หน่วยที่ 6 ประโยคในภาษาไทย

ภาษาไทย หลักภาษาและการใช้ภาษา ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ ๖ กลุ่มสาระการเรยี นรภู้ าษาไทย ๖หน่วยการเรียนรู้ที่

หน่วยการเรียนรทู้ ี่ ๖ ประโยคในภาษาไทย เป้าหมายการเรยี นรู้ • ระบุลกั ษณะของประโยค

การเรียนรเู้ ร่อื งประโยค มีความสาคญั อยา่ งไร เธอไปไหนมาหรือ ฉนั ไปตลาดมาจะ้



ภาคประธาน คอื ผแู้ สดงกริ ิยาอาการต่าง ๆ ภาคแสดง คอื กิริยาอาการตา่ ง ๆ ของภาคประธาน ประโยค ภาคประธาน ภาคแสดง ฝนตกหนัก ประธาน ขยายประธาน กรยิ า ขยายกริยา กรรม ขยายกรรม - ฝน - ตก หนัก - เตา๋ มาหานดิ ทบ่ี ้าน เตา๋ - มาหา ท่ีบ้าน นดิ - ผชู้ าย คนนน้ั ขับ เร็วมาก รถ บรรทกุ ผ้ชู ายคนนนั้ ขับรถบรรทุก เรว็ มาก

๑) ประโยคความเดยี ว ๒) ประโยคความรวม ๓) ประโยคความซ้อน

๑) ประโยคความเดยี ว ๑) ประโยคความเดียว คอื ประโยคทีม่ ใี จความเดยี ว มีกริยาสาคัญเพยี งตวั เดยี ว

๑) ประโยคความเดยี ว นอนหลบั คอื กรยิ าของประโยค เลน่ คือ กรยิ าของประโยค แมวนอนหลับ ไหมเล่นตกุ๊ ตา

ประโยคความรวม

2. ประโยคความรวม ประโยคความรวม คอื ประโยคท่มี ีประโยคความเดยี วตั้งแต่ ๒ ประโยคข้นึ ไป โดยมีคาสันธาน เชื่อมประโยค แบง่ ออกเป็น ๔ ลกั ษณะ

2. ประโยคความรวม แบง่ ตามลกั ษณะเนอื้ ความได้ 4 ลกั ษณะ 2.1 คล้อยตามกนั 2.2 ขัดแยง้ กัน 2.3 ใหเ้ ลือกอย่างใดอยา่ งหน่ึง 2.4 เป็นเหตเุ ป็นผล

2. ประโยคความรวม 2.1 ประโยคความรวมคลอ้ ยตามกนั มกี ารเช่ือมประโยคความเดยี วหลายประโยคเข้าด้วยกันด้วย คาสนั ธาน เช่น และ ท้งั ...ก็ พอ...ก็ สว่ นใหญ่มักเกดิ จากการท่ปี ระโยคมีการใช้ภาคประธาน หรือ ภาคกริยารว่ มกัน



พอ่ และแม่ไปตลาดโดยรถยนต์ 1. พ่อไปตลาดโดยรถยนต์ และ 2. แม่ไปตลาดโดยรถยนต์

เธอทาการบ้านและฟงั เพลงไปพรอ้ มๆ กัน 1. เธอทาการบ้าน และ 2. เธอฟังเพลง

2. ประโยคความรวม 2.2 ประโยคความรวมขดั แย้งกัน ประโยคความเดยี วเนื้อความไปในทางตรงกันข้าม มีคาสันธาน เช่น แต่ แตว่ ่า แต่...ก็



ฉนั ส่งั ขา้ วผัดแต่เธอกลับสั่งก๋วยเตี๋ยวราดหนา้ 1.ฉันส่งั ขา้ วผัด แต่ 2. เธอสง่ั ก๋วยเตี๋ยวราดหน้า

คณุ อรซอ้ื คอมพิวเตอร์รนุ่ ใหมล่ า่ สุดถงึ แม้จะใช้ไมเ่ ปน็ 1. คุณอรซื้อคอมพวิ เตอรเ์ ครอ่ื งใหม่ลา่ สุด ถงึ แม้ 2.คุณอรใช้(คอมพวิ เตอร)์ ไมเ่ ปน็

2. ประโยคความรวม 2.3 ประโยคความรวมให้เลือกอย่างใดอยา่ งหน่ึง ประโยคความเดยี วสองประโยคซึง่ เชื่อมกันดว้ ยคาสันธาน เช่น หรือ มฉิ ะนน้ั หรอื อน่ื ๆ ในลักษณะเดยี วกัน



คณุ ตอ้ งการชาหรอื กาแฟ 1. คุณต้องการชา หรือ 2.คณุ ตอ้ งการกาแฟ

ไม่เธอก็ฉันต้องออกไปพูดหน้าห้อง 1.เธอต้องออกไปพดู หนา้ ห้อง ไม.่ ....ก็ 2.ฉันต้องออกไปพูดหน้าห้อง

2. ประโยคความรวม 2.4 ประโยคความรวมเป็นเหตุเปน็ ผล มเี นอ้ื ความทบ่ี อกเหตุและผลท่ีเกิดขึ้น สว่ นใหญม่ ักเช่อื มดว้ ยคาวา่ จึง หรือ เพราะฉะนนั้ เพราะ ฉะน้ัน...ก็ ดังนัน้ ...ก็



ฉนั ทาการบ้านเสร็จแลว้ จงึ ไปวงิ่ เลน่ กบั เพ่อื น เหตุ = ฉนั ทาการบา้ นเสรจ็ แล้ว จึง ผล = ฉันไปวิ่งเล่นกบั เพือ่ น

เพราะก้องเกยี รตเิ ป็นคนขยนั จึงมคี นคอยชืน่ ชม เหตุ =กอ้ งเกียรตเิ ปน็ คนขยนั เพราะ....จึง ผล =มคี นคอยชืน่ ชม

ประโยคความซอ้ น

ประโยคความซอ้ น ๓) ประโยคความซ้อน คอื ประโยคท่ปี ระกอบไปด้วย ประโยคหลัก และมสี ว่ นขยายอยา่ งประโยคย่อยอยู่ด้วย โดย มคี าเช่อื มระหว่างประโยค เช่น ที่ วา่ เม่ือ

3. ประโยคความซอ้ น ประโยคความซอ้ นประกอบด้วยประโยคเล็ก ๒ ชนิด ๑. มขุ ยประโยค ๒. อนุประโยค (ประโยคหลัก) (ประโยคยอ่ ย)

3. ประโยคความซอ้ น ประโยคหลักท่ีเป็นใจความสาคญั ทต่ี อ้ งการสื่อสาร และมเี พยี ง ประโยคเดยี วเท่านนั้ ประโยคความซอ้ น ประโยคหลกั ประโยคยอ่ ย คาเช่ือม (สงั กรประโยค) (มุขยประโยค) (อนุประโยค) คน ท่ีปรารถนา คนจะตอ้ งมี คนปรารถนา ท่ี ความสุข จะตอ้ งมี หลกั ธรรมใน ความสุข หลกั ธรรมในใจ ใจ

3. ประโยคความซอ้ น ประโยคย่อยที่ทาหน้าทข่ี ยายความประโยคหลกั ให้สมบูรณย์ ่ิงขึ้น ประโยคความซอ้ น ประโยคหลัก ประโยคยอ่ ย คาเชอ่ื ม หน้าทีข่ อง ท่ี ประโยค ครูดนุ กั เรียนท่ีไมท่ าการบา้ น ครูดุนักเรยี น นักเรียนไม่ทา ยอ่ ย การบา้ น กรรม ท่ีนงั่ อยบู่ นเกา้ อ้ี ผู้ชายที่น่ังอยู่บนเก้าอมี้ ี ผู้ชายมีปากกา ที่ ขยาย ปากกา สองดา้ ม สองด้าม ฉันเสียใจ คาวิเศษณ์ เขาพดู ให้ฉนั เสียใจ เขาพดู ให้ กรรม