B2_ขั้นตอนการพัฒนาระบบฐานข้อมูล

หน่วยที่ 2ข้ันตอนการพฒั นาระบบฐานข้อมูล เวลา 6 ชั่วโมง2.1 การวเิ คราะห์ 2.2 การออกแบบ 2.3 การพฒั นาระบบ ระบบ ระบบ 2. ขัน้ ตอนการ พฒั นาระบบ ฐานข้อมูล2.4 การตดิ ตัง้ ระบบ 2.5 การบารุงรักษา ระบบ

2สาระสาคญั ข้นั ตอนการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูล เพอื่ ไดส้ ารสนเทศท่ีสนบั สนุนการทางาน ขององคก์ ร ซ่ึงช่วยให้ผูใ้ ช้ขอ้ มูลสามารถนาข้อมูลไปใช้ในการวางแผนการตดั สินใจได้ทนั เวลา การออกแบบฐานขอ้ มูลท่ีดีเป็ นสิ่งที่จาเป็ นมากเพ่ือให้ได้ขอ้ มูลตรงตามความตอ้ งการของผูใ้ ช้ โดยสามารถแบ่งข้นั ตอนการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูลออกเป็ น 5 ข้นั ตอนหลกั ไดแ้ ก่ การวิเคราะห์ระบบ การออกแบบระบบ การพฒั นาระบบ การติดต้งั ระบบ และการบารุงรักษาระบบจุดประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูลได้ 2. อธิบายการวเิ คราะห์ระบบได้ 3. อธิบายการออกแบบระบบได้ 4. อธิบายการพฒั นาระบบได้ 4. อธิบายการติดต้งั ระบบได้ 5. อธิบายการบารุงรักษาระบบได้ 6. นาเสนอการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูลได้ 7. เขียนแผนการดาเนินงานในการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูลได้ 8. มีคุณลกั ษณะนิสยั ท่ีพึงประสงค์ และเจตคติที่ดีในวชิ าชีพสาระการเรียนรู้ 2.1 การพฒั นาระบบฐานขอ้ มูล 2.2 การวเิ คราะห์ระบบ 2.3 การออกแบบระบบ 2.4 การพฒั นาระบบ 2.5 การติดต้งั ระบบ 2.6 การบารุงรักษาระบบ

3เนื้อหาสาระ2.1 การพฒั นาระบบฐานข้อมูล การพฒั นาระบบงาน หมายถึง การไดม้ าซ่ึงขอ้ มูล ที่ถูกตอ้ ง ครบถว้ น และความรวดเร็วโดยการประมวลผล เพื่อไดส้ ารสนเทศ พร้อมใชง้ านไดท้ นั ที มีความซ้าซอ้ นของขอ้ มูลนอ้ ยท่ีสุด และมีการแบ่งกนั ใชง้ านขอ้ มูล การพฒั นาระบบฐานขอ้ มูลมีข้นั ตอน 5 ข้นั ตอนหลกั ไดแ้ ก่ การวิเคราะห์ระบบ การออกแบบระบบ การพฒั นาระบบ การติดต้งั ระบบ และการบารุงรักษาระบบ ดงั ภาพท่ี 2.1กระบวนการพฒั นาระบบจะไม่เป็ นตามลาดบั จากบนลงล่างเสมอไป โดยในระหวา่ งการดาเนินงาน ณข้นั ตอนใด ๆ มีความเป็ นไปไดท้ ่ีจะตอ้ งยอ้ นกลบั ข้ึนไป เพื่อทางานเพ่ิมเติมในข้นั ตอนที่ผา่ นมาไดอ้ ีกเช่น ในระหวา่ งการออกแบบระบบ ถา้ พบวา่ มีขอ้ สงสัยหรือมีขอ้ มูลที่ไม่เพียงพอ ก็สามารถยอ้ นกลบัไปทาการวเิ คราะห์ระบบเพ่ิมเติมไดใ้ หมอ่ ีก เป็นตน้ มีรายละเอียดดงั น้ีการวเิ คราะห์ระบบการออกแบบระบบ การพฒั นาระบบ การติดต้งั ระบบ การบารุงรักษาระบบยอ้ นกลบั ไปข้นั ตอนก่อนน้ีหรือหยดุ ภาพที่ 2.1 ข้นั ตอนการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูล2.2 การวเิ คราะห์ระบบ การวเิ คราะห์ระบบ เป็ นข้นั ตอนแรกในการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูล โดยมีกิจกรรม ไดแ้ ก่ การวเิ คราะห์ปัญหา การศึกษาความเป็นไปได้ การวเิ คราะห์ความตอ้ งการของผใู้ ช้ โดยมีรายละเอียดดงั น้ี 2.2.1 การวเิ คราะห์ปัญหา เป็นข้นั ตอนวเิ คราะห์ความตอ้ งการของผใู้ ชง้ านเพ่อื ทราบปัญหาของระบบงานเดิมเพื่อแกไ้ ขปัญหาหรือเพอ่ื ปรับปรุงระบบงานเดิม เนื่องจากไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอของระบบงานเดิมที่จะตอบสนองความตอ้ งการในปัจจุบนั ได้ โดยมีวตั ถุประสงคเ์ พอื่ ใหน้ กั วเิ คราะห์ระบบเขา้ ใจระบบงานปัจจุบนั ท้งั ในดา้ นข้นั ตอนการปฏิบตั ิงาน ระบบและขอ้ มูลท่ีเก่ียวขอ้ ง ตวั อยา่ งผลของการวเิ คราะห์ปัญหา เช่น เกิดความผดิ พลาดบอ่ ยคร้ังในการทารายงาน ใชเ้ วลามากในการจดั ทารายงานตา่ ง ๆ หรือใชเ้ วลามากในการคน้ หาขอ้ มูล เป็นตน้

4 2.2.2 การศึกษาความเป็ นไปได้ ศึกษาความเป็นไปได้ 3 ดา้ น ดงั น้ี 2.2.2.1 ดา้ นเทคโนโลยี เป็ นการศึกษาถึงเทคนิคของระบบใหม่ที่ใชใ้ นการแกป้ ัญหาเช่น เทคนิคที่ใชส้ ามารถรองรับปริมาณขอ้ มูลที่อาจเพ่ิมข้ึนในจานวนมากอุปกรณ์ท่ีมีอยูเ่ ดิมสามารถนามาใชก้ บั ระบบใหม่หรือบุคลากรมีความรู้เก่ียวกบั เทคนิคท่ีนามาใชซ้ ่ึงวตั ถุประสงคข์ องการศึกษาความเป็ นไปได้ทางด้านเทคนิคมีวตั ถุประสงค์เพ่ือป้องกนั ผลลัพธ์ที่ไม่พึงประสงค์ท่ีอาจเกิดข้ึนเน่ืองจากการใชง้ านระบบใหม่ 2.2.2.2 ดา้ นการปฏิบตั ิการ เป็ นการประเมินวา่ เมื่อนาระบบใหม่มาใชง้ านจะสามารถแกไ้ ขปัญหาที่เกิดข้ึนไดม้ ากนอ้ ยเพียงใด รวมถึงการประเมินความรู้สึกของผใู้ ช้ท่ีมีต่อการทางานในระบบใหม่ 2.2.2.3 ดา้ นเศรษฐศาสตร์ หรือการวิเคราะห์ตน้ ทุนและผลตอบแทน เป็ นการศึกษาถึงผลตอบแทนทางการเงินและตน้ ทุนท่ีเกิดข้ึนจากการพฒั นาระบบ 2.2.3 การวเิ คราะห์ความต้องการของผ้ใู ช้ เป็นการวเิ คราะห์ความตอ้ งการของผทู้ ี่เก่ียวขอ้ งกบั ระบบ เช่น ผใู้ ชต้ อ้ งการขอ้ มูลอะไรบา้ ง เอกสารและรายงานที่เก่ียวขอ้ งในการดาเนินงานมีอะไรบา้ งที่ตอ้ งการ และสารสนเทศที่ผบู้ ริหารตอ้ งการมีขอ้ มูลอะไรบา้ ง มีลกั ษณะอยา่ งไร เป็นตน้ ตวั อยา่ งความตอ้ งการของผใู้ ช้ เช่น การทาเอกสารรายงานไดร้ วดเร็ว การคน้ หาขอ้ มูลไดร้ วดเร็ว การลดเวลาในการทางาน เป็นตน้2.3 การออกแบบระบบ การออกแบบระบบเพ่ือการไดม้ าของสารสนเทศ ที่พร้อมใชง้ านไดท้ นั ที มีความซ้าซอ้ นของขอ้ มูลนอ้ ยท่ีสุด และมีการแบ่งกนั ใชง้ านขอ้ มูล ตอ้ งออกแบบใหค้ รอบคุม ฮาร์ดแวร์ ซอฟตแ์ วร์ ขอ้ มูลมีรายละเอียดดงั น้ี 2.3.1 ฮาร์ดแวร์ การออกแบบฮาร์ดแวร์ นกั ออกแบบระบบตอ้ งพิจารณาถึง ลกั ษณะของระบบงานท่ีจะถูกพฒั นาข้ึน เนื่องจากมีผลต่อการออกแบบระบบเครือข่าย คอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ ท่ีเก่ียวขอ้ ง เช่นระบบสารสนเทศควรถูกออกแบบบนเครือข่ายอินทราเน็ต หรือติดต้งั ระบบเครือข่ายแบบใกลห้ รือLAN (Local Area Network) ดงั ตวั อยา่ งการออกแบบฮาร์ดแวร์ ในการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูลระบบใบเสร็จ เช่น การเลือกเคร่ืองคอมพวิ เตอร์ จานวน 10 เครื่อง เคร่ืองคอมพิวเตอร์ที่ทาหนา้ ท่ีเป็ นแม่ข่าย1 เคร่ือง และเคร่ืองพิมพ์ 1 เครื่อง เป็นตน้ 2.3.2 ซอฟต์แวร์ การออกแบบซอฟตแ์ วร์ แสดงดงั ภาพที่ 2.2 จะได้ ผลการการเลือกระบบปฏิบตั ิการท่ีใชค้ วบคุมฮาร์ดแวร์ ผลการเลือกระบบจดั การฐานขอ้ มูล เพ่ือใหเ้ หมาะสมกบั ความตอ้ งการของ

5ระบบงาน และการออกแบบส่วนการติดต่อกบั ผใู้ ช้ ท่ีประกอบดว้ ยฟอร์มใดบา้ ง และมีหนา้ ที่อะไรการกาหนดรายละเอียดข้นั ตอนการทางานของฟอร์ม ดงั ตวั อยา่ งระบบใบเสร็จ ดงั ตารางท่ี 2.1 เลือกระบบปฏิบตั ิการการออกแบบซอฟตแ์ วร์ เลือกระบบจดั การฐานขอ้ มูล ส่วนการติดต่อกบั ผใู้ ช้ ภาพที่ 2.2 ข้นั ตอนการการออกแบบซอฟตแ์ วร์ตารางท่ี 2.1 การออกแบบส่วนการติดต่อกบั ผใู้ ช้ ระบบใบเสร็จ ช่ือฟอร์ม หน้าจอการติดต่อกบั ผู้ใช้1. ฟอร์มเมนูระบบใบเสร็จมีหนา้ ท่ีรวมป่ ุมคาสัง่เชื่อมโยงไปยงั ฟอร์มตา่ ง ๆไดแ้ ก่ ฟอร์มลูกคา้ ฟอร์มสินคา้ ฟอร์มใบเสร็จ2. ฟอร์มขอ้ มูลลูกคา้มีหนา้ ท่ีจดั การขอ้ มูลลูกคา้ไดแ้ ก่ คน้ หาขอ้ มูล เพม่ิขอ้ มูลในตาราง ลบขอ้ มูลจากตาราง บนั ทึกขอ้ มูล

6ตารางที่ 2.1 (ตอ่ ) หน้าจอการตดิ ต่อกบั ผ้ใู ช้ ชื่อฟอร์ม 3. ฟอร์มจดั การขอ้ มูลสินคา้ มีหนา้ ท่ีจดั การขอ้ มูลสินคา้ ไดแ้ ก่ คน้ หาขอ้ มูล เพมิ่ ขอ้ มูลในตาราง ลบขอ้ มูล จากตาราง บนั ทึกขอ้ มูล 4. ฟอร์มการออกใบเสร็จ มีหนา้ ที่จดั การขอ้ มูลใบเสร็จ ไดแ้ ก่ เพ่มิ ขอ้ มูลใบเสร็จ ลบ ขอ้ มูลใบเสร็จ บนั ทึกขอ้ มูล คน้ หาขอ้ มูล และลบขอ้ มูล สินคา้ บนั ทึกขอ้ มูลสินคา้ ป่ ุมพิมพใ์ บเสร็จ 5. รายงานการใบเสร็จ หนา้ ท่ีออกรายงานทาง เคร่ืองพิมพต์ ามเลขที่ใบเสร็จ 6. ฟอร์มรายงานการออก ใบเสร็จตามวนั มีหนา้ ที่ กาหนดวนั ท่ีสาหรับออก รายงาน

7ตารางที่ 2.1 (ตอ่ ) หน้าจอการตดิ ต่อกบั ผู้ใช้ ชื่อฟอร์ม 7. รายงานการออกใบเสร็จ ตามวนั 2.3.3 ข้อมูล การออกแบบฐานขอ้ มูล หมายถึง ตารางรายละเอียดท่ีจะไปสร้างตารางเกบ็ ขอ้ มูลที่ ระบบจดั การฐานขอ้ มูล ซ่ึงแบง่ ระดบั การออกแบบไดแ้ ก่ระดบั ความคิด ระดบั ตรรกะ ระดบักายภาพ รายละเอียดดงั น้ี 2.3.3.1 การออกแบบฐานข้อมูลในระดับความคิด ระดับน้ีเป็ นการกาหนดโครงสร้างหลกั ของขอ้ มูลภายในฐานขอ้ มูล โดยยงั ไม่คานึงถึงรูปแบบของฐานขอ้ มูลว่าจะเป็ นรูปแบบใด (แบบลาดบั ช้นั แบบเครือข่าย หรือแบบเชิงสัมพนั ธ์) ในการกาหนดโครงสร้างของขอ้ มูลภายในฐานขอ้ มูลน้ี นาเสนอเป็นภาพรวมในรูปของแบบจาลองความสัมพนั ธ์ระหวา่ งขอ้ มูล ท้งั ระบบดงั ตวั อย่างระบบใบเสร็จ ไดอ้ อกแบบระดบั ความคิด ได้แก่ ขอ้ มูลสินคา้ ขอ้ มูลลูกคา้ และขอ้ มูลใบเสร็จ ดงั แสดงภาพที่ 2.3 รายละเอียดการออกแบบจะปรากฏหน่วยที่ 3 ภาพที่ 2.3 การออกแบบฐานขอ้ มูลในระดบั ความคิด ระบบใบเสร็จ 2.3.3.2 การออกแบบฐานขอ้ มูลในระดบั ตรรกะ ระดบั น้ีเป็นการนาเอาโครงสร้างหลกั ท่ีไดอ้ อกแบบในระดบั ความคิดมาปรับปรุงให้มีโครงสร้างขอ้ มูลที่สามารถนามาใชง้ านไดจ้ ริงโดยยงั ไม่คานึงถึงซอฟต์แวร์ท่ีจะนามาใช้พฒั นาสร้างระบบฐานขอ้ มูล ถา้ ตอ้ งการนาโครงสร้างในระดับความคิด มาปรับปรุ งให้อยู่ในรู ปแบบฐานข้อมูลเชิงสัมพันธ์ ก็จะต้องนาแบบจาลอง

8ความสัมพนั ธ์ระหวา่ งขอ้ มูลมาแปลงให้อยู่ในรูปแบบฐานขอ้ มูลเชิงสัมพนั ธ์ ดงั ตวั อย่าง ท่ีออกแบบระบบใบเสร็จ มีตารางการเก็บอยู่ 4 ตาราง ไดแ้ ก่ ตารางลูกคา้ ตารางสินคา้ ตารางใบเสร็จ และตารางรายละเอียดใบเสร็จ ดงั ภาพท่ี 2.4 รายละเอียดการออกแบบจะปรากฏหน่วยท่ี 5ตารางลูกคา้ ตารางสินคา้ รหสั ลูกคา้ ชื่อลูกคา้ ท่ีอยู่ รหสั สินคา้ ชื่อสินคา้ ราคาสินคา้ หน่วยสินคา้ C0001 บริษทั ตวั อยา่ ง 1 123 อ.เมือง จ.ชลบรุ ี C0002 บริษทั คา้ ขาย 124 อ.เมือง จ.ชลบรุ ี G0001 กระดาษ A4 80 ริม C0003 เครื่องเขียน 125 อ.เมือง จ.ชลบรุ ี G0002 ปากกา 20 ดา้ ม G0003 หมึกพมิ พ์ 120 หลอด G0004 โตะ๊ ทางาน 1500 ตวัตารางใบเสร็จ ตารางรายละเอียดใบเสร็จ เลขที่ใบเสร็จ วนั ที่ออกใบเสร็จ รหสั ลูกคา้ เลขที่ใบเสร็จ รหสั สินคา้ จานวนสินคา้ 1 12/3/2559 c0001 2 17/3/2559 c0002 1 g0001 10 3 17/3/2559 c0002 1 g0002 5 2 g0001 20 ภาพที่ 2.4 การออกแบบฐานขอ้ มูลในระดบั ตรรกะ ระบบใบเสร็จ 2.3.3.3 การออกแบบฐานขอ้ มูลในระดบั กายภาพ ระดบั น้ีเป็ นการออกแบบ โดยการปรับปรุงโครงสร้างของขอ้ มูลที่ออกแบบข้ึนจากระดบั ตรรกะ มาปรับปรุงโครงสร้างให้เป็ นไปตามโครงสร้างของซอฟต์แวร์ท่ีจะนามาใช้ เช่น การกาหนดประเภทของขอ้ มูล โครงสร้างในการจดั เก็บ และวิธีการเขา้ ถึงขอ้ มูล เป็ นตน้ ดงั ตวั อย่างระบบใบเสร็จ ไดอ้ อกแบบฐานขอ้ มูลในระดบักายภาพ ตวั อยา่ งน้ีไดเ้ ลือกใชโ้ ปรแกรมแอคเซส เป็นระบบจดั การฐานขอ้ มูล ดงั ตาราง ท่ี 2.2ตารางที่ 2.2 การออกแบบฐานขอ้ มูลในระดบั กายภาพ ระบบใบเสร็จ การเกบ็ ข้อมูลตาราง การกาหนดชนิดของข้อมูล1. ตารางลูกคา้ มีการเก็บขอ้ มูล 3 เขตขอ้ มูล ไดแ้ ก่ ชื่อเขตขอ้ มูล ชนิดเขตขอ้ มูล ขนาด คาอธิบาย คีย์รหสั ลูกคา้ ชื่อลูกคา้ ที่อยู่ มี Cus_code ขอ้ ความส้นั 5 รหสั ลูกคา้ คียห์ ลกัรหสั ลูกคา้ เป็นคียห์ ลกั Cus_name ขอ้ ความส้นั 40 ช่ือลูกคา้2. ตารางสินคา้ มีการเกบ็ Cus_address ขอ้ ความส้นั 40 ที่อยู่ขอ้ มูล 3 เขตขอ้ มูล ไดแ้ ก่รหสั สินคา้ ช่ือสินคา้ ราคา ช่ือเขตขอ้ มูล ชนิดเขตขอ้ มูล ขนาด คาอธิบาย คีย์สินคา้ มีรหสั สินคา้ เป็นคีย์ Goo_code ขอ้ ความส้นั 5 รหสั สินคา้ คียห์ ลกัหลกั Goo_name ขอ้ ความส้นั 40 ชื่อสินคา้ Goo_cost ตวั เลข Double ราคาสินคา้

9ตารางที่ 2.2 (ต่อ) การเกบ็ ข้อมูลตาราง การกาหนดชนิดของข้อมูล3. ตารางใบเสร็จ มีการเกบ็ขอ้ มูล 3 เขตขอ้ มูล ไดแ้ ก่ ช่ือเขตขอ้ มูล ชนิดเขตขอ้ มูล ขนาด คาอธิบาย คีย์เลขที่ใบเสร็จ วนั ท่ีออกใบเสร็จ รหสั ลูกคา้ และมี Inv_code ตวั เลข Integer เลขท่ีใบเสร็จ คียห์ ลกัเขตขอ้ มูลเลขท่ีใบเสร็จเป็นคียห์ ลกั และเขตขอ้ มูล Inv_day วนั /เวลา วนั ท่ีออกใบเสร็จรหสั ลูกคา้ เชื่อมโยงกบัตารางลูกคา้ Cus_code ขอ้ ความส้นั 5 รหสั ลูกคา้ คียน์ อก กบั ตาราง4. ตารางรายละเอียดใบเสร็จมีการเกบ็ ขอ้ มูล 3 ลูกคา้เขตขอ้ มูล ไดแ้ ก่ เลขที่ใบเสร็จ รหสั สินคา้ จานวน ชื่อเขตขอ้ มูล ชนิดเขตขอ้ มูล ขนาด คาอธิบาย คีย์มีเลขที่ใบเสร็จและรหสั สินคา้ เป็นคียห์ ลกั Inv_code ตวั เลข Long เลขที่ใบเสร็จ คียห์ ลกัและมี เลขที่ใบเสร็จเช่ือมโยงกบั ตารางใบเสร็จ Integer คียน์ อก กบั ตารางใบเสร็จเขตขอ้ มูลรหสั สินคา้เช่ือมโยงกบั ตารางสินคา้ Goo_code ขอ้ ความส้นั 5 รหสั สินคา้ คียห์ ลกั คียน์ อก กบั ตารางสินคา้ Num ตวั เลข Integer จานวน2.4 การพฒั นาระบบ การพฒั นาระบบเป็ นข้นั ตอนท่ีนาเอาโครงสร้างของฐานขอ้ มูลที่ไดอ้ อกแบบไวใ้ นข้นั ตอนการออกแบบมาทาการสร้างเป็ นฐานขอ้ มูล สร้างใชเ้ ก็บขอ้ มูลจริง จากการเลือกระบบปฏิบตั ิการที่ใช้ควบคุมฮาร์ดแวร์ ระบบจดั การฐานขอ้ มูล และสร้างส่วนการติดต่อกบั ผใู้ ชท้ ี่ออกแบบไวแ้ ลว้ และตอ้ งทาการกาหนดกฎระเบียบเพื่อให้ระบบฐานขอ้ มูลมีความถูกตอ้ งของขอ้ มูล เป็ นตน้ ดงั ตวั อยา่ งระบบใบเสร็จ ไดเ้ ลือกใช้ระบบจดั การฐานขอ้ มูล คือโปรแกรมแอคเซส ระบบปฏิบตั ิการวินโดวร์ สร้างตารางและความสัมพนั ธ์ ไดส้ ร้างฟอร์มหนา้ จอที่โปรแกรมแอคเซส และทดสอบระบบ รายละเอียดการสร้างระบบดว้ ยโปรแกรมแอคเซสจะปรากฏหน่วยท่ี 4

102.5 การติดต้งั ระบบ เป็ นข้นั ตอนท่ีนาระบบท่ีได้พฒั นาและทาการปรับปรุง แก้ไขปัญหาแล้วมาทาการติดต้งัเพื่อให้ผูใ้ ชไ้ ดใ้ ช้งานจริง การติดต้งั ระบบ หมายถึง การเปลี่ยนการทางานจากระบบงานเดิมไปเป็ นระบบงานใหม่ ซ่ึงการเปลี่ยนแปลงน้ียอ่ มมีผลกระทบต่อผูใ้ ชง้ าน ดงั น้นั เพื่อหลีกเล่ียงปัญหาดงั กล่างจึงควรเลือกแนวทางที่เหมาะสมในการติดต้งั ระบบงาน ดงั น้ี 2.5.1 การตดิ ต้งั แบบทนั ทที นั ใด เป็นการติดต้งั ระบบงานใหม่ทนั ที และยกเลิกระบบงานเดิมทนั ทีวธิ ีน้ีเสียคา่ ใชจ้ ่ายนอ้ ยแต่มีความเสี่ยงสูง 2.5.2 การติดต้งั แบบขนาน เป็นการติดต้งั โดยมีระบบงานใหมไ่ ปพร้อม ๆ กบั ระบบงานเดิมจนกวา่ ผใู้ ชจ้ ะพอใจในระบบงานใหม่จึงยกเลือกระบบงานเดิม 2.5.3 การติดต้งั แบบนาร่อง เป็นการติดต้งั ระบบงานใหม่เพียงหน่วยงานเดียวเพอ่ื เป็ นการนาร่องแลว้ จึงเปลี่ยนหมดท้งั ท้งั องคก์ รเม่ือเห็นวา่ ระบบงานใหม่ทางานไดต้ ามวตั ถุประสงค์ 2.5.4 การติดต้งั แบบทยอยติดต้งั เป็ นระยะ เป็นการติดตง้ ระบบงานใหม่เพยี งบางส่วนของระบบงานควบคูไ่ ปกบั ระบบงานเดิมในส่วนอื่น ๆ แลว้ จึงเปลี่ยนท้งั หมดเมื่อเห็นวา่ ระบบงานใหมท่ างานไดต้ ามวตั ถุประสงค์2.6 การบารุงรักษาระบบ เป็ นข้นั ตอนท่ีทาการบารุงรักษาระบบฐานขอ้ มูลให้ทางานอยา่ งมีประสิทธิภาพ ซ่ึงเกิดข้ึนในระหว่างการใช้งาน ซ่ึงจะตอ้ งมีผูด้ ูแลระบบทาการดูแล และคอยตรวจสอบการทางานของระบบพร้อมท้งั ใหค้ าแนะนาหรือคาปรึกษาการใชง้ านของระบบกบั ผใู้ ชง้ านระบบ รวมถึงการฝึ กอบรมการใช้ระบบกบั พนักงาน หากพบว่าระบบท่ีพฒั นาข้ึนน้ีจะต้องทาการแกไ้ ขปรับปรุงเพ่ิมเติม เพื่อให้เหมาะสมกบั ความตอ้ งการของผใู้ ช้ ผพู้ ฒั นาระบบก็จะตอ้ งรีบดาเนินการให้ระบบใหม่น้ีเป็ นไปตามความตอ้ งการของผใู้ ช้ และเป้าหมายขององคก์ รสรุปสาระสาคญั ข้นั ตอนการพฒั นาระบบฐานข้อมูลออก หมายถึง ข้นั ตอนหลกั ท่ีมี 5 ข้นั ตอนโดยมีความเป็นไปไดท้ ่ีจะตอ้ งยอ้ นกลบั ข้ึนไป เพื่อทางานเพม่ิ เติมในข้นั ตอนที่ผา่ นมาไดอ้ ีก การวิเคราะห์ระบบ หมายถึง การวิเคราะห์ปัญหา การศึกษาความเป็ นไปได้ และการวเิ คราะห์ความตอ้ งการของผใู้ ช้ การออกแบบระบบ หมายถึง การออกแบบฮาร์ดแวร์ ซอฟตแ์ วร์ และขอ้ มูล

11 การพฒั นาระบบ หมายถึง นาสิ่งออกแบบไวท้ าสร้างที่จะใชเ้ กบ็ ขอ้ มูลจริง และสร้างส่วนการติดตอ่ กบั ผใู้ ชม้ าสร้างใหใ้ ชไ้ ดจ้ ริง การติดต้งั ระบบ หมายถึง นาระบบพฒั นาเสร็จแลว้ ไปติดต้งั เพ่ือให้ผใู้ ชไ้ ดใ้ ชง้ านจริงมี 4วธิ ีการ ไดแ้ ก่ การติดต้งั แบบทนั ทีทนั ใด การติดต้งั แบบขนาน การติดต้งั แบบนาร่อง การติดต้งั แบบทยอยติดต้งั เป็นระยะ การบารุงรักษาระบบ หมายถึง ทาการบารุงรักษาระบบฐานขอ้ มูลในระหวา่ งการใชง้ านให้คาแนะนาผูใ้ ชง้ านระบบ หากพบวา่ ระบบมีปัญหาตอ้ งทาการแกไ้ ขปรับปรุงเพิ่มเติม เพ่ือให้เหมาะสมกบั ความตอ้ งการของผใู้ ช้

12 ใบงานท่ี 2.1 เรื่อง นาเสนอการพฒั นาระบบฐานข้อมูลจุดประสงค์เชิงพฤตกิ รรม 1. นาเสนอการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูลได้ 2. มีคุณลกั ษณะนิสยั ท่ีพึงประสงค์ และเจตคติที่ดีในวชิ าชีพเครื่องมือและอปุ กรณ์ 1. กระดาษ A4 2. ปากกา ปากกาสีลาดบั ข้นั การปฏบิ ตั ิงาน 1. ข้นั สาธิตการปฏิบตั ิงาน ครูอธิบายการนาเสนอการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูล ดว้ ยโปรแกรมพอยเวอร์พอยตใ์ ห้ผเู้ รียนฟังและสาธิตการนาเสนอระบบใบเสร็จ ตามหวั ขอ้ ดงั น้ี 1.1 ช่ือระบบ 1.2 การวเิ คราะห์ปัญหา 1.3 ความตอ้ งการของระบบงานใหม่ 1.4 รายงานที่มีในระบบ 1.5 ฮาร์ดแวร์ท่ีมีในระบบ 1.6 ซอฟตแ์ วร์ท่ีใชใ้ นระบบ 1.7 ขอ้ มูลที่มีในระบบ 2. ข้นั ฝึกปฏิบตั ิ 2.1 ผเู้ รียนแบง่ กลุ่มละ 3-4 คน โดยแตล่ ะกลุ่มควรมีคนเก่ง ปานกลางและออ่ นคละกนัจากน้นั แต่ละกลุ่มช่วยกนั ศึกษา เน้ือหาในหน่วยที่ 1 2.2 ผเู้ รียนหาระบบงานกลุ่มละ 1 ระบบงานเพอ่ื นาเสนอการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูล โดยทาไฟลน์ าเสนอดว้ ยโปรแกรมพอยเวอร์พอยตต์ ามหวั ขอ้ ท่ีกาหนด 2.3 ใหแ้ ตก่ ลุ่มรวบรวมผลงานของส่งครูผสู้ อน 3. ข้นั เฉลยผลการปฏิบตั ิงาน 3.1 ครูผสู้ อนเลือกผลงานของผเู้ รียนโดยคดั เลือกผลงานจากผเู้ รียนที่ดีที่สุดนาเสนอหนา้ข้นั เรียน เกี่ยวกบั การพฒั นาระบบฐานขอ้ มูล เพื่อใหผ้ เู้ รียนท้งั ช้นั ไดศ้ ึกษาเพิม่ เติม เป็นตวั อยา่ ง 3.2 ผเู้ รียนและครูผสู้ อนร่วมกนั สรุปเน้ือหา

13 3.3 เม่ือสิ้นสุดการปฏิบตั ิงานเก็บเครื่องมืออุปกรณ์ เกา้ อ้ีในตาแหน่งท่ีเหมาะสม 3.4 ทาความสะอาดบริเวณที่ทาผเู้ รียนนงั่ ปฏิบตั ิงานใหส้ ะอาดเรียบร้อยการวดั และประเมนิ ผล 1. ประเมินผลการปฏิบตั ิงานตามใบงานที่ 2.1 2. ประเมินคุณลกั ษณะนิสยั ที่พึงประสงค์ และเจตคติท่ีดีในวชิ าชีพ

14 แบบประเมนิ การนาเสนอการพฒั นาระบบฐานข้อมูลกลุ่มท่ี .………...………...………...………...………...………...………...………..………..…..ชื่อ-นามสกลุ นาย/น.ส…………….............………………………….............…………………..ช่ือ-นามสกุล นาย/น.ส…………….............………………………….............…………………..ช่ือ-นามสกลุ นาย/น.ส…………….............………………………….............…………………..ช้นั /ปี ท่ี .………..กลุ่ม/ห้อง……………วนั /เดือน/ปี ท่ีทาการระเมิน…………….............………รายการประเมนิ เกณฑ์การให้คะแนน คะแนนทไ่ี ด้1.ชื่อระบบ 1-ต้งั ช่ือระบบใหส้ มั พนั ธ์กบั รายงาน 0-ต้งั ช่ือระบบไมส่ ัมพนั ธ์กบั รายงาน2.การวเิ คราะห์ปัญหา 1-ปัญหาที่ระบบฐานขอ้ มูลท่ีแกป้ ัญหาได้ 0-ปัญหาท่ีระบบฐานขอ้ มูลท่ีแกป้ ัญหาไม่ได้3.ความตอ้ งการของ 1-ความตอ้ งการท่ีระบบฐานขอ้ มูลสามารถทาได้ระบบงานใหม่ 0-ความตอ้ งการท่ีระบบฐานขอ้ มูลสามารถทาไมไ่ ด้4.รายงานที่มีใน 1-รูปแบบรายงานท่ีครบถว้ นระบบ 0-รูปแบบรายงานที่ไมค่ รบถว้ น5.ฮาร์ดแวร์ที่มีใน 1-ประกอบดว้ ย คอมพวิ เตอร์ หรืออุปกรณ์ตา่ ง ฯระบบ 0-ไม่ส่วนประกอบคอมพิวเตอร์ หรืออุปกรณ์ตา่ ง ฯ6.ซอฟตแ์ วร์ที่ใชใ้ น 2-มีท้งั ระบบปฏิบตั ิ และระบบจดั การฐานขอ้ มูลระบบ 1-มีระบบปฏิบตั ิ หรือระบบจดั การฐานขอ้ มูล 0-ไมม่ ีระบบปฏิบตั ิ หรือระบบจดั การฐานขอ้ มูล7.ขอ้ มูลท่ีมีในระบบ 3-ขอ้ มูลท่ีเกบ็ ลกั ษณะเป็นตารางครบถว้ น 2-ขอ้ มูลท่ีเกบ็ ลกั ษณะเป็นตารางไมค่ รบ 1-ขอ้ มูลท่ีไมเ่ ก็บลกั ษณะเป็นตารางแต่มีเน้ือครบ 0-ขอ้ มูลท่ีไมเ่ กบ็ ลกั ษณะเป็นตารางเน้ือหาไม่ครบ รวม

15 ใบงานที่ 2.2 เรื่อง เขยี นแผนการดาเนินงานในการพฒั นาระบบจุดประสงค์เชิงพฤตกิ รรม 1. เขียนแผนการดาเนินงานในการพฒั นาระบบได้ 2. มีคุณลกั ษณะนิสัยที่พงึ ประสงค์ และเจตคติที่ดีในวชิ าชีพเคร่ืองมือและอปุ กรณ์ 1. กระดาษ A4 2. ดินสอ ยางลบ สีไม้ลาดับข้นั การปฏบิ ตั ิงาน 1. ข้นั สาธิตการปฏิบตั ิงาน ครูอธิบายข้นั ตอนการทาใบงาน เร่ือง เขียนแผนการดาเนินงานในการพฒั นาระบบให้ผเู้ รียนฟัง ตามรูปแบบที่กาหนดให้ 2. ข้นั ฝึกปฏิบตั ิ 2.1 ผเู้ รียนแบ่งกลุ่มละ 3-4 คน โดยแตล่ ะกลุ่มควรมีคนเก่ง ปานกลางและออ่ นคละกนัจากน้นั แต่ละกลุ่มช่วยกนั ศึกษา เน้ือหาในหน่วยท่ี 2 2.2 ใหแ้ ตล่ ะกลุ่ม ปรึกษาหารือในกลุ่มในการเขียนแผนการดาเนินงานในการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูล ในกรณีศึกษา งานทะเบียน มีการเกบ็ ขอ้ มูลนกั เรียน ปี การศึกษา 2,500 โดยมีการเกบ็ขอ้ มูล ประวตั ินกั เรียน ขอ้ มูลลงทะเบียนในแต่ละภาคเรียน ขอ้ มูลผลการเรียน ขอ้ มูลตารางเรียน โดยงานทะเบียนมี เครื่องคอมพวิ เตอร์ เครื่องพิมพเ์ ลเซอร์ ใชร้ ะบบปฏิบตั ิวนิ โดว์ ใชโ้ ปรแกรมแอคเซส 2.3 เขียนแผนการดาเนินงานในการพฒั นาระบบ ในเวลา 12 สัปดาห์ ลงบนกระดาษสัปดาห์ท่ี หวั ขอ้ กิจกรรม 2.4 ใหแ้ ต่กลุ่มรวบรวมผลงานของแต่ละคนภายในกลุ่มส่งครูผสู้ อน

16 3. ข้นั เฉลยผลการปฏิบตั ิงาน 3.1 ครูผสู้ อนเลือกผลงานจากแต่ละกลุ่มท่ีดีที่นาเสนอหนา้ ช้นั เรียน เพื่อใหผ้ เู้ รียนท้งั ช้นัไดศ้ ึกษาเพม่ิ เติม 3.2 ผเู้ รียนและครูผสู้ อนร่วมกนั สรุปเน้ือหา 3.3 เม่ือสิ้นสุดการปฏิบตั ิงานเกบ็ เคร่ืองมืออุปกรณ์ เกา้ อ้ีในตาแหน่งที่เหมาะสม 3.4 ทาความสะอาดบริเวณท่ีทาผเู้ รียนนง่ั ปฏิบตั ิงานใหส้ ะอาดเรียบร้อยการวดั และประเมนิ ผล 1. ประเมินผลเขียนแผนการดาเนินงานในการพฒั นาระบบ 2. ประเมินคุณลกั ษณะนิสัยท่ีพึงประสงค์ และเจตคติท่ีดีในวชิ าชีพ

17 แบบประเมินเขยี นแผนการดาเนินงานในการพฒั นาระบบกลุ่มที่ .………...………...………...………...………...………...………...………..………..…..ชื่อ-นามสกลุ นาย/น.ส…………….............………………………….............…………………..ช่ือ-นามสกุล นาย/น.ส…………….............………………………….............…………………..ชื่อ-นามสกลุ นาย/น.ส…………….............………………………….............…………………..ช้นั /ปี ท่ี .………..กลุ่ม/หอ้ ง……………วนั /เดือน/ปี ที่ทาการระเมิน…………….............……… รายการประเมิน เกณฑ์การให้คะแนน คะแนนได้ข้นั ตอนการดาเนินงาน 4-สมเหตุสมผล เหมาะสมในหลกั การเป็นระบบ 3- ยงั มีสับสน สลบั ไปมา 1 กิจกรรมกิจกรรม 2- ยงั มีสบั สน สลบั ไปมา 2 กิจกรรมระยะเวลา 1- ยงั มีสบั สน สลบั ไปมามากกวา่ 2 กิจกรรม 3- ละเอียดชดั เจน เหมาะสมในหลกั การเป็นระบบ 2- ไมล่ ะเอียด 1 กิจกรรม 1- ไม่ละเอียดมากกวา่ 1 กิจจกรรม 3- เหมาะสมทุกกิจกรรม 2- ไมเ่ หมาะสม 1 กิจกรรม 1-ไมเ่ หมาะสมมากกวา่ 1 กิจกรรม รวมคะแนน

18 แบบฝึ กหดั หน่วยท่ี 2 เรื่อง ข้นั ตอนการพฒั นาระบบฐานข้อมูลคาส่ัง จงตอบคาถามต่อไปน้ีใหถ้ ูกตอ้ ง (คะแนนเตม็ 10 คะแนน)1. ข้นั ตอนการพฒั นาระบบฐานขอ้ มูลมีกี่ข้นั ตอนอะไรบา้ ง……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..2. วตั ถุประสงคใ์ นการศึกษาระบบงานปัจจุบนั มีอะไรบา้ ง……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..3. การศึกษาความเป็นไปได้ ในการพฒั นาระบบ มีอะไรบา้ ง……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..4. การออกแบบระบบ ตอ้ งออกแบบอะไรบา้ ง……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..5. การออกแบบฐานขอ้ มูลในระดบั ความคิด หมายถึง อะไร……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..6. การออกแบบฐานขอ้ มูลในระดบั ตรรกะ หมายถึงอะไร……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..7. การออกแบบฐานขอ้ มูลในระดบั กายภาพ หมายถึงอะไร……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..8. การพฒั นาระบบ หมายถึง อะไร……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..

199. แนวทางที่เหมาะสมในการติดต้งั ระบบงาน มีอะไรบา้ ง……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..10. การบารุงรักษาระบบ หมายถึงอะไร……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………..เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ขอ้ ละ 1 คะแนน