เครื่องมือเก็บตัวอย่างอากาศ

เครอ่ื งมือการเกบ็ ตัวอ างอากาศ นางสาว มาริน า มทรพั 6240311329 อาชีวอนามัยแลัความปลอดภัย ์ยุ้ค่น ่ย

เครื่องมือเก็บตัวอย่างอากาศ เสนอ ดร.นจุ รี แ จิว จัดท โดย นางสาว มาริน า มทรัพ 6240311329 รายงายนีเ้ น วนหน่ึงของวิชา 924-209 INDUSTRIAL HYGIENE สาขา อาชวี อนามยั และความปลอดภัย คณะวทิ ยาศาสต และเทคโนโลยอี ุตสาหกรรม มหาวิทยาลยั สงขลานครนิ ท วทิ ยาเขตสุราษฎ ธานี ์ร์ร ์ร ่ส็ป ์ยุ้ค่น ำ ่ซ์ย

การตรวจวัดความเ ม นของสารมลพิษทางอากาศในบรรยากาศเ นงานที่ องการ ความประณตี และความถูก อง ตรวจวดั สารมลพิษทางอากาศจ แนกออกไ ตาม ลกั ษณะของวัตถปุ ระสง ลักษณะเฉพาะของระดับสารมลพิษ และสภาวะสง่ิ แวด อม ท่ที การตรวจเ น อณุ หภูมิ ความดัน อง ประกอบในอากาศอน่ื ๆ จะท ใ เทคนิคใน การตรวจวัดสารมลพิษทางอากาศแตก างกันออกไป การตรวจวัดสารมลพษิ ทาง อากาศประกอบ วยการตรวดวดั ในบรรยากาศภายนอกอาคาร การตรวจวดั จากแห งกาเนดิ การตรวจวดั ในสถานประกอบการการตรวจวัดเพือ่ ดูผลกระทบเฉพาะบุคคล และการตรวจวดั เพื่อวัตถุประสง อืน่ เ น เพ่ือควบคุมกระบวนการผลติ แบบท่ใี างองิ (reference) และแบบเทียบเ า (cquivalent) และยงั แบงออกเ นอีก 2 ก ม คอื วิธวี ิเคราะ วยมอื หรอื โดยสารเคมีหรอื ใน องปฏิบตั ิการ (manual) และแบบท่ใี เครอ่ื งมือวิเคราะ อ าง อเน่อื งอตั โนมัติ (automated) วธิ ี วเิ คราะ ใน องปฏิบัติ การจะ องมีวธิ ีการและขัน้ ตอนตามทีก่ หนดไ โดยจะ องปฏิบัตติ ามวธิ นี ั้นฯ อ าง เค งครัด แ ส หรับวิธีการวิเคราะ อ าง อเนือ่ งอัตโนมตั ิจะใเครอ่ื งมือทม่ี หี ลกั การ ตามทีก่ หนดไ และเ นวิธที ่ีมีการน มาใ กนั มากใน จจบุ ันเพราะใ ผลการตรวจท่ีถกู องรวดเร็ว ้ต้หัป้ชำ็ป้วำ่ต่ย์หำ่ต่ร่ย้ต้วำ้ต้ห์ห่ต่ย์ห้ช้ห้ด์หุ่ล็ป่ท้อ้ช่ช์ค่ล้ด่ต้หำ์ค่ชำ้ล์ค้ดำ้ต้ต็ป้ข้ขบ

เครอ่ื งมือ าน าโดยตรง. 1 อุปกร เก็บตวั อ าง. 2 3 มเกบ็ ตัวอ างอากาศ. 5 อปุ กร วัดอตั ราการไหลของอากาศ. 6 อปุ กร เก็บตัวอ าง(Collection device) 8 -อุปกร ส หรบั เกบ็ ตัวอ าง าซหรือไอ 10 -อปุ กร ส หรับเกบ็ ตวั อ างอนภุ าค 11 วิธกี ารเก็บตัวอ างอากาศ(Sampling method). 12 การเก็บตวั อ างโดยใ ถารดูดซับที่เ น. |. ของแขง็ ท่ีตัวบุคคล การเกบ็ ตัวอ าง นรวมที่ตัวบคุ คล. ุ่ฝ่ย ็ป้ช่ย ่ย ่ยำ์ณ ๊ก่ยำ์ณ ่ย์ณ ์ณ ่ย้ัป ่ย์ณ ่ค่อส

เครื่องมือการเกบ็ ตัวอ างอากาศ เครอ่ื งมือเกบ็ ตัวอ างอากาศแ งเ น 2 ชนิด ไ แ เครอื่ งมอื าน าโดยตรง (Direct reading instrument) จะท ห าที่ เ นอปุ กร เกบ็ ตวั อ างและวเิ คราะ หาปริมาณสามลพษิ ในเคร่อื ง เดียวกัน อุปกร เก็บตวั อ าง (Sample collection devices) เ นอุปกร เกบ็ ตัวอ างทีจ่ ะ องน งตัวอ างไปวเิ คราะ หาปรมิ าณ าซ ไอ หรอื อนุภาค ใน องปฏิบัตกิ ารอกี ครงั้ นึง เครอ่ื งมือ าน าโดยตรง (Direct reading instrument) 1) เครอ่ื งมอื ตรวจวัดปรมิ าณ นและอนุภาคของแขง็ ชนิด าน าไ โดยตรง หลักการท งานเครื่องจะดดู อากาศในบรเิ วณที่ องกาตรวจวัดเ า วน วิเคราะ ภายในเครื่อง(Chamber)และจะท การวิเคราะ โดยใ หลักการหักเของ แสงหรือใ ล แสงเลเซอ ในการวิเคราะ ปรมิ าณอนุภาค แ วแปลผลปรมิ าณ ความเ ม นของ นโดยแสดง าเ นตวั เลขมีห วยเ นมิลกรมั อลูกบาศ เมตร (mg/m) 2) เคร่ืองมือตรวจวดั ปริมาณความเ ม นของสารเคมชี นิดท่เี น าซหรอื ไอ ในบรรยากาศการท งาน (Ambient Air Analyzer) โดยมีหลกั การท งานคอื เครอื่ งจะดดู อากาศในบริเวณท่ี องการตรวจวดั เ า วนวเิ คราะ ภายในเคร่ือง และท การวิเคราะ โดยใ แสงอนิ ฟราเรดในการ ตรวจวดั แ วแปลผลปรมิ าณความเ ม นของ าซหรือไอโดยแสดง าเ น ตัวเลขมหี วยเ น วนใน าน วน(ppm) ่ส้ล่ส็ป่น็ป่ค๊ก้ข้ข้ล้ช์หำ์ห่สู่ส้ข้ตำ ำ๊ก็ป้ข้ข ์ก่ต็ป่น็ป่คุ่ฝ้ข้ข้ล์ห์รำ้ช้ช์หำ์ห่สู่ส้ข้ตำ ้ด่ค่อุ่ฝ ่ค่อ ้ห๊ก์ห่ย่สำ้ต่ย์ณ็ป่ย์ณ ์ห่ย์ณ็ป้นำ่ค่อ ่ก้ด็ป่บ่ย ่ย

3) เครื่องมอื ตรวจวดั ปริมาณความเ ม นของสารเคมชี นิดที่เ น าซหรอื ไอใน บรรยากาศการท งานแบบHand Pump แ งออกเ น 2 ชนิดคอื กระบอกสูบ (Piston Pump) และบีบ (Bellow)หลักการ ท งาน ใ จะ องออกแรงบบี หรอื กระบอกสูบเพือ่ ใ อากาศไหลเ า ตวั เครื่อง โดยทวั่ ไปความจอุ ากาศภายในเครื่องมอื ทงั้ สองชนดิ เ ากับ 100 ลูกบาศ เซนตเิ มตร เครื่องมือดดู อากาศชนดิ กระบอกสูบ (Piston Pump) อปุ กร เก็บตวั อ าง (Sample collection devices) อุปกร เกบ็ ตัวอ างอากาศประกอบ วย วนประกอบหลกั 5 ชนิด 1. มเกบ็ ตวั อ างอากาศ (Suction pump) 2.อปุ กร วัดการไหลของอากาศ (Air ow meter) 3.อปุ กร เกบ็ ตวั อ าง (Collection device) 4.ทางเ าของอากาศ (Air inlet ori ce) 5.วา วควบคมุ การไหลของอากาศ (Flow-rate control) ์ล if้ข ่ย์ณ lf์ณ ่ย๊ัป ่ส้ด่ย์ณ ่ย์ณ ์ก่ทู่ส้ข้ห้ต้ชู้ผำ็ป่บ ำ๊ก็ป้ข้ข

มเกบ็ ตัวอ างอากาศ (Suction pump) เ นอปุ กร ท่ีส คัญมากในการเก็บตวั อ างอากาศท ห าทใี่ นการดูด อากาศ านเ าไปทอี่ ปุ กร เกบ็ ตัวอ าง(Collection device) ควรเลอื ก มใ เหมาะสมและมกี ารสอบเทียบ (Calibration) อนน ไปใ งาน มเก็บตวั อ างอากาศทีต่ ัวบุคคล (Personal, battery- powered air -sampling pump) แ งเ น3ชนดิ 1. มทมี่ ีอตั ราการไหลของอากาศ (Low- ow pumps) มอี ตั ราการไหล ของอากาศประมาณ0.5-500ml/min 2. มทม่ี ีอตั ราการไกลของอากาศสูง(High- ow pumps) มอี ัตราการไหล ของอากาศประมาณ500-4,500 ml/min 3. มทีใ่ ท้งั อันราการไหลของอากาศ และสูง (Dual range pumps) ำ่ต้ช้ัป lf้ัป lfำ่ต้ัป ็ป่บ่ย้ัป ้ชำ่ก้ห๊ัป่ย์ณ้ข่ผ้นำ่ยำ์ณ็ป ่ย้ัป

การเกบ็ ตวั อ างโดยทวั่ ไป จะ องก หนดอัตราการไหลของอากาศที่ เกบ็ ตวั อ างและปริมาตรของอากาศที่ อยท่สี ุดที่เกบ็ ตวั อ าง ซึง่ ปรมิ าตร ของอากาศทีเ่ ก็บตวั อ างขนึ้ กบั ความไวของวิธีวเิ คราะ มทม่ี ีอตั ราการไหลของอากาศ ใ ในการเกบ็ ตัวอ าง าซหรอื ไอ เ น ไอ ของสารอินทรี โดยทัว่ ไปใ อตั ราการไหลที่ 200 ml/min วน มทม่ี ีอตั ราการ ไหลของอากาศสงู ใ ในการเกบ็ ตัวอ างอนภุ าค โดยทวั่ ไปอัตราการไหล 2 L/ minใ ส หรบั เก็บตวั อ างอนภุ าค และ 1.7 L/ min ใ ส หรับเกบ็ ตวั อ าง Respirable silica ่ยำ้ช่ยำ้ช่ย้ช้ัป่ส้ช์ย่ช๊ก่ย้ชำ่ต้ัป ์ห่ย่ย้น่ยำ้ต่ย

อปุ กร วัดอตั ราการไหลของอากาศ (Flow-rate meters) อปุ กร วดั อตั ราการไหลของอากาศจะน ไปใ ในการค นวณปริมาตรอากาศ ที่เกบ็ ตัวอ างเพ่อื ค นวณความเ ม นของสาร มเกบ็ ตัวอ างอากาศใ อุปกร หลายอ าง เพ่อื ควบคุมอตั ราการไหลของอากาศใ คงทีไ่ แ 1) Pressure - compensating devices เครอ่ื งมอื ชนิดน้ี ออกแบบเพอ่ื แ ญหาการเปลีย่ นแปลงอตั ราการไหลของ อากาศในการเก็บตวั อ างอากาศในบางสถานการ เ น มกี ารเพม่ิ ความ านทานของตวั กลางที่ใ เกบ็ ตวั อ างหรอื กระดาษกรองมี นอ เตม็ มชนดิ นี้มี Flowrate sensor ทซี่ ับ อน มีกลไก อนกลบั (Feedback mechanism) เพอื่ ท่ีจะรักษาอตั ราการไหลของอากาศท่ีตง้ั ไ ใ คงท่ตี ลอดเวลาในระห าง เกบ็ ตัวอ าง ซงึ่ กลไกนีจ้ ะมีอ ใน มทใ่ี อัตราการไหลของอากาศท้ัง และสงู 2) Stroke counter pump มทม่ี ีอตั ราการไหลของอากาศ บางชนดิ มี Stroke counters ซงึ่ จะใ า ปริมาตรอากาศท่เี ก็บไ โดย Piston-action motor แ าอัตราการไหลของ อากาศเปลีย่ นไป แ Stroke counters จะยังคงรายงานปรมิ าตรของตวั อ าง อากาศทเี่ กบ็ ไ อ างถกู อง 3) Critical Ori ce มทใี่ ไ ส หรบั อตั ราการไหล และสงู บางชนดิ มีการควบคมุ อัตราการไหล ของอากาศโดยใ Critical หรือ Limiting ori ce ซึง่ Critical ori ce เ นรทู มี่ ี ขนาดแ นอนท ขน้ึ จากแ นโลหะ อากาศทถี่ ูกดดู เ ามาจะมีอตั ราการไหลคงที่ เม่อื ตัง้ ตัวแปร างๆ ตามทีก่ หนด Ori ces จะมีการสอบเทยี บทอ่ี ณุ หภูมิและ ความดันที่ก หนดเพือ่ ใ ไ อตั ราการไหลทีถ่ กู อง 4) Rotameter เ นอปุ กร ท่ีติดอ าน างของ มทม่ี ีอัตราการไหลสงู (High- ow sampling pumps) ประกอบ วย ลกู ลอยที่เคล่ือนท่ีข้ึนลงอ ในหลอดแ วที่ วางในแนวตง้ั ฉาก ซึ่งหลอดแ วนม้ี ีขนาด วนบนก างก าท่ี วน างของ หลอดแ วเมอื่ อากาศ านเ าที่ วน างของหลอดแ ว ลูกลอยจะลอยขนึ้ จนถึงสมดุลระห าง หนักของลกู ลอยและแรงอดั ทม่ี าจากความดนั ของ ำ้น่ว้ก่ล่ส้ข่ผ้ก่ล่ส่ว้ว่ส้ก้กู่ย้ดlf้ัป้ข้ดู่ย์ณ็ป ้ต้ด้หำifำ่ต้ข่ผำ่น็ปifif้ชำ่ตำ้ด้ช้ัป if ้ต่ย้ด่ย่ต่ว้ม้ด่ค้หำ่ต้ัป ำ่ต้ช้ัปู่ย่ย่ว้ห้ว้ย้ซ้ัปู่ยุ่ฝ่ย้ช้ต่ช์ณ่ยัป้ก ่ก้ด้ห่ย์ณ้ช่ย้ัป้ข้ขำ่ยำ้ชำ์ณ ์ณ

อากาศทว่ี ง่ิ านพื้นทร่ี ะห างลูกลอยและผนังของหลอดแ ว าลกู ลอยสูงข้นึ อตั ราการไหลของอากาศจะสงู ขน้ึ ตามไป วย สามารถวดั ความสงู ของ ลกู ลอยโดยดูจากสเกลทหี่ ลอดแ ว เ นการวัดอตั ราการไหลของอากาศโดย ประมาณ อปุ กร เกบ็ ตัวอ าง (Collection devtces) -อปุ กร ส หรบั เก็บตัวอ าง าซหรอื ไอ (Collection devices for gases and vapors) าซและไอมคี ณุ สมบตั ิค ายกัน ซึง่ จะเ นไปตามกฎของ าซโดยที่ ปริมาตรของสารจะข้นึ กบั อณุ หภูมแิ ละความดนั เม่ืออ ในบรรยากาศ าซและ ไอสามารถผสมกนั ไ อ างอสิ ระในบรรยากาศแ ในบางกรณสี ารเคมีท่เี น มลพษิ จะเ นทงั้ ของแขง็ หรือของเหลวและ าซในขณะเดียวกัน เ น Polyaromatic hydrocarbon ดงั น้ัน การเก็บตวั อ างจะ องใ อุปกร ท่ี สามารถเก็บตัวอ างไ ทั้ง าซและของแขง็ หรอื ของเหลว 1.การเก็บตวั อ างระยะสัน้ (Grab sampling) การเกบ็ ตัวอ างอากาศระยะส้นั ท โดยเกบ็ ตวั อ างอากาศท่ี ปรมิ าตรแ ว งตวั อ างไปวเิ คราะ ใน องปฏิบตั กิ าร ตวั อ างอปุ กร เก็บอ างอากาศ ระยะส้ัน ไ แ Evacuated container และถุงเก็บอากาศ (Plastic bag) เมอ่ื เกบ็ ตวั อ างไ แ วกค็ วร ดใ ดีแ วรบี น ง องปฏบิ ัตกิ าร ควรบนั ทกึ อุณหภูมิและความดนั ในขณะทเ่ี กบ็ ตัวอ าง วย **** อดีของการเก็บตวั อ างอากาศระยะส้ันไ แ ใ าย สะดวก ราคาไ แพงและสามารถเก็บตัวอ างไ 100% **** อจ กัด คือ ไ สามารถใ เก็บสารท่ไี ว อปฏกิ ิริยา สารท่ไี ว อปฏิกิริยา สามารถท ปฏิกิรยิ ากบั อนภุ าคของ น าซชนิดอืน่ ๆ ความช้นื และภาชนะที่ใ เกบ็ ตวั อ างซึงอาจท ใ ผลผดิ พลาดไ 2.การเก็บตัวอ างแบบ อเนอ่ื ง (Intergrated sampling) ่ต่ย ้ด้หำ่ย้ช๊กุ่ฝำ่ต่ต้ช่มำ้ข ้ด่ย่ม่ง่ช่ก้ด่ย้ข ้ด่ย้ห่สำ้ล้หิป้ล้ด่ย่ก้ด่ย์ณ่ย้ห์ห่ย่ส้ลู้ร่ยำ่ย ่ย ๊ก้ด่ย์ณ้ช้ต่ย่ช๊ก็ป็ป่ต่ย้ด๊กู่ย๊ก็ป้ล๊ก ๊ก่ยำ์ณ ่ย์ณ ็ป้ก้ด้ถ้ก่ว่ผ

การเกบ็ ตัวอ างแบบ อเนื่อง จะเ นการสกัด าซหรือไอจากอากาศแ วน มลพษิ ทเ่ี ก็บไ งไปวิเคราะ ผลใน องปฏบิ ัตกิ าร การสกดั สารมลพิษจาก อากาศมี 2 วิธี คอื การดูดซมึ (Absorption) หรอื การดดู ซบั มลพษิ (Absorption) 1) การดดู ซมึ (Absorption) การสกัดสารมลพิษ วยวิธกี ารดคู ซมึ น้ี ใ ของเหลวเ นตวั จับ าซ เมือ่ อากาศถกู ดูด านเ าไปในของเหลวสารมลพษิ จะ ถกู จบั วยของเหลว โดยการละลายหรือการท ปฏกิ ริ ยิ า จะ องคดั เลอื ก สารละลายดดู ซึมท่ีเหมาะสม ทงั้ นขี้ น้ึ กับชนิดของ าซหรือไอที่ องการเก็บ ตัวอ าง เคร่อื งมือเกบ็ ตวั อ างโดยใ วธิ ีการดดู ซึมมีหลายแบบ ไ แ Gas- wash bottles,spiral absorbers และ fritted bubblers 2) การดูดซบั มลพิษ (Adsorption) ใ ส หรบั เก็บตวั อ าง าซหรอื ไอทีไ่ ท ปฏกิ ริยาหรอื ไ ใว อปฏกิ ริ ิยา จะเกบ็ โดยใ หลอดแ วทบี่ รรจุ วยสารดูดซับที่ เ นของแขง็ เ น ผง าน (Activatedcharcoal) ซิลกิ าเจล (Silica gel) สารโพ ลเี มอ ท่เี นรูพรนุ (Porous polymer) สารดดู ซับเห านจี้ ะสามารถดดู ซบั าซ หรือไอไ ทีผ่ วิ โดยไ มกี ารเปลยี่ นแปลงคณุ สมบัติทางเคมขี องสารซึ่งสาร มลพิษทีด่ ดู ซับไ จะถูกชะหรอื สกดั ออกแ วน ไปวิเคราะ ใน องปฏบิ ตั กิ าร อ ไป การเกบ็ ตัวอ างอากาศ วยหลอดผง าน ในกรณีทสี่ ารเคมีมคี วามเ ม นสงู สารเคมอี าจจับอ ใน วนห าของหลอดผง านเต็มแ ว าการเกบ็ ตัวอ างยังด เนนิ อไปจะท ใ สารเคมไี ปจับอ ท่ี วนหลังของหลอดผง าน เรียก าเกิดBreakthrough า งตวั อ างไปวิเคราะ แ วพบ าสารเคมจี บั อ ที่ วนหลงั มากก า 10% ของสารเคมีท่ีจบั อ ท่ี วนห า แสดง าเกิดการ Breakthroughจะท ใ ไ สามารถรายงานผลการวเิ คราะ ไ เพราะอาจมสี าร เคมีสูญหายไปในระห างการเกบ็ ตัวอ างดงั นัน้ เมอ่ื จะเกบ็ ตัวอ างควรตรวจ สอบ วย าปรมิ าตรอากาศสงู สุดทก่ี หนดใ เกบ็ ตัวอ างเ นเ าไร เพ่อื องกันการเกดิ Breakthrough ้ป่ท็ป่ย้หำ่ว้ด่ย่ย่ว้ด์ห่ม้หำ่ว้น่สู่ย่ว่สู่ย่ว้ล์ห่ย่ส้ถ่ว่ถ่สู่ย้หำ่ตำ่ย้ถ้ล่ถ้น่สู่ย้ข้ข่ถ้ด่ย ่ต้ห์หำ้ล้ว่ม้ว๊ก่ล็ป์ร่ถ่ช็ป้ด้ก้ช่ต่มำ่ม๊ก่ยำ้ช ่ก้ด้ช่ย่ย้ต๊ก้ตำ้ด้ข่ผ๊ก็ป้ช้ด ้ห์ห่ส้ดำ้ล๊ก็ป่ต่ย

หลอดผง านทใ่ี ในการเกบ็ ตวั อ างอากาศ าซหรือไอของสารอิทรี -อปุ กร ส หรับเกบ็ ตวั อ างอนภุ าค (Colection devices for particulates) การเกบ็ ตวั อ างอนภุ าค อาจเก็บ นทงั้ หมดหรอื เฉพาะ นทสี่ ามารถเ าไปใน ปอดไ (Respirablefraction) ซงึ่ สามารถน ตัวอ างอนภุ าคที่เกบ็ ไ ไป หาชนดิ ของอนภุ าค เ น ตะกั่ว โครเม่ยี ม สงั กะสเี น น วิธีการเก็บตัวอ าง อนุภาคขึน้ กบั เหตุผลในการเกบ็ ตัวอ างและชนดิ ของอนุภาค อุปกร ส หรับ เก็บตวั อ างอนุภาคมหี ลายชนดิ ไ แ 1) ตลับกรองท่ี ดฝา (Closed-face lter cassette) ขนาดเ น าศนู กลาง 37 มลิ ลิเมตรทม่ี แี นรองรบั กระดาษกรองท่ีท วยเซลลูโลส เวลาเกบ็ ตัวอ างจะ องใ กระดาษกรองและแ นรองรับกระดาษกรองตามรูป แ วประกอบกนั เ นตลับกรองที่ ดฝา จะเ ดเฉพาะท่ีทางเ าของอากาศ าน บน วน าน างจะ อกับสายยางเพอ่ื อเ ากับ มดูดอากาศ ตลับกรองขนาดเ น าศนู กลาง37 มลิ ลเิ มตร ์ย่ผ้ส ้ัป้ข่ต่ต่ล้ด่ส้ด้ขิปีป็ป้ล่ผ่ส้ต่ย้ดำ่ผ์ย่ผ้สifิป ่ก้ด่ยำ์ณ่ย่ย้ต็ป่ช ้ด่ยำ้ด้ขุ่ฝุ่ฝ่ย ่ยำ์ณ ์ย๊ก่ย้ช่ถ

กระดาษกรอง (Filter) กระดาษกรองเ นตัวกลางทใ่ี ในการเกบ็ ตัวอ างอนภุ าค กระดาย กรองมหี ลายชนดิ ไ แ ใยแ ว (Glass ber, GF) เ นใยเซลดูโลสเอสเตอ (Mixedcellulose ester ber, MCE) และโพลีไวนิลคลอไร (Polyvinyl chloride, PvCการเลือกกระดาษกรองข้ึนกับความสามารถในการเกบ็ อนภุ าค และความเหมาะสมในการวเิ คราะ ใน องปฏิบัตกิ าร ส หรบั นแ และ น รบกวน จะใ หนักทั้งหมดของอนุภาคทเ่ี ก็บตัวอ างไ ซง่ึ จะเหมาะสมทจี่ ะใ กระดายกรองโพลีไวนิลคลอไร เนอ่ื งจากกระดาษกรองโพลไี วนลิ คลอไร จะ ดดู ความช้นื ไ อย จงึ เหมาะสมในการหาปริมาณ นโดยการชัง่ หนัก 2) ไซโคลน ใ ส หรบั เกบ็ อนภุ าคขนาคเล็กทีเ่ าไปในถุงลมปอด ซ่ึงเ นอนภุ าคทมี่ ขี นาค< 10 ไมครอน ใ ในการเกบ็ ตัวอ าง นแ ทีม่ ผี ลึก ซลิ ิกา (Crystalline silica) ซึ่งพบ าปริมาณผลกึ ซลิ ิกาสมั พนั กับการเกดิ ซลิ ิ โคซสิ การเกบ็ ตวั อ าง นทหี่ ายใจเ าปอด จะเ นการประเมินอนั ตราย อ สุขภาพไ 3) Electrostatic precipitator เครอ่ื งนี้จะใ ประจุไฟ าท ใ แยก อนุภาคออกจากอากาศเม่อื อนภุ าค านไปทสี่ นามไฟ าทม่ี ี าความ างศัก สงู อนภุ าคจะเกดิ ประจุ และอนุภาคจะถูกจบั วยอีเลคโทรดทม่ี ีประจตุ รงกัน าม เรียก Collectin electrode อนุภาค านสนามไฟ า แ วจะถกู จบั อ ทผี่ วิ ของ หลอดโลหะ เคร่อื งน้จี ะใ เก็บอากาศปริมาณสงู และมปี ระสทิ ธิภาพสูง ใ เกบ็ น ขนาดเล็ก เ น ฟูม (Fume) 4) Inertial impactor ใ เกบ็ ตวั อ างอนภุ าคโดยใ อนภุ าคเกาะ ตดิ บนพื้นผิวทนี่ มาขวางการเคลอ่ื นท่ขี องอนภุ าค ซ่ึงใ แ นกระดาษ แ น แ ว แ นเหล็กสแตนเลส หรือในการเกบ็ ตัวอ างเชอื่ จลุ นิ ทรี ก็ใ อาหารเลี้ยง เช้อื แ นเห าน้ีท ใ อนภุ าคมีการเปลีย่ นทศิ ทางการเคลอื่ นท่แี วอนุภาค จะเกาะตดิ ท่ีแ น ประสิทธภิ าพของการเก็บตวั อ าง วยวธิ ีนีข้ ้ึนอ กบั มวล ของอนภุ าค ขนาคและรปู างของแ นท่นี มาใ และความเรว็ ของอากาศ ้ชำ่ผ่รู่ย้ด่ย่ผ ้ล้หำ่ล่ผ้ช์ย่ย่ผ้ก ่ผ่ผ้ชำ้ห่ย้ช ่ชุ่ฝ้ช้ชู่ย้ล้ฟ่ผ้ข้ด ์ย่ต่ค้ฟ่ผ้หำ้ฟ้ช ้ด่ต็ป้ขุ่ฝ่ย์ธ่ว ่รุ่ฝ่ย้ช็ป้ขำ้ช ำ้นุ่ฝ้น้ด์ด์ค้ช้ด่ยำ้น้ชุ่ฝ่รุ่ฝำ้ห์ห์คif์ร้สif้ก่ก้ด่ย้ช็ป

5) Impinger เ นวิธกี ารเก็บตัวอ างอนภุ าคท่ีเ าท่สี ดุ วธิ ีหนึ่ง ใน จจบุ นั ใ วิธนี ้ี อยมากจะใ ในกรณีที่ องการแสดงปรมิ าณอนภุ าคในห วย านอนภุ าค อปริมาตรอากาศ 1 ลูกบาศฟุตImpinger เ นเคร่อื งมือที่ดูด อากาศ วยความเร็วสงู แ วอนภุ าคกระทบกบั แ นท่ี มอ ในของเหลวเมอ่ื อนุภาคไปกระทบที่แ น ก็จะสูญเสียความเร็วแ วถกู จับอ ที่ของเหลว น อนุภาคท่ถี กู จบั อ ที่ของเหลวไปนับ วยก องจุลทรรศ 6) Elutriators ใ วางไ างห าของอปุ กร เกบ็ ตัวอ าง เพื่อ เ นตัวจบั อนุภาคขนาคให ท ใ กระดาษกรองหรืออปุ กร เก็บตวั อ าง เกบ็ เฉพาะตวั อ างอนภุ าคท่ีมีขนาคเลก็ เ าน้นั Elutriators มี 2 ชนดิ คือ Horizontalและ Vertical ใ หลักของ Gravitational forceในการแยกอนุภาค Vertical elutriator ใ ส หรับเก็บตัวอ าง น าย (Cotton dust) วิธีการเกบ็ ตวั อ างอากาศ(Sampling method) >>> จจัยในการคดั เลือกวธิ ีการเก็บตวั อ างอากาศ การคัดเลือกวธิ กี ารเกบ็ ตวั อ างอากาศขนึ้ กบั จจยั างๆ ดงั น้ี - วัตถปุ ระสง ของการเกบ็ ตัวอ างเ น องการตรวจสอบ าระดบั สารเคมี เ นไปตามกฏหมายหรอื ไ หรือหาแห งก เนดิ ของสารเคมี (Soure) - ลักษณะทางเคมี และ สกิ ของสาร - การมีสารอ่ืนท่ีอาจรบกวนการเกบ็ ตวั อ าง/การวเิ คราะ - ความถกู อง และความแ นย ที่ องการ - าใ าย และความเชือ่ ถือไ - วิธีการเก็บตวั อ าง - วงเวลาท่ี องการเกบ็ ตัวอ าง ่ย้ต่ช ่ย ้ด่จ้ช่ค ้ตำ่ม้ต ์ห่ย ์สิฟ ำ่ล่ม็ป่ว้ต่ช่ย์ค ่ตัป่ย ่ยัป ่ย ้ฝุ่ฝ่ยำ้ช้ช่ท่ย ่ย์ณ้หำ่ญ็ป่ย์ณ้น้ข้ว้ช ์น้ล้ดู่ยำู่ย้ล่ผู่ยุ่จ่ผ้ล้ด็ป่ต้ล่น้ต้ช้น้ชัป่ก่ย็ป

>>>ข้ันตอนการเกบ็ ตัวอ าง เก็บตวั อ างชนิด างๆ จะ วธิ กี ารเกบ็ ตัวอ างมลพษิ ในอากาศโดยใ อปุ กร ไ น มารวบรวมไ ดังน้ี การเก็บตัวอ างโดยใ ถารดูดซับทเี่ นของแขง็ ทตี่ ัวบคุ คล เ น ผง าน ซลิ ิกาเจล โพลเี มอ ท่ีมรี ูพรนุ มีข้ันตอนดงั น้ี 1. ท การสอบเทียบ มเกบ็ ตวั อ างท่ตี ัวบุคคลที่อัตราการไหลที่ องการ โคย ใ หลอดเก็บตัวอ างทบ่ี รรจุสารดดู ซับ อกับ มเก็บตัวอ างและสอบเทียบ วย Soap bubble meter 2. หักปลายทัง้ สอง างของหลอดเกบ็ ตวั อ าง 3. อสายยาง านหน่งึ เ ากับหลอดเกบ็ ตัวอ างทาง านหลงั (Backup section) ของหลอดเก็บตัวอ างและ อสายยางอกี านหนึ่งเ ากบั มเก็บ ตวั อ างท่ีสอบเทียบแ ว จัดต แห งใ หลอดเก็บตวั อ างอ ในแนวตั้งและอ ท่ีบริเวณหายใจของคนงานในระห างการเก็บตัวอ าง 4. เตรยี มหลอดเกบ็ ตัวอ างทีจ่ ะใ เ นแบลง (Blank) ขณะเดียวกนั กับทีเ่ รมิ่ เกบ็ ตัวอ างอากาศ หลอดแบลง ควรเ นหลอดท่ียังไ ไ ใ และผลติ พ อมกับ หลอดทใ่ี ส หรับเก็บตวั อ างท การหักปลายหลอดแบลง จัดการทุกอ าง เหมือนหลอดเก็บตวั อ าง ยกเ นไ มกี ารดดู อากาศ านหลอดแบลง ควนใ หลอดแบลง 2 หลอด อการเก็บตวั อ าง 10 ตัวอ าง และไ ควรใ หลอดแบ ลง เกิน10หลอด อการเกบ็ ตัวอ างในครง้ั นั้น 5. เก็บตวั อ างท่อี ตั ราการไหลของอากาศและปรมิ าตรอากาศตามทีก่ หนด อตั ราการไหลโดยท่วั ไปจะอ ใน วง 0.01-0.2 L/ min ตรวจสอบ มในระห าง การเกบ็ ตัวอ าง วย าอัตราการไหลของอากาศเ นไปตามทกี่ หนดหรอื ไ ามี ญหาในการเกบ็ ตวั อ างทที่ ใ ปรมิ าตรอากาศคลาดเคล่อื นไป ควร ท การเกบ็ ตัวอ างให และควรท การเก็บตวั อ าง 2-4 ตวั อ างไ เ นการควบคมุ คณุ ภาพในการเก็บตัวอ าง วย ้ด่ย็ป้ว่ยำ้ซ่ยำ่ม่ยำ้หำ่ยัป้ถ่มำ็ป่ว้ด่ย่ว้ัป่ชู่ยำ่ย ่ย่ต์ค้ช่ม่ย่ย่ต์ค้ช์ค่ผ่ม้ว่ย่ย์คำ่ยำ้ช้ร้ช้ด่ม็ป์ค่ย์ค็ป้ช่ย ่ย่วู่ยู่ย่ย้ห่นำ้ล่ย้ัป้ข้ด่ต่ย้ด่ย้ข้ด่ต ่ย้ข ้ด่ย้ัป่ต่ย้ช้ต่ย้ัปำ ์ร่ถ่ช ็ป้ช่ย ้วำ้ด่ต่ย์ณ้ช่ย ่ย

6. รายงาน อมลู การเกบ็ ตวั อ าง ไ แ ต แห งที่เก็บตวั อ าง เวลาเร่มิ น และส้ินสุดการเก็บตัวอ าง อุณหภมู ิทใ่ี ความชน้ื สัมพทั และความดนั ขณะ เกบ็ ตัวอ าง 7. หลังจากเกบ็ ตัวอ างเสรจ็ ใ ดปลายท้ังสอง างของหลอดเกบ็ ตวั อ าง วยจุกพลาสตกิ ตดิ ฉลากใ ชัดเจน 8. บรรจุหลอดเก็บตวั อ างในภาชนะท่ีเหมาะสมเพือ่ องกันการแตกหรือหัก ขณะที่ งตวั อ างไปที่ องปฏิบัตกิ าร ควรจะ งหลอดเกบ็ ตวั อ างทีข่ ังไ ไ ใ อ าง อย 6 หลอดเพ่ือใ เ นแบลง และใ ในการหาประสทิ ธภิ าพในการชะสาร เคมอี อกจากสารดดู ซับ (Desorption ef ciency) 9. การ งสารเคมีที่ใ ในสถานที่เกบ็ ตวั อ างควร งแยกจากหลอดที่เก็บ ตัวอ างแ วเพื่อลดการปนเ อนของสารเคมที ใี่ ภาชนะท่ใี ส หรับ งสาร เคมคี อื ขวดแ วขนาค 20 มิลลิลิตรทมี่ จี กุ านหน่งึ เ น Polytetra uoroethylene (PTFE) การเก็บตวั อ าง นรวม (Total dust)ท่ีตวั บุคคล 1. สอบเทียบ มเกบ็ ตัวอ างทีต่ วั บุคคลที่อตั ราการไหลที่ องการ ท โดยใ ตลบั กรองท่ีมแี นกระดาษกรอง อกบั มเกบ็ ตวั อ างและสอบเทียบ วย Soap bubble meter 2. ใ กระดาษกรองทีช่ ั่ง หนักแ วลงในตลบั กรองแบบ 2 วน (2-piece cassetteholder) โดยใ แ นรองทเี่ นเซลลูโลส ดตลบั กรองใ แ นเพ่อื องกันการร่ัวของตวั อ างรอบๆกระดาษกรอง ดรอบตลับกรอง วยเทป พลาสติกหรอื เทปเซลลโู ลส 3. เ ดจกุ ทตี่ ลับกรองออกและเชอ่ื มตลบั กรองเ ากับ มเกบ็ ตัวอ าง วยสาย ยาง ติคตลับกรองทป่ี กเสือ้ คนงาน 4. เตรยี มกระดาษกรองทใ่ี เ นแบลง ส หรบั การเกบ็ ตวั อ างขณะทเ่ี ริม่ เกบ็ ตวั อ างแบลง ควรใ กระดาษกรองทยี่ ังไ ไ ใ และผลิตพ อมกบั กระดาษ กรองท่ใี ส หรับเก็บตวั อ าง การเก็บตวั อ างของแบลง ควรท เ นเดยี วกบั ตวั อ างแ ไ มกี ารดูดอากาศ านกระดาษกรองท่ใี เ นแบลง ควรใ กระดาษกรอง (แบลง ) 2 แ น อการเกบ็ ตวั อ าง 10 ตัวอ าง และไ ควรใ กระดาษกรอง (แบลง ) เกิน 10 แ น อการเกบ็ ตวั อ างในครง้ั น้ัน ่ย่ต่ผ์ค ้ช่ม่ย่ย่ต่ผ์ค้ช์ค็ป้ช่ผ่ม่ต่ย่ชำ์ค่ย่ยำ้ช้ร้ช้ด่ม้ช์ค่ย่ยำ์ค็ป้ช ้ด่ย้ัป้ขิป ้ดีป่ย้ป่น้หิป็ป่ผ้ช่ส้ลำ้น่ส ้ด่ย้ัป่ต่ผ้ชำ้ต่ย้ิป ุ่ฝ่ย lf ็ป้ด๊ก ่สำ้ช้ช้ืป้ล่ย่ส่ย้ช่ส if ้ช์ค็ป้ช้น่ย้ช้ด่ม่ย่ส้ห่ย่ส้ป่ย ้ห้ด่ย้ขิป้ห่ย ่ย์ธ้ช่ย้ต่ย่นำ่ก้ด่ย้ข

5. เก็บตวั อ างทีอ่ ตั ราการไหลของอากาศ1-3 ลติ ร อนาที ใ ไ ปริมาตร อากาศตามทก่ี หนดตงั้ อัตราการไหลของอากาศใ ถูก องมากท่สี ดุ ท่ี จะท ไ และควรเก็บตวั อ าง 2-4 ตวั อ างไ เ นการควบคมุ คุณภาพใน การเก็บตวั อ าง วย 6. สังเกตการเกบ็ ตัวอ างอ เสมอและควรหยุดการเกบ็ ตัวอ างเม่ือพบ ากระ ดายกรองมี นเกาะมากเกินไปหรอื อตั ราการไหลของอากาศทีใ่ เกบ็ ตัวอ าง เปล่ียนไป (การเกาะของอนุภาคบนกระดาษกรองทมี่ ากเกนิ ไปอาจเกิดจาก ปรมิ าณ นท่ีมากเกินไปหรอื มีละออง มันเกาะอ หรือของเหลวอ่นื ท่ีพบใน อากาศเกาะอ ) 7.แยกตลบั กรองเมอ่ื เก็บตัวอ างเสรจ็ แ ว ดจุกท้งั านท่ใี อากาศเ าและ ออก ตดิ ฉลากพ อมท้งั รายงานเวลาทใี่ ในการเกบ็ ตัวอ าง อุณหภูมแิ ละ ความชน้ื สมั พัท ความดันบรรยากาศ ชนดิ ของ มเก็บตัวอ างท่ใี และ ต แห งทเ่ี กบ็ ตวั อ าง 8. จดั งตัวอ างในภาชนะทเ่ี หมาะสมเพอ่ื องกันการสญู เสียสารตัวอ างและ งตัวอ างไปที่ องปฏิบัติการโดยเรว็ การ งตวั อ างสารในปรมิ าณมาก (Bulk sample) ควร งในขวดแ ว ดจุกท่ีใ เทปลอน ไ ควร งไปในภาชนะ เดยี วกบั ตัวอ างและแบลง การ งตัวอ างควร งตลับกรองทม่ี ีกระดาษ กรองที่ไ ไ ใ เก็บตวั อ างอ าง อย 5ชุด เพอ่ื ไ ใ เ นแบลง กระดาษกรอง (Mediablank) ์ค็ป้ช้ว้น่ย่ย้ช้ด่ม่ส่ย่ส์ค่ย่ส่ม้ชิป้ก่ส่ย่ส้ห่ย่ส่ย้ป่ย่ส ่ย่นำ้ช่ย้ัป์ธ ่ย้ช้ร้ข้ห้ดิป้ล่ย ู่ยู่ยำ้นุ่ฝ่ย้ชุ่ฝ่ว่ยู่ย่ย ้ด่ย็ป้ว่ยำ้ซ่ย้ดำ ้ต้หำ้ด้ห่ต่ย

ดร.พรพิมล ทองทิพ .(2555).สุขศาสต อตุ สาหกรรม:การเก็บตัวอ างอากาศ.พมิ ครั้งท่3ี .กรงุ เทพฯ:หจก.เบส กราฟ ค เพรส. ิฟ์ท์พ่ย์ร์ยเ