ใบความรู้ ลำดับที่ 6 คำสันธาน

ใบความรู้ เร่อื ง คาสันธาน สันธาน สันธาน คือ คำเชือ่ ม อำจเชื่อมคำกบั คำ ประโยคกบั ประโยค หรอื ควำมกับควำม เชอื่ มคำ เช่น ฉันและเพ่ือน ยำยกับตำ เชอื่ มประโยคกบั ควำม มีหลำยประเภท เช่น 1. ควำมต่อเน่ืองกัน เช่น และ แลว้ …จงึ แลว้ …ก็ พอ…ก็ พระอรณุ และพระฤทธิ์ได้ไปครองกรุงศรสี ชั นำลยั พระธรรมวงศ์ทรงสละรำชสมบตั ิ แลว้ จงึ เสดจ็ ออกทรงพรต 2. ควำมขดั แย้งกนั เช่น แต่ แตท่ ว่ำ กวำ่ …ก็ พระยำไชยบรู ณ์ถูกเชือดเน้อื แต่ก็ไม่ยอมอ่อนน้อมตอ่ พกำหม่อง กว่ำกองทพั จำกกรงุ เทพฯขนึ้ ไปปรำบจลำจลพวกเงีย้ ว กท็ ำลำยเมอื งแพร่ เสยี ยับเยิน 3. ควำมเลือกเอำอย่ำงใดอย่ำงหนึง่ เช่น มิฉะนัน้ มิฉะนนั้ …ก็ หรอื พระยำไชยบรู ณต์ อ้ งยกเมืองแพรใ่ ห้พกำหม่อง มฉิ ะนั้นตนเองจะต้องตำย พระอรุณหรือพระฤทธ์ิเป็นบุตรของนำงอุทัย 4. ควำมเปน็ เหตุผลแก่กัน จงึ ฉะน้นั จึง เพรำะฉะนน้ั จึง บำ้ นเมอื งอยู่ข้ำงหลงั สวนเมืองน้ี จงึ ได้ชอื่ วำ่ เมืองหลังสวน มัจฉำนุมีควำมกตญั ญูตอ่ ไมยรำพ ฉะน้ันจงึ ไมย่ อมบอกทำงไปเมือง บำดำล แก่หนมุ ำนโดยตรง

5. เชือ่ มใจควำมขยำยกบั ใจควำมหลกั บอกเวลำ เชน่ เมอ่ื กอ่ น หลงั จำก ตั้งแต่ ไมยรำพนำพระรำมไปไวเ้ มอื งบำดำล เมอื่ สะกดทพั พระรำมหลบั หมด บอกควำมเปรียบเทยี บ เชน่ เหมอื น คล้ำย ดุจ ดจุ ดงั พระมเหสรี กั พระอรุณ เหมือน แมบ่ งั เกิดเกลำ้ รักบุตรของตน บอกเหตผุ ล เชน่ เพรำะ เพรำะวำ่ พระมเหสปี ระสูตพิ ระโอรส เพรำะทรงประกอบกุศลกรรมในกำรเลย้ี งดู พระอรณุ อยำ่ งบรสิ ุทธิ์ใจ ข้อควรสังเกต คำบำงคำเป็นไดท้ ง้ั สนั ธำนและบุพบท เชน่ ก๋งมำแต่เมืองจีน (บุพบท) พญำเดโชมคี วำมกล้ำหำญแต่ขำดควำมฉลำด (สันธำน) นำงสวุ รรณมำลรี กั สนิ สมุทรเหมอื นโอรสของพระนำงเอง (บพุ บท) พระมเหสปี ระสตู พิ ระธดิ ำแฝดเพรำะควำมหึงหวงพระสวำมี (บุพบท) ( เสนยี ์ วลิ ำวรรณ, 2540 : 185-186 )