ลิลิตตะเลงพ่าย

ลิลิตตะเลงพ่าย

สื่อการเรียนรู้เรื่อง ลิลิตตะเลงพ่าย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โดย ครูศุภวิชญ์ ซุ่ยวงษ์

ลิลิต คือ ลักษณะคำประพันธ์ที่มี ตะเลง คือ มอญ พ่าย หมายถึง แพ้ ร่ายสุภาพ+โคลงสุภาพ \"หมายถึง พม่า\" ลิลิตตะเลงพ่าย ลิลิตตะเลงพ่าย มีทั้งหมด 12 ตอน

ความเป็นมา ลิลิตตะเลงพ่าย เป็นวรรณคดีเฉลิมพระเกียรติ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยที่ดำเนินเรื่องตามพระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยา เริ่มตั้งแต่สมเด็จพระมหาธรรม- ราชาเสด็จสวรรคต จนถึงตอนที่สมเด็จพระนเรศวรทรงกระทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุป- ราชาของพม่า

ผู้แต่ง ผู้แต่งลิลิตตะเลงพ่าย คือ สมเด็จพระมหา สมณเจ้า กรมพระปรมานุชิตชิโนรส เป็น พระราชโอรสองค์ที่ ๒๘ ของพระบาทสมเด็จ พระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช มารดา คือ เจ้าจอมมารดาจุ้ย ผลงานการประพันธ์ เช่น โคลงกลบท กฤษณาสอนน้องคำฉันท์ มหาเวสสันดรชาดก (เว้นกัณฑ์ชูชกและมหาพน) ลิลิตตะเลงพ่าย

จุดมุ่งหมายในการแต่ง เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนเรศวรมหาราชที่ทรงทำยุตธหัตถีชนะพระมหาอุปราช ดังคำประพันธ์ที่ว่า \"เฉลิมพระเกียรติผ่านเผ้า เจ้าจักรพรรดิแห่งสยาม\"

สำรวจเส้นทาง ตำบลโคกเผาข้าว 7. เขตจ.สุพรรณบุรี การเดินทัพ 6. ตำบลตระพังตรุ จ.กาญจนบุรี ตำบลพนมทวน 5. 4. ลำน้ำกระเพิน จ.สุพรรณบุรี เมืองกาญจนบุรี 2. ด่านพระเจดีย์สามองค์ ตำบลไทรโยค 3. ปัจจุบันอยู่ในเขตอ.สังขละบุรี เมืองกาญจนบุรี จ.กาญจนบุรี เมืองหงสาวดี 1. พม่า

เนื้อเรื่องโดยย่อ สมเด็จพระมหาธรรมราชาสวรรคต (พ่อพระนเรศวร)

เนื้อเรื่องโดยย่อ พระนเรศวรมหาราชและพระเอกาทศรส

เนื้อเรื่องโดยย่อ นันทบุเรง ยกทัพออกจากกรุงหงสาวดี มหาอุปราชา

เนื้อเรื่องโดยย่อ พม่ายกทัพมาทางกาญจนบุรี เมื่อถึง ตำบลพนมทวนเกิด ลมเวรัมภาพัดหอบเอาฉัตรหัก

เนื้อเรื่องโดยย่อ

ลักษณะคำประพันธ์ ลิลิตตะเลงพ่าย มีลักษณะการประพันธ์ คือ ร่ายสุภาพ และโคลงสุภาพ ได้แก่ โคลงสองสุภาพ โคลงสามสุภาพ และโคลงสี่สุภาพ สลับกันตามความเหมาะสมของเนื้อหา เชื่อมกันแบบนี้ตลอดทั้งเรื่อง เรียกว่า ลิลิต

ลักษณะคำประพันธ์ แผนผังร่ายสุภาพ ร่ายสุภาพ ๑ บทจะมีกี่วรรคก็ได้ ไม่ควรน้อยกว่า ๕ วรรค โดยให้คำสุดท้ายของวรรคแรก ส่งสัมผัสมายังคำที่ ๑ ๒ หรือ ๓ ในวรรคต่อไปต่อไป

ลักษณะคำประพันธ์ แผนผังโคลงสองสุภาพ โคลงสองสุภาพมี ๓ วรรค วรรคหนึ่งและวรรคสอง มีวรรคละ ๕ คำ วรรคที่สาม มี ๔ คำ และมีคำสร้อย มีการบังคับคำเอก คำโท

ลักษณะคำประพันธ์ แผนผังโคลงสามสุภาพ โคลงสามสุภาพ มีจำนวนวรรคที่เพิ่มขึ้นจากโคลงสองสุภาพ ๑ วรรค โดยคำสุดท้ายของวรรคแรก ส่งสัมผัสไปคำที่ ๑ ๒ หรือ ๓ ของวรรคที่ ๒ คำสุดท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกับคำสุดท้ายของวรรค ที่ ๓ บังคับ เอก โท

ลักษณะคำประพันธ์ แผนผังโคลงสี่สุภาพ โคลงสี่สุภาพ มี ๔ บาทบาทละ ๒ วรรค วรรคหน้า ๕ คำ วรรคหลัง ๒ คำ เฉพาะวรรคหลังบาทที่ ๔ มี ๔ คำ คำสร้อยมีได้ท้ายบาทที่ ๑ บาทที่ ๓ และบาทที่ ๔ มีบังคับเอก ๗ แห่ง โท ๔ แห่ง คำ เอก