาหน่ายสนิ คา้ เลขที่ 146/1 หมทู่ ่ี 7 บา้ นนาแก ตาบลนาแก อาเภอนาวัง จงั หวดั หนองบวั ลาภู รหัสไปรษณีย์ 39170 บ้านของนางสาคร คณาศรี ประธานกลมุ่ ข้าวฮางงอก

11 ประวัตแิ ละผลงำนครภู ูมปิ ญั ญำท้องถน่ิ กศน.นำเหลำ่ ด้ำนอำชพี สำขำกระตบิ ขำ้ ว กระตบิ ข้ำว ควำมเป็นมำ/ควำมสำคัญ เกิดจากการสังเกต โดยวันมหี นึง่ ตรงกับวนั ขึน้ ปีใหม่นางเพ็งไดต้ ื่นเชา้ ทาอาหาร ไปใสบ่ าตรทีว่ ัด เม่ือไปถงึ วัดนางเพ็งไดส้ ังเกตเห็นชาวบา้ นบางกลุ่มนากระติบข้าวใส่ขา้ วมาใสบ่ าตร จงึ ได้ขอดแู ละได้สงั เกตวสั ดุอปุ กรณ์ ทใ่ี ช้ในการทา และการสานของกระตบิ ข้าวใบนน้ั จึงเกิดความสนใจและคิดจะลองทา เมอ่ื นามาทดลองทาแลว้ ประสบผลสาเร็จ ตอ่ มานางเพง็ ไดม้ ีความคดิ สร้างสรรคท์ ีจ่ ะทาให้กระติบข้าวมสี ีสันสวยงาม จงึ ไดฝ้ ึกหัดทาแบบ การย้อมสผี สมอาหาร การสานกระติบข้าวเปน็ ชอื่ กป็ ระสบผลสาเร็จแลว้ ไดน้ ามาเผยแพร่ใหช้ าวบ้านได้เรยี นรู้ วธิ ีกำรทำ วธิ กี าร/ขน้ั ตอน ขั้นตอนท่ี 1 จักรตอกให้เปน็ แผ่นเลก็ บางๆ ขัน้ ตอนที่ 2 เหลาตอกให้เรยี บเนยี น ขั้นตอนที่ 3 นาตอกมาตากแดด ขน้ั ตอนท่ี 4 เริ่มสานเป็นแผ่นสเ่ี หลย่ี มผนื ผา้ ยาวพอทจ่ี ะทาโค้งเข้าหากนั ขั้นตอนท่ี 5 นาโคง้ เข้าหากันแลว้ สานเปน็ วงกลม ขน้ั ตอนที่ 6 นากา้ นตาลมาเหลาให้เป็นวงกลมเลก็ แล้วนามาโค้งใสก่ อ้ กระตบิ ข้าว ขน้ั ตอนท่ี 7 สานในแต่ละสว่ นเสรจ็ ก็นามาประกอบกัน ขน้ั ตอนที่ 8 กระติบข้าวแบบธรรมดาไมใ่ ส่สี วัสดุ/อุปกรณ์ - ไมไ้ ผ่อายปุ ระมาณ 4-5 เดือน - ดา้ ยไนล่อน - เข็มเยบ็ ผา้ ขนาดใหญ่ - กรรไกร - มดี โต้ - เล่อื ย - เหล็ก หมาด - ก้านตาล - เครื่องขูดตอก - เครอ่ื งกรอด้าย ปรำชญ์ชำวบ้ำน นางบญุ เพง็ ผมอนิ ทร

12

13 ประวตั ิและผลงำนครภู มู ปิ ญั ญำท้องถ่นิ กศน.วังทอง ด้ำนทอ่ งเที่ยว สำขำถำ้ เอรำวณั วัดถ้ำเอรำวณั วดั ถา้ เอราวัณ ต้งั อยูบ่ า้ นผาอินทรแ์ ปลง ตาบลวังทอง อาเภอนาวัง จังหวัดหนองบัวลาภู เปน็ วัดสังกดั ธรรมยตุ นิ ิกาย ภายในวัดนอกจากจะเป็นวัดทีม่ ีความสงบร่มรื่นแล้ว ยงั มถี า้ เอราวณั แหลง่ ท่องเทย่ี วทาง ธรรมชาตทิ ่ีสวยงาม และข้ึนช่อื ของจังหวดั หนองบัวลาภู ถ้าเอราวัณ ถ้าเอราวัณ ตามประวัตคิ วามเป็นมาของถา้ อันเปน็ มรดกทางธรรมชาติแหง่ นไี้ ม่มหี ลักฐานวา่ ผู้ใด เป็นผ้คู น้ พบครั้งแรกเม่ือใด แต่มเี รอ่ื งเลา่ วา่ ประมาณ ปี พ.ศ.๒๑๐๖ พระเจ้าไชยเชษฐาธริ าชเจ้า ทรงยก กองทพั ออกตอ่ ต้าน กองทพั พระเจ้าหงสาวดี ของพมา่ ทรงเสียทขี ้าศึกแตกพ่ายย่อยยับพระเจ้าไชยเชษฐาธริ าช จงึ รวบรวมเอาแมท่ พั นายกองไพร่พลราษฎรออกเดินทาง หลบหนไี ปทางด้านทิศตะวันตก เพอื่ หาสถานท่ี ปลอดภยั หลบซอ่ นข้าศึก จนมาถึงบริเวณเทอื กเขาผาวัง ซึง่ มีเขาลกู หนงึ่ (ปัจจุบนั คอื ถ้าเอราวัณ) จึงมอบให้ เจ้าชายนาเรือและเจ้าชายวรวงศผ์ เู้ ป็นพระอนุชา แบ่งกาลังไพรพ่ ลราษฎรคร่ึงหนง่ึ ประจาอย่ทู ถ่ี ้าเอราวัณ เพอ่ื ซอ่ งสมุ กาลังฝึกทหารและสะสมเสบียงอาหารเกบ็ ไว้ในการทาศึกสงครามก้แู ผน่ ดนิ ต่อไป จากน้ันกไ็ ม่มีเรื่องเล่า เกี่ยวกับถา้ เอราวัณอีก จนตอ่ มา “พระครูปลัดฝนั่ ปาเรสโก” ไดธ้ ุดงคม์ าพักปฏบิ ตั ิธรรมอยู่ที่เชิงเขา ท่านเห็นเปน็ ทเ่ี หมาะสมตอ่ การทาความ เพยี รบาเพญ็ ภาวนา จงึ ได้เชิญชวนผมู้ ีจติ ศรทั ธาสรา้ งวดั ข้ึน เมอื่ วันท่ี ๑๐ ธนั วาคม ๒๕๑๒โดยใชช้ ่อื ว่า “วดั ถ้า ชา้ ง” หรือวดั ผาถา้ ชา้ งตามช่อื ภูเขาถ้าช้างที่ชาวบ้านเรียกกัน ต่อมามผี ู้มจี ติ ศรทั ธาบรจิ าค ทรพั ยส์ รา้ ง รปู ปัน้ ช้างเอราวณั พาหนะของพระอนิ ทร์ เอาไวต้ รงเชงิ บันไดขนึ้ ถ้า จึงเรียกชื่อวัดใหม่ว่า“วดั ถ้าเอราวัณ” และ เรียกชือ่ ของถ้าว่า“ถ้าเอราวัณ” เพ่ือให้สอดคลอ้ งกัน ชือ่ ถ้าเอราวัณจึงมาถึงเทา่ ทกุ วันน้ี เดมิ การเที่ยวก็ คอ่ นขา้ งทลุ ักทเุ ล เพราะต้องป่ายปนี เขาขึ้นไปยังถ้า ในปี พ.ศ. ๒๕๑๘ มีผบู้ รจิ าคทรพั ย์ สร้างบันไดปนู ซเี มนต์ วนไปตามทางชันของเขาอยา่ งมีศลิ ปะจานวน ๖๒๑ ขั้น บรเิ วณปาก ถ้ามพี ระพุทธรูปองคใ์ หญท่ มี่ ีพระนามว่า “พระพทุ ธชัยศรีมหามุนตี รโี ลกนาถ” ซง่ึ มพี ุทธลกั ษณะได้สดั สว่ นงดงาม สรา้ งในปี พ.ศ. ๒๕๑๙ สมเด็จพระ มหาวีรวงคว์ ดั พระศรีมหาธาตเุ ป็นผู้ถวายพระนาม ตรงหนา้ พระพุทธรปู เป็นลานกวา้ งสาหรับยนื รบั ลมชมวิว ทวิ ทศั น์ ท่ีสวยงามตามธรรมชาติ ภายในถา้ เปน็ หอ้ งโถงกว้างขวาง และเปน็ สถานท่ี ท่ีมาแห่งนิทานพ้นื บ้าน เรอ่ื ง “นางผมหอม” มีหนิ งอกหนิ ย้อยสวยงามตระการตา การเดนิ ทาง ตามทางหลวงหมายเลข ๒๑๐ บรเิ วณหลัก กม.ท่ี ๑๓ (หนองบวั ลาภู – เลย ) ห่างจากตวั เมือง หนองบัวลาภู ๔๕ กม. มที างแยกขวามอื เข้าไปอกี ๒ กม.

14