ไข้เลือดออก DHF

โรคไข้เลือดออก DENGUE HAEMORRHAGIC FEVER ; DHF เชอื้ ทเี่ ป็ นสาเหตุ : VIRUS DENGUE มี 4 SEROTYPES  DEN-1  DEN-2  DEN-3  DEN-4

การติดต่อ

วงจรชีวติ ของยุงลาย

ยุงพาหะนาโรคไข้เลือดออก ยงุ ลายบ้าน Aedes aegypti ยงุ ลายสวน Aedes albopictus

ชีวนิสัยของยุงลาย ออกหากนิ ในเวลากลางวนั หลงั กนิ เลือด 2-3 วนั วางไข่ 8.00-17.00 น. ชอบวางไข่ในตอนบ่ายๆ หากนิ ไม่ไกลจากแหล่ง ไม่ชอบแสงและลมแรง เพาะพนั ธ์ุ ยุงลายบ้านชอบกดั คนในบ้าน ยงุ ลายสวนชอบกนิ เลือดสัตว์ บินไปไม่เกนิ 50 เมตร และคนนอกบ้าน ชอบเกาะพกั ตามสิ่งห้อยแขวน  มอี ายุประมาณ 1-2 เดือน ต่างๆ ยุงลายตัวเมียกนิ เลือด ประมาณ 3-4 วนั /คร้ัง

ยุงลายชอบวางไข่ทใ่ี ด นา้ สะอาด นา้ สกปรก ยงุ ลายบ้านร้อยละ 49 - 97 วางไข่ตามภาชนะทม่ี ีนา้ สะอาด

แหล่งเพาะพนั ธ์ุของยงุ ลาย

แหล่งเพาะพนั ธ์ุของยงุ ลาย

แหล่งเพาะพนั ธ์ุของยงุ ลาย

แหล่งเพาะพนั ธ์ุของยงุ ลาย

แหล่งเพาะพนั ธ์ุของยงุ ลาย

แหล่งเพาะพนั ธ์ุของยงุ ลาย

การระบาดของโรคข้ึนอยกู่ บั องคป์ ระกอบ 1. คน ได้แก่ กล่มุ อายุ ภูมคิ ุ้มกนั โรค และการได้รับเชื้อ ในอดตี 2. ชนิดชองเชื้อเดงกไี่ วรัสทร่ี ะบาดในพืน้ ทน่ี ้ัน ในปี น้ัน ในขณะน้ัน 3. องค์ประกอบอื่นๆ ได้แก่ ความชุกชุมของยุงลาย การเดนิ ทาง การเคลื่อนย้ายของ ปชก. ความหนาแน่นของชุมชน

การแพร่ของโรคไข้เลือดออก ม. A ม. B • ยุงลายบนิ ระยะใกล้ประมาณ 100-200 เมตร • คนทม่ี ีเชอื้ เดงกไ่ี วรัสเข้าไปในพนื้ ทที่ มี่ ีพาหะของโรค

สถานการณ์ไข้เลือดออกในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2501 - 2546 อ3ตั5ร0าป่ วยต่อแสนประชากร 300 ปี 2530 ระบาดรุนแรง (325) 250 200 150 ปี 2521 ระบาดทกุ อาเภอ ระบาดคร้ังแรก 100 ใน กทม. 50 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 ปี พ.ศ. 25....

การเฝ้าระวงั โรคไข้เลือดออก มี 4 วธิ ี  การเฝ้าระวังผู้ป่ วย  การเฝ้าระวงั Antibody ของประชาชน  การเฝ้าระวังความชุกชุมของยุงลาย (พาหะของโรค)  การเฝ้าระวังชนิดของ Dengue type

การสอบสวนโรค  จะไม่สอบสวนทุกราย  สอบสวนผปู้ ่ วยรายแรกของพ้ืนท่ี

การกาจดั หรือควบคุมลูกนา้ ยุงลาย การกาจดั ทางกายภาพ การกาจดั ทางชีววทิ ยา การกาจดั ดว้ ยสารเคมี

ข้นั ตอนในการพยากรณ์โรค 1. การพยากรณก์ ารระบาดในระยะไกล ตอ้ งใช้ ข้อมูลเฝ้าระวังโรคในระดบั จงั หวัด อยา่ งนอ้ ย 8-10 ปี วิเคราะหก์ ารระบาด 2. การพยากรณร์ ะยะใกล้ ถา้ พบว่าเดอื น ม.ค. – เม.ย. มผี ู้ป่ วยมากกว่าค่ามัธยฐาน 5-7 ปี แสดงวา่ การระบาดจะรุนแรง ระยะนีม้ เี วลาพอทจ่ี ะกาจัด ลูกนา้ และตวั แก่ไดท้ นั ก่อนฤดฝู น

ข้นั ตอนในการป้องกนั โรค 1. หลังจากพยากรณก์ ารระบาดและเลือกพนื้ ทเ่ี สยี่ งต่อ การระบาดรุนแรง ในระดับหมู่บ้าน ตาบล อาเภอ และ จังหวัดแล้ว ออกไปกาจัดลูกนา้ และตวั แก่ เพอ่ื ลด จานวนลูกนา้ ยุงลายใหต้ า่ สุดก่อนฤดฝู น 2. ทาการเฝ้าระวังผู้ป่ วยอย่างใกล้ชิด เมอ่ื พบผปู้ ่ วย จะต้องรายงานใหผ้ ู้เกย่ี วข้องทราบและออกไปกาจัดตวั แก่ทนั ที ตามด้วยการกาจัดลูกนา้ ในช่วงเวลาเดยี วกัน

ข้นั ตอนในการควบคุมโรค 1. เฝ้าระวงั ผู้ป่ วยอย่างใกล้ชิด เมื่อพบ Pt. ต้องรายงานให้ ผู้เกยี่ วข้องทราบ ภายใน 24 ชม. แล้วออกไปกาจดั ตัวแก่ ทนั ทใี นบ้านและรอบบ้านผู้ป่ วย รัศมี 50-100 ม. ถ้าชุมชนหนาแน่นต้องพ่นยาให้กว้าง ถ้าชุมชนกระจาย ไม่ต้องพ่นยาให้กว้าง (ขนึ้ อยู่กบั สถานท)่ี ตามด้วยการกาจัด ลูกนา้ ยงุ ลาย 2. ควรทาแผนที่บ้านผู้ป่ วยในระดับหมู่บ้าน คอยตดิ ตามอย่าง ใกล้ชิด และสมา่ เสมอ

แนวทางในการเลือกหมู่บ้านเสี่ยงสูง 1. หมู่บา้ นทไ่ี ม่เคยเกดิ โรค แตอ่ ยใู่ กล้พนื้ ทเี่ คยเกดิ โรค เมอ่ื 1-3 ปี ทผ่ี ่านมา 2. หมู่บา้ นทไี่ ม่เคยเกดิ โรค และเป็ นชุมชนหนาแน่น 3. หมู่บา้ นทมี่ กี ารคมนาคมจากชุมชนใหญ่สะดวก และ พนื้ ทที่ มี่ กี ารไปมาหาสู่กันเสมอ 4. หมู่บ้านทมี่ คี วามชุกชุมยุงลายสูง 5. หมู่บ้านทมี่ ผี ู้ป่ วยหรือมกี ารระบาดในปี ก่อน หรอื หมู่บ้านทม่ี ผี ู้ป่ วยไม่ตดิ ตอ่ กัน 3 ปี

องค์ประกอบอื่น ทชี่ ่วยในการควบคุมไข้เลือดออก  วสั ดุ อปุ กรณ์ งบประมาณ ต้องเพยี งพอ  สารเคมี ต้องมีคุณภาพ เครื่องพ่นยุงลาย ต้องดี  การกาจัดยุงลายพาหะและลูกนา้ ต้องทาทุก หมู่บ้าน ทุกภาชนะ ทาอย่างต่อเน่ือง สม่าเสมอ ทุก 7 วนั  ได้รับความร่วมมือจากประชาชน

ดชั นีความชุกของลูกนา้ 1 2 3 4 บ้าน HI บ้านมลี ูกนา้ (4) (3) ๑ ๑ ภาชนะมนี า้ BIภาชนะมลี ูกนา้ (10) CI (5) ๑ ๑ ๑ HI = 3 X 100 = 75 % 4 CI = 5 x 100 = 50 % 10 BI = 5 X 100 = 125 4