agustos_2015

1

Saatlerde yaz indirimi vadelialisveris.com’daKARGO BİZDEN KARGO BİZDEN KARGO BİZDENCASİO MTP-E201-9BVDF STANDART MTP-1314D-1AVDF CASİO EFR-543BK-1A4VUDFERKEK KOL SAATİ CASIO KOL SAATI KOD: 0460014745KOD: 0460306425 KOD: 0460005182 668.00 TL 286.00 TL 136.00 TL 419.90 TL 199.90 TL 99.00 TL İlandaki TL fiyatlara KDV dahildir. Vadelialisveris.com haber vermeden ürünlerin fiyatını değiştirme hakkını saklı tutar. Güncel kampanya bilgileri ve güncellenmiş fiyatlar için Vadelialisveris.com’u ziyaret ediniz.2

3

İÇİNDEKİLER 38 18 Sezen AKSU Uzm. Dr. Ruşen TOPALLI Doktor Deli Olduğumu Aileme Söylemedi 16 KÜRŞAT BAŞAR 26 DR. HAKAN UZUN 46 UZM. DR. MİTHAT TOSUN 58 DR. HATİCE BOLATCAN 30Dr. Ali YILMAZ 44 Mercedes-Benz B180 CDI Elite: Ailelerin Mercedes’i 8 MEGAPİKSEL 11 BÜYÜK FİKİR 13 KİTAP KULÜBÜ 22 AİLE HEKİMLERİMİZLE YARDIMLAŞMA İÇİNDEYİZ Dr. Mustafa KASAPOĞLU 28 AİLE HEKİMLİĞİ YAPMAYA 100 ÜM VAR Dr. Gürsel ÖZER 34 ACARLAR LONGOZU DR. HASAN KOCA 42 TEKNOLOJİ 48 NEDEN UNUTUYORUZ?4

5

EDİTÖR NE YAZDI?kalemleri bu ay KÜNYE Dr. Tolga SUCU İMTİYAZ SAHİBİ VE GENEL YAYIN Dualarımız değerli meslektaşımıza…! YÖNETMENİ MUHAMMET SIDDIK AKDOĞAN Hepimizin yakınen tanıdığı ve mutlaka her hangi bir etkinlik ya da seminer de tanışma fırsatı bulup o güzel sohbetine ortak olduğu değerli meslektaşımız YAYIN EDİTÖRÜ Dr. Mithat Tosun’a acil şifalar diliyoruz. Dergimizde yazdığı yazılarla gönüllere MURAT KAAN YURTTÜRK taht kuran değerli arkadaşım, içinde bulunduğu durum nedeniyle bizi derin bir üzüntüye boğdu. Umutluyuz! Mutlaka aramıza dönecektir ve tüm YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ dualarımız Mithat Tosun için. MUHAMMET SIDDIK AKDOĞAN Evet… Gündem devam ediyor, hayat bir şekilde akıyor. Bu sayımızda REDAKTÖR AHEF Yönetim Kurulu Üyesi ve ÇAHED Başkanı Dr. Ali Yılmaz ile son olayları CEYDA AKDOĞAN değerlendirdik. HUKUK DANIŞMANI Giresun Aile Hekimleri Derneği Başkanı Uzm. Dr. Ruşen Topallı ile bölgedeki Av. Fahrettin CANPOLAT meslektaşlarımızın sorunlarını masaya yatırdık. KURUMSAL İLETİŞİM Dr. Hasan Koca, her zamanki gibi çektiği harika fotoğraflarla bizi bu defa TM Bilgisayar başka bir bölgeye götürdü ve o bölgeyi tanıttı. Tel: (0 362) 237 22 56 Kazımkarabekir Mah. Siteler Bulvarı İSTAHED, tüm sosyal medyayı sallayan bir çalışmaya imza attı. Çalışmanın No:3Demetkent Sitesi A Blok Daire 8 ne olduğunu tahmin etmeye çalışmanıza gerek yok. Facebook grubuyla İlkadım/SAMSUN büyük ilgi gören bu aktivist çalışmaya bu sayımızda yer verdik. www.ailehekimleri.net [email protected] Yine otomobilden teknolojiye, geziden araştırma haberlerimize kadar çok [email protected] önemli çalışmalarla bu sayımızda da sizlerle birlikte olmanın mutluluğunu yaşıyoruz. GRAFİK TASARIM UĞUR OFSET Dr. Mithat Tosun’a tekrar acil şifalar diliyor ve bir daha ki sayımızda yeniden www.ugurofset.com.tr görüşmek dileğiyle. REKLAM REZERVASYON GSM: 0 505 637 00 69 BASKI YERİ UĞUR OFSET MATBAACILIK Pazar Mahallesi Mukayyitzade Sk. No:48 İlkadım/SAMSUN Tel: 0362 431 52 55 – 432 09 90 Baskı Tarihi: 5 AĞUSTOS 20156

7

CALBUCO UYANDI ŞİLİ’NİN güneyindeki Calbuco yanardağı, 22 Nisan’da, 40 yıl süren uykusundan uyandı. Püsküren küllerin birkaç kilometrelik toz bulutu oluşturması nedeniyle kırmızı alarm verilerek bölgede bulunan herkes tahliye edildi. Gökyüzündeki hızla büyüyen toz bulutu nedeniyle çevre kentlerde büyük panik yaşandı.8

9

TÜM TÜRLERDEN ESKİ GEZEGENİMİZDEKİ en eski türün, 350 milyon yıl önce bugünkü Sahra Çölü’nün olduğu yerde yeşeren Archaeopteris adlı bir ağaç türü olduğu sanılıyordu. Ama artık bu bilginin güncellenme zamanı geldi. Zira yeni araştırmalar, köpekbalıklarının 400 milyondan bu yana yaşadıklarını gösteriyor.10

BÜYÜK FİKİRSubjektif Ölçek kararı” şeklinde yazılı bir açıklama yaptı. Kimsenin bilmediği yepyeni şeylere yer verilmediğinin altını çizen yetkililer, bu yeniliğin daha da güvenilir olduğunu ifade etti. Google’ın yaptığı yenilik, kontrolden geçmiş ve doğru bilginin, kullanıcıların gördüğü sonuçların başında gelmesi. Ne var ki Knowledge Graph’ın faydası da tam burada sona eriyor. Eğer Google’dakiler bir tıp ansiklopedisi yapmak isteselerdi çok daha az kaynak kullanabilir ve örneğin Ulusal Sağlık Enstitüleri’nin (NIS) sonuçlarını öne çıkarabilirlerdi. Knowledge Graph bu durumun altında yatan soruna çözüm sunmuyor. Yani sağlık semptomlarımızı araştırma biçimimizi değiştirmiyor (genellikle gecenin geç saatlerinde, korku içindeki, tıp dergilerindeki makalelerle, birbiriyle çelişen verilerle ve natüropatların bloklarıyla boğuşarak). Bu da hiç iyi değil.GOOGLE TIPTA SINIFTA İnternetin asıl ihtiyacı,KALDI yanlış bilgileri işaretleyecek güvenilir bir ses.Arama motoru, daha doğru sağlık bilgileri vermek için çaba harcıyor Aslında işimize yarayacak şey, karşımızaYazı/Araştırma: Kaan YURTTÜRK serilen engin sonuçlar arasında gerçeği kurgudan ayıran, korkuları yatıştıran,Bir yerimize tuhaf bir ağrı saplansa ya da bir kızarıklık olsa birçoğumuz aldatıcı reklamları çürüten akıllı bir filtre.teşhis için doktora değil de bilgisayara, internet başına koşarız. Özellikle İdeal şartlar altında, birisi “kızamık”,Türkiye gibi üçüncü dünya ülkelerinde, sağlık başta olmak üzere çoğu “aşı” ve “otizm” sözcüklerini aratınca buhayati meselenin araştırmasının öncelikle internet üzerinden yapıldığı üçünü birbirineyakın bir zamanda gerçekleştirilen bir araştırmanın sonucuna göre ortaya bağlayançıkarıldı. İnsanlar yaşadıkları sağlık sorunlarının ne olduğunu öğrenmek hiçbir saygınadına doktorundan önce internetteki arama motorlarına müracaat araştırmanınediyor. Bunun da sonu pek hayırlı değil (Kayalık Dağlar Lekeli Humması! bulunmadığıYok, o değil Zona! Yoksa cüzzam mı?) Google, bu tür aramalarda hiç anındadeğilse en üstte elle tutulur bilgilerin çıkması için, yeni araştırma aracı görülmeli.Knowledge Graph’a yeni bir medikal birleşen ekledi. Graph’a dahil olan Belki çok olası400 küsur tıp konusundan birini araştırdığınızda, ekranın sağ köşesindeki değil, ancakbüyük bir kutu içinde bir doktor ve uzman ekibinin hazırladığı bilgiler internetinkarşınıza çıkıyor. asıl ihtiyacı yanlış tıbbiİlk başlangıçta bu kutunun içeriği (yaygın semptomlar, tipik tedaviler) bilgileri dahakendi başınıza internette saygın kaynakları araştırırken bulacağınız yayılmadanşeylerden farklı gözükmüyor. Google’ın ürün müdürlerinden Prem işaretleyecekRamaswami, bu bilginin ABD’nin dört bir yanından yüzlerce doktorun güvenilir bir ses.çabasıyla oluşturulmuş ve Mayo Clinic’ten bir doktor paneli tarafındankontrol edilmiş olduğunu söylüyor. Google’a yeni araştırma aracı İnsanlar yaşadıklarıKnowledge Graph’ın eklenmesinden sonra bir açıklama yapan yetkililer sağlık sorunlarının“Her bir ifade 11 farklı doktor tarafından doğrulanıyor. Bu bir oy birliği ne olduğunu öğrenmek adına doktorundan önce internetteki arama motorlarına müracaat ediyor. 11

KEŞFET ?KAFANIZI KURCALAYAN BiR SORU MU VAR [email protected] Adresine yollayın cevaplayalım PARANORMAL ENTOPLAZMA NEDİR?ŞEKER ÇOCUKLARI Kısa yanıt:Zamanının biliminiHİPERAKTİFLEŞTİRİYOR MU? yansıtan bir spiritüel saçmalığı.Kısa yanıt:Ancak buna inanırsanız. C C On dokuzuncu yüzyıl fizyoloğu1970’lerde ve 80’lerde yapılan bu görüşme öncesi annelerin Charles Richet, ruh çağırma seanslarıbazı araştırmalar, şeker alımının yarısına çocuklara tatlandırıcılı sırasında medyumlardan aktığı iddiahiperaktivite gibi davranışsal sorunlarla içeceği, yarısına ise şeker verildiğini edilen tuhaf materyali betimlemekilgisi olduğunu öne sürünce, aşırı şeker söyledi. Çocuklarının şeker tükettiğini için “ektoplazma” sözcüğünü kullananyiyip düz duvara tırmanan çocuk imajı zanneden ebeveynler onların hiperaktif ilk kişiydi. Medyumların bedeninden ipyaygınlık kazandı. olduğunu söyledi ve bu konuda daha gibi sızan bu maddeler birleştirilerek çok eleştiride bulundu. Milich ve vücutsuz birer uzuv ya da hayaletimsiNe var ki Vanderbilt Üniversitesi’nde Hoover, şeker ile davranış arasındaki yüz şekli alıyordu. Elbette ektoplazmapediyatri uzmanı olan Mark Wolraich, bağlantının tatlandırıcının kendisiyle bir hileydi. Medyumlar gazlı bez,1995’te 400’ten fazla çocuğu değil, ebeveynlerin beklentileriyle ilişkili hayvan parçaları ve el çabukluğukapsayan 23 araştırmayı inceledi ve olduğu sonucuna vardı. kullanarak bunu spiritüel bir olgu olarakşekerlerin çocukların davranışlarında gösteriyordu. Şu anda kulağa komikya da bilişsel durumunda bir etki Şeker yiyen çocuklar yaramazlık gelse de, zamanın birçok entelektüeliyarattığına ilişkin inancı destekleyecek yapıyorsa bunun nedenini başka bu gösterileri gerçekçi buluyordu.hiçbir şey bulamadı. Şu anda yerlerde aramak gerekebilir. Örneğin Anafilaksi konusundaki çalışmalarıylaOklohama Üniversitesi’nde Gelişimsel şeker ve pasta, doğum günlerinin Nobel Ödülü’ne layık görülen Richet’deve Davranışsal Pediyatri Bölüm Başkanı ve kutlamaların vazgeçilmezidir. Bu bunlardan biriydi. British Columbiaolan Wolraich, dünyanın en önemli etkinliklerde ise çocukların kontrolden Üniversitesi, ektoplazma çalışmalarınabilim dergisinde yaptığı bir açıklamada çıkması sık görülür. İşin içinde başka kendilerine kaptıranlara “aptalsınız”şekerin çocuklarda hiperaktiviteye maddelerde olabilir. Söz gelimi, açıklamasında bulunmuştu. Yine deneden olmadığına dair önemli bir çikolatanın içinde kafein ve teobromin paranormal ektoplazmayla ilgili çoknoktaya gelindiğini dile getirdi. gibi bir sürü uyarıcı var. sayıda çalışma yapan bilim insanları oldu. Ektoplazmayı normalde aklı1990’ların başında Richard Milich ve Yine de bir çok anne baba için başında saygın bilim insanlarına makulDaniel Hoover adlı psikologlar ise bu şeker, bu yönde hiçbir kanıt olmasa gösterenin ne olduğu bilinmiyor. Belkisoruna farklı bir yöntemle yaklaştılar. da günah keçisi. Bu birazda ailelerin gizemli oluşu ve bu gizemi çözmekEbeveynleri tarafından “şekere sürekli davranışları birşeylerle açıklama isteği. 1800’lerin ortasında bilimduyarlı” olarak tanımlanan, yaşı 5-7 isteğinden kaynaklanıyor. İnsanoğlu bir insanları hayvan ve bitki hücrelerininarası değişen 31 erkek çocuğunu davranışın neden gerçekleştiğini hiç içinde jelatinimsi bir madde, yaincelediler. Onlara aspartamla bilmese bile ona yanlışda olsa bir şey da “plazma” bulmuş ve bununtatlandırılmış meşrubat verip anneleriyle mutlaka bulmak istiyor. Dünya’daki tüm yaşamın temelietkileşimlerini kaydettiler. Araştırmacılar olduğunu düşünmüşlerdi. Biyologlar 100 yıl boyunca protoplazma12 konusunu araştırdı. Bu düşünce o zamanlar çok yaygındı. Bunu dikkate alınca, sıra dışı şartlar altında vücudun plazma salgılaması fikri ya da harici protoplazmanın (yani ektoplazmanın) biçim değiştirmesi o kadar tuhaf görünmüyordu. Modern moleküler biyologlar daha sonra kalıtsal bilginin jöleyi andıran plazmanın titreşimlerinde değil, çekirdeğindeki asitlerde depolandığını ortaya çıkardılar. O noktada ise protoplazma, biyolojinin utanç kaynağına dönüşmüş oldu.

KİTAP ?HANGİ TÜRÜ KULÜBÜ TERCİH EDERSİNİZ Hazırlayan: Kaan YURTTÜRK Kristin Hannah’tan Beklenen Roman: Gümüş Gözyaşları / Kristin Hannah / PegasusEZOTERİK BİLGELİĞİ Karısı Mikaela geçirdiği bir kaza so- TOPLUMSAL DEĞİŞİMİMERAK EDENE nucu komaya girince Liam’ın dün- MERAK EDENEGitme Zamanı / Aret yası yıkılır. Bir dizi olaylar zincirinin Türkçenin Tadı Ve Ahengi /Vartanyan / mutlu sonu olan bu kitabında Kristin Refik Halid Karay /Destek Yayınları Hannah, yine üslubuyla fark yaratı- İnkılap KitabeviKitapları ve atölye yor. 1960 yılının eylül ayında Güney “Bizim Türkçemiz hem tatlıçalışmalarıyla adındansıkça söz ettiren Aret Kaliforniya’da doğan yazar, bir süre hem ahenklidir” diyen RefikVartanyan, yeni kitabında bir reklam ajansında çalıştıktan son- Halid Karay’ın Tan, Akşam,okuru yine ruhani Aydede ve Yeni İstanbul’dasırları irdeleyeceği, ra hukuk fakültesine gitmeye karar yayınlanmış yazılarını birkadim bilgileri bugüne verir. Annesi Kristin’in hukuk fakülte- araya getiren kitap, dilinintaşıyabileceği gizemli sine yazar olmak için gittiğini dile güzelliği ile akıllarda yerbir yolculuğa çıkarıyor. getirir. Kristin Hannah hukuk fakülte- etmiş, kelimeşer arasındaRomanda bir yanda sinde 3. ve son senesindeyken an- ince nüansları hafızasınabilge simyacı, nesi kansere yakalanır. Annesi has- kaydeden dil işçisi birSchrödinger’in kedisi, tanede hayatının en ağır savaşını yazarın özel dünyasınamahkeme salonuna verirken, hala kızının bir yazar ola- açılıyor. Karay, herdoluşmuş düşünürler ve cağına inanmaktadır. Bu inançla satırında leziz bir üsluplaezoterik kahramanlar,diğer yanda ise entrika. birlikte Kristin Hannah hayatının en dile, gramere, toplumsal klişelerle dolu romantik yazılarını ya- değişime, dil reformuna,GİZEMLİ BİR YOLCULUĞA zar. Ardından annesi de vefat eder. deyimlere, TürkçeyeÇIKMAK İSTEYENE Annesinin ölümünün ardından yaz- eğiliyor.Çamlık / Blake Crouch /6 Sayfa Yayınları Kristin Hannah dığı tüm yazıları bir kutuya koyarakBlake Crouch’un, 2013’te dünyanın en çok yazarlık fikrini bir kenara koyan KristinUluslararası Gerilim kazanan 4. yazarı Hannah evlenir. Artık evli bir kadınÖdülü Adayı olan ‘Pines’ olan Hannah, eşinin de desteği ileadlı kitabı ‘Çamlık’adıyla raflardaki yerini kutulara kaldırılan eski notlar tekraraldı. Gizli sevis ajanıEthan Burke, kayıp iki ortaya çıkarılır. Kristin Hannah oğ-federal ajanı bulmakiçin Wayward Pines’a lunu doğurduğu zaman elinde birgiderken ağır bir trafikkazası geçirir. Bir hastane kitap taslağı da hazırda bulunuyor-odasında kendinegeldiğinde kimliğinin, du. 1990 yılında aldığı bir çağrıyasilahının, telefonunun vecüzdanının kaybolduğunu cevap verdiğinde, hayatı da de-fark eder. Ethan, o andanitibaren gizemli sorulara ğişmiş oldu. O andan itibaren artıkcevap bulmak zorundakalır. geriye hiç bakmadı ve profesyonel bir yazar olma yolunda adımlarını BENLİĞİN İŞLEYİŞİNİ MERAK attı, o günden bugüne de yazma EDENE hevesini hiç kaybetmedi. Benim Balığım Yaşayacak / Ruth Ozeki EDEBİYAT ALEMLERİNDE KONUŞULAN 3 MEVZU Parodi Yayınları Yazar ve okur, geçmiş ve 1 Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın yazarlara ayırdığı 463 bin TL’lik fon şimdi, gelecek ve kurgu, tarafından desteklenen 40 yazarın isminin bir sır gibi saklanması kuantum fiziği, tarih ve mitolojinin iç içe geçtiği ‘Benim Balığım Yaşayacak’ benliği ve tüm dünyayı 2 keşfe çıkan özgün bir İngiliz edebiyatının en meşhur yazarlarından Martin Amis’in yeni hikaye. Beni bu kitapta en romanı The Zone of İnterest’in çevirisini yayımlamayı reddeden çok etkileyen şey Ruth ve Alman Hanser ve Fransız Gallimard yayınevleri Nao’ın kaderleri birbirine mühürlenmiş iki zaman kahramanı olması. Ozeki’nin 3 Biz yeni Haruki Murakami romanı ve 96 sayfalık Tuhaf Kütüpha- bu romanı, edenbiyattan ne’nin Türkçesini beklerken, kitabın Türkiye hariç pek çok ülkede ve entelektüel bir coşkuyla yayınlanması ve Türkiye’de yayınlanmasının 2016 yılına ertelen- sarmalanmış iyi bir mesi hikayeden haz alanları kesinlikle memnun edecek. 13

Şiddetin faili yabancı hasta16 Nolu Aile Sağlık Merkezi’nde görevliDr. Abdullah Sezai ve Dr. Özben Şaldıran,yabancı uyruklu hasta ve yanındakilerinsözlü ve fiziki saldırısına uğradı. Olayıprotesto eden Antalya Tabip Odası,saldırıyı kınayan açıklamalardabulundu. Antalya Tabip Odası YönetimKurulu Üyesi Dr. İbrahim Çelik, “İnsanlarkarşılaştıkları her sorunun sebebi olarak,yetkililer tarafından daha önceden‘suçlu, kusurlu’ ilan edilen sağlıkçalışanlarına yöneltmekte. Bu anlayışınsonucu olarak her gün sağlık çalışanlarıhakarete uğruyor, aşağılanıyor, tehditediliyor, darp ediliyor, cinayete kurbangidiyor” dedi. bu ay neler oldu?Defin nöbeti iptal ettirildi!AHEF açılan davalardan sonra açıklanan kararları ilan etti. Erzurum Pasinler’de aile hekimlerine yazılan angaryanöbetler iptal ettirildi.AHEF tarafından Aydın Nazilli’de Mahkemesi 5258 sayılı kanunun aile hekimi tanımını esas alarak verdiği30.06.2014-04.01.2015 tarihleri karar sonucu, mahkeme Esas No: 2014/886 Karar No: 2015/579 ile buarasında adli tabip nöbet ve ölüm görev tanımı dışında aile hekimlerine görev verilemeyeceğine hükmetti.bildirim sistemi nöbetçi listesininbelirlenmesine ilişkin 14.05.2014 tarihve 1240 sayılı işlemin iptali için açılandava sonuçlandı. Aydın 1. İdareYunanlılar, ilaca geliyorYunanistan’da yaşanan ekonomik krizinardından ecza depoları, ilaç aldıklarıyurtdışı firmalara borcunu ödeyemiyor.Yabancı firmaların ilaç getirmeyi bıraktığıYunanistan’da eczanelerin raflarıboşalırken komşu, çareyi Ege kıyısındakiillerde aramaya başladı. TEB’in 39.Dönem Merkez Heyeti 3. Bölgeler ArasıToplantısı Samsun’da gerçekleştirildi. TEBBaşkanı Ecz. Erdoğan Çolak, YunanistanEczacılar Birliği’nden gönderilen mektuptaciddi ilaç sıkıntısının yaşandığını ve yardımçağrısında bulunulduğunu söyledi. Bukonuda Sağlık Bakanlığı’nın adım atmasıgerektiğini belirten Ecz. Çolak, Türkiye’de30 Haziran tarihi itibariyle SGK ile yapılanilaç alım protokülünün sona erdiğinisöyledi.14

Aile hekiminin alnına Mülteci girişleri aşı takvimini bozdusilah dayadılar Suriyeli mültecilerin sağlık kontrolüMalatya Halk Sağlığı Müdürü Şener, yapılmadan Türkiye’ye alınması ciddiFırat Aile Sağlığı Merkezi’nde görevli bir sorunları da beraberinde getirdi.doktorun, kendisine yanlış ilaç yazıldığını Uzmanlar, Türkiye’deki 30 yıllık aşıöne süren hasta tarafından silahla takviminin bozulduğunu belirterektehdit edildiğini ve saldırıya maruz kızamık ve verem gibi hastalıklarınkaldığını belirterek, olayı kınadı. Şener, yeniden görülmeye başlayabileceğiyaptığı yazılı açıklamada, son yıllarda uyarısında bulundu. İçişleri Bakanlığı’nınsağlık çalışanlarına yönelik saldırıların resmi verilerinde haziran 2015 itibarıylaarttığına dikkati çekerek bunun son Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin sayısının 1örneğinin Malatya’da gerçekleştiğini milyon 385 bine ulaştığı görülüyor. Resmibildirdi. Konuyla ilgili yazılı bir açıklama olmayan verilere göre ise bu rakam 3yapan AHEF Genel Sekreteri Dr. Lütfi milyon civarında. Sınır ötesinde ve göçTiyekli, sağlık çalışanlarının sağlığını yolunda 4 yılı aşkındır kötü şartlardakoruyamayan bakanlığın, halkın barınan Suriyeli mültecilerde ve özelliklesağlığını nasıl koruyabileceğini merak çocuklarında ciddi sağlık sorunları daettiklerini ifade etti. baş gösteriyor.Dr. Mithat Tosun,hastaneyekaldırıldıEskişehir’de aile hekimi olarakgörev yapan ve Ailehekimleri.netDergisi’nin yazarlarından Dr. MithatTosun Osmangazi Üniversitesi’ndeyoğun bakıma alındı. Beynindemeydana gelen rahatsızlık sonucuhastaneye kaldırılan Dr. MithatTosun’un, durumunu yakındantakip ediyoruz. Kendisine acilşifalar diliyor ve bir an öncesağlığına kavuşarak bizlerleolmasını temenni ediyoruz.‘Ceza puanı Karikatür: Dr. Serdar ÇELİKTAŞaile hekimiüzerinde baskıaracı olarakkullanılıyor’Türkiye Kamu-Sen’e bağlı TürkSağlık-Sen Başkanı Önder Kahvecive sendika yönetim kurulu üyeleriTBMM’de bir basın açıklamasıdüzenledi. Boşluktan yararlanılaraksağlıkta kadrolaşmaya gidildiğiniiddia eden Kahveci, “Sankimevcut hükümetin görevedevam etmesi istenerek önüaçılmaktadır. Bu arada mevcuthükümet bu fırsattan yararlanarakkeyfi davranışlar ve tutumlariçerisindedir. Yeni bir hükümet gibikamuda kadrolaşma faaliyetlerinedevam etmektedir” dedi. 15

YAZAR Kürşat BAŞAR Ayrılığı kabul edebİlseydİk... Bir mafya babasının panik atak sendromu yaşayıp gizlice kala ailelerin de araya girmesiyle yollarını ayırdılar. bir psikiyatra gitmesi ve bununla birlikte gelişen olayların ele Arkadaşımız da yurt dışından gelen bir iş teklifini alındığı ‘Anlat Bakalım’ filmini hatırlarsınız. Robert De Niro ve değerlendirerek bu durumdan kendince bir çıkış Billy Crystal’in başrollerini paylaştığı filmde psikiyatr rolündeki yolu buldu. Aradan birkaç yıl geçti. Orada bir gün Billy Crystal, eşi tarafından aldatılan ve terk edilen bir kadınla bir iş görüşmesine gitti ve şirketin sorumlularından terapi seansı sırasında onun ağlama ve yakınmalarından birinin Türk bir kız olduğunu gördü. Onunla karşılaştığı o kadar sıkılır ki, kalkıp onu boğazladığı hayaline bile anda farklı bir şey hissetti. Sonra birkaç kez yemek kapılır. Ve ona, “Bazen başımıza böyle beklenmedik şeyler yediler, sinemaya gittiler ve bir ilişkiye başladılar. gelebilir, önemli olan onunla nasıl baş edebileceğimizin Aradan geçen 15 yılda üç çocukları oldu ve hala yolunu bulmak...” türünden bir cümle kurar. Tabii bu cümle kendisini dünyanın en mutlu erkeği olarak tarif kadıncağızın derdine çare filan olmaz ve gelecek seans ediyor. Mesleğindeki ilerlemesini bile eşine borçlu yeniden orada olmak üzere ağlayarak ayrılır. olduğunu söylüyor. Tabii ona, ayrıldığı günlerdeki halini hatırlatmıyoruz. Ayrılık, aldatılmak, sevdiğimiz biriyle ilgili planlarımızın gerçekleşmemesi mutlaka bir travma. Ama acaba ‘Sliding Doors’ filmindeki gibi eğer o gün öyle değil gerçekten de hayatımızı allak bullak edip, kendimizi de böyle olsaydı, o kararı vereceğimize son anda mahvetmemizi gerektirecek kadar ciddi bir travma mı ötekini seçseydik neler olurdu diye düşünür müsünüz yoksa bununla gerçekten baş edebilmenin bir yolu var mı? zaman zaman? Eminim hepimiz düşünüyoruz bunu... Bu soruya net bir karşılık bulabilseydim ya da böyle bir ilaç bulabilseydim, herhalde şu an başka bir yerde olurdum, farkındayım. Ama yine de tartışmaya değer. Bir arkadaşım yıllar önce bir kızla nişanlıydı. 1-2 kez aralarında ciddi sorunlar yaşayıp ayrıldılar. Ama her seferinde arkadaşımız onsuz yaşayamayacağını söyleyerek normalde kabul etmeyeceği şeyleri sineye çekerek geri döndü. Hem de yalvarıp yakararak. Aslında kendisi de mutlu değildi. Hatta hiç mutlu değildi. Öyle ki sürekli doktora gidiyor, kaygılar ve endişeler içinde sürekli strese giriyor, panik atak yaşıyordu. Sürekli kavga edip duruyorlardı. Tabii sonunda işler daha da kötüye gitti. Ve evlenmeye pek az16

çocuk doğurdu da mesele fazla değişmediğini hatta giderek daha da kötüleştiğini düşünüyorum. kapandı. Ama aslında o üç Bizden ayrılan veya bir başkasını sevmeye karar veren biri aslında yıl, o kızcağız için büyük bir bize bir kötülük yapmış olmuyor. Ya da kasten bize bir kötülük yapmıyor. kayıp oldu. Hayatının belki O kendi istediğini yapıyor. Eğer düşündüğümüz gibi biri değilse, onu de en değerli yıllarını böyle suçlamaktansa, neden bunu daha önce fark etmediğimizi düşünsek bir saçmalıkla uğraşarak daha doğru olmaz mı? Ve en üzücü olan, bu tür bir travmanın ardından geçirdi. Ona hiçbirimiz, insanlar uzun zaman hayatlarını kendilerine zehir edip geçmişe takılıp kimsenin kimseye mecbur kalmaya devam ederek aslında en büyük kötülüğü kendilerine yapmış olmadığını, kimseyi zorla oluyorlar. Hem yeni başlayacakları hayatı bozuyor hem de aslında yeni evlendiremeyeceğimizi, bir başlangıcın hayatlarına neler getirebileceğini ıskalıyorlar. Elbette insanların bir süre keşke öyle bir imkanımız olsaydı da geleceği görebilseydik. Tabii birbirlerine farklı duygular masallarla ve efsane aşk hikayeleriyle büyütüldük hepimiz. ‘Romeo ve besleyip sonra da bu Juliet’in kavuşamamaları hepimizi bir biçimde derinden yaraladı. Ama durumun değişebileceğini unutmayın, Ephraim Kishon’ın yazdığı ‘Tarla Kuşuydu Jüliet’ madalyonun anlatamadık. Doktorlara tersini bize hatırlatan harika bir komedidir. ‘Romeo ve Juliet, taşındı, bir sürü abuk gerçekte evlenselerdi yıllar sonra neler olurdu?’yu anlatan bir komedi. sabuk ilaç içti, olmadık Juliet mutfakta patates soyuyor ve “Allahın cezası Romeo kim bilir yine insanlarla görüşmeye ne işler çeviriyor?” diye söyleniyor...Bir başka arkadaşım da kendisiyle başladı, kendisine aslında 17evleneceğine kesin gözüyle bakılannişanlısını terk etti ve aniden gidip o arkadaşımızın ya da bir başkasınınbaşka bir kadınla evlendi. Bununüzerine aslında son derece munis, asla veremeyeceği zararı vermeyiaklı başında, herkesin bayıldığı birkız olan eski nişanlı bir anda bir başardı. Bir psikiyatr arkadaşımcanavara dönüştü. Kendisinden aslabeklenmeyecek şeyler yapmaya, söylemişti. İlişki iki kişiyle başlar amaadamı ve yeni eşini sürekli tacizetmeye, evlerine, iş yerlerine kadar bir kişi tarafından bitirilir. Belki de bunugitmelere başladı. Bu durum yaklaşıküç yıl kadar sürdü. Bir sürü tatsız, kabul edemiyoruz bir türlü. “Artık seniistenmeyen olay yaşandı. Her biriasla yapmayacağı şeyler yaptı ve bu istemiyorum” diyen birine ya daüç yılı oldukça sıkıntılı geçirdiler. demese bile size bunu bir biçimdeNeyse ki sonunda ne olduysa oldu,kızcağız bir başkasını buldu ve evlenip hissettiren birine “hayır, ille de beni isteyeceksin” demenin bir anlamı var mı? Buna sesini çıkartmayıp oturmaya devam eden birini kabullenmenin bir sonu var mı? Çoğumuzda, başımıza gelenlerden dolayı hep başkalarını suçlama adeti var. Televizyonlardaki programları izlerken, dizilere bakarken, çok beğenilen şarkıları dinlerken bu durumun yıllar içinde

RÖPORTAJKAĞIT ÜZERİNDEUzm. Dr. Ruşen TOPALLI SONUÇ ALAMAZSIN!İdeal aile hekimliği uygulaması nasıl olmalı? Hekimlerin ve sağlık çalışanlarının, çalışma koşulları düzelmeden, sanırım ‘İdeal Aile Hekimliği Uygulaması’ndan söz etmek mümkün olmayacak. Uzm.Dr. Ruşen Topallı, bu koşullar sağlanmadığı sürece, kağıt üzerinde en mükemmel sistem kurulsa dahi sonuç alınamayacağını söylüyor.Giresun Aile Hekimleri Derneği Baş- eser kalmadığını ifade eden Uzm. lamda görev tanımı yapılmış bir ailekanı Uzm. Dr. Ruşen Topallı, iş yo- Dr. Topallı; “Bakanlığın lüzumsuz da- hekimliği uygulamasının nasıl haya-ğunluğunun düşük, diğer bölgelerde yatmalarıyla mücadele eden aile ta geçirileceğini bilmiyor. Sorunungörev yapan meslektaşlarına oranla hekimleri, genellikle aile hekimliği- çözümüne yönelik tüm rapor ve su-sorunların daha az olduğu bir ASM’de ni de en çok ciddiye alan, hastala- numlar, yetkililerce değerlendirilme-görev yapıyor. Fakat, buna rağmen rının sağlığına hizmet kalitesine en diğinden, aile hekimleri dayatmalara“100 puanımı verselerde gitsem” çok önem veren gruptur. Bu gruba maruz kaldıklarını söylüyor.dediğini söylüyor. Tüm aile hekimle- aile hekimliği uygulamasına gir-ri aşağı yukarı Giresun Aile Hekimleri meyen her türlü ‘ANGARYA’nın yük- “YIKILIP YENİDEN YAPILMALI!”Derneği Başkanı Uzm. Dr. Ruşen To- lenmesi, sistemdeki açığın bizlerin Aile hekimliği uygulamasında ya-pallı’nın neden böyle dediğini kesti- yama olarak kullanılarak gideril- şanan sorunların onarılamaz haldrebiliyordur. Zira tüm ülke genelindeki meye çalışılmasına son verilmelidir. eolduğunu belirtiyor Uzm. Dr. Ruşenaile hekimleri çalışanların mutluluğu Yalnız bunun ne şekilde olacağını Topallı. Ona göre en sağlıklı çözümve motivasyonunu sağlayacak dü- bilmiyoruz?” yolu, uygulamanın sonlandırılıp yeni-zenlemelerin bir an önce yapılması- den yapılandırılmasına gitmek. Ailenı istiyor. Aile, hekimliğine başladığı Evet, aile hekimleri ‘Angarya’nın na- hekimliği uygulamasının daha engünlerde duyduğu heyecandan sıl sonlandırılacağını ve gerçek an- baştan aceleye getirildiğine inanan18

Uzm. Dr. Topallı; “Çünkü pilot uygu-lama sonuçları değerlendirilmedenaile hekimliği uygulaması çok hızlıbir şekilde yaygınlaştırıldı. Hatta pilotuygulama bittikten, ülke genelineyayıldıktan sonra, çok fazla değişiklikyapıldı, yeni görev tanımları yapılarakesas pilot uygulama yeni başlıyor-muş gibi bir duruma gelindi.Avrupalı meslektaşlarınızla bir kı- azaltıldı, sonra katsayı numarala- de özel hastanelere yönlendirilmekyaslama yaptığınızda Türkiye’deki rıyla kişi başı ödemeler düşürüldü. isteniyordur. İşin kötüsü, kötü yöne-uygulamayı nasıl bulmaktasınız? Mevcut kötü yasaya bile uygun tim nedeniyle vatandaşta oluşan buAvrupa ile bir kıyaslama yapmak olmayan bir çok kötü uygulamaya algı, yani aile hekiminin hekimliktenbana gereksiz geliyor. Bizim olduğu ne yazık ki devam ediliyor” diyor. çıkıp teknisyen olarak algılanması,kadar, her bir Avrupa ülkesinin ko- yavaş yavaş hekimler tarafından daşulları birbirinden farklı. Bu alanda Uzm. Dr. Ruşen Topallı gibi çok sayıda benimsenen bir rol haline gelmekte-geçmiş ve köklü geleneği olan ülke- aile hekimi de Sağlık Bakanlığı’nın ya- dir. Bu yönetmelik değişikliği ile ge-lere bakmak gerek belki. Hollanda pısında köklü bir değişikliğe gidilme- tirilen yeni bir uygulama da, gezicive İngiltere gibi ülkelerde pek çok diği sürece Aile Hekimliği Uygulama- sağlık hizmetlerinin ücretlendirilmesişey oturmuş durumda. Yapılan işin sı’nda birşeylerin düzelebileceğine konusunda oldu. Ama nedense ba-karşılığı daha iyi alınıyor. Fakat, bu inanmıyor. Hatta zihniyet değişme- kanlık yol parası vermemek için aileülkelerde de herşey harika işlemiyor diği sürece yeni bir yasanın dahi çö- hekimlerinin asgari sınırdan, ayda gi-elbette. Ama aramızdaki en önemli züm olamayacağını belirtiyor. dilebilecek en az sayıda köylere git-fark hasta sayıları. Bizim kadar hasta mesini istemeye başladı. Parası ailesayısına sahip değiller ve sevk zinciri- SAHADAN UZAK BİR YAKLAŞIM hekiminden giderken, her hafta köy-nin işliyor olması da çok öenmli. Ücret ve sözleşme yönetmeliği hak- lere gidilmesini istiyor. Şimdi kilomet- kındaki düşüncelerini sorduğumuzda re başına yol parası ödeme durumuGiresun’da ASM kiraları ne durum- ise Topallı, bunun sonradan yapılan oluşunca, ayda bir gitmemiz, aynıda, yerel yönetimler ya da Halk tüm mevzuat düzenlemelri gibi sa- yol üzerindekileri de bir güne sıkıştır-Sağlığı Müdürlüğü size bu konuda hadan uzak, danışmadan, görüş mamız istendi. Bu da bir başka çifteyardımcı oluyor mu? alınmadan ortaya konulduğunu söy- standart örneği olsa gerek.”Giresun’da çoğu ASM kamuya ait ve lüyor. Yeni yönetmelik değişikliğindeburada az sayıda açılmış özel ASM göze çarpan ilk şeyin artırılmış ceza CİDDİ BİR REVİZYONA İHTİYAÇ VAR!var. Bazı ilçelerimizde başlangıçta puanları olduğuna işaret eden Gi- Aile hekimliğinden vazgeçilmemesiuygun ASM binası yoktu ve bunların resun Aile Hekimleri Derneği Başkanı gerektiği, tüm aile hekimlerinin üstün-özel açılacağı duyurulmuştu. Bu ve Uzm. Dr. Ruşen Topallı, ‘Nöbet Gö- de uzlaştığı bir görüş. İster adı ‘Ailebuna benzer birçok ilçemizde daha revine Gitmemek’ adıyla yeni bir Hekimi’ olsun ya da süreç içerisindeiyi ASM binaları yapıldı. Bir kaç ASM suçun icat edildiğini söylüyor. “Artan başka bir adla isimlendirilsin, kişile-binamızın boşaltılması istenmişti. Ya- puandan korkarak nöbet tutmaya rin sağlığından doğrudan haberdarpılan görüşmeler ve mücadeleler ile çalışacak bir grup aile hekimi ve olmaları açısından büyük bir önembu ASM’lerin de tahliysi durduruldu. aile sağlığı çalışanı olacaktır. Bu taşıyor. Tabii ki kişiler öncelikli olarakYüksek fiyatla özel şahıştan kiralan- grubun büyüklüğü bazı illerde Ba- kendi sağlıklarından sorumlular amamış binaya çıkmak zorunda kalan bir kanlığın gözden çıkaramayacı bo- hastayla birebir bir ilişki kuran bir heki-ASM oldu. Kamuya ait ASM kiraları ise yuttadır ve kısa sürede 100 puana min, birinci basamak sağlık hizmetle-genellikle uygun sseviyelerde. ulaşmış olan bu grup karşısında ba- rinde büyük bir öneme sahip olduğu kanlık ne yapacaktır? Bunların yeri- bilimsel olarak da ispatlanmış du-“BU UYGULAMAYA HAZIR DEĞİLİZ!” ni dolduracak hekim sayısına sahip rumda.Geçen yıl aile hekimlerinin karşı kar- midir? Bu durumda hizmet kalitesi-şıya olduğu sorunların bu yıl da de- de düşecektir” diyor Uzm. Dr. Topallı. Evet, birinci basamak sağlık hizmet-vam ettiğine değinen Giresun Aile lerinin ulaştırılmasında büyük bir rolHekimleri Derneği Başkanı Uzm. Dr. Sözlerine aile hekimlerinin bir teknis- üstlenen aile hekimliği uygulamasın-Ruşen Topallı, sağlı Ocağı sistemin- yen boyutuna indirgenmek istediği- dan vazgeçilmemeli. Peki, ülkemiz-den vazgeçilme nedeni olan iş çeşit- ni belirterek devam ediyor Uzm. Dr. deki uygulamadan hem çalışanlarliliğinin aynen uygulanmaya başlan- Ruşen Topallı ve ekliyor; “İyi sağlık hem de bu hizmeti alanlar mem-dığını söylüyor. Başlı başına yaşanan hizmeti almak isteyen vatandaş belki nun mu? Aslında hasta memnuniyetibu durumun bile ülkenin henüz ailehekimliği uygulamasına hazır olma- 19dığının bir göstergesi olduğunu ifa-de eden Uzm. Dr. Topallı; “Bu yıl daangaryalar arttı. Ücretler ise azaldı.Sistem kurgulanırken aile hekimle-rine verilmeyeceği söylenen tümişleri yapar hale getirildik. Ücretler-de ise önce cari giderler yarı yarıya

de, her alanda şiddet artış gösteriyor. Şiddet; iş yükünün aşırı artması, yanlış sağlık politikalarıyla halkın gerçek dışı beklentilere sürüklenmesi sağlıktaki şiddetin özel nedenleri olarak görüle- bilir. Sağlıkta şiddet en çok acillerde görülüyor ve oradaki şiddetin başlıca nedeni iş yoğunluğu ve hastalarının ihmal edildiği düşüncesi. Aile hekim- liğine baktığımızda ise şiddet daha çok usulsüz taleplerin hekim tarafın- dan reddedilmesi sonucu ortaya çı- kıyor. Hiçbir yetkili de çıkıp, hekimden bu görevleri istemezsiniz demiyor. Sadece bu yapılsa bile aile hekimli- ğindeki şiddet azalır. Ama vatandaş yardakçılığı ve popülizm buna engel oluyor” diyor.oldukça yüksek olmasına rağmen, lerinin içinde bulunduğu sorunları dile Peki, sizce aile hekimliği uygula-bu hizmeti veren aile hekimleri sis- getirirken aynı zamanda bu sorunlara masında, tüm aile hekimlerinin is-temden memnun değil. Giresun Aile da oldukça gerçekci çözüm önerileri tediği ve arzuladığı uygulama nasılHekimleri Derneği Başkanı Uzm. Dr. sunuyor. Mesela; sağlık raporlarının olmalı? Bu konudaki düşüncelerinizRuşen Topallı, aile hekimliğinde ciddi ücretli olması ve bu ücretin de ye- nelerdir?bir revizyona, hatta sıfırlamaya ve bir rine göre talep eden kurum ya da Tüm aile hekimlerinin mesleki öncelik-formata ihtiyaç duyulduğunu söylü- kişi tarafından karşılanması gibi. lerinin ve beklentilerinin aynı olmasınıyor. Yaşanan diğer sorunlara da farklı beklemek sanırım doğru bir yaklaşım çözüm önerileri getiren Uzm. Dr. To- olmaz. Çoğunluğun ortak paydaAile hekimlerinin statülerinin netleş- pallı, şunları söylüyor; “Aile hekimleri- da buluşabileceği konular sanırımmesi gerektiğini belirtiyor Uzm. Dr. nin başka uzman aracılığı olmaksızın negatif performans uygulamasınınTopallı ve ekliyor; “Aile hekimlerinin doğrudan ulaşabileceği görüntüle- kalkması, zorunlu nöbet olmaması,kamu ya da özel olup olmadığı net- me, diyetisyen, fizyoterapist, psikolog, gelir kaybı olmadan hasta sayısınınleştirilmelidir. Ya da tercihen hem sosyal çalışmacı gibi hizmet ve sağlık azalması, yasada yeri olmayan ailekamu, hem de özel aile hekimlerinin çalışanları bulunmalıdır. Başta misa- hekimliği ile ilgisi olmayan adli ta-bir arada var olabilmeleri (hastane- fir hasta kavramı olmak üzere tüm biplik, ölüm belgesi düzenleme gibiler gibi) sağlanmalıdır. Herkesin aile angaryalar kalkmalı. Aile hekimliği işlerin olmaması, ilaç yazdırma gibihekimi olmak zorunda olmamalı, an- uzmanlığı kösteklenmekten vazgeçi- gereksiz işlerin, her bir kurumun ka-cak aile hekimine kayıt olmak özen- lerek özendirilmeli, hiçbir ihtiyaca ce- fasına göre talep ettiği sağlık rapor-dirilmelidir. Aile hekimlerinin teknisyen vap olmayan, bünyesinde haksızlıklar larının ortadan kalkması olarak belir-olarak algılanmasına yol açan iş ve barındıran ‘sözleşmeli’, kısmi zamanlı lenebilir. Aile hekimliği ilk başlarken,işlemler, başta ‘İlaç yazdırma’ olmak aile hekimliği asistanlığı kaldırılmalıdır. karşı propagandanın da etkisiyle, aileüzere kaldırılmalı. Normal gebe ve Haftasonu ya da mesai saatleri dı- hekimliğini cazip kılmak adına, o za-çocuk izlemleri ebelerin görevi olma- şında çalışma isteğe bağlı olmalı ve manki hekim gelirlerine göre oldukçalı, hangi durumda hekime yönlendi- karşılığı normal çalışmanın üzerinde iyi sağlanabilecek bir gelir sağlandı.rileceği konusunda protokoller be- olmak üzere verilmelidir. Adli tabiplik Bu parasal motivasyonla aile hekimli-lirlenmeli ve uygulanmalıdır. İsteyen ve ölüm belgesi düzenleme işleri, ğine çok sıcak bakmayan hekimlerinhekimlerin, yine istediği şekilde dü- bu konuda daha uzun düzenlemeler de aile hekimliğini seçmesine nedenzenleyebildiği, gerekirse randevusuz yapılıncaya kadar, mutlaka ayrıca oldu. Zamanla çekiciliği oldukçabaşvuruyu tamamen engelleyebil- ücreti ilgili kurumlarca karşılanarak azalmış da olsa, o zamanki yüksekdiği bir randevu sistemi kurulmalıdır” gönüllü olarak verilmelidir.” gelir algısı, ustaca yapılan manüpi-diyor. lasyonlarla, bugünde devam ediyor. Röportajımıza sağlıkta yaşanan şid-SAĞLIK RAPORLARI ÜCRETLİ OLMALI det hakkındaki düşüncelerini sorarak AilehekimliğininGiresun Aile Hekimleri Derneği Başka- devam ettiğimiz Uzm. Dr. Ruşen To- zamanla çekiciliğinı Uzm. Dr. Ruşen Topallı, aile hekim- pallı, “Sadece sağlıkta değil her yer- azaldı, o zaman ki yüksek gelir algısı20 maniplasyonlarla devam ettirildi

Maybelline ürünleri şimdi vadelialisveris.com’daMAYBELLİNE FONDÖTEN DREAM MAYBELLİNE VOLUM EXPRESS MAYBELLİNE AFFİNİTONE MAYBELLİNE HYDRAPURE BB OİLY SKİN LİGHT COLOSSAL MASCARA - SİYAH 24H FOUNDATİON 32 EXTREME COLLAGEN GOLDEN - FONDÖTEN RUJ 480KOD: 0830000899 KOD: 0190001128 KOD: 0190000382 KOD: 0830000572 26.00 TL 16.94 TL 29.24 TL 18.00 TL 15.90 TL 15.90 TL 19.90 TL 12.00 TLİlandaki TL fiyatlara KDV dahildir. Vadelialisveris.com haber vermeden ürünlerin fiyatını değiştirme hakkını saklı tutar. Güncel kampanya bilgileri ve güncellenmiş fiyatlar için Vadelialisveris.com’u ziyaret ediniz. 21

RÖPORTAJ DR. Mustafa Kasapoğlu “AİLE HEKİMLERİMİZLE YARDIMLAŞMA İÇİNDEYİZ” Samsun Halk Sağlığı Müdürü Dr. Mustafa Kasapoğlu, Samsun ve ilçelerinde görev yapan tüm aile hekimleriyle yardımlaşma içinde olduklarını söylüyor. Bölgede görev yapan aile hekimlerinin yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi veren Dr. Kasapoğlu, aile hekimlerinin sorunlarına duyarlı olduklarını ifade ediyor.Dr. Mustafa KASAPOĞLU ASM BİNALARININ KİRA ÖDEME- LERİ 2007 yılında aile hekimliği uygu- lamasına geçen Samsun’da, kira tespit oranları Defterdarlık Milli Emlak Müdürlüğü tarafından be- lirlendi. Aile hekimleri ve milli em- lak arasında yapılan sözleşme sürelerinin bitiş tarihinden sonra kira artış oranları Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan ÜFE-TÜFE oranları yansıtılarak yapıldı. Sam- sun’da bazı kira bedellerinin aile hekimleri tarafınddan yüksek bu- lunduğunu belirten Dr. Mustafa Kasapoğlu, bu ASM’lerin kiralarına yönelik ilgili mercilerle görüşülüp, özellikle belediyelerden alınan kira oranları nispetinde düzenle- meye gidildiğini söylüyor. Aile hekimleri ‘Evde sağlık hiz- metleri’ veriyor. Bizi bu konuda bilgilendirir misiniz? Evde sağlık hizmeti, özellikle bi- zimde oldukça önem verdiğimiz bir çalışmadır. Evde sağlık hiz- metleri; “evinde sağlık hizmetine ihtiyaç duyan bireylerin sağlık hiz- metlerinin sosyal devlet anlayışı içerisinde etkin, ulaşılabilir ve ev ziyaretleri kapsamında sunulma- sı” olarak tanımlanmıştır. Bu hizmetle herhangi bir neden- le yatağa bağımlı hale gelmiş olan hastaların evlerinde ziyaret edilerek ihtiyaçları olan sağlık22

hizmetinin belirlenmesi, muayene, değerlendirme neticesinde taleple- Çarşamba TSM, ASM ve 112tetkik, tahlil, tedavi, tıbbi bakım ve ri uygun görülen hasta için, ikamet Ayvacık TSM ve ASMrehabilitasyonlarının evinde ve aile ettiği yerin yakınlığını, sağlık hizmeti Havza TSM ve ASMortamında sağlanması, hastalara ihtiyacının düzeyini ve hasta yoğunlu- Atakum TSM ve ASMve aile bireylerine sosyal ve psikolojik ğunu dikkate alarak, uygun gördüğü İlkadım TSM ve ASM yapımına başla-destek verilmesi ve tüm bu hizmetle- birimi ya da hastanın kayıtlı olduğu nacak.rin bir bütün olarak birlikte sunulması aile hekimini görevlendirir. Aile hekimiamaçlanmıştır. kendisine bildirim yapılan kayıtlı kişiyi, Geçici koruma altına alınanlara“Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları bildirimi takip eden beş iş günü içe- verilen sağlık hizmetleri nasıl ger-Tarafından Evde Sağlık Hizmetlerinin risinde evinde ziyaret eder. Bununla çekleştirilecek?Sunulmasına Dair Yönetmelik” kap- birlikte aile hekimi de hizmet sunumu Geçici korunma statüsünde ülkemizesamında evde sağlık hizmetlerinin esnasında tespit ettiği evde sağlık giriş yapan Suriye vatandaşları Göçsunumu 2015 Mart ayı itibariyle T tipi hizmetine ihtiyacı olan hastayı koor- İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından(toplum sağlığı merkezi) evde sağ- dinasyon merkezine bildirebilir. Hazi- kayıt altına alınarak ikamet ettikleri İlinlık hizmet birimleri ile aile hekimliği ran ayı itibariyle 46 sağlık personeli ve Valiliği tarafından geçici koruma kim-birimleri tarafından sunulmaktadır. 8 şoför ile 3442 hastaya evde sağlık lik belgesi düzenlenir. Kimlik belgesiHizmetin yönetimi, birimler arasındaki hizmeti sunulmaktadır. verilenlere yabancı kimlik numarasıiletişim ve koordinasyon Halk Sağlığı da verilir.Müdürlüğü bünyesinde teşekkül etti- SAMSUN YENİ ASM-TSM BİNALARI Geçici korunma altındaki yabancıla-rilen “Koordinasyon Merkezi” tarafın- PLANLAMASI rın kayıt yaptırdıkları ilde sağlık hizmet-dan sağlanmaktadır. Önümüzdeki yıldan itibaren Sam- leri almaları esastır. Geçici korumaEvde sağlık hizmet başvurusu; hasta, sun’da ASM-TSM binalarının yapımı altındaki yabancıların sağlık hizmet-hasta yakını, diğer kişi veya kurumlar ve bakımları konusunda da Samsun lerinden yararlanmaları için önce-tarafından 444 38 33 numaralı tele- Halk Sağlığı Müdürlüğü tarafından likle birinci basamak sağlık hizmetifon hattı aranarak ya da “Evde Sağlık çalışmalar gerçekleştirilecek. Dr. vermekte olan bir sağlık kuruluşunaHizmeti Başvuru Formu” doldurula- Mustafa Kasapoğlu, bu yönde bina- başvurmaları gerekmektedir. Birincirak veya Toplum sağlığı merkezi/aile ların yapımı için 2016 yılı yatırım prog- basamak sağlık kuruluşunca gereklihekimleri aracılığıyla il koordinasyon ramına teklif sunulduğunu söylüyor. görülmesi halinde geçici koruma al-merkezine yapılmaktadır. Bu bağlamda; tındaki yabancı sevk zincirine uygunKoordinasyon merkezi, yapacağı ön 19 Mayıs TSM ve ASM olarak ikinci ve üçüncü basamak 23

sağlık kuruluşuna yönlendirilir. Birinci Bizlere ÖBS hakkında bilgi verir mi- ağzı, kalın bağırsak kanseri gibi kan-basamak sağlık kuruluşuna başvurul- siniz? serlerde erken taramalarla ölümlermadan ikinci ve üçüncü basamak Ölüm istatistiklerinin eksiksiz, hızlı ve önemli ölçüde azaltılabilmektedir.sağlık kuruluşlarına doğrudan başvu- daha kaliteli şekilde derlenmesi için; Kanser yüzde 90 oranında çevresel,rulamaz. Sağlık Bakanlığı, Nüfus ve Vatandaş- yüzde 10 oranında ise kalıtsal ge- lık İşleri Genel Müdürlüğü ve Türkiye netik faktörlere bağlı oluşmaktadır.VALİLİK TARAFINDAN KARŞILANACAK İstatistik Kurumu ile veri alışverişini ve Çevresel faktörler arasında da tütünSamsun Halk Sağlığı Müdürü Dr. Mus- ülkemizde ölen kişilere ait bilgilerin ürünlerinin kullanımı, sağlıksız beslen-tafa Kasapoğlu, geçici koruma al- elektronik ortama aktarılmasını sağla- me ve obezite, alkol ve enfeksiyonlartındaki yabancılara ikinci ve üçüncü yabilmek amacıyla hazırlanan “Ölüm ilk sıralarda yer alıyor. Kanser kontro-basamakta sunulan sağlık hizmetleri Bildirim Sistemi (ÖBS)” yazılım progra- lünün en önemli aşaması hiç kuşku-dâhil olmak üzere sağlık hizmetlerinin mı 01/01/2013 tarihi itibariyle uygu- suz ki kanseri önlemektir. Bu amaçlabedelleri; Sosyal Güvenlik Kurumu lanmaya başladı. yurt genelinde Kanser Erken Teşhis,Başkanlığı tarafından genel sağlık si- Ölüm resmi sağlık kurumlarında ger- Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM)gortalıları için belirlenmiş olan güncel çekleşmiş veya cenaze resmi sağlık kurulmuştur. İlimizde de İlkadım vesağlık uygulama tebliğindeki bedel- kurumuna getirilmiş ise, ölüm belgesi Çarşamba ilçelerinde olmak üzere ikiler uyarınca geçici koruma altındaki sağlık kurumunca düzenleniyor. Ölü- KETEM hizmet vermektedir. Aile Sağlı-yabancının kayıtlı olduğu Valilik ta- mün sağlık kurumları dışında gerçek- ğı Merkezleri, Toplum Sağlığı Merkez-rafından karşılanacağını belirtiyor. leşmesi durumunda ise ölüm belgesi leri ve KETEM işbirliğiyle Ulusal Kan-Fakat, geçici korunanlara birinci ba- cenazenin bulunduğu yerdeki bele- ser Kontrol Programı kapsamında 3samak sağlık hizmetleri Halk Sağlığı diye tabibi tarafından, belediye tabi- kansere yönelik tarama programlarıMüdürlüğü tarafından verilecek. bi bulunmayan yerlerde toplum sağ- yürütülmektedir. Samsun Halk Sağlığı lığı merkezi hekimi yoksa aile hekimi Müdürlüğü olarak “ERKEN TEŞHİS HA-Peki, geçici korunanlara yönelik tarafından, bunların bulunmaması YAT KURTARIR” diyerek, tüm Samsun’lubirinci basamak sağlık hizmetleri halinde ise ölüm belgesi düzenleme vatandaşlarımızı Aile Sağlığı Merkez-kapsamında hangi hizmetler sunu- yetkilisi tarafından verilecek. İlimizdeki lerine ve KETEM’e kanser taramalarınılacak? tüm belediyelerle konu ile ilgili resmi yaptırmak için bekliyoruz” diyor.Bu hizmetler maddeler halinde şun- yazışmalar yapıldı, maalesef bele-ları kapsayacak: diyelerde tabip olmaması nedeniy- MOBİL HİZMET UYGULAMASIa) İlk kademe tedavi ve rehabilitas- le onlar tarafından sadece şoför ve Samsun’da 160 aile hekimi tara-yon hizmetleri sunulur. araç desteği sağlanıyor. fından 183 Bin kişiye mobil hizmetb) Bulaşıcı hastalık riskine karşı gerekli Adli tıp kurumunun doğrudan hiz- sunulduğunu söyleyen Dr. Mustafatarama ve aşılar yapılır met vermediği ve hastane bulunan Kasapoğlu; “Bu oran İl nüfusununc) Aşılama hizmetler. yerlerde yerinde ölü muayenesi dı- yaklaşık yüzde 15’ ini oluşturmaktadır.ç) Ülkemizdeki bebek/çocuk ve er- şındaki adli tıp hizmetleri hastaneler 2015 Temmuz ayı itibariyle Coğrafigenlere yönelik olarak sunulan sağlık tarafından verilmektedir. Merkez il- Bilgi Sistemine geçilerek Aile hekim-hizmetleri geçici koruma altına alı- çelerde (Atakum, Canik, İlkadım ve lerinin mobil bölgeleri için güzergâhnanlara da aynı şekilde verilir. Tekkeköy) mesai saatleri dışında ger- ve km bilgileri belirlenmiş ve böyleced) Ülkemizdeki doğurganlık çağında- çekleşen ölümlerde 0(362) 2390040- hizmet sunumunda bir standart oluş-ki kadınlara yönelik verilen kadın ve 49 numaralı telefondan Halk Sağlığı turmak amaçlandı” diyor.üreme sağlığı ile ilgili hizmetler geçici Müdürlüğü bünyesinde hizmet verenkoruma altındaki kadınlara da aynı icap nöbeti bulunan hekime ulaşı- Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemlerişekilde verilir. larak ölüm belgesi düzenlenir. Diğer Genel Müdürlüğü tarafından fert vee) Toplu kullanım alanlarının ve ge- ilçelerde ise bu sistem icapcı adli toplum sağlığının korunması, iyileştiril-rektiğinde kişisel alanların sağlığı uy- tabip tarafından yürümekte ve böy- mesi ve geliştirilmesi için kişisel sağlıkgunluğu kontrol edilerek, tespit edilen lece 24 saat kesintisiz hizmet veriliyor. kayıtlarının gizlilik, güvenlik, bütünlükaksaklıkların giderilmesi ve geçici ba- ve mahremiyeti korunarak kişilerinrınma merkezlerinin bulunduğu çev- KETEM’LER OLDUKÇA ÖNEMLİ kendileri tarafından kendi dijital sağ-re koşullarının sağlık açısından uygun Günümüzde kanserin önemli bir halk lık kayıtlarına erişebilmesini sağlamakhale getirilmesine yönelik çevre sağ- sağlığı sorunu haline geldiğine deği- amacıyla e-Nabız adı verilen Sağlıklığı ile ilgili hizmetler yürütülür. nen Dr. Mustafa Kasapoğlu, kanserin Net Online Sistemi kuruldu. Bu hizme-f) Geçici korunanlar arasında madde ölüme sebep olmasının yanı sıra te- te de değinen Dr. Kasapoğlu, şunlarıbağımlılığı veya psikolojik sorunları ol- davideki yüksek maliyetler nedeniyle söylüyor; “Bu kapsamda tüm sağlıkduğu tespit edilenler hakkında, sağlık de hem iş gücü hem de ülke eko- hizmeti sunucularından kendilerinekurumuna nakli de içerebilecek ted- nomisine çok ağır kayıplar verdiğini ait verileri sisteme entegre etmele-birler alınır. söylüyor. DSÖ’nün 2025 yılına kadar ri konusunda gereken çalışmalarg) Geçici korunanlar arasında halk bulaşıcı olmayan hastalıklardan kay- başlatılmıştır. Ayrıca e- İmza, mobilsağlığını tehlikeye düşürebilecek po- naklanan ölüm oranlarını yüzde 25 imza ve e-Devlet şifresi olmayantansiyel bir durum/hastalık olması oranında azaltmayı hedeflediğini vatandaşlarımızın e-Nabız siste-halinde profilaksi, izolasyon/karantina söyleyen Dr. Kasapoğlu; “Tüm kan- mine erişimini kolaylaştırmak içingibi koruyucu önlemler Halk Sağlığı serlerin üçte biri önlenebilir, üçte biri aile hekimlerimiz geçici şifre oluş-Müdürlüğü tarafından uygulanır. erken teşhis edilebilir kanserlerdir. turmak amacı ile vatandaşlarımıza Toplum bilincinin ve kanser farkında- yardımcı olacak.” lığının oluşturulması ile meme, rahim24

25

YAZAR Hakan UZUN - TRABZON işlerde kendilerine muavenette bulunmak üzere küçük sıhhat memurları istihdam edilir.” hükmü yer DEFİN RUHSATI almaktadır.DÜZENLEMEK, KİMİN ŞİFREYİ ÇÖZECEK OLURSAK GÖREVİDİR? Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 8. maddesinde tarif edilen, hükümet tabibi şifresini çözecek olursak;BU SAYIMIZDA DEFİN RUHSATI DÜZENLEME GÖREVİNİN KİME Hükümet tabipleriAİT OLDUĞUNU BULMAYA ÇALIŞACAĞIZ. HER ZAMAN OLDUĞU Her kazada (ilçede), istihdam olacak,GİBİ İLK ÖNCE KANUNLARA SONRA YÖNETMELİKLER VE İl Sıhhiye (Sağlık veya Halk Sağlığı) Müdürünün emriYÖNERGELERE BAKACAĞIZ. Defin Ruhsatları ile ilgili kanun, altında olacak,24.04.1930 tarihinde kabul edilen 1593 sayılı Umumi Memur oldukları mahallerin sıhhi işlerinden mesulHıfzıssıhha Kanunu’dur. Bu kanunu incelediğimiz zaman, olacak,Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nun 216. Maddesinde defin Kaymakamın, sıhhi hususta müşaviri olacaktır.ruhsatının kimler tarafından düzenleneceği belirtilmiştir. Günümüze uyarladığımız zaman, HükümetMadde-216 “ Belediye tabipleri olan yerlerde defin tabiplerinin Toplum Sağlığı Merkezi Hekimleriruhsatiyeleri bu tabipler tarafından, bulunmadığı takdirde olduğu açık ve seçik olarak bellidir. Bu durumdaHükümet tabipleri tarafından mevtanın muayenesinden belediye hekiminin bulunmadığı yerlerde definsonra verilir. Ölümüne sebep olan hastalık esnasında tedavi ruhsatı düzenleme görevi, Toplum Sağlığı Merkezieden tabibin verdiği ruhsatname resmi tabipler tarafından Hekimlerinindir.tasdik edilmek şartiyle muteberdir.” hükmü yer almaktadır.Demek ki belediye tabiplerinin olduğu yerlerde defin ruhsatı AİLE HEKİMLERİ HÜKÜMETE TABİBİ MİDİR?belediye tabipleri tarafından, belediye tabibinin bulunmadığı Bunu anlayabilmek için yine iki Kanunu ve Aileyerlerde ise Hükümet tabipleri tarafından defin ruhsatı Hekimliği Hizmet Sözleşmesini inceleyeceğiz.verilecektir. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’nu yukarıda incelediğimiz zaman, aile hekimlerinin hükümet tabibi tanımınaPEKİ HÜKÜMET TABİBİ KİMDİR? uymadığını net bir şekilde görebilmekteyiz.Bu sorunun cevabı yine Umumi Hıfzıssıhha Kanununda yer 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu’nu incelediğimizalmaktadır. Umumi Hıfzıssıhha Kanunu’ nun 8. maddesinde, zaman ise aile hekimlerinin defin ruhsatı düzenleme“Her kazada ve icabı takdirinde nahiye merkezlerinde bir veya görevi olduğuna veya hükümet tabibi olduğunamütaaddit Hükümet tabipleri istihdam olunur. Hükümet dair hiçbir ibarenin yer almadığı görülmektedir. Ailetabipleri doğrudan doğruya vilayet sıhhiye müdürünün Hekimlerinin görev tanımı, 5258 sayılı Aile Hekimliğiemri altında olup memur oldukları mahallerin sıhhi umur ve Kanunu’ nun 2. maddesinde tanımlanmıştır. ” Ailemuamelelerinden mesuldür ve kaymakamın sıhhi hususatta hekimi; kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ilesıhhi müşaviridir. Hükümet tabiplerinin maiyyetlerinde sıhhi birinci basamak teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaş, cinsiyet ve hastalık ayrımı yapmaksızın her kişiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekânda vermekle yükümlü, gerektiği ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalışan aile hekimliği uzmanı veya Sağlık Bakanlığının öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabiptir.” Aile Hekimi ile Vali arasında imzalanan, Aile Hekimliği Hizmet Sözleşmesini de incelediğimiz zaman, aile hekimlerinin defin ruhsatı düzenleme görevi olduğuna veya hükümet tabibi olduğuna dair hiçbir maddenin yer almadığı görülmektedir. DEFİN RUHSATI GÖREVİMİZ YOK! Yukarıda açıkladığımız kanunu gerekçeler doğrultusunda, aile hekimlerinin hükümet tabibi olmadıkları ve defin ruhsatı düzenleme26

görevleri bulunmadığı net olarak tarihinde yayınlanan, 1. Değişikliği 03.04.2012 tarihinde, 2. Değişikliğianlaşılmaktadır. 19.01.2013 tarihinde yapılan, Mezarlık Yerlerinin İnşaası ile Cenaze Nakil ve Defin İşlemleri Hakkında Yönetmeliği’ nin 4. maddesinde ki tanımlar kısmınınKanunu incelemeleri tamamladıktan h) maddesinde, Hükümet tabibi: Toplum sağlığı merkezi hekimini veya ailesonra konu ile ilgili yönetmelikleri hekimini,(değ:19.01.2013) ifade eder, hükmünün bulunmasına rağmen,incelediğimiz zaman, 19.01.2010 bu hükmün çıkartılacak olan yönetmeliklerin, mevcut kanunlara aykırı olamayacağı gerçeğine göre değerlendirilmesi gerektiği açıktır. Bu hukuksal tespite göre 19.01.2013 tarihinde yönetmelikte yapılan bu değişikliğin HUKUKSUZ olduğu açık ve nettir. Bu hukuksuzluğun, Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu’nun (AHEF) açmış olduğu dava ile giderileceğine eminiz. Adaletin ve Hukukun Her Zaman Üstün Olduğu Günlerde Yaşamak Dileklerimle… 27

RÖPORTAJ AİLE HEKİMLİĞİ YAPMAYA 100 ÜM VAR!Sağlık Bakanlığı’nın aile hekimelerine cumartesi günleri 8 saat nöbet tutma yükümlülüğügetirmesi üzerine, aile hekimleri tarafından başlatılan eylemler farklı bir boyut kazandı.Her ne kadar meydanlara inilmese de, tabii Sağlık Bakanlığı ve aile hekimleri arasındaki bu nöbet düellosu sosyal medyada tam gaz devam ediyor. FACEBOOK GRUBU’nda birbirinden il- ginç paylaşımlarda bulunarak ‘Ceza Yönetmeliği’ni tabir yerindeyse komik bir üslupla alaya almaya başladı. Bizlerde İSTAHED Yönetim Kurulu Baş- kanı Dr. Gürsel Özer ile bu oluşumu masaya yatırdık.Sağlık Bakanlığı tarafından 2014 yı- Sizleri fazla merakta bırakmayalım ve Güç Birliği Platformu tam olaraklında çıkartılan aile hekimlerine haf- hemen açıklayalım. İstanbul Aile He- neyi amaçlıyor?tasonu nöbeti getirilmesi, 2015 yılı- kimleri’nin (İSTAHED) çağrısı ile İstanbul Güç Birliği Platformu verilen cezalar-nın Nisan ayında yürürlüğe girmişti. Tabip Odası (İTO), İstanbul SES Şube- dan korkmadığını, 100 puanla söz-Bakanlığın bu uygulamasına aile leri, Birlik ve Dayanışma Sendikası, leşme feshi tehdidine boyun eğme-hekimlerinin yanıtı sert oldu. Binlerce Türkiye Aile Hekimleri Uzmanları Der- yeceğini kararlılıkla bildirdi. İSTAHEDhekim meydanlara indi ve cumartesi neği (TAHUD) İstanbul Şubesi ile Türk Yönetim Kurulu Üyemiz Engin Ça-nöbetlerine gidilmeyeceğini beyan Sağlık-Sen’den oluşan ‘GÜÇ BİRLİĞİ par’ın paylaşımı tüm etkinliğin kıvılcı-etti. Aile hekimlerinin kararlılığını ve PLATFORMU’ adı altında 15 Haziran mı oldu. Engin Çapar, paylaşımında;direncini gören bürokratlar, karşı bir Pazartesi günü biraraya geldi. Sürece “Hiçbir nöbette açılmadı, ne aileatak gerçekleştirerek nöbete gitme- daha sonra dahil olan Genel Sağlık hekimi, ne de aile sağlığı çalışanıyen aile hekimlerine 20 ceza puanı İş Sendikası ve İstanbul Aile Sağlığı ebelerimiz, hemşirelerimiz hiçbiruygulanacağını ‘Ceza Yönetmeliği’ Elemanları Derneği (İSTASED) ile gü- cumartesi bu kapıdan geçmedi…ile ilan etti. 100 ceza puanına ulaşan cüne güç katan platform, İSTASED Var mı başka?” dedi. İSTAHED face-aile hekimlerinin sözleşmeleri fesedi- book grubunda paylaşımlar ard ardalecek. gelmeye başladı. Ayrı paylaşımlarlaPeki, ceza ile yola getirmeye ça- bu olay genişledi. Etkinlik geniş kitle-lışma yöntemi aile hekimleri tara- lere yayılarak kabul gördü ve payla-fında nasıl bir yanıt buldu dersiniz? şımlar arttı. Aktivist birimler resimlerini koyarak etkinliğe devam ettirdi.28 Aktivist ruh tekrar canlanmış oldu… Evet. Nöbete direnç oranları tekrar yükseldi. Aile sağlığı çalışanları geniş kitlesel katılımı görünce yalnız olma- dıklarını anladı. Daha sonra bireysel paylaşımlar başladı. Çok sayıda afiş, yaratıcı sloganlar, zeki espiriler her geçen gün artarak devam etti. Di- rence ivme kazandırdı. Son olarak neler söylemek istersi- niz? Aile hekimleri ve aile sağlığı çalışan- ları, gelecek nesillere sağlıklı yaşam bırakmak için, meslek onuru için, anayasal dinlenme hakkı için, eme- ğimizin değersizleştirilmesine ‘DUR’ demek için, halkın ve hekimin sağlığı için, koruyucu hekimlik ve aile hekim- liği uygulaması için direnmeye de- vam edecek.

ALIŞVERİŞ Her yerde bulunamayan hediyelik ürünler vadelialisveris.comFLAMELİNE BACASIZ BİO ŞÖMİNE UZAKTAN KUMANDALI GÖKKUŞAĞI PROJEKSİYON GECEKOD: 0400004341 HELİKOPTER UFO QUADCOPTER LAMBASI - LUCKY RAİNBOW KOD: T650 KOD: LCK70045 369.90 TL 249.90 TL 189.90 TL 86.70 TL 119.90 TL 28.90 TLGÜNEŞ ENERJİLİ 10.400 MAH PARA SAYAN KAVANOZ KUMBARA SİHİRLİ ZİNCİR ŞİŞE TUTACAĞIPOWERBANK (DARBE VE SUYA CHAİN HOLDERDAYANIKLI) - KARE KOD: 1090001357 KOD: 1090001223KOD: KNSHRKGS 65.32 TL 20.52 TL 169.90 TL 99.90 TLAUTOMİX MUCİZE 3D DİNAMİT ALARMLI SAAT KENDİNDEN ÇİÇEKKAYDIRMAZ TORPİDO PEDİ SULAYAN BULUT SAKSI KOD: 1090000640 KOD: YMB0203400KOD: 32NN54 99.90 TL 49.90 TL 19.90 TL 54.90 TL 9.90 TL 19.90 TLİlandaki TL fiyatlara KDV dahildir. Vadelialisveris.com haber vermeden ürünlerin fiyatını değiştirme hakkını saklı tutar. Güncel kampanya bilgileri ve güncellenmiş fiyatlar için Vadelialisveris.com’u ziyaret ediniz. 29

RÖPORTAJ SAĞLIKTA AÇIK OLAN HER DELİKAİLE HEKİMLERİNCE KAPATILIYOR Günümüzde halen daha çalışma şartları netleşmemiş, her şartta çalışır anlayışı ile yönetilen bir Aile Hekimliği Uygulaması söz konusu. AHEF Yönetim Kurulu Üyesi ve ÇAHED Başkanı Dr. Ali Yılmaz ile aile hekimlerinin yaşadığı her sorunu masaya yatırdık.Aile hekimlerinin çalışma şartları gittikçe zorlaşırken, aile hekimleri yaşanan süreçte AHEF’in nasıl bir yol haritası izleyeceğini merak ediyor.Dr. Ali YILMAZAHEF Yönetim Kurulu Üyesi ve ÇAHED uzmanı, avukat, idareci, dedektif veBaşkanı Dr. Ali Yılmaz, aile hekimleri- tüm popülist politikaları göğüsleyebi-nin çalışma şartlarının gün geçtikçe lecek kadar sinirlerinize hakim bir ya-bozulduğunu söylüyor. Peki, başlarda pıya sahip olmanız gerekiyor.özendirici olan hatta büyük başarıla-ra imza atan aile hekimleri bir anda Zaten aile hekimleri, hemen hemennasıl üvey evlat durumuna düştü? her platformda özellikle tek bir şeyiBu sorunun cevabını elbette Dr. Ali dile getiriyor; “Geleceğin sağlıklıYılmaz’dan alacağız. Ama onun ön- nesillerini yetiştirmenin en önemlicesinde Dr. Yılmaz, aile hekimlerinin ayağı olarak, Birinci Basamak Ko-çalışma şartlarında her hangi bir dü- ruyucu Sağlık Hizmetlerini, sürdü-zenlemeye gidilmemesi halinde aile rülebilir bir sağlık politikasıyla su-hekimlerinin başlarının çaresine bak- nulmasını sağlayan, uygulayıcılarımaya yöneleceğini söylüyor. Çünkü olmak istiyoruz.”mevcut çalışma şartlarına bakıldığın-da bir aile hekimi olarak Birinci Basa- AHEF Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Ali Yıl-mak Sağlık Hizmetlerini veriyor olmak- maz; “Sağlıkta ve sağlık hizmetlerin-la mükellef değilsiniz. Hekimliğin yanı de açık olan her delik aile hekimlerisıra iyi bir muhasebeci, bilgisayar üzerinden kapatılmaya çalışılıyor. An-30

üzerinden bu görev mutlaka kaldırıl- malıdır. Son zamanlarda sağlıkta yaşanan şiddet olayları arttı. Sizce sağlıkta şiddetin önlenmesi adına yetkilile- rin ve AHEF’in yapmasını istediğiniz çalışmalar nelerdir? Sağlıkta şiddetin temeline bakmak gerek. Şiddetin temelinde, halkın sağlık okur-yazarlığının çok az sevi- yede olduğu var. Bundan ziyade he- kimlik mesleğini değersizleştiren po- pülist söylemlerin ön plana çıkması, sağlıksız sağlık politikaları ile çalışana yüklenen aşırı angaryaların olduğu görülmektedir.garya uygulamalarla karşı karşıyayız” rilemesine rağmen, hiçbir vatandaş Aile hekimleri geçtiğimiz yıl olduk-diyor. sorumluluğu verilmeksizin, yıpranma ça zor bir dönem geçirdi. 2015 payımızın gasp edilmesine, eşdeğer yılında sizce aile hekimlerini neler‘ANGARYA’ olarak tabir ettiğiniz işler- emeklilik haklarımızın verilmemesine bekliyor?den sözeder misiniz? rağmen, bu hizmetleri üretiyoruz. Sadece geçtiğimiz yıl değil geçenİş ve işçi sağlığı muayeneleri-aşıla- her yıl bir önce ki yılı aratır oldu. Gide-rı, mobil hizmetler, evde sağlık hiz- Tüm bu sorunlara karşı önerdiğiniz rek yüklenen angaryalar, idarecilerinmetleri, ev ziyaretleri, nöbetler, ölüm çözüm yolları neler? tutum ve tavırları, sistemdeki açıklarınbildirim sistemi hizmetleri, entegre Aile hekimliği birimine kayıtlı kişi sayı- Aile Hekimleri üzerinden kapatılmayahastane hizmetleri, adli tabiplik, gö- sı 1500-2000 kişiye çekilmeli ve sevk çalışılması gayretleri, iller arası mev-rev tanımı belli olmayan cumartesi zinciri oluşturulmalıdır. Sürdürülebilir zuatsal ve saha pratiği uygulamanöbetleri… yoruldunuz değil mi? bir aile hekimliği uygulaması için, asıl farklılıkları, özlük haklarımızda geri-Bir de bu hizmetlerin desteklenmesi hizmetlerimizin dışında angaryalar lemelerin olması, tartmadan sürekligereken hastane ve diğer kurumların verilmemelidir. Özlük haklarımız daha değişken mevzuatların ortaya kon-entegrasyonlarının olmadığını düşü- ileriye taşınmalı, yıpranma payımız ması, siyasilerce mesleki saygınlığımı-nün. ve eşdeğer emeklilik hakkımız dü- zı düşürecek tutumların sergilenmesi, zenlenmeli. Sonra kronik hasta takip- oy uğruna ilmi olmayan akıl almazKabus gibi… leri ve kanser hastaları başta olmak uygulamaların ortaya konması, AileEvet, biz aile hekimleri hergün bu üzere asıl hizmetlerimizin sürdürülebilir Hekimlerini çalışma huzurunu maa-kabusla uyanıyor ve olağanüstü bir olması için hastane entegrasyonları lesef bozdu ve bozmaya da devameforla bu hizmetleri bugün için gö- sağlanmalı. Etkinliği olan vatandaş edeceğini düşünüyorum.ğüslüyoruz. Gelişmiş ülkelerdeki mes- sorumluluğu olmalıdır. Cumartesi nö-lektaşlarımızın kendilerine kayıtlı olan betleri adı altında ASM’lerde tutturul- “ALGI YÖNETİMİ YAPILIYOR”hastalarının dört katı kadar bir hasta- maya çalışılan nöbet sistemi baştan AHEF’in aile hekimlerinin haklarını ko-ya bakıyoruz. Özlük haklarımızın ge- değerlendirilmeye alınmalı, bizlerin rumak için raporlar yazıp TBMM’deki milletvekillerine ziyaretler gerçekleş- tirdiğini söylüyor AHEF Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Ali Yılmaz. Komisyonlarda AHEF’in görüşlerini dile getirmesine, bakanlık, müsteşarlık ve başkanlık se- viyelerinde defalarca görüşmeler ya- pılmasına rağmen istenilen sonucun alınamadığını hatırlatan Dr. Yılmaz, bildiğini okuyan, iyi bir algı yönetimi yaparak AHEF’in icraatlarını değersiz- leştiren bürokrasinin maalesef aşıla- madığını söylüyor. Bazı yerlerde AHEF’in kazanma nok- tasına gelmişken geri adımlar attığını söyleyen Dr. Yılmaz, “AHEF olaylara yeterince tepki veremedi ve ‘DUR!’ 31

diyememesi hepimizi hüsrana uğ- yönetmeliği konusundaki düşünce- Evde sağlık hizmeti yönetmeliğirattı. Oysa bunu aşmanın tek yolu leriniz neler? hakkındaki düşünceleriniz neler?bakanlığın ve bürokrasinin algıyı Soruşturma ve cezai süreçle karşı kar- Aile hekiminin Evde Sağlık Hizmetle-yönetemeyecekleri bir eylemsizlik şıya kalınacağı, bu noktaya geline- ri’nde tek bir görevi vardır; Polikliniğesürecine girilmesi olmalıydı. Her ne ceği sürecin başından buyana belli gelen veya mobil ziyaretimizde tespitkadar son 3+1 günlük iş bırakma idi. ettiğimiz Evde Bakım Hizmetine İhti-kararına karşı çıkan bir AHEF baş- yacı olan kişiyi, ilgili birime bildirmekkanının olmasını da anlamak güç Süreğen ve uzun soluklu,’’Halkın bi- ve irtibatlandırmaktır. Başkaca bir gö-tabi. Aksine, vatandaşın bi haber haber ‘’olduğu (Cumartesi nöbetle- revi yoktur.olduğu , Bakanlıkla flört ettiğimiz, rine gitmeme eylemi) bir eylemsellikbiz aile hekimliği çalışanlarını yo- süreci , sadece biz çalışanları yıp- Son olarak söylemek istediklerinizran, cumartesi nöbetlerine gidil- ratacağı ve taşra teşkilatı idarecile- nelerdir?memesi eylemi ile uzun soluklu rini yoracağı, Bakanlığa fazlaca bir İki önemli konu var; birincisi STK’larınsinir harbine başlandı. Saha da ça- zorluk oluşturmayacağı ortada idi. önemi; Bizler STK’larımıza neden üyelışanlarımız adına Masaya oturma Ne tekim ceza yönetmeliğinde kat- oluruz ne bekleriz? STK’larımızın kişi, si-becerisini kullanamadı” diyor. merlenerek gelen ceza puanların- yaset ve herhangi bir kurum kuruluşa dan bunu rahatlıkla anlayabilirsiniz. bağlı olmaksızın mesleki eğitim vb.MASAYA YUMRUĞUNU VURMALI Ancak karar karardır, pilavdan dö- hizmetleri üretmelerini, çıkacak mev-“AHEF, son noktayı, saha da bir ar- nenin kaşığı kırılsın. 100’’e az kaldı ve zuatlar da haklarımızı savunmalarınıkadaşımın sözleşmesinin, nöbetlere bu şekilde ‘’Garip-Guraba’’ bir Aile ve bizi üst bürokrasi ile görüşmele-katılmadığı için fesh edilmesi duru- Hekimliği Uygulaması içerisinde çalış- rinde en iyi şekilde temsil etmelerini,munda, tüm aile hekimlerimizin iş bı- maktansa sözleşmemin fesh olması- zorda kalırlarsa bizlere dönmelerinirakması ile sonlandırır ve bugünden nı tercih ederim. Çözüm; kati sonuç isteriz. Oturup aleyhimize çıkacakitibaren dillendirir. Bakanlığın algıyı elde edecek bir eylemsellikle yola mevzuatlarda pazarlık yapıp sonra-yönetemeyeceği, her türlü eylem- çıkmanın gerekliliği de orta da. Çün- sında Milletvekili olmalarını değil. Buselliği ‘’süresiz iş bırakmayı’’göze ala- kü yazılan, çizilen hiç bir raporunuzun anlamda mesleki geleceğimiz içinbilir, alabilmeli ki masaya oturabilsin dikkate alınmadığı, dinlenmediğiniz tüm STK’larda yer alınmalı, görevlerve hangi siyasi otorite gelirse gelsin ve ilmi yolları dikkate almayan, sa- üstlenmeliyiz ki, etkin ve verimli olabi-sahada ortaya konacak uygulama dece kendi bildiğini okuduğu, uygu- lelim, sağlık politikalrını bizler yönlen-AHEF ‘in görüşünden geçebilsin” di- lamalarını algı üzerine kurgulayan bir direbilelim. Yoksa hangi siyasi oteriteyen AHEF Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Ali otorite ile karşı karşıyayız. gelirse gelsin bizlerden yararlanmakYılmaz, nasıl bir AHEF yönetimi istedi- ve oy kapısı haline getirmek isteye-ğini de bu sözleriyle ortaya koymuş Avrupa’daki meslektaşlarınızla ken- cektir.oluyor. dinizi kıyasladığınızda aramızdaki en büyük farklılıklar neler? Diğeri ise AHEF’in önemi; Bir aile ol-Sahanında AHEF Yönetimine mutla- Avrupalı meslektaşlarımız, mesleki ması, aynı sıkıntıları aynı sevinçlerika destek vermesi gerektiğini üstüne tatmini, mesleki saygınlığı, itibarı, öz- paylaşan meslek örgütü olmasıdır.basa basa dile getiren Dr. Yılmaz, lük hakları en üst düzeyde olan he- AHEF’i hep birlikte; kurumsallaşmış,aksi halde hiçbir yönetimin başarılı kimlik mesleğini icra ediyorlar. Bizler proaktif, toplum yararını gözeterek bi-olamayacağını söylüyor. ise angaryalarla boğuşan, mesleki rinci basamak hizmetleri planlayan, saygınlığı, özlük hakları için çaba mesleki gelecek kaygısını giderecekPeki, Ömründe savunma verme- gösteren, eder değerini belirlemeye şekilde politikalar üreten, Sağlık Ba-miş, ceza almamış hekimler dahi çalışan, bugün için mesleki tatminini kanlığı önünde giden kurumsal yapısavunma ve cezalarla karşı karşıya yaşayamayan, bu zorlu şartlar altın- haline getirmeliyiz. Bunun tek yolu daolduğu bir süreç yaşanıyor. Sizce da hekimlik mesleğimizi en iyi şekilde sahanın yararı gözetilerek bir ve birlik-bunun nedenleri neler? Yeni ceza icra etmeye çalışıyoruz. te hareket etmekle olacaktır.32

33

ACARLAR LONGOZU Dr. Hasan KOCA Burası bir subasar orman, Acarlar Adını üzerindeki eski tahta köprü- Gölü Subasar Ormanı. Göl taba- den olan Gölköprü, 1960’lı yılla-BİR ORMAN DÜŞÜNÜN, BİLDİĞİNİZ DİŞBUDAK, nının yoğun bir ormanla kaplı ol- ra kadar Gölköprü Muhtarlığı’naKIZILAĞAÇ, KARAAĞAÇ VE SÖĞÜTLERDEN duğu, dünyada ender rastlanan bağlı altı mahalleden oluşmak-OLUŞUYOR. AMA KÖKLERİ HER MEVSİM SUYUN bir doğal oluşum. Daha bilimsel taydı. Daha sonra muhtarlıklarıİÇİNDE, GÖĞE BAKAN DALLARINDA İRİLİ UFAKLI bir açıklamayla, ‘Longoz’ olarak ayrılınca Longoz’un bulunduğuKUŞLAR ÖTÜŞÜYOR. BİR GÖL DÜŞÜNÜN, İÇİNDE da adlandırılan subasar orman mahalle olan KaramüezzinlerYÜCE AĞAÇLAR YÜKSELİYOR. ARALARINDA “yılın belli dönemlerinde veya yıl Köyü de, tıpkı bizim köyümüzKADİFE ÖRDEKLER, ELMABAŞ PATLAKLAR, boyunca taban suyunun yüksek gibi ayrı bir muhtarlık oldu. ŞuanBAHRİLER GEZİNİYOR. BURASI SAKARYA’DAKİ olmasına bağlı olarak bataklık ve ki Gölköprü Köyü ise, eski adıylaACARLAR LONGOZU. göllerde oluşan orman”a deni- Baltaköy mahallesi, Acarlar Lon- yor. gozu’nun beş altı kilometre güne-34 yinde kaldı. Doğduğum ve çocukluğumun geçtiği köy olan Sakarya Kara- Yaz günleri bazen traktör üstün- su’nun Kancalar Köyü’ne artık sa- de, çoğu zaman da yürüyerek dece ortalama yılda bir kez gide- denize giderken, bu eski köprü- biliyorum. Ama Kancalar Köyü’ne den geçerken görürdük Acarlar giderken de mutlaka köyümüzün Longozu’nu. Yaz ayları olduğu yakınındaki Acarlar Longozu’na için de her tarafındaki muhteşem uğramayı ihmal etmiyorum. Kö- güzellikteki nilüfer çiçeklerini sey- yümüz, Acarlar Longozu’nun gü- retmekten kendimizi alamazdık. neyinde yer alan küçük bir köy. Bizden yaşça büyük olan ağa- Çocukken denize gittiğimizde beylerimiz için ise önemli bir av o zamanki adıyla Gölköprü, bu alanıydı burası. Özellikle gece günkü adıyla da Acarlar Longo- lüks lambası ile gidilen ve zıpkınla zu olan bu subasar ormanından vurulan yarım metre ile bir met- geçerdik. re arasında değişen büyük yayın balıkları. Yayın balığının yanında,

sazan, yılan balığı, kızılkanat, turna, açılınca, günübirlik ziyaretçilerin sayı-kefal gibi balık türleri. sı da artmaya başladı. Karasu Kay- makamlığı tarafından yapılan, uzunYıllar geçtikçe eski tahta köprü yıkıl- bir yürüyüş yolu da tamamlanıncadı ve yerine beton bir köprü yapıldı. birçok kişi Acarlar Longozu’nun adınıSonra bir gün Birinci Derece Doğal duymaya başlamış oldu.Sit Alanı, yaban hayatı geliştirmesahası olarak koruma altına alındı. Acarlar Longozu Sakarya ilinin sınırlarıBöylelikle öncelikle doğa severlerin içinde; Sakarya Nehri’nin Karadeniz’eilgisini çekmeye başladı. Daha sonra döküldüğü yerin yaklaşık 6 km batısın-yanına, yurt dışından köyüne dönen da yer alıyor. Doğusu Karasu, batısıYılmaz Sütçü tarafından bir restoran ise Kaynarca ilçelerinin sınırları için- 35

de kalan Acarlar, 23 kilometrekarelik görebilirsiniz. Gene ülkemizin nadir ya yatıyor. Kuş uzmanlarının yaptığıbüyüklüğüyle Türkiye’nin tek parça su bitkilerinden göl soğanı ve batak- gözleme göre yerli, yaz göçmeni, kışhalindeki en büyük subasar ormanı. lık eğreltisi de bu alanda yetişiyor. göçmeni ve geçit yapan birçok kuşGüneybatıdan Kaynarca Deresi, gü- Bunların dışında su küpesi, sarı nilü- türü Acarlar Longozu’nda barınma,neyden Kancalar Deresi ile bunlara fer, beyaz nilüfer, su keneviri alanda saklanma, üreme ve beslenme im-bağlanan küçük kollardan beslenen görülen türler arasında. Acarlar Lon- kânı buluyor. Bu kuş türlerinin arasındalongozun su seviyesi yağışa ve mev- gozu ile Karadeniz kıyısı arasındaki alaca balıkçıl, kaşıkçı, çeltikçi, kara-sim şartlarına göre yıl içinde 1 ile 5 kumullarda ise zambak ve sütleğen batak, dalgıç türleri, bahri, elmabaşmetre arasında değişiyor. Longozun türleri, peygamber çiçeği, katırtırnağı pakta, altıngöz, kadife ördek, denizfazla sularıysa doğudan Okçudere ve kum sazı görülüyor. Ayrıca kuzey ve balık kartalları sayılabilir. Acarlarkanalıyla Sakarya Nehri’nin ağız kesi- kıyılarında boyları 3-4 metreyi aşma- Longozu bu özelliği ile Önemli Kuşmine boşalıyor. yan ve yabani bir çalı türü olan bö- Alanı (ÖKA) statüsünde ve Sakarya ğürtlenler yer alıyor. Acarlar Longozu, Deltası Önemli Kuş Alanı sınırları için-Acarlar Longozu, orman ve sulaka- Sakarya Nehri’nin ağzından batıya de yer alıyor.lan ekosistemlerinin tüm özelliklerinin doğru 26 km uzanan ve kumul, ba-iç içe geçmesi nedeniyle flora ve fa- taklık, açık su ve subasar orman ha- Acarlar Longozu, sadece dünyadauna açısından zengin bir alan. Nemli bitatlarının bir mozaiğini içeren Kef- ender rastlanan bir oluşum değil, eviklim şartları nedeniyle hem orman, ken-Karasu Kıyıları Önemli Bitki Alanı sahipliği yaptığı nadir su bitkileri vehem de orman altı bitki örtüsü çok (ÖBA) sınırları içinde kalıyor. kuş türleri ile doğa severler için bu-çeşitlilik gösteriyor burada. Hakim lunmaz bir vaha. Şu an gece konak-ağaç türü dişbudak olmakla birlikte, Acarlar Longozu kuşlar için de vazge- lama imkanı bulunmayan bu doğakızılağaç ve karaağaç da yoğun ola- çilmez bir alan. Anadolu’nun üzerin- cennetinde, zaman içinde ağaçrak görülüyor. Ne şans! Su içinde yeti- den geçen iki önemli göç yolundan evler (tree house), pansiyonlar ya daşen zarif bir bitki olan su menekşesini birisinin üzerinde bulunması nedeniy- kamp alanları yapılabilirse, konukları-Türkiye’de sadece Acarlar Longozu le longozda yıl boyunca 200’e yakın nı daha uzun süre misafir edebilmesive çevresindeki birkaç sulak alanda kuş türü ya konaklıyor ya da kuluçka- mümkün olabilecektir.36

37

RÖPORTAJ SEZEN AKSUDOKTOR DELİ OLDUĞUMU AİLEME SÖYLEMEDİ Sanat hayatında dile kolay, tam 40 yılı geride bırakan Sezen Aksu’nun hayatından doktorlar hiç eksik olmamış. Annesi bir gün onun normal olmadığını düşünüyor ve Dr.Bekir Urfalı’ya götürüyor. Dr. Urfalı da, Sezen Aksu’nun annesine “Bu kızın canı büyük, bedeni küçük. Sığmıyor” diyerek normal olduğunu söylüyor. Yıllar sonra Dr. Bekir Urfalı Sezen Aksu’yu arıyor ve “Senin deli olduğunu ailene söylemedim” diyor. Röportaj: Kaan YURTTÜRK Fotoğraf: İlgin AYIK38

39

Bazı insanlar vardır, kısacık da olsa hayatınıza girdiği için ‘İyi ki tanıdım’ dersiniz. Ben de o günün so-nunda Sezen Aksu için tam da bu cümleyi geçirdim aklımdan. Bu kadar çok röportaj yapılmasınarağmen onun hakkında pek bir şey bilmiyoruz aslında. Röportaj öncesi bizi uyarıyorlar. Merdiven-den düşerek ayak bileğini kıran ve her ne kadar tedavi görsede ağrıları olduğunu söyledikleri SezenAksu, bizi karşısında görür görmez yüzünde kocaman bir gülümsemeyle soruyor; “Eee sorular neler?Yanınızda bir doktorda getirdiniz mi?” Kocaman kahkahalar atarak gülüyoruz ve röportaj öncesibize göstermiş olduğu bu ilgiyle rahatlıyor ve hatta yanında kendimizi tüm endişe ve kaygılardanarınmış hissediyoruz. Ne de olsa karşımızda sanat hayatında 40 yılı geride bırakmış, tüm ülkeninhayran olduğu bir sanatçı var. Yanımda İTÜ Konservatuar’ında keman dersleri veren arkadaşım İlginAyık var. İkinci kez Harbiye Cemil Topuzlu Açıkhava Tiyatrosu’nda sahne alacak olan Sezen Aksu’nunekibinde olan İlgin’e yaklaşıp tam ortamıza giriyor ve ikimizin koluna girerek merdivenden düşerekayak bileğini kırdığından, tedavi olmasına rağmen bir türlü geçmeyen ayak bileğindeki ağrılardanşikayet ediyor. Hep birlikte ofisine geçiyoruz. Sezen Aksu’nun Kanlıca’daki evi sanatçılardan geçil-miyor. Yanımızdan Mustafa Cecilli geçiyor ve ben “Aaa Mustafa Bey değil mi o?” diyorum. SezenAksu gülüyor. Her ne kadar gülümsese de yüzünden ciddi ağrıları olduğu belli oluyor. Ben, İlgin Ayıkve Sezen Aksu’nun karşısında yerimi alırken, onlar yan yana bir müddet konser hazırlıklarından veprovalardan söz ediyorlar. Sonrasında da röportajımıza başlıyoruz.Efendim öncelikle sormak zorunda- oynamak benim hayatımı kurtardı. uyusam gözlerim kararıp midem Bu bana Osman Müftüoğlu’nun tav- bulanıyor. Bizim mesleği yapıp dayım. Hekimlere yönelik çıkan dergi- siyesiydi. Böbrek üstü bezimde ra- 05.30’da ayağa kalkan pek yoktur. hatsızlık vardı. Bu, uyuduğu zaman Saat 09.00’da stüdyoya girerim. Enmizin de adından da anlaşılacağı kolay kolay uyanmak istemeyen bir güzel şarkıyı o zaman söylerim. organmış. O yüzden sürekli adrena-gibi, bir aile hgekiminiz var mı? lin salgılamam gerekiyordu. Pinpona Sezen Aksu, hep mutlu bir insan(Gülüyor)… Bir aile hekimi mi? Çok böyle başladım. Önder (Fırat) bana mıdır? Hiç onu sinirlendiren bir şeysayıda doktor çevremden eksik ol- pinpon öğretti. Günde 8-9 saat oy- olmaz mı?muyor. Ben kendimi bildim bileli sağ- nuyordum. Ayağım iyileşir iyileşmez Bana mı dediniz (Gülüyor). Tam kar-lık sorunları yaşadım. Hatta bakın size devam etmem edecem. Sen bir şındayım. İsmimle konuşmana gerekannemle ilginç bir anımı anlatmak sağlık sorusu daha sorarsan ben fe- yok. Bir yere gittiğimde sürekli fotoğ-isterim. Annemler normal olmadığımı nalık geçirecem mesela. (Gülüyoruz rafım çekiliyor. Bunun şöhretin bedelidüşünürlerdi. 8 yaşımdayken beni Dr. ve sohbetin akışı mecburen değişi- olduğunu söylüyorlar. Nedir bu, ayetBekir Urfalı’ya götürmüşlerdi. Doktor yor) mi? Ben kesinlikle aynı fikirde deği-da “Bu kızın canı büyük, bedeni kü- lim. Bu cezayı çekmek zorundasınçük. Sığmıyor” diyerek normal oldu- Peki, ama merak ediyorum. Yoğun diyorlar. Neden çekecekmişim? Beniğumu söylemişti. Yıllar sonra Bekir Bey bir temponuz var. Nasıl rahatlatıyor- evde mi bulup ünlü yaptılar? Herke-beni aradı ve “Senin deli olduğunu sunuz kendinizi? sin bir hayatı var. Her insanın sahipailene söylemedim” dedi. Ben kedi-köpek uykusu uyuyorum. olduğu haklar var. Ünlüleri ayrı tutmakAyşecik filmleri izleyip evden ka- Gün içerisinde 10 dakika, 10 daki- yanlış. Bu nedenle senin fotoğrafçardım. Bir gün kafamda senaryo ka uyuyorum. Ne zaman 7-8 saat çekmene izin vermeyecem. Asista-yazıp bavulumla birlikte evden kaç-tım. Kimsenin dikkatini çekmediğimianlayınca bir merdiven köşesindeağlayarak dikkat çekmeye çalıştım.Nihayet biri benimle ilgilenmiş ve po-lise teslim etmişti. Annemle babamkaçtıktan sonra bana çok iyi davran-dılar. Ben de bunu iyi bir şey zanne-dip 15 gün sonra tekrar kaçtım. Bukez annem beni çok kötü dövdü. Birdaha kaçmayı denemedim. Sen nesordun ben neler anlattım.Evet, sağlığınızdan söz edecektik.Ciddi sağlık sorunları yaşadığınızısöylediniz. Biraz daha bilgi verir mi-siniz?Yoksa beni tedavimi edecen. (Gü-lüyoruz. O arada yardımcıları masa-mızı ufak çaplı donatıyorlar. Pastalarve kurabiyelerin yanında neyi içmekistersen, herşey masada.) Pinpon40

Hep böyle mi çıkıyor şarkılar? Planlı, programlı yazılanlar vardı ama kalıcı olmadılar. Yürürken duvara tos- ladım, kafam çok acıdı diyelim... Orada attığın çığlık gibi... Hakika- ti, kalbin gerçek sesini, iç sesi ifade eden şarkılar, bulunduğu zamanı aşıyor. Acayip hit şarkılarım var, aynı etkiyi yaratamadılar. Ismarlama yaz- dığım şarkılar esti, yağdı ama kalma- dı. “İç hisseder hakikat sırrını, ağırdan al yargını aman” diye bir cümle kur- muştum bir şarkımda.nım Gaye hanım bu noktada sana İddialı belki ama siz insanların ha- Zaman geldi. Son soru mu?yardımcı olacak. yatına dokunmuş birisiniz... Evet. Gençleri asla kırmayı sevmem. Belki şarkılarım özgürleştirmiştir biraz. Fakat, az önce gördüğün “AaaaTamam, öyle olsun. İnsanlara şarkı- Benim üniversite yıllarımda aşkla ilgili Mustafa mı o?” dediğin kişilerce birlarınızla zaten çok şey anlatıyorsu- şarkı yok gibiydi. toplantım var. (Gülüyoruz). Ya da sennuz. Başka ne söylemek isterdiniz? soru sorma ben genel olarak bir şey-Mesela hayata dair? Şarkılarınızda var ama… ler söyleyeyim ve son noktayı koymuşZaten benim şarkılarımı dinleyenler, Evladım var ama beni bulunduğum olalım. Doktorlar gerçekten bizlerinhayat hakkındaki görüşümü de öğ- yere getiren anılarım elbette. Şarkıla- yaptığı işten bile oldukça önemlirenmek isterler. Galiba filozof oldu- rımın içine sızan haykırışlarım, hayatın şeyler yapıyor. Yahu insan kurtarıyor.ğum düşünülüyor (gülüyoruz). Daha şifreleri. Oturayım da mesaj vereyim Onların yaşadığı sorunları izliyoruz.çok gençlere söyleyeceklerim var. diye yazmadım. Hayatta ne biriktirir- Çevremdekiler anlatıyor. Ben herşe-Gençler hayallerinin peşinden koş- seniz onu döküyorsunuz. Farkında ol- yin iyiye gideceğinden umutluyum.malılar. İzmir’de yaşarken şarkıcı ol- madan kalbinizden akıyor, kulağınız- Bu ülkede umut etmezsen, var ola-mayı aklımdan geçirmezdim. Ama dan akıyor, dilden, gözden, sözden mazsın. Oysa insanları umut ettirmekhayallerimin peşinden koştum. Ba- akıyor. bile acizliktir. Zaten bir şeylerin tersbamlar evden gidince, ışıkları ka- gittiğinin göstergesidir. Sinyalidir. Ney-patıp şarkı söylerdim. Çaktırmadan se hadi bakalım, tutun beni. Derginizaşağıda kaç kişinin beni dinlediğine güzel. Çalışmalarınızda başarılar dili-bakardım. Bir gün “Her Yer Karanlık” yorum.diye şarkı söylerken babam saçım-dan tutup “Işıkları açtım” kızım demiş-ti.Sizce mutluluğun formülü nedir?Bir formülüm yok. Şahane mutlu birailede büyüdüm. Çok özel bir annebabaya sahiptim. Her şey insanlariçin. Acı ve keder hep yakınında. Dü-ğün ve cenaze hepsi bir arada. İçi-me atmaktan yorulduğum zamanlaroldu. Uğuldayarak ağlamak istedi-ğim, fakat içime atmak zorunda ol-duğum zamanlar vardı. İçe atmakpek iyi bir şey değil. Yasını tutmazsanyas seni bulur ve tutturur.‘Aşkı Türklere öğreten kadın’ diyeyazmış biri sizinle ilgili...İddialı olmuş yahu. 41

TEKNOLOJİ HP Slate 7 6104en Voice Tab Dört çekirdekten güç alan bu tablet ile konuşun oyun oynayın ve çalışın. 3G sesli çağrı yeteneği, güvenilir HP performansı ile filmden müziğe, oyunlardan web’e kadar sizin için tasarlandı. KOD: G3N02 950.00 TL KARGO BİZDEN 699.00 TLLenovo B5030 59-433111 Lenovo IdeaPad Yoga 11s N2830 59-394431 Orange Güç ve performansı zengin Yeni Yoga huzurlarınızda. IdeaPad Yoga 11s Ultrabook bir multimedya özellikleriyle birleştiren Ultrabook™ gücünü ve üretkenliğini bir tabletin mobilitesi ve Lenovo B5030 dizüstü bilgisayar, çokdüşük maliyetle üretkenlik seviyelerinizi özgürlüğü ile sunuyor. 360 derece çevrilip katlanır tasarım, artıracak. Kolayca yapılandırılabilen dört yenilikçi ve göz alıcı kullanım moduyla pek çok aygıtabu bilgisayar, isteğe bağlı HD ekran ve aynı anda sahip olmuş olacaksınız. DVD sürücü ile sunuluyor. 3,000.00 TL KOD: 394431 KARGO BİZDEN 2,199.00 TL KARGO BİZDEN 800.00 TL KOD: 59433111599.00 TL SAMSUNG GALAXY TAB4 T530 10.1” TABLET SİYAH Mükemmel ergonomik uyumu ile Galaxy Tab 4 maksimum taşınabilirlik ve şık tasarım sağlıyor. Samsung Galaxy Tab 4 sizlere sonsuz eğlence seçenekleri sunarken, aynı zamanda ince çerçevesi ve yumuşak kıvrımlı kapağı ile yanınızda taşımayı ve elde tutmayı kolay hale getirecek. Uzun yolculuklarınızda sizlere eşlik edecek ve hayatınızı kolaylaştırmada yardımcı olacak. 700.00 TL KOD: 0620003520 609.00 TLDark SW04 Smart Design Androidve IOS Uyumlu Akıllı SaatAkıllı saat teknolojisi, Dark SW04 ile yeniden tanımlanıyor! Nabız sensörü,kamera, adımsayar, uyku monitörü, çağrı yanıtlama, numara çevirme,rehberden arama, mesaj ve bildirim okuma, kronometre, alarm, tvkumandası, hesap makinesi, fener, takvim, müzik ve video oynatıcısı gibiüst seviye özellikler ile donatılan SW04, metal dış kaplaması ve şık kayışyapısıyla dikkatleri üzerinize çekecek! 400.00 TLKOD: SW04 339.00 TLKARGO BİZDEN Vestel Smart 42FA7500 106 Ekran Led Tv Vestel Smart TV, standart televizyonun ötesinde, birbirinden farklı içerikalternatifleri sunuyor. Vestel Smart TV ile evde geçirdiğiniz zaman artık daha da eğlenceli olacak. 1,840.00 TL KOD: VES5533 1,219.00 TL42

LG 65UF850V DVB-S2/T2/C 4K UHD 3D 3D WEBOS SMART LED TV + 2 ADET 3D GÖZLÜK (LG TÜRKİYE GARANTİLİ) KOD: 65UF850V 7,569.00 TL KARGO BİZDEN CANON POWERSHOT SX600 HS Önemli bulduğunuz anların tüm ayrıntılarını yakalayın İnce ve cep boyutunda tasarımının yanı sıra güçlü 18x zoom özelliğine sahip PowerShot SX600 HS yüksek kaliteli fotoğraflar ve videolar çekmek için gereken tüm ihtiyaçları sunar, Wi-Fi özelliğiyle çekimlerinizi çevrimiçi olarak kolaylıkla paylaşmanızı sağlar. 899.00 TL KOD: CSX600 KARGO BİZDEN 349.99 TLQUADRO XGAME IFW03TR-87413 İNTEL CORE İ7En kaliteli ve birbiri ile en uyumlu bileşenlerden oluşan quadrobilgisayarlar, çok düşük bir ariza oranına sahiptir. Olası sorunlarınızdaTürkiye’nin her bölgesine yayılmış quadro servis merkezlerinde,ürünlerinizin sorunları çok kısa bir sürede giderilecektir. Sahip olduğunuzquadro bilgisayarlarınızı yıllarca gönül rahatlığı ile kullanabilirsiniz. Çünküüstün quadro teknolojisi tam 5 yıl garantilidir.KOD: 87413 1,900.00 TL ARZUM AR232 FIRRIN EKMEK KIZARTMA MAKİNASIKARGO BİZDEN 1,179.00 TL 100.80 TL KOD: 324277 BUSES SERİES BVF120S VANTİLATÖR ARNİCA AA172L GH25100 OMEGA YUMURTA PİŞİRME MAKİNESİ Soğuk buhar özelliği, Güçlü ve sessiz motor 3 farklı tıpte ruzgar ufleme, Normal/Dogal/Uyku KOD: 546058 214.90 TL KARGO BİZDEN 360 W, Gösterge ışığı ve alarm sinyali, Ölçü kabı ve iğne, Buharda yumurta. 50.00 TL KOD: 462700 25.90 TLİlandaki TL fiyatlara KDV dahildir. Vadelialisveris.com haber vermeden ürünlerin fiyatını değiştirme hakkını saklı tutar. 43Güncel kampanya bilgileri ve güncellenmiş fiyatlar için Vadelialisveris.com’u ziyaret ediniz.

OTOMOBİL Mercedes-Benz B180 CDI Elite: Ailelerin Mercedes’i Mercedes-Benz B180 CDI Elite, tam bir aile otomobili. Başarılı performansı ve ekonomik yapısıyla geniş ailelerin gönlünde taht kuracak44

TASARIM KONFOR VE YOL TUTUŞTasarımı genel olarak oval hatlara sahip Mercedes- Mercedes B Serisi’nin yol tutuş konusundaBenz B180 CDI Elite’in ön konsolu oldukça şık bir üstün olabilmesi için süspansiyonları sert olarakgörünüme sahip. Ön tarafta ızgaranın ortasındaki tasarlanmış. Bu durum asfalttaki irili ufaklı birçokbüyük marka logosu siyah bir zemin üzerinde çukuru size hissettiriyor. Rüzgar ve yol sesini kabinsunulmuş. LED far teknolojisi ise buradaki en kışkırtıcı içine yansıtmayan model, motor sesi konusundaayrıntılardan. Yan bölümde katlanan ve otomatik da başarılı. Vücudu iyi saran koltuklar sert yapısıylakararan aynalar göze çarpıyor. Yine jantlar ve krom uzun yolculuklarda yorulmayı geciktiriyor. Arkadetaylar bölümün şıklık çıtasını yükseltmiş. Arka koltuktaki yolculara sunulan havalandırma ızgarasıbölümde yanlara uzatılmış stoplar göze çarpıyor. da bir diğer konfor detayı oluyor.Bagaj kapağı üzerine uzatılmış ve yükleme alanınıengellemeyen detay işlevselliği arttırmış. GÜVENLİK Aracın çarpışma testinden 5 yıldızla ayrıldığınıİÇ MEKAN öğreniyoruz. Teste giren aracın önden çarpışmadaModel içeride ailedeki kardeşleriyle benzer tasarıma yolcu kabini sağlam kalmış. Sürücü ve yolcununsahip. Havalandırma ve direksiyon üzerindeki krom vücutlarında ise iyi koruma sağlandığı görülmüş.detaylar göz alıcı. Gösterge paneli okunaklı veoldukça sade. Vites kolunun direksiyon arkasında BAGAJkonumlandırılması orta konsolda bolca eşya B serisinin bagajı, bahsettiğim gibi geniş ailelergözü olmasını sağlamış. Klima ve müzik sisteminin için ideal. Yani bundan iyisini bu zamana kadarkullanımı oldukça basit. İki sistemin de performansı gerçekleştirdiğimiz otomobillerle kıyasladığımızdabeğenimizi kazandı. Ön panelin üst kısmında yer ben şahsen pek görmedim. Ekonomik yakıt, uzunalan ekranın orta konsoldan kontrol edilebilmesi yolda sürücüyü yormayan koltuk yapısı ve yololdukça pratik. Geri park kamerası özellikli bu ekran tutuşundaki performansıyla, kesinlikle aile hekimlerimüzik sistemi kapalıyken devreye girmiyor. Önde ve diğer meslektaşlarım adına diyebilirm ki testve arkada sunulan alan yeterli. Arkaya doğru edin, zaten vazgeçemeyeksiniz.alçalan tavan çizgisine rağmen bu bölümdeki başmesafesi oldukça başarılı. 45

YAZAR Uzm. Dr. Mithat TOSUN Delivery (Tüccar Paket Teslimatı) olarak değiştirmişti. Şirket artık paket teslimatına odaklanıyordu. UPS neden asla Şirket ilk yıllarında birden çok aracı olduğunu göstermek sola dönemez ? için çeşitli renklerde araçlar kullanıyordu. Daha sonra tüm araçları sarı renge boyatmayı düşündüler ancakPosted on 15 Nisan 2014 19:16 by Dr.Mithat Tosun 1 Comment 1916 da Alman Charlie Soderstrom şirkete katılmışUPS (United Parcel Service of America, Inc) neden asla sola ve sarının kir ve toz kaldırmayacağını, temizliğinin zordönmez ? olacağını söyleyerek şimdiki pullman vagonlarınınŞirket 28 Ağustos 1907 yılında Seattle‘da James E. Casey ve koyu kahverengisi olarak tanımlanan renkte ısrarClaude Ryan tarafından 100 dolar borç bulunarak American etmiş ve ortakları ikna etmeyi başarmıştı. Oysa UPSMessenger Company adıyla kuruldu. İkisinin bir ortak bisikleti in arabaları günümüzde hergün yıkanır ve temizlenir.vardı. UPS Batı Almanya‘ya açıldığında, kahverengi olanBu ilk ad, yeni şirketin iş hedefleri için çok uygundu. üniformaları yeşile çevirmek zorunda kalmışlardı.O dönemlerde otomobil sayısı azdı ve telefon henüz Çünkü, Hitler Almanyası’nda Nazi partisinin hücumyaygınlaşmamıştı. Daha çok telgraf kullanılıyor ve telgraflar kıtası olan SS ler Kahverengi Gömlekler giyerlerdi.zarfsız olarak elden teslim ediliyordu. Yani işleri daha çok 1919 yılında, yani 6 yıl sonra adı United Parcel Servicekuryelikti denebilir. olarak değiştirildi. 2003 yılından beri de şirket logosuŞirket önce bir otelin bodrum katında, kaldırım seviyesinin olarak kısaca UPS kullanılmaktadır.altında kala basit bir büroda hizmet vermeye başladı. Jim’in 1924 yılında Ford’un işi işçilerin ayağına getirenkardeşi George ile bir kaç delikanlı şirkette kurye olarak üretim bandı teknolojisi UPS e de girecek ve şirketinçalışmaktaydı. Giriş kattaki merkezlerine gelen telefonlar geleceğini şekillendirecekti. Paketleri işlemek için ilküzerine kuryeler, ayak işlerine koşar, paket teslim eder ve taşıma bandı sistemi kullanılmaya başlanacaktı.notlar, çantalar, bavullar ve restoranlardan yemek siparişlerini İkinci dünya savaşı yılları UPS’in kendini yenidende adreslere ulaştırırlardı. Teslimatları genelde yaya olarak tanımlamasına neden olacaktı. Yakıt ve lastikyaparlar, uzak mesafeler içinse bisiklet kullanırlardı. kıtlıkları, perakende dükkanlarının teslimat hizmetlerini1913 yılına gelindiğinde artık otomobil sayısı artmaya azaltmasına ve müşterilerin kendi paketlerini evebaşlamış, at arabaları azalmış, telefon yaygınlaşmaya kendilerinin taşımasına neden olacaktı.başlamıştı. Eskisi gibi telgraf kullanımı yoktu ve işler zorlaşmayabaşlamıştı. Bu dönemde şirket T model bir Ford olan ilkteslimat arabasını almış ve birleştirilmiş teslimat sistemi olarakadlandırılan, yani belli bir adrese gidecek paketleri tek birteslimat aracında toplayan bir sisteme geçmişti. Adını darakibi Evert ‘Mac’, McCabe ile birleşerek Merchants Parcel46

2004 e gelindiğinde 2001 denberi hazırlığı süren yeni bir sistemegeçiliyordu.Her ayın ilk Pazartesi günü olduğugibi yine bir Pazartesi günü tümUPS çalışanları müdürleri DavidBarnes’in yaptığı yarım saatlikkonuşmayı dinliyorlardı. Ama o günkükonuşmanın ardından oturanlararasından ‘’nasıl yani ?’ sesleriyükselince konuşmayı yapan müdürsesini yükselterek aynı şeyi tekrarladı;“Bugünden itibaren hiç bir şirket aracı araçları beklerken kaybettiği zaman 50 milyon litre akaryakıt tasarrufuile trafikte sola dönülmeyecek, sola üzülmüştü hep. Son yıllarda hazır bir sağlanması bekleniyordu.dönmek bir sonraki bildiriye kadar program olmadığından sola dönüşü İlk uygulama başladığındayasaklanmıştır” ortadan kaldırarak araçlara bir rut bölgelerin üçte birinde beklenenÇalışanlar arasından bir şoför: çizen programın geliştirilmesine 600 hız ve tasarrufa ulaşılamamış.– Nasıl yani ? Peki teslimat adresi milyon dolar harcamıştı. Bu inanılmaz Hatalar bulunup ayıklanarak sistemsolumuzda kalıyorsa ne yapacağız ? bir rakam ve programın arkasında zamanla mükemmelleştirilmiş vediye sordu çok yoğun bir emek var. Herşeyden UPS şeflerinden Michael Eskew’in– Eğer araçtaki navigosyon cihazına öte bu yeni sisteme güven var deyimiyle ‘iğrenç sola dönüşler’uyarsanız öyle bir şeyin olmayacağını elbette. bitmişti.garanti ediyorum şeklinde yanıtını Uygulamaya başladıkları yılın ilk 7 hatta bu sistem ünlü mythbustersaldı. ayında 91.000 kahverengi araç 22 ekibi tarafından bir tv show’undaTabi bu sisteme inanamayanlar milyon kilometre daha az yol yapmıştı. mercek altına alınıp incelenmişti.oldu ama müdür bey son sözünü Bu sadece araçların akaryakıt UPS yine de yükleme ve teslimat içinsöylemişti ve artık herkes bu kurala tasarrufuna neden olmuyor, bakım uygun parkyeri bulmak için zamanuyacaktı. maliyetlerini de düşürüyordu. Sistem harcamaya devam edecek gibiVe sistem çalıştı. Bu sadece ve tam olarak oturduğunda eskisi gibi görünüyor. Sonuçta ne yaparsanızsadece GPS sistemine eklenen bir bir vardiyada 100 müşteriye hizmet yapın bazı sorunları kabullenipyazılım sayesinde oldu. ulaştırabilen bir şoför aynı sürede 109 birlikte yaşamaya alışmak zorundaKendisi de vakti zamanında taşıyıcılık müşteriye hizmet ulaştırabilecek. Yani kalıyorsunuz denebilir. Ancak UPSyapmış olan Barnes, sola dönmek verimlilik % 9 kadar artacak. Yılda bir çokları gibi hemen sorunlarlazorunda olduğunda karşıdan gelen yaşamayı kabullenmeyip çözüm yolu var mı diye araştırmayı şirket kültürü haline getirmiş, sürekli çağın yeni getirdiklerine uyum sağlamaya ve yeni sorunlara yeni çözümler üretmeye, dünya çapında dev bir ağa sahip mamut bir şirkete çeviklik kazandırmaya ve hala hakimiyeti ve denetimi eden bırakmamaya kararlı bir şirket kültürüne sahip. Günümüzde UPS 185’ten fazla ülke ve bölgede uluslararası bir küçük paket ve belge ağı işletiyor ve dört milyardan fazla kişiye, yani herhangi bir telefon ağıyla ulaşılabilen kişi sayısının iki katı insana ulaşabiliyor. 47

ARAŞTIRMA NE ANILARIMIZI NEREDE48 DEPOLUYORUZ? BU SORUNUN CEVABINI BULURSAK ONLARI GÜÇLENDİRMEYİ YA DA İÇLERİNDEN DİLEDİĞİMİZ BÖLÜMLERİ SEÇİP UNUTMAYI BAŞARABİLİR MİYİZ? YAZAN: KAAN YURTTÜRK Her yeni güne uyandığımızda, baştan başlamak zorunda kalmadan, bir önceki günden devraldıklarımızla hayata devam ediyoruz. Anılar, öğrendiğimiz bilgiler dünden devralarak sürdürdüğümüz görevler beynimizin içinde bir yerlerde son derece işlevsel bir şekilde kategorilere ayrılıp saklanmış olmasaydı ne yapardık?

DENUNUTUYORUZ?Unutkanlığımızın sebeplerini anla- olduğunu asla hatırlayamadı. lıklı bir insandı. Hayatı boyunca biryabilmek için hafızayı oluşturan üç kez bile endişe duyduğu bir şeytemel evreye göz atmakta fayda HM, tıp dünyasında en uzun süre olmadı. Hiç depresyona girmedi.var. Bunlar; İlk kodlama evresi, uzun araştırılan insan ünvanına sahip. Çünkü katıksız bir amnezi yaşa-erimli bellekte depolama ve bilgi- Hayatının 53 yılı çeşitli uzmanla- maktaydı. HM’nin hafıza sorunu,yi geri çağırma. Bir enformasyon- rın üzerinde araştırma yapmasıyla gençlik yıllarında yaşadığı epilepsila ilk karşılaşma anında dikkat ve geçti. Onunla mulakat yapan veya nöbetlerine çözüm aranırken baş-konsantrasyonu nasıl kullandığımız bilimsel araştırmalar yürüten uz- ladı. Okulu geç bitirmesine, iş ha-çok önemli. Ne kadar yoğunlaşmış manların sayısı 100’den fazla. Öyle- yatında zorlanmasına sebep olanolursak, hafızaya yazılma kalitesi ve ki hafıza alanında yapılan keşiflerin bu nöbetler yüzünden uzun süreuzun erimli bellekte saklanma ihti- önemli bir kısmı HM sayesinde elde tedavi gördü. Tedavi yöntemleri-mali o oranda artıyor. Diğer taraf- edildi. Öncesinde hafıza konusun- nin başarısız olması nedeniyle de-tan uzun erimli bellekteki bu kayıtlar da neredeyse hiçbir şey bilmiyor- neysel bir operasyona katılmak içinaslında sadece gerçekte yaşanan duk. Bildiklerimiz ise şundan ibaretti: gönüllü oldu. Operasyonda HM’ninşeyin bir özeti ya da ona anlam ka- Bir şeyi hatırladığımızda beynimizin hipokampusu ile onu çevreleyenzandıran bölümü. Bu nedenle ge- tamamı ya da en azından beyin korteksin tamamı çıkarıldı. Sonrasın-nelde bir anının belli bölümleri ya korteksinin tamamını kullanıyoruz. da nöbetlerin sayısında büyük birda sadece içeriğini hatırlıyoruz. Ör- Bu da beynimizde tüm nöronların düşüş yaşandı. Artık yılda en fazlaneğin; bir yıl önce okuduğunuz bir hafıza konusunda çalıştığı anlamı- bir iki nöbet geçirmeye başlamıştı.kitabı şu anda özetlemeye kalksa- na geliyor. Onun sayesinde, hafıza- Epilepsi nöbetleri konusunda büyüknız, olayları birbirine bağlayan bö- nın beynin tamamında gerçekle- bir başarı kaydedilmesine rağmen,lümlerin çoğunu unuttuğunuzu fark şen bir mekanizma değil, temporal geçirdiği operasyon sonrasındaeder, buna rağmen ana hatlarıyla lobla ilişkili bir süreç olduğu anlaşıl- uzun erimli belleğin tüm faaliyet-anlatmayı başarabilirsiniz. dı. Yine Hm üstünde yapılan araştır- lerine son verilmiş oldu. Gazeteleri malardan önce, hafızanın tamamı okuyor, gündelik işlerde ailesineHatırlamayan Adam kaybedilse bile zekanın bundan et- yardımcı oluyor, televizyon izliyor kilenmediği varsayılmaktaydı. Oysa ama hayatına kaldığı yerden de-MIT sinirbilim uzmanları uzun yıllar onun algısal kusurları ve dil beceri- vam edemediği için sosyal ilişkilerboyunca incelediği hastayı, bilim lerindeki eksiklik, hafızanın zeka ko- kuramıyordu. Yaklaşık 15 dakikalıkdünyasında ‘Hatırlamayan Adam’ nusunda çok önemli bir rol oynadı- bir periyotta aynı şeyleri tekrar etmeolarak tanımlıyor. Bilim insanları ona ğı sonucuna varmamızı sağladı. eğilimindeydi. Bunu yaparken aynıkısaca HM diyorlar. Bilim insanla- sözcükleri kullanıyor, aynı ses tonuy-rı bu hastayla yani HM’le öyle çok HM’de hiç psikiyatrik semptomlara la konuşuyor ve tekrar ettiği görevizaman geçirdiki hayatına ilişkin tüm rastlanmadı. Benzeri görülmemiş birebir aynı şekilde yapıyordu. Tabiidetayları ayrıntılarına kadar biliyor- hafıza kaybı dışında oldukça sağ- tekrar ettiğini bilmiyor, her seferindelardı. Oysa bu hasta, onların kim 49

nrkDeauoksykubntnoaudrkublaaöHnnlMgdeeı’ğiknyaıinedkı epaasinrlieplbapüçysyıiınkünacköradbb,ıie.rdtOöleennryeienılmliyansreedhlaispba,oihrhkioipappmooeklpdraauumssğypbouunöbslgugilineenmsrhçinaeiydfkoıezlerandşutkiro.e-- Oahçynapaelfeapkıztrşıiaalmıvldyseylaıa.ohsHnıuayMylysaaoaangntırınreytaıokıçnsrhtıdnib.içudu.banBidryuşaoednluyunisrohudanmartaıgrtlsaüiıt,mymüaezmaeyreırayinnoşdtrıb,remihrçeaşeercşgyıilltaüelirnrıdnobelddoniuemkkğyabluetoirnşi birHenry Gustav Molaison, bilim dünyasında ‘hkıasatıcrlaayHaMmadyiyaonrlar. 2mrian0car0aes8kıleiy2çnı.liı0ndn4dib1vaaeağöüdılşdçelaütbmğkoüeıyşnstuiıdt.tleaDu,lrdb.bıJi.reaBmycunooikndpei eosbiltieAlleimndrnusöeeznmslüeaşa,rtaünHşrlMaütırlr’dmintüaab.ralaefyrındndainaikndulotlaenkndıtlu-e-kadam’ olarak tanınıyor. Bilim insanları onailk kez yaşıyordu. İnsanları tanıyama- tekse saklanmadığı gerçeğine de hafıza sistemine borçlusunuz. Hipo-sa da sık görüştüğü uzman doktorlar erişmiş olduk. Ayrıca araştırmacıla- kampusunuzu yerinden çıkarsak bile,için bir yakınlık hissediyor fakat nere- rın HM üzerinde gerçekleştirdiği bazı bu bildiklerimiz dışında yeni hafıza sis-den tanıdığını çıkaramıyordu. Bu ne- seanslarda, kısa süre için bile olsa temleri geliştirme imkanına sahipsiniz.denle çevresinde gördüğü herkese yeni beceriler geliştirebildiği tespit Hafıza konusunda hala öğrenmemizdostça davranıp güvenmeyi tercih edildi. Bu gözlem motor becerilerin gereken çok şey var.” Bilim insanlarıetti. Tek hobisi bulmaca çözmekti. sergilenmesinde beynin farklı birim- yeni hafıza sistemleri geliştirebilece-Kelimeleri hatırlamaya çalışmanın iyi lerinin devreye girdiğini gösteriyordu. ğimiz konusunda haklı. HM’nin uzunhissettirdiğini söylüyordu. Hm sayesinde keşfedilenler, hafıza süren bir eğitimle, sonradan gelişti- araştırmalarına yön vererek, farkında ridiği fotoğrafik hafıza, adresini hatır-HM, hipokampusunun çıkarılıp alın- olmadan öğirendiğimiz becerilerin lamayan bu adamın, evin yerini kuş-ması yüzünden bir daha hiçbir za- beyindeki izini sürmemizi sağladı. bakışı olarak canlandırmasını ve herman yeni anılar oluşturamadı. Ancak Böylece bilinçli denilen verilerden seferinde bulunmasını sağlamıştı.öncesindeki anılarının bir kısmını ga- oluşan açık bellek dışında, bir deyet net hatırlıyor, beyninde anlamsal uygulama yöntemiyle öğrendiğimiz Hm, ölümünden sonra bilimsel araş-bilgiye erişimi devam ettiği için örne- becerilerin saklandığı örtülü belleğe tırmalarda kullanılması adına beyniniğin; borsada yaşanan çöküşü ya da sahip olduğumuzu anladık. tıp dünyasına bağışladı. Californiaİkinci Dünya Savaşı’nı zihninde tıpkı bir Üniversitesi’ne bağlı olan Beyin Göz-film gibi görüp anlatabiliyordu. Hatır- Bilim insanları, hafızanın farklı türle- lemevi’nde (The Brain Observatory)ladığı yıllardan kalan kişisel anılarını rini şöyle özetliyor: “HM sayesinde, HM Projesi adı altında özel bir araştır-da aktarabiliyor ama aynı anılar için hafızanın türüne göre beynin farklı ma başlatıldı. Nöro-anotomi uzman-eylemsel belleğe erişemediğinden, alanlarında depolama yapıldığını ları, HM’nin beynini dondurarak 2.041zihninin gördüğü filmin dışında kalan öğrendik. Size dün akşam ne yediği- adet ince kesit aldı. Bunların tümü tekdetayları veremiyordu. Bu durum, nizi sorsam erişim yapacağınız hafıza tek incelendi ve elde edilen veriler üçotobiyografik hafızanın birden fazla birimi, Fransa’nın başkentini sordu- boyutlu bir modele dönüştürüldü.mekanizma kullanarak oluştuğunu ğumda erişeceğiniz yerden farklı. 10göstermekteydi. Böylece, anıların yıl aradan sonra bisiklete bindiğinizde Sinyal Kalitesihipokampus ve onu çevreleyen kor- hala sürebiliyor olmanızı da farklı bir Sinir hücreleri, elektrik sinyalleri yol-50