คู่มือการจัดการศึกษาต่อเนื่อง

คมู อื การจัดการศกึ ษาตอเน่อื ง จัดทําโดย สํานักงาน กศน. สํานักงานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศกึ ษาธิการ

คํานํา ดวยกระทรวงศึกษาธิการไดยกเลิกระเบียบสํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ วาดวยการจัด การศึกษานอกโรงเรียนหลักสูตรระยะสั้น พ.ศ. ๒๕๔๙ ระเบียบกรมการศึกษานอกโรงเรียน วาดวยการดําเนินงาน การศึกษานอกโรงเรียนสายอาชีพ พ.ศ. ๒๕๓๕ ระเบียบกระทรวงศึกษาธิการวาดวยการจัดกลุมสนใจ พ.ศ.๒๕๒๕ และไดออกระเบียบกระทรวงศึกษาธิการวาดวยการจัดการศึกษาตอเนื่อง พ.ศ.๒๕๕๔ ข้ึน เพ่ือใหการจัดการศึกษา ตอเน่ืองมีรูปแบบการจัดท่ีหลากหลาย สนองความตองการของผูเรียน ผูเรียนสามารถเลือกเรียนไดตามความ ตอ งการ ความสนใจ โดยหวังวาเม่ือผูเรียนไดเรียนจบหลักสูตรแลวสามารถนําความรู ทักษะ และประสบการณจาก การเรียนรไู ปใชในการประกอบอาชพี มรี ายได มคี ณุ ภาพชวี ิตทีด่ ี สามารถอยูในชมุ ชน สงั คมอยางมคี วามสุข ดังน้ัน เพ่ือใหการจัดการศึกษาตอเนื่องเปนไปในแนวทางเดียวกัน สํานักงาน กศน. จึงไดจัดทํา คูมือการจัดการศึกษาตอเนื่อง ขึ้นเพื่อใหสถานศึกษา กศน. และหนวยงานท่ีเก่ียวของไดนําไปเปนคูมือในการ ปฏิบัติงานในการจัดการศึกษาตอเนื่องในพ้ืนที่ใหมีประสิทธิภาพตอไป และขอขอบคุณคณะทํางานทุกทานที่ได รวมกันจัดทําคูมอื ดังกลาวสาํ เรจ็ ไดด วยดี ประเสริฐ บุญเรอื ง (นายประเสรฐิ บญุ เรือง) เลขาธกิ าร กศน. ๒๔ สิงหาคม ๒๕๕๔

สารบัญ หนา คํานํา ๑ บทท่ี ๑ บทนาํ ๑ ๒ ความเปนมาและความสําคัญ ๒ หลักการจดั การศึกษาตอ เนอ่ื ง ๔ เปาหมาย ๕ ความหมาย ๕ บทที่ ๒ วธิ กี ารจดั การศกึ ษาตอเน่อื ง ๖ การจดั การศกึ ษาตอ เน่อื ง ๖ วธิ กี ารจัดการเรยี นรู ๗ การเรียนรเู ปน รายบคุ คล ๙ การเรียนรเู ปน กลุม ๑๐ การเรียนรูแหลง เรยี นรู ๑๑ การเรียนรใู นสถานประกอบการ ๑๑ การเรียนรจู ากฐานการเรียนรู ๑๔ การเรียนรูทางไกล ๑๔ บทท่ี ๓ การบริหารงบประมาณ ๑๔ หลกั เกณฑก ารจายคา ตอบแทน ๑๔ หลักเกณฑก ารจา ยคา ใชสอย ๑๔ หลักเกณฑก ารจา ยคา วสั ดุ ๑๕ หลักเกณฑการจายคาสาธารณปู โภค ๑๖ หลักเกณฑก ารพานักศกึ ษาไปทศั นศึกษานอกสถานศกึ ษา ๑๖ บาท่ี ๔ การจดั ทาํ และพฒั นาหลกั สตู รการศึกษาตอเนือ่ ง ๑๘ ข้นั ตอนการจดั ทาํ หลักสตู รการศึกษาตอเน่อื ง ๑๙ กระบวนการจดั ทาํ หลักสูตรการศึกษาตอเน่อื ง ๑๙ ความสาํ คญั ของการพฒั นาหลกั สูตร ๒๒ ลกั ษณะของหลกั สตู รการศกึ ษาตอเน่ือง หลักการเขยี นหลกั สูตรการศึกษาตอเน่ือง

ภาคผนวก # ตัวอยางการเขียนหลกั สตู รการศึกษาตอ เน่ือง ๒๕ #..ระเบยี บกระทรวงศกึ ษาธกิ าร วา ดว ยการจดั การศกึ ษาตอเนอื่ ง พ.ศ.๒๕๕๔ ๓๓ #..หนังสือกรมบญั ชกี ลาง ที่ กค ๐๔๐๖.๖/ ๑๔๗๒๖ เร่อื ง การเบกิ จายในการจดั การ ๓๗ ๓๙ ศึกษานอกโรงเรยี นตามหลกั สตู รระยะส้นั ลงวนั ท่ี ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๕๒ ๔๐ #..ประกาศสาํ นกั งานปลดั กระทรวงศกึ ษาธกิ าร เรื่องหลักเกณฑการจา ยคา ตอบแทน ๔๑ ๔๗ หลกั สูตรระยะสน้ั พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๔ ๕๒ #..ประกาศสาํ นักงานปลดั กระทรวงศกึ ษาธิการ เรอ่ื งการปรับปรงุ คา เหมาจายในการ ๕๕ บรหิ ารจดั การเรียนการสอนนอกโรงเรียนหลกั สูตรระยะสั้น พทุ ธศกั ราช ๒๕๕๑ # ประกาศสาํ นกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ เรือ่ งคาเหมาจายในการบรหิ ารจดั การ เรยี นการสอนนอกโรงเรยี นหลกั สตู รการศกึ ษาข้ันพืน้ ฐานและหลกั สตู รระยะสนั้ พุทธศกั ราช ๒๕๕๐ # ระเบียบกระทรวงศกึ ษาธกิ าร วา ดว ยการพานกั เรยี นนักศึกษาไปนอกสถานศึกษา พ.ศ.๒๕๔๘ # คําส่ังสาํ นักงานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร ที่ ๘๙๕/๒๕๕๑ เรือ่ งหลักเกณฑการ เบิกจายเงนิ อดุ หนนุ ของสาํ นักงานการศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั #..คาํ ส่งั สาํ นกั งาน กศน. ที่ ๕๒/๒๕๕๔ เร่ืองแตงตง้ั คณะทํางานจดั ทําคูม อื การ ดําเนนิ งานการจัดการศึกษาตอเนื่อง คณะผจู ัดทํา ๕๘

บทที่ ๑ บทนาํ ความเปน มาและความสาํ คญั กระทรวงศึกษาธิการไดใ หความสาํ คญั เก่ยี วกบั การจดั การศึกษาสายอาชพี และกลมุ สนใจมา โดยตลอดซึ่งในป พ.ศ.๒๕๒๕ กระทรวงศึกษาธิการไดออกระเบยี บ วาดวยการจัดกลุมสนใจ พ.ศ. ๒๕๒๕ ประกาศ ณ วนั ที่ ๒๒ มกราคม ๒๕๒๕ โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเพอ่ื สงเสริมใหประชาชนไดม ีโอกาสพัฒนาตนเอง ใหม คี วามรูและทักษะในดา นอาชีพ ความรทู ัว่ ไป และความเปน พลเมอื งดี มีสขุ ภาพอนามยั สมบูรณ สามารถ รจู ักใชก ารนันทนาการสงเสรมิ และทะนบุ ํารุงศลิ ปวัฒนธรรมของชาตติ ลอดจนฝกฝนกระบวนการคิดเพือ่ แกไข ปญ หาในชวี ติ ประจําวัน ในป พ.ศ.๒๕๓๕ กรมการศกึ ษานอกโรงเรียนไดออกระเบียบวา ดวยการดําเนนิ งาน การศึกษานอกโรงเรียนสายอาชพี พ.ศ.๒๕๓๕ ประกาศ ณ วันที่ ๘ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๓๕ โดยใหการจัดการ เรียนการสอนสายอาชีพอาจเปน การเรยี นรดู วยตนเองจากส่อื หรือเรียนจากครูผชู าํ นาญการ วิทยากร สถาน ประกอบการอาชีพอิสระ หรือตามท่สี ถานศึกษาเห็นสมควร นอกจากนน้ั การจัดการศกึ ษาสายอาชพี ใหม ี ลักษณะและรูปแบบท่หี ลากหลาย สอดคลอ งกบั ความตอ งการของทอ งถน่ิ โดยใชห ลกั สูตรที่เหมาะสมเพือ่ เปน พนื้ ฐานในการดํารงชีวติ เพ่ือการประกอบอาชีพอิสระ เพอื่ การเขา สูตลาดแรงงาน และในป พ.ศ. ๒๕๔๙ สาํ นกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร ไดอ อกระเบยี บ วาดว ยการจัดการศกึ ษานอกโรงเรยี นหลกั สูตรระยะสัน้ พ.ศ.๒๕๔๙ ประกาศ ณ วันที่ ๒๗ มนี าคม ๒๕๔๙ โดยมวี ตั ถุประสงคเ พื่อพฒั นาคุณภาพชวี ิตใหมคี วาม ยืดหยุนดา นเน้ือหา ระยะเวลาเรียนและสถานที่ตามความตอ งการของกลมุ เปาหมาย หรอื ตามนโยบายของทาง ราชการ ตอมาสํานักงาน กศน.ไดพ ิจารณาเหน็ วา ระเบยี บเกีย่ วกับการจดั การศึกษาอาชพี ในขณะนั้น ไมส อดคลอ งกบั นโยบายการจัดการศึกษาตลอดชวี ติ ซ่ึงหมายรวมถงึ การจัดการศึกษาเพ่ือพัฒนาอาชพี การศกึ ษาเพอ่ื พฒั นาทกั ษะชีวติ และการศึกษาเพ่ือพฒั นาสังคมและชุมชน ซง่ึ การจดั การศึกษาดงั กลา ว เปน การจัดการศึกษาตอ เน่ือง ปจจบุ ันกระทรวงศกึ ษาธิการไดป ระกาศใชระเบยี บกระทรวงศกึ ษาธิการ วาดวยการจดั การศกึ ษาตอเนื่อง พ.ศ. ๒๕๕๔ ประกาศ ณ วันที่ ๕ กรกฏาคม ๒๕๕๔ สํานักงาน กศน. จึงไดกําหนดเปน นโยบายดานการจัดการศึกษาตอ เน่อื ง โดยมีวตั ถุประสงคดงั น้ี ๑. มุงจัดการศึกษาเพ่ือพัฒนาการงานและอาชีพ โดยใหความสําคัญกับการจัดการศึกษาเพ่ือ พัฒนางานและอาชีพระดับพื้นฐาน ระดับกึ่งฝมือ และระดับฝมือ ท่ีสอดคลองกับสภาพและความตองการของ กลมุ เปา หมาย โดยมุงเนน ใหผเู รยี นสามารถนําความรูไปใชในการประกอบอาชีพ หรือเพิ่มพูนรายได ทั้งนี้ใหมีการ พัฒนาหลกั สูตรและวธิ ีการท่หี ลากหลายและทันสมัย สามารถใหบรกิ ารไดอ ยางท่วั ถึง

๒ ๒. มุงจัดการศึกษาเพ่ือพัฒนาทักษะชีวิตใหกับทุกกลุมเปาหมาย โดยจัดกิจกรรมการศึกษาท่ี มุงเนนใหทุกลุมเปาหมายมีความรูความสามารถในการจัดการชีวิตของตนเองใหอยูในสังคมไดอยางมีความสุข รวมทงั้ การใชเวลาวา งใหเปนประโยชนตอ ตนเอง ครอบครัว และชุมชน ๓. มุงจัดการศึกษาเพ่ือพัฒนาสังคมและชุมชน โดยใชรูปแบบการประชุมสัมมนา การจัดเวที แลกเปล่ียนเรียนรู และรูปแบบอ่ืน ๆที่เหมาะสมกับกลุมเปาหมาย โดยเนนการสรางจิตสํานึกความเปน ประชาธปิ ไตย ความเปน พลเมืองดี เศรษฐกิจชุมชน และการอนุรักษพ ัฒนาธรรมชาติและส่ิงแวดลอ ม ๔. มุงจัดการศึกษาตอเนื่องหลักสูตรเชิงบูรณาการเพ่ือการพัฒนาที่ยั่งยืนตามแนวทาง เศรษฐกจิ พอเพยี ง ๕. พัฒนาระบบคลังหลกั สตู รการศกึ ษาตอ เนือ่ งใหไดมาตรฐาน และสะดวกตอ การใช งานเพื่อสนบั สนนุ การจัดการศึกษาของสถานศกึ ษาและภาคีเครือขา ย หลกั การจดั การศกึ ษาตอเนอ่ื ง เพ่ือใหการดาํ เนินงานการจดั การศึกษาตอเน่ืองเปน ไปอยางมปี ระสทิ ธภิ าพ สํานกั งาน กศน. จึงไดก าํ หนดหลักการในการจดั ไวด งั น้ี ๑. หลักสตู รไดรบั การพัฒนาใหม คี วามสอดคลองกบั สภาพสงั คมชุมชนและความตอ งการ ของกลมุ เปาหมาย ๒. สอื่ และแหลง คนควา ตลอดจนวัสดุ อุปกรณ เครอ่ื งมอื ตองไดร ับการพัฒนาใหม ีความ สอดคลอ งกบั หลกั สตู ร และกจิ กรรมการเรียนรขู องผูเ รียน ๓. วิทยากร ตอ งสรรหาวทิ ยากรท่ีมีความรูความสามารถหรือมคี วามเชี่ยวชาญในสาขาท่จี ะ สอนอยา งแทจรงิ และวิทยากรควรผานการอบรมการเปนวทิ ยากรจากหนว ยงาน สถานศกึ ษาของ กศน. ๔. การจัดการเรียนรู จะตองจดั การศกึ ษาใหส อดคลองกับศกั ยภาพของผเู รยี นและความ พรอ มของผเู รียน และสอดคลอ งกับความตอ งการและบรู ณาการวธิ ีการจดั การเรยี นรไู ดตามความเหมาะสม ๕ การจดั กระบวนการเรยี นรู จะตอ งเนน ใหมกี ารจดั กระบวนการเรียนรทู ี่หลากหลาย และ สอดคลองกบั ความตองการของกลุมเปาหมาย ๖. กลมุ เปา หมายสามารถนําความรูท ่ไี ดรับจากการศกึ ษาไปใชใ นการประกอบอาชีพ การ พัฒนาอาชพี พัฒนาคุณภาพชีวติ และสามารถอยูใ นสงั คมไดอยา งมีความสุข เปาหมาย การจัดการศกึ ษาตอเน่อื งมเี ปา หมายเพอ่ื ใหประชาชนไดรับความรพู ัฒนาความรู ความสามารถและทักษะในการประกอบอาชีพ เพ่อื ใหเกดิ ความมั่นคงและการเพิม่ พูนมลู คาใหกบั อาชพี และมี ความรู ทกั ษะท่ีจาํ เปนสําหรับการดํารงชีวิตในสงั คมปจ จบุ นั รวมท้งั มงุ ใชกระบวนการศึกษาเปนเครอื่ งมอื ใน

๓ การพัฒนาสงั คมและชมุ ชนใหม คี วามเขมแขง็ พ่งึ ตนเองไดต ามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง มคี วามเอ้ือ อาทร มคี ณุ ธรรม จริยธรรม และมสี ว นรว มในการดูแลทรัพยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดลอม ความหมาย “การศึกษาตอเน่ือง” หมายความวา เปนการจัดการศึกษาในรูปแบบการศึกษานอกระบบท่ีเปน หลักสูตรระยะสั้น การจัดการศึกษาสายอาชีพ กลุมสนใจ ที่จัดตามความตองการของกลุมเปาหมายที่มีเน้ือหาเก่ียวกับ อาชีพ ทักษะชีวิต การพัฒนาสังคมและชุมชน การจัดกระบวนการเรียนรูตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ซ่ึง นาํ ไปสูการพัฒนาคณุ ภาพชวี ิต “สถานศึกษา” หมายความวา สถานศึกษาในสังกัดสํานักงานสงเสริมการศึกษานอกระบบและ การศึกษาตามอัธยาศยั และสถานศกึ ษาในกาํ กับ “สถานศึกษาในกํากับ” หมายความวา สถานศึกษาภาคีเครือขายของสํานักงานสงเสริมการศึกษา นอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั “สถานประกอบการ” หมายความวา สถานประกอบการธุรกิจที่มีสวนรวมหรือมีวัตถุประสงคในการ ดาํ เนินงานการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั “วิทยากร” หมายความวา บุคคลที่ไดรับการคัดเลือกจากสถานศึกษาหรือภาคีเครือขายใหทําหนาที่ จดั การเรยี นรตู ามกิจกรรมการศึกษาตอเน่ือง “ผูเรียน” หมายความวา ผทู ี่ไดสมคั รเขารับการศึกษาตอ เนื่องในสถานศกึ ษาหรือภาคีเครือขา ย “การเรียนรูเปนรายบุคคล” หมายความวา การเรียนรูของบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ท่ีตองการจะเรียนรู ในหลักสูตรการศึกษาตอเนอ่ื งในสถานศึกษาหรือภาคีเครอื ขาย “การเรียนรูเปนกลุม” หมายความวา เปนการเรียนรูต้ังแตสองคนข้ึนไป ท่ีตองการจะเรียนรูใน หลักสูตรการศกึ ษาตอ เนื่องในสถานศึกษาหรือภาคเี ครอื ขา ย “การเรียนรูในสถานประกอบการ” หมายความวา การจัดใหผูเรียนไดไปเรียนรูในสถาน ประกอบการ หรือแหลงประกอบการ หรอื แหลง เรียนรู “การศึกษาทางไกล” หมายความวา การศึกษาที่มุงเนนใหผูเรียนเรียนรูดวยตนเอง จากส่ือประเภท ตางๆ ไดแก สื่อบุคคล ส่ือสิ่งพิมพ สื่อวิทยุกระจายเสียง วิทยุโทรทัศน อินเทอรเน็ต และส่ืออิเล็กทรอนิกส อื่นๆ โดยใชส่ือ ประเภทใดประเภทหนงึ่ เพียงอยางเดยี ว หรอื ผสมผสานกนั “การเรียนรูจากฐานการเรียนรู” หมายความวา การจัดการเรียนรูที่ผูเรียนสามารถเลือกเรียนได ตามความตอ งการ ความสนใจ ตามฐานการเรยี นรทู ีจ่ ดั ให โดยมีวทิ ยากรใหค วามรใู นแตละฐานการเรียนรู “อาชีพ” หมายความวา เปนการศึกษาเพื่อพัฒนาความรูความสามารถและทักษะในการประกอบ อาชีพของบุคคล เพ่ือใหบุคลสามารถเขาสูอาชีพสามารถประกอบอาชีพหรือพัฒนาอาชีพของตนเองได โดยพิจารณาถึง ความตอ งการในการเรยี นของแตละบุคคล

๔ “ทักษะชีวิต” หมายความวา เปนการศึกษาท่ีใหความสําคัญกับการพัฒนาคนเพ่ือใหมีความรู เจต คติและทักษะท่ีจําเปนสําหรับการดํารงชีวิตในสังคมปจจุบัน เพ่ือใหบุคคลสามารถเผชิญสถานการณตาง ๆ ใน ชีวิตประจําวันไดอยางมีประสิทธิภาพ และเตรียมความพรอมกับการปรับตัวในอนาคต เชน ความปลอดภัยในชีวิต และทรัพยส ิน คณุ ธรรม จริยธรรม และคา นิยมท่ีดี เปน ตน “การพัฒนาสังคมและชุมชน” หมายความวา เปนการศึกษาท่ีบูรณาการความรูและทักษะจาก การศึกษาที่ผูเรียนมีอยูหรือไดรับจากการเขารวมกิจกรรมการศึกษานอกระบบ แลวนําไปใชใหเปนประโยชนตอการ พฒั นาสังคมและชุมชน โดยมรี ูปแบบการเรยี นรทู ่ีหลากหลายและใชช มุ ชนเปน ฐานในการพัฒนาการเรยี นรขู องคนใน ชุมชน เชน ประชาธปิ ไตย ส่งิ แวดลอม วสิ าหกิจชมุ ชน เปน ตน “การพานักศึกษาไปนอกสถานศึกษา” หมายถึง การพานักศึกษา หรือผู้เรียนไปนอกเขต บริการของสถานศึกษา

บทที่ ๒ วิธกี ารและขั้นตอนการจัดการศึกษาตอ เน่อื ง การจัดการศกึ ษาตอ เนื่องมี ๓ ลักษณะ ดงั น้ี ๑. จดั โดยสถานศกึ ษา กศน. ๒. จดั โดยภาคีเครือขา ย ๓. จัดโดยสถานศกึ ษา กศน. รว มกบั ภาคเี ครือขาย หลักเกณฑแ ละวธิ ีการจัดการศกึ ษาตอเน่ือง ลกั ษณะการจัด วิธีจัดการเรียนรู ๑. การเรียนรู ๒. การเรยี นรูเ ปน ๓. การศกึ ษา ๔. การเรียนรูจาก ๕. เรยี นรใู นสถาน ๖. การเรียนรูจ าก กลมุ ทางไกล แหลงเรียนรู ประกอบการ ฐานการเรยี นรู การศกึ ษาตอ เน่ือง 99999 รายบคุ คล 9 ๑. จัดโดยสถานศึกษา 9 99999 กศน. ๒. จัดโดยภาคี 9 เครือขา ย ๓. จดั โดย 9 สถานศึกษา กศน. รว มกับภาคีเครอื ขาย การจดั การศึกษาตอเน่ืองดําเนนิ การไดดังนี้ ๑. จัดโดยสถานศึกษา กศน. สถานศึกษา กศน.สามารถจัดการเรียนรไู ดท ้งั ๖ วธิ ี คือ การเรียนรูร ายบุคคล การเรียนรูเ ปนกลมุ การศึกษาทางไกล การเรยี นรจู ากแหลง เรียนรู การเรยี นรใู นสถาน ประกอบการ และการเรียนรูจ ากฐานการเรยี นรู ๒. จัดโดยสถานศกึ ษา กศน. รว มกับภาคีเครือขา ย สามารถจดั การเรยี นรไู ดทง้ั ๖ วิธี คอื การเรยี นรูร ายบคุ คล การเรยี นรูเปนกลมุ การศึกษาทางไกล การเรียนรูใ นสถานประกอบการ การเรียนรูรจู าก แหลงเรียนรู และการเรยี นรูจ ากฐานการเรยี นรู ๓. จดั โดยภาคีเครือขาย ภาคเี ครือขา ยสามารถจดั การเรยี นรไู ด ๒ วิธี คอื การเรยี นรรู ายบุคล และการเรียนรูเปน กลุม

๖ วธิ กี ารจัดการเรียนรู วธิ ีการจัดการศึกษาตอ เน่ือง เปน การจัดประสบการณก ารเรยี นรจู ากวิทยากร สอ่ื หรอื การปฏิบตั ิ โดยวิธีการเรยี นรทู หี่ ลากหลาย ดังนี้ ๑. การเรียนรรู ายบุคคล การเรียนรเู ปน รายบคุ คล เปนการเรียนรูของผูเรียนบุคคลใดบุคคลหน่ึง ที่ตองการจะเรียนรูในเนื้อหาใด เน้ือหาหน่ึง ซ่ึงเปนความสนใจเฉพาะตัว ตามหลักสูตรการศึกษาตอเนื่องในสถานศึกษาหรือภาคีเครือขาย โดยผูเรียนและ วิทยากรรวมกันวางแผน และออกแบบการเรียนรูที่ตอบสนองความตองการของผูเรียนแตละบุคคล สถานศึกษาสามารถจัด หรอื ประสาน ซ่งึ สามารถดาํ เนินการไดตามวธิ ีการ ขน้ั ตอน ดงั ตอ ไปน้ี ๑.๑ การขออนญุ าตจดั การเรียนรูแ บบรายบคุ คล ๑.๑.๑ จัดโดยสถานศกึ ษาสงั กดั สาํ นักงาน กศน. ใหผูอํานวยการสถานศกึ ษา เปนผูอ นุญาต ๑.๑.๒ จดั โดยสถานศกึ ษาสังกดั สํานักงาน กศน. รวมกบั ภาคีเครอื ขา ย ใหผอู ํานวยการ สถานศึกษา ในสังกัดสาํ นกั งาน กศน. เปนผูอนุญาต ๑.๑.๓ จัดโดยภาคีเครอื ขา ย(ยกเวนสถานศกึ ษาในกาํ กับ สํานกั งาน กศน.) ใหผ อู ํานวยการ สถานศึกษาในสงั กดั สาํ นักงาน กศน. เปนผูอนุญาต ๑.๒ การสรรหา และแตง ตงั้ วิทยากร ๑.๒.๑ การสรรหาวทิ ยากร ใหส ถานศึกษาและ/หรอื ภาคเี ครอื ขา ยรว มกนั สรรหาวทิ ยากรโดยพิจารณาจาก คณุ สมบัตดิ ังน้ี ๑ ) เปนผทู มี่ ีคุณวฒุ หิ รอื เกยี รตบิ ตั รรบั รอง หรอื หลกั ฐานอื่น ๆ ทแ่ี สดงวาเปนผมู ี ความรูค วามสามารถ ทักษะ ในสาขาวชิ าหรือหลักสูตรน้ัน ๆ หรือ ๒ ) เปนผูม คี วามรูความชํานาญ ประสบการณในการประกอบอาชพี สาขาวิชาหรือ หลักสูตรน้ัน ๆ หรอื ๓ ) เปนผูท ม่ี ีความสามารถและประสบการณใ นการถายทอดความรูใ หแกผ ูเรยี น ๑.๒.๒ การแตง ตั้งวิทยากร ใหผ อู ํานวยการสถานศึกษาในสงั กัด สํานักงาน กศน. เปนผูอนุมตั แิ ตงตง้ั โดยจดั ทํา เปนคําสง่ั ๑.๓ ผูเรยี น ผเู รยี นสมคั รเรียนและลงทะเบยี นเรยี นตามหลักสตู รตา งๆ ของสถานศึกษา หรือเครือขาย

๗ ๑.๔ จาํ นวนผูเ รียน วทิ ยากร ที่จะสอนผูเรยี นเปน รายบคุ คล จาํ นวนผูเรยี นข้นึ อยกู ับความสามารถ ความพรอมของวทิ ยากร และตองไมใ ชก ารจัดใหเ รียนเปนกลมุ หรอื ช้ันเรียน ๑.๕ ข้นั ตอนการดาํ เนินงาน ๑) สถานศกึ ษาและภาคเี ครอื ขาย เตรยี มความพรอมในเรื่อง หลกั สูตร วทิ ยากร สถานท่ี วัสดอุ ปุ กรณ ท่ีเอ้อื ตอการจดั การศึกษารายบุคคล ๒) ผเู รยี นสมัครและลงทะเบยี นเรียนตอ สถานศกึ ษาหรอื ภาคีเครอื ขา ย ๓) สถานศกึ ษาพิจารณาอนุญาตและจัดสง ผูเ รยี นไดเ รยี นกับวิทยากรในแหลง การเรียนรู สถานประกอบการ ที่เหมาะสมตามหลักสูตร ๔) วิทยากรประเมินพ้ืนฐานความรขู องผเู รยี น ๕) ผูเรยี นกับวทิ ยากรรว มกันจดั ทาํ แผนการเรยี นรูรายบคุ คล ๖) ดําเนินการจัดการเรียนการสอน ๗) วทิ ยากรประเมนิ ผลการเรียนระหวางเรยี นและหลงั จบหลกั สูตร รวมทงั้ ประเมิน ความพงึ พอใจของผูเรียน ๑.๖ การวดั ผลประเมินผลและรายงานผลการเรียน การวดั ผลประเมนิ ผลใหดําเนินการตามที่หลักสตู รกําหนด ดวยวธิ ีการหลากหลาย เชน ๑) ประเมินความรูความสามารถ ทกั ษะ ดวยการซักถาม ทดสอบและปฏิบตั ิ ๒) ประเมินดา นคุณธรรม ดวยแบบประเมนิ คุณธรรม ๓) ประเมนิ ช้ินงาน ดวยผลงานที่ปฏิบตั ิ ๔) ประเมนิ ความพึงพอใจของผเู รยี น ดวยแบบสอบถาม ๑.๗ การออกหลกั ฐานการศกึ ษา การออกหลักฐานการศกึ ษาการเรียนรรู ายบคุ คล ใหผ ูอํานวยการสถานศึกษาหรือหัวหนา สถานศกึ ษา เปน ผูล งนามในหลกั ฐานการศกึ ษา ตามหลักสตู รกาํ หนด โดยระบชุ ื่อวิชา/กิจกรรม ระยะเวลา ๒ การเรยี นรูรายกลุม เปนการเรยี นรูของผูเ รยี นตัง้ แตส องคนข้ึนไป แตไ มค วรเกนิ ๑๕ คน ซึ่งมคี วามสนใจตรงกนั ตามหลักสูตรการศึกษาตอ เน่อื ง สามารถดําเนินการตามวิธีการ ขัน้ ตอน ดังตอไปน้ี ๒.๑ การขออนุญาตดาํ เนนิ การรูปแบบการเรียนรเู ปนกลุม ๑ ) จดั โดยสถานศึกษาสังกดั สํานักงาน กศน.ใหผ ูอาํ นวยการสถานศกึ ษาเปนผู อนุญาต ๒ ) จัดโดยสถานศกึ ษาสงั กดั สํานกั งาน กศน.รวมกบั ภาคีเครอื ขา ย ใหผูอาํ นวยการสถานศึกษา ในสังกดั สํานักงาน กศน. เปน ผอู นุญาต

๘ ๓ ) จัดโดยภาคีเครอื ขา ย ใหผ อู าํ นวยการสถานศกึ ษาในสงั กดั สาํ นกั งาน กศน. เปนผอู นญุ าต ๒.๒ การสรรหา และแตงตง้ั วทิ ยากร ๒.๒.๑ การสรรหาวทิ ยากร ใหสถานศกึ ษาและ/หรอื ภาคีเครอื ขา ยรว มกนั สรรหาวิทยากรโดยพิจารณาจาก คุณสมบตั ดิ งั น้ี ๑ ) เปน ผูท่ีมีคุณวฒุ หิ รือเกียรติบัตรรับรอง หรือหลักฐานอน่ื ๆ ที่แสดงวาเปนผมู ี ความรูความสามารถ ทกั ษะ ในสาขาวชิ าหรือหลักสตู รน้ัน ๆ หรือ ๒ ) เปน ผูม ีความรคู วามชํานาญ ประสบการณในการประกอบอาชพี สาขาวิชาหรือ หลกั สูตรน้นั ๆ หรือ ๓ ) เปน ผูท่มี ีความสามารถและประสบการณในการถายทอดความรูใหแกผ ูเรยี น ๒.๒,๒ การแตงต้ังวทิ ยากร ใหผอู าํ นวยการสถานศกึ ษาในสงั กดั สํานกั งาน กศน. เปนผอู นุมตั แิ ตง ตั้ง โดยจัดทาํ เปน คําส่ัง ๒.๓ ผูเรียน ผูเ รยี นสมคั รเรียนและลงทะเบยี นเรียน ตามหลักสูตรตา งๆ ของสถานศึกษา หรือเครือขาย ๒.๔ จาํ นวนผเู รียน จัดสอนผเู รียนเริม่ ตั้งแต ๒ คนข้ึนไป แตไมควรเกิน ๑๕ คน ๒.๕ ข้ันตอนการดาํ เนินการ ๑) สถานศึกษาและภาคีเครอื ขาย เตรียมความพรอมในเรื่อง หลักสูตร วิทยากร สถานท่ี วัสดอุ ปุ กรณ ทเี่ ออ้ื ตอ การจดั การศึกษารายกลุม ๒) ผูเรียนสมคั รและลงทะเบยี นเรียนตอ สถานศึกษาหรือภาคเี ครอื ขาย ๓) สถานศกึ ษาพจิ ารณาอนญุ าตและจดั สงผเู รียนไดเ รียนกับวิทยากรในแหลงการ เรยี นรู สถานประกอบการ ทเ่ี หมาะสมตามหลกั สตู ร ๔) วทิ ยากรประเมนิ พน้ื ฐานความรูของผเู รยี นกอ นจดั กระบวนการเรยี นรู ๕) ผเู รียนกบั วทิ ยากรรวมกันจดั ทาํ แผนการเรยี นรรู ายกลมุ ๖) ดาํ เนินการจัดการเรียนการสอน ๗) วทิ ยากรประเมนิ ผลการเรียนระหวา งเรยี นและหลังจบหลกั สตู ร รวมทัง้ ประเมิน ความพงึ พอใจของผเู รียน ๒.๖ การวดั ผลประเมินผลและรายงานผลการเรยี น การวัดผลประเมินผลใหดําเนินการตามที่หลักสตู รกําหนด ดว ยวธิ กี ารหลากหลาย เชน ๑) ประเมินความรูความสามารถ ทักษะ ดว ยการซักถาม ทดสอบและปฏบิ ัติ

๙ ๒) ประเมนิ ดานคุณธรรม ดวยแบบประเมินคุณธรรม ๓) ประเมินชน้ิ งาน ดว ยผลงานที่ปฏิบัติ ๔) ประเมินความพึงพอใจของผูเ รียน ดวยแบบสอบถาม ๒.๗ การออกหลกั ฐานการศกึ ษา การออกหลกั ฐานการศกึ ษาการเรยี นรรู ายกลมุ ใหผ ูอ าํ นวยการสถานศึกษาหรอื หัวหนา สถานศกึ ษา เปนผูล งนามในหลักฐานการศึกษา ตามหลกั สูตรกาํ หนด โดยระบชุ อ่ื วชิ า/กจิ กรรม ระยะเวลา ๓. การเรียนรูจากแหลง เรียนรู เปนการจัดการเรียนรูใ หผ เู รียนในแหลงเรยี นรู เชน ศนู ยขยายเพาะพันธปุ ลา ศูนยส าธิต การทําไรนาสวนผสม ศูนยก ารเรยี นรูเศรษฐกจิ พอเพียง กลมุ ออมทรัพยเ พือ่ การผลิต องคกรชมุ ชน กลุม วิสาหกิจ ชมุ ชน เปน ตน โดยมีการประสานความรวมมือกบั เครือขายแหลง เรยี นรใู นการจดั การศึกษาใหก ับผูเรยี น ๑.วตั ถปุ ระสงคข องการเรียนรใู นแหลงเรียนรู ๑.๑ เพือ่ เรยี นรูและฝกปฏบิ ัตกิ บั แหลง เรยี นรูโดยตรง ๑๒. เพ่ือใหผ ูเรียนไดพ ฒั นาความรู ความสามารถ ทกั ษะ และประสบการณการ เรยี นรใู นเรื่องทผี่ ูเรยี นสนใจ ๑๓ เพ่อื เปดโอกาสใหผเู รียนไดเ รียนรูในแหลง เรียนรูโดยตรงที่มีความเช่ยี วชาญ ในเร่อื งน้นั ๆ ๒. แหลง เรียนรู ควรมีลกั ษณะดงั ตอ ไปนี้ ๒.๑ อยูในทําเลที่ตง้ั ผเู รยี นสามารถเดินทางไดสะดวก ปลอดภัย ๒.๒ มสี ง่ิ แวดลอ มท่ีเอือ้ อํานวยตอการเรียนรู และฝกปฏบิ ัติ ๒๓. เปนแหลงการเรยี นรทู ี่มีการดาํ เนินงานม่นั คง นา เชือ่ ถอื เปนทยี่ อมรับใน สงั คม ๒.๔ มีความพรอม มีวทิ ยากร หรอื ผใู หค วามรปู ระจาํ สามารถจัดการเรียนรู หรือ จัดการเรยี นการสอนจนจบหลักสตู รหรอื จบกระบวนการได รวมท้ังสามารถใหก ารฝก ปฏิบัตแิ กผูเรียนจนสามารถ ปฏบิ ัตใิ นเรอ่ื งน้ัน ๆ ได ๒๕ สามารถจดั บุคลากรของแหลงเรียนรูเขารว มประชมุ อบรมกับสถานศึกษาได ๒.๖ มที ัศนคติ เจตคติทดี่ ีตอ การถายทอดความรู ประสบการณใ หกบั ผอู ืน่ ๒.๗ สามารถดูแล ใหคาํ ปรกึ ษา แนะนํา และรบั ผดิ ชอบผเู รยี นจนจบหลักสตู ร ๓. การคัดเลอื กแหลง เรยี นรู สถานศึกษาสาํ รวจ แสวงหา คัดเลอื กแหลงเรียนรูทีม่ ลี กั ษณะและมีความพรอม เขา รว มจดั การศกึ ษา จัดทําประกาศ จัดทําเนยี บแหลง เรยี นรู ๔. วธิ กี ารจัด ใหจ ัดในลักษณะรายบุคคล หรือรายกลุม ข้นึ อยูกบั ความพรอมของแหลง เรียนรู

๑๐ ๔. การเรยี นรใู นสถานประกอบการ เปนการจดั ใหผูเ รยี นไดเรยี นรใู นสถานประกอบการ เชน อูซอมรถยนต หา งสรรพสินคา หรอื แหลง ประกอบการ SMEs ทม่ี สี วนรวมหรอื มวี ตั ถปุ ระสงคใ นการจัดการศกึ ษาตอ เนื่อง ๑ วตั ถุประสงคของการเรียนรใู นสถานประกอบการ ๑.๑ เพอื่ เรียนรูและฝกปฏบิ ัตกิ ับสถานประกอบการ แหลงประกอบการ โดยตรงได อยางมปี ระสิทธภิ าพ ๑.๒ เพอ่ื ใหผ เู รียนไดพ ฒั นาความรู ความสามารถ ทักษะ เจตคตติ รงตามความ ตอ งการของผูเ รียน ๑.๓ เพอ่ื เปด โอกาสใหผูเรยี นไดเรยี นรใู นสาขาวชิ าท่ขี าดแคลนซ่งึ สถานศกึ ษาไม สามารถจดั เองได ๒. ลักษณะของสถานประกอบการ สถานประกอบการ แหลงประกอบการ ท่รี วมจดั การศึกษาตอ เนือ่ งควรมีลักษณะและ มีความพรอ มดังนี้ ๒.๑ อยูในทําเลท่ตี ง้ั ทีผ่ ูเ รียนสามารถเดนิ ทาง ตดิ ตอไดส ะดวก ปลอดภยั ๒๒ มสี ่ิงแวดลอ มทีเ่ ออ้ื อาํ นวยตอ การเรยี นรแู ละการฝก ปฏบิ ตั ิ ๒.๓ เปน สถานประกอบการ แหลงประกอบการที่ดําเนินงานมั่นคง นาเช่ือถือ เปนที่ ยอมรับในวงการหรอื สาขาอาชพี หรอื ความรใู นดา นนั้นๆ ๒.๔ มีความพรอม มวี ทิ ยากรหรอื ผูใหความรูประจาํ และผปู ระสานดแู ลการเรยี นการ สอนจนจบหลกั สตู รได มีผชู ํานาญการเชย่ี วชาญใหก ารฝก ปฏบิ ตั ิ ผูด แู ลตามความจําเปน ๒.๕ สามารถจัดบุคลากรเขารวมประชุม อบรม พฒั นากบั สถานศึกษาไดค ณุ สมบัติ ของวทิ ยากรหรอื ผูใหค วามรูและฝก ปฏบิ ัติ ๓ การสคถัดานเลศือึกกษสาถคาดันเปลรอื ะกกอสบาํ รกวาจร แแสหวลงงหปาระสกถอาบนกปารระกอบการ แหลง ประกอบการที่มี ลักษณะและมีความพรอ มเขารวม จดั ทาํ ประกาศ จัดทาํ ทาํ เนียบสถานประกอบการท่ีเขารว มจดั การศึกษานอก ระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศัย ๔. วธิ ีการจดั ใหจ ัดลกั ษณะรายบุคคล หรือรายกลมุ ขนึ้ อยูกับความพรอ มของสถาน ประกอบการ แหลงประกอบการ

๑๑ ๕. การเรยี นรจู ากฐานการเรยี นรู การเรียนรูจากฐานการเรียนรมู ีเปาหมายการเรยี นรูเฉพาะเจาะจง เชน ฐานการเรยี นรู เกษตรธรรมชาติ ฐานการเรียนรเู ศรษฐกจิ พอเพยี ง ฐานการเรียนรอู นุรักษส ่ิงแวดลอ ม ฐานการเรียนรสู ุขภาพ อนามยั ฐานการเรยี นรูคณุ ธรรม จริยธรรม ฐานการเรยี นรูวัฒนธรรมไทย เปนตน ซ่ึงเปน การจดั กจิ กรรมการ เรียนรูทเ่ี นน ใหผเู รยี นไดเรยี นรูจ ากวทิ ยากร สถานการณจ รงิ หรอื เรยี นรดู วยตนเอง ๑. วัตถปุ ระสงคข องการเรียนรู ๑.๑ เพือ่ ใหผ เู รยี นเกดิ ทักษะ กระบวนการเรียนรูดว ยตนเองจากฐานการ เรยี นรู ๑.๒ เพ่อื ใหผ เู รยี นสามารถนาํ ความรู และทกั ษะทไี่ ดร ับไปประยกุ ตใชใ ห เกิดประโยชนในชีวติ ประจําวนั ๒. การคัดเลือกฐานการเรียนรู สถานศกึ ษาสาํ รวจ แสวงหา คดั เลือกฐานการเรียนรทู ม่ี คี วามพรอมเขา รว มจัด การศึกษา เรยี นรูใ หกบั ผูเรยี นทส่ี นใจ ๓ ผเู รยี น ผเู รียนสมคั รเรียนและลงทะเบยี นเรยี นท่ีสถานศึกษา หรือภาคีเครือขาย ๔. วิธกี ารจดั ใหจ ดั ลักษณะรายบุคคล หรอื รายกลมุ ข้ึนอยูกบั ความพรอ มของฐานการ เรียนรู ๖. การศึกษาทางไกล การศกึ ษาทางไกล เปนวธิ กี ารจัดการศึกษาท่เี ปดกวางในเรื่องของเวลา สถานที่ เนนการเรยี น รดู วยตนเองจากสือ่ ประสมท่ีหลากหลาย มีการจดั กิจกรรมเสรมิ ความรู ทกั ษะ ประสบการณ ที่จาํ เปน เหมาะสมกบั เน้อื หา ตามหลักสตู ร รวมทง้ั มกี ารศกึ ษาคนควา เพ่มิ เติมหรือปฏบิ ัตกิ ารจากแหลง การเรียนรตู าง ๆ เปน การเรียนรู แบบพึง่ พาตนเอง ผเู รียนจึงตอ งวางแผนและสรางวินยั ในการเรยี นรดู ว ยตนเอง .๑ การขออนุญาตดําเนินการรูปแบบการศึกษาทางไกล ๑๑) จดั โดยสถานศกึ ษาสงั กดั สาํ นกั งาน กศน.ใหผ ูอํานวยการสถานศึกษาเปน ผูอ นุญาต ๑.๒ ) จัดโดยสถานศกึ ษาสงั กดั สํานกั งาน กศน.รว มกบั ภาคีเครอื ขา ย ให ผูอํานวยการสถานศึกษาในสงั กดั สาํ นักงาน กศน. เปน ผูอนุญาต ๒ การสรรหา และแตง ตัง้ วทิ ยากร ๒.๑ การสรรหาวิทยากร

๑๒ ใหสถานศกึ ษาและ/หรอื ภาคเี ครอื ขายรวมกนั สรรหาวิทยากรโดยพิจารณาจาก คณุ สมบตั ิดังนี้ ๑ ) เปนผทู ่มี ีคุณวฒุ ิหรอื เกียรติบตั รรบั รอง หรอื หลกั ฐานอน่ื ๆ ทแี่ สดงวา เปน ผมู คี วามรคู วามสามารถ ทักษะ ในสาขาวชิ าหรือหลกั สูตรนนั้ ๆ หรอื ๒ ) เปนผมู คี วามรคู วามชาํ นาญ ประสบการณใ นการประกอบอาชพี สาขา วิชาหรือหลกั สตู รนัน้ ๆ หรือ ๓ ) เปนผูทีม่ ีความสามารถและประสบการณใ นการถา ยทอดความรูใหแก ผูเ รียน ๒.๒ การแตงตั้งวทิ ยากร ใหผูอาํ นวยการสถานศึกษาในสงั กดั สาํ นักงาน กศน. เปนผอู นุมัตแิ ตงตั้ง โดยจัดทาํ เปนคําส่งั ๓ ผเู รยี น ผูเ รยี นสมคั รเรยี นและลงทะเบยี นเรยี น ตามหลกั สตู รตา งๆ ของสถานศึกษา ๓๑ จํานวนผูเรยี นข้นึ อยูกับความพรอมของสถานศึกษา แตละแหงเปน ผูก าํ หนด ๓.๒ ขัน้ ตอนการดําเนินการ ๑) สถานศึกษาและภาคเี ครือขาย เตรยี มความพรอ มในเรอ่ื ง หลักสูตร วทิ ยากร สถานที่ วสั ดอุ ปุ กรณ ท่ีเออื้ ตอ การจดั การศึกษาแบบการศกึ ษาทางไกล ๒) ผูเรยี นสมัครและลงทะเบยี นเรียนตอสถานศกึ ษาหรอื ภาคเี ครือขา ย ๓) สถานศึกษาพจิ ารณาอนญุ าตและผูเ รยี นไดเ รียนกบั ส่ือทางไกล วิทยากรหรอื แหลงการเรยี นรู สถานประกอบการ ทเี่ หมาะสมตามหลักสูตร ๔) วิทยากรประเมนิ พืน้ ฐานความรูของผเู รยี นกอ นจัดกระบวนการเรยี นรู ๕) ผเู รียนกับวิทยากรรวมกนั จัดทาํ แผนการเรยี นรแู บบการศึกษาทางไกล ๖) ดําเนนิ การจดั การเรียนการสอน ๗) วทิ ยากรประเมินผลการเรยี นระหวา งเรียนและหลงั จบหลกั สูตร รวมทัง้ ประเมนิ ความพงึ พอใจของผูเ รียน ๔. การวัดผลประเมินผลและรายงานผลการเรยี น การวดั ผลประเมนิ ผลใหด าํ เนนิ การตามทห่ี ลกั สูตรกําหนด ดวยวธิ ีการหลากหลาย เชน ๔.๑ ประเมนิ ความรคู วามสามารถ ทักษะ ดวยการซักถาม ทดสอบและปฏิบตั ิ ๔.๒ ประเมนิ ดานคณุ ธรรม ดว ยแบบประเมนิ คุณธรรม ๔.๓ ประเมนิ ชิ้นงาน ดวยผลงานท่ปี ฏบิ ัติ ๔.๔ ประเมนิ ความพึงพอใจของผเู รยี น ดวยแบบสอบถาม

๑๓ ๕. การออกหลกั ฐานการศึกษา การออกหลกั ฐานการศึกษาการเรยี นรูแ บบทางไกลใหผ อู ํานวยการสถานศกึ ษาหรอื หัวหนา สถานศึกษา เปนผูลงนามในหลักฐานการศึกษา ตามหลักสตู รกาํ หนด โดยระบุช่ือวิชา/กิจกรรม ระยะเวลา ๖. วิธีการจดั ใหจ ัดในลกั ษณะรายบุคคล หรอื รายกลมุ ตามความพรอมของฐานการ เรียนรู

บทท่ี ๓ การบรหิ ารงบประมาณ การบริหารงบประมาณของการจัดการศึกษาตอเนื่องตามวิธีการจัดการเรียนรูในรูปแบบตาง ๆ มี แนวทางการดาํ เนนิ งานดังน้ี ๑. หลกั เกณฑการจา ยคา ตอบแทน เนือ่ งจากระเบียบกระทรวงศกึ ษาธิการวา ดว ยการจดั การศึกษาตอ เน่ืองไดม กี ารปรบั ปรงุ มาจาก ระเบียบวาดวยการจัดการศึกษานอกโรงเรียนหลักสูตรระยะสั้น พ.ศ. ๒๕๔๙ และระเบียบวาดวยการดําเนินการศึกษา นอกโรงเรียนสายอาชีพ พ.ศ. ๒๕๓๕ และระเบียบวาดวยการจัดกลุมสนใจ พ.ศ. ๒๕๒๕ ซ่ึงเกณฑการจาย คาตอบแทนใหม อยูระหวางการพิจารณาของกระทรวงการคลัง ดังนั้นเพ่ือใหการจัดการศึกษาตอเนื่องสามารถ ดําเนินการไปได จึงอนุโลมใหใช เกณฑการจายคาตอบแทนตามระเบียบเดิมไปพลางกอน จนกวากระทรวงการคลัง จะไดกําหนดอตั ราทเ่ี หมาะสม (ดูรายละเอียดในภาคผนวก) ๒. หลกั เกณฑก ารจา ยคาใชสอย ๒.๑ การเบิกจายคาเชาสถานที่ เคร่ืองมือและอุปกรณ ท่ีใชในการจัดการศึกษาตอเนื่อง ใหถือ ปฏิบตั ิตามระเบียบสํานกั นายกรฐั มนตรวี า ดวยการพัสดุ พ.ศ.๒๕๓๕ และทแี่ กไ ขเพิ่มเติม ตลอดจนหนังสือเวยี น มติคณะรัฐมนตรี ทเ่ี กย่ี วของ ๒.๒ การเบกิ คา ใชจ า ยในการเดินทางไปราชการ เพือ่ จดั การศกึ ษาตอ เนอื่ ง วทิ ยากรท่เี ปนบคุ คลภายนอก ใหจ า ยเปนคาพาหนะ คาเชา ท่พี กั ในอตั ราต่าํ สดุ ตาม ระเบียบวาดวยการเบิกคา ใชจายในการไปราชการ กรณีท่ีเปน ขา ราชการบาํ นาญใหเ บิกจายไดต ามยศ ตาํ แหนง ครั้งสุดทาย ๓. หลักเกณฑการจา ยคา วัสดุ การจา ยคาวัสดุ ใหจา ยตามระเบียบวาดวยคา ใชจา ยการจา ยคาวัสดุในการบริหารงานของสวนราชการ พ.ศ. ๒๕๕๓ ตามความจําเปนโดยประหยัด โดยใหอยูในดุลยพินิจของผูมีอํานาจ หรือผูที่ไดรับมอบหมาย ภายใน วงเงนิ งบประมาณที่ไดร ับจดั สรร ๔. หลกั เกณฑการจา ยเงินคา สาธารณปู โภค การจายเงินคาสาธารณูปโภค ในการจัดการศึกษาตอเน่ือง กระทรวงการคลังอนุญาตใหสถานศึกษา สามารถจายเงินทีไ่ ดรบั ใหแกหนวยงานภาครัฐหรือเอกชน เปน คา สาธารณปู โภคไดเทาทจ่ี ายจรงิ โดยถวั จาย จากวงเงินท่ี

๑๕ ไดร ับในแตล ะหลักสตู ร และใชใบเสรจ็ รบั เงินหรอื ใบสําคัญรับเงินของเจาของสถานท่ีแลวแตกรณีเปนหลักฐานการจายที่ เปนใบเสร็จรับเงิน ตองมีสาระสําคัญตามที่กําหนดไวในระเบียบการเก็บรักษาเงิน และนําเงินสงคลังในหนาที่ของอําเภอ และกิง่ อําเภอ พ.ศ. ๒๕๒๐ สําหรบั ใบสําคญั รับเงินจะตองเปน ใบสําคัญรับเงินท่ีกระทรวงการคลงั กาํ หนดเทา นั้น ๕. หลักเกณฑก ารพานกั ศกึ ษาไปนอกสถานศกึ ษา การพานกั ศกึ ษาไปนอกสถานศกึ ษา เพอ่ื ทาํ กจิ กรรมการเรยี นการสอนตงั้ แต ๒ คนข้ึนไป ใหถือปฏิบัติตามระเบียบกระทรวงศึกษาธิการ วาดวยการพานักเรียน และนักศึกษาไปนอกสถานศึกษา พ.ศ. ๒๕๔๘ โดยการพาไปนอกสถานศึกษา ไมค า งคืน เปน อาํ นาจของสถานศึกษา การพาไปนอกสถานศึกษาและคางคืน เปนอํานาจ ของ ผูอํานวยการ.สํานักงาน กศน. จังหวัด/กทม หรือ เลขาธิการ กศน. กรณีเปนสถานศึกษาขึ้นตรง การพานักเรียน นักศึกษาไปนอกราชอาณาจักร เปนอํานาจของปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ หมายเหตุ ๑. การเบกิ จายเงนิ นอกเหนอื จากหลักเกณฑแ ละอตั ราทกี่ าํ หนด ใหเสนอขออนุมตั หิ วั หนา สว นราชการ เจาของงบประมาณ (ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ) เปนรายกรณี (หัวหนาสถานศึกษามิใชหัวหนาสวนราชการ เจา ของงบประมาณตามกฎหมายวาดวยวิธกี ารงบประมาณ) ๒. การจดั การศึกษาตอเนอ่ื ง ของสถานศึกษาไมสามารถนาํ ระเบยี บกระทรวงการคลัง วาดวย คา ใชจ ายในการฝกอบรม การจดั งาน และการประชมุ ระหวางประเทศ พ.ศ. ๒๕๔๙ (และทแี่ กไ ขเพมิ่ เติม) มาใชในการ จัดการศึกษาตอเนื่อง เนื่องจากเปนภารกิจปกติของสถานศึกษา มิใชเปนการพัฒนาบุคลากรหรือเพิ่มประสิทธิภาพการ ปฏิบัติงานของหนวยงาน ตามความหมายของระเบียบวาดวยการฝกอบรม ฉะนั้นเกณฑการเบิกจายเงินในการจัด การศึกษาของสถานศึกษา จึงตองเปนไปตามหลักเกณฑและอัตราท่ีกระทรวงการคลังกําหนด หรือไดขอทําความตกลง กับกระทรวงการคลัง ปจจุบันกระทรวงการคลังไมอนุญาตใหสถานศึกษาจายคาอาหาร อาหารวางและเครื่องด่ืม ใน การจัดการศึกษาของสถานศกึ ษา (ดหู นังสือกระทรวงการคลังท่ี กค ๐๔๐๖.๖/๑๔๗๒๖ ลงวันที่ ๑๖ กรกฎาคม ๒๕๕๒) สําหรบั การจดั การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน ตามนโยบายเรียนฟรี เรยี นดี ๑๕ ป อยา งมีคุณภาพ ซึง่ เบกิ จายจากเงินงบอุดหนุน เปนรายหัว กระทรวงการคลังกําหนดใหหัวหนาสวนราชการ (กรณี กศน. หมายถึง ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ) เปนผู กําหนดรายการจาย และอัตราการจายไดเองโดยไมตองขอตกลงกับกระทรวงการคลัง ซึ่งในการจัดกิจกรรมพัฒนา คุณภาพผูเรียน ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ไดอนุมัติใหจายเปนคาพาหนะ คาอาหาร (ไมรวมอาหารวาง และเครื่องด่ืม) ในการจดั กจิ กรรมหลักสตู รข้นั พน้ื ฐานได แตตอ งจายใหกบั เอกชนหรอื สว นราชการตามทเ่ี รียกเก็บ ไมสามารถจายใหกับ ตวั ผูเ รยี นได และไมม กี ารจา ยเบย้ี เล้ยี งใหก บั ผูเรยี น

บทที่ ๔ การจัดทาํ และพัฒนาหลกั สตู รการศึกษาต่อเนื่อง หลักสตู รการศกึ ษาต่อเน่อื ง เปน็ หลักสตู รท่ีสถานศกึ ษาจัดข้นึ เพอ่ื มงุ่ พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ โดยใหม้ ี ความยืดหยุ่นด้านเนื้อหา สาระ ระยะเวลาเรียน และสถานที่ตามความต้องการความจําเป็นของกลุ่มเป้าหมาย หรอื ชุมชน หรอื ตามนโยบายทางราชการ การพฒั นาหลกั สูตรการศึกษาต่อเนื่อง หลักสูตรการศึกษาต่อเน่ือง หมายถึงหลักสูตรท่ีสร้างข้ึนจากสภาพและความต้องการของ ผู้เรียน สอดคล้องเหมาะสมกับสภาพเศรษฐกิจและสังคมของหลักสูตรนั้น ๆ อาจ เป็นการเรียนรู้จากภูมิ ปัญญาท่ีมีอยู่ในท้องถิ่น หรือสถานประกอบการ แหล่งเรียนรู้ ฯลฯ ซึ่ง ผู้เรียนแสวงหาองค์ความรู้ที่ตอบสนอง กับวิถีชีวิตของตนเอง ปรับตนเองให้ทันกับการเปล่ียนแปลงของโลกในยุคโลกาภิวัตน์ ผู้เรียนจะเรียนรู้ตาม สภาพจริงของตนเอง สามารถนําความรู้ไปใช้การพัฒนาตนเอง ครอบครัว และชุมชนได้ จึงอาจสรุปได้ วา่ หลักสตู รการศึกษาต่อเน่ือง หมายถึง ประสบการณก์ ารเรียนรู้ที่จัดให้กับกลุ่มผู้เรียนท่ีเป็นกลุ่มเป้าหมายที่ จัด ตามสภาพปัญหาและความต้องการของผู้เรียนในการศึกษาต่อเนื่องน้ันๆ เป้าหมายหลัก คือ ต้องการให้ ผู้เรียนได้นําไปใช้ในการพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้เรียนให้ดีขึ้น หรือเป็นการประกอบอาชีพและเพิ่มพูนรายได้ ให้กบั ผ้เู รยี น หลักการพัฒนาหลักสูตรการศึกษาต่อเน่ือง หลักสูตรการศึกษาต่อเน่ือง มีหลักในการพัฒนาท่ีส่งผล ให้กลุ่มเป้าหมายได้เกิดปญั ญา หรอื เกิดการเรยี นรู้ ดงั น้ี 1. การเรียนรู้เพื่อสร้างองค์ความรู้ มีเป้าหมายมุ่งที่การเรียนรู้สภาพปัญหา วิธีการ แก้ปัญหา และการปรับปรุงอย่างลึกซึ้ง คือ ให้รู้และเข้าใจอย่างกระจ่างว่าท่ีเป็นอยู่ในปัจจุบัน จน สามารถวิเคราะห์และ สงั เคราะห์เป็นองค์ความรขู้ องตนเองได้ 2. การเรียนรู้เพ่ือพัฒนาความสามารถในการปฏิบัติจริง มีเป้าหมายมุ่งท่ีการเรียนรู้ในการ วิเคราะหส์ ถานการณ์เพื่อการปฏิบตั จิ ริง จนเกิดความชาํ นาญและสามารถปฏิบตั ิได้ในทุกสถานการณ์ 3. การเรยี นรเู้ พ่อื การอย่รู ่วมกนั มเี ปา้ หมายมุ่งที่การเรียนรู้ เพอ่ื เปน็ ผมู้ คี ณุ ธรรม จริยธรรม ดว้ ยการมคี วามเชือ่ และตระหนกั ว่ามนษุ ย์ทกุ คนต้องรว่ มมือกัน พง่ึ พาอาศัยกนั และอยู่ดว้ ยกันอย่างมีความสขุ 4. การเรียนรู้เพ่ือการพัฒนาศักยภาพ เป้าหมายมุ่งที่การเรียนรู้ เพ่ือพัฒนาตนเองให้มีชีวิต ทีง่ อกงาม ปรับปรงุ บคุ ลิกภาพอย่างม่ันใจ เน้นการมเี หตผุ ลและมวี ิสยั ทัศน์ ความสาํ คญั ของหลกั สูตรการศกึ ษาตอ่ เนื่อง หลักสตู รการศกึ ษาตอ่ เนอ่ื ง เปน็ หลกั สตู รบรู ณาการท่ีผู้เรยี น ชมุ ชนและครรู ว่ มกันสรา้ ง ขึน้ เพ่อื มุ่งเน้นให้ผูเ้ รียน เรยี นจากชวี ติ เรียนแล้วเกดิ การเรียนรูส้ ามารถนาํ ความรไู้ ปใชใ้ นชีวติ อย่างมีคณุ ภาพ และเป็น สมาชกิ ท่ีดขี องสังคมอย่างมคี วามสุข การเรียนการสอนจะสอนตามความตอ้ งการของผเู้ รียน โดยครู

๑๗ เป็นผคู้ อยใหค้ าํ แนะนํา ผูเ้ รยี นเป็นผคู้ ้นคว้าหาความรู้ดว้ ยตนเอง ดงั นั้น หลักสูตรการศึกษาตอ่ เนอ่ื งจึงมี ความสําคญั ดังนี้ 1. เป็นหลกั สตู รทต่ี อบสนองการเรียนรูข้ องรเู้ รยี นเฉพาะเน้ือหาสาระของหลัก สตู รสอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของผเู้ รียนตามสภาพปัญหาที่เปน็ จริง 2. ทาํ ให้กิจกรรมการเรียนรูม้ คี วามหมายต่อผู้เรียน เพราะผเู้ รียนสามารถนาํ ความร้ไู ปประยุกต์ใช้ ในชวี ติ จริงได้ 3. ผู้เรยี นได้เรยี นรวู้ ิธีการแสวงหาความรู้ เพ่อื ที่จะมาใชเ้ ป็นข้อมูลในการแก้ปญั หาในชวี ิตจริงของ ตนเองในวันข้างหน้า รวมท้ังวิธวี เิ คราะห์ สงั เคราะหข์ ้อมูล เพ่ือการตัดสินใจทีเ่ หมาะสมกับการดาํ เนินชีวติ ของตนเอง 4. ชุมชนและภูมิปัญญาในชุมชน มโี อกาสมสี ว่ นร่วมในการจดั การศกึ ษาให้กบั ผ้เู รียน ซง่ึ เปน็ สมาชกิ ของชุมชน ลกั ษณะของหลักสูตรการศึกษาต่อเน่อื ง ลกั ษณะของหลักสูตรการศึกษาตอ่ เนอ่ื ง มลี กั ษณะดงั ตอ่ ไปนี้ 1. เป็นหลักสตู รที่ตอบสนองความหลากหลายของปัญหามงุ่ พฒั นาคุณภาพชวี ติ ให้ เหมาะสม กับเพศ วัย มีความสมดุลทัง้ ด้านความรู้ ความคดิ และทกั ษะเปน็ กระบวนการเรยี นรู้ทีใ่ หผ้ ู้เรยี น ฝกึ ปฏบิ ัติจรงิ จนเกดิ ทักษะและสามารถนําไปใช้กบั สถานการณ์อื่นไดอ้ ยา่ งเหมาะสม 2.เป็นหลกั สตู รท่สี ง่ เสริมใหก้ ารศึกษาต่อเนื่อง มสี ่วนรว่ มในการพฒั นาหลักสตู รของ ตนเอง เพือ่ ให้ผู้เรียนไดร้ บั ประโยชน์จากการเรยี นรู้การศกึ ษาตอ่ เนื่องตนเอง เป็นการเชื่อมโยงระหว่างการ เรียนกบั ชวี ิตจริงและการทํางาน รวมทง้ั ปลกู ฝงั ใหผ้ เู้ รียนมคี วามรักและความผกู พนั กับการศึกษาตอ่ เน่ืองของ ตนมกี ารสง่ เสรมิ ใหใ้ ช้ภูมปิ ัญญาการศึกษาตอ่ เนอ่ื งในการจัดการศึกษา 3. เปน็ หลกั สตู รท่สี อดคลอ้ งกบั การดําเนินชีวิตจรงิ และมงุ่ เน้นการเรยี นรอู้ ย่าง บูรณาการ ไมแ่ ยกสว่ นของกระบวนการเรียนรู้ โดยผเู้ รยี นเปน็ ผ้จู ัดกระบวนการเรยี นร้ดู ้วยตนเอง ครจู ะเปน็ ผู้ คอยใหค้ ําแนะนําใหค้ าํ ปรึกษา และช่วยเหลอื อาํ นวยความสะดวกในการเรยี นรูใ้ หแ้ กผ่ เู้ รยี น อนั จะนาํ ไปสกู่ าร คดิ เป็น ทําเป็น และสามารถแก้ไขปัญหาต่างๆได้ 4. เปน็ หลกั สตู รทีส่ ามารถพฒั นาไดต้ ลอดเวลาเพือ่ ให้สอดคล้องกบั สถานการณ์ที่ เปล่ยี นแปลงไป 5. เป็นหลกั สูตรท่สี ง่ เสรมิ ใหผ้ เู้ รยี นเปน็ คนท่มี คี ณุ ภาพของสังคมในดา้ น ศลี ธรรม จรยิ ธรรมและการธาํ รงไว้ซ่งึ สังคมประชาธปิ ไตย การรกั ษาสง่ิ แวดลอ้ ม เกิดศรทั ธาเชื่อมั่นในภูมิ ปญั ญา และวฒั นธรรมการศกึ ษาตอ่ เน่อื งของชมุ ชนและของประเทศชาติ

๑๘ ดังน้นั ในการจัดการทําหลกั สตู รการศกึ ษาต่อเน่อื ง จะตอ้ งมีองค์ประกอบอย่างน้อย ๕ ขั้นตอน ดังน้ี ๑. สํารวจ/รวบรวมความต้องการของกล่มุ เป้าหมาย ๒. วเิ คราะห์/จดั ลําดับขอ้ มลู ความต้องการของกลุ่มเป้าหมาย ๓. กําหนดหลกั สตู รระยะสั้น ๓.๑ รวบรวม พฒั นา จดั ทาํ หลกั สตู ร ๓.๒ แต่งตัง้ คณะกรรมการพจิ ารณาหลกั สตู ร ๓.๓. หนา้ ทข่ี องคณะกรรมการพจิ ารณาหลกั สูตร ๓.๔ การพจิ ารณาหลักสูตรของคณะกรรมการ ๔. การอนมุ ตั หิ ลกั สตู ร ผู้มอี าํ นาจในการอนมุ ัตหิ ลกั สตู รการศกึ ษาตอ่ เนือ่ ง ๕. คลังหลกั สูตรการศกึ ษาต่อเนื่อง

๑๙ กระบวนการจดั ทาํ หลักสูตรการศกึ ษาตอเน่ือง ๑ เดือน ๑. สาํ รวจความตอ้ งการของกลมุ่ เป้าหมาย ๒. วิเคราะหจ์ ัดลาํ ดับความ ๗ วัน ต้องการของกลุ่มเป้าหมาย ๓ เดอื น ๓ วนั ๓. จัดทําหลกั สตู ร/ ขออนมุ ตั ิหลกั สตู ร ๗ วัน ๔. จดั ทาํ แผนการจัดกิจกรรม ๕. ข๕๑ข้นั อ..๑ตงสกออาํ ลนรอ่มุวกบจเาแปครบา้ดวหบาํามมเกนตาิจินยอ้กงงรากรนมารการเรียนรู้ ๕.๒ ประสานงานผูเ้ รยี น ๖. ขออนญุ าต / ขออนมุ ัติจดั กิจกรรม ๒ วัน ๗. เตรยี มการจดั กิจกรรม ๒ วัน ๑๗ วนั ๆ ละ ๓ ชวั่ โมง ๘. ดาํ เนินการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้ ๙. วดั ผลและประเมนิ ผลการเรยี น ๑ – ๓ วนั (ข้ึนอยกู่ บั หลักสตู ร) ๑๐. อนุมตั ิผลการเรยี น ๑ วนั ๑๑๑๑. อ. อออกกหหลลกั กัฐาฐนาน ๓ วนั ๑๒. รายงานผลการจบหลกั สูตร ๑ วัน

๒๐ กระบวนการพฒั นาหลกั สตู รการศึกษาตอ เนือ่ ง กระบวนการพัฒนาหลกั สูตรการศกึ ษาตอ เน่อื ง ประกอบดว ย ขัน้ ตอนหลัก 4 ขัน้ ตอน ดงั นี้ ขั้นที่ 1 การสํารวจสภาพปญหาของชมุ ชน ขั้นที่ 2 การวเิ คราะหสภาพปญหาชมุ ชนและความตอ งการของผูเ รียน ขั้นท่ี 3 เขียนผังหลกั สตู ร ข้ันท่ี 4 เขยี นหลักสตู ร 1. สาํ รวจสภาพของชมุ ชน คือ การศกึ ษาขอ มูลของชุมชน เพอ่ื ใหไ ดซ ่ึงขอ มูลท่ีเปนประโยชนต อการพัฒนา หลักสูตรการศกึ ษาตอเนื่อง ผสู ํารวจไดแก ครู กศน. ผูเรยี น และผูเ กย่ี วขอ ง โดยสาํ รวจขอ มูลจากเอกสารซึ่งเปน ขอมูลทตุ ยิ ภมู ิ เชน ขอมูลจากการวางแผนของ กศน.ตาํ บล /แขวง และจากหนวยงานอ่ืนๆ ท่ีไดรวบรวมไวแ ลว และ สาํ รวจขอ มูลปฐมภมู ทิ ี่ผูส าํ รวจไปรวบรวมขอมลู จากชมุ ชน เปน ขอมูลที่สําคัญและเปนประโยชนอ ยา งยง่ิ ซง่ึ เปน ขอมลู ที่ แทจ ริง และเปนปจ จบุ นั ของผูเรียนและชมุ ชน ประเด็นในการสํารวจขอมูล เชน โครงสรางดา นกายภาพ และประวตั ิชุมชน ขอ มลู ประชากร เศรษฐกิจ การศกึ ษา สงั คม และวฒั นธรรม การเมือง การปกครองและขอมลู เกยี่ วกับความตอ งการของชมุ ชน วธิ ีการสํารวจสภาพปญ หาของชุมชน อาจใชหลายๆ วธิ ีการผสมผสานกันเพ่อื ใหไ ดข อมูลทีถ่ กู ตอ ง สมบรู ณแ ละเปน รูปธรรม เชน การสมั ภาษณ การใชแ บบสอบถาม การสงั เกต หรอื การจัดเวทีประชาคม เปนตน 2. การวิเคราะหสภาพและความตองการของชุมชน เมื่อทําการสํารวจชุมชนเสร็จแลว ขอมูลท่ีไดจะมีสภาพ ของชุมชนที่หลากหลาย มีท้ังปญหาที่เปนระดับความตองการ (What) และปญหาความจําเปน (Need) ดังน้ัน จะตอ งนาํ ปญ หานนั้ มาวเิ คราะห จัดหมวดหมูของปญ หา เชน แบง ตามประเภทความรุนแรงของปญหา ความยากงาย ในการดาํ เนินการแกไขปญ หา ความเรง ดว นของปญหา และขอมลู เกี่ยวกับทรัพยากรท่ีมีอยูในชุมชน และนําทรัพยากร ใชใ หเกิดประโยชน 3. การเขียนผังหลักสูตร การจัดทําผังหลักสูตรการศึกษาตอเน่ือง ผังหลักสูตร หมายถึง กรอบ ความคิดหัวขอของหลักสูตร ในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ประกอบดวยหัวขอเรื่อง หรือหัวขอเน้ือหาหลัก และหัวขอยอยท่ไี ดจ ากความตองการ ( เปนผลจากการวิเคราะหส าเหตขุ องปญหา จากการสํารวจมาจากชุมชน ) ใหนํา หวั ขอ ความตองการมาจดั ทาํ ผงั หลักสตู รการศึกษาตอเนอื่ ง โดยโครงสรา งของผงั หลักสตู ร ประกอบดวย หัวเรื่องหลัก ( Theme ) หรือหัวขอเนื้อหาหลักเปนหัวขอท่ีบอกถึงชื่อเรื่องใหญไดจากกลุมความ ตอ งการ ( ผลการวิเคราะหส ภาพปญหา ) ซงึ่ จะคลมุ ความตอ งการยอ ยๆ ในขอบขา ยเรอ่ื งเดียวกนั หวั ขอ ยอ ย ( Title ) เปน หวั ขอเร่อื งทต่ี ้ังจากความตองการยอ ยท่อี ยใู นกลุม ความตอ งการใหญ ซึ่ง อาจมหี ลายเรอ่ื ง ในการพจิ ารณาหวั ขอ ยอ ย ใหพ จิ ารณาความตองการยอยทวี่ ิเคราะหแลว กอ น ถา เรอื่ งใดเปนเร่อื ง กลมุ เดียวกัน โดยรวมเปนหัวขอเดยี วกนั

๒๑ การสรา งกรอบหวั เรือ่ งยอย จะตอ งจัดลําดบั เนอ้ื หาจากงา ยไปสูเน้ือหาทย่ี ากขน้ึ ตามลําดับ หรือ จดั ลาํ ดับจากความเรง ดวน ไปสเู นื้อหาทเ่ี รงดว นนอ ยกวา การสรางกรอบหวั เร่ืองยอ ยสามารถสรางเพ่มิ เตมิ ดงั น้ัน ในแตละหวั ขอหลกั ควรมกี รอบวา งไวดว ยเม่อื พบปญหาใหมในเร่อื งเดยี วกนั ก็ สามารถมาใสกรอบเพมิ่ เติมได ดงั ตัวอยาง ตัวอยา งผังหลกั สตู รอาชพี โฮมสเตย หัวเร่ืองหลัก กรอบหวั เรื่องยอ่ ย กรอบหวั เรือ่ งยอ่ ย กรอบหวั เรอ่ื งยอ่ ย การบริการท่พี ัก การจัดการทีพ่ ัก คณุ ภาพและ การพัฒนา และสิ่งอํานวย และสิ่งอาํ นวย มาตรฐานด้าน โฮมสเตย์ ความสะดวก ความสะดวก ทีพ่ ัก อาหารและ การจัดเตรยี ม โภชนาการ อาหาร คณุ ภาพและ มาตรฐานอาหาร อาหารและ การจดั เตรยี ม คณุ ภาพและ การใช้ความ โภชนาการ อาหาร มาตรฐานอาหาร ช่วยเหลือ เบ้ืองตน้ ความปลอดภยั การรักษาความ การขอความ และการปฐม ปลอดภัย ชว่ ยเหลือจาก บรกิ ารท่ี พยาบาลเบอ้ื งต้น ประทับใจ เจา้ หนา้ ท่ี การบรกิ ารท่ี ประทบั ใจ ความสาํ คญั คณุ สมบตั ิของผู้ ของการบรกิ าร ให้บริการ บทบาทในการเป็น เจา้ ของบา้ นทีด่ ี บรกิ ารเสรมิ การพฒั นา การสรา้ งมลู คา่ มาตรฐาน เพ่ิมรายได้ รปู แบบสินคา้ เสน้ ทางการ คณุ ภาพสินค้า ท่องเที่ยว ทอ้ งถิ่น ข้อมลู สินคา้ ข้อมลู สนิ คา้ ที่ ชุมชน ระลกึ

๒๒ 4. การเขียนหลกั สตู รการศกึ ษาตอ เนื่อง การ เขียนหลกั สูตรการศกึ ษาตอ เน่อื ง ทาบา ( Taba ; อางถึงใน กองพัฒนาการศึกษานอกโรเรียน. 2543 ) มีแนวคดิ วา การพฒั นาหลกั สตู ร ไมวา จะเปนรูปแบบอยา งไร ควรมี องคป ระกอบ 4 ประการดว ยกนั คือ 1) วัตถปุ ระสงคท ่ัวไปและวตั ถปุ ระสงคเ ฉพาะวชิ า 2) เน้ือหาวิชาและจาํ นวน ชวั่ โมงสอนแตล ะวิชา 3) กระบวนการเรียนการสอนและ 4) โครงการประเมนิ ผลตามหลกั สูตร ดงั นัน้ การเขยี นหลกั สูตรการศกึ ษาตอ เนื่อง ไดก ําหนดโครงสรา งการเขยี นหลกั สตู รไวดงั น้ี คอื 1. ชือ่ หลักสตู ร 2. ความสาํ คญั 3. จดุ มุงหมาย 4. วตั ถปุ ระสงค 5. เนื้อหาหลักสตู ร 6. เวลาเรียน 7. แหลงเรยี นรแู ละสอ่ื ประกอบการเรยี น 8. การวดั และประเมินผลการเรยี น 9. ประโยชนท ค่ี าดวาจะไดร ับ 10. โครงสรา งเนอ้ื หาของหลกั สูตร หลกั ในการเขียนหลกั สูตร หลักในการเขียนหลกั สตู ร มดี ังน้ี 1. ความสาํ คัญ หลกั สูตรการศกึ ษาตอ เนื่อง เปน หลกั สตู รทสี่ ถานศกึ ษาสามารถสรา งขน้ึ เพ่อื แกป ญ หาของผูเ รยี นในดา นตา งๆ รวมถึงการพฒั นาหลกั สตู รการศกึ ษาตอเนอ่ื งข้ึนมา เพอื่ สนองตอบตอความตอ งการ เรียนรูเ รอื่ งใดเรอื่ งหนงึ่ ของชุมชน โดยพฒั นาเน้อื หาสาระแบบมีสวนรวมของบคุ คลหลายๆ ฝา ยอยา งเปน ระบบ มี ขัน้ ตอน และเนื้อหาเฉพาะเจาะจง เพอ่ื ใหผูเ รยี นบรรลผุ ลตามวัตถุประสงคข องหลักสูตร ซงึ่ สามารถตอบสนองความ ตองการของตนเอง ชมุ ชน และสังคมในภาพรวมได 2. จุดมงุ หมาย ( Aims ) หมายถงึ ขอกาํ หนดทั่วไปทแี่ สดงใหเ หน็ ถงึ ลกั ษณะและทศิ ทางเพื่อ นําไปสกู ารปฏิบตั ทิ ่ี ชัดเจน ท่ีออกแบบไวใ หบรรจุ ซ่งึ ผลผลิต หรอื พฤตกิ รรมในอนาคต ตัวอยา งจดุ มงุ หมายของอาชีพโฮมสเตย 1. เพือ่ ใหชมุ ชนการศกึ ษาตอเน่ืองไดพ ัฒนาคณุ ภาพชีวิต 2. เพื่อสง เสรมิ สนับสนนุ ใหชุมชนในการศกึ ษาตอเน่ืองมคี วามรแู ละทักษะความสามารถจัดการ ทองเทีย่ วในชมุ ชนได 3. วัตถุประสงค ( Objective ) เปนคําท่ีมคี วามเฉพาะเจาะจงเปนเครื่องบงชผี้ ลลพั ธกับหลักสตู ร เปน ลกั ษณะจดุ ประสงคป ลายทาง

๒๓ ตวั อยา งการเขยี นวตั ถุประสงค วัตถุประสงค เพือ่ ใหผูเรียน 1. มีความรู ความเขา ใจ ในเร่ืองการจัดการโฮมสเตย ( Home Stay ) 2. สามารถบริหารจดั การโฮมสเตย และจดั กิจกรรมนําเที่ยวได 3. มีความตระหนัก และมีสวนรวมในการอนุรักษทรพั ยากรธรรมชาติส่ิงแวดลอ ม การอนุรักษ วัฒนธรรมของการศกึ ษาตอเน่ือง 4. เน้ือหาหลักสูตร เปน การนําหวั ขอหลกั ( Theme ) ที่กําหนดไวมาเขียน ซง่ึ เน้อื หาสาระของ หลกั สตู ร จะตอ งตอบสนองตอ การบรรลตุ ามวตั ถปุ ระสงคข องหลักสูตรบาทา ( Taba. 1973 : อางถึงใน หรรษา นลิ วิเชยี ร. 2544 : 126 ) เสนอแนะเกณฑในการเลือกเนอ้ื หาของหลกั สตู ร ซงึ่ เนอ้ื หาของหลกั สตู รจะตองถกู ตอ งและมี ความสาํ คญั ซง่ึ สะทอ นใหเ ห็นความรทู เ่ี ปนวิทยาศาสตรที่ทันสมัยและเปน ความรูพื้น ฐานที่สาํ คญั เน้อื หาจะตอ ง สอดคลอ งกับสภาพสังคมและวฒั นธรรมในปจจุบัน มีความสมดลุ ทงั้ ความกวา งและความลกึ สนองวัตถุประสงค หลากหลายอนั ไดแ กก ารหาความรใู หม การคิดอยา งประสทิ ธภิ าพ เจตคติ ความสนใจ นิสัยท่เี หมาะสมและทักษะ สอดคลองกับประสบการณของผเู รยี น และผูเรียนสามารถเรยี นได และสอดคลองกบั ความตอ งการและความสนใจ ของผเู รียน 5. เวลาเรียน ใหระบุเวลาเรียนตลอดหลักสูตร ใชเวลากช่ี ัว่ โมง และแยกเปนภาคทฤษฎีและ ภาคปฏิบัติ ใชเ วลาทงั้ หมดกช่ี ว่ั โมง การกําหนดเวลาเรยี นตอ งมคี วามเหมาะสมกบั เนื้อหาและวธิ กี ารสอน 6. แหลงการเรยี นรูและส่อื ประกอบการเรียน บอกแหลง การเรียนรูและสอ่ื ประกอบการ เรยี น เชน ศึกษาจากเอกสารวชิ าการ ศึกษาจาก VCD ศึกษา Website ศึกษาจากผูรู และภมู ปิ ญญาการศกึ ษา ตอเน่อื ง เปน ตน 7. การวัดและประเมินผล ระบวุ า มีการวัด และประเมินผลดวยวิธีใด เชน การสงั เกต การ ทดสอบ การวดั จากชน้ิ งาน เปนตน 8. ประโยชนท่คี าดวาจะไดรับ บอกความคาดหวงั ของผลลพั ธท างการศึกษา ท้ังในระดบั กวางและ ระดับเฉพาะ เชน 1. ผเู รียนสามารถบรหิ ารจัดการโฮมสเตยไ ด 2. ผเู รียนและชมุ ชนมรี ายไดเ พิ่มขน้ึ เกิดความเขมแข็งของเศรษฐกจิ ของชุมชน 3. ชมุ ชนมสี ว นรวมในการจดั การศกึ ษา เพือ่ พฒั นาอาชีพโฮมสเตย

ภาคผนวก

๒๕ ตวั อยางแบบการเขยี นหลกั สูตรการศกึ ษาตอเนื่อง ชื่อหลักสตู ร ………………………………………… ความสําคญั ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………..……………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………..……………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………... ........................................................................................................................................................................ จดุ มงุ หมาย ๑. .............................................................................................................................................. ๒. .............................................................................................................................................. วตั ถปุ ระสงค ๑. ............................................................................................................................................. ๒. .............................................................................................................................................. ๓. .............................................................................................................................................. เนอ้ื หาของหลกั สตู ร ประกอบดว ยเนือ้ หา ……….. เรอ่ื ง ดงั น้ี ๑................................................................................................................................................. ๒...............................................................................................................................................

๒๖ เวลาเรยี น หลกั สูตรวิชาชพี …………………………. ใชเ วลาเรยี นทัง้ หมด ……… ชัว่ โมง ภาคทฤษฎี …………….. ชวั่ โมง ภาคปฏิบัติ …………….. ช่ัวโมง แหลงการเรยี นรแู ละสอ่ื ประกอบการเรยี น ๑. .................................................................................................................................................. ๒. .................................................................................................................................................... ๓. .................................................................................................................................................... ๔. .................................................................................................................................................... การวดั ผลประเมนิ ผลการเรยี น วิธีการวัดและประเมนิ ผลการเรยี น ประกอบดวย ๑. .................................................................................................................................................. ๒. .................................................................................................................................................... ๓. ....................................................................................................................................................

๒๗ ประโยชนท่ีคาดวาจะไดรบั ๑. .................................................................................................................................................. ๒. .................................................................................................................................................... ๓. .................................................................................................................................................... ๔. .................................................................................................................................................... โครงสรางเนื้อหาของหลักสตู ร ประกอบดวยเน้อื หา ………. เร่อื ง ดังนี้ เร่ืองท่ี ๑. …………………………………………………………………..……… จํานวน ………………. ชว่ั โมง ๑.๑ ……………………………………………………………………………………………………………………………. ๑.๒ ……………………………………………………………………………………………………………………………. ๑.๓ ……………………………………………………………..…………………………………………………………….. เรื่องท่ี ๒ ……………………………………………………………………….……… จาํ นวน ………………. ช่ัวโมง ๑.๑ ……………………………………………………………………………………………………………………………. ๑.๒ ……………………………………………………………………………………………………………………………. ๑.๓ ……………………………………………………………..……………………………………………………………..

๒๘ ( ตวั อยา ง ) หลักสูตรการศกึ ษาตอเน่ือง ช่ือหลกั สตู ร หลกั สตู รการพัฒนาอาชพี โฮมสเตย ความสาํ คัญ การพัฒนาอาชพี โฮมสเตย เปนรูปแบบของการประกอบอาชพี ของประชาชน โดยไดนาํ ตนทนุ ทาง สงั คม คอื ทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดลอ มมาบริหารจดั การและเพม่ิ มลู คา จงู ใจใหนัก ทองเทยี่ วเขามาสมั ผสั กับ การทอ งเทย่ี วเชงิ อนุรักษในรูปแบบโฮมสเตย ในการจัดการศึกษาเพ่ือพฒั นาโฮมสเตย ยดึ หลกั การของการศึกษา ตลอดชวี ิต โดยใหสังคมเขา มามสี ว นรว มในการจดั การศกึ ษา เนนการพฒั นาสาระและกระบวนการเรยี นรโู ดยใช ชุมชนเปนฐาน ควบคกู ับสรา งองคความรูใหกับผปู ระกอบการโฮมสเตย ภายใตยุทธศาสตรการใชต นทุนทาง ธรรมชาติ ทนุ ทรัพยากรบุคคล ทุนภมู ปิ ญญาและแหลง เรียนรู ทุนทางวฒั นธรรม ทุนงบประมาณของรัฐ และทุน ทางความรมู าใชจ ดั กิจกรรมการเรียนรู การศึกษาเพ่อื พัฒนาอาชพี โฮมสเตย เปน การจดั การกิจกรรมการเรียนรทู เี่ สริมสรา งศักยภาพให ผูประกอบอาชพี โฮ มสเตยมีความรู และสามารถพัฒนาตนเองและกลมุ ไปสกู ารบริหารจัดการท่ีมมี าตรฐาน เปนไป ตามหลกั การของโฮมสเตย ซ่งึ เกี่ยวขอ งกับตนเอง บุคคลภายนอก ไดแ ก นกั ทอ งเท่ียวและเครอื ขาย นําไปสกู าร เชอ่ื มโยงองคความรูท ีห่ ลากหลายซ่ึงเกิดจากประสบการณต รงของการจดั กจิ กรรมการทอ งเท่ยี วของชุมชนโดยชมุ ชน จุดมุงหมาย ๑. เพ่อื ใหช ุมชนในการศึกษาตอเน่ือง ไดพ ัฒนาคณุ ภาพชวี ติ ใหดขี ึ้น โดยนําหลักของการจัดโฮมสเตยมา พัฒนา ๒. เพือ่ สง เสรมิ สนับสนุนใหช มุ ชน การศกึ ษาตอเน่อื งมีความรู เกดิ ทักษะการจัดการทองเท่ยี วของ ชมุ ชนเพ่อื ชุมชน วัตถปุ ระสงค ๑. เพ่อื ใหผูเรยี นมคี วามรแู ละความเขา ใจแนวทางการพัฒนาอาชพี โฮมสเตย ๒. เพ่อื ใหผ ูเรยี นมกี ารพัฒนาอาชีพโฮมสเตยไดอยางเหมาะสมกับสภาพพื้นท่ี ๓. เพ่อื ใหผเู รียนความสามารถในการบรหิ ารจัดการอาชพี โฮมสเตยไ ด ๔. เพือ่ ใหผูเ รยี นมีทักษะในการจดั กจิ กรรมโฮมสเตยไดอยางมมี าตรฐาน

๒๙ เนื้อหาของหลักสตู ร ประกอบดวยเนอ้ื หา ๑๒ เรอื่ ง ดงั นี้ ๑. สถานการณการทอ งเทย่ี วอดีต ปจ จบุ ัน และอนาคต ๒. นโยบายการทอ งเที่ยวของประเทศไทย ป พ.ศ. ๒๕๔๖ – ๒๕๔๙ ๓. ความรพู นื้ ฐานในการจดั โฮมสเตย ๔. แนวทางการจดั กจิ กรรมนําเที่ยว ๕. เทคนคิ การใหบริการสาํ หรับผูป ระกอบการโฮมสเตย ๖. เทคนิคการใหบ ริการสําหรบั ผปู ระกอบการโฮมสเตย ๗. ความรเู บ้อื งตนเกยี่ วกบั การเปน มัคคุเทศก ๘. แนวทางการสรา งเครอื ขา ยการทอ งเทยี่ วโฮมสเตย ๙. การศึกษาดูงานในแหลง ประกอบการโฮมสเตย ๑๐. เทคนคิ การประกอบอาหารสําหรบั ผปู ระกอบการโฮมสเตย ๑๑. การปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน ๑๒. ภาษาอังกฤษ เพ่อื การทองเท่ียวสาํ หรบั ผูประกอบการโฮมสเตย ระยะเวลาเรยี น หลักสตู รการพัฒนาอาชพี โฮมสเตย ใชเวลาเรยี นท้ังหมด ๔๘ ช่ัวโมง ภาคทฤษฎี ๒๗ ช่วั โมง ภาคปฏิบัติ ๒๑ ชว่ั โมง แหลง การเรยี นรแู ละสอื่ ประกอบการเรยี น ๑. เน้อื หาวิชาการพฒั นาอาชีพโฮมสเตย ประกอบดวยเนอื้ หา ๑๒ เรอ่ื ง ๒. ศกึ ษาดูงานสถานประกอบการภายใน ภายนอก ๓. ใบความรู ๔. การพบกลมุ เรยี นรู การวดั ผลประเมนิ ผลการเรยี น วิธกี ารวัดและประเมนิ ผลการเรยี น ประกอบดว ย ๑. การสงั เกตพฤตกิ รรมการเรยี นรู / การรับรู / การมีสว นรว ม ๒. การสงั เกตการปฏิบัติจรงิ ในการรบั นักทองเท่ียว ๓. สมุดเยยี่ มแสดงความคิดเห็นของนกั ทอ งเทีย่ ว ๔. กจิ กรรมของกลมุ

๓๐ ประโยชนทค่ี าดวา จะไดร บั ๑. ผูเ รียนมีความรู และความเขาใจ การบริหารจดั การโฮมสเตย ๒. ผูเรยี นมแี นวทางการพฒั นาโฮมสเตยไ ดอยางยงั่ ยืน ๓. ผเู รียนมที ักษะการบรหิ ารจัดการโฮมสเตย ๔. ผูเ รยี นสามารถนําความรไู ปประยุกตใชใ นการบริหารจัดการโฮมสเตยไ ด โครงสรา งเน้อื หาของหลักสตู ร ประกอบดวยเนือ้ หา ๑๒ เรือ่ ง ดงั นี้ เรอื่ งที่ ๑ สถานการณก ารทอ งเทยี่ วอดีต ปจ จบุ นั และอนาคต จํานวน ๓ ชวั่ โมง ๑. สถานการณการทอ งเทยี่ วอดตี ปจ จบุ นั และอนาคต ๒. บทบาทการทอ งเทีย่ วของไทย เรือ่ งท่ี ๒ นโยบายการทอ งเท่ยี วของประเทศไทย ป พ.ศ. ๒๕๔๖ - ๒๕๔๙ จาํ นวน ๓ ช่ัวโมง ๑. นโยบายการทอ งเท่ียวของประเทศไทย ป พ.ศ. ๒๕๔๖ - ๒๕๔๙ ๒. นโยบายดานการบริการและการทอ งเทีย่ ว ๓. นโยบายสงเสริมการทอ งเที่ยวของกระทรวงการทอ งเทย่ี วและกีฬา เร่อื งท่ี ๓ ความรพู นื้ ฐาน และมาตรฐานการจดั การโฮมสเตย จาํ นวน ๔ ชั่วโมง ๑. ความรพู ้นื ฐานในการจัดโฮมสเตย ๒. มาตรฐานการจดั โฮมสเตย เร่ืองท่ี ๔ แนวทางการจดั กิจกรรมนาํ เทยี่ ว จํานวน ๔ ชว่ั โมง ๑. รายการนาํ เท่ียว ๒. การจดั ทํารายการนําเที่ยว ๓. การเสนอรายการนาํ เทย่ี วแกน ักทอ งเทีย่ ว เรอื่ งที่ ๕ เทคนคิ การตอนรับนักทองเท่ยี ว จํานวน ๔ ชว่ั โมง ๑. การตอนรับนักทองเท่ยี ว ๑.๑ หลักในการใหการตอนรับ ๑.๒ ลักษณะการตอนรับท่ดี ี ๑.๓ คณุ สมบัตขิ องผูท ํางานตอ นรบั ๑.๔ ขอควรระวังในการตอ นรบั

๓๑ ๒. การบริการนักทอ งเที่ยว ๒.๑ วธิ ปี ฏบิ ัติในการใหบ รกิ ารทเ่ี ปน เลิศ ๒.๒ เทคนคิ การบรกิ ารสําหรับผูประกอบการโฮมสเตย ๒.๓ ความหมายและความสําคญั ของการตอ นรบั และการใหบรกิ าร เรือ่ งท่ี ๖ เทคนิคการใหบ รกิ ารสําหรบั ผปู ระกอบการโฮมสเตย จํานวน ๔ ชว่ั โมง ๑. เทคนิคการบรกิ ารสําหรับผูประกอบการโฮมสเตย ๒. ความหมาย ลกั ษณะ คุณสมบัติของผใู หบรกิ าร ๓. วธิ ีปฏบิ ัตกิ ารใหบ รกิ ารที่เปน เลิศ เรอื่ งท่ี ๗ ความรเู บื้องตนเกีย่ วกับการเปนมัคคุเทศก จํานวน ๔ ชว่ั โมง ๑. ความหมายนของมัคคุเทศก ๒. ประโยชนข องมัคคเุ ทศก ๓. บทบาทและหนา ท่ขี องมัคคุเทศก ๔. ความรูท่ัวไปสาํ หรบั มัคคุเทศก ๕. มนุษยส มั พนั ธข องมคั คเุ ทศก ๖. บุคลกิ ภาพของมัคคเุ ทศก ๗. การใหบรกิ ารท่ีดขี องมคั คเุ ทศก ๘. ปจจัยและหลกั การสาํ คญั ของมคั คุเทศก เรอื่ งท่ี ๘ แนวทางการสรางเครือขายการทองเท่ียวโฮมสเตย จํานวน ๓ ช่ัวโมง ๑. ความหมายของการมสี ว นรว มของชุมชนและการสรา งเครอื ขายการทองเทย่ี ว ๒. องคประกอบการทองเทยี่ ว ๓. การสรางเครือขายการทอ งเท่ยี ว เรือ่ งท่ี ๙ การศกึ ษาดูงานในแหลงประกอบการโฮมสเตย จาํ นวน ๗ ชั่วโมง ๑. องคประกอบสาํ คัญของการศกึ ษาดงู านในแหลงประกอบการ ๒. ขั้นตอนการเรยี นรใู นระหวางการศกึ ษาดูงาน ๓. ขอเสนอแนะขอดีและขอจาํ กดั ของการศกึ ษาดงู าน

๓๒ เรื่องที่ ๑๐ เทคนิคการประกอบอาหารสําหรับผูประกอบการโฮมสเตย จํานวน ๓ ชวั่ โมง ๑. ความหมายของอาหารสารอาหารการโภชนาการ ๒. อาหารหลัก ๕ หมู ๓. เคล็ดลบั ในการปรงุ อาหารประเภทตา งๆ เรื่องที่ ๑๑ การปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน จาํ นวน ๓ ช่วั โมง ๑. การปฐมพยาบาลเบอ้ื งตน ๒. หลกั ทว่ั ไปในการปฐมพยาบาล ๓. การปฐมพยาบาลในลักษณะตางๆ เรื่องท่ี ๑๒ ภาษาองั กฤษเพอื่ การทอ งเทีย่ วสําหรับผปู ระกอบการโฮมสเตย จํานวน ๖ ชวั่ โมง ๑. คําศัพทการทกั ทายทว่ั ไป ๒. คาํ ศัพทจ าํ นวนนับ ๓. คาํ ศพั ทเกี่ยวกบั อาหาร