ไทย1

๑ ชดุ การเรยี นรู้ เรื่อง การสรา้ งคาในภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย รหัสวิชา ท๓๑๑๐๑ ช้ันมธั ยมศกึ ษาปีที่ ๔ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย เล่มท่ี ๑ เร่อื ง คาสมาส สว่ นประกอบของชดุ การเรยี นรู้ บทเรียนจัดเปน็ ชุดการเรยี นรู้ เร่อื ง การสร้างคาในภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย รหสั วิชา ท๓๑๑๐๑ ช้ันมัธยมศึกษาปีท่ี ๔ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย ประกอบดว้ ย - แบบทดสอบกอ่ นเรยี น จานวน ๑๐ ขอ้ - บัตรคาส่งั - บตั รเนื้อหา - บัตรกิจกรรม - บัตรเฉลยกจิ กรรม - กระดาษคาตอบ - แบบทดสอบหลงั เรียน จานวน ๑๐ ข้อ ศึกษาสว่ นประกอบชดุ การเรยี นรู้ กอ่ นเขา้ บทเรยี นนะค่ะ

๒ คาช้ีแจงสาหรับครู ๑. ครูควรศึกษาเนอ้ื หาท่ีจะสอนในชุดการเรยี นรู้ เรือ่ ง การสรา้ งคาในภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย รหัสวิชา ท๓๑๑๐๑ ชั้นมธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๔ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ ภาษาไทย เลม่ ที่ ๑ เรือ่ ง คาสมาส โดยละเอียด ๒. ชดุ การเรียนรู้นเี้ ปน็ ชดุ การเรียนรู้ เรอ่ื ง การสร้างคาในภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย รหัสวชิ า ท๓๑๑๐๑ ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี่ ๔ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย เลม่ ท่ี ๑ เรอ่ื ง คาสมาส ควรชี้แจงใหน้ ักเรียนทราบบทบาทของตนเอง และจัดชนั้ เรียน ให้เหมาะสม ๓. ครูต้องเตรยี มวัสดุ อุปกรณ์ (ดทู ี่ “ส่งิ ท่คี รูตอ้ งเตรยี ม”) ๔. ใหน้ กั เรียนทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน จานวน ๑๐ ข้อ ๕. การเรยี นการสอนแบง่ ออกเป็น ๓ ขน้ั ตอน ดังน้ี  ขั้นนาเขา้ สบู่ ทเรยี น  ขนั้ ประกอบกิจกรรมการเรียน  ขั้นสรุปการเรยี น ๖. ขณะทนี่ ักเรยี นประกอบกิจกรรม ครคู วรสงั เกตการทางานของนกั เรยี นอยา่ งใกล้ชิด หากนกั เรยี นคนใดหรือกลุ่มใดมีปัญหาครูควรเขา้ ไปใหค้ าแนะนาช่วยเหลือ ๗. การสรปุ บทเรยี น ควรจะเปน็ กิจกรรมรว่ มกันระหว่างครกู ับนกั เรยี น ๘. บตั รเฉลยกิจกรรมตา่ ง ๆ ให้เก็บไวท้ ่ีครู กลุ่มใดทาเสร็จให้มารบั บัตรเฉลย เมือ่ เสร็จแลว้ สง่ คนื ครู

๓ บทบาทของครู ๑. ครตู ้องศึกษาเนือ้ หา และแผนการจดั การเรียนรกู้ อ่ นโดยละเอียด ๒. ถ้านกั เรยี นยงั ไมเ่ คยเรยี นตามกระบวนการนม้ี ากอ่ น ครตู อ้ งอธิบายให้นักเรียนเขา้ ใจ กระบวนการเรยี น ในการใชช้ ุดการเรยี นรู้ เรื่อง การสรา้ งคาในภาษาไทย รายวชิ า ภาษาไทย รหัสวชิ า ท๓๑๑๐๑ ช้ันมัธยมศึกษาปที ่ี ๔ กลุ่มสาระการเรยี นรู้ภาษาไทย ๓. ให้นักเรยี นทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน จานวน ๑๐ ขอ้ ๔. ดาเนินการสอน ซงึ่ แบง่ ๓ ขนั้ ตอน ดังน้ี ๔.๑ แบ่งนักเรยี นออกเปน็ ๔ กลมุ่ ๔.๒ นักเรยี นศึกษาเนือ้ หา จากบตั รเน้ือหา บตั รกิจกรรม ๔.๓ ข้ันสรปุ การเรียน ครูและนักเรยี นร่วมกนั สรปุ บทเรยี น ๔. ครเู น้นให้นกั เรยี นเก็บส่ือการสอนให้เรียบรอ้ ย เม่อื เสร็จส้นิ การใช้ชุดการเรียนรู้ เรือ่ ง การสรา้ งคาในภาษาไทย รายวชิ าภาษาไทย รหสั วิชา ท๓๑๑๐๑ ชนั้ มัธยมศกึ ษาปีที่ ๔ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย ๖. ให้นักเรียนทาแบบทดสอบหลังเรียน จานวน ๑๐ ข้อ

๔ บทบาทของนกั เรยี น ครูชแ้ี จง ใหน้ ักเรยี นทราบถึงบทบาทของนกั เรยี น ดังต่อไปนี้ ๑. นกั เรียนควรทาตามกติกาท่ีตกลงกนั ไวใ้ นการร่วมกิจกรรมทกุ ครัง้ ๒. ทาแบบทดสอบก่อนเรยี น จานวน ๑๐ ข้อ ๓. ศึกษาบัตรคาสง่ั บัตรเนอ้ื หา และบัตรกจิ กรรมตามลาดับโดยไมต่ อ้ งรบี รอ้ น เม่อื เข้าใจแล้วคอ่ ยทากิจกรรมหรือตอบคาถามทุกขอ้ ๔. นักเรียนตอ้ งศกึ ษากจิ กรรมนดี้ ว้ ยตนเอง ถา้ มปี ัญหาหรือข้อสงสยั ให้ปรกึ ษาเพอ่ื น หรอื ครูผสู้ อนทันที เพื่อขอคาแนะนา หรือคาปรกึ ษาตอ่ ไป ๕. เมอ่ื ศกึ ษาเสร็จแล้วให้นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลังเรียน จานวน ๑๐ ขอ้ แลว้ นาคะแนนท่ีไดท้ ัง้ หมดไปบันทึกในแบบบันทกึ คะแนนทก่ี าหนดไว้ หมายเหตุ ครูตอ้ งช้แี จงนกั เรียนในเร่ืองคุณลักษณะที่พึงประสงค์ในเรื่องความซอ่ื สัตย์ ความใฝ่รใู้ ฝเ่ รียน ความรับผิดชอบ และความมีระเบียบวนิ ยั

๕ สิ่งที่ครู และนักเรียนต้องเตรยี ม สิ่งทค่ี รตู ้องเตรยี ม ๑. ครตู อ้ งเตรียมสถานที่ (ห้องเรยี น) ๒. ครตู อ้ งเตรียมและตรวจดูว่าชุดการเรยี นรู้ เรื่อง การสรา้ งคาในภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย รหสั วิชา ท๓๑๑๐๑ ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ี่ ๔ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ ภาษาไทย มีบตั รตา่ ง ๆ ครบถว้ นทกุ กจิ กรรมหรือไม่ ๓. แบบทดสอบกอ่ นเรยี น – หลังเรยี น พร้อมเฉลย สาหรับนักเรยี นทกุ คน ๔. ปากกา ดินสอสี กระดาษ ส่งิ ท่นี กั เรยี นต้องเตรียม ๑. อปุ กรณก์ ารเรยี น ปากกา ดนิ สอ ไม้บรรทัด ๒. สมดุ บันทึก

๖ แผนภมู กิ ารใช้ชดุ การเรียนรู้ เรื่อง การสร้างคาในภาษาไทย คาช้ีแจงในการใชช้ ุดการเรียนรู้ ทดสอบก่อนเรียน ข้นั นา ข้ันสอน นกั เรียนปฏบิ ตั กิ จิ กรรม ขั้นสรปุ ทดสอบหลงั เรียน แจง้ ผลการประเมิน ผา่ น ไม่ผ่าน พบครู ซ่อมเสรมิ

๗ บัตรคาสัง่ ใหน้ กั เรียนปฏบิ ัตติ ามขนั้ ตอนต่อไปนี้ ๑. เลขานุการแตล่ ะกล่มุ ส่งตวั แทนออกมารับชุดการเรยี นรู้ เรื่อง การสรา้ งคาใน ภาษาไทย รายวชิ าภาษาไทย รหสั วิชา ท๓๑๑๐๑ ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๔ กล่มุ สาระการเรยี นรู้ ภาษาไทย จากครู ๒. ให้นกั เรียนแต่ละคนศึกษามาตรฐานตวั ช้ีวดั สาระสาคัญ สาระการเรยี นรู้ และจุดประสงค์การเรียนรู้ และทาแบบทดสอบก่อนเรียน จานวน ๑๐ ขอ้ ๓. ใหน้ ักเรียนศึกษาบัตรเนือ้ หา ทาบัตรกิจกรรม ตรวจผลงานทบ่ี ัตรเฉลยกิจกรรม ๔. ถ้าไมเ่ ข้าใจให้ศึกษาจากบัตรเนือ้ หาอกี คร้ังหนึ่ง ๕. นักเรียนทาแบบทดสอบหลงั เรยี น จานวน ๑๐ ข้อ

๘ มาตรฐานการเรยี นรู้ / ตวั ช้ีวัด มาตรฐาน ท ๔.๑ เข้าใจธรรมชาตขิ องภาษาและหลักภาษาไทย การเปล่ียนแปลงของ ภาษาและพลงั ของภาษา ภมู ปิ ญั ญาทางภาษา และรกั ษาภาษาไทยไว้เปน็ สมบัติของชาติ ตัวชี้วัด ม.๔-๖/๖ อธิบายและวเิ คราะหห์ ลักการสรา้ งคาในภาษาไทย สาระสาคัญ คาสมาส เปน็ วธิ สี รา้ งคาในภาษาบาลีและสนั สกฤต โดนนาคาตง้ั แต่ ๒ คาข้นึ ไปมาประกอบกันคลา้ ยกับคาประสม แต่คาท่นี ามาประกอบแบบคาสมาสนนั้ นามา ประกอบหนา้ ศัพท์ การแปลคาสมาสจึงแปลจากคาหลงั มาคาหนา้ และคาสมาสจะตอ้ ง มาจากภาษาบาลีและสันสกฤต ๒ คาเทา่ น้นั จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ ๑. นกั เรียนสามารถอธิบายความหมายของคาสมาสและลกั ษณะของคาสมาสได้ ๒. นักเรียนสามารถบอกวธิ กี ารสร้างคาสมาสพร้อมยกตวั อยา่ งคาสมาสได้ ๓. เมอ่ื กาหนดสถานการณใ์ ห้นกั เรียนสามารถใช้คาสมาสได้ถกู ต้อง ๔. นักเรียนสามารถแต่งประโยคที่ใช้ในการส่อื สารไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ งมปี ระสิทธิภาพ

๙ แบบทดสอบกอ่ นเรยี น เร่ือง การสรา้ งคาในภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย รหสั วิชา ท๓๑๑๐๑ ชน้ั มัธยมศึกษาปีท่ี ๔ กล่มุ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย เล่มท่ี ๑ เร่อื ง คาสมาส คาชี้แจง แบบทดสอบแบบปรนยั ๔ ตัวเลือก จานวน ๑๐ ข้อ ใหน้ ักเรยี นเลือกคาตอบ ทถ่ี กู ตอ้ งที่สุดเพียงคาตอบเดยี ว แลว้ ทาเครอื่ งหมาย  ลงในกระดาษคาตอบ (๑๐ คะแนน) ๑. ขอ้ ใดไม่ใช่ความหมายของคาสมาส ก. เกิดจากคามลู ตง้ั แต่ ๒ คาขน้ึ ไป ข. เปน็ คาท่ีมาจากภาษาบาลหี รอื สนั สกฤต ค. การแปล จะแปลจากคาหน้าไปคาหลงั ง. พยางค์ท้ายของคาหนา้ ไมป่ ระวิสรรชนยี ์หรือเปน็ ตัวการนั ต์ ๒. ขอ้ ใดเปน็ คาสมาสทุกคา ก. วโรกาส จันทร์เพญ็ สยมภู จกั รยาน ข. มโนภาพ พระหตั ถ์ อิสรภาพ ทรพั ยส์ ิน ค. พระขนง ประวตั บิ ุคคล วาตภยั ขวญั หาย ง. ประวัติศาสตร์ จิตรกรรม อคั คภี ัย สนั ติภาพ ๓. การแปลความหมายของคาสมาสจะแปลจากคาหลงั ไปคาหน้า คาในขอ้ ใดไม่ได้เปน็ ไปตามกฎขอ้ น้ี ก. เทพบตุ ร ทานศาลา ยทุ ธนาวี ข. ทนั ตแพทย์ อาศิรวาท สหกรณ์ ค. หัตถกรรม ศิลปศาสตร์ เดชานุภาพ ง. ศีลธรรม ทาสกรรมกร สมณพราหมณ์

๑๐ ๔. ข้อความน้มี ีคาสมาสก่คี า “สว่ นองค์นฤบาลเมอื่ ได้ส่งอัครราชชายา พร้อมดว้ ยพระปิยกมุ าร กับเหลา่ สัตรี ผูอ้ ยงู่ าน คนื เขา้ สพู่ ระนครแล้วนฤบดกี ็คลาดแคล้วนิวตั ิ เขา้ สู่บุรินทร์ดว้ ย ลาดบั น้ัน ชาวทวยนาครท้ังหลายกพ็ ากันมาต้อนรับพระองคอ์ ยแู่ ซซ่ ้อง” ก. ๓ คา ข. ๔ คา ค. ๕ คา ง. ๖ คา ๕. ขอ้ ใดมีคาที่ไมใ่ ช่คาสมาส ก. ศิลปกรรม ราชโอรส พระพุทธ วทิ ยาธร ข. ภาควิชา ชานาญศลิ ป์ ผลผลติ เทพเจ้า ค. อุบตั ิเหตุ วรรณคดี ครุศาสตร์ สนั ติภาพ ง. กจิ กรรม วตั ถธุ รรม บุตรทาน ดาราศาสตร์ ๖. “สรา้ งสรรคเ์ ปน็ นกั ศกึ ษาวิทยาลัยทมี่ ชี อื่ เสียงแห่งหนึง่ เขาช่ืนชอบศิลปกรรมต้ังแตเ่ ด็ก และใฝ่ฝนั ทจ่ี ะเปน็ จิตรกรเอกของโลก เขาจึงให้ความร่วมมือในกจิ กรรมของทาง คณะทุกงาน” จากข้อความน้ี มีคาสมาสกี่คา ก. ๓ คา วทิ ยาลัย กิจกรรม จติ รกร ข. ๓ คา ศลิ ปกรรม จิตรกร กิจกรรม ค. ๓ คา สรา้ งสรรค์ นักศกึ ษา วทิ ยาลยั ง. ๓ คา ศิลปกรรม นักศกึ ษา กิจกรรม ๗. การสร้างคาในข้อใดมลี ักษณะตา่ งจากขอ้ อืน่ ก. พลเมอื ง ราชวงั มหรรณพ ข. รฐั มนตรี เกตมุ าลา ธาตุเจดีย์ ค. สนุ ทรพจน์ โลกทัศน์ ทันตแพทย์ ง. อิสรภาพ อุตสาหกรรม นิติศาสตร์

๑๑ ๘. ข้อใดไม่มีคาสมาส ก. บรรจงทรงทาพระสุคนธ์ ปรงุ ปนเกสรสุมาลี ข. ยกจากพระนครจรจรลั ตามะหงงกเุ รปนั ก็ตามมา ค. เบญจวรรณจับวัลยช์ าลี เหมอื นวนั พี่ไกลสามสดุ ามา ง. จากพรากจับจากจานรรจา เหมอื นจากนางสะการะวาตี ๙. คาขวัญในขอ้ ใดไม่มีคาสมาส ก. คณุ คา่ ของมนษุ ย์ ดีที่สดุ คอื ผลงาน ข. บา้ นเมอื งสะอาด ประชาชาติปลอดโรค ค. รักชาติ รกั ประชาธิปไตย ตอ้ งออกไปเลอื กต้ัง ง. น้าประปามีค่าต่อชวี ติ ประหยัดวันละนิด ช่วยเศรษฐกิจชาติ ๑๐. จากข้อความที่กาหนดให้ต่อไปน้ี ข้อใดไม่มีคาสมาส ก. ประธานในพิธกี ล่าวคาถาอญั เชิญเทวดามาชุมนมุ เพ่อื เป็นมงคล ข. ทหารเป็นผู้มหี นา้ ท่ีรบเพอื่ ปกป้องมาตภุ ูมขิ องตนไมใ่ หข้ ้าศึกรกุ ราน ค. ประชาชนสง่ ไปรษณียบัตรทายผลฟุตบอลยโู ร ๒๐๑๒ เป็นจานวนมาก ง. ชวี วิทยาเปน็ วิชาวิทยาศาสตรส์ าขาหนง่ึ ท่ีศกึ ษาเกยี่ วกบั องคป์ ระกอบของส่ิงมชี ีวิต

๑๒ กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรียน เรือ่ ง การสร้างคาในภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย รหัสวิชา ท๓๑๑๐๑ ชัน้ มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๔ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย เลม่ ท่ี ๑ เร่ือง คาสมาส ชอ่ื – นามสกุล .................................................................ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี ๔/....... เลขที่ ........ ขอ้ ก ข ค ง คะแนนเตม็ ๑๐ ๑ คะแนนได้ ๒ ๓ ผลการประเมิน ๔  ดมี าก ๕  ดี ๖  พอใช้ ๗  ปรับปรุง ๘ ๙ (ลงชอ่ื )..................................ผู้ประเมิน ๑๐ (นางศริ ิพร บริบูรณ)์ วนั ท่ี ........เดอื น.....................พ.ศ.......... เกณฑก์ ารประเมิน อยู่ในเกณฑ์ ดมี าก คะแนนระหว่าง ๙ - ๑๐ อยใู่ นเกณฑ์ ดี คะแนนระหว่าง ๗ - ๘ อยใู่ นเกณฑ์ พอใช้ คะแนนระหว่าง ๕ - ๖ อย่ใู นเกณฑ์ ปรับปรุง คะแนนระหว่าง ๐ - ๔

๑๓ บัตรเน้ือหาท่ี ๑ คาสมาส เปน็ วิธสี รา้ งคาในภาษาบาลีและสันสกฤต โดนนาคาตงั้ แต่ ๒ คาขึ้นไปมา ประกอบกนั คล้ายกับคาประสม แต่คาทน่ี ามาประกอบแบบคาสมาสนั้น นามาประกอบ หน้าศพั ท์ การแปลคาสมาสจงึ แปลจากคาหลงั มาคาหนา้ และคาสมาสจะตอ้ งมาจากภาษา บาลีและสนั สกฤต ๒ คาเท่านน้ั ถา้ มีคาบาลี + คาไทย, คาสันสกฤต + คาเขมร ถอื วา่ เปน็ คาประสม เชน่ ราชดาเนิน = คาบาลี + คาเขมร เครือ่ งจกั ร = คาไทย + คาสนั สกฤต ราชวัง = คาบาลี + คาไทย ลกั ษณะท่ัวไปของคาสมาส ๑. เกดิ จากการประสมคาต้งั แต่ ๒ คาขึน้ ไป ๒. ตอ้ งอา่ นออกเสยี งตอ่ เนอ่ื งระหว่างคาหน้ากบั คาหลัง เช่น ประวัตศิ าสตร์ อา่ นว่า ปรฺ ะ – หฺวัด – ติ – สาด, ปฺระ – หวฺ ดั – สาด รฐั มนตรี อ่านวา่ รัด – ถะ – มน – ตรี เกตมุ าลา อา่ นว่า เก – ตุ – มา – ลา, เกด – มา – ลา ธาตเุ จดีย์ อ่านว่า ทาด – เจ – ดี จุลสาร อา่ นวา่ จุน – ละ – สาน เกียรตปิ ระวัติ อา่ นวา่ เกยี ด – ติ – ปฺระ – หวฺ ัด, เกียด – ปฺระ – หฺวดั ยกเว้น ธนบุรี อ่านวา่ ทน – บุ – รี ชลบุรี อ่านว่า ชน – บุ – รี สมุทรปราการ อา่ นว่า สะ – หฺมดุ – ปรา – กาน ธาตุวิเคราะห์ อา่ นว่า ทาด – วิ – เคราะ แต่บางคาไม่ใช่สมาส แตน่ ยิ มอา่ นต่อเนือ่ งกนั แบบสมาส เชน่ มูลคา่ อ่านวา่ มูน – ละ – ค่า

๑๔ คณุ ค่า อา่ นว่า คนุ – นะ – คา่ ทนุ ทรัพย์ อ่านวา่ ทนุ – นะ – ซบั พลเรือน อา่ นว่า พน – ละ – เรือน กรมทา่ อา่ นว่า กรม – มะ – ท่า ๓. การเรยี งคาสมาส เรียงคาหลกั ไวห้ ลัง คาขยายไว้หนา้ เวลาแปลความหมายตอ้ งแปล จากหลังมาก่อน เปน็ การรวมคา ๒ คาขน้ึ ไป แตเ่ มื่อรวมแลว้ มีความหมายเพียงอยา่ งเดยี ว เชน่ ทนั ตแพทย์ หมายถงึ หมอฟัน ธรณีวทิ ยา หมายถึง วชิ าที่วา่ ด้วยประวัตแิ ละโครงสร้างของโลก เทพบุตร หมายถึง ลูกของเทพ โลกทศั น์ หมายถึง ดูโลก สนุ ทรพจน์ หมายถงึ คากลา่ วที่ไพเราะ หัตถกรรม หมายถงึ งานฝมี ือ ๔. คาสมาสบางคา เม่อื นาคามาสมาสกนั แลว้ ไม่เกิดความหมายใหม่ ใช้ความหมายของ คาเดิม ถ้ามาจากคา ๒ คา ยังมคี วามหมายเป็น ๒ อยา่ ง แปลความหมายจากหนา้ ไปหลัง มีคาวา่ “และ” เชอื่ มความหมาย เช่น ทาสกรรมการ หมายถงึ ทาสและกรรมการ บตุ รภรรยา หมายถงึ บตุ รและภรรยา ศีลธรรม หมายถึง ศีลและธรรม สมณพราหมณ์ หมายถงึ นักบวชและพราหมณ์

๑๕ ขอ้ สงั เกต คาประสมและวลซี ง่ึ มลี กั ษณะคล้ายคาสมาส คาประสมหรอื วลบี างทีมีลกั ษณะคลา้ ยคาสมาส เช่น เรียงคาขยายไวห้ น้าคาต้ัง และเสียง พยางค์ทา้ ยของคาขยาย มีคา พระ ประกอบข้างหน้าหรอื ไมก่ ็ประกอบคาข้ึนจากหน่วยคาทมี่ าจาก ภาษาบาลสี ันสกฤตท้ังหมด แตอ่ ยา่ งไรกด็ ี คาหรือกลุม่ คานไ้ี มจ่ ดั เป็นคาสมาส เพราะขาดคุณสมบัติ สาคัญบางประการของคาสมาส คือ ๑. ไมใ่ ชค่ าท่มี าจากภาษาบาลีสนั สกฤตท้ังหมด เช่น เทพเจ้า เจา้ เปน็ คาไทย ราชสานกั สานัก เปน็ คาไทย ผลไม้ ไม้ เปน็ คาไทย ราชวัง วงั เป็นคาไทย พระโธรน โธรน เป็นคาอังกฤษ พระสลา สลา เปน็ คาเขมร พลเรือน เรือน เป็นคาไทย พลเมือง เมือง เป็นคาไทย พระเขนย เขนย เปน็ คาเขมร เทวกาเนิด กาเนิด เปน็ คาเขมร ๒. คาหลักอยหู่ นา้ ไม่ไดแ้ ปลกลับจากหลงั มาหนา้ เช่น การแพทย์ การยทุ ธ์ การกุศล คดีโลก คดีธรรม ผลบุญ ผลผลติ นายกสภา นายกสมาคม สมยั ปัจจุบนั สมัยโบราณ ๓. มีคาสมาสบางคาไม่ออกเสียงสระตรงพยางค์ทา้ ยของคาหนา้ เช่น กิจจะลกั ษณะ ววิ าหพ์ ระสมุทร ทรพั ยส์ มบัติ รสนิยม สภุ าพบรุ ุษ สามญั ศกึ ษา

๑๖ บัตรเนื้อหาที่ ๒ วธิ ีการสมาสคา วิธกี ารสมาสคาบาลีสนั สกฤตเขา้ ดว้ ยกนั โดยมีการเปลีย่ นแปลงคาน้อยที่สดุ หรือไม่ เปล่ยี นแปลง มีลกั ษณะดังนี้ ๑. นาคาบาลีกับบาลี สันสกฤตกบั สนั สกฤต บาลีกับสันสกฤต และสันสกฤตกับบาลี นามาเรียงต่อกนั โดยไมม่ กี ารเปลี่ยนแปลง เชน่ ถาวร + วัตถุ สมาสกันเปน็ ถาวรวตั ถุ เปน็ คาบาลกี บั บาลี ฌาปน + กจิ สมาสกันเป็น ฌาปนกจิ เปน็ คาบาลกี ับบาลี ธรรม + จักร สมาสกนั เปน็ ธรรมจกั ร เป็นคาสนั สกฤตกับสนั สกฤต ทศ + พักตร์ สมาสกนั เปน็ ทศพักตร์ เป็นคาสันสกฤตกับสนั สกฤต วจี + กรรม สมาสกันเปน็ วจกี รรม เปน็ คาบาลีกบั สนั สกฤต บญุ + ธรรม สมาสกนั เป็น บุญธรรม เปน็ คาบาลกี ับสนั สกฤต ไตร + จีวร สมาสกันเป็น ไตรจีวร เปน็ คาสนั สกฤตกบั บาลี ธรรม + ปฏิบตั ิ สมาสกนั เป็น ธรรมปฏบิ ัติ เป็นคาสนั สกฤตกับบาลี ๒. นาคาบาลีและสนั สกฤต มาเรยี งกนั โดยมีการเปล่ียนแปลงเพยี งเลก็ น้อย เช่น ๒.๑ ตดั เคร่ืองหมายทณั ฑฆาต ของพยางค์หนา้ ออก เช่น ทรพั ย์ + สิทธ เปน็ ทรพั ยสิทธิ ไม่ใช่ ทรพั ยส์ ิทธิ แพทย์ + ศาสตร์ เป็น แพทยศาสตร์ ไมใ่ ช่ แพทยศ์ าสตร์ ทศั น์ + ศึกษา เป็น ทัศนศกึ ษา ไม่ใช่ ทัศนศ์ ึกษา แพทย์ + สมาคม เปน็ แพทยสมาคม ไมใ่ ช่ แพทย์สมาคม ๒.๒ ตัดวสิ รรชนยี ์ พยางค์ทา้ ยของคาหนา้ เชน่ กาละ + เทศะ เปน็ กาลเทศะ ไมใ่ ช่ กาละเทศะ ธรุ ะ + กจิ เป็น ธุรกิจ ไม่ใช่ ธรุ ะกจิ พละ + ศกึ ษา เปน็ พลศึกษา ไมใ่ ช่ พละศกึ ษา

๑๗ ๓. นาคาบาลสี ันสกฤตไปสมาสกับคาว่า ศาสตร์ กรรม ภาพ ภัย ดงั น้ัน คาบาลแี ละ สันสกฤตทีม่ ีคาดังกล่าวต่อทา้ ย จัดเปน็ คาสมาสทุกคา เช่น ศาสตร์ เช่น เศรษฐศาสตร์ วิศวกรรมศาสตร์ ประวัตศิ าสตร์ พทุ ธศาสตร์ คณติ ศาสตร์ นิตศิ าสตร์ รฐั ศาสตร์ วทิ ยาศาสตร์ คีตศาสตร์ ฯลฯ กรรม เช่น กิจกรรม กายกรรม คหกรรม วิศวกรรม จติ รกรรม ผลิตกรรม อุตสาหกรรม วจีกรรม มหกรรม ผลกรรม คุรกุ รรม บพุ กรรม ฆาตกรรม ธรรมกรรม ฯลฯ ภาพ เช่น อสิ รภาพ ทัศนียภาพ กายภาพ สนุ ทรยี ภาพ ชีวภาพ นิตยภาพ มรณภาพ สุขภาพ สนั ติภาพ ทุพพลภาพ เสรีภาพ ฯลฯ ภยั เชน่ วาตภยั โจรภัย อคั คภี ัย อุทกภัย มหนั ตภยั ฯลฯ ๔. คาบาลีสันสกฤต ซึ่งมีคา พระ ทแี่ ผลงมาจาก วร ประกอบขา้ งหน้าจัดเปน็ คาสมาส แม้คาว่า พระ จะประวสิ รรชนีย์ เช่น พระกรรณ พระคทา พระจันทร์ พระฉวี พระบาท พระขรรค์ พระหตั ถ์ พระเนตร พระกร พระญาติ พระโอรส พระธดิ า พระองค์ พระสนุ สิ า พระภษู า พระมาลา พระสุคนธ์ เป็นตน้ ๕. เรียงคาหลักไวห้ ลงั คาขยาย เมอื่ แปลจะแปลจากคาหลงั ไปคาหนา้ เช่น คาสมาส คาขยาย คาหลกั ความหมาย ราชการ ราช (พระเจา้ แผน่ ดิน) การ (งาน) งานของพระเจา้ แผ่นดนิ เทวบญั ชา เทว (เทวดา) บัญชา (คาสั่ง) คาสงั่ ของเทวดา วรี บรุ ุษ วีร (กลา้ ) บุรุษ บรุ ุษผู้กลา้ พทุ ธศาสนา พุทธ (พระพุทธเจา้ ) ศาสนา ศาสนาของพระพทุ ธเจ้า วรรณคดี วรรณ (หนงั สือ) คดี (เร่อื ง) เร่อื งของหนงั สือ

๑๘ ๖. คาบาลีสันสกฤตที่มีคาอุปสรรคนาหน้าถอื วา่ เปน็ คาสมาส อปุ สรรค ความหมาย ตวั อยา่ งคาสมาส สุ (โส สวุ เสาว สร) ดี งาม ง่าย สุวภาพ โสภาค สวุ คนธ์ เสาวคนธ์ ทุ (ทร ทุร) ช่ัว ยาก ทศุ ลี ทรพษิ ทุรชน ทุรกนั ดาร ทรชาติ นิร (นฤ เนร) ไม่มี นริ ชน นิรทุกข์ นฤมล นิรภยั เนรคุณ ส (ง ญ ณ น ม) รว่ ม เอง พร้อม ดี สัญจร สงเคราะห์ สังวาส สัณฐาน วิ (พ)ิ วเิ ศษ ต่าง แจง้ วิจิตร พิจิตร วิพธิ วิมุข พิมุข อภิ (บางครั้งลด อ) ยง่ิ ใหญ่ เฉพาะ อภริ มย์ ภิรมย์ อภิปราย ภิปราย อติ (อด)ิ ยง่ิ เกิน ลว่ ง อดิเรก อติศัย อดิศยั อติเทพ อดเิ ทพ อธิ (อัธย) ยิ่งใหญ่ อธบิ ดี อธิกมาส อัธยาศยั อธกิ าร อธิวาส อนุ (บางครง้ั ลด อ) นอ้ ย ภายหลงั ตาม อนชุ น อนุญาต อนุภรรยา อนุการ อว (โอ) ลงตา่ อวมงคล โอภาส โอวาท อวชาติ ประโยชน์ของคาสมาส ๑. เป็นความเจรญิ ทางดา้ นภาษาเม่อื ต้องการใช้คาให้สละสลวย ก็สรา้ งคาขึน้ ใหม่ ใหพ้ อใช้ ๒. เปน็ ประโยชนใ์ นการแต่งคาประพนั ธ์ ประเภทโคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน เพ่อื ใหเ้ ขา้ ตามลกั ษณะบังคบั ของคาประพนั ธช์ นิดนัน้ ๆ ๓. เพอื่ ให้อา่ นเขียนไดถ้ กู ต้อง คือ อา่ นตอ่ เน่อื งกนั และเขียนไดถ้ ูกตอ้ งตามหลักคาสมาส ทอี่ า่ นและออกเสียงสระอะโดยไมต่ ้องประวสิ รรชนยี ์

๑๙ ตัวอยา่ งคาสมาส ธรุ กิจ กจิ กรรม กรรมกร ขณั ฑสมี า คหกรรม เอกภพ กาฬทวปี สุนทรพจน์ พทุ ธบูชา บปุ ผชาติ ประถมศึกษา ราชทัณฑ์ มหาราช ฉันทลักษณ์ พทุ ธธรรม วรรณคดี อทิ ธิพล มาฆบูชา มัจจรุ าช วิทยฐานะ วรรณกรรม สัมมาอาชีพ หตั ถศึกษา ยทุ ธวธิ ี วาตภัย อตุ สาหกรรม สังฆราช รัตตกิ าล มัธยมศกึ ษา สุขภาพ อธิการบดี ดาราศาสตร์ ทพุ ภกิ ขภัย สคุ นธรส วสิ าขบชู า บตุ รทาน สมณพราหมณ์ สังฆเภท อินทรธนู ฤทธเิ ดช แพทยศาสตร์ ปญั ญาชน วัตถุธรรม มหานกิ าย มนุษยสมั พันธ์ วทิ ยาธร วัฏสงสาร สารตั ถศกึ ษา พัสดุภณั ฑ์ เวชกรรม เวทมนตร์ ไตรทวาร อัคคีภยั อุดมคติ เอกชน ปฐมนิเทศ อุดมศึกษา ศลิ ปกรรม ภูมศิ าสตร์ รัฐศาสตร์ ปจั ฉมิ นเิ ทศ ราชโอรส ราชอุบาย บุตรทารก ทาสกรรมกร พระหัตถ์ พระสงฆ์ พระพทุ ธ อดุ มการณ์ วทิ ยาศาสตร์ กายภาพ กายกรรม อทุ กภยั อุบตั ิเหตุ เกษตรกรรม ครศุ าสตร์ ชวี วทิ ยา มหกรรม ทศั นศึกษา มหาภัย อุบัตเิ หตุ มูลศกึ ษา สนั ติภาพ มหานคร จตปุ ัจจยั

๒๐ บัตรกจิ กรรมที่ ๑ คาช้แี จง ทาเคร่อื งหมาย  หนา้ ข้อความที่ถกู และทาเครอื่ งหมาย  หนา้ ขอ้ ความท่ีผดิ (๑๐ คะแนน) …………… ๑. คาสมาสเกดิ จากคาบาลี สันสกฤตเทา่ น้ัน ................๒. คาสมาสเกิดจากคามูลตง้ั แต่ ๒ คาขนึ้ ไป ................๓. คาสมาสพยางคท์ า้ ยของคาหนา้ ไมป่ ระวิสรรชนีย์ หรือเป็นตวั การันต์ ................๔. การแปลความหมายคาสมาสจะแปลจากคาหลงั ไปคาหน้า ................๕. การอา่ นคาสมาสต้องอา่ นออกเสยี งต่อเนอ่ื งกนั ................๖. เทพบตุ ร เป็นคาสมาสที่เรียงคาหลักไวห้ ลัง คาขยายไว้หน้า ................๗. เมรมุ าศ เปน็ คาสมาสเพราะเป็นคาไทย + เขมร ................๘. คาวา่ “ผลไม้” ไมใ่ ชค่ าสมาส ................๙. ชลบุรี ไมใ่ ช่คาสมาส เพราะไม่ไดอ้ า่ นออกเสยี งตอ่ เนอื่ ง ................๑๐. คาทีม่ ี “พระ” นาหนา้ คาบาลสี นั สกฤตจัดเป็นคาสมาส

๒๑ บัตรกจิ กรรมที่ ๒ คาช้แี จง เขียนคาอา่ นของคาสมาสต่อไปน้ีให้ถกู ต้อง (๑๐ คะแนน) ๑. นามธรรม อ่านว่า .......................................................................... ๒. เกษตรกรรม อ่านวา่ .......................................................................... ๓. สมรรถภาพ อา่ นว่า .......................................................................... ๔. ศีลธรรม อ่านว่า .......................................................................... ๕. แพทยศาสตร์ อ่านวา่ .......................................................................... ๖. สุนทรพจน์ อา่ นวา่ ......................................................................... ๗. ชาตภิ ูมิ อา่ นวา่ ......................................................................... ๘. อุณหภูมิ อา่ นวา่ ......................................................................... ๙. ประวัตศิ าสตร์ อ่านวา่ ......................................................................... ๑๐. สมานฉนั ท์ อา่ นว่า ..........................................................................

๒๒ บัตรกจิ กรรมที่ ๓ คาชแี้ จง แยกคาสมาสท่กี าหนดใหไ้ ด้ถูกต้อง (๑๐ คะแนน) ขอ้ ท่ี คาสมาส แยกคาสมาส ตัวอยา่ ง วฒั นธรรม วัฒน + ธรรม ๑ อิสรภาพ ๒ ทณั ฑฆาต ๓ ราชการ ๔ ประวตั ิศาสตร์ ๕ กาลเทศะ ๖ แพทยศาสตร์ ๗ สาธารณกุศล ๘ ยทุ ธวธิ ี ๙ มนุษยชาติ ๑๐ อุทกภัย

๒๓ บัตรกิจกรรมที่ ๔ คาช้ีแจง ทาเครื่องหมายกากบาท (X) ตัวเลอื กที่เป็นคาสมาสให้ถกู ตอ้ ง (๑๐ คะแนน) ตวั อย่าง ก. วิทยาลยั ข. สงสาร คx. สิทธิบัตร ง. อภบิ าล ๑ ก. ธรุ กจิ ข. ออ่ นหวาน ค. ราชวงั ง. ธันวาคม ๒ ก. ดาวเหนือ ข. ต่นื เตน้ ค. ฤกษ์บน ง. สนุ ทรียภาพ ๓ ก. อบุ าย ข. หัตถกรรม ค. ตรากตรา ง. สมาคม ๔ ก. ไล่เลย่ี ข. นกั ปราชญ์ ค. วาตภยั ง. จราจร ๕ ก. ทรพั ย์สมบัติ ข. วบิ ากกรรม ค. สโุ ขทัย ง. อเนก ๖ ก. เคมภี ัณฑ์ ข. ปราดเปรอ่ื ง ค. สังสรรค์ ง. วรี บรุ ุษ ๗ ก. ยานพาหนะ ข. สหประชาชาติ ค. คชสาร ง. ครา่ ครวญ ๘ ก. ดาราศาสตร์ ข. บาดทะยกั ค. เทพเจา้ ง. ธนาคาร ๙ ก. ซากศพ ข. ทศวรรษ ค. ทนุ ทรพั ย์ ง. นโยบาย ๑๐ ก. ศลิ ปกรรม ข. นัยน์ตา ค. ราชวัง ง. อมรินทร์ ๐

๒๔ บัตรกิจกรรมที่ ๕ คาชแ้ี จง แยกคาสมาสตามวิธสี มาสคา โดยใช้ตวั เลือก ก – ฉ ให้ถูกตอ้ ง (๑๐ คะแนน) ก. นาคาบาลีกบั บาลี สนั สกฤตกับสนั สกฤต บาลกี ับสนั สกฤต และสนั สกฤตกับบาลี นามาเรียงตอ่ กันโดยไม่มกี ารเปลย่ี นแปลง ข. นาคาบาลแี ละสนั สกฤต มาเรียงกนั โดยมีการเปลีย่ นแปลงเพยี งเลก็ นอ้ ย ตดั เครอื่ งหมายทัณฑฆาต ของพยางค์หนา้ ออก ตัดวิสรรชนีย์ พยางคท์ ้ายของคาหนา้ ค. นาคาบาลีสนั สกฤตไปสมาสกับคาว่า ศาสตร์ กรรม ภาพ ภัย ง. คาบาลสี นั สกฤต ซ่ึงมีคา พระ ท่แี ผลงมาจาก วร ประกอบข้างหนา้ จ. เรียงคาหลักไวห้ ลังคาขยาย เมอื่ แปลจะแปลจากคาหลงั ไปคาหน้า ฉ. คาบาลสี ันสกฤตท่ีมคี าอปุ สรรคนาหน้า ข้อที่ คาสมาส วิธกี ารสมาสคา ตัวอยา่ ง ทรัพยสิทธิ พระภษู า ๑ วรรณคดี ๒ พลศึกษา ๓ ไตรจีวร ๔ อคั คีภัย ๕ อดิศยั ๖ พระเนตร ๗ รัฐศาสตร์ ๘ ทศั นศึกษา ๙ นริ ทุกข์ ๑๐

๒๕ บัตรกิจกรรมท่ี ๖ คาช้แี จง เตมิ คาลงในช่องวา่ งใหเ้ ป็นคาสมาสแล้วนาคาไปแตง่ ประโยคใหไ้ ดใ้ จความสมบรู ณ์ (๑๐ คะแนน) ๑. ราช........................ ๖. .......................บรุ ษุ ๒. โลก......................... ๗. ........................กรรม ๓. สถาน....................... ๘. ........................คติ ๔. สนั ต.ิ ....................... ๙. ........................นิยม ๕. คุณ.......................... ๑๐. .......................ศัพท์ ข้อที่ คาสมาส แต่งประโยค ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐

๒๖ บัตรกิจกรรมท่ี ๗ คาชแ้ี จง อา่ นขอ้ ความท่กี าหนดให้ มีคาสมาสกี่คาและนาคาสมาสใสใ่ นช่องว่างให้ถกู ตอ้ ง (๑๐ คะแนน) ข้อความที่ ๑ “ขอพระมหากรุณาธคิ ณุ บุญญาธิการ จงชกั นาให้เกิดความสามคั คธี รรม ในหมู่คนไทย อย่าได้รู้ร้าวราน ใหท้ กุ ฝ่ายมีใจสมัครสมานเปน็ อนั หน่ึงอนั เดียว เกลียวกลมเป็นพลังอันอุดมยิง่ ใหญท่ ปี่ ระกอบกิจกรณยี ์นาไทยใหว้ ฒั นายั่งยืน ประสบแต่สง่ิ ศุภสวัสด์ิตลอดจิรัฏฐติ กิ าล” ขอ้ ความที่ ๒ “ส่วนองคน์ ฤบาลเมอ่ื ได้สง่ อัครราชชายา พรอ้ มด้วยพระปิยกุมาร กบั เหล่าสตั รผี อู้ ย่งู านคืนเข้าสู่พระนครแล้วนฤบดีก็คลาดแคล้วนิวัติ เข้าสูบ่ รุ นิ ทรด์ ้วย ลาดับนัน้ ชาวทวยนาครทัง้ หลายก็พากันมาตอ้ นรับพระองคอ์ ย่แู ซซ่ อ้ ง” ข้อความที่ ๑ ข้อความท่ี ๒ คาท่ี คาสมาส คาท่ี คาสมาส ๑ ๑ ๒ ๒ ๓ ๓ ๔ ๔ ๕ ๕

๒๗ บตั รกจิ กรรมท่ี ๘ คาชีแ้ จง ขดี เส้นใต้คาสมาสจากข้อความทก่ี าหนดให้ถกู ต้อง (๑๐ คะแนน) ข้อที่ ประโยค คาสมาส ๑ ภารกิจของกองทพั ในการต่อตา้ นการก่อการรา้ ยไม่ใช่เรอ่ื งใหญ่ ๒ เราควรเปลี่ยนแปลงทศั นคติและคา่ นิยมเก่าทไ่ี ม่เหมาะสม ๓ เราตอ้ งวางแผนพัฒนาเศรษฐกจิ สังคม และการเมอื งของประเทศ ๔ ทกุ คนตอ้ งช่วยกนั รกั ษาสันตภิ าพของโลกไว้ ๕ ทันตแพทยแ์ นะนาใหแ้ ปรงฟนั อยา่ งน้อยวันละ ๒ ครงั้ ๖ โรงงานอุตสาหกรรมไมค่ วรปล่อยของเสยี ลงแมน่ า้ ๗ วนั ที่ ๕ พฤษภาคมของทกุ ปีเปน็ วนั ฉตั รมงคล ๘ ปนี ้ีประเทศไทยประสบปญั หาวาตภัยคอ่ นข้างรุนแรง ๙ นกั เรียนรว่ มชุมนุมเรียกร้องประชาธิปไตย ๑๐ มหาวิทยาลยั จะตอ้ งมีเสรีภาพในเรอ่ื งหลกั สตู รที่จะเปดิ

๒๘ แบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง การสรา้ งคาในภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย รหสั วิชา ท๓๑๑๐๑ ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ่ี ๔ กลุ่มสาระการเรยี นรู้ภาษาไทย เล่มท่ี ๑ เร่ือง คาสมาส ๑. คาขวญั ในขอ้ ใดไมม่ ีคาสมาส ก. คณุ คา่ ของมนุษย์ ดีท่สี ุดคือผลงาน ข. บา้ นเมืองสะอาด ประชาชาตปิ ลอดโรค ค. รักชาติ รักประชาธิปไตย ตอ้ งออกไปเลอื กต้งั ง. น้าประปามคี ่าต่อชีวติ ประหยดั วันละนิด ช่วยเศรษฐกจิ ชาติ ๒. ข้อใดมีคาท่ีไมม่ ีคาสมาส ก. ศิลปกรรม ราชโอรส พระพทุ ธ วิทยาธร ข. ภาควิชา ชานาญศิลป์ ผลผลติ เทพเจ้า ค. อบุ ตั ิเหตุ วรรณคดี ครศุ าสตร์ สนั ตภิ าพ ง. กิจกรรม วตั ถธุ รรม บุตรทาน ดาราศาสตร์ ๓. การแปลความหมายของคาสมาสจะแปลจากคาหลังไปคาหนา้ คาในข้อใดไมไ่ ด้เป็นไปตามกฎข้อน้ี ก. เทพบุตร ทานศาลา ยทุ ธนาวี ข. ทนั ตแพทย์ อาศิรวาท สหกรณ์ ค. หตั ถกรรม ศลิ ปศาสตร์ เดชานภุ าพ ง. ศีลธรรม ทาสกรรมกร สมณพราหมณ์

๒๙ ๔. ข้อความน้มี คี าสมาสก่คี า “สว่ นองคน์ ฤบาลเมือ่ ได้ส่งอคั รราชชายา พรอ้ มด้วยพระปยิ กุมาร กับเหลา่ สตั รี ผูอ้ ยูง่ าน คืนเขา้ สูพ่ ระนครแล้วนฤบดีกค็ ลาดแคล้วนวิ ตั ิ เขา้ สบู่ ุรินทร์ดว้ ย ลาดบั นนั้ ชาวทวยนาครทั้งหลายก็พากนั มาต้อนรบั พระองคอ์ ยู่แซซ่ ้อง” ก. ๓ คา ข. ๔ คา ค. ๕ คา ง. ๖ คา ๕. ข้อใดไม่ใช่ความหมายของคาสมาส ก. เกดิ จากคามูลตง้ั แต่ ๒ คาขน้ึ ไป ข. เปน็ คาที่มาจากภาษาบาลหี รอื สนั สกฤต ค. การแปล โดยจะแปลจากคาหน้าไปคาหลงั ง. พยางคท์ ้ายของคาหนา้ ไมป่ ระวิสรรชนีย์หรือเป็นตัวการันต์ ๖. “สรา้ งสรรค์เป็นนกั ศกึ ษาวทิ ยาลยั ทม่ี ชี อื่ เสยี งแหง่ หน่งึ เขาชืน่ ชอบศลิ ปกรรมตั้งแตเ่ ด็ก และใฝ่ฝันทจ่ี ะเปน็ จิตรกรเอกของโลก เขาจงึ ให้ความร่วมมือในกิจกรรมของทาง คณะทกุ งาน” จากขอ้ ความนี้ มีคาสมาสก่ีคา ก. ๓ คา วทิ ยาลยั กิจกรรม จิตรกร ข. ๓ คา ศลิ ปกรรม จิตรกร กจิ กรรม ค. ๓ คา สรา้ งสรรค์ นกั ศึกษา วิทยาลัย ง. ๓ คา ศลิ ปกรรม นักศึกษา กจิ กรรม ๗. การสร้างคาในข้อใดมลี กั ษณะต่างจากขอ้ อื่น ก. พลเมอื ง ราชวงั มหรรณพ ข. รฐั มนตรี เกตุมาลา ธาตเุ จดีย์ ค. สุนทรพจน์ โลกทัศน์ ทนั ตแพทย์ ง. อิสรภาพ อุตสาหกรรม นติ ศิ าสตร์

๓๐ ๘. ขอ้ ใดไมม่ ีคาสมาส ก. บรรจงทรงทาพระสคุ นธ์ ปรงุ ปนเกสรสมุ าลี ข. ยกจากพระนครจรจรัล ตามะหงงกุเรปนั ก็ตามมา ค. เบญจวรรณจับวัลยช์ าลี เหมือนวันพีไ่ กลสามสดุ ามา ง. จากพรากจับจากจานรรจา เหมอื นจากนางสะการะวาตี ๙. ข้อใดเปน็ คาสมาสทุกคา ก. วโรกาส จนั ทร์เพญ็ สยมภู จกั รยาน ข. มโนภาพ พระหตั ถ์ อิสรภาพ ทรพั ย์สิน ค. พระขนง ประวตั ิบคุ คล วาตภัย ขวญั หาย ง. ประวตั ิศาสตร์ จติ รกรรม อคั คภี ยั สนั ตภิ าพ ๑๐. จากขอ้ ความทก่ี าหนดให้ตอ่ ไปนี้ ข้อใดไม่มีคาสมาส ก. ประธานในพิธกี ลา่ วคาถาอัญเชิญเทวดามาชุมนมุ เพื่อเปน็ มงคล ข. ทหารเปน็ ผู้มหี นา้ ทรี่ บเพ่ือปกปอ้ งมาตภุ ูมิของตนไม่ให้ขา้ ศกึ รุกราน ค. ประชาชนส่งไปรษณียบัตรทายผลฟุตบอลยูโร ๒๐๑๒ เปน็ จานวนมาก ง. ชีววทิ ยาเป็นวชิ าวทิ ยาศาสตร์สาขาหนง่ึ ทศี่ ึกษาเก่ยี วกับองคป์ ระกอบของสงิ่ มีชีวติ

๓๑ กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลงั เรียน เรือ่ ง การสร้างคาในภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย รหัสวิชา ท๓๑๑๐๑ ช้ันมัธยมศกึ ษาปีท่ี ๔ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย เลม่ ท่ี ๑ เร่ือง คาสมาส ชอ่ื – นามสกุล .................................................................ชั้นมัธยมศกึ ษาปีท่ี ๔/....... เลขที่ ........ ขอ้ ก ข ค ง คะแนนเตม็ ๑๐ ๑ คะแนนได้ ๒ ๓ ผลการประเมิน ๔  ดมี าก ๕  ดี ๖  พอใช้ ๗  ปรับปรุง ๘ ๙ (ลงชอ่ื )..................................ผู้ประเมิน ๑๐ (นางศริ ิพร บริบูรณ)์ วนั ท่ี ........เดอื น.....................พ.ศ.......... เกณฑก์ ารประเมิน อยู่ในเกณฑ์ ดีมาก คะแนนระหว่าง ๙ - ๑๐ อยใู่ นเกณฑ์ ดี คะแนนระหว่าง ๗ - ๘ อยใู่ นเกณฑ์ พอใช้ คะแนนระหว่าง ๕ - ๖ อย่ใู นเกณฑ์ ปรับปรงุ คะแนนระหว่าง ๐ - ๔

๓๒ เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรยี น เร่ือง การสร้างคาในภาษาไทย รายวชิ าภาษาไทย รหัสวชิ า ท๓๑๑๐๑ ชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ ๔ กลุ่มสาระการเรยี นรู้ภาษาไทย เลม่ ท่ี ๑ เรอ่ื ง คาสมาส ๑. ค ๒. ง ๓. ง ๔. ค ๕. ข ๖. ข ๗. ก ๘. ง ๙. ก ๑๐. ก

๓๓ เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน เร่ือง การสร้างคาในภาษาไทย รายวชิ าภาษาไทย รหัสวิชา ท๓๑๑๐๑ ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ ๔ กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย เลม่ ท่ี ๑ เรอื่ ง คาสมาส ๑. ก ๒. ข ๓. ง ๔. ค ๕. ค ๖. ข ๗. ก ๘. ง ๙. ง ๑๐. ก

๓๔ เฉลยบัตรกจิ กรรม

๓๕ บัตรเฉลยกิจกรรมท่ี ๑ คาชแ้ี จง ทาเครือ่ งหมาย  หน้าข้อความทถ่ี กู และทาเครือ่ งหมาย  หนา้ ขอ้ ความท่ีผดิ (๑๐ คะแนน) …………. ๑. คาสมาสเกิดจากคาบาลี สนั สกฤตเท่าน้ัน ..............๒. คาสมาสเกิดจากคามูลตั้งแต่ ๒ คาข้ึนไป ..............๓. คาสมาสพยางค์ทา้ ยของคาหน้าไมป่ ระวิสรรชนยี ์ หรอื เปน็ ตัวการันต์ .............๔. การแปลความหมายคาสมาสโดยมากแปลจากคาหลังไปคาหน้า ..............๕. การอ่านคาสมาสต้องอา่ นออกเสียงตอ่ เนอ่ื งกนั ...............๖. เทพบุตร เป็นคาสมาสทเี่ รียงคาหลงั ไว้หลัง คาขยายไว้หน้า ...............๗. เมรุมาศ เป็นคาสมาสเพราะเป็นคาไทย + เขมร ...............๘. คาวา่ “ผลไม้” ใช่คาสมาส ...............๙. ชลบรุ ี ไม่ใชค่ าสมาส เพราะไมไ่ ดอ้ า่ นออกเสียงต่อเนื่อง ..............๑๐. คาที่มี “พระ” นาหน้าคาบาลสี ันสกฤตจดั เปน็ คาสมาส

๓๖ บัตรเฉลยกิจกรรมท่ี ๒ คาช้แี จง เขยี นคาอา่ นของคาสมาสต่อไปน้ีให้ถกู ตอ้ ง (๑๐ คะแนน) ๑. นามธรรม อ่านวา่ .....น...า..ม....–...ม...ะ...–....ท...า........................ ๒. เกษตรกรรม อา่ นว่า .....ก...ะ...–....เ.ส...ด...–....ต..ฺร..ะ....–...ก...า.............. ๓. สมรรถภาพ อ่านวา่ .....ส...ะ...–....ห..มฺ...ัด....–...ถ...ะ...–....พ..า..บ............. อ่านวา่ ....ส..ะ....–...ม...ดั ...–....ถ..ะ....–...พ...า..บ................. ๔. ศลี ธรรม อา่ นว่า .....ส...นี ....–...ล...ะ...–....ท..า..,....ส..นี....–....ท..า......... ๕. แพทยศาสตร์ อา่ นวา่ ....แ...พ..ด....–....ท..ะ....–...ย...ะ...–....ส..า..ด............... อา่ นว่า ....แ...พ..ด....–....ส..า..ด.................................. ๖. สนุ ทรพจน์ อา่ นวา่ ……ส…ุน…–…ท…อ…น…–…ร…ะ…–…พ…ด……………… อา่ นว่า ....ส...นุ ...–....ท...อ...–....ร..ะ...–....พ...ด................... ๗. ชาติภมู ิ อ่านว่า ....ช...า..ด...–....ต..ิ..–...พ...มู............................. ๘. อณุ หภมู ิ อา่ นว่า ....อ...ุน....–...ห...ะ...–....พ...มู ............................ ๙. ประวตั ิศาสตร์ อ่านวา่ ....ป...รฺ ..ะ...–....ห..วฺ...ัด...–....ส..า..ด....................... อา่ นวา่ ....ป...รฺ ..ะ...–....ห..วฺ...ัด...–....ต..ิ..–...ส...า..ด............... ๑๐. สมานฉนั ท์ อา่ นวา่ ……ส…ะ…–…ม…า…–…น…ะ…–…ฉ…นั ………………… อา่ นวา่ ....ส...ะ...–....ห..มฺ...า..น....–...น...ะ...–....ฉ..นั...............

๓๗ บตั รเฉลยกจิ กรรมท่ี ๓ คาชีแ้ จง แยกคาสมาสทีก่ าหนดให้ได้ถกู ต้อง (๑๐ คะแนน) ข้อท่ี คาสมาส แยกคาสมาส ตัวอย่าง วฒั นธรรม วฒั น + ธรรม อิสระ + ภาพ ๑ อิสรภาพ ทัณฑ์ + ฆาต ๒ ทัณฑฆาต ราช + การ ๓ ราชการ ประวตั ิ + ศาสตร์ ๔ ประวัตศิ าสตร์ กาละ + เทศะ ๕ กาลเทศะ แพทย์ + ศาสตร์ ๖ แพทยศาสตร์ สาธารณะ + กุศล ๗ สาธารณกุศล ยุทธ์ + วิธี ๘ ยุทธวธิ ี มนษุ ย์ + ชาติ ๙ มนษุ ยชาติ อทุ ก + ภยั ๑๐ อุทกภยั

๓๘ บัตรเฉลยกิจกรรมท่ี ๔ คาชแ้ี จง ทาเครือ่ งหมายกากบาท (X) ตวั เลือกที่เปน็ คาสมาสให้ถูกตอ้ ง (๑๐ คะแนน) ตัวอย่าง ข. วิทยาลยั ข. สงสาร คx. สทิ ธบิ ตั ร ง. อภบิ าล ๑ ก. ราชวัง ข. อ่อนหวาน xค. ธุรกิจ ง. ธันวาคม ๒ ก. ดาวเหนือ ข. ต่ืนเต้น xค. ฤกษ์บน ง. สุนทรยี ภาพ x๓ ก. อุบาย ข. หัตถกรรม ค. ตรากตรา ง. สมาคม ๔ ก. ไล่เลีย่ ข. นักปราชญ์ xค. วาตภยั ง. จราจร x๕ ก. ทรพั ยส์ มบัติ ข. วิบากกรรม ค. สโุ ขทัย ง. อเนก ๖ ก. เคมภี ณั ฑ์ ข. ปราดเปร่อื ง xค. สงั สรรค์ ง. วรี บรุ ษุ x๗ ก. ยานพาหนะ ข. สหประชาชาติ ค. คชสาร ง. คร่าครวญ x๘ ก. ดาราศาสตร์ ข. บาดทะยัก ค. เทพเจ้า ง. ธนาคาร x๙ ก. ซากศพ ข. ทศวรรษ ค. ทนุ ทรพั ย์ ง. นโยบาย x๑๐ ก. ศิลปกรรม ข. นัยน์ตา ค. ราชวงั ง. อมรินทร์ ๐

๓๙ บัตรเฉลยกจิ กรรมท่ี ๕ คาช้แี จง แยกคาสมาสตามวธิ ีสมาสคา โดยใชต้ วั เลอื ก ก – ฉ ให้ถูกต้อง (๑๐ คะแนน) ก. นาคาบาลีกบั บาลี สันสกฤตกบั สนั สกฤต บาลีกบั สันสกฤต และสนั สกฤตกับบาลี นามาเรียงตอ่ กนั โดยไมม่ ีการเปลีย่ นแปลง ข. นาคาบาลแี ละสนั สกฤต มาเรียงกันโดยมกี ารเปลย่ี นแปลงเพยี งเลก็ นอ้ ย ตัดเคร่ืองหมายทัณฑฆาต ของพยางค์หน้าออก ตดั วิสรรชนยี ์ พยางคท์ า้ ยของคาหนา้ ค. นาคาบาลีสันสกฤตไปสมาสกบั คาว่า ศาสตร์ กรรม ภาพ ภยั ง. คาบาลสี ันสกฤต ซ่งึ มีคา พระ ท่แี ผลงมาจาก วร ประกอบข้างหน้า จ. เรยี งคาหลกั ไว้หลังคาขยาย เมือ่ แปลจะแปลจากคาหลงั ไปคาหน้า ฉ. คาบาลสี นั สกฤตท่มี คี าอุปสรรคนาหน้า ข้อท่ี คาสมาส วิธกี ารสมาสคา ตัวอย่าง ทรัพยสิทธิ ข พระภูษา ง ๑ วรรณคดี จ ๒ พลศกึ ษา ข ๓ ไตรจวี ร ก ๔ อัคคภี ัย ค ๕ อดิศัย ฉ ๖ พระเนตร ง ๗ รฐั ศาสตร์ ค ๘ ทศั นศกึ ษา ข ๙ นิรทุกข์ ฉ ๑๐

๔๐ บตั รเฉลยกิจกรรมที่ ๖ คาช้ีแจง เตมิ คาลงในช่องวา่ งให้เป็นคาสมาสแลว้ นาคาไปแต่งประโยคให้ได้ใจความสมบรู ณ์ (๑๐ คะแนน) ๑. ราช........ก..า..ร.............. ๖. ........ส...ภุ ..า..พ........บรุ ษุ ๒. วรรณ....ก...ร..ร..ม............ ................กอ......ิจดุ ....ม......................กครตริ ม ๓. สถาน.....ก..า..ร..ณ....์ ......... ๗. ๔. สนั ต.ิ .....ภ...า..พ............... ๘. ๙. ........ส...ม..ัย...........นยิ ม ๕. คณุ ........ภ...า..พ.............. ๑๐. ......ป..ร..ะ...ว..ตั ..ิ...ศาสตร์ อยูใ่ นดุลยพินิจของครูผูส้ อน พจิ ารณาจากคาตอบของผู้เรยี น ขอ้ ท่ี คาสมาส แต่งประโยค ๑ ราชการ พอ่ ของฉนั ไปราชการทตี่ ่างจังหวัด ๒ วรรณกรรม คุณครชู อบอา่ นวรรณกรรมของกฤษณา อโศกสนิ ๓ สถานการณ์ สถานการณเ์ หตวุ างระเบิดทางภาคใตย้ งั ไมม่ กี ลมุ่ ใด ออกมายอมรับ ๔ สนั ติภาพ ทั่วโลกต้องการสันติภาพเพ่อื ความสงบสขุ ๕ คณุ ภาพ บริษัทน้ีผลติ เสอ้ื และกางเกงท่ไี ดค้ ุณภาพ ๖ สุภาพบรุ ุษ ดาราชายในดวงใจฉันเป็นสุภาพบุรุษท้ังในจอและนอกจอ ๗ กิจกรรม โรงเรียนจัดกิจกรรมท่สี อดคลอ้ งกบั นโยบายของกระทรวง ๘ อุดมคติ ผู้หญงิ ในอดุ มคติของผมต้องเปน็ คนมีความรู้ความสามารถ ๙ สมยั นิยม ผูห้ ญงิ ไทยแตต่ วั ตามสมัยนยิ มกนั มากขึน้ ๑๐ ประวัติศาสตร์ พรรคการเมืองอเมรกิ ันมีประวตั ิศาสตร์ยาวนานไมแ่ พพ้ รรค การเมอื งในยุโรป อยูใ่ นดุลยพินิจของครูผู้สอน พิจารณาจากคาตอบของผ้เู รยี น

๔๑ บตั รเฉลยกจิ กรรมที่ ๗ คาชแ้ี จง อา่ นข้อความท่ีกาหนดให้ มีคาสมาสก่ีคาและนาคาสมาสใส่ในช่องว่างให้ถกู ต้อง (๑๐ คะแนน) ขอ้ ความที่ ๑ “ขอพระมหากรณุ าธิคุณบญุ ญาธิการ จงชักนาให้เกิดความสามัคคีธรรม ในหมู่คนไทย อยา่ ไดร้ ูร้ า้ วราน ใหท้ ุกฝ่ายมใี จสมัครสมานเป็นอันหน่งึ อนั เดยี ว เกลียวกลมเป็นพลังอนั อดุ มยิง่ ใหญ่ทีป่ ระกอบกิจกรณยี ์นาไทยใหว้ ัฒนายั่งยนื ประสบแต่สิง่ ศุภสวสั ดต์ิ ลอดจริ ัฏฐิติกาล” ข้อความที่ ๒ “ส่วนองคน์ ฤบาลเมอ่ื ไดส้ ง่ อคั รราชชายา พร้อมด้วยพระปยิ กุมาร กบั เหลา่ สตั รผี ู้อยงู่ านคนื เข้าสู่พระนครแล้วนฤบดีกค็ ลาดแคล้วนิวตั ิ เข้าสบู่ ุรนิ ทร์ ดว้ ยลาดับนนั้ ชาวทวยนาครท้ังหลายกพ็ ากนั มาต้อนรับพระองคอ์ ยู่แซ่ซ้อง” ขอ้ ความท่ี ๑ ข้อความท่ี ๒ คาที่ คาสมาส คาท่ี คาสมาส ๑ มหากรณุ าธคิ ณุ ๑ อัครราชชายา ๒ บญุ ญาธกิ าร ๒ พระปิยกมุ าร ๓ สามัคคธี รรม ๓ พระนคร ๔ ศุภสวัสดิ์ ๔ บรุ ินทร์ ๕ จริ ัฏฐติ ิกาล ๕ พระองค์

๔๒ บัตรเฉลยกจิ กรรมที่ ๘ คาชแ้ี จง ขีดเสน้ ใต้คาสมาสจากขอ้ ความทกี่ าหนดให้ถกู ต้อง (๑๐ คะแนน) ขอ้ ท่ี ประโยค คาสมาส ๑ ….ภ...า..ร..ก..จิ........ของกองทัพในการต่อตา้ นการกอ่ การร้ายไม่ใช่เรอ่ื งใหญ่ ภารกจิ ๒ เราควรเปล่ียนแปลง.........ท..ศั...น..ค...ต..ิ........และค่านยิ มเก่าทีไ่ มเ่ หมาะสม ทัศนคติ ๓ เราตอ้ งวางแผนพฒั นา....เ.ศ..ร..ษ...ฐ..ก...จิ ....สงั คม และการเมอื งของประเทศ เศรษฐกิจ ๔ ทกุ คนต้องชว่ ยกันรักษา.....................ส..นั ..ต...ิภ...า.พ......................ของโลกไว้ สนั ตภิ าพ ๕ ............ท..ัน...ต..แ...พ..ท...ย..์............แนะนาใหแ้ ปรงฟันอย่างน้อยวนั ละ ๒ ครง้ั ทันตแพทย์ ๖ โรงงาน...........อ...ุต..ส...า.ห...ก..ร..ร..ม.....................ไม่ควรปล่อยของเสียลงแม่น้า อตุ สาหกรรม ๗ วันท่ี ๕ ........พ...ฤ..ษ...ภ...า..ค..ม.........ของทุกปีเป็นวัน.........ฉ..ตั...ร..ม..ง..ค..ล............. พฤษภาคม ฉัตรมงคล ๘ ปีน้ีประเทศไทยประสบปัญหา.............ว..า..ต..ภ...ยั ..............ค่อนข้างรุนแรง วาตภัย ๙ นกั เรยี นรว่ มชมุ นมุ เรียกรอ้ ง.....................ป...ร..ะ..ช...า..ธ..ิป..ไ..ต..ย...................... ประชาธิปไตย ๑๐ ....ม...ห..า..ว..ิท...ย..า..ล...ยั .....จะต้องม.ี ......เ..ส..ร..ีภ...า..พ.........ในเรื่องหลักสูตรที่จะเปิด มหาวิทยาลยั เสรภี าพ

๔๓ บรรณานกุ รม กรมวิชาการ. (๒๕๔๓). หลกั ภาษาไทย เลม่ ๓. พมิ พค์ รงั้ ท่ี ๑๒. กรงุ เทพฯ : คุรุสภา. กระทรวงศึกษาธกิ าร. (๒๕๕๑). หลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑. กรุงเทพฯ : ชมุ นุมสหกรณก์ ารเกษตรแห่งประเทศไทย. กาชัย ทองหลอ่ . (๒๕๕๒). หลักภาษาไทย. กรุงเทพฯ : รวมสาสน์ . จงจิต นมิ มานนรเทพ. (๒๕๕๑). การใชภ้ าษาไทย (ฉบบั สมบรู ณ)์ . กรุงเทพฯ : เดอะบคุ ส.์ ชยั วัฒน์ สทุ ธริ ตั น์. (๒๕๕๒). ๘๐ นวัตกรรมการจัดการเรียนรทู้ ่เี น้นผู้เรียนเปน็ สาคญั . กรงุ เทพฯ : แดเน็กซ์ อินเตอร์คอรปั ปอเรชั่น. เชษฐ์ ชัน้ สกุลดี. (๒๕๕๒). คู่มือเตรยี มสอบ o-net ม.๓ ภาษาไทย. กรุงเทพฯ : พ.ศ.พัฒนา. ฐะปะนีย์ นาครทรรพ และคณะ. (๒๕๔๗). หนังสือเรียนภาษาไทย ม.๕. พมิ พ์ครงั้ ที่ ๔. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทศั น.์ นาวินี หลาประเสริฐ และคณะ. (๒๕๕๓). หลักภาษาและการใชภ้ าษาไทย ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปที ่ี ๕. กรุงเทพฯ : พฒั นาคณุ ภาพวิชาการ (พว.). เพลนิ ใจ พฤกษชาตริ ัตน์ และนนั ทพงศ์ พฤกษชาตริ ตั น.์ (๒๕๕๑). คูม่ อื ช่วยสอบ ภาษาไทย วรรณคดีวจิ ักษแ์ ละหลกั ภาษาไทย - กระบวนการพัฒนาเพอื่ การสื่อสาร. นนทบรุ ี : ธรรมบัณฑิต. ภาสกร เกิดออ่ น และคณะ. (๒๕๕๒). หนังสอื เรียนวชิ าพื้นฐานภาษาไทย หลกั ภาษาและ การใชภ้ าษา ม.๔. พมิ พ์ครัง้ ท่ี ๕. กรงุ เทพฯ : เจรญิ ทัศน.์ ราชบัณฑติ ยสถาน. (๒๕๕๑). อา่ นอย่างไรเขียนอย่างไร. พมิ พค์ รง้ั ท่ี ๑๘. กรงุ เทพฯ : อรุณการพิมพ์. .(๒๕๕๖). พจนานกุ รม ฉบับราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔. พมิ พค์ รัง้ ท่ี ๒. กรงุ เทพฯ : นามมบี ุ๊คพบั ลิเคช่นั ส์. เริงชยั ทองหล่อ. (๒๕๕๖). หลักภาษาไทย ฉบบั สมบรู ณ์. กรุงเทพฯ : ไฮเอด็ พับลชิ ช่งิ . เริงชัย ทองหล่อ. (๒๕๕๗). คู่มือเตรยี มสอบ ภาษาไทย ม.๔-๕-๖ ฉบับสมบรู ณ์. กรงุ เทพฯ : ไฮเอ็ดพับลชิ ช่งิ . วลั ลภา วิทยารกั ษ.์ (๒๕๓๗). ตะลยุ คลังข้อสอบภาษาไทย o-net ม.๖. กรุงเทพฯ : ไฮเอด็ พับลชิ ช่งิ . สมศกั ด์ิ อมั พรวสิ ทิ ธ์โสภา และคณะ. (๒๕๓๗). หลกั ภาษาไทย. กรงุ เทพฯ : ภูมิบัณฑิต. เสนยี ์ วลิ าวรรณ และคณะ. (๒๕๔๘). หลกั การใช้ภาษาไทย. กรุงเทพฯ : วัฒนาพานชิ . เอกรัตน์ อุดมพร. (ม.ป.ป.). พจนานุกรมคาสมาส-สนธิ. กรงุ เทพฯ : พฒั นาศกึ ษา. อมั พร ทองใบ และมาลี พนั ธปุ์ ระเสรฐิ . (๒๕๕๕). หลักภาษาไทย ฉบับสมบรู ณ์. นนทบุรี : ธงิ ค์ บยี อนด์.

๔๔ คานา ชุดการเรยี นรู้ เรื่อง การสร้างคาในภาษาไทย รายวชิ าภาษาไทย รหัสวิชา ท๓๑๑๐๑ ชั้นมธั ยมศึกษาปที ี่ ๔ กลุม่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย เลม่ ที่ ๑ เรือ่ ง คาสมาส เลม่ นี้ จัดทาขน้ึ เพอ่ื ประกอบการเรียนการสอน กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นมธั ยมศึกษาปีที่ ๔ เพอื่ ใหน้ กั เรียน มีความรู้ ความเข้าใจในบทเรยี นไดง้ า่ ยขึน้ มุง่ เนน้ ให้นักเรยี นไดป้ ฏิบตั ิจรงิ ตามศกั ยภาพของแตล่ ะบุคคล อยา่ งมีความสขุ มีเจตคติท่ดี ีต่อการเรยี นภาษาไทย รายละเอียดเลม่ นปี้ ระกอบดว้ ย ส่วนประกอบของชดุ การเรยี นรู้ คาช้แี จงสาหรบั ครู บทบาทครู บทบาทนักเรียน สิงท่ ีค่ รูและนกั เรยี นตอ้ งเตรยี ม แผนภูมิการใช้ชุดการเรียนรู้ เร่อื ง การสรา้ งคาใน ภาษาไทย บัตรคาสง่ั มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชีว้ ดั สาระสาคัญ จุดประสงค์การเรียนรู้ แบบทดสอบ ก่อนเรยี น เร่ือง คาสมาส ซ่งึ ผู้จดั ทาได้รวบรวมจากเอกสารและตาราตา่ ง ๆ นามาประมวลเป็น องค์ความรู้ เพอ่ื สะดวกต่อการใช้ได้จัดทาบตั รกิจกรรม จานวน ๘ บตั ร แบบทดสอบหลงั เรียน พรอ้ มเฉลยไว้อย่างสมบรู ณ์ หลงั จากนาชดุ การเรยี นรู้ เร่ือง การสรา้ งคาในภาษาไทย รายวชิ าภาษาไทย รหัสวชิ า ท๓๑๑๐๑ ชนั้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี ๔ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้ภาษาไทย เลม่ ที่ ๑ เร่อื ง คาสมาส ไปใช้ในกิจกรรม การเรียนรู้ ทาให้ผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนสงู ข้ึน นกั เรียนเรยี นรดู้ ้วยตนเองอยา่ งมคี วามสุข เป็นส่ือที่ ชว่ ยแบง่ เบาภาระของครผู ูส้ อนไดม้ าก สามารถอานวยประโยชนต์ อ่ การเรยี นใหบ้ รรลวุ ัตถปุ ระสงค์ ของหลักสตู รได้ ที่สาคัญยงั ช่วยปลกู ฝงั ใหน้ ักเรียนมนี สิ ยั รักการอ่านและปลกู ฝงั คุณธรรมด้านความซ่อื สัตย์ ผูจ้ ดั ทาขอขอบพระคณุ ผ้เู ชย่ี วชาญและผู้ทมี่ ีส่วนเกยี่ วข้องทุกทา่ นท่กี รณุ าให้คาปรกึ ษา แนะนา ชว่ ยเหลอื ใหช้ ุดการเรียนรู้ เรอ่ื ง การสร้างคาในภาษาไทย รายวิชาภาษาไทย รหัสวชิ า ท๓๑๑๐๑ ชน้ั มัธยมศกึ ษาปีท่ี ๔ กลุ่มสาระการเรยี นรู้ภาษาไทย เล่มที่ ๑ เร่ือง คาสมาส เล่มน้ี มคี วามสมบูรณ์ จึงขอขอบพระคณุ มา ณ โอกาสนี้ ศริ ิพร บริบรู ณ์

๔๕ สารบัญ เรอื่ ง หนา้ ส่วนประกอบของชุดการเรียนรู้......................................................................................... ๑ คาช้ีแจงสาหรับคร.ู ............................................................................................................ ๒ บทบาทของคร.ู .................................................................................................................. ๓ บทบาทของนักเรียน.......................................................................................................... ๔ สงิ่ ทคี่ รู และนกั เรียนต้องเตรียม....................................................................................... ๕ แผนภมู กิ ารใช้ชุดการเรยี นรู้ เรือ่ ง การสรา้ งคาในภาษาไทย............................................ ๖ บัตรคาสงั่ ........................................................................................................................... ๗ มาตรการเรยี นรู้ / ตวั ช้ีวดั ................................................................................................. ๘ สาระสาคญั ........................................................................................................................ ๘ จุดประสงคก์ ารเรียนร.ู้ ....................................................................................................... ๘ บัตรคาสัง่ ........................................................................................................................... ๙ แบบทดสอบก่อนเรียน....................................................................................................... ๑๐ กระดาษคาตอบแบบทดสอบกอ่ นเรียน............................................................................. ๑๑ บัตรเน้อื หาที่ ๑.................................................................................................................. ๑๓ บัตรเนอ้ื หาท่ี ๒................................................................................................................. ๑๖ บัตรกิจกรรมท่ี ๑............................................................................................................... ๒๐ บัตรกจิ กรรมท่ี ๒............................................................................................................... ๒๑ บัตรกิจกรรมท่ี ๓............................................................................................................... ๒๒ บัตรกิจกรรมท่ี ๔............................................................................................................... ๒๓ บัตรกจิ กรรมท่ี ๕............................................................................................................... ๒๔ บัตรกิจกรรมท่ี ๖............................................................................................................... ๒๕ บัตรกจิ กรรมท่ี ๗............................................................................................................... ๒๖ บัตรกจิ กรรมท่ี ๘............................................................................................................... ๒๗

๔๖ สารบญั (ต่อ) เร่อื ง หนา้ แบบทดสอบหลงั เรยี น....................................................................................................... ๒๘ กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลังเรียน.............................................................................. ๓๑ เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน.............................................................................................. ๓๒ เฉลยแบบทดสอบหลงั เรียน............................................................................................... ๓๓ บัตรเฉลยกิจกรรมที่ ๑....................................................................................................... ๓๕ บัตรเฉลยกิจกรรมท่ี ๒....................................................................................................... ๓๖ บัตรเฉลยกิจกรรมที่ ๓....................................................................................................... ๓๗ บัตรเฉลยกิจกรรมท่ี ๔....................................................................................................... ๓๘ บัตรเฉลยกิจกรรมท่ี ๕....................................................................................................... ๓๙ บัตรเฉลยกิจกรรมท่ี ๖....................................................................................................... ๔๐ บัตรเฉลยกิจกรรมท่ี ๗....................................................................................................... ๔๑ บัตรเฉลยกิจกรรมที่ ๘....................................................................................................... ๔๒ บรรณานุกรม..................................................................................................................... ๔๓