20201014-Fostering Environmental

รายงานวิจยั ฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผ฾นู าํ ด฾านสง่ิ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน รูปที่ 3-17 นักเรยี นกบั ถงุ ผ้าของโครงการ รูปที่ 3-18 การทากิจกรรมรกั ษาความสะอาดรว่ มกับกลุ่ม Trash Hero Hua Hin 31

รายงานวิจยั ฉบบั สมบรู ณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผ฾นู ําดา฾ นสง่ิ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน 3.3 กิจกรรมระดับสถานศึกษา 3.3.1 การสารวจสภาพแวดลอ้ มของโรงเรยี น ตารางท่ี 3-3 แสดงกิจกรรมการลงพื้นที่ในรอบที่ 2 กับโรงเรียนที่เข฾าร฽วมโครงการทั้ง 11 แห฽ง เพ่ือ เก็บข฾อมูลเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพในสถานศึกษาเป็นกิจกรรมที่เพิ่มข้ึนจากคําแนะนําของผ฾ูทรงคุณวุฒิใน การรายงานความก฾าวหนา฾ ของโครงการ เพอื่ สํารวจสภาพการจดั การสิ่งแวดล฾อม โดยเฉพาะการจัดการขยะใน โรงเรยี น พร฾อมทั้งสัมภาษณแกลุ฽มผ฾ูนํา ได฾แก฽ สมาชิกสภานักเรียน และครูที่ปรึกษา เพ่ือถอดบทเรียนเก่ียวกับ รูปแบบการจัดกิจกรรมและปใจจัยเง่ือนไขภายนอกของการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมด฾วยการจัดประชุมกล฽ุม ยอ฽ ยกบั ผ฾ูบริหารและคณาจารยแ นําเสนอผลการวิเคราะหแเชิงปริมาณและการวิเคราะหแบริบทของโรงเรียนที่มี ผลต฽อพฤติกรรม และให฾ผู฾เข฾าร฽วมอภิปรายถึงแรงจูงใจในการทํากิจกรรม และวางแผนการออกแบบกิจกรรม ในปีการศึกษาตอ฽ ไป ตารางท่ี 3-3 กิจกรรมเก็บข้อมูลระดบั สถานศกึ ษา ครง้ั วันที่ สถานที่ ผู้เข้าร่วมกิจกรรม ท่ี 1 27 ก.พ. 63 โรงเรียนเม็งรายมหาราชวทิ ยาคม ครแู ละนกั เรียน ม.4 จาํ นวน 42 คน 2 28 ก.พ. 63 โรงเรยี นจุฬาภรณราชวทิ ยาลยั คณะกรรมการนกั เรียน ครูหอพักและครู พยาบาล จํานวน 60 คน 3 28 ก.พ. 63 โรงเรียนเทศบาล 5 เดน฽ หา฾ นักเรียน ม.4 จํานวน 30 คน 4 2 ม.ี ค. 63 โรงเรยี นเชยี งของวิทยาคม คณะครฝู าุ ยสิง่ แวดลอ฾ ม จํานวน 6 คน 5 2 ม.ี ค. 63 โรงเรยี นห฾วยซ฾อวทิ ยาคมรัชมังคลาภิเษก ครูส่ิงแวดลอ฾ มและ IT จาํ นวน 2 คน 6 2 ม.ี ค. 63 โรงเรียนศึกษาสงเคราะหแแม฽จัน คณะครู จํานวน 50 คน 7 3 ม.ี ค. 63 โรงเรียนหว฾ ยสักวิทยาคม คณะครู จํานวน 4 คน 8 3 ม.ี ค. 63 โรงเรียนเทิงวิทยาคม นักเรยี น ม.4 จํานวน 50 คน 9 12 มี.ค. 63 โรงเรียนดอนชยั วิทยาคม คณะครู จํานวน 20 คน 10 12 มี.ค. 63 โรงเรียนสามคั คีวิทยาคม คณะครวู ิทยาศาสตรแและสิ่งแวดลอ฾ ม จาํ นวน 5 คน 11 13 มี.ค. 63 โรงเรยี นองคกแ ารบรหิ ารสว฽ นจังหวดั คณะครสู ิง่ แวดลอ฾ มและ IT จาํ นวน 4 เชยี งราย คน การเก็บข฾อมูลสภาพแวดล฾อมของสถานศึกษานั้นมีแนวคําถามระบบจัดการพลังงานและสิ่งแวดล฾อมใน โรงเรยี น แบ฽งออกเป็น 4 ดา฾ น ไดแ฾ ก฽ ด฾านนโยบาย ด฾านโครงสร฾างการทํางาน ด฾านการดําเนินงานและบันทึกข฾อมูล และด฾านการติดตามประเมินผล เพื่อใช฾เป็นข฾อมูลพื้นฐานให฾เข฾าใจถึงระบบจัดการด฾านส่ิงแวดล฾อมและพลังงานท่ี โรงเรยี นถือปฏบิ ัติ ณ ปจใ จุบนั ซ่งึ การสอบถามเนน฾ การพูดคุยโตต฾ อบกับคณะครู มรี ายละเอยี ดของแตล฽ ะด฾านดังน้ี 1. ด้านนโยบายส่ิงแวดล้อม สอบถามถึงมาตรการหรือนโยบายด฾านพลังงานและสิ่งแวดล฾อมของโรงเรียน มี การทบทวนหรือปรับเปล่ียนให฾เข฾ากับโรงเรียนหรือไม฽ มีการส่ือสาร สร฾างความเข฾าใจให฾กับบุคลากรและ นักเรียนอย฽างไร 32

รายงานวิจัยฉบับสมบรู ณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผ฾ูนาํ ด฾านสิ่งแวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน 2. ด้านโครงสร้างการทางาน เม่ือโรงเรียนมีนโยบายออกมาแล฾ว มีการมอบหมายหน฾าที่ให฾ผ฾ูรับผิดชอบ อย฽างไรท้ังในส฽วนของบุคลากรและคณะนักเรียน ลักษณะการทํางานเป็นแบบ Top-down หรือ Bottom-up มีการอบรมให฾ความรก฾ู บั คณะทํางานอยา฽ งไร 3. ด้านการดาเนินงานและการบันทึกข้อมูล กิจกรรมส่ิงเสริมการอนุรักษแพลังงานและสิ่งแวดล฾อมท่ีเคยทํามี อะไรบ฾าง มีการเก็บบันทึกข฾อมูลไว฾หรือไม฽ เช฽น ปริมาณขยะ การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมด฾านการคัดแยก ขยะ การลดใช฾พลาสติก รวมถงึ แผนกิจกรรมในอนาคต และเปาู หมายทโี่ รงเรียนมง฽ุ หวัง 4. ด้านการติดตามและประเมนิ ผล โรงเรยี นมกี ารติดตามและประเมินผลการดําเนินงานของกิจกรรมอย฽างไร มีการสร฾างความต฽อเนื่องในการตระหนักถึงความสําคัญของประเด็นด฾านส่ิงแวดล฾อมและพลังงานหรือไ ม฽ กจิ กรรมใดบ฾างท่ีทําแล฾วประสบผลสาํ เร็จ ความท฾าทายหรืออปุ สรรคทพ่ี บคอื อะไร เนื่องจากการทาํ กจิ กรรมในรอบท่ี 2 ของโครงการเปน็ ชว฽ งท่ถี สานการณแปใญหามลพิษทางอากาศในจังหวัด เชียงรายกําลังทวีความรุนแรง ทางโครงการจึงได฾มีกิจกรรมร฽วมกับศูนยแความเป็นเลิศด฾านปใญญาประดิษฐแแ ละ เทคโนโลยีก฽อกําเนิด (AIE) มหาวิทยาลัยแม฽ฟูาหลวงในการพัฒนาและติดตั้งเคร่ืองวัดฝุน M-Care ท่ีสามารถวัดค฽า PM2.5 ให฾กับโรงเรียนที่เข฾าร฽วมโครงการทั้ง 11 แห฽ง โดยมีวัตถุประสงคแของการติดตั้งเพื่อสร฾างความตระหนักถึง ผลกระทบต฽อสุขภาพของฝุน PM2.5 และการปฏิบัติตัวให฾เหมาะสมในสภาวะท่ีมีฝุนควันระดับต฽าง ๆ พร฾อมกับ ฝึกอบรมให฾ครูและตัวแทนนักเรียนสามารถอ฽านค฽าฝุนได฾โดยตรงบริเวณตัวเคร่ืองหรือเข฾าดูผ฽าน Web Application: http://datascience.mfu.ac.th/M-Care/fly/ ดงั ท่แี สดงในรปู ท่ี 3-19 รปู ท่ี 3-19 กิจกรรมอบรมเตรียมความพร้อมรับมือปัญหาฝุ่น PM2.5 และติดต้ังเคร่ือง M-Care 33

รายงานวจิ ยั ฉบบั สมบรู ณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผนู฾ ําด฾านสงิ่ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน 3.3.2 กจิ กรรมดา้ นสิ่งแวดล้อมกับสถานศกึ ษา ในปีที่ 1 โครงการคัดเลือกโรงเรียนในเครือข฽ายเพ่ือดําเนินกิจกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมใน 3 รูปแบบที่ แตกต฽างกันเรียงตามลําดบั เหตุการณแ ได฾แก฽ การจดั กิจกรรมบาํ เพญ็ ประโยชนแ การเป็นตัวแทนไปนําเสนอผลงานใน เวทรี ะดับนานาชาติ และกจิ กรรมสร฾างแรงบันดาลใจ สําหรับกิจกรรมบําเพ็ญประโยชนแน้ันจัดขึ้นในวันท่ี 21 กันยายน 2562 ซึ่งเป็นปีที่ 2 ที่มีการจัดกิจกรรม World Cleanup Day ทว่ั โลก โดยในจงั หวัดเชียงรายกล฽ุม Trash Hero Chiang Rai ได฾ร฽วมกันทําความสะอาดใน พื้นที่สาธารณะข฾างแม฽นํ้ากกเป็นเวลา 1 ช่ัวโมง เน่ืองจากกิจกรรมต฾องอาศัยการเดินทางมาเข฾าร฽วมและจัดข้ึนใน วันหยุดสุดสัปดาหแ ทางโครงการจึงได฾ประสานไปยังองคแกรปกครองส฽วนส฽วนท฾องถิ่นท่ีโรงเรียนตั้งอย฽ูเพื่อขอความ อนุเคราะหแเรื่องการเดินทาง และได฾รับความร฽วมมือจากเทศบาลตําบลเวียงเทิง อําเภอเทิง ท่ีนําคณะ ครูและ นักเรียนทไี่ ดเ฾ ขา฾ ร฽วมกิจกรรมของโครงการมาบําเพ็ญประโยชนแ ทั้งนี้ มีจํานวนผ฾ูเข฾าร฽วมรวมทั้งสิ้น 75 คน เก็บขยะ ได฾ 304 กโิ ลกรมั ดังที่แสดงในรูปที่ 3-20 โดยในจํานวนนี้มีนายกเทศมนตรีของเทศบาลตําบลเวียงเทิงและทีมงาน ให฾เกียรติเขา฾ รว฽ มเกบ็ ขยะในคร้ังน้ดี ว฾ ย รปู ท่ี 3-20 กิจกรรม World Cleanup Day 2019 สําหรับการนําเสนอผลงานด฾านส่ิงแวลด฾อมของโรงเรียนนั้น ทางโครงการได฾ประสานงานให฾ตัวแทนจาก โรงเรียนเทศบาล 5 เด฽นห฾าได฾เข฾าร฽วมจัดนิทรรศการ SEA of Solution 2019 ระหว฽างวันที่ 11-14 พฤศจิกายน 2562 ท่ีศูนยแประชุมแห฽งสหประชาชาติ กรุงเทพมหานคร ซ่ึงเป็นเวทีระดับนานาชาติท่ีจัดขึ้นโดยโครงการ 34

รายงานวจิ ยั ฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผู฾นําด฾านสงิ่ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน สิ่งแวดล฾อมแห฽งสหประชาชาติ UNEP/COBSEA ดังที่แสดงในรูปท่ี 3-21 โรงเรียนเทศบาล 5 เด฽นห฾า ได฾รับ คัดเลือก เน่ืองจากเป็นโรงเรียนที่มีความโดดเด฽นด฾านการจัดการส่ิงแวดล฾อมและได฾รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 ในการประกวดโรงเรียนปลอดขยะ (Zero Waste School) ในปี 2562 ที่ผ฽านมา โดยทางโครงการได฾จัดทําส่ือ ประชาสัมพันธแและวีดีทัศนแแนะนํากิจกรรมของโรงเรียนเพื่อนําไปร฽วมงาน พร฾อมกันน้ีทางหัวหน฾าโครงการวิจัยได฾ กล฽าวแนะนําโครงการในการเสวนาหาทางออกให฾กับการแก฾ไขปใญหาขยะพลาสติก โดยเน฾นความสําคัญของการ สร฾างความตระหนักและสง฽ เสริมให฾เยาวชนเข฾ามามบี ทบาทในการจัดการสิ่งแวดลอ฾ มมากข้นึ รูปท่ี 3-21 นทิ รรศการ SEA of Solution 2019 35

รายงานวจิ ัยฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผ฾นู ําด฾านสิ่งแวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน สุดท฾าย สําหรับกิจกรรมสร฾างแรงบันดาลใจ ทางโครงการได฾รับเกียรติจาก คุณวิทิตนันทแ โรจนพานิช คน ไทยคนแรกที่พิชิตยอดเขาเอเวอเรสเดินทางมาเป็นวิทยากรพิเศษที่จังหวัดเชียงรายในวันท่ี 16-17 พฤศจิกายน 2562 เน่ืองจากกิจกรรมจัดขึ้นในวันเสารแและวันอาทิตยแ ทางโครงการจึงได฾เลือกทํากิจกรรมกับโรงเรียนประจําใน เครอื ข฽ายทง้ั 2 โรงเรียน ได฾แก฽ โรงเรียนจุฬาภรณราชวทิ ยาลัย เชียงราย และโรงเรียนศึกษาสงเคราะหแแม฽จัน โดยมี ผูเ฾ ขา฾ รว฽ มทัง้ สิ้น 100 คน โดยกจิ กรรมในครงั้ นี้เริ่มจากการเล฽าประสบการณแการพิชิตยอดเขาเอเวอเรสของคุณวิทิต นันทแในช฽วงเช฾าท่ีแสดงถึงความพยายามไม฽ยอมแพ฾ต฽ออุปสรรคในการบรรลุเปูาหมายท่ีตั้งใจ จากน้ันวิทยา กรได฾ เช่ือมโยงให฾เห็นถึงความสําคัญของปใญหาส่ิงแวดล฾อม โดยเฉพาะปใญหาขยะท่ีพบบนยอดเขาและในทะเล จากน้ัน ในช฽วงบ฽ายเป็นการทํากิจกรรมร฽วมกับนักเรียนโดยการชมวีดีทัศนแสําหรับเด็กเร่ือง Earth’s Ekko: https://earthsekko.com/ และให฾นักเรียนนําเสนอถึงปใญหาขยะพลาสติกในทะเลผ฽านงานศิลปะ ท้ังในรูปแบบ ของการวาดรปู และการแสดง ดงั ท่ีเห็นในรปู ท่ี 3-22 รูปที่ 3-22 กจิ กรรมสรา้ งแรงบนั ดาลใจในการเป็นผู้นาอาสาสมัครดา้ นส่งิ แวดลอ้ ม 3.4 การวเิ คราะหข์ อ้ มลู การวิเคราะหขแ ฾อมูลในปีที่ 1 ทางโครงการเน฾นผลการวัดระดับการรับร฾ูและพฤติกรรมของเยาวชนในระดับ มัธยมศึกาตอนปลายในจังหวัดเชียงราย เพื่อเป็นข฾อมูลฐานที่ใช฾ในการติดตามการพัฒนาของเยาวชนที่เข฾าร฽วม โครงการในระยะต฽อไป โดยการวิเคราะหขแ ฾อมูลเชิงปริมาณทไี่ ด฾จากแบบสอบถามจะอาศัยสถิติเชิงพรรณนา ความถี่ ค฽าเฉล่ีย ค฽าสว฽ นเบ่ียงเบนมาตรฐาน และค฽าอัตราส฽วนร฾อยละ เป็นสําคัญ การนําเสนอสถิติเชิงพรรณนาจะรายงาน ผลทีไ่ ดจ฾ ากการตอบแบบสอบถามรายข฾อซึ่งจะทาํ ใหไ฾ ด฾รายละเอียดดงั ที่ไดแ฾ สดงในตารางท่ี 1 36

รายงานวจิ ยั ฉบับสมบรู ณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผู฾นําดา฾ นสิง่ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน ตารางท่ี 3-4 การวิเคราะหแ์ ละนาเสนอสถิติเชิงพรรณนาระดับการรบั รแู้ ละพฤตกิ รรมด้านส่งิ แวดลอ้ ม ประเดน็ จานวนคาถาม สถติ แิ ละสเกลการวดั 1. การรบั รู฾ปใญหาด฾านสิ่งแวดลอ฾ ม 5 10 อตั ราส฽วนรอ฾ ยละจาํ แนกกล฽ุมออกเปน็ 4 ระดบั 2. การรบั รู฾ข฾อมลู บุคคลดา฾ นสิ่งแวดล฾อม 5 1) ร฾ปู ใญหาและรายละเอยี ด 5 2) พอรป฾ู ญใ หาในภาพรวม 3. พฤติกรรมด฾านส่งิ แวดลอ฾ ม (ของ 5 3) เคยไดย฾ ินแตไ฽ ม฽รู฾ว฽าหนักขนาดน้ี ตวั เอง) 7 4) ไม฽เคยร฾ูเลย 4 4. การรับรพ฾ู ฤติกรรมดา฾ นสงิ่ แวดลอ฾ ม อัตราสว฽ นร฾อยละจําแนกกลุม฽ ออกเป็น 4 ระดับ (ของสมาชกิ ในครอบครวั ) 1) ร฾จู ักและติดตาม 2) พอรูจ฾ ัก 5. การรบั ร฾ูพฤติกรรมดา฾ นสิ่งแวดล฾อม 3) เคยได฾ยนิ แต฽ไมร฽ ูว฾ ฽าทาํ งานดา฾ น สวล.ดว฾ ย (ของเพื่อนนักเรียน) 4) ไมเ฽ คยร฾ูเลย 6. การประเมนิ พฤติกรรมทีเ่ ป็นมิตรต฽อ อตั ราสว฽ นรอ฾ ยละจาํ แนกกล฽มุ ออกเปน็ 4 ระดบั ส่งิ แวดลอ฾ ม (การพกกระบอกน้าํ 1) ทุกครง้ั ส฽วนตัว) 2) บ฽อยคร้งั 3) นาน ๆ ครง้ั 7. ความสนใจเข฾าร฽วมกิจกรรมดา฾ น 4) ไม฽เคย สง่ิ แวดลอ฾ ม อตั ราสว฽ นรอ฾ ยละจําแนกกลม฽ุ ออกเปน็ 4 ระดับ 1) ทุกครง้ั 2) บ฽อยครงั้ 3) นาน ๆ ครั้ง 4) ไมเ฽ คย อัตราสว฽ นรอ฾ ยละจาํ แนกกลุม฽ ออกเปน็ 4 ระดับ 1) ทุกครั้ง 2) บ฽อยครัง้ 3) นาน ๆ ครัง้ 4) ไมเ฽ คย อัตราส฽วนร฾อยละจาํ แนกกลุ฽มออกเปน็ 4 ระดบั 1) เหน็ ด฾วยมากๆ 2) ค฽อนข฾างเห็นด฾วย 3) ค฽อนข฾างไมเ฽ ห็นด฾วย 4) ไมเ฽ ห็นดว฾ ยเลย อตั ราสว฽ นร฾อยละจําแนกกล฽ุมออกเปน็ 4 ระดับ 1) สนใจและเข฾ารว฽ มแนน฽ อน 2) สนใจและอาจจะเข฾าร฽วม 3) สนใจรับร฾แู ต฽คงไมเ฽ ขา฾ ร฽วม 4) ไม฽สนใจเลย 37

รายงานวิจัยฉบบั สมบรู ณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผู฾นําดา฾ นสง่ิ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน สําหรบั การวเิ คราะหแข฾อมูลด฾วยสถิติเชิงอ฾างอิง เพ่ือทดสอบความสัมพันธแระหว฽างตัวแบบที่ระบุไว฾ในกรอบ แนวคิดของการวิจัย (รูปที่ 1-3) น้ันจะอาศัยการสร฾างการวิเคราะหแการถดถอยเชิงพหุคูณ (Multiple Regression Analysis) โดยนาํ ค฽าเฉลยี่ ของตัวแปรแต฽ละด฾านท่ีแสดงในตารางที่ 3-4 มาสร฾างแบบจําลอง โดยมีค฽าระหว฽าง 1 ถึง 4 และปใจจัยส฽วนบุคคล เช฽น จํานวนสมาชิก ค฽าใช฾จ฽ายส฽วนตัวที่ได฾รับต฽อเดือน การเรียนพิเศษ การทํางานพิเศษ และธรรมชาตขิ องภมู ิลําเนาเดิม มาวิเคราะหแรว฽ มกันตามกรอบแนวคดิ ในการวเิ คราะหแทแี่ สดงในรปู ที่ 3-23 ตวั แปรอสิ ระ ตวั แปรตาม - พฤติกรรมดา้ นส่ิงแวดลอ้ ม - จานวนสมาชิก - คา่ ใชจ้ ่ายส่วนตวั ที่ไดร้ ับต่อเดือน - การเรียนพิเศษ - การทางานพเิ ศษ - ธรรมชาติของภมู ิลาเนาเดิม - การรับรู้ปัญหาดา้ นสิ่งแวดลอ้ ม - การรับรู้พฤติกรรมดา้ นส่ิงแวดลอ้ มของ สมาชิกในครอบครัว - การรับรู้พฤติกรรมดา้ นส่ิงแวดลอ้ มของ เพอื่ นนกั เรียน - การประเมินการพกกระบอกน้าส่วนตวั - ความสนใจเขา้ ร่วมกิจกรรมดา้ นส่ิงแวดลอ้ ม รูปท่ี 3-23 กรอบแนวคดิ ในการวเิ คราะห์ข้อมลู การวิเคราะหแเริ่มจากการทดสอบความสัมพันธแของตัวแปรเหล฽าน้ีในภาพรวม โดยใช฾ข฾อมูลจากกลุ฽ม ตัวอย฽างทั้งหมด จากนั้นจึงทําการแยกกล฽ุมนักเรียนเพ่ือวิเคราะหแตามข฾อมูลเชิงคุณภาพจากการสังเกตและ สัมภาษณแเก่ียวกับระดับนโยบายและการจัดการส่ิงแวดล฾อมของโรงเรียน เพื่อวิเคราะหแว฽าปใจจัยท่ีมีอิทธิพลต฽อ พฤติกรรมของนักเรียนแตกต฽างไปตามสภาพแวดล฾อมของสถานศึกษาหรือไม฽ อย฽างไร โดยอาศัยการวิเคราะหแการ ถดถอยเชงิ พหุคูณ (Multiple Regression Analysis) 38

บทท่ี 4 ผลการศึกษา บทน้ีนําเสนอการผลการศึกษาของโครงการเริ่มจากการวิเคราะหแผลการสาํ รวจการรับร฾ูและพฤติกรรมด฾าน สง่ิ แวดลอ฾ มของเยาวชนในโรงเรยี นระดับชั้นมธั ยมศึกษาตอนปลายเพ่ือเป็นข฾อมูลฐานของการดําเนินการต฽อไปของ โครงการ จากน้ันจะนําเสนอผลของกิจกรรมการส฽งเสริมการรับร฾ูและการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของเยาวชนใน ระดับปจใ เจกบุคคลในรอบที่ 1 ซ่ึงพบว฽าได฾ผลค฽อนข฾างจํากัด เมื่อวิเคราะหแอิทธิพลของปใจจัยเชิงโครงสร฾างจากการ จําแนกระดับนโยบายและกิจกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมของสถานศึ กษาพบว฽ามีบทบาทในการทําให฾เกิดเงื่อนไขที่ ส฽งเสริมพฤติกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมของเยาวชน โดยเฉพาะผ฽านการสร฾างบรรทัดฐานทางสังคมจากกลุ฽มเพ่ือน ซ่ึง เป็นข฾อมูลท่ีมีความสําคัญในการปรับเปลี่ยนกิจกรรมของโครงการในรอบท่ี 2 ท่ีเพ่ิมความสําคัญกับการปรับปรุง สภาพแวดล฾อมภายในโรงเรียนใหเ฾ ออื้ ต฽อการรับร฾แู ละการเปลยี่ นแปลงพฤตกิ รรมของนักเรยี นใหม฾ ากข้นึ 4.1 ผลการสารวจระดบั การรบั รู้และพฤตกิ รรมดา้ นส่งิ แวดล้อมของเยาวชน โครงการได฾รับการตอบแบบสอบถามจากนักเรียนในจังหวัดเชียงรายรวมท้ังส้ินจํานวน 1,077 ชุด ใน จํานวนน้ีเป็นนักเรียนจากโรงเรียนประจํา (กินนอน) 2 โรงเรียน จํานวน 166 ชุด โดยในจํานวนกล฽ุมตัวอย฽าง ท้ังหมดมีนักเรียนหญิง 646 คน และนักเรียนชาย 431 คน นักเรียนส฽วนใหญ฽ร฾อยละ 50 เป็นนักเรียนช้ัน มัธยมศึกษาปีที่ 5 จํานวน538 คน ร฾อยละ 89.79 มีภูมิลําเนาอย฽ูในจังหวัดเชียงราย และร฾อยละ 65.27 อาศัยอยู฽ กับบิดามารดา ร฾อยละ 14.48 อาศัยอย฽ูกับญาติ ร฾อยละ 15.60 อาศัยอย฽ูในหอพักของโรงเรียน และร฾อยละ 3.25 อาศยั อยูใ฽ นหอพักเอกชน ตารางท่ี 4-1 แสดงสัดส฽วนของนกั เรยี นตามระดบั การรับรู฾ข฾อมูลเก่ียวกับปใญหาด฾านส่ิงแวดล฾อม ซึ่งจะเห็น วา฽ ระดับการรับรู฾ข฾อมูลด฾านสิ่งแวดล฾อมของเยาวชนในจังหวัดเชียงรายยังอย฽ูในระดับค฽อนข฾างต่ํา โดยเฉพะอย฽างยิ่ง ประเด็นปใญหาสิ่งแวดล฾อมในระดับโลก เช฽น การเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศและขยะพลาสติก โดยเฉพาะเรื่อง สถานการณขแ องภาวะโลกรอ฾ นในรายละเอยี ดเกีย่ วกับระดบั กา฿ ซเรอื นกระจกท่ีนําเสนอในข฾อคําถามน้ันนักเรียนกว฽า ร฾อยละ 40 ระบุว฽าไม฽เคยทราบมาก฽อนเลย ท้ังน้ี มีเพียงเร่ืองปใญหามลพิษทางอากาศ PM2.5 ที่เกิดข้ึนในจังหวัด เชียงรายมนี กั เรียนเกินรอ฾ ยละ 10 ทร่ี ะบวุ ฽าร฾ปู ใญหาอยา฽ งดี 39

รายงานวจิ ยั ฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผ฾ูนําด฾านสง่ิ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน ตารางท่ี 4-1 จาแนกสดั ส่วนนกั เรยี นตามระดบั การรับรขู้ ้อมลู เก่ียวกับปญั หาสิง่ แวดล้อม ระดบั การรับรู้ (ร้อยละ) เคยไดย้ นิ ขอ้ ที่ ปญั หาดา้ นส่ิงแวดล้อม รปู้ ญั หาและ พอร้ปู ัญหา แตไ่ ม่รวู้ า่ ไม่เคย รเู้ ลย รายละเอยี ด ในภาพรวม หนักขนาด 12.44 48.19 น้ี 41.32 1. ประเทศไทยปล฽อยขยะพลาสตกิ ลงสู฽ทะเล 5.11 43.08 37.23 44.20 สูงเปน็ ที่ 6 ของโลก 20.15 2. ในแตล฽ ะสัปดาหโแ ดยเฉล่ยี เรารับพลาสติก 2.60 19.78 28.97 ขนาดจ๋วิ (micro-plastics) เขา฾ สร฽ู า฽ งกาย ประมาณ 2,000 ชิน้ เทียบเท฽าเครดิตการดแ หนึ่งใบ 3. ปรมิ าณก฿าซคารแบอนไดออกไซตแ (CO2) ใน 3.99 21.08 33.24 ปจใ จบุ นั สูงเกนิ 400 ppm ซึง่ เปน็ ระดับ เดียวกับช฽วงเวลาที่ขว้ั โลกใตเ฾ คยมตี ฾นไม฾ 4. ในปี 2030 ปรมิ าณการปล฽อยกา฿ ซเรอื น 4.92 20.80 29.53 กระจกทัว่ โลกต฾องลด ร฾อยละ 60 เพ่ือ ไมใ฽ ห฾โลกรอ฾ นข้ึนเกนิ 2 องศาเซลเซียสใน ปลายศตวรรษนีต้ ามข฾อตกลงปารีส 5. หากใชม฾ าตรฐานขององคแการอนามัยโลก 12.63 39.93 27.21 (WHO) ระหวา฽ งวันท่ี 11 มกราคม ถงึ 31 พฤษภาคม 2562 ไม฽มีวันใดเลยในจังหวัด เชยี งรายท่ีมีค฽าฝุน PM 2.5 อยูใ฽ นเกณฑแดี (AQI=50 สีเขยี ว) ผลการวิเคราะหแระดับการรับร฾ูปใญหาสิ่งแวดล฾อมด฾านต฽าง ๆ เป็นเหตุผลในการสนับสนุนกิจกรรมด฾าน ส่ิงแวดล฾อมของโรงเรียนด฾วยการติดต้ัง M-Care อุปกรณแวัดฝุน PM2.5 ให฾กับโรงเรียนที่เข฾าร฽วมโครงการทั้ง 11 แห฽ง เนื่องจากปใญหามลพิษทางอากาศในจังหวัดเชียงรายเป็นเรื่องใกล฾ตัว ดังนั้นการหยิบประเด็นนี้มาใช฾เป็น จุดเริ่มต฾นจึงเป็นประเด็นที่มีโอกาสมในการขยายผลในสถานศึกษาเหล฽าน้ีได฾หากมีการให฾ข฾อมูลของพ้ืนที่อย฽าง ต฽อเนือ่ ง รปู ท่ี 4-1 แสดงตัวอยา฽ งระบบรายงานข฾อมูลคณุ ภาพอากาศของโครงการบน Web Application ท่ีเปิดให฾ เข฾าดูอยา฽ งเปน็ สาธารณะ โดยมีการรายงานคณุ ภาพอากาศ ณ ขณะน้ันและแนวโน฾มในรอบ 7 วันที่ผ฽านมา สําหรับ ข฾อมูลค฽าฝุน PM2.5 จากเคร่ืองวัดที่โรงเรียนทั้ง 11 แห฽งต้ังแต฽การติดต้ังในเดือนกุมภาพันธแ 2563 ได฾รายงานใน รูปท่ี 4-2 โดยจะเห็นว฽าค฽ามลพิษทางอากาศสูงเกินค฽ามาตรฐานของประเทศไทยต้ังแต฽เดือนกุมภาพันธแถึงเดือน เมษายนสอดคล฾องกับสถานการณแไฟปุาหมอกควันของจังหวัดเชียงราย โดยมีค฽าสูงสุดท่ีวัดได฾เท฽ากับ 341.39 มค.ก./ลบ.ม. ท่วี ดั ได฾ในวนั ที่ 15 มีนาคม 2563 ท่ีโรงเรียนศกึ ษาสงเคราะหแแมจ฽ นั 40

รายงานวิจยั ฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผ฾ูนาํ ดา฾ นสิง่ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน ทม่ี า ระบบ M-Care http://datascience.mfu.ac.th/M-Care/fly/ รปู ที่ 4-1 แสดงตวั อยา่ งการรายงานผลคณุ ภาพอากาศของโรงเรยี นที่เขา้ ร่วมโครงการ ที่มา ระบบ M-Care http://datascience.mfu.ac.th/M-Care/fly/ รปู ที่ 4-2 แสดงค่ามลพิษ PM2.5 ในสถานศกึ ษาจงั หวัดเชียงรายระหวา่ งเดือน ก.พ. – ม.ิ ย. 2563 ตารางที่ 4-2 แสดงสัดส฽วนของนักเรียนตามระดับการรับรู฾ข฾อมูลเก่ียวกับบุคคลท่ีทํางานด฾านส่ิงแวดล฾อม ซึ่งจะเห็น วา฽ ช่ือเสียงและความนยิ มในปใจจุบนั มีอทิ ธพิ ลมากกว฽าความต฽อเนื่องในการทํางานด฾านส่ิงแวดล฾อม โดยบทบาทการ ทํางานด฾านส่ิงแวดล฾อมของดาราและนักร฾องที่กําลังมีช่ือเสียงโด฽งดังในการเป็นพรีเซนเตอรแให฾กับโครงการด฾าน สิ่งแวดล฾อมของบริษัทเอกชน เช฽น อาทิวราหแ คงมาลัย (ตูน บอดี้สแลม) และศิลปินกล฽ุม BNK48 เป็นที่รับรู฾มาก ท่สี ดุ เชน฽ เดยี วกันในกลุ฽มบคุ คลท่ีมีช่ือเสียงและได฾ทํางานด฾านส่ิงแวดล฾อมอย฽างต฽อเนื่องน้ัน ชื่อเสียงและได฾รับความ สนใจจากสอื่ ในปใจจบุ นั เชน฽ การมีรายการเปน็ ของตัวเองก็มสี ฽วนทีท่ ําให฾การทาํ งานของเจษฎาภรณแ ผลดี (ต๊ิก) เป็น 41

รายงานวจิ ยั ฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผ฾นู าํ ดา฾ นสง่ิ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน ท่ีรู฾จักมากกว฽าอเล็กซแ เรนเดลลแ และท็อป พิพัฒนแ กับ นุ฽น ศิรพันธแ อภิรักษแธนากร ในส฽วนของนักรณรงคแด฾าน สิ่งแวดลอ฾ มทีไ่ มไ฽ ด฾อย฽ูในวงการบันเทิงนน้ั เยาวชนในจังหวัดเชียงรายยังไม฽ค฽อยร฾ูจักไม฽ว฽าจะเป็นนักสิ่งแวดล฾อมท้ังใน อดีตและในปใจจุบันหรือเยาวชนรุ฽นเดียวกันท่ีมีบทบาทการเรียกร฾องเพ่ือสิ่งแวดล฾อมในประเทศไทยและใน ต฽างประเทศ ตารางที่ 4-2 จาแนกสัดส่วนนักเรยี นตามระดับการรบั รขู้ ้อมลู เก่ียวกับบคุ คลที่ทางานด้านส่งิ แวดลอ้ ม ระดบั การรับรู้ (ร้อยละ) เคยไดย้ ิน ขอ้ ที่ บุคคลทม่ี บี ทบาทการรณรงค์ดา้ นสงิ่ แวดลอ้ ม รจู้ ักและ พอร้จู ัก แต่ไม่รู้ ไมเ่ คย ติดตาม งาน รู้เลย 75.02 1. เกรต฾า ทุนเบิรแก (Greta Thunberg) นักเรียนท่ี 2.23 ดา้ น สวล. หยุดเรียนทุกวันศุกรแเพื่อประท฾วงหน฾ารัฐสภา 78.09 สวีเดนให฾รัฐบาลจริงจังกับการแก฾ไขปใญหาโลก 7.99 14.11 67.87 รอ฾ นมากกวา฽ น้ี 7.34 12.44 38.35 2. พี่น฾อง Wijsen ที่เริ่มโครงการ Bye Bye Plastic 1.49 10.21 19.22 Bags ทีเ่ กาะบาหลี ประเทศอนิ โดนเี ซยี 48.38 24.23 28.41 3. เด็กหญิง ระริน สถิตธนาสาร (ลิลลี่) ท่ีย่ืนหนังสือ 2.04 27.48 ให฾รัฐมนตรีว฽าการกระทรวงศึกษาธิการเพิ่มวิชา 17.36 29.62 6.78 eco education เป็นวิชาบังคับในหลักสูตรทุก ระดบั ชั้น 32.96 24.14 21.63 39.93 12.81 4. อเล็กซแ เรนเดลลแ นักแสดงและนักร฾องลูกครึ่ง 8.54 ไทย-อังกฤษ ผู฾ก฽อตั้งศูนยแสิ่งแวดล฾อมศึกษา (EEC 35.93 21.54 Thailand) เพื่อจัดค฽ายให฾เยาวชนได฾ใกล฾ชิดกับ ธรรมชาติ 5. ท็อป พิพัฒนแ กับ นุ฽น ศิรพันธแ อภิรักษแธนากร 3.53 ดาราคู฽สามีภรรยาท่ีพัฒนาผลิตภัณฑแท่ีเป็นมิตร ต฽อสิ่งแวดล฾อม รวมถึงแอปฟลิเคช่ัน ECOLIFE เพื่อส฽งเสริมให฾คนลดการใชพ฾ ลาสติกครั้งเดียวทิ้ง 6. เจษฎาภรณแ ผลดี (ต๊ิก) นักแสดงผ฾ูรักการ 14.39 ท฽องเท่ียวธรรมชาติ ผู฾จัดและพิธีกรรายการ ทอ฽ งเทีย่ วเชิงอนรุ กั ษแ “เนวเิ กเตอรแ” 7. อาทวิ ราหแ คงมาลยั (ตูน บอดี้สแลม) พรีเซนเตอรแ 40.02 แคมเปญ “ลดวันละถุง คุณทําได฾” ของ 711 เพื่อ เปลี่ยนเป็นเงินบริจาคสมทบทุนซื้ออุปกรณแ การแพทยแมอบใหก฾ บั โรงพยาบาลศริ ิราช 8. ศิลปินกล฽ุม BNK48 ที่ร฽วมรณรงคแลดการใช฾ 20.33 พลาสติกกับ 711 ด฾วยเพลง บ฿ายบาย...นาย 42

รายงานวิจัยฉบบั สมบรู ณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผน฾ู ําดา฾ นส่ิงแวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน ระดับการรับรู้ (รอ้ ยละ) เคยไดย้ ิน ข้อที่ บุคคลท่ีมีบทบาทการรณรงค์ด้านสิ่งแวดลอ้ ม ร้จู กั และ พอรู้จกั แตไ่ ม่รู้ ไมเ่ คย ตดิ ตาม งาน รู้เลย พลาสตกิ (Kami7 Go Green) ดา้ น สวล. 62.58 9. ผู฾ช฽วยศาสตราจารยแ ดร.ธรณแ ธํารงนาวาสวัสด์ิ 3.25 10.77 22.75 49.58 นักวิชาการด฾านทะเลและสิ่งแวดล฾อม ผ฾ูมีบทบาท สําคัญในการปฏิรูปอุทยานทางทะเลและผลักดัน 17.18 21.82 การขนึ้ ทะเบยี นสัตวสแ งวนชนิดใหมข฽ องไทย 10. สืบ นาคะเสถียร นักธรรมชาติและนักอนุรักษแที่ 10.86 ทํางานปกปูองเขตรักษาพันธแุสัตวแปุาท฽ุงใหญ฽-ห฾วย ขาแข฾ง และพ้ืนท่ีอนุรักษแของประเทศไทยผ฾ูทําอัต วินิบาตเพ่ือเรียกร฾องให฾คนไทยหันมาสนใจการ อนุรักษทแ รพั ยากรธรรมชาติ ตารางที่ 4-3 แสดงสัดส฽วนของนักเรียนตามระดับพฤติกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมของตัวเอง ซึ่งจะเห็นว฽าความถี่ของ พฤตกิ รรมการใช฾น้าํ ไฟอย฽างประหยดั อย฽ูในระดับสูง ในขณะที่พฤติกรรมการรับถุงพลาสติก หลอด และการคัดแยก ขยะอยู฽ในระดับนาน ๆ ครั้ง เม่ือเปรียบเทียบกับการรับร฾ูถึงพฤติกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมของคนในครอบครัวและ เพ่ือนซ่ึงเป็นกลุ฽มอ฾างอิงท่ีมีอิทธิพลสําคัญต฽อการสร฾างบรรทัดฐานทางสังคมของนักเรียนท่ีแสดงในตารางที่ 4-4 และ 4-5 จะพบว฽าพฤติกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมของเยาวชนใกล฾เคียงกับการรับร฾ูพฤติกรรมของสมาชิกคนอื่นใน ครอบครัวมากกว฽ากล฽ุมเพ่ือน โดยการวิเคราะหแความสัมพันธแเบื้องต฾นระหว฽างสองตัวแปร พบว฽าแม฾พฤติกรรมของ เยาวชนและการรับร฾ูถึงพฤติกรรมของกล฽ุมอ฾างอิงในแต฽ละด฾านทุกคู฽จะมีสหสัมพันธแกันอย฽างนัยสําคัญทางสถิติ แต฽ สหสมั พันธกแ ับพฤติกรรมของสมาชิกในครอบครัวจะมีคา฽ สูงกว฽ากลุม฽ เพือ่ นในทุกดา฾ นยกเว฾นในด฾านการคัดแยกขยะที่ อยใู฽ นระดับใกล฾เคยี งกัน (Pearson’s Correlation = 0.457 และ 0.477) ตารางที่ 4-3 จาแนกสัดส่วนนักเรยี นตามระดับพฤติกรรมด้านส่ิงแวดล้อมของตน ความถ่ี / ความบอ่ ย (รอ้ ยละ) ข้อท่ี พฤตกิ รรมด้านสิ่งแวดล้อม ทกุ ครง้ั บอ่ ยครัง้ นาน ๆ ไมเ่ คย คร้ัง 1. ปดิ ไฟและถอดปลั๊กอุปกรณตแ ฽าง ๆ เมอื่ ไมใ฽ ชง฾ าน 54.97 36.86 6.69 0.74 2. ปิดนํ้าระหวา฽ งแปรงฟนใ และถูสบูเ฽ วลาลา฾ งมอื หรอื อาบน้ํา 46.61 34.82 14.67 3.16 3. ไม฽รับถงุ พลาสตกิ เม่อื ซอื้ สนิ ค฾าจากรา฾ นคา฾ 5.76 36.30 50.14 7.15 4. ไมใ฽ ช฾หลอดพลาสตกิ ในการด่ืมนํ้าจากแกว฾ หรือขวด 13.74 32.68 44.48 8.26 5. คดั แยกขวดพลาสติก ขวดแก฾ว กระป฻อง กระดาษจาก 20.52 41.04 34.35 3.34 ขยะทัว่ ไป 43

รายงานวิจยั ฉบับสมบรู ณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผ฾นู ําด฾านสิง่ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน ตารางที่ 4-4 จาแนกสัดส่วนนักเรยี นตามระดับพฤตกิ รรมดา้ นสิ่งแวดลอ้ มของสมาชกิ ในครอบครวั ความถี่ / ความบ่อย (รอ้ ยละ) ขอ้ ที่ พฤติกรรมดา้ นสิ่งแวดล้อม ทกุ ครงั้ บ่อยครั้ง นาน ๆ ไมเ่ คย 1. ปิดไฟและถอดปล๊ักอุปกรณตแ ฽าง ๆ เมอ่ื ไมใ฽ ชง฾ าน ครั้ง 54.87 35.65 7.52 0.65 2. ปดิ นาํ้ ระหว฽างแปรงฟในและถูสบเู฽ วลาล฾างมือหรอื อาบน้ํา 47.73 37.14 9.84 1.30 3. ไม฽รบั ถงุ พลาสติกเมื่อซ้อื สินค฾าจากรา฾ นค฾า 5.94 29.53 51.53 10.03 4. ไมใ฽ ชห฾ ลอดพลาสติกในการด่ืมน้ําจากแก฾วหรือขวด 14.95 34.35 38.44 8.36 5. คดั แยกขวดพลาสตกิ ขวดแก฾ว กระป฻อง กระดาษจาก 18.01 35.00 35.75 7.52 ขยะท่ัวไป ตารางที่ 4-5 จาแนกสดั ส่วนนักเรยี นตามระดบั พฤตกิ รรมด้านสง่ิ แวดลอ้ มของเพ่ือน ความถี่ / ความบ่อย (รอ้ ยละ) ขอ้ ท่ี พฤตกิ รรมดา้ นสิง่ แวดล้อม ทกุ ครั้ง บ่อยครัง้ นาน ๆ ไม่เคย 1. ปิดไฟและถอดปลั๊กอุปกรณตแ ฽าง ๆ เมอื่ ไมใ฽ ช฾งาน ครัง้ 30.55 41.97 20.61 3.44 2. ปดิ น้าํ ระหวา฽ งแปรงฟนใ และถูสบูเ฽ วลาลา฾ งมอื หรอื อาบนาํ้ 27.86 42.53 17.36 5.01 3. ไมร฽ บั ถงุ พลาสติกเม่อื ซอื้ สนิ ค฾าจากร฾านคา฾ 6.04 33.15 44.38 12.16 4. ไมใ฽ ชห฾ ลอดพลาสติกในการด่ืมนา้ํ จากแกว฾ หรือขวด 10.77 29.81 44.20 11.23 5. คัดแยกขวดพลาสตกิ ขวดแก฾ว กระปอ฻ ง กระดาษจาก 18.20 32.96 33.98 11.05 ขยะทั่วไป ตารางท่ี 4-6 และ 4-7 แสดงสัดส฽วนของนักเรียนตามระดับการประเมินความยากง฽ายของการปรับเปล่ียน พฤติกรรมให฾เป็นมิตรต฽อส่ิงแวดล฾อม โดยมีการพกกระบอกนํ้าส฽วนตัวเป็นตัวอย฽าง และความสนใจในการเข฾าร฽วม กจิ กรรมด฾านสิ่งแวดลอ฾ ม ซึ่งจะเห็นว฽าสว฽ นมากเห็นดว฾ ยกับคณุ สมบตั ขิ องกระบอกนา้ํ และความสนใจในการเข฾าร฽วม กจิ กรรมดา฾ นสง่ิ แวดลอ฾ มอยู฽ในระดับสูง 44

รายงานวิจยั ฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผ฾นู ําด฾านสง่ิ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน ตารางท่ี 4-6 จาแนกสดั สว่ นนักเรียนตามระดบั การประเมินการปรับเปลย่ี นพฤติกรรมมาพกกระบอกน้า ความคิดเห็น (รอ้ ยละ) ขอ้ ท่ี ข้อความ เห็นดว้ ย ค่อนขา้ ง ค่อนข้าง ไม่เห็น มาก ๆ เหน็ ด้วย ไม่เหน็ ด้วยเลย ดว้ ย 1. กระบอกนาํ้ มีความสวยงามน฽าใช฾งาน 37.05 53.85 7.71 1.02 2. กระบอกน้าํ ใชว฾ ัสดมุ ีความแข็งแรงคงทน 65.09 32.13 2.04 0.28 3. กระบอกนาํ้ มขี นาดเหมาะสม (750cc) เพียงพอต฽อ 50.79 42.53 5.20 0.74 ความต฾องการ 4. กระบอกน้ําพกพาติดตวั ไปได฾ง฽าย 54.04 34.73 9.56 0.84 5. กระบอกนาํ้ สามารถใชส฾ ่งั เครื่องดม่ื และได฾ส฽วนลด 46.24 38.35 12.26 2.41 6. กระบอกน้ําสามารถนํามาใช฾งานได฾จริง เพราะมีตู฾ 61.37 31.85 5.66 0.56 กดนา้ํ เพียงพอ 7. กระบอกนํา้ สามารถล฾างและนํากลบั มาใช฾ซาํ้ ได฾ 81.06 16.25 1.76 0.28 ตารางที่ 4-7 จาแนกสดั สว่ นนักเรียนตามระดับความสนใจเข้ารว่ มกจิ กรรมด้านส่งิ แวดล้อม ขอ้ ที่ กจิ กรรมการรณรงคด์ า้ นสงิ่ แวดลอ้ ม สนใจ ความสนใจ (รอ้ ยละ) ไม่สนใจ และ เลย 1. Trash Hero เกบ็ ขยะท่ีตกค฾างในแหลง฽ ท฽องเทยี่ วและ เข้าร่วม สนใจ สนใจ 1.11 สถานทส่ี าธารณะ แน่นอน และ รบั รู้แต่ 4.09 อาจจะ คงไม่ 2. Earth Hour ปิดไฟในวันและเวลาท่นี ัดพรอ฾ มกันทว่ั 24.88 เขา้ รว่ ม เข้ารว่ ม 1.49 โลกเปน็ เวลา 1 ชวั่ โมงเพ่อื เป็นสญั ลักษณแการลดโลก ร฾อน 75.66 15.51 0.93 3. Chiangrai Fights Smog สรา฾ งความตระหนกั ถึง 36.95 46.15 11.88 ผลกระทบของการเผาและฝนุ PM2.5 โดยการแจก หน฾ากากใหป฾ ระชาชน 43.36 43.73 10.77 4. มอื เย็นเมืองเย็น กล฽ุมคนเมืองท่ีฝในอยากเหน็ เมือง 52.18 39.74 6.31 ร฽มเยน็ เต็มไปด฾วยตน฾ ไมแ฾ ละพรอ฾ มจะลุกขึน้ มาปลูก ตน฾ ไม฾ 45

รายงานวจิ ยั ฉบบั สมบรู ณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผู฾นําด฾านสิ่งแวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน 4.2 การส่งเสรมิ การรบั ร้แู ละพฤติกรรมด้านส่ิงแวดล้อมของเยาวชน 4.2.1 การให้ข้อมลู ผา่ นสื่อสังคมออนไลน์ ในการเพิ่มการรับรู฾ด฾านสิ่งแวดล฾อมให฾รู฾กับเยาวชนผ฽านส่ือสังคมออนไลนแนั้น เพจของโครงการมีจํานวนผู฾ แสดงความสนใจจากการแสดงเคร่ืองหมาย “ถูกใจ” (Like) จํานวนทั้งสิ้น 615 คน ทั้งน้ีเมื่อพิจารณาจากการ เปลี่ยนแปลงของจํานวนผ฾แู สดงความสนใจในเพจของโครงการทีแ่ สดงในรูปท่ี 4-3 จะเหน็ วา฽ ส฽วนใหญ฽เกิดข้ึนในช฽วง การทํากิจกรรมรอบแรกของโครงการ โดยจํานวนยอดถูกใจเมื่อส้ินสุดเดือนกันยายนจํานวน 560 ครั้งคิดเป็นร฾อย ละ 48 ของจํานวนนักเรยี นท่ีเข฾าร฽วมกิจกรรมของโครงการทัง้ สิ้น 1,169 คน รูปที่ 4-3 จานวนผู้ท่กี ดถกู ใจเพจของโครงการ FLY Volunteers สําหรับเนื้อหาของข฾อมูลที่ได฾มีการส่ือสารผ฽านเพจของโครงการตั้งแต฽วันท่ี 27 กรกฎาคม 2562 ถึง 30 มิถุนายน 2563 น้ันมีจํานวน 146 คร้ัง โดยสามารถจําแนกเป็นการให฾ข฾อมูลเกี่ยวกับปใญหาหรือผลกระทบต฽อ สง่ิ แวดลอ฾ ม (ปญใ หา) จาํ นวน 58 ครั้ง ต฾นแบบเยาวชนผ฾นู าํ ด฾านสงิ่ แวดล฾อม (ต฾นแบบ) จํานวน 18 คร้ัง พฤติกรรมท่ี ดีหรือทางออกสําหรับปใญหาด฾านส่ิงแวดล฾อม (ทางออก) จํานวน 35 คร้ัง แรงจูงใจหรือของสมนาคุณในการ เปล่ียนแปลงพฤติกรรมให฾เป็นมิตรต฽อส่ิงแวดล฾อม (แรงจูงใจ) จํานวน 8 คร้ัง และภาพจากกิจกรรมต฽าง ๆ (กจิ กรรม) จาํ นวน 27 ครง้ั โดยมรี ายละเอยี ดผลการตอบรับดงั ทีแ่ สดงในตารางท่ี 4-8 ตารางท่ี 4-8 รายละเอียดและผลการตอบรับการใหข้ ้อมูลผา่ นส่ือสงั คมออนไลน์ วนั ที่เผยแพร่ เน้อื หา ประเภท การ การมีส่วน เขา้ ถึง ร่วม 30 ม.ิ ย. 63 แมน฽ าํ้ โขงปนเปอ้ื นไมโครพลาสติกอ้ือตลอดสาย ปญใ หา 46 7 25 ม.ิ ย. 63 “ไมโครพลาสตกิ ” กําลังคุกคามชีวิตเหลา฽ นกั ล฽าเจา฾ เวหา ปญใ หา 40 3 18 ม.ิ ย. 63 พาพ฽อพนั ธแเุ ต฽ายักษกแ ลบั บ฾านหลงั รบั หนา฾ ทีช่ ฽วยเพิม่ จํานวนประชากร ทางออก 54 7 เต฽ายักษแ 8 ม.ิ ย. 63 ไมม฽ ใี ครอยากให฾บา฾ นตวั เองสกปรก สตั วนแ ํา้ ก็เช฽นกัน ปใญหา 49 2 7 ม.ิ ย. 63 นกั ดาํ นา้ํ ขอแลกแก฾วพลาสตกิ กบั เปลอื กหอย ปใญหา 81 13 5 ม.ิ ย.63 เราทุกคนอยใู฽ นมอื คณุ 5 มถิ ุนายน วันสงิ่ แวดล฾อมโลก แรงจงู ใจ 44 2 4 ม.ิ ย. 63 รายงานเผยในปี 2019 โลกสญู เสยี ผนื ปาุ ขนาด 1 สนามบอลทุก 6 ปญใ หา 33 4 วินาที 46

รายงานวิจัยฉบบั สมบรู ณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผูน฾ ําดา฾ นส่งิ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน วนั ทีเ่ ผยแพร่ เน้อื หา ประเภท การ การมีส่วน เข้าถงึ รว่ ม 28 พ.ค.63 พบจระเข฾ปุวยหนัก! ผา฽ พบพลาสตกิ เต็มท฾อง ถงึ 82 ชิ้น ปใญหา 44 9 15 พ.ค. 63 หมอช฽วยดึงเอาถงุ พลาสตกิ ออกจากเต฽าทะเล ปใญหา 32 5 7 พ.ค. 63 ขยะในน้าํ ทะเลบางแสน ปใญหา 110 16 7 พ.ค. 63 บางแสนขยะอ฽วม! หลังผ฽อนปรนวนั แรก ทง้ั จากคนในพน้ื ท่ีท้ิงและมา ปญใ หา 54 2 จากทะเล 6 พ.ค. 63 ฝูงโลมาปากขวดประมาณ 100 ตัว แหวกว฽ายอวดโฉมบรเิ วณใกล฾ แรงจงู ใจ 62 3 เกาะบอน อทุ ยานแหง฽ ชาตหิ ม฽เู กาะสมิ ลิ นั 29 เม.ย. 63 สสส.สนบั สนนุ โครงการจดั การขยะชมุ ชนในพะเยาอยา฽ งเป็นระบบ ตน฾ แบบ 78 5 26 เม.ย. 63 ฝงู โลมาอิรวด(ี หัวบาตร) สัตวแใกลส฾ ญู พันธโแุ ผล฽วา฽ ยนาํ้ ที่เกาะช฾าง แรงจูงใจ 188 25 สนกุ สนาน ช฽วงปดิ การท฽องเท่ียว บ฽งช้ีความสมบูรณทแ ะเล 18 เม.ย. 63 หน฾ากากอนามยั ใชแ฾ ล฾ว: ขยะอันตรายนับลา฾ นชน้ิ ปใญหา 114 5 16 เม.ย. 63 เปล่ยี นถงุ หว้ิ ถงุ แกง มาเปน็ อิฐบลอ็ กปูถนน ทางออก 132 18 8 เม.ย. 63 10 พ้ืนทฝี่ นุ สูงสดุ ในประเทศไทย ปญใ หา 63 8 4 เม.ย. 63 ฟน้ื ไดห฾ ากช฽วยกนั ! นักวิทยแช้ที ะเล-สตั วแนา้ํ ทัว่ โลก ฟน้ื ฟสู มบรู ณแได฾ แรงจูงใจ 51 6 ภายใน 30 ปี! 31 ม.ี ค 63 เพราะปญใ หาสิ่งแวดลอ฾ ม โลกร฾อน คือวิกฤตฉกุ เฉินส฽งผลตอ฽ ชวี ิต ปใญหา 71 6 เช฽นกัน 30 ม.ี ค. 63 ไฟปุาสาหสั ใจกลางความเจบ็ ปวดของชาวเชยี งใหม฽ และควันไฟที่เขา฾ ปญใ หา 60 2 ข้นั วิกฤต 28 ม.ี ค. 63 Earth Hour 2020 รว฽ มปิดไฟ ใหโ฾ ลกพกั กจิ กรรม 76 15 26 ม.ี ค. 63 ปอดของโลกกําลงั ถูกทําลาย ปใญหา 62 8 24 ม.ี ค. 63 แยกขยะ'เส่ียง'ติดเชอื้ ปใญหา 51 2 23 ม.ี ค. 63 แท฽งกดปุมอนามัย ไมต฽ ฾องสัมผสั ลา฾ ง-ใชซ฾ ้าํ ไดท฾ ําจากวสั ดรุ ไี ซเคลิ จาก ทางออก 78 20 ขยะแหและอวนในทะเล 11 ม.ี ค. 63 วิจยั ชี้ มลพษิ อากาศทําคนอายสุ ้ันลง 3 ปี! ตายกอ฽ นวัย 8.8 ลา฾ นคน/ ปญใ หา 54 2 ปี 5 ม.ี ค. 63 ชาว New South Wales ออสเตรเลยี เฮ ไมม฽ ไี ฟปุาแลว฾ เปน็ ครั้งแรก ปญใ หา 86 10 ตง้ั แต฽กรกฎา 2019 หลังเกดิ ไฟปาุ เกดิ ตอ฽ เนื่องยาว 240 วัน 2 ม.ี ค. 63 พบขยะหนา฾ กากอนามยั ลอยทะเล-เกลอ่ื นหาดในฮ฽องกง ปญใ หา 80 15 1 ม.ี ค. 63 โลกรอ฾ นทาํ พิษ นกั วทิ ยแชหี้ มีขวั้ โลกกินกันเองมากข้ึน ปใญหา 108 17 18 ก.พ. 63 เพลิงไหม฾ในปาุ กระทบเราอย฽างไร? ทาํ ความเขา฾ ใจวิกฤตการณแไฟปุา ปใญหา 55 3 17 ก.พ. 63 เกดิ เหตไุ ฟไหม฾ปาุ บนภกู ระดึง ทําเสียหายหนกั ราว 2,000 ไร฽ ปใญหา 67 8 4 ก.พ. 63 ชวนแยกขยะถงั สองใหข฾ องไดไ฾ ปเกดิ ใหม฽ กิจกรรม 68 4 1 ก.พ. 63 ชวนดู \"โครงการปในผา฾ สร฾างถุง!\" นําเสอื้ เกา฽ DIY คนื ชพี เปน็ ถุงผ฾าใหม฽ ตน฾ แบบ 84 15 30 ม.ค 63 RIP ยีราฟทหี่ ลุดไประหวา฽ งเคล่ือนยา฾ ย ปใญหา 134 18 30 ม.ค 63 พีน่ ก เชญิ ชวนนอ฾ ง ๆ มาเลน฽ สนุก ทบทวนความรก฾ู นั กจิ กรรม 78 11 24 ม.ค. 63 เมืองในสวีเดนต฾นแบบโลก จดั การขยะเปน็ ระบบ ตน฾ แบบ 93 13 24 ม.ค. 63 Mass Extinction การสูญพนั ธหุแ มค฽ู ร้ังแรกทีเ่ กดิ จากนํา้ มอื มนุษยแ ปใญหา 69 5 ครง้ั ท่ี 6 18 ม.ค. 63 ชวนบรจิ าคขยะที่ไม฽มที ไี่ ป ขายไมไ฽ ด฾ รไี ซเคลิ ไมไ฽ ด฾ เชน฽ ถุงขนม หลอด ทางออก 96 10 ยาสฟี ใน ซอง กลอ฽ งโฟม สง฽ ไปทําเช้อื เพลิงทดแทนถา฽ นหินได฾ 47

รายงานวจิ ัยฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผ฾ูนําด฾านสงิ่ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน วันทีเ่ ผยแพร่ เนือ้ หา ประเภท การ การมสี ว่ น เข้าถงึ รว่ ม 16 ม. ค. 63 ลอนดอนไอเดียกรนี ติดตั้งเครอ่ื งฟอกอากาศ “City Trees” ช฽วน ตน฾ แบบ 89 14 ฟอกอากาศได฾เทยี บเทา฽ ตน฾ ไม฾ 275 ตน฾ ! มุง฽ แก฾ปญใ หามลพิษและภาวะ 14 ม.ค. 63 โลกรอ฾ น ปญใ หา 111 7 8 ม.ค. 63 ปญใ หา 48 1 7 ม.ค. 63 อวสานฉลามปากเป็ดจีน ผลกระทบจากประมงเกินพกิ ดั ปใญหา 62 2 7 ม.ค. 63 ปญใ หา 114 12 ไมโครพลาสตกิ ภยั รา฾ ยทมี่ องไม฽เหน็ จิงโจ฾หนไี ฟปุา โคอาลา฽ กระหายนาํ้ บา฾ นเรอื นถกู เผา ชดุ เหยีย่ วดงตรวจบา฾ นนครปฐมยดึ ซากสตั วสแ งวน-ค฾มุ ครอง เขา- กระโหลกประดับบา฾ น อทิ ละม่ัง เลียงผา หอยมือเสอื มลู ค฽ารวม 2 แสนบาท 4 ม.ค. 63 ไข฽เตา฽ มะเฟืองถูกขโมยหมดรงั ปใญหา 114 22 26 ธ.ค. 62 116 4 รว฽ มกันปกปอู งสัตวแปุาคม฾ุ ครองเพยี งแค฽ \" ไม฽ซื้อ ไมล฽ ฽า ไมฆ฽ า฽ ไมข฽ าย ทางออก 25 ธ.ค. 62 97 21 เพราะคณุ คา฽ ของสตั วปแ ุาอย฽ทู ่ตี อนมันมีชีวติ อยู฽ \" 21 ธ.ค. 62 74 2 ทกุ ๆ ปี มฉี ลามมากถงึ 100 ล฾านตวั ถูกฆ฽า และในจาํ นวนนี้ ครบี จาก ปัญู หา 17 ธ.ค. 62 120 24 ฉลามมากถึง 73 ล฾านตัว ถกู นําไปทาํ เป็นซุปหูฉลาม 14 ธ.ค. 62 87 8 12 ธ.ค. 62 นากาโนะประกาศสภาวะฉุกเฉนิ ดา฾ นภูมอิ ากาศเปลี่ยนแปลงแล฾ว ปญใ หา 70 5 9 ธ.ค. 62 รว฽ มกบั ประชาคมโลก 109 15 7 ธ.ค. 62 วกิ ฤติโลกร฾อนทําพิษ! นํา้ ตกวิกตอเรียในซมิ บับเวและแซมเบยี แหง฾ ปใญหา 125 43 6 ธ.ค. 62 แลง฾ สดุ ในรอบรอ฾ ยปี 224 34 3 ธ.ค. 62 ขยะในทะเลท่เี มอื ง Durban ในประเทศแอฟริกาใต฾ ปใญหา 103 11 2 ธ.ค. 62 146 14 2 ธ.ค. 62 \"พลงั ของคนรุน฽ ใหม฽\" นติ ยสาร TIME ยกย฽องให฾ “เกรตา ธันเบิรแก” ตน฾ แบบ 454 29 30 พ.ย. 62 109 7 28 พ.ย. 62 เปน็ บุคคลแห฽งปี 2019 194 34 27 พ.ย. 62 ดีไซนแเนอรชแ าว Kazakhstan เปลยี่ นขยะบรรจภุ ณั ฑแพลาสติกใช฾ครง้ั ทางออก 180 32 27 พ.ย. 62 เดียวทิง้ เป็นกระเบ้อื งสสี ุดสวย 107 8 26 พ.ย. 62 94 14 25 พ.ย. 62 แคมเปญรณรงคตแ ระหนักโลกร฾อนสุดเจงเ โดย WWF และ พพิ ิธภัณฑปแ ปญใ หา 117 5 20 พ.ย. 62 108 9 18 พ.ย. 62 ราโดของสเปน 166 26 ภาพกิจกรรม FLY VOLUNTEERS ครั้งท่ี 2 โรงเรยี นศึกษาสงเคราะหแ กจิ กรรม แมจ฽ ัน. ฮาวทูทง้ิ ส฽งตอ฽ สง่ิ ของอยา฽ งไรใหเ฾ กิดประโยชนตแ อ฽ ! ทางออก Tesla เปล่ยี นแดดเป็นไฟฟูา เปดิ ตัวหลงั คาแก฾วโซลารแ ทางออก FLY Volunteers x ECOLIFE กจิ กรรม แนะนาํ ฉลากคารแบอน อกี หนง่ึ ทางเลอื กช฽วยลดโลกร฾อน ทางออก หมีข้วั โลกทโ่ี ผล฽ใกล฾แหลง฽ อาศยั มนษุ ยเแ พ่อื หาอาหาร นักวิทยแเผย ปญใ หา 25% ของอาหารพวกมนั เปน็ ขยะพลาสติก ภาพกิจกรรม FLY VOLUNTEERS ครัง้ ที่ 2 โรงเรยี นจุฬาภรณราช กิจกรรม วิทยาลยั เชยี งราย. ออสเตรเลียไฟปุา ฆา฽ โคอาลา฽ นบั พัน ปใญหา พบพลาสตกิ มากกวา฽ 7 กิโลกรมั ในตัวกวาง ปใญหา ภาชนะรักษโแ ลกจากเปลือกมะพร฾าวเหลือท้งิ COCONUT BIOWARE ทางออก ถงุ จากมันสาํ ปะหลงั ย฽อยสลายภายใน 4 เดอื น ทางออก \"ใบตองเทคโนโลย\"ี ปรับปรุงเซลล-แ ถนอมใบตองให฾สีสดอยไ฽ู ด฾นาน 3 ทางออก 48

รายงานวิจัยฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผ฾นู าํ ด฾านสิ่งแวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน วนั ที่เผยแพร่ เนือ้ หา ประเภท การ การมสี ่วน เข้าถงึ ร่วม 17 พ.ย. 62 ปี ไร฾สารเคมี ปญใ หา 13 พ.ย. 62 พบปลาฉลามวาฬที่มเี ชือกพนั รดั อยู฽ทีห่ าง ต฾นแบบ 202 64 9 พ.ย. 62 How dare you! หนดู อู ยนู฽ ะ ทางออก 128 14 8 พ.ย. 62 ปล๊กั ไฟพลงั งานแสงอาทิตยแ ทางออก 205 31 6 พ.ย. 62 ลดขยะ พกภาชนะส฽วนตัว ทางออก 135 15 2 พ.ย. 62 กระเปา฻ แฟนชั่น ทาํ จากกาบกลว฾ ย ทางออก 134 18 24 ต.ค. 62 ขวดนมหหู ้ิวสง฽ ตอ฽ ใหเ฾ ด็ก-ชาวบา฾ นแมฮ฽ ฽องสอนใส฽นํ้าดืม่ ทางออก 168 19 20 ต.ค. 62 หลอดรับประทานได฾ ทางออก 133 10 17 ต.ค. 62 ช฽องทางทําประโยชนแจากขยะพลาสติก ปญใ หา 153 26 15 ต.ค. 62 พบไมโครพลาสตกิ ในกระเพาะปลาหมึกไทย ปใญหา 116 13 14 ต.ค. 62 นทิ านมาเรยี ม ตน฾ แบบ 95 10 13 ต.ค. 62 กลมุ฽ คนช฽วยเกบ็ ขยะหลงั งานไหลเรือไฟ ปใญหา 195 76 12 ต.ค. 62 อยา฽ ลมื คดิ ถงึ ทะเลกันบ฾างนะ ทางออก 112 6 10 ต.ค. 62 แคช฽ ว฽ ยกนั แยกขยะ กช็ ว฽ ยโลกไดแ฾ ล฾วนะ ปใญหา 110 4 07 ต.ค. 62 Everything in Plastic bag ทางออก 125 12 07 ต.ค. 62 โฟมจากเหด็ แรงจงู ใจ 158 18 06 ต.ค. 62 โครงการประกวดปลกู ผักในขวดแก฾วใช฾แล฾ว กิจกรรม 88 12 04 ต.ค. 62 EcoBrick ขวดแรกมาถึงแล฾ว กิจกรรม 162 35 03 ต.ค. 62 ภาพกจิ กรรม MFU SciCamp ต฾นแบบ 182 31 Jason Momoa กลา฽ วสุนทรพจนทแ ี่สรา฾ งความตระหนกั เกีย่ วกบั 209 21 01 ต.ค. 62 ‘วกิ ฤตการณแด฾านธรรมชาตแิ ละสงิ่ แวดลอ฾ ม’ กจิ กรรม 27 ก.ย. 62 รับ Ecobricks เพือ่ ใชส฾ ร฾างเปน็ กําแพงพชิ ิตขยะ กิจกรรม 156 26 26 ก.ย. 62 ภาพกจิ กรรม Fly Volunteers กับนอ฾ ง ๆ โรงเรียนเทศบาล 5 ทางออก 634 124 24 ก.ย. 62 แซนดวแ ชิ ห฽อใบตอง ต฾นแบบ 162 16 เกรยี ตา ทนุ แบรแย นักกจิ กรรมหญงิ วยั 16 ปี ตําหนผิ น฾ู ําโลกในที่ 213 55 20 ก.ย. 62 ประชุมยูเอ็น ตน฾ แบบ 18 ก.ย. 62 นอ฾ งลิลล่ี ได฾ขน้ึ กล฽าวสนุ ทรพจนใแ นเวทสี หประชาชาติ กิจกรรม 163 21 17 ก.ย. 62 ภาพกิจกรรม Fly Volunteers กบั น฾องๆโรงเรยี นสามคั ควี ทิ ยาคม กจิ กรรม 264 162 13 ก.ย. 62 ประชาสมั พันธกแ ารเกบ็ ขยะในวนั World Cleanup Day ต฾นแบบ 175 20 09 ก.ย. 62 เคี้ยวเขยี ว บรกิ ารจดั เลี้ยงสายกรนี แรงจงู ใจ 259 26 07 ก.ย. 62 ผลการใช฾งานของ ECOLIFE กิจกรรม 99 11 ภาพกิจกรรม FLY Volunteers กบั โรงเรยี นจฬุ าภรณราชวทิ ยาลยั 168 35 04 ก.ย. 62 เชียงราย ทางออก 31 ส.ค. 62 รับบริจาคหลอด กจิ กรรม 234 39 30 ส.ค. 62 ภาพกิจกรรม FLY Volunteers กบั โรงเรยี นศกึ ษาสงเคราะหแแ ม฽จัน ตน฾ แบบ 238 133 29 ส.ค. 62 Trash Hero Kids กลับมาอกี ครงั้ ตน฾ แบบ 111 4 27 ส.ค. 62 วิธีคิดเบื้องหลังการทาํ งานของ ผศ. ดร.ธรณแ ธํารงนาวาสวัสดิ์ ทางออก 206 11 25 ส.ค. 62 “ กทม.”ทดลองติดตาข฽ายดักขยะกันลงคลอง กจิ กรรม 264 26 24 ส.ค. 62 ประชาสมั พนั ธแกจิ กรรม Trash Hero ปญใ หา 151 18 พะยูนน฾อย “มาเรยี ม” ไมใ฽ ชส฽ ตั วแทะเลตวั เดยี วทตี่ ายเพราะขยะ 256 69 พลาสตกิ 49

รายงานวจิ ัยฉบบั สมบรู ณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผู฾นําด฾านสิง่ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน วันทเี่ ผยแพร่ เน้อื หา ประเภท การ การมสี ่วน เขา้ ถึง ร่วม 24 ส.ค. 62 FLY Volunteers กบั โรงเรยี นเทศบาล ทงั้ 8 โรงเรียน กจิ กรรม 861 360 23 ส.ค. 62 MFU Voice 4 Clean Air กจิ กรรม 169 16 23 ส.ค. 62 การใชต฾ าขา฽ ยดกั ขยะใน Australia ทางออก 262 80 23 ส.ค. 62 การนําตาขา฽ ยดักขยะมาใช฾ในประเทศไทย ทางออก 169 55 22 ส.ค. 62 ปาุ Amazon ทีเ่ ป็นพนื้ ทผี่ ลติ ออกซิเจนหลักของโลกกาํ ลงั แย฽ ปใญหา 159 18 22 ส.ค. 62 ขา฽ วไฟปาุ Amazon ปญใ หา 119 13 22 ส.ค. 62 ปาุ Amazon เกิดไฟไหมต฾ ฽อเนอ่ื งมาเป็นเวลา 3 สปั ดาหแแ ลว฾ ปใญหา 52 4 22 ส.ค. 62 ไฟไหมป฾ าุ แอมะซอน นาน 3 สปั ดาหแ ปญใ หา 109 34 แต฽สอื่ ไทยค฽อนข฾างเงียบ 22 ส.ค. 62 พะยูนตายสําคัญต฽อระบบนิเวศนแยงั ไง ปใญหา 187 42 22 ส.ค. 62 ภาพจากเหตกุ ารณไแ ฟไหม฾ปุา AMAZON ปใญหา 164 109 21 ส.ค. 62 \"ขยะท่ที ฽านทิง้ ลงทะเล ได฾สงั หารชวี ิตเหล฽าน้แี ลว฾ \" ปญใ หา 218 95 21 ส.ค. 62 Ocean plastic is estimated to kill millions of marine ปญใ หา 153 23 animals 21 ส.ค. 62 The Amazon is burning and smoke from the fires can be ปญใ หา 230 37 seen from space 21 ส.ค. 62 ตลกรา฾ ย ทีเ่ กดิ ข้นึ จริงในอนาคต ปญใ หา 205 39 20 ส.ค. 62 จวี รจากขวดพลาสตกิ ทางออก 86 6 20 ส.ค. 62 Think ก฽อนท้ิง ปญใ หา 126 20 19 ส.ค. 62 ภาพกจิ กรรม FLY Volunteers โรงเรยี นห฾วยสักวทิ ยาคม กจิ กรรม 214 104 19 ส.ค. 62 ภาพจากงานสัปดาหวแ ทิ ยาศาสตรแ กจิ กรรม 267 100 19 ส.ค. 62 ขอหนงั สือพมิ พทแ มี่ ีพุม฽ ออกมา ทางออก 161 31 19 ส.ค. 62 This is what happens. Every time we throw trash and tell ปใญหา 256 66 our planet 18 ส.ค. 62 ประชาสมั พนั ธแชวนเทย่ี วงานสัปดาหวแ ิทยาศาสตรแ กิจกรรม 95 16 17 ส.ค. 62 ทําไมมาเรียมถึงจากไป ? ปญใ หา 197 60 17 ส.ค. 62 RIP มาเรยี ม ปญใ หา 210 77 16 ส.ค. 62 ด.ช. ปรีชา จอดนอก นอ฾ งโอมาน เกบ็ ขวดขาย เพือ่ เป็นทุนการศกึ ษา ต฾นแบบ 133 14 16 ส.ค. 62 ภาพกิจกรรม FLY Volunteers โรงเรยี นดอนชยั วิทยาคม กจิ กรรม 179 113 16 ส.ค. 62 ชวนรว฽ มทาํ Challenge ใหมใ฽ ส฽ใจโลก ทางออก 139 28 15 ส.ค. 62 Rubber Killer ทางออก 138 30 14 ส.ค. 62 Every year over 100 million marine birds and mammals ปใญหา 125 16 die due to plastic 14 ส.ค. 62 ภาพกจิ กรรม FLY Volunteers โรงเรียนองคกแ ารบรหิ ารส฽วนจงั หวดั กิจกรรม 158 89 เชยี งราย 14 ส.ค. 62 หลอดพลาสติกทเ่ี ก็บไดจ฾ ากหาดบางกระเจ฾าในเวลาแคไ฽ มก฽ ่ชี วั่ โมง ปญใ หา 92 22 14 ส.ค. 62 เมือ่ ขยะไมใ฽ ชข฽ ยะ แต฽คอื แหลง฽ ทรพั ยากร ตน฾ แบบ 83 17 12 ส.ค. 62 นศ.ม.อบุ ลฯ วง่ิ เทรนดแใหม฽ Plogging Run วิง่ ไปเกบ็ ขยะไป ใส฽ใจ ต฾นแบบ 112 24 สิง่ แวดล฾อม 12 ส.ค. 62 ประชาสมั พนั ธแ YouthEN For Climate Change Forum 2019 แรงจูงใจ 80 14 11 ส.ค. 62 วิธลี ดขยะพลาสติกฉบับพระสงฆแ ทางออก 83 18 50

รายงานวิจยั ฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผนู฾ าํ ด฾านสง่ิ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน วันท่ีเผยแพร่ เนอื้ หา ประเภท การ การมีสว่ น เขา้ ถึง ร่วม 09 ส.ค. 62 แกป฾ ญใ หาขยะ ตอ฾ งเร่มิ ด฾วยเลิกเรยี กมนั ว฽าขยะ ทางออก 69 18 09 ส.ค. 62 จักรยานกานา฽ กโ฾ู ลก ทําจากไม฾ไผ฽ ทางออก 63 14 07 ส.ค. 62 การแปลงขยะพลาสติกให฾กลายเปน็ ถนน ทางออก 76 12 06 ส.ค. 62 Ryan Hickman เด็ก 9 ขวบ กโ฾ู ลก CEO ธุรกิจรไี ซเคิล ตน฾ แบบ 69 20 05 ส.ค. 62 ผลการใชง฾ านของ ECOLIFE แรงจูงใจ 68 12 05 ส.ค. 62 อบต.อา฽ วนาง จ.กระบี่ ร฽วมกบั มรภ.เชยี งใหม฽แปลงขยะถุงพลาสติก ทางออก 77 20 เปน็ บลอ็ กปพู ้นื ถนนรไี ซเคลิ 04 ส.ค. 62 ภาพบรรยากาศบางสว฽ นของกจิ กรรม FYL Volunteers กจิ กรรม 450 124 03 ส.ค. 62 ภาพกจิ กรรม FLY Volunteers โรงเรยี นหว฾ ยซ฾อวทิ ยาคมรัชมังคลา กิจกรรม 74 28 ภิเษก 03 ส.ค. 62 ภาพกิจกรรม FLY Volunteers โรงเรียนเชียงของวทิ ยา กจิ กรรม 95 35 01 ส.ค. 62 ภาพกจิ กรรม FLY Volunteers โรงเรียนเมง็ รายมหาราชวิทยาคม กิจกรรม 77 20 01 ส.ค. 62 Speech ของเกรตา฾ ทุนแบรใแ นทป่ี ระชุมสหประชาชาติ ต฾นแบบ 53 5 27 ก.ค. 62 บทความ ธุรกิจจาก ‘ของเหลอื Moreloop ทางออก 48 7 27 ก.ค. 62 จากยอดดอยสทู฽ อ฾ งทะเล กจิ กรรม 46 7 สําหรับข฾อมลู กิจกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมน้นั มีค฽าเฉล่ียการเข฾าถึงอยู฽ที่ 218 คร้ัง และยอดผู฾ถูกใจ 64 คน และ พบว฽าข฽าวสารของโครงการและรูปภาพกิจกรรมท่ีทํากับโรงเรียนได฾รับความสนใจมากที่สุด โดยการประชาสัมพันธแ กจิ กรรมพิเศษรว฽ มกับโรงเรยี นในสังกัดของเทศบาลนครเชียงรายท้ัง 8 แห฽งในวันที่ 24 สิงหาคม 2562 ได฾รับความ สนใจมากที่สุดมีการเข฾าถึง 861 คร้ัง และมีจํานวนผ฾ูที่ถูกใจถึง 360 คน ตามมาด฾วยการลงข฾อมูลในลักษณะ เดียวกันสําหรับโรงเรียนเทศบาล 5 ท่ีมีการเข฾าถึง 634 ครั้ง และมีจํานวนผู฾ที่ถูกใจถึง 162 คนสูงท่ีสุดในหม฽ู โรงเรียนทีเ่ ขา฾ รว฽ มโครงการท้ัง 11 แหง฽ สําหรับข฾อมูลด฾านต฾นแบบของบุคคล กล฽ุมบุคคล หรือองคแการส่ิงแวดล฾อมท่ีทํางานเพื่อส่ิงแวดล฾อมและ ข฾อมลู ทางออกหรือวธิ ีการแกไ฾ ขปใญหาส่งิ แวดล฾อมนัน้ ได฾รบั ความสนใจใกล฾เคียงกัน โดยมีค฽าเฉล่ียการเข฾าถึงเท฽ากันท่ี 130 ครั้ง และยอดผู฾ถูกใจ 20 คน และพบว฽าข฽าวที่ได฾รับความสนใจมากที่สุดคือการติดต้ังตาข฽ายเพือดักขยะ พลาสติกไม฽ให฾ไหลจากแม฽น้ําไปสู฽ทะเลท่ีเริ่มมีการดําเนินการในปี 2562 ในประเทศไทยหลังจากที่ได฾มีตัวอย฽างการ ดําเนินการในลักษณะเดียวกันในต฽างประเทศ โดยมีมีจํานวนการเข฾าถึงสูงสุด 264 คร้ัง และมีจํานวนผ฾ูถูกใจสูงสุด 80 คน ตามมาด฾วยการให฾ข฾อมูลเก่ียวกับบริษัท Start-up “เคี้ยวเขียว” ที่ให฾บริการจัดเล้ียงอาหารด฾วยวัตถุดิบที่ดี ต฽อสุขภาพและส่ิงแวดล฾อม ภาชนะที่ใช฾ซํ้าได฾หรือทําจากวัสดุจากธรรมชาติเพ่ือลดขยะที่เกิดขึ้นท่ีมีการเข฾าถึงมาก ท่ีสุด 259 ครั้ง และข฽าวการเก็บขยะหลังงานไหลเรือไฟท่ีมียอดผ฾ูถูกใจมากที่สุด 79 คน ทั้งนี้มีข฾อสังเกตว฽าข฽าว กิจกรรมของนักสิ่งแวดล฾อมท่ีเคยอย฽ูในแบบสอบถาม เช฽น เกรต฾า ลิลล่ี หรือ ผู฾ช฽วยศาสตราจารยแ ดร.ธรณแ ได฾รับ ความสนใจค฽อนข฾างมากหลังจากได฾ทํากิจกรรมกับโรงเรียนท้ัง 11 แห฽งแล฾ว แต฽ข฽าวเกี่ยวกับต฾นแบบการจัด ส่งิ แวดลอ฾ มในระดบั ของเมอื งทไ่ี ม฽ได฾มีบุคคลหรือกลุม฽ บุคคลนนั้ ยังได฾รับความสนใจค฽อนข฾างจาํ กัด สําหรับข฾อมูลด฾านปใญหาสิ่งแวดล฾อมนั้นมีค฽าเฉลี่ยการเข฾าถึงอย฽ูท่ี 110 ครั้ง และยอดผู฾ถูกใจ 21 คน และ พบวา฽ สองขา฽ วที่ไดร฾ ับความสนใจมากทส่ี ดุ ไดแ฾ ก฽ ข฽าวการตายของพะยูนมาเรียมและสัตวแทะเลอื่น ๆ ท่ีมีการเข฾าถึง สูงที่สุด 256 คร้ัง เท฽ากับข฽าวภาษาอังกฤษเกี่ยวกับปใญหาขยะพลาสติก ในขณะท่ีข฽าวเกี่ยวกับเหตุการณแไฟปุาที่ ประเทศออสเตรเลียที่มีสัตวแปุาตายจํานวนมากน้ันมียอดผู฾ถูกใจสูงท่ีสุด 109 คร้ัง เช฽นเดียวกับข฽าวเกี่ยวกับการ กลับมาของฝูงโลมาอิรวดีในเขตอุทยานแห฽งชาติหม฽ูเกาะสิมิลันที่อย฽ูในกลุ฽มของข฾อมูลด฾านแรงจูงใจที่ได฾รับความ 51

รายงานวิจัยฉบบั สมบรู ณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผน฾ู ําดา฾ นสิง่ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน สนใจมากท่ีสุด โดยมกี ารเข฾าถึง 188 ครงั้ และมีจํานวนผ฾ทู ่ถี กู ใจ 25 ครั้ง แต฽ในภาพรวมข฾อมูลแรงจูงใจของกิจกรรม ทเ่ี ป็นมิตรตอ฽ ส่ิงแวดลอ฾ ม เช฽น การประกวดด฾านสิ่งแวดล฾อม และผลการลดพลาสติกของโครงการน้ันยังได฾รับความ สนใจค฽อนข฾างจาํ กัดมคี ฽าเฉลย่ี การเข฾าถงึ อย฽ทู ี่ 85 ครง้ั และยอดผูถ฾ ูกใจ 11 คนเท฽านั้น 4.2.2 ผลการปรับเปล่ียนพฤติกรรมใหเ้ ปน็ มติ รต่อส่ิงแวดลอ้ ม ในการทํากิจกรรมรอบท่ี 1 กับโรงเรียน 11 แห฽งในจังหวัดเชียงรายทางโครงการได฾ผลิตถุงผ฾าที่มี QR Code เพ่ือใช฾บันทึกการลดพลาสติกใช฾คร้ังเดียวทิ้งผ฽าน Application ECOLIFE บนโทรศัพทแมือถือ และได฾ ประชาสัมพันธแให฾นักเรียนกดถูกใจเพจของโครงการบน Facebook เพื่อติดตามข฾อมูลและข฽าวสารกิจกรรม โดยมี จํานวนผ฾ูใชง฾ าน ECOLIFE ของโครงการ FLY Volunteers จํานวน 575 คน (ไม฽รวมโรงเรียนเทศบาล 5 เด฽นห฾าที่มี การใช฾งานอยู฽แล฾ว 265 คน) ซ่ึงใกล฾เคียงกับยอดผ฾ูถูกใจเพจของโครงการหลังจบกิจกรรมรอบที่ 1 ดังที่ได฾นําเสนอ ไปในสว฽ นท่ีผ฽านมา Application ECOLIFE บันทึกการลดการใช฾พลาสติกใช฾คร้ังเดียวท้ิง 4 ประเภท ได฾แก฽ ถุงพลาสติก แก฾ว พลาสติก หลอดพลาสติก และช฾อนส฾อมพลาสติก ซึ่งเป็นพฤติกรรมที่เป็นมิตรต฽อส่ิงแวดล฾อมแรกท่ีทางโครงการ ส฽งเสริมให฾เยาวชนปรับเปล่ียนพฤติกรรมในฐานะปใจเจกบุคคล อย฽างไรก็ดี พบว฽าอัตราการใช฾งานของนักเรียนท่ี ผ฽านกิจกรรมของโครงการยังอย฽ูในระดับต่ํา จากจํานวนผู฾ใช฾งาน Application 575 คน มีการลดพลาสติกท้ังส้ิน 2,560 ช้ิน ดังท่ีแสดงในรูปที่ 4-4 หรือเฉลี่ยเพียง 4.45 ชิ้นต฽อคน เปรียบเทียบกับโรงเรียนเทศบาล 5 เด฽นห฾าที่มี การรณรงคแเร่อื งนี้ดว฾ ยตนเองและมผี ฾ูใชง฾ าน ECOLIFE จํานวน 265 คนและสามารถลดการใช฾พลาสติกไปได฾ 3,223 ชิ้น หรือเฉลี่ย 12.16 ช้ินต฽อคนอาจจะสรุปเบื้องต฾นได฾ว฽าการเปล่ียนแปลงพฤติกรรมจะมีประสิทธิผลมากข้ึนหาก ไดร฾ บั ความรว฽ มมอื จากสถาบนั การศกึ ษา1 รูปที่ 4-4 ยอดการลดพลาสตกิ แบบใช้ครง้ั เดียวทิ้งผ่าน ECOLIFE ของโครงการ FLY Volunteers 1 มหาวิทยาลัยแม฽ฟูาหลวงเป็นสถาบันการศึกษาทม่ี ีจํานวนผูใ฾ ชง฾ านและยอดการใชง฾ าน ECOLIFE สงู ทสี่ ดุ ในประเทศโดยมจี ํานวน ผู฾ใชง฾ าน 3,281 คน (หักจาํ นวนผ฾ูงานโครงการ FLY Volunteers) และมยี อดการลดพลาสติก 102,343 ชิ้น เฉล่ยี 31.19 ชนิ้ ต฽อคน 52

รายงานวจิ ยั ฉบับสมบรู ณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผ฾ูนาํ ดา฾ นสิ่งแวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน ผลการส฽งเสริมการเปล่ยี นแปลงพฤติกรรมระดบั ปใจเจกบุคคลด฾วยการให฾สิ่งจูงใจ โดยการจัดทัศนศึกษาไป เปน็ อาสาสมัครในการเก็บขยะที่หัวหนิ ให฾กบั เยาวชนท่ลี ดพลาสติกได฾มากน้ัน แม฾จะทําให฾เกิดการใช฾งานเพิ่มขึ้น แต฽ ก็เป็นเพียงในระยะส้ัน ๆ เท฽าน้ัน สถานการณแปใญหามลพิษทางอากาศ PM2.5 และการระบาดของโรคติดต฽อ COVID-19 ที่เปล่ียนแปลงรูปแบบการใช฾ชีวิตทําให฾สถิติการใช฾งาน Application ECOLIFE ของนักเรียนใน โครงการลดลงจนเป็นศูนยแในเดือนมิถุนายน 2563 สะท฾อนให฾เห็นถึงความไม฽คุ฾มค฽าในภาพรวมของการลงทุนกับ การสง฽ เสริมการเปลี่ยนแปลงพฤตกิ รรมของเยาวชนในระดับปใจเจกบุคคลที่ต฾องใช฾ส่ิงจูงใจท่ีมีมูลค฽าสูงแต฽ได฾ผลลัพธแ ท่ไี มย฽ ั่งยืน อยา฽ งไรก็ดี ขอ฾ สังเกตน้ไี ม฽ได฾พิจารณาถึงการเปลี่ยนแปลงเชิงคุณภาพของเยาวชนที่เข฾าร฽วมทัศนศึกษาซึ่ง ควรตอ฾ งมตี ดิ ตามเก็บขอ฾ มลู ดว฾ ยการสัมภาษณแในระยะยาวหลังเสรจ็ ส้ินโครงการต฽อไป เนื่องจากข฾อจํากัดของการทํากิจกรรมกับเยาวชนในฐานะปใจเจกบุคคลเพ่ือเปลี่ยนแปลงพฤติกรรม ประกอบกับข฾อเสนอแนะของผ฾ูทรงคุณวุฒิต฽อการรายงานความก฾าวหน฾าของโครงการท่ีให฾เพ่ิมมิติของการศึกษา ปจใ จัยเชิงโครงสร฾างของสถานศึกษาที่มีต฽อการรับรู฾และพฤติกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมของนักเรียน โครงการจึงได฾ปรับ กิจกรรมในรอบท่ี 2 ใหส฾ นบั สนุนการดาํ เนินการดา฾ นส่ิงแวดล฾อมของโรงเรยี นมากข้ึน 4.3 การสารวจและปรบั ปรงุ การจัดการส่ิงแวดล้อมของสถานศกึ ษา 4.3.1 ระดับนโยบายและการจดั การส่ิงแวดล้อมของโรงเรยี น การสํารวจการจัดการส่ิงแวดล฾อมในโรงเรียนท่ีเข฾าร฽วมโครงการทั้ง 11 แห฽ง และการสัมภาษณแคุณครูท่ี ปรึกษาคณะกรรมการนักเรียน และคุณครูผ฾ูดูแลด฾านระบบจัดการส่ิงแวดล฾อมและพลังงานในโรงเ รียนทําให฾ สามารถจําแนกโรงเรียนตามนโยบายและกิจกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมของโรงเรียนออกได฾เป็น 3 ระดับ ได฾แก฽ กล฽ุม โรงเรียนท่ีมีความพรอ฾ มสูง กลม฽ุ โรงเรยี นทีม่ คี วามพรอ฾ มปานกลาง และกล฽มุ โรงเรียนที่มคี วามพร฾อมนอ฾ ย โรงเรยี นทีม่ ีความพรอ฾ มสูง ได฾แก฽ โรงเรียนจฬุ าภรณราชวทิ ยาลยั โรงเรยี นเทศบาล 5 เดน฽ ห฾า และโรงเรียน เชยี งของวทิ ยาคม ซงึ่ เปน็ โรงเรยี นที่มีนโยบายและกิจกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมอย฽างเข฾มข฾นต้ังแต฽ก฽อนเข฾าร฽วมโครงการ โดยโรงเรียนเทศบาล 5 เด฽นห฾าและโรงเรียนเชียงของวิทยาคมเคยผ฽านการประกวดโรงเรียน Zero Waste ระดับประเทศของกรมส฽งเสริมคุณภาพส่ิงแวดล฾อม ในขณะที่โรงเรียนจุฬาภรณราชวิทยาลัยน้ันมีความเข฾มแข็งใน การบรู ณาการองคคแ วามรูด฾ ฾านวิทยาศาสตรแเข฾ากับกิจกรรมทางวิชาการและการใช฾ชีวิตของนักเรียน ดังนั้นโรงเรียน ท้ัง 3 แห฽งจึงมีคณะกรรมการนักเรียนท่ีเข฾มแข็งท่ีดําเนินการกิจกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมท่ีดําเนินการต฽อเน่ืองภายใน โรงเรียน พร฾อมได฾รับการสนับสนนุ จากผ฾ูบริหารโรงเรียนและคณาจารยแ ตัวอย฽างของกิจกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมที่พบ อาทิเช฽น การใหน฾ ักเรยี นใช฾ถุงผา฾ และกระบอกนํ้า การคัดแยกขยะ นอกจากน้ียังขยายขอบเขตการทํากิจกรรมไปถึง ชุมชนในพ้ืนที่ เช฽น นําเงินที่ได฾จากการขายขยะรีไซเคิลไปสมทบกองทุนหม฽ูบ฾าน คัดแยกกล฽องนมเพ่ือส฽งมอบให฾ กลุม฽ จกั สาน และจดิ อาสาฟ้ืนฟพู น้ื ทร่ี กรา฾ งให฾เป็นพ้ืนที่สาธารณะ เป็นตน฾ โรงเรียนท่ีมีความพร฾อมปานกลาง ได฾แก฽ โรงเรียนสามัคคีวิทยาคม โรงเรียน อบจ.เชียงราย โรงเรียนเทิง วทิ ยาคม โรงเรียนห฾วยสกั วทิ ยาคม และโรงเรียนดอนชัยวิทยาคม โดยทั้ง 5 โรงเรียนน้ีมีคณะทํางานของนักเรียนท่ี มีความกระตือรือร฾นและมีกล฽ุมตัวแทนท่ีเคยร฽วมกิจกรรม FLY Volunteers อย฽างไรก็ตาม กิจกรรมด฾าน ส่ิงแวดล฾อมที่ผ฽านมาโรงเรียนเหล฽านี้ยังไม฽เข็มแข็ง ส฽วนหนึ่งเนื่องจากโรงเรียนขนาดใหญ฽ เช฽น โรงเรียนสามัคคี วิทยาคมและโรงเรียน อบจ.เชียงรายมีนักเรียนจํานวนมาก ทีผ฽านมาจึงอาศัยการต้ังกฎตั้งระเบียบหรือข฾อบังคับ เพื่อให฾นักเรียนปฏิบัติตามเม่ืออย฽ูในโรงเรียน เช฽น เก็บขยะท่ีตกหล฽น ไม฽นําอาหารออกจากเขตโรงอาหาร แต฽ก็ พบวา฽ ไมส฽ ามารถควบคุมพฤติกรรมของนักเรยี นเมือ่ ออกนอกพื้นท่ีโรงเรียน นอกจากนนั้ โรงเรียนเหล฽านี้ยังถูกใช฾เป็น สถานที่สาธารณะในการจัดสอบของส฽วนกลางหรือเป็นสถานที่ออกกําลังกายของประชาชนทั่วไปทําให฾มีขยะ ภายนอกเข฾ามาในปริมาณมากและเกิดความค฾ุนชินกับภาพของขยะท่ีไม฽ได฾มีการคัดแยก ส฽วนโรงเรียนขนาดเล็กที่ 53

รายงานวิจยั ฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผูน฾ ําด฾านสง่ิ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน อยู฽ในกล฽ุมนี้มีปใญหาเรื่องการขาดกิจกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมท่ีต฽อเนื่อง โดยกิจกรรมที่ผ฽านมามักจัดเป็นกิจกรรม รณรงคแหรือประกวดเปน็ คร้งั คราว หรอื บรรจุไว฾ในฐานการเรยี นรู฾วิชาลูกเสือเทา฽ นัน้ โรงเรียนที่มีความพร฾อมน฾อย ได฾แก฽ โรงเรียนศึกษาสงเคราะหแแม฽จัน โรงเรียนเม็งรายมหาราชวิทยาคม และโรงเรียนห฾วยซ฾อวิทยาคม กล฽ุมน้ีเป็นโรงเรียนที่ไม฽มีกิจกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมท่ีเด฽นชัด การเข฾าร฽วมโครงการน้ี ของโรงเรยี นแมน฾ กั เรยี นจะให฾ความร฽วมมืออยา฽ งดี แตก฽ เ็ ห็นผลจากการกระตนุ฾ เพียงช฽วงระยะเวลาสั้น ๆ นักเรียนยัง ไม฽สามารถขับเคล่ือนกิจกรรมต฽อได฾ด฾วยตัวเองจําเป็นต฾องอาศัยการดูแลใกล฾ชิดและทําเป็นแบบอย฽างของครู แต฽ ภาระงานอ่ืน ๆ ของครแู ละการขาดการมอบหมายหนา฾ ท่ีใหช฾ ดั เจนกเ็ ปน็ อปุ สรรคในการทํางาน 4.3.2 สภาพแวดลอ้ มกบั พฤติกรรมด้านสิง่ แวดล้อมของนกั เรยี น ตารางท่ี 4-9 แสดงผลการวิเคราะหแแบบจําลองพฤติกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมของเยาวชนกลุ฽มตัวอย฽างซ่ึงจะ เห็นวา฽ ถา฾ ไม฽ไดจ฾ าํ แนกประเภทสถานศกึ ษา ปใจจัยที่มีผลบวกต฽อพฤติกรรมของนักเรียน ได฾แก฽ ระดับการรับรู฾ปใญหา ด฾านสิ่งแวดล฾อม ระดับการรับร฾ูข฾อมูลบุคคลท่ีทํางานด฾านส่ิงแวดล฾อม การรับร฾ูถึงพฤติกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมของ สมาชิกในครอบครัว การรับรู฾ถึงพฤติกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมของกลุ฽มเพื่อน และระดับความสนใจในการเข฾าร฽วม กิจกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อม ส฽วนปใจจัยท่ีมีผลลบต฽อพฤติกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อม ได฾แก฽จํานวนสมาชิกในครอบครัว ปใจจัยที่ไม฽มีผลอย฽างมีนัยสําคัญทางสถิติ (p value > 0.050) และไม฽ได฾ระบุในแบบจําลอง ได฾แก฽ เพศ ระดับชั้นที่ ศกึ ษาอยู฽ คา฽ ใช฾จ฽ายที่ได฾รับต฽อเดอื น การพักอาศยั กับผป฾ู กครองหรือหอพัก การทํางานพิเศษ และภูมิลําเนาที่ใกล฾ชิด กับธรรมชาติ อย฽างไรก็ดี แบบจําลองดังกล฽าวสามารถอธิบายการเปลี่ยนแปลงของพฤติกรรมได฾จํากัด โดยมีค฽า R2 เทา฽ กบั 0.347 ตารางท่ี 4-9 แบบจาลองพฤติกรรมดา้ นสงิ่ แวดล้อมของเยาวชนกลุ่มตวั อยา่ ง ตวั แปรในแบบจําลอง ค฽าสัมประสิทธ์ิการถดถอย คะแนน คา฽ สถิติ t คา฽ p value ตัวแปรตาม พฤติกรรม มาตรฐานของ ดา฾ นส่ิงแวดลอ฾ ม B Std. Error ค฽าสัมประสิทธ์ิ การถดถอย 1 คา฽ คงที่ .515 .086 5.970 .000 จาํ นวนสมาชกิ ใน -.013 .005 -.064 -2.574 .010 ครอบครวั การรบั รป฾ู ใญหา .042 .020 .058 2.137 .033 สวล. การรับร฾ูข฾อมูล .099 .021 .128 4.647 .000 บคุ คลด฾าน สวล. การรบั รพ฾ู ฤตกิ รรม .345 .023 .405 15.000 .000 สมาชกิ ในครอบครัว การรับรูพ฾ ฤตกิ รรม .123 .018 .186 6.923 .000 กลุ฽มเพื่อน ความสนใจเขา฾ รว฽ ม .124 .022 .143 5.557 .000 กิจกรรม สวล. คา฽ สัมประสทิ ธ์ิการตัดสินใจพหุคูณ R2 = 0.347 54

รายงานวิจัยฉบับสมบรู ณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผ฾ูนาํ ดา฾ นส่ิงแวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน เมื่อนําข฾อมูลเก่ียวกับระดับนโยบายและการจัดการด฾านสิ่งแวดล฾อมของโรงเรียนมาใช฾ในนการแยก วิเคราะหแอิทธิพลของปใจจัยต฽าง ๆ ต฽อพฤติกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมของเยาวชนพบว฽า พฤติกรรมของนักเรียนใน โรงเรียนที่มีความพร฾อมสูง 3 แห฽งนั้นมีปใจจัยที่มีอิทธิพลเพียง 4 ด฾าน คือ ระดับการรับร฾ูข฾อมูลบุคคลที่ทํางานด฾าน ส่ิงแวดล฾อม การรับร฾ูถึงพฤติกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมของสมาชิกในครอบครัว การรับรู฾ถึงพฤติกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อม ของกล฽ุมเพ่อื น และระดับความสนใจในการเข฾าร฽วมกิจกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อม โดยปใจจัยทั้ง 4 มีแนวโน฾มจะส฽งเสริม พฤติกรรมดา฾ นสิง่ แวดล฾อม ดงั ท่แี สดงในตารางที่ 4-10 ทัง้ นี้ แบบจําลองมคี า฽ R2 และค฽าสัมประสิทธ์ิของการรับรู฾ถึง พฤติกรรมดา฾ นสิง่ แวดล฾อมของกลมุ฽ เพ่ือนสูงกวา฽ แบบจําลองรวม ตารางที่ 4-10 แบบจาลองพฤติกรรมด้านสง่ิ แวดล้อมของนกั เรียนในโรงเรียนทมี่ ีความพรอ้ มสูง ตวั แปรในแบบจาํ ลอง ค฽าสัมประสิทธิ์การถดถอย คะแนน ค฽าสถติ ิ t คา฽ p value ตัวแปรตาม พฤติกรรม มาตรฐานของ ด฾านส่งิ แวดล฾อม B Std. Error คา฽ สัมประสิทธิ์ การถดถอย 1 ค฽าคงท่ี .404 .113 3.588 .000 การรบั รูข฾ ฾อมูล .109 .029 .157 3.710 .000 บุคคลดา฾ น สวล. การรับรูพ฾ ฤติกรรม .326 .034 .420 9.479 .000 สมาชกิ ในครอบครัว การรบั ร฾พู ฤตกิ รรม .159 .033 .223 4.883 .000 กล฽ุมเพ่ือน ความสนใจเขา฾ รว฽ ม .135 .034 .166 4.005 .000 กิจกรรม สวล. ค฽าสมั ประสิทธิ์การตดั สินใจพหุคูณ R2 = 0.403 ตารางท่ี 4-11 และตารางที่ 4-12 แสดงแบบจําลองสําหรับอธิบายพฤติกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมของนักเรียน ในโรงเรยี นทม่ี ีความพร฾อมปานกลางจํานวน 5 แหง฽ และโรงเรียนท่ีมีความพร฾อมต่ําจํานวน 3 แห฽งตามลําดับ ซ่ึงจะ เห็นว฽ามีจํานวนปใจจัยท่ีมีอิทธิพลอย฽างมีนัยสําคัญทางสถิติลดลง โดยแบบจําลองของกลุ฽มโรงเรียนที่มีความพร฾อม ปานกลางมีเพียง 3 ปใจจัย ได฾แก฽ ระดับการรับร฾ูข฾อมูลบุคคลท่ีทํางานด฾านส่ิงแวดล฾อม การรับร฾ูถึงพฤติกรรมด฾าน ส่ิงแวดล฾อมของสมาชิกในครอบครัว การรับร฾ูถึงพฤติกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมของกล฽ุมเพ่ือน และมีค฽า R2 ตํ่ากว฽า แบบจาํ ลองรวม ในขณะทีแ่ บบจําลองของโรงเรียนท่ีมีความพร฾อมต่ํานั้นมีเพียง 2 ปใจจัย คือ การรับร฾ูถึงพฤติกรรม ด฾านส่งิ แวดลอ฾ มของสมาชิกในครอบครวั และระดับความสนใจในการเข฾าร฽วมกิจกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อม โดยมีค฽า R2 ใกลเ฾ คียงกบั แบบจาํ ลองรวม 55

รายงานวิจยั ฉบบั สมบรู ณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผูน฾ ําด฾านสิ่งแวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน ตารางท่ี 4-11 แบบจาลองพฤติกรรมดา้ นสง่ิ แวดล้อมของนักเรียนในโรงเรยี นทีม่ ีความพรอ้ มปานกลาง ตัวแปรในแบบจําลอง คา฽ สมั ประสิทธ์ิการถดถอย คะแนน ค฽าสถิติ t คา฽ p value ตวั แปรตาม พฤติกรรม มาตรฐานของ ด฾านสงิ่ แวดล฾อม B Std. Error คา฽ สมั ประสทิ ธ์ิ การถดถอย 1 ค฽าคงท่ี .697 .140 4.981 .000 การรับร฾ขู อ฾ มูล .168 .036 .183 4.655 .000 บุคคลดา฾ น สวล. การรับร฾พู ฤตกิ รรม .356 .035 .414 10.140 .000 สมาชกิ ในครอบครัว การรบั รู฾พฤตกิ รรม .093 .025 .150 3.685 .000 กลมุ฽ เพื่อน ค฽าสัมประสิทธิ์การตดั สนิ ใจพหุคณู R2 = 0.266 ตารางที่ 4-12 แบบจาลองพฤตกิ รรมดา้ นสงิ่ แวดล้อมของนักเรียนในโรงเรยี นทมี่ ีความพร้อมตา่ ตัวแปรในแบบจําลอง ค฽าสมั ประสทิ ธิ์การถดถอย คะแนน ค฽าสถติ ิ t คา฽ p value ตัวแปรตาม พฤตกิ รรม มาตรฐานของ ดา฾ นส่ิงแวดลอ฾ ม B Std. Error คา฽ สัมประสทิ ธิ์ การถดถอย 1 ค฽าคงท่ี .838 .108 7.791 .000 การรบั ร฾ูพฤติกรรม .423 .048 .482 8.770 .000 สมาชิกในครอบครัว ความสนใจเข฾าร฽วม .210 .046 .253 4.606 .000 กจิ กรรม สวล. ค฽าสมั ประสทิ ธิ์การตัดสนิ ใจพหคุ ณู R2 = 0.372 เมื่อเปรียบเทียบแบบจําลองของโรงเรียนท้ัง 3 ระดับจะพบว฽า ปใจจัยรวมท่ีมีอิทธิพลต฽อพฤติกรรมด฾าน สิง่ แวดล฾อมของเยาวชนไม฽ว฽าจะอยใู฽ นสถานศกึ ษาแบบใดก็ตามคือการรับรู฾ถึงพฤติกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมของสมาชิก ในครวั เรือน ซึง่ สนับสนนุ ความคดิ ที่วา฽ ลกั ษณะนิสัยและพฤตกิ รรมท่ีดสี ร฾างไดจ฾ ากท่บี า฾ น เนือ่ งจากเยาวชนได฾รับการ กล฽อมเกลาและส่ังสมวินัยมาจากครอบครัวก฽อนเข฾าสู฽สถานศึกษาและเยาวชนเห็นพฤติกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมหลาย ประการไม฽ว฽าจะเป็นการประหยัดน้ํา การประหยัดไฟ การซ้ือของหรือบริโภคแบบเป็นมิตรต฽อสิ่งแวดล฾อมที่บ฾าน มากกว฽าทโ่ี รงเรยี น อย฽างไรก็ดี ปใจจัยท่ีมีความแตกต฽างระหว฽างกล฽ุมโรงเรียนอย฽างชัดเจน คือ การรับรู฾ถึงพฤติกรรมด฾าน สง่ิ แวดลอ฾ มของกล฽ุมเพอื่ นซ่ึงมีบทบาทสาํ คัญในหมน฽ู กั เรยี นท่อี ย฽ใู นโรงเรียนที่มีความพร฾อมสูง ดังนั้นสามารถสรุปได฾ วา฽ นโยบายและการจัดการดา฾ นสิง่ แวดลอ฾ มของโรงเรียนทาํ ให฾นกั เรยี นมีความตระหนักถึงความสําคัญของพฤติกรรม ด฾านสิ่งแวดล฾อมมากขึ้น โดยเฉพาะด฾านการแยกขยะที่เป็นประเด็นสําคัญของกิจกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมของหลาย โรงเรยี น การทาํ งานดา฾ นขยะยังมีความสนใจเนื่องจากเยาวชนมักจะไม฽ได฾เป็นผ฾ูรับผิดชอบการจัดการขยะที่บ฾านทํา 56

รายงานวิจัยฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผูน฾ ําดา฾ นสิ่งแวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน ให฾กิจกรรมของโรงเรียนและการรับร฾ูพฤติกรรมของกล฽ุมเพื่อนมีความเด฽นชัดมากขึ้น กล฽าวอีกนัยหน่ึงบริบท สภาพแวดล฾อมของโรงเรยี นที่ให฾ความสําคัญกับสิ่งแวดล฾อมมีบทบาทในการกระตุ฾น (activate) พฤติกรรมผ฽านการ สร฾างบรรทัดฐานทางสังคมในกล฽ุมเพื่อนซึ่งเป็นกล฽ุมอ฾างอิงท่ีมีอิทธิพลสูงต฽อวัยรุ฽น อย฽างไรก็ดี หากโรงเรียนไม฽ได฾มี กจิ กรรมดา฾ นสิง่ แวดลอ฾ มอย฽างเดน฽ ชัดกลไกตรงนีก้ ็จะยุติลง ดงั ทเ่ี ห็นในกลมุ฽ ของโรงเรยี นท่มี ีความพร฾อมตา่ํ นอกจากนี้ แบบจําลองยงั แสดงให฾เห็นถึงแนวทางการชักจูงให฾เยาวชนที่อย฽ูในสภาพแวดล฾อมที่แตกต฽างกัน ปรับเปล่ียนพฤติกรรมได฾มากขึ้น โดยในกลุ฽มโรงเรียนที่มีความพร฾อมปานกลางน้ันการให฾ข฾อมูลเก่ียวกับบุคคลที่ ทํางานด฾านสิ่งแวดล฾อมอาจจะเป็นการสร฾างแรงจูงใจที่ดีให฾กับเยาวชนกลุ฽มนี้ ในณะที่การกระตุ฾นนักเรียนที่อยู฽ใน โรงเรยี นกลม฽ุ ทมี่ คี วามพร฾อมตํ่าอาจจะต฾องอาศัยการออกแบบกิจกรรมที่จะทําให฾เยาวชนสนใจเข฾าร฽วมจึงจะช฽วยให฾ เกิดการเปล่ียนแปลงพฤติกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมได฾มากข้ึน ส฽วนกลุ฽มโรงเรียนที่มีความพร฾อมสูงน้ันนอกจาก ครอบครวั และกลุ฽มเพื่อนแล฾วสามารถสนับสนุนพฤติกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมของนักเรียนได฾ทั้งจากแรงบันดาลใจจาก บคุ คลตน฾ แบบหรอื ความสนใจตอ฽ กิจกรรมด฾านส่งิ แวดลอ฾ ม 57

บทที่ 5 บทสรุปและข้อเสนอแนะ โครงการการพัฒนาผ฾ูนําด฾านสิ่งแวดล฾อมในอาสาสมัครเยาวชนในปีที่ 1 ศึกษาระดับการรับร฾ูข฾อมูลด฾าน ส่ิงแวดล฾อมและปใจจัยท่ีมีอิทธิพลต฽อพฤติกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมของนักเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายใน จงั หวดั เชียงราย เพื่อเป็นพนื้ ฐานในการสรา฾ งอาสาสมัครเยาวชนที่ส฽งเสริมกจิ กรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมในอนาคต ดังนั้น คําถามสําคัญของการวิจัย คือ นักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนปลายของไทยในปใจจุบันมีความพร฾อมในการทํา กิจกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมหรือไม฽ และโครงการด฾านส่ิงแวดล฾อมจะมีวิธีการส฽งเสริมกิจกรรมให฾เกิดความค฾ุมค฽าและ ยงั่ ยืนในการทาํ งานกบั เยาวชนได฾อยา฽ งไร 5.1 สรปุ และอภิปรายผล ผลการสํารวจจากกลม฽ุ ตวั อย฽างนักเรียนในโรงเรยี นมัธยมศึกษา 11 แห฽งในจังหวัดเชียงรายพบว฽าระดับการ รบั ร฾เู ก่ียวกบั ปญใ หาและการทาํ งานด฾านสิ่งแวดล฾อมของเยาวชนยังมีอย฽ูค฽อนข฾างจํากัด นักเรียนส฽วนใหญ฽ไม฽ทราบถึง ขอ฾ เทจ็ จรงิ ทีแ่ สดงถึงความรนุ แรงและความเร฽งด฽วนที่ต฾องแก฾ไขปใญหาส่ิงแวดล฾อมระดับโลก เช฽น การเปลี่ยนแปลง สภาพภมู ิอากาศหรอื ขยะพลาสติกในทะเล อย฽างไรก็ดี การรับรู฾มีมากข้ึนสําหรับปใญหาสิ่งแวดล฾อมที่อย฽ูใกล฾ตัว เช฽น มลพษิ ทางอากาศในจงั หวัดเชยี งรายในชว฽ งฤดูไฟปาุ หมอกควัน การรับร฾ูปใญหาท่ีจํากัดอาจจะส฽งผลให฾ เยาวชนขาดแรงจงู ใจในการปรับเปล่ียนพฤติกรรมให฾เป็นมิตรต฽อสิ่งแวดล฾อม เน่ืองจากไม฽ตระหนักว฽าสิ่งท่ีทําอย฽ูนั้น สามารถทําให฾ปใญหาส่ิงแวดล฾อมที่กําลังวิกฤติรุนแรงมากข้ึน ผลการสํารวจแสดงให฾เห็นว฽าวิธีการหน่ึงที่มี ประสิทธิผลในการสร฾างการรับรู฾ให฾กับเยาวชนคือการส่ือสารผ฽านดารา นักร฾อง หรือบุคคลที่มีช่ือเสียงท่ีกําลังได฾รับ ความนิยมในปใจจุบันซ่ึงสามารถสร฾างการรับรู฾ได฾ในวงกว฾าง โดยไม฽จําเป็นต฾องเป็นบุคคลที่มีประวัติการทํางานด฾าน สงิ่ แวดล฾อม อยา฽ งไรกด็ ี วธิ กี ารน้ีอาจจะเหมาะกับการรณรงคแของหน฽วยงานหรือบริษัทขนาดใหญ฽เนื่องจากมีต฾นทุน ค฽อนขา฾ งสงู การส฽งเสริมกิจกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมในระดับปใจเจกบุคคลพบว฽า นักเรียนกว฽าครึ่งหนึ่งที่เข฾าร฽วมกิจกรรม ใหค฾ วามสนใจมาตดิ ตามข฾อมูลเพมิ่ เติม แตก฽ ารจะรักษาระดับความสนใจนั้นจําเป็นต฾องคัดเลือกเนื้อหา โดยเยาวชน มีแนวโน฾มท่ีจะให฾ความสนใจกับข฾อมูลเกี่ยวกับกิจกรรมท่ีเก่ียวข฾องกับกลุ฽มของตัวเองหรือบุคคลที่ร฾ูจักมากกว฽า กิจกรรมส฽งเสรมิ ท่ีมีแรงจูงใจซง่ึ ได฾รับความสนใจค฽อนข฾างจาํ กัด ทงั้ น้ี มขี ฾อสังเกตว฽าข฽าวสารท่ีเกี่ยวข฾องกับสัตวแปุาจะ ไดร฾ บั ความสนใจจากเยาวชนมากกว฽าข฽าวสารเกย่ี วกับสิ่งแวดลอ฾ มโดยทั่วไปในหมวดหรอื หวั ข฾อเดียวกัน การสํารวจพฤติกรรมด฾านส่ิงแวดล฾อมของเยาวชนก฽อนเข฾าร฽วมโครงการแสดงให฾เห็นว฽านักเรียนได฾รับการ ปลูกฝใงเร่ืองการประหยัดทรัพยากรและส฽วนใหญ฽มีนิสัยที่ดีในการปิดไฟและปิดน้ําเม่ือไม฽ใช฾งาน อย฽างไรก็ดี สําหรับ พฤติกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมที่ต฾องการความพยายามและกระทบต฽อความสะดวกสบายในการใช฾ชีวิต เช฽น การคัด แยกขยะ การไม฽ใช฾หลอดดูดน้ํา และการปฏิเสธไม฽รับถุงพลาสติกน้ัน สัดส฽วนเยาวชนที่ทําเป็นประจําลดลงอย฽าง ชัดเจน โดยมีไมถ฽ ึงร฾อยละ 20 ของนาํ เรยี นท่ีตอบแบบสํารวจท่ีระบุว฽าได฾ทําเป็นประจํา ซ่ึงผลการดําเนินการในการ เปลี่ยนพฤติกรรมในกล฽ุมนี้ของโครงการ โดยการจัดหาถุงผ฾าทดแทนและการส฽งเสรสิมให฾มีการใช฾งาน ECOLIFE 58

รายงานวิจยั ฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผนู฾ ําด฾านสงิ่ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน เพือ่ สรา฾ งแรงจูงใจในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมในระดับปใจเจกบุคคลนั้นพบว฽ามีต฾นทุนค฽อนข฾างสูง ทําได฾ยากและ ไมก฽ อ฽ ให฾เกดิ การสร฾างนสิ ยั ใหม฽ เห็นได฾จากยอดการใชง฾ านทีล่ ดลงหลงั การจัดกิจกรรมแต฽ละครั้งอยา฽ งรวดเรว็ ดงั นน้ั วธิ ีการที่มปี ระสิทธภิ าพสาํ หรับการส฽งเสรมิ ใหเ฾ ยาวชนมคี วามพรอ฾ มในการทํางานด฾านส่งิ แวดล฾อมคือ การสร฾างสภาพแวดล฾อมในโรงเรียนให฾เอ้ือต฽อการสร฾างพฤติกรรมด฾านสิ่งแวดล฾อมท่ีอาจจะต฾องสละความ สะดวกสบายบางส฽วนแตส฽ ามารถทาํ กจิ กรรมร฽วมกับกล฽ุมเพ่ือนได฾อย฽างต฽อเน่ือง ตัวอย฽างกิจกรรมที่พบในโรงเรียนที่ เข฾าร฽วมโครงการ ได฾แก฽ การทําธนาคารขยะ การบําเพ็ญประโยชนแด฾วยการรักษาความสะอาดในโรงเรียนและใน ชุมชน การจําแนกกล฽ุมตัวอย฽างตามระดับนโยบายและการจัดการสิ่งแวดล฾อมของโรงเรียนพบว฽าพฤติกรรมของ นักเรียนในกลุ฽มโรงเรียนที่มีความพร฾อมสูง 3 แห฽งได฾รับอิทธิพลจากทั้งการรับร฾ูเก่ียวกับพฤติกรรมของกล฽ุมเพื่อน และการรับร฾ูการทาํ งานดา฾ นสงิ่ แวดล฾อมของบคุ คลต฾นแบบภายนอก ผลการศึกษาของโครงการต฽อคําถามการวิจัยสามารถสรุปได฾ว฽ายังต฾องมีการส฽งเสริมให฾เยาวชนไทย ตระหนักถึงความสําคัญของปใญหาสิ่งแวดล฾อม โดยวิธีการที่มีประสิทธิภาพมากท่ีสุดคือการสร฾างเงื่อนไขภายใน สถานศึกษาที่กระตุ฾นให฾นักเรียนหันมาสนใจกับบทบาทของตนเองและบุคคลใกล฾ตัวในการท่ีช฽วยกันแก฾ไขปใญหา สิง่ แวดลอ฾ ม อย฽างไรก็ดี ในกรณที ่โี รงเรยี นมีข฾อจาํ กัดทางด฾านทรัพยากรทําให฾ท่ีผ฽านมาไม฽สามารถดําเนินการในส฽วน นไ้ี ด฾ อาจจะอาศยั การทาํ งานรว฽ มกับหนว฽ ยงานที่รบั ผิดชอบการจัดการสิ่งแวดลอ฾ ม เช฽น องคแกรปกครองส฽วนท฾องถ่ิน โดยเร่มิ จากประเดน็ ปญใ หาส่งิ แวดลอ฾ มใกลต฾ วั ตวั อย฽างเช฽นโรงเรียนเทิงวิทยาคมท่ีได฾รับการอนุเคราะหแจากเทศบาล ตาํ บลเวยี งเทิงในการสนับสนนุ การเดินทางเข฾าร฽วมกิจกรรมบําเพ็ญประโยชนแในวัน World Clean-up Day กับทาง โครงการ และต฽อมาไดม฾ กี ารจัดกิจกรรมทาํ ความสะอาดในตําบลร฽วมกันเป็นประจําทุกสัปดาหแจนจบภาคการศึกษา เป็นต฾น 5.2 ข้อเสนอแนะ จากผลการศึกษาของโครงการมีข฾อเสนอแนะเพ่ือส฽งเสริมให฾เยาวชนไทยมีการรับร฾ูด฾านส่ิงแวดล฾ อมและมี จติ สาธารณะ พร฾อมทีจ่ ะเตบิ โตไปเป็นคนไทย 4.0 ที่เป็นพลเมอื งทดี่ ีของประเทศและของโลก ดังน้ี 1) กระทรวงศึกษาธิการควรจะกําหนดให฾การจัดการส่ิงแวดล฾อมภายในสถานศึกษา โดยเฉพาะเรื่องการ ลดและคัดแยกขยะเป็นประเด็นสําคัญสําหรับนโยบาย “ลดเวลาเรียน เพิ่มเวลาร฾ู” เพ่ือส฽งเสริมให฾ โรงเรียนเป็นท่ีบ฽มเพาะพฤติกรรมท่ีดีเพิ่มเติมจากท่ีบ฾าน และกระตุ฾นให฾นักเรียนสนใจพฤติกรรมด฾าน ส่งิ แวดลอ฾ มของเพ่ือนท่ีเปน็ กลมุ฽ อา฾ งองิ ที่มีอิทธิพลในชว฽ งวยั นี้ 2) โครงการความรับผิดชอบต฽อสังคม (Corporate Social Responsibility หรือ CSR) ของหน฽วยงาน และบริษัทขนาดใหญ฽ท่ีมีนักเรียนในระดับมัธยมศึกษาตอนปลายเป็นกลุ฽มเปูาหมายอาจจะพิจารณา เชิญผมู฾ ีชื่อเสียงท่ีกาํ ลงั เป็นทีน่ ิยมมาเป็นพรเี ซนเตอรแ เพอ่ื ให฾เกดิ การรับร฾ูในหมู฽เยาวชน 3) การศึกษาในอนาคตควรจะมีการเนื้อหาและวิธีการสื่อสารด฾านส่ิงแวดล฾อมผ฽านส่ือสังคมออนไลนแท่ี สามารถดงึ ความสนใจของเยาวชน และปใจจัยทท่ี ําให฾เกิดผลทยี่ ่งั ยืน 59

เอกสารอา้ งอิง Ajzan, I. 1991. The theory of planned behaviour. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50: 179-211. Bamberg, S., and Schmidt, P. 1998. Changing travel-mode choice as rational choice: results from a longitudinal intervention study. Rationality and Society, 10: 223-52. Berglund, C. 2006. The assessment of households’ recycling costs: The role of personal motives. Ecological Economics, 56, 560-569. Biel, A., and Dahlstrand, U. 2005. Values and habits: a dual process model. In S. Krarup, and C. S. Russell (eds.), Environment, Information and Consumer Behaviour. Cheltenham: Edward Elgar, pp. 33-49. Burn, S.M., and Winter, P.L. 2007. Environmental Intervention Handbook for Resource Managers: A Tool for Proenvironmental Behavior Change, 2nd ed, Riverside, California: Pacific Southwest Research Station, USDA Forest Service. Cialdini, R.B., Demaine, L.J., Sagarin, B.J., Barrett, D.W., Rhoads, K., and Winter, P.L. 2006. Managing social norms for persuasive impact. Social Influence, 1(1): 3-15. Deci, E. L., and Ryan, R. M. 1985. Intrinsic Motivation and Self-determination in Human Behavior. New York: Plenum Press. Dunlap, R.E., Van Liere, K.D., 1978. The ‘new environmental paradigm’: a proposed measuring instrument and preliminary results. Journal of Environmental Education 9, 10–19 Dunlap, R.E., Van Liere, K.D., Mertig, A.g., Jones, R.E. 2000. Measuring endorsement of the new ecological paradigm: a revised NEP scale. Journal of Social Issues, 56: 369-382. EPPO (Energy Policy and Planning Office, Ministry of Energy). 2016. Indicators for emissions of carbon dioxide per gross domestic product. [Online]. Available: http://www.tdri.or.th. Fortner, R.W., Lee, J.-Y., Corney, J.R., Romanello, S., Bonnell, J., Luthy, B., Figuerido, C., and Ntsiko, N. 2000. Public understanding of climate change: certainty and willingness to act. Environmental Education Research, 6(2): 127-41. Gardner, G.T. and Stern, P.C. 1996. Environmental Problems and Human Behavior. Boston: Allyn and Bacon. Guagnano, G.A., Stern, P.C. , and Dietz, T. 1995. Influences on attitude-behavior relationships: a natural experiment with curbside recycling. Environment and Behavior, 27: 699-718. Jambeck, J. R., Geyer, R., Wilcox, C., Siegler, T. R., Perryman, M., Andrady, A. Narayan, R. and Law, K. L. 2015. Plastic waste inputs from land into the ocean. Science, 347(6223), 768-771. Kallbekken, S., and Sælen, H. 2013. ‘Nudging’ hotel guests to reduce food waste as a win-win environmental measure. Economics Letters, 119: 325-327. Kallgren, C.A., Reno, R.R. and Cialdini, R.B. 2000. A focus theory of normative conduct: when norms do and do not affect behavior. Personality and Social Psychology Bulletin, 26: 1002- 1012. 60

รายงานวิจัยฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผู฾นาํ ด฾านส่งิ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน Lehman, P.K. 2008. Application of Social Influence Strategies to Convert Concern into Relevant Action: The Case of Global Warming. Doctoral Dissertation. Virginia Polytechnic Institute and State University. Limanond, T., Butsingkorn, T., and Chermkhunthod, C. 2011. Travel behavior of university students who live on campus: A case study of rural university in Asia. Transport Policy, 18: 163-171. Manomaivibool, P., Mongkonkorn, S., Unroj, P., Dokmaingam, P. 2018. Chiang Rai Zero Waste: participatory action research to promote source separation in rural areas. Resources, Conservation and Recycling, 136, 142-152 Manomaivibool, P., Chart-asa, C., and Unroj, P. 2016. Measuring the impacts of a save food campaign to reduce food waste on campus in Thailand. Applied Environmental Research, 38 (2): 13-22. Ölander, F., and Thørgersen, J. 2006. The A-B-C of recycling. European Advances in Consumer Research, 7: 1-6. Saksornchai, J. 2019. Breathe in Thailand and die up to 4 years sooner: Research. Khaosod English, 11 มีนาคม. [Online]. Available: http://www.khaosodenglish.com/news/2019/03/11/breathe-in-thailand-and-die-up-to-4- years-sooner-researchers Schwartz, S. H. 1994. Are there universal aspects in the structure and content of human values? Journal of Social Issues, 50(4), 19-45. Singhirunnusorn, W., Luesopa, P., Pansee, J., and Sahachai. 2012. Student behavior towards energy conservation and modes of transportation: A case study in Maharakham University. Procedia -- Social and Behavioral Sciences, 35: 767-711. Staats, H., Harland, P., and Wilke, H.A.M. 2004. Effecting durable change: a team approach to improve environmental behavior in the household. Environment and Behavior, 36: 341-67. Stnacu, V., Haugaard, P., and Lähteenmäki, L. 2016. Determinants of consumer food waste behavior: two routes to food waste. Appetite, 96: 7-17. Stern, P. C. 2000. Towards a coherent theory of environmentally significant behavior. Journal of Social Issues, 56: 407-424. Tanner, C. 1999. Constraints on environmental behavior. Journal of Environmental Psychology, 19: 145-57. Thøgersen, J. 2005. How may consumer policy empower consumers for sustainable lifestyles? Journal of Consumer Policy, 28: 143-178. Uchiyama, K. 2016. Environmental Kuznets Curve Hypothesis and Carbon Dioxide Emissions. Tokyo: Springer. Verplanken, B., and Wood, W. 2006. Interventions to break and create consumer habits. Journal of Public Policy & Marketing, 25(1): 90-104. 61

รายงานวิจัยฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผูน฾ าํ ดา฾ นส่งิ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน Visscher, V.H.M., Wicklo, N., and Siegrist, M. 2016. Sorting out food waste behavior: a survey on the motivations and barriers of self-reported amounts of food waste in households. Journal of Environmental Psychology, 45: 66-78. WCED (World Commission on Environment and Development). 1987. Our Common Future. Oxford, UK: Oxford University Press. 62

รายงานวิจยั ฉบบั สมบรู ณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผนู฾ ําดา฾ นสงิ่ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน ภาคผนวกท่ี 1 ตัวอยา่ งเอกสารประชาสมั พันธ์ หนงั สอื ขอความอนุเคราะห์ และประกาศนียบตั รการเขา้ ร่วมกิจกรรม 63

รายงานวจิ ัยฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผน฾ู าํ ด฾านส่ิงแวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน 64

รายงานวจิ ัยฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผน฾ู าํ ด฾านส่ิงแวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน 65

รายงานวจิ ัยฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผน฾ู าํ ด฾านส่ิงแวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน 66

รายงานวจิ ัยฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผน฾ู าํ ด฾านส่ิงแวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน 67

รายงานวจิ ัยฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผน฾ู าํ ด฾านส่ิงแวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน 68

รายงานวิจยั ฉบับสมบรู ณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผูน฾ าํ ดา฾ นสงิ่ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน ภาคผนวกที่ 2 แบบสอบถามและรหสั การลงขอ้ มลู การรับรขู้ อ้ มูลด้านส่ิงแวดล้อมและปจั จัยทม่ี ผี ลต่อ การเขา้ รว่ มกิจกรรมด้านสิง่ แวดลอ้ มของเยาวชนในจังหวัดเชยี งราย 69

รายงานวจิ ยั ฉบบั สมบรู ณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผูน฾ ําด฾านส่งิ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน แบบสอบถามการรบั รขู้ ้อมลู ด้านส่งิ แวดลอ้ มและปัจจัยที่มีผลตอ่ การเข้า รว่ มกจิ กรรมดา้ นสง่ิ แวดล้อมของเยาวชนในจงั หวดั เชยี งราย คาช้แี จง: ● การสาํ รวจน้เี ปน็ สว฽ นหนงึ่ ของโครงการการพฒั นาผู฾นาํ ดา฾ นสง่ิ แวดลอ฾ มในอาสาสมัครเยาวชน ภายใต฾แผนงานคนไทย 4.0 ศึกษาโดย กล฽ุมวจิ ยั ระบบเศรษฐกิจหมุนเวยี นเพือ่ ประเทศไทยปลอดขยะ (CEWT) สาํ นักวชิ าวทิ ยาศาสตรแ มหาวิทยาลยั แมฟ฽ ูาหลวง ● ข฾อมูลทีไ่ ดจ฾ ากการสาํ รวจจะนําไปใช฾ในการวเิ คราะหปแ ใจจยั ทีม่ อี ทิ ธิพลตอ฽ พฤตกิ รรมด฾านสง่ิ แวดล฾อมและการเขา฾ รว฽ ม กิจกรรมอาสาสมคั รของเยาวชน เพ่อื พฒั นาองคคแ วามรูท฾ ี่จะเป็นประโยชนแในการออกแบบกจิ กรรมใหเ฾ หมาะสมกับ อาสาสมคั รระดบั เยาวชนต฽อไป ทัง้ นี้ ทางโครงการฯ มคี วามยินดที ี่จะมอบสทิ ธิประโยชนใแ นการล฾ุนรบั ของรางวลั หาก ทา฽ นยนิ ดีเปดิ เผยขอ฾ มลู รายบุคคลเพือ่ ประโยชนแในการตดิ ตามและประเมินผลสาํ เรจ็ ของกจิ กรรมของโครงการฯ ใน ระยะต฽อไป ส฽วนการนําเสนอทางผลการสาํ รวจครง้ั นผ้ี วู฾ จิ ัยจะนําเสนอผลสารวจในภาพรวมเทา่ น้ัน ● หากทา฽ นมีคําถามหรอื ขอ฾ สงสยั กรุณาติดตอ฽ อาจารยแ ดร.ปเนต มโนมยั วบิ ูลยแ หัวหน฾าโครงการ โทร 0 5391 6793 ● แบบสอบถามประกอบด฾วย 4 ตอน จาํ นวน 7 หนา฾ ใชเ฾ วลาตอบแบบสอบถามประมาณ 30 นาที ตอนท่ี 1 ขอ้ มูลทว่ั ไปของเยาวชน กรณุ าทาเคร่อื งหมาย ✔ ในช่อง □ หรือเขียนคาตอบลงในช่องว่าง ขอ้ ประเดน็ ข้อมูล ที่ ◻ 1) หญงิ ◻ 2) ชาย 1.1 เพศ S1Q1 1.2 อายุ S1Q2 ………………………….ปี (เศษของปี ถา฾ เกิน 6 เดือนคิดเป็น 1 ปี) 1.3 ระดบั การศกึ ษาของ ◻ 1) มธั ยมศึกษาปที ี่ 4 ◻ 2) มัธยมศกึ ษาปีที่ 5 ทา฽ นในปใจจุบนั S1Q3 ◻ 3) มัธยมศกึ ษาปที ี่ 6 ◻ 4) อาชีวศึกษา (ปวช. ปวส. อนุปรญิ ญา) ◻ 5) อื่นๆ (ระบุ).................................... S1Q3N 1.4 จํานวนสมาชกิ ใน รวม.. S1Q4..คน เป็นผใู฾ หญ฽ . S1Q4a..คน เด็กและเยาวชน (ตํา่ กว฽า 18 ครัวเรอื นที่อยเ฽ู ป็น ปี)..S1Q4b...คน ประจาํ 1.5 คา฽ ใชจ฾ ฽ายประจําเดือน ◻ 1) 1,000 บาท ◻ 2) 1,001-2,000 บาท ทีท่ ฽านได฾รับจากทบี่ ฾าน ◻ 3) 2,001-3,000 บาท ◻ 4) 3,001-5,000 บาท ทนุ การศึกษา และ ◻ 5) 5,001-10,000 บาท ◻ 6) 10,000 บาท ขึน้ ไป รายได฾พิเศษ S1Q5 1.6 ภมู ิลําเนาดง้ั เดมิ อาํ เภอ… S1Q6a …. จังหวัด... S1Q6b... 1.7 ที่อย฽ูอาศยั ในปจใ จุบัน ◻ 1) อยก฽ู ับบิดามารดา S1Q7 ◻ 2) อย฽กู บั ญาติ 70

รายงานวิจัยฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผน฾ู าํ ด฾านสง่ิ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน (ขอใหร้ ะบุขนาดพนื้ ที่ ◻ 3) อย฽ูหอพกั ของโรงเรยี น ด้วย) ◻ 4) อย฽หู อพกั ของเอกชน 1.8 สภาพทอ่ี ยู฽อาศัย (ตอบได฾หลายข฾อ) ◻ 5) อนื่ ๆ (ระบุ)...... ภูมิลาํ เนาดัง้ เดมิ S1Q7N................................................................................ มีตน฾ ไมจ฾ าํ นวนมาก มีสตั วเแ ล้ยี ง อย฽ูใกล฾ธรรมชาติ (ปาุ ไม฾ ทะเล) ◻ S◻1Q8a ◻ ในปใจจบุ นั (ในกรณีที่ ◻ S◻1Q8b ◻ ต฽างจากภูมิลาํ เนา ด้ังเดมิ ) 1.9 การใช฾เวลาว฽างใน จนั ทรแ องั คาร พธุ พฤหัส ศกุ รแ เสารแ เสารแ อาทติ ยแ อาทิตยแ กจิ กรรมประจํา เย็น เยน็ เยน็ เย็น เยน็ เชา฾ บา฽ ย เชา฾ บา฽ ย เรยี นพิเศษ S1Q9a ทํางานพิเศษ S1Q9b ตอนที่ 2 การรับรขู้ ้อมูลดา้ นส่งิ แวดลอ้ ม 2.1 ปัญหาสิ่งแวดลอ้ ม ขอใหร้ ะบรุ ะดับการรบั รูข้ ้อมูลเก่ยี วกับขอ้ เทจ็ จริงของปัญหาสิง่ แวดล้อมเหล่าน้ขี องทา่ นตามความเป็น จริง ขอ้ ปัญหาดา้ นสง่ิ แวดล้อม ระดบั การรับรขู้ องท่าน ที่ รปู้ ัญหา พอรู้ เคยได้ยิน ไมเ่ คยรู้ และ ปญั หาใน แต่ไม่ร้วู ่า เลย รายละเอี ภาพรวม หนัก ยด ขนาดน้ี 1. ประเทศไทยเป็นประเทศท่ปี ล฽อยขยะพลาสติกลงส฽ู S21Q1 มหาสมทุ รมากเป็นลําดบั ท่ี 6 โลก 2. ในแตล฽ ะสปั ดาหแโดยเฉลี่ยเรารับไมโครพลาสติกเข฾าสู฽ S21Q2 ร฽างกายประมาณ 2,000 ช้ิน เทียบเท฽าเครดิตการแดหนึ่งใบ 3. ความเขม฾ ขน฾ ของก฿าซคารแบอนไดออกไซตใแ นชนั้ บรรยากาศในปจใ จบุ ันสูงเกินกว฽า 400 ppm ซง่ึ เป็นระดับ S21Q3 เดยี วกับสภาพภูมอิ ากาศช฽วงเวลาทข่ี ั้วโลกใต฾เคยมีต฾นไม฾ 4. ในปี 2030 ปริมาณการปล฽อยกา฿ ซเรือนกระจกทว่ั โลกต฾อง S21Q4 71

รายงานวิจยั ฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผู฾นาํ ดา฾ นสิ่งแวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน ลดจาก 65-68 พันลา฾ นตัน CO2-eq ทีป่ ระมาณการไว฾ให฾ S21Q5 เหลอื เพียง 40 พันลา฾ นตัน CO2-eq (ร฾อยละ 60) เพ่ือ ควบคมุ ไมใ฽ หโ฾ ลกร฾อนข้นึ เกนิ 2 องศาเซลเซียสตาม เปาู หมายของข฾อตกลงปารสี 5. หากใช฾มาตรฐานขององคแการอนามัยโลก (WHO) ระหวา฽ ง วนั ท่ี 11 มกราคม ถงึ 31 พฤษภาคม 2562 ไม฽มวี นั ใดเลย ในจงั หวัดเชยี งรายที่มีค฽าฝุน PM 2.5 อยใู฽ นเกณฑแดี (AQI=50 สเี ขียว) 2.2 บคุ คลต้นแบบด้านสงิ่ แวดลอ้ ม ขอใหร้ ะบรุ ะดบั การรับรู้ข้อมูลของท่านเกี่ยวกับบทบาทของบุคคลเหลา่ นใ้ี นด้านสงิ่ แวดลอ้ มตามความ เปน็ จรงิ ขอ้ บุคคลที่มีบทบาทการรณรงค์ดา้ นสงิ่ แวดล้อม ระดบั การรบั รขู้ องทา่ น ที่ รจู้ ัก พอรูจ้ ัก เคยได้ยนิ แต่ไม่ ไมเ่ คย และ รู้ รู้เลย ติดตา ว่าเขาทางาน ม ด้าน สวล.ดว้ ย 1. เกรตา฾ ทุนเบริ แก (Greta Thunberg) นักเรียนทีห่ ยดุ เรียน S22Q1 ทกุ วนั ศุกรแเพ่ือประท฾วงหนา฾ รัฐสภาสวีเดนให฾รฐั บาลจริงจัง กบั การแกไ฾ ขปใญหาโลกร฾อนมากกว฽านี้ 2. พน่ี ฾อง Wijsen ที่เร่มิ โครงการ Bybe Bye Plastic Bags ที่ S22Q2 เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเซีย 3. เด็กหญิง ระริน สถติ ธนาสาร (ลิลล่ี) ทยี่ น่ื หนงั สอื ให฾ รัฐมนตรีว฽าการกระทรวงศึกษาธิการเพม่ิ วิชา eco S22Q3 education เปน็ วชิ าบังคบั ในหลักสตู รทุกระดบั ชั้น 4. อเล็กซแ เรนเดลลแ นักแสดงและนักร฾องลูกคร่ึงไทย-อังกฤษ ผู฾ กอ฽ ต้ังศนู ยแสิ่งแวดลอ฾ มศึกษา (EEC Thailand) เพื่อจัดคา฽ ย S22Q4 ให฾เยาวชนไดใ฾ กล฾ชดิ กบั ธรรมชาติ 5. ท็อป พิพัฒนแ กบั น฽ุน ศิรพันธแ อภริ ักษธแ นากร ดาราคูส฽ ามี ภรรยาท่ีพัฒนาผลิตภัณฑทแ ่เี ป็นมิตรตอ฽ สิ่งแวดล฾อม รวมถงึ S22Q5 แอปฟลเิ คชั่น ECOLIFE เพือ่ สง฽ เสรมิ ใหค฾ นลดการใช฾ พลาสตกิ ครัง้ เดียวทิ้ง 6. เจษฎาภรณแ ผลดี (ตก๊ิ ) นักแสดงผ฾ูรกั การท฽องเทยี่ ว S22Q6 ธรรมชาติ ผจ฾ู ดั และพิธกี รรายการท฽องเท่ียวเชิงอนรุ ักษแ “เนวิเกเตอรแ” 72

รายงานวจิ ัยฉบับสมบรู ณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผู฾นําด฾านสิง่ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน 7. อาทวิ ราหแ คงมาลยั (ตูน บอด้สี แลม) พรีเซนเตอรแแ คมเปญ S22Q7 “ลดวันละถงุ คุณทาํ ได฾” ของ 711 เพ่ือเปลีย่ นเป็นเงิน S22Q8 บรจิ าคสมทบทุนซ้อื อปุ กรณกแ ารแพทยแมอบให฾กบั S22Q9 โรงพยาบาลศริ ริ าช S22Q10 8. ศลิ ปินกล฽ุม BNK48 ท่ีร฽วมรณรงคลแ ดการใช฾พลาสติกกบั 711 ดว฾ ยเพลง บ฿ายบาย...นายพลาสตกิ (Kami7 Go Green) 9. ผช฾ู ฽วยศาสตราจารยแ ดร.ธรณแ ธาํ รงนาวาสวสั ด์ิ นักวชิ าการ ดา฾ นทะเลและสงิ่ แวดลอ฾ ม ผมู฾ ีบทบาทสําคญั ในการปฏริ ูป อทุ ยานทางทะเลและผลักดนั การขนึ้ ทะเบยี นสัตวสแ งวนชนดิ ใหมข฽ องไทย 10. สืบ นาคะเสถียร นกั ธรรมชาติและนักอนุรกั ษทแ ่ีทาํ งาน ปกปูองเขตรกั ษาพันธแสุ ตั วปแ าุ ท฽งุ ใหญ฽-หว฾ ยขาแข฾ง และพ้นื ท่ี อนุรักษแของประเทศไทยผ฾ูทําอัตวินิบาตเพ่ือเรยี กร฾องให฾คน ไทยหันมาสนใจการอนรุ ักษแทรัพยากรธรรมชาติ ตอนท่ี 3 พฤตกิ รรมดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม 3.1 พฤติกรรมปัจจุบนั ดา้ นส่ิงแวดลอ้ มในชวี ิตประจาวันของทา่ น ขอให้ระบพุ ฤติกรรมของท่านตามความเป็นจริง ขอ้ พฤติกรรมดา้ นสง่ิ แวดล้อม ความถี่ / ความบอ่ ย ท่ี ทุกครง้ั บอ่ ยครั้ง นาน ๆ ไมเ่ คย ครงั้ 1. ปิดไฟและถอดปลั๊กอุปกรณแต฽าง ๆ เมือ่ ไมใ฽ ช฾งาน S31Q1 2. ปดิ นา้ํ ระหวา฽ งแปรงฟนใ และถูสบ฽ูเวลาล฾างมือหรอื อาบนาํ้ S31Q2 3. ไมร฽ ับถงุ พลาสติกเมอ่ื ซ้อื สินค฾าจากรา฾ นค฾า S31Q3 4. ไม฽ใช฾หลอดพลาสติกในการด่ืมน้าํ จากแกว฾ หรือขวด S31Q4 5. คัดแยกขวดพลาสติก ขวดแก฾ว กระปอ฻ ง กระดาษจาก S31Q5 ขยะทว่ั ไป 3.2 พฤติกรรมปจั จุบันด้านส่ิงแวดล้อมในชวี ติ ประจาวนั ของสมาชกิ ในครอบครัวทา่ น ขอใหร้ ะบพุ ฤตกิ รรมของสมาชิกในครอบครวั ถ้าไมท่ ราบหรอื ไมเ่ คยสังเกตใหเ้ ว้นว่างไว้ ข้อ พฤตกิ รรมด้านสิง่ แวดล้อม ความถี่ / ความบอ่ ย 73

รายงานวจิ ยั ฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผู฾นาํ ดา฾ นส่งิ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน ท่ี ทกุ ครงั้ บอ่ ยคร้ัง นาน ๆ ไมเ่ คย 1. ปดิ ไฟและถอดปล๊ักอปุ กรณตแ ฽าง ๆ เม่ือไมใ฽ ช฾งาน ครงั้ S32Q1 2. ปิดนาํ้ ระหวา฽ งแปรงฟนใ และถูสบเ฽ู วลาลา฾ งมอื หรอื อาบน้าํ S32Q2 3. ไมร฽ บั ถุงพลาสตกิ เมอ่ื ซือ้ สนิ ค฾าจากร฾านค฾า S32Q3 4. ไมใ฽ ช฾หลอดพลาสติกในการดื่มน้ําจากแก฾วหรือขวด S32Q4 5. คัดแยกขวดพลาสติก ขวดแก฾ว กระป฻อง กระดาษจาก S32Q5 ขยะท่วั ไป 3.3 พฤตกิ รรมปัจจุบนั ดา้ นสง่ิ แวดลอ้ มในชวี ติ ประจาวันของเพ่ือนในกล่มุ ของท่าน ขอให้ระบุพฤตกิ รรมของเพื่อนในกลมุ่ ถา้ ไมท่ ราบหรือไม่เคยสงั เกตใหเ้ ว้นวา่ งไว้ ขอ้ พฤติกรรมด้านส่ิงแวดล้อม ความถ่ี / ความบ่อย ท่ี ทกุ ครงั้ บอ่ ยครง้ั นาน ๆ ไมเ่ คย ครั้ง 1. ปดิ ไฟและถอดปล๊ักอุปกรณแต฽าง ๆ เม่ือไมใ฽ ช฾งาน S33Q1 2. ปิดนาํ้ ระหว฽างแปรงฟในและถูสบูเ฽ วลาล฾างมือหรอื อาบน้าํ S33Q2 3. ไม฽รบั ถุงพลาสตกิ เมือ่ ซอ้ื สนิ ค฾าจากรา฾ นค฾า S33Q3 4. ไม฽ใชห฾ ลอดพลาสตกิ ในการดื่มนาํ้ จากแกว฾ หรือขวด S33Q4 5. คดั แยกขวดพลาสติก ขวดแก฾ว กระป฻อง กระดาษจาก S33Q5 ขยะทัว่ ไป ตอนท่ี 4 ความสนใจเข้าร่วมกจิ กรรมดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม 4.1 การปรบั เปลี่ยนพฤตกิ รรม ขอใหป้ ระเมนิ ความยาก-ง่ายของการปรับเปลีย่ นพฤตกิ รรมโดยใชก้ ระบอกนา้ แบบพกพาได้ (ตัวอยา่ งกระบอก นา้ Trash Hero ราคาอนั ละ 220 บาท) ท้งั นใี้ หพ้ จิ ารณาตามความคิดเห็นที่สอดคลอ้ งกับ สถานการณใ์ นชีวิตประจาวันของท่าน ข้อ ขอ้ ความ ความคิดเหน็ ที่ เห็นด้วย คอ่ นข้าง ค่อนขา้ ง ไมเ่ ห็น มาก ๆ เหน็ ดว้ ย ไมเ่ หน็ ด้วยเลย ด้วย 74

รายงานวจิ ยั ฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผูน฾ ําด฾านสงิ่ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน 1. กระบอกนา้ํ มีความสวยงามน฽าใชง฾ าน S41Q1 S41Q2 2. กระบอกนํ้าใช฾วสั ดุมคี วามแข็งแรงคงทน S41Q3 3. กระบอกนาํ้ มขี นาดเหมาะสม (750cc) เพียงพอตอ฽ ความ S41Q4 ตอ฾ งการ S41Q5 S41Q6 4. กระบอกนาํ้ พกพาติดตัวไปได฾ง฽าย S41Q7 5. กระบอกน้ําสามารถใช฾สั่งเครื่องดมื่ และได฾สว฽ นลด 6. กระบอกนํ้าสามารถนาํ มาใชง฾ านไดจ฾ ริง เพราะมีตูก฾ ดนาํ้ เพยี งพอ 7. กระบอกนาํ้ สามารถลา฾ งและนํากลบั มาใช฾ซ้ําได฾ 4.2 การเขา้ รว่ มกจิ กรรมรณรงคด์ ้านสิ่งแวดล้อม ขอให้ประเมนิ กิจกรรมรรณรงค์ด้านสง่ิ แวดล้อมเหลา่ น้ีตามความสนใจของท่าน ข้อ กิจกรรมการรณรงคด์ า้ นสิ่งแวดล้อม ความสนใจ ที่ สนใจและ สนใจและ สนใจรบั รู้ ไมส่ นใจ เลย เขา้ รว่ ม อาจจะ แตค่ งไม่ แน่นอน เข้าร่วม เข้ารว่ ม 1. Trash Hero เก็บขยะที่ตกคา฾ งในแหลง฽ ท฽องเท่ียวและ S42Q1 สถานท่สี าธารณะ 2. Earth Hour ปดิ ไฟในวันและเวลาทีน่ ดั พรอ฾ มกันทว่ั โลก S42Q2 เปน็ เวลา 1 ชั่วโมงเพ่ือเปนู สญั ลกั ษณแการลดโลกร฾อน 3. Chiangrai Fights Smog สร฾างความตระหนักถึง S42Q3 ผลกระทบของการเผาและฝนุ PM2.5 โดยการแจก หน฾ากากใหป฾ ระชาชน 4. มือเยน็ เมืองเย็น กลุม฽ คนเมืองที่ฝนใ อยากเหน็ เมืองรม฽ เย็น S42Q4 เตม็ ไปดว฾ ยตน฾ ไม฾และพร฾อมจะลกุ ขึ้นมาปลูกต฾นไม฾ 4.3 ขอ้ คดิ เหน็ หรอื ข้อเสนอแนะต่อการจัดกิจกรรมด้านส่ิงแวดล้อม (เช่น หวั ข้อท่ีสนใจ รูปแบบกจิ กรรม ฯลฯ) .........................................................S4.3Q1.......................................................................................... ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ 75

รายงานวจิ ยั ฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผน฾ู ําดา฾ นส่ิงแวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน *****ขอขอบพระคุณในความรว่ มมือของท่านเปน็ อย่างสูง***** ขอช่ือและเบอร์ตดิ ต่อ เพอื่ สอบถามข้อมูลเพม่ิ เตมิ และตรวจสอบการทางานของเจ้าหน้าท่ี ชื่อ.................................................................................เบอร์ติดต่อ ................................................................................. ข่วงเวลาที่สะดวกใหโ้ ทรกลบั วนั ธรรมดา ( ) เชา้ ( ) กลางวนั ( ) เยน็ วนั เสาร์-อาทิตย์ ( ) เชา้ ( ) กลางวนั ( ) เยน็ 76

รายงานวิจยั ฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผูน฾ าํ ดา฾ นส่งิ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน หมายเลขชดุ แบบสอบถาม โรงเรยี น จานวนชุด 75 รหสั 01xxx สามัคควี ิทยาคม 100 150 รหัส 02xxx เทงิ วทิ ยาคม 150 200 รหสั 03xxx โรงเรียน อบจ.เชยี งราย 50 100 รหสั 04xxx โรงเรยี นศึกษาสงเคราะหแ 150 100 รหสั 05xxx เชียงของวทิ ยาคม 50 1,175 รหัส 06xxx จุฬาภรณราชวิทยาลัย รหสั 07xxxx หว฾ ยซอ฾ วิทยาคม รหัส 08xxxx โรงเรยี นเทศบาล 5 เดน฽ ห฾า รหสั 09xxxx หว฾ ยสกั วทิ ยาคม รหัส 10xxxx เตรยี มอดุ มศกึ ษาฯ เชยี งราย รวม 77

รายงานวิจัยฉบับสมบรู ณแ (Final report) โครงการการพัฒนาผน฾ู าํ ดา฾ นสงิ่ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน ภาคผนวกที่ 3 การนาเสนอเพอ่ื สร้างความตระหนกั และใหค้ วามรเู้ ก่ยี วกบั ปญั หาส่งิ แวดลอ้ มกบั เยาวชน ของโครงการ 78

รายงานวิจัยฉบับสมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผ฾ูนาํ ดา฾ นสงิ่ แวดล฾อมในอาสาสมคั รเยาวชน สไลดแ คาํ อธบิ าย แนะนําโครงการฯ และวัตถปุ ระสงคแ ตงั้ คําถามวา฽ เยาวชนร฾จู กั กับเกรต฾าหรือไม฽ โดยเกรตา฾ ไดร฾ ับการยกย฽องใหเ฾ ป็นบุคคลท่ีมอี ิทธพิ ล 1 ใน 100 ของโลกในปี 2562 ท้งั นี้ให฾สังเกตทร่ี องเท฾าของ เกรตา฾ รองเทา฾ คูท฽ ีเ่ ธอใสถ฽ า฽ ยแบบลงนติ ยสาร Times เปน็ ค฽ู เดียวกับภาพจาํ ของเกรต฾าในการรณรงคเแ รียกรอ฾ ง ดา฾ นโลกร฾อนทห่ี น฾ารฐั สภาสวเี ดน โดยปูายนั้นบอกว฽า “หยุดเรียนเพ่ือสภาพภูมิอากาศ” เกรต฾าได฾เป็นกระบอกเสยี งให฾กบั คนร฽นุ ใหม฽ในเวที ระดับนานาชาติไม฽ว฽าจะเปน็ การพดู Tedx Talk การ ประชุมของสหประชาชาติ ฯลฯ 79

รายงานวิจัยฉบบั สมบูรณแ (Final report) โครงการการพฒั นาผูน฾ าํ ดา฾ นส่งิ แวดลอ฾ มในอาสาสมคั รเยาวชน สไลดแ คาํ อธิบาย สาเหตทุ เ่ี กรตา฾ ต฾องออกมาเรยี กร฾องให฾มกี ารแก฾ไข ปญใ หาส่ิงแวดล฾อม เน่ืองจากแบบจาํ ลองตา฽ งๆ ลว฾ น แสงดให฾เห็นวา฽ ปญใ หาส่งิ แวดล฾อมจะทวคี วามรนุ แรง ขึน้ ในอีก 10-30 ปที ่เี ยาวชนจะโตเปน็ ผใู฾ หญ฽ ไมว฽ ฽า จะเป็นเร่ืองโลกร฾อน ประชากร การผลติ อาหาร ขยะ พลาสตกิ ฯลฯ ในภาคเหนอื ของประเทศไทยเอง ปใญหามลพิษทาง อากาศ PM2.5 และ PM10 ส฽งผลต฽อสุขภาพ โดยมี การประเมินวา฽ คา฽ PM10 ท่เี กดิ ขน้ึ ในชว฽ งเดือน ก.พ. ถงึ พ.ค. ของทกุ ปจี ะทําใหค฾ นในจังหวัดเชยี งรายอายุ สัน้ ลงประมาณ 4 ปี และในฝุนน้ันก็มีอนภุ าคพลาสตกิ ขนาดเล็กท่ีเรยี กว฽า ไมโครพลาสติกท่ีปะปนในระบบนเิ วศทุกส฽วนทง้ั ใน อากาศและในทะเล ซงึ่ จากการสาํ รวจสตั วแนํา้ และ นกทะเลพบวา฽ ส฽วนใหญม฽ ีไมโครพลาสตกิ ทเ่ี ข฾าสู฽ รา฽ งกายผ฽านอาหารและการหายใจ พลาสตกิ ชิ้นใหญเ฽ องทล่ี งส฽แู หล฽งนาํ้ กส็ ง฽ ผลกระทบต฽อ การใช฾ชวี ิตของสัตวแนาํ้ และนก ทาํ ให฾เกิดการเสยี ชติ เช฽น น฾องมาเรยี มลูกพยนู ในประเทศไทยซ่ึงการ ชนั สูตรกพ็ บเศษพลาสติกในท฾อง 80