หน่วยที่ 6 สุภาษิตสอนจิตเตือนใจ

ภาษาไทย (วรรณคดแี ละวรรณกรรม) ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ ๖ กลุ่มสาระการเรียนร้ภู าษาไทย ๖หน่วยการเรียนรู้ท่ี

๖หน่วยการเรยี นรทู้ ่ี สุภาษิตสอนจติ เตอื นใจ เป้าหมายการเรียนรู้ • นำควำมรู้และควำมคดิ จำกเร่ืองทีอ่ ำ่ นไปใชแ้ ก้ปัญหำในกำรดำเนนิ ชวี ติ • แสดงควำมคิดเหน็ จำกวรรณคดีและวรรณกรรมทอ่ี ่ำน • อธิบำยคณุ ค่ำของวรรณคดแี ละวรรณกรรมท่ีอ่ำน และนำไปประยกุ ตใ์ ชใ้ นชีวติ จรงิ

สภุ าษิตสอนจิตเตอื นใจ เธอเคยอา่ นวรรณคดี เรอื่ ง สุภาษติ สอนหญงิ ไหม ฉันไม่เคยอ่านหรอก ฉันวา่ คาสอนจากเรื่องนี้ ฉันวา่ เมือ่ เราอา่ นแล้วสามารถนามาปรบั ใช้ ฉนั เปน็ ผชู้ าย สามารถนามาใช้เปน็ แนวทาง ในชีวิตประจาวันไดเ้ ปน็ อย่างดเี ลยแหละ ในการดาเนินชวี ิตไดท้ ุกเพศทุกวัยเลยนะ จะอา่ นสุภาษติ สอนหญิง ไดย้ งั ไงละ่ ผชู้ ายกอ็ ่านไดเ้ หมอื นกัน

สุภาษิตไทย สภุ าษิต หมำยถึง ขอ้ ควำมหรือถ้อยคำท่มี ีควำมหมำยไปในทำง แนะนาสั่งสอน ให้ข้อคดิ มคี ตสิ อนใจ นาไปใช้ไดจ้ รงิ

สภุ าษิตไทย สุภาษิต หมำยถงึ ขอ้ ควำมหรอื ถ้อยคำทีม่ คี วำมหมำยไปในทำง แนะนาสัง่ สอน ให้ข้อคดิ มีคตสิ อนใจ นาไปใชไ้ ด้จริง นกน้อยทารังแตพ่ อตัว ตวั อยา่ งสุภาษติ ทาดไี ดด้ ี ทาชั่วไดช้ ่ัว ปญั ญาประเสริฐกว่าทรัพย์ ความไมม่ โี รคเปน็ ลาภอนั ประเสริฐ จงรักษาความดปี ระดจุ เกลอื รักษาความเค็ม

สภุ าษติ ไทย เรียกอกี ชื่อหน่งึ ว่า สภุ าษติ สอนสตรี

สภุ าษติ ไทย เรียกอกี ชือ่ หนึง่ วา่ สภุ าษติ สอนสตรี เปน็ วรรณกรรมคาสอน ให้ขอ้ คดิ คติสอนใจ เชน่ ๑. สภุ าษติ สอนหญิง ๒. กฤษณำสอนนอ้ งคำฉนั ท์ ๓. โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ

สภุ าษิตไทย แตง่ ดว้ ย กลอนสุภาพ มีหลายชนดิ เช่น กลอนสี่ กลอนหก กลอนแปด ๑ บท แผนผงั กลอนสภุ าพ จะพดู จาปราศรยั กับใครน้ัน อย่าตะค้ันตะคอกให้เคืองหู (กลอนแปด) ไมค่ วรพดู อื้อองึ ข้นึ มึงกู คนจะหลู่ลว่ งลามไม่ขามใจ แม้นจะเรยี นวิชาทางคา้ ขาย อยา่ ปากร้ายพูดจาอชั ฌาสัย จึ่งซอื้ ง่ายขายดมี กี าไร ดว้ ยเขาไมเ่ คอื งจติ ระอดิ ระอา

สภุ าษิตไทย แตง่ ดว้ ย กลอนสภุ าพ มหี ลายชนดิ เช่น กลอนสี่ กลอนหก กลอนแปด ๑ บท แผนผงั กลอนสภุ าพ จะพูดจาปราศรยั กับใครนั้น อย่าตะคั้นตะคอกใหเ้ คอื งหู (กลอนแปด) ไมค่ วรพูดออื้ องึ ขึน้ มงึ กู คนจะหลูล่ ว่ งลามไมข่ ามใจ แมน้ จะเรียนวชิ าทางคา้ ขาย อย่าปากรา้ ยพูดจาอชั ฌาสยั จึ่งซื้องา่ ยขายดีมกี าไร ด้วยเขาไมเ่ คืองจติ ระอดิ ระอา ดา้ นวรรณศิลป์ เข้ำใจงำ่ ย และจดจำงำ่ ย (คอื หนังสือท่ีได้รับการยกยอ่ งวา่ แต่งดี)

สุภาษติ สอนหญิง บทประณามพจน์ ในสภุ าษิตสอนหญิงจะเริม่ จากการทาความเคารพ สงิ่ ศักด์ิสทิ ธิ์หรือครบู าอาจารย์ ซึ่งมีการกล่าวชอ่ื ของผ้แู ต่ง ไวใ้ น บทประณามพจน์ด้วยค่ะ หมายถึง ถอ้ ยคาทกี่ ลา่ วเป็นการน้อมไหวค้ รบู าอาจารย์ เป็นตน้ เปน็ บทเริ่มของคาประพันธ์ที่แตง่ เปน็ เรื่องยาว ๆ (ที่มา : บทวทิ ยุรายการ “รู้รัก ภาษาไทย”) ออกอากาศทางสถานีวทิ ยกุ ระจายเสยี งแห่งประเทศไทย เมือ่ วนั ที่ ๔ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๕๐

สภุ าษติ สอนหญงิ ๏ ประนมหตั ถ์นมสั การขึ้นเหนอื เศยี ร ต่างประทีปโกสมุ ปทุมเทียน จานงเนยี รนบบาทพระศาสดา อันเป็นม่ิงโมลสี ี่ทวีป ดังประทีปส่องทัว่ ทุกทศิ า ก็ล่วงลับดับไกลนัยนา สมู่ หาหอ้ งนพิ พานสาราญรมย์ ฉันชือ่ ภู่ผปู้ ระดษิ ฐค์ ดิ สนอง ขอประคองคุณใสไ่ ว้เหนือผม ใหป้ ระเสรฐิ เลศิ ลา้ ด้วยคาคม โดยอารมณด์ ารริ ักชักภปิ รายฯ สุภาษิตสอนหญงิ : ภู่

สภุ าษติ สอนหญงิ ต่อไปครจู ะสอนเรือ่ งสภุ าษิตสอนหญิง โดยสรุปคาสอนให้นักเรยี นเขา้ ใจเปน็ ขอ้ ๆ นะคะ

สภุ าษติ สอนหญงิ ๑. สอนเร่อื งความกตัญญตู ่อบิดามารดา ไดก้ ารณุ เล้ียงรักษามาจนใหญ่ หมายจะได้พ่งึ พาธิดาดวง ด้วยชนกชนนนี ั้นมีคุณ อุ้มอทุ รปอ้ นขา้ วเป็นเทา่ ไร

สุภาษิตสอนหญิง ๒. สอนเร่อื งความสาคญั ของคาพูด อยา่ ตะคนั้ ตะคอกใหเ้ คอื งหู คนจะหล่ลู ่วงลามไม่ขามใจ จะพดู จาปราศรยั กับใครนน้ั อย่าปากรา้ ยพดู จาอัชฌาสัย ไมค่ วรพดู อ้ืออึงข้ึนมงึ กู ด้วยเขาไมเ่ คอื งจิตระอิดระอา แม้นจะเรยี นวิชาทางค้าขาย จะได้ยากโหยหวิ เพราะชวิ หา จึ่งซ้ือง่ำยขำยดีมกี ำไร จะพดู จาจงพเิ คราะห์ใหเ้ หมาะความ เปน็ มนษุ ย์สุดนยิ มเพยี งลมปาก แมน้ พดู ดีมคี นเขาเมตตา

สุภาษิตสอนหญงิ ๓. สอนเร่อื งการอดออมและการใชจ้ ่ายอยา่ งประหยดั อยา่ ให้ขาดสงิ่ ของต้องประสงค์ อยา่ จ่ายลงให้มากจะยากนาน มีสลึงพงึ ประจบให้ครบบาท จงมักน้อยกินน้อยค่อยบรรจง

สุภาษิตสอนหญงิ ๔. สอนเรื่องการรกั ษากริ ิยามารยาท อย่าทอดทิ้งกริ ยิ าอัชฌาสยั ใครเขาไมส่ รรเสริญเมินอารมณ์ เกิดเปน็ หญิงให้เห็นว่าเป็นหญงิ เปน็ หญงิ ครึง่ ชายครง่ึ อยา่ พงึ ใจ

สภุ าษิตสอนหญงิ ๕. สอนเร่อื งการรักนวลสงวนตวั อย่ำหลงใหลจำคำท่พี ร่ำสอน อย่ารีบร้อนเร็วนักมกั ไมด่ ี จงรกั นวลสงวนงามห้ามใจไว้ อยู่กบั ต้นอย่าใหพ้ รากไปจากที่ คิดถงึ หน้าบิดาและมารดร เมอื่ บุญมีคงจะมาอย่าปรารมภ์ เม่อื สกุ งอมหอมหวนจึงควรหลน่ อย่าชิงสุกก่อนห่ามไมง่ ามดี

โคลงสุภาษติ นฤทุมนาการ นฤทมุ นาการ แปลวา่ ไมม่ ีอาการเสยี ใจ นฤ แปลว่า ปราศจาก มน แปลวา่ ใจ ทุ แปลว่า ไมด่ ี อาการ แปลว่า สภาพกริ ิยา (นฤ+ท+ุ มน+อาการ)

โคลงสภุ าษิตนฤทมุ นาการ นฤทุมนาการ แปลว่า ไมม่ อี าการเสยี ใจ นฤ แปลว่า ปราศจาก มน แปลวา่ ใจ เป็น โคลงสภุ าษติ ๑๐ บท ทแี่ นะนำ ทุ แปลว่า ไมด่ ี อาการ แปลวา่ สภาพกิรยิ า ๑. ดา้ นมโนกรรม (การคดิ ) ๒. ดา้ นวจีกรรม (การพูด) (นฤ+ท+ุ มน+อาการ) ๓. ด้ำนกำยกรรม (กำรกระทำ) แผนผงั โคลงส่สี ุภาพ () () อีกหนง่ึ ไป่เชอื่ ถอ้ ย คาคน ลอื แฮ บอกเลา่ ขา่ วเหตผุ ล เร่อื งรา้ ย สบื สอนประกอบจน แจม่ เท็จ จรงิ นา ยงั บด่ ่วนยักยา้ ย ตืน่ เต้นกอ่ นกาลฯ

โคลงสุภาษติ นฤทมุ นาการ โดยสภุ าษิตท้งั ๑๐ บท มขี อ้ แนะนาทน่ี ามาปรับใช้ในชวี ิตประจาวนั ดงั น้ี ๑. ความดที ัว่ ไป ๒. ไม่พูดรา้ ยต่อใคร ๓. ฟงั ความกอ่ นตดั สิน ๔. คดิ กอ่ นพดู ๕. งดพดู ในเวลาโกรธ ๗. ขอโทษเมอ่ื ทาผดิ ๖. กรุณาต่อคนทีอ่ ับจน ๙. ไมฟ่ งั คาคนพดู เพ้อเจ้อ ๘. อดกลน้ั ๑๐. ไม่หลงเช่ือขา่ วรา้ ย

โคลงสุภาษิตนฤทมุ นาการ ความดีทัว่ ไป ๏ ทำดไี ป่เลือกเวน้ ผู้ใด ใดเฮย แต่ผูกไมตรีไป รอบข้าง ทำคุณอดุ หนุนใน การชอบ ธรรมนา ไร้ศัตรปู องมล้าง กลับซอ้ งสรรเสรญิ ฯ ทำควำมดีโดยไมเ่ ลอื กวำ่ เป็นใคร สรำ้ งไมตรีกับผ้คู นรอบข้ำง แล้วช่วยเหลือเขำในทำงทถี่ ูกต้อง จะทำใหไ้ มม่ ีศตั รู มีแต่ผูค้ นช่นื ชม

โคลงสุภาษิตนฤทุมนาการ คิดกอ่ นพดู ๏ พาทมี สี ติรงั้ รอคดิ รอบคอบชอบแลผดิ ก่อนพรอ้ ง คำพูดพำ่ งลิขติ เขยี นรา่ ง เรยี งแฮ ฟังเพราะเสนาะต้อง โสตทง้ั ห่างภยั ฯ ควรคิดให้รอบคอบกอ่ นที่จะพูดออกไปวา่ ส่งิ น้ันถูกหรือผิด

โคลงสภุ าษติ นฤทมุ นาการ ขอโทษเมื่อทาผิด ๏ ใดกิจผิดพลาดแลว้ ไปล่ ะ ลืมเลย หย่อนทฐิ ิมานะ ออ่ นน้อม ขอโทษเพื่อคารวะ วายบาด หมางแฮ ดกี ว่าปดออ้ มคอ้ ม คดิ แกโ้ ดยโกงฯ เม่ือทำสิง่ ผดิ พลำดควรกล่ำวคำขอโทษเพ่ือลดควำมบำดหมำง และยังเปน็ กำรแสดงควำมนอบนอ้ มด้วย ซง่ึ กำรขอโทษดกี ว่ำกำรกล่ำวเท็จเพอ่ื แก้ตวั

ส่งิ ที่ไดจ้ ากเร่ือง สภุ าษติ สอนจติ เตือนใจ ไดร้ ับข้อคดิ จากสุภาษติ สอนหญิง ซง่ึ คนทกุ เพศทกุ วัยสามารถนามาเป็นแนวทาง ในการปฏบิ ัตติ นในชวี ติ ประจาวันได้ เช่น ความกตัญญตู ่อบดิ ามารดา ความสาคัญของคาพดู การอดออมและการใชจ้ า่ ยอย่างประหยัด การรกั ษากริ ิยามารยาท การรกั นวลสงวนตวั ได้รับข้อคดิ จากโคลงสภุ าษิตนฤทมุ นาการ ซง่ึ สามารถนามาใชเ้ ปน็ เกราะปอ้ งกันไม่ใหเ้ สียใจ จากการคิด การพูด และการกระทาของตนเอง เชน่ ความดที ่วั ไป คิดก่อนพูด ขอโทษเม่อื ทาผิด ได้รับความรู้เก่ยี วกบั กลอนสภุ าพ (กลอนแปด) ได้รับความรเู้ กี่ยวกับโคลงสี่สภุ าพ