บทที่ ๑ บทนำ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ท่วั ไป

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ท่วั ไปบทท่ี ๑ บทนำ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทัว่ ไปบทที่ ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสุขภาพและสาธารณสุข ความหมายของสุขภาพ “A sound mind is in a sound body.” “จติ ที่สดใสย่อมอยู่ในรา่ งกาย ทีส่ มบูรณ”์

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขท่ัวไปบทท่ี ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสุขภาพและสาธารณสุข ความหมายของสขุ ภาพ สุขภาพ (Health) หมายถงึ ภาวะแหง่ ความสมบรู ณข์ อง รา่ งกายและจิตใจ (จติ วญิ ญาณ) รวมถึงการดำรงชีวติ อยใู่ นสังคมไดอ้ ย่างปกติสุข และมไิ ดห้ มายความเฉพาะเพียงแต่ความ ปราศจากโรคหรอื ความพกิ ารทุพลภาพเทา่ น้ัน [Health is a state of complete physical, mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity.” (WHO,1946)] ตอ่ มาในทปี่ ระชมุ องคก์ ารสุขภาพโลกเม่ือเดือนพฤษภาคม ๒๕๔๑ ได้เพ่มิ สขุ ภาวะด้านจิตวิญญาณ (spiritual well-being)

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขท่วั ไปบทที่ ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคญั ของสุขภาพและสาธารณสุข ความหมายของสุขภาพ สรปุ ได้ว่า สุขภาพ หมายถึง ผลรวมภาวะความสขุ ของมนษุ ยท์ กุ มติ ทิ ้งั รา่ งกาย จติ ใจ อารมณ์ สงั คม และจติ วญิ ญาณ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทั่วไปบทที่ ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสุขภาพและสาธารณสุข ความหมายของสขุ ภาพ ภาวะความสุขในมิตทิ างกาย ๑. ความทพุ พลภาพ (Infirmity) ๒. ทรวดทรง (Posture) ๓. ความเจ็บปว่ ย (Illness) ๔. บาดแผล (Wound) ๕. สมรรถภาพของรา่ งกาย (Physical Fitness) โดยทั่วไปนยิ มวดั จากสมรรถภาพของรา่ งกายหรอื สมรรถภาพทางกายภาพ องคป์ ระกอบเดยี วกย็ อมรับว่าบ่งบอกภาวะความสุขในมติ ทิ างกายได้

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ท่ัวไปบทท่ี ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสุขภาพและสาธารณสขุ ความหมายของสขุ ภาพ ภาวะความสุขในมติ ทิ างจิตใจ จติ ใจ คือ ความรู้สกึ ต่อสิง่ ใด ๆ ๑. มคี วามรสู้ กึ ตอ่ โลกในแง่ดี ๒. ควบคุมปฏิกริ ยิ าตอบสนองสง่ิ เรา้ โดยฉบั พลัน อันเน่ืองจากอารมณ์ตา่ ง ๆ ไดเ้ หมาะสม ๓. เมอ่ื เกิดความเครียดมคี วามรู้สกึ วา่ คนย่อมมโี อกาสเครยี ดเปน็ เร่ืองปกติ ๔. ควบคุมไม่ใหเ้ กดิ ความเครียดมากได้ และคล่คี ลายความเครยี ดได้ เหมาะสมในเวลารวดเร็ว ๕. มคี วามรู้สกึ ยอมรับความจรงิ ทเี่ กิดข้ึน

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทัว่ ไปบทท่ี ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสขุ ภาพและสาธารณสุข ความหมายของสขุ ภาพ ภาวะความสขุ ในมติ ิทางอารมณ์ อารมณ์ คอื ความรู้สึกตอบสนองสิ่งเร้าโดย ฉับพลัน ๑. ความอ่อนไหว-ความหนักแนน่ ของความรสู้ กึ ตอบสนองสิ่งเร้าโดยฉบั พลนั ๒. ความเครยี ดท่สี บื เนือ่ งมาจากสง่ิ เร้าน้ัน

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทวั่ ไปบทท่ี ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสขุ ภาพและสาธารณสขุ ความหมายของสขุ ภาพ ภาวะความสขุ ในมิตทิ างสังคม มติ ิทางสังคมเป็นสถานการณ์การวางตนใน ภาวะปกติ และการมปี ฏิสมั พันธก์ ับผูอ้ ่ืน ๑. มีวนิ ยั ในตนเองและควบคมุ ใหค้ งอย่ไู ด้ ๒. มีความรับผดิ ชอบเหมาะสมกับอายุและบทบาททางสงั คม ๓. ยอมรับและรักษาขนบธรรมเนยี มประเพณีและกฎเกณฑ์ของสงั คม ๔. มีเพือ่ นสนิท ๕. มกี ิจกรรมรวมกนั เพ่อื น ญาติ และคนอนื่ ๆ ไดเ้ หมาะสม ๖. มีความรับผดิ ชอบตอ่ ผู้อื่น ๗. มเี พ่ือนทั้งเพศเดียวกนั และตา่ งเพศทุกวัย ๘. มีเพอ่ื นใหม่ ๆ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทั่วไปบทที่ ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสุขภาพและสาธารณสขุ ความหมายของสขุ ภาพ ภาวะความสขุ ในมิติทางจติ วญิ ญาณ จติ วญิ ญาณเปน็ ความรสู้ กึ ของบุคคลท่ีหย่งั รากลึกจนมัน่ คง ความรสู้ กึ น้นั จะคอยผลกั ดันพฤติกรรมอนั แท้จริงของบุคคลตอ่ สงิ่ ตา่ ง ๆ และ บุคคลอ่นื ๆ เพราะฉะนัน้ จิตวญิ ญาณ มี ๒ ลกั ษณะ คือ จติ วิญญาณดกี ับจติ วิญญาณไม่ดี ๑. รกั ตนเอง รกั ผู้อ่นื และรกั สิง่ แวดล้อม ๒. มงุ่ มัน่ ทำสิ่งดงี ามทุกโอกาส แมไ้ ม่มีใครทราบการกระทำนัน้ ๓. เหน็ แก่ประโยชน์ส่วนรวมไมน่ ้อยกว่าประโยชน์ส่วนตน ๔. กระตือรอื รน้ ชว่ ยเหลอื ผอู้ นื่ แตไ่ มเ่ กินกำลงั ตน ๕. กล้าตดั สินใจกระทำทกุ อย่างบนพน้ื ฐานความดีงาม

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทว่ั ไปบทที่ ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสุขภาพและสาธารณสุข ความหมายของสุขภาพ สขุ ภาพ หมายถงึ ผลรวมภาวะความสุขของมนษุ ยท์ กุ มติ ทิ งั้ ร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และจติ วิญญาณ บคุ คลทัว่ ไปเมอื่ รวมทกุ มติ เิ ข้าดว้ ยกัน ประกอบด้วย ภาวะความสุขและ ภาวะความทกุ ข์ คือ ภาวะความสขุ ภาวะความทกุ ข์ = ร้อยละ ๑๐๐

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทั่วไปบทที่ ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสขุ ภาพและสาธารณสุขความหมายของสุขภาพสขุ ภาพสมบรู ณ์ คือ ภาวะของมนษุ ย์ที่มคี วามสุขอยา่ งเดียวไมม่ คี วามทุกข์สขุ ภาพดี คือ ภาวะของมนษุ ยท์ ม่ี คี วามสขุ รอ้ ยละ ๘๐-๙๙สขุ ภาพคอ่ นขา้ งดี คือ ภาวะของมนุษยท์ มี่ คี วามสขุ รอ้ ยละ ๖๐-๗๙สขุ ภาพไม่ค่อยดี คอื ภาวะของมนษุ ย์ทม่ี คี วามสุข รอ้ ยละ ๕๐-๕๙สขุ ภาพไมด่ ี คอื ภาวะของมนุษย์ที่มคี วามทกุ ขม์ ากกว่าความสขุ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทวั่ ไปบทท่ี ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคญั ของสุขภาพและสาธารณสุข ความหมายของสขุ ภาพ สรปุ สขุ ภาพ หมายถึง ภาวะแห่งความสมบูรณท์ างรา่ งกาย จติ ใจและการ ดำรงชวี ติ อยู่ในสังคมดว้ ยดี ไมใ่ ชเ่ พียงแต่ความปราศจากโรคหรือทุพพลภาพ แต่ สุขภาพยงั เน้นความเปน็ อย่ทู ีส่ มบรู ณท์ ง้ั ทางรา่ งกาย จิตใจ สงั คมและจติ วญิ ญาณ น่นั คือ ตอ้ งมสี ขุ ภาพกาย สขุ ภาพจติ และสุขภาพทางสงั คมดี พร้อมครบทุกดา้ น

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทวั่ ไปบทที่ ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสุขภาพและสาธารณสขุ ความหมายของสาธารณสุข สาธารณสุข คอื ศาสตรแ์ ละศลิ ปะทเ่ี ก่ยี วข้องกบั การดูแลและจดั การสุขภาพ ทั้งปวงของชมุ ชนโดยอิงตามการวิเคราะห์ดา้ นสุขภาพของประชากร องค์การอนามยั โลก ซ่งึ ไดก้ ำหนดมาตรฐานและเฝา้ ระวังโรคทัว่ โลก ไดน้ ยิ าม คำว่า สขุ ภาพ ไว้วา่ “สภาพของการมชี วี ติ ทางกายภาพ ทางจิตใจ และทางสังคมท่ี สมบรู ณ์ ไมใ่ ชเ้ พยี งไม่มีโรคภยั หรอื ความแขง็ แรงทางกายเทา่ น้นั ”

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ท่วั ไปบทท่ี ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคญั ของสขุ ภาพและสาธารณสขุ ความสำคญั ของสขุ ภาพและสาธารณสุข ๑. ความสำคัญของสขุ ภาพต่อชวี ติ และ ความเป็นอยู่ ตามคำสอนของสมเดจ็ พระสัมมาสมั พทุ ธเจ้า ส่งิ ที่จำเปน็ สำหรับชีวิตหรือปจั จยั สีน่ ัน้ ไดแ้ ก่ อาหาร ที่อยู่อาศัย เคร่อื งนงุ่ หม่ และยารกั ษาโรค มี ความเกยี่ วข้องโดยตรงตอ่ สุขภาพของมนษุ ย์ พทุ ธสภุ าษิตวา่ “อโรคยา ปร มาลาภา”ซึ่งแปลวา่ “ความไมม่ ีโรคเปน็ ลาภอันประเสรฐิ ” ซง่ึ พทุ ธสุภาษิตข้อน้แี มแ้ ตช่ าวตะวันตกยังยอมรับนบั ถอื กนั และมผี นู้ ำไปตพี ิมพ์ลงในหนงั สอื สุขวิทยาบางเลม่ พรอ้ มท้งั ใหค้ วามหมายว่า “สุขภาพ คอื พรอนั ประเสรฐิ สุด”

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทวั่ ไปบทท่ี ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสุขภาพและสาธารณสขุ ความสำคัญของสขุ ภาพและสาธารณสุข ๑. ความสำคัญของสุขภาพต่อชวี ติ และความเป็นอยู่ สุขภาพทส่ี มบูรณ์เป็นทยี่ อมรบั กันวา่ เปน็ ส่งิ ทท่ี กุ คนปรารถนา แตป่ ระชากรครึ่งโลกยัง ไม่เห็นความสำคัญและไม่เขา้ ใจความหมายทแ่ี ท้จริงของสุขภาพ โดยมักจะรู้แคเ่ พียงผลร้ายทเี่ กดิ แกส่ ุขภาพ คือรู้แต่เพยี งสภาพของรา่ งกายทช่ี ำรุดทรดุ โทรม เกดิ โรคภยั ไข้เจ็บและอุบตั เิ หตุหรอื ทกุ ขย์ ากต่าง ๆ สรปุ “คนท่มี ีสขุ ภาพดีหรอื คนปกติยอ่ มจะมองเห็นความสำคัญของสุขภาพได้น้อยกว่า คนท่ีเจ็บไข้ได้ป่วยหรอื คนพกิ าร” ดังสภุ าษติ ของชาวอาหรับโบราณ “สขุ ภาพเปรียบเสมอื นมงกฎุ ที่สวมอยบู่ นศีรษะของคนสขุ ภาพดี แต่คนท่ีเจ็บไข้ไดป้ ว่ ยเทา่ น้นั ทสี่ ามารถมองเหน็ มงกฎุ ได้” (Health is a crown on the well person’s head, but only the sick seems to see it.)

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ท่ัวไปบทที่ ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคญั ของสขุ ภาพและสาธารณสขุ ความสำคัญของสขุ ภาพและสาธารณสขุ ๒. ความสำคัญของสขุ ภาพในการพฒั นาคุณภาพชีวิต เปา้ หมายในการดำเนินชีวิตของคนเราไมไ่ ด้อยทู่ ่ีการมีเงนิ มอี ำนาจ มวี าสนา และอยากมีทุกสง่ิ ทกุ อย่างตามทตี่ นเองปรารถนา แตก่ ารมีคุณภาพชวี ิตที่ดตี ่างหาก เปน็ สง่ิ ที่มนษุ ย์เราตอ้ งการ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทั่วไปบทท่ี ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคญั ของสขุ ภาพและสาธารณสุข ความสำคัญของสขุ ภาพและสาธารณสุข ๒. ความสำคัญของสุขภาพในการพัฒนาคณุ ภาพชีวิต รา่ งกายของคนเราตอ้ งมีการเจริญเติบโต มคี วามแข็งแรง เพ่อื ตอ่ ส้กู บั โรคภยั ไข้เจ็บตา่ ง ๆ และจะตอ้ งมชี ีวติ ทย่ี ืนยาวพอสมควร รา่ งกายตอ้ งได้รบั ส่ิงจำเป็นในการดำรงชวี ติ ไดแ้ ก่ อาหาร นำ้ อากาศ การ พักผอ่ น การออกกำลังกาย จึงจะสง่ ผลให้มีสุขภาพกายท่ีดปี ราศจากโรคภัยไขเ้ จบ็ หรอื การบาดเจ็บจาก อุบตั เิ หตุต่าง ๆ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทว่ั ไปบทท่ี ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสขุ ภาพและสาธารณสุข ความสำคญั ของสขุ ภาพและสาธารณสขุ ๒. ความสำคัญของสขุ ภาพในการพัฒนาคณุ ภาพชีวติ จิตใจสามารถทำงานสัมพันธก์ บั ดา้ นร่างกาย ไม่มคี วามวิตกกงั วล ไมเ่ ครียด นอกจากนี้ยงั เป็นผ้ทู ดี่ ำรงชวี ติ อยู่ในสังคมอย่างมคี วามผาสุก ไมส่ ร้างความ เดอื ดร้อนใหแ้ ก่ผ้อู ืน่ ดงั นัน้ บคุ คลมีสขุ ภาพดี ย่อมเป็นแนวทางในการพัฒนาคุณภาพชีวิตทดี่ ี

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทั่วไปบทที่ ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคญั ของสขุ ภาพและสาธารณสุข ความสำคัญของสขุ ภาพและสาธารณสขุ ๓. ความสำคญั ของสขุ ภาพในการพัฒนาการศกึ ษา “สุขภาพเป็นบรู ณาการที่สำคัญส่วนหนึง่ ของการศึกษา” การศึกษาถอื ว่าสุขภาพเปน็ ส่ิงสำคญั และความจำเปน็ อยา่ งย่ิงตอ่ ความเจรญิ งอกงามและพฒั นาการทุก ๆ ด้านในตวั บุคคล Aristotle และ Plato ไดม้ ีความคิดเห็นสอดคล้องต้องกนั ว่า “ในการท่ีจะให้ การศึกษาดา้ นอืน่ ๆ สมควรใหเ้ ดก็ มสี ขุ ภาพดีเสียก่อน” หมายความว่า หากเดก็ มี สุขภาพไมด่ ีแลว้ แม้จะใหก้ ารอบรมดี วเิ ศษอย่างไรการศกึ ษาเล่าเรยี นกย็ อ่ มไดผ้ ลไม่ เตม็ เมด็ เต็มหน่วยหรืออาจไรผ้ ลก็เป็นได้

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทวั่ ไปบทที่ ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคัญของสขุ ภาพและสาธารณสุข ความสำคัญของสุขภาพและสาธารณสุข ๓. ความสำคญั ของสุขภาพในการพฒั นาการศกึ ษา Pestalozzi และ Froebel ไดก้ ล่าวว่า “ส่งิ ทีเ่ ด็กเรยี นรู้ย่อม สมั พันธโ์ ดยตรงกับระดบั สุขภาพ เดก็ ท่ีมีสุขภาพไม่ดีแมจ้ ะมสี ติปญั ญาสูงก็มิ อาจใชใ้ ห้เกดิ ประโยชน์ไดเ้ ท่าที่ควร”

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทว่ั ไปบทที่ ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคญั ของสขุ ภาพและสาธารณสขุ ความสำคัญของสุขภาพและสาธารณสุข ๓. ความสำคญั ของสขุ ภาพในการพัฒนาการศึกษา สขุ ภาพกับการศกึ ษาเป็นของคู่กันและยากท่ีจะแยกออกจากกนั ถ้าขาดอยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ กจ็ ะดำรงชวี ิตได้อย่างยากลำบาก เพราะในชวี ิตคนเราจำเป็นตอ้ งศึกษาเพือ่ ดำรงรักษาไว้ซ่งึสุขภาพและเพอื่ ปรับปรงุ สขุ ภาพให้ดขี นึ้แตใ่ นขณะเดียวกันคนเราจำเปน็ ตอ้ งมีสขุ ภาพสมบรู ณ์ เพือ่ ทีจ่ ะศึกษาเล่าเรียนและใช้ประโยชน์จากการศกึ ษาได้อยา่ งเตม็ ท่ี

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขท่วั ไปบทท่ี ๑ บทนำ๑. ความหมาย ความสำคญั ของสุขภาพและสาธารณสขุความสำคัญของสขุ ภาพและสาธารณสุขประชาชนของประเทศใดมสี ขุ ภาพดีก็เปน็ กำลงั สำคัญในการพัฒนาประเทศ การมีสุขภาพที่ดียอ่ มมีความสำคญั ต่อการใหก้ ้าวหนา้ เจรญิ รงุ่ เรือง หากประเทศ พฒั นาประเทศเป็นอย่างย่ิงใดมีแต่ประชาชนท่ีออ่ นแอ เจ็บปว่ ยดว้ ยโรคภัยไขเ้ จ็บต่าง ๆ ประเทศชาติจะพฒั นาได้ชา้ สง่ ผลให้เกดิ ความลา้หลังและยากจน ซ่งึ นอกจากจะขาดกำลังในการพฒั นาประเทศแลว้ ยังตอ้ งใช้งบประมาณมาดแู ลสขุ ภาพของประชาชนด้วย

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทว่ั ไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสมั พันธข์ องมนษุ ย์และส่ิงแวดล้อม ปจั จบุ ันส่ิงแวดลอ้ มเปน็ เร่อื งท่ีคนใหค้ วามสนใจ เพราะสภาพแวดลอ้ มรอบๆ ตัวเราเปลยี่ นแปลงไปอยา่ งรวดเร็ว และกอ่ ให้เกิดผลกระทบกับชีวติ ความเป็นอยแู่ ละคณุ ภาพชวี ติ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ท่วั ไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสมั พันธข์ องมนุษย์และสิง่ แวดล้อม

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ท่วั ไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคิดและความสัมพันธข์ องมนษุ ยแ์ ละสิ่งแวดลอ้ ม ส่งิ แวดลอ้ ม (Environmental) หมายถงึ ทกุ ส่ิงทกุ อยา่ งท่อี ยู่ รอบตัวมนษุ ย์ โดยสรุป สง่ิ ทเ่ี กดิ ข้ึนเองตามธรรมชาติ ประกอบด้วย สง่ิ มชี วี ติ กับส่ิงที่ไม่มีชีวติ และ ส่ิงแวดล้อมท่ีมนษุ ยส์ ร้างขึ้น ซึง่ มี ลักษณะท้งั ที่เป็นรูปธรรมและนามธรรม ตลอดทั้ง สิง่ ที่ใหค้ ุณประโยชน์ และเกิดโทษขึ้นในการดำรงชีวิตของมนษุ ย์

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทัว่ ไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสมั พันธ์ของมนษุ ย์และสิ่งแวดล้อม ประเภทสงิ่ แวดล้อม ๑) สิ่งแวดล้อมธรรมชาติ (Natural Environment) ๒) ส่งิ แวดล้อมที่มนษุ ยส์ ร้างขึ้น (Man – Made Environment)

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทวั่ ไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสมั พนั ธข์ องมนุษยแ์ ละสง่ิ แวดล้อม ๑) สง่ิ แวดล้อมธรรมชาติ (Natural Environment) เปน็ สง่ิ ทเี่ กิดข้นึ เองในธรรมชาติ ซงึ่ อาจใช้เวลาเพยี งหน่งึ ช่ัวโมงหรอื วัน จนถึง หมน่ื ๆ ปีลักษณะทส่ี ำคัญอย่างหนึ่งของส่งิ แวดลอ้ มที่เกิดขน้ึ โดยธรรมชาตกิ ็คอื ส่งิ แวดล้อมแต่ละชนดิ จะต้องมคี วามสมั พนั ธแ์ ละอย่รู ่วมกับสิง่ แวดล้อมอืน่ ๆ เสมอ จะไมเ่ กิดอยอู่ ย่างโดดเด่ยี ว สามารถแบ่งออกเป็น ๒ ชนดิ คอื

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทว่ั ไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสมั พนั ธ์ของมนุษย์และสิ่งแวดลอ้ ม๑) สิ่งแวดลอ้ มธรรมชาติ (Natural Environment)๑.๑ ส่งิ แวดล้อมที่มชี ีวิต (Biotic Environment) มีลกั ษณะแหละสมบตั ิเฉพาะตัว ของสง่ิ มชี ีวติ เช่น พืช สตั ว์ และ มนุษย์ เป็นต้น การเปลีย่ นแปลง ของส่งิ มชี วี ติ เหลา่ นีจ้ ะ ขึน้ อยู่ กบั ลักษณะของการเปล่ียนแปลง สง่ิ ท่ีอยู่รอบ ๆ สง่ิ เหลา่ นัน้ เปน็ หลกั สำคัญ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ท่วั ไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคิดและความสัมพนั ธ์ของมนุษย์และส่ิงแวดลอ้ ม ๑) สงิ่ แวดล้อมธรรมชาติ (Natural Environment) ๑.๒ สิ่งแวดล้อมที่ไมม่ ีชวี ติ (Abiotic Environment) เป็นส่งิ ทเ่ี กิดข้นึ โดยธรรมชาติท่ไี มม่ ีชวี ติ อาจมองเห็นได้หรอื ไมเ่ ห็น เช่น ดนิ น้ำ อากาศ รังสคี วามร้อน แสงสวา่ ง เสยี ง

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทว่ั ไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคิดและความสัมพนั ธ์ของมนษุ ยแ์ ละสิ่งแวดล้อม ๑) ส่ิงแวดล้อมธรรมชาติ (Natural Environment) ส่งิ แวดลอ้ มธรรมชาติของโลก ประกอบดว้ ย ๔ ส่วน คอื (๑) ธรณภี าค คือ สว่ นทเี่ ป็น ของแขง็ ของ เปลือกโลก ประกอบดว้ ย พ้นื ดนิ หนิ และแร่ ธาตุตา่ ง ๆ (๒) อทุ กภาค คอื สว่ นท่เี ป็นพ้ืนนำ้ ปกคลุม พืน้ โลกSมcที rั้งeสภeาnพทSีเ่ ปh็นoนt้ำจ2ดื แ5ล6ะน1้ำ-เ0คม็ 6-15 at 1.41.52 PM

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทว่ั ไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสมั พันธ์ของมนษุ ย์และสิ่งแวดล้อม ๑) สง่ิ แวดล้อมธรรมชาติ (Natural Environment) สิง่ แวดลอ้ มธรรมชาติของโลก ประกอบด้วย ๔ สว่ น คือ (๓) ภาคบรรยากาศ คอื สว่ นของบรรยากาศที่ ห่อห้มุ โลก ซ่งึ ประกอบดว้ ยกา๊ ซตา่ ง ๆ ฝุ่นละออง พลังงานความรอ้ นและแสงสว่างจากดวงอาทิตย์ (๔) ชีวภาค คอื บริเวณทม่ี ีส่งิ มชี วี ิตกระจาย ตัวอย่ทู Sัง้ บcนrพeน้ื eดnิน Sในhดนิ otใน2แห5ล6ง่ น1้ำ-0แ6ละ-15 at 1.41.52 PM ในบรรยากาศ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทัว่ ไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสมั พันธข์ องมนษุ ย์และสิง่ แวดลอ้ ม ๒) สิง่ แวดล้อมทม่ี นษุ ย์สร้างขึ้น (Man- Made Environment) เป็นสิ่งแวดล้อมท่มี นุษย์พัฒนาและใชเ้ ทคโนโลยี เพ่อื ปรบั ปรงุ เปลีย่ นแปลง ธรรมชาติ เพื่อยกระดับมาตรฐานการดำรงชวี ิตและการอยูร่ วมกนั เปน็ สงั คม แบง่ เปน็ ๒ ลักษณะ คอื

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทัว่ ไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสัมพนั ธ์ของมนุษย์และส่ิงแวดลอ้ ม ๒) สิง่ แวดล้อมทม่ี นุษยส์ รา้ งข้ึน (Man- Made Environment) ๒.๑ ส่ิงแวดล้อมทางกายภาพ (Physical Environment) เปน็ วัตถทุ ีม่ นุษยส์ ร้างขน้ึ เพ่ืออำนวยความสะดวกในการมีชีวติ อยู่ ไดแ้ ก่ อาคาร ส่ิงกอ่ สร้าง ยานพาหนะของใช้ต่าง ๆ ฯลฯ โดยใช้วตั ถดุ บิ จากธรรมชาติ ๒.๒ สง่ิ แวดล้อมทางสังคม (Social Environment) มีลกั ษณะทจ่ี ับต้องไม่ได้ ได้แก่ วัฒนธรรม ประเพณี ศาสนา จารตี ระเบียบขอ้ บงั คบั วถิ ีชวี ติ ของประชาชน รวมถงึ วิทยาการในสาขาต่าง ๆ เช่น นวตั กรรม เทคโนโลยี ระบบเกษตร ระบบ อตุ สาหกรรม เป็นตน้

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทว่ั ไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสัมพันธข์ องมนษุ ยแ์ ละส่งิ แวดล้อม ความสมั พันธร์ ะหวา่ งมนษุ ยก์ ับธรรมชาติ มนุษย์เรามีความสมั พนั ธ์กับธรรมชาติ มนษุ ย์อยู่กบั ธรรมชาตติ ลอดชีวติ สงิ่ แวดลอ้ มที่รอบตัวมนุษย์ มีทง้ั มนุษยแ์ ละธรรมชาติ ความสัมพันธ์ระหวา่ งมนุษย์ ส่ิงแวดล้อมธรรมชาติ จะแตกตา่ งกันไปตามสภาพแวดลอ้ มและการพัฒนาทางสงั คม ของมนษุ ย์ ลกั ษณะความสัมพันธข์ องมนษุ ยก์ บั ธรรมชาติมี ๒ ลกั ษณะ คอื

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ท่ัวไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสัมพนั ธ์ของมนุษย์และสิง่ แวดล้อม ความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งมนษุ ย์กบั ธรรมชาติ ๑. การตง้ั รบั อิทธพิ ลของธรรมชาติ เปน็ อิทธิพลของธรรมชาตเิ หนอื มนษุ ย์ สภาพแวดลอ้ มธรรมชาติจะเปน็ ตวั กำหนดทรพั ยากร คุณลกั ษณะของมนษุ ย์ทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจของ มนษุ ย์ ลักษณะการต้ังถิน่ ฐานการคมนาคมติดตอ่ อาชีพ รปู แบบของสังคมและ วฒั นธรรม ทั้งด้านความคิด ความเชือ่ การกระทำและวตั ถุต่าง ๆ ที่มนุษยส์ ร้างข้นึ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทั่วไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสัมพนั ธ์ของมนุษยแ์ ละสิง่ แวดล้อม ความสมั พันธ์ระหว่างมนุษยก์ ับธรรมชาติ ๒. การรกุ ธรรมชาติ มนุษย์มีคุณลักษณะทแ่ี ตกตา่ งจากสัตวอ์ ่ืน ฉลาดและมีขบวนการคิดอย่างเปน็ ระบบ ทำให้มนษุ ยต์ อ่ ส้กู บั ธรรมชาติ เพื่อใหม้ นษุ ยส์ ามารถอยรู่ อด เอาชนะธรรมชาติ โดยมนษุ ย์ สามารถนำเอาทรัพยากรมาใช้ประโยชนไ์ ด้มากข้ึน มนษุ ยส์ ามารถดัดแปลงสภาพแวดลอ้ มให้ เหมาะสมตอ่ การดำรงชีวติ มากขนึ้ สามารถตรวจสอบภยั ธรรมชาติท่จี ะเกิดขึน้ ได้ เช่น การ เคลื่อนตวั ของพายุ แผ่นดนิ ไหว ผลจากการพัฒนาเทคโนโลยี มนุษย์สามารถสร้างสังคมมนษุ ย์ จาก สงั คมแบบยังชีพ สังคมเกษตรกรรมและสงั คม อตุ สาหกรรม

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทั่วไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคิดและความสัมพนั ธข์ องมนุษยแ์ ละสิ่งแวดล้อม ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งมนษุ ย์กับธรรมชาติ บทบาททงั้ เชิงรุกและเชงิ รบั ที่มนุษยม์ ีต่อธรรมชาติ จะสลบั เปลีย่ นกนั โดย ตลอด แตก่ ารเอาชนะธรรมชาติของมนษุ ยก์ ม็ ขี ีดจำกัด ถงึ แม้มนุษยจ์ ะแยกตวั จาก ธรรมชาติ สร้างสงั คมมนุษยข์ น้ึ มา มนุษยก์ ็ยังอยใู่ นระบบกลไกของธรรมชาตนิ น่ั เอง มนษุ ยย์ ังไมส่ ามารถพฒั นาเทคโนโลยที ่ีสามารถเอาชนะธรรมชาติได้ทัง้ หมด

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทวั่ ไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคิดและความสัมพนั ธข์ องมนุษยแ์ ละส่ิงแวดลอ้ ม สง่ิ แวดล้อมมีความเก่ยี วขอ้ งกบั วิถีชวี ติ ของมนษุ ย์ ๑. เปน็ แหลง่ ปัจจัยพ้ืนฐานในการดำรงชวี ติ มนษุ ยต์ อ้ งอาศัยปัจจยั ตา่ ง ๆ ท่ีมอี ยู่ในสง่ิ แวดลอ้ มเพือ่ การดำรงชวี ิตดงั นี้ ๑.๑ อาหาร ๑.๒ ทีอ่ ย่อู าศัย ๑.๓ เคร่อื งนุ่งห่ม ๑.๔ ยารกั ษาโรค

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทวั่ ไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสัมพนั ธ์ของมนุษย์และสง่ิ แวดลอ้ มส่งิ แวดลอ้ มมคี วามเกย่ี วขอ้ งกบั วิถชี ีวิตของมนษุ ย์๑.๑ อาหารการดำรงชวี ติ ของมนษุ ย์ ต้องกินอาหารซง่ึ มแี รธ่ าตุและพลงั งานตา่ ง ๆ จากพืชและสัตว์ อาศัยนำ้ ทห่ี มนุ เวยี นอยใู่ นธรรมชาตใิ นการด่มื และใช้ อาศยั ดินเป็นแหล่งผลติ อาหารทั้งท่ีเป็นพชื และสตั ว์ มนษุ ย์บางกล่มุ อาจกนิ เฉพาะพืชหรอื เฉพาะสัตว์ กิน ท้ังอาหารสดและอาหารท่ีทำใหส้ กุ แล้ว การแสวงหาอาหาร ของมนุษยไ์ ด้มีการพัฒนามาโดยลำดบั เริม่ ตน้ แสวงหาอาหาร จากแหลง่ ธรรมชาติ การนำอาหารมาเกบ็ สะสมไว้ทบี่ ้าน จนถงึ การรจู้ ักเพาะปลูก เลีย้ งสตั ว์ และการผลิตอาหารจาก ทรพั ยากรธรรมชาตไิ ดเ้ อง

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทว่ั ไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสมั พันธ์ของมนุษย์และสิง่ แวดลอ้ ม สงิ่ แวดล้อมมคี วามเกย่ี วข้องกับวิถชี ีวิตของมนษุ ย์ ๑.๒ ทอ่ี ย่อู าศยั มนุษย์อาศัยอยตู่ ามแหลง่ ธรรมชาติ ต้องอาศยั หลบั นอน พักผอ่ น เล้ยี งดูสมาชกิ ครอบครวั ตามร่มไม้ หุบเขาหรือถ้ำ ดัดแปลง ธรรมชาติตลอดจนการสร้างท่ีเพอื่ ปอ้ งกันภยั ท่เี ปน็ ปรากฏการณ์ทาง ธรรมชาติ เชน่ ฝนตก นำ้ ทว่ ม แดดรอ้ น ฯลฯ รวมท้ังการปอ้ งกนั ภัย จากสตั วอ์ ่ืนและมนษุ ยด์ ้วยกนั เอง การเลอื กทีอ่ ย่อู าศยั กม็ ักเลอื กตาม แหล่งที่สามารถหาอาหารและนำ้ ได้สะดวกปลอดภัย ดงั น้ันการเลือกทำเลทอี่ ยอู่ าศยั เป็นความตั้งใจและเปน็ การกระทำทต่ี อ้ งมคี วามรเู้ ร่อื ง สิง่ แวดล้อมเกย่ี วกบั ปรากฏการณท์ างธรรมชาติและทรพั ยากรธรรมชาติ

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทวั่ ไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคิดและความสมั พนั ธ์ของมนษุ ย์และสงิ่ แวดลอ้ มสงิ่ แวดล้อมมีความเกยี่ วข้องกับวถิ ีชวี ิตของมนุษย์๑.๓ เครื่องนุ่งหม่ เคร่อื งนงุ่ ห่มในสมัยแรกนัน้ เป็นการนำใบไม้ เยื่อไม้ และหนงั สัตว์ทหี่ าไดม้ าหอ่ หมุ้ ร่างกายเพื่อให้ความอบอนุ่ หรือ อาจนำมาประดบั รา่ งกาย เพือ่ แสดงความสามารถในการ แสวงหาทรพั ยากรธรรมชาติ จากนน้ั มีการผลติ เสอ้ื ผ้าเครือ่ งนงุ่ ห่มจากวสั ดทุ ่ีหา ไดใ้ นถิ่นที่อยู่อาศัยสำหรบั สมาชกิ ในครอบครัว ต่อมาการเปล่ียนแปลงทางสังคมของมนุษย์ ทำให้ เกดิ การผลิตเสือ้ ผ้าเครอื่ งนงุ่ หม่ เพื่อการค้า

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทัว่ ไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคิดและความสมั พนั ธ์ของมนุษยแ์ ละสง่ิ แวดล้อมสงิ่ แวดลอ้ มมคี วามเกย่ี วข้องกบั วิถชี วี ติ ของมนุษย์๑.๔ ยารกั ษาโรค การสงั เกตส่งิ แวดลอ้ มมนษุ ย์เร่มิ ใชพ้ ืชสมุนไพรในการรักษา โรคภัยไขเ้ จบ็ โดยเอามาทง้ั ตน้ กง่ิ ก้าน เปลือก แกน่ ดอก ราก ตม้ กนิ หรือทาคร้งั ละมาก ๆ ตอ่ มานักวทิ ยาศาสตรไ์ ด้ใช้ตัวทำละลายท่เี หมาะสม เชน่ แอลกอฮอล์ อีเทอร์ สกัดเอาตวั ยาแท้ ๆ จากสว่ นตา่ ง ๆ ของ ตน้ ไม้ แล้วทำให้ตวั ทำละลายระเหยไป เหลือแตต่ ัวยาไว้ทำให้ เปน็ ผงหรือผลกึ ใช้กินแต่น้อย นอกจากการสกัดตวั ยาจากสมุนไพร มนุษยย์ งั ใช้วิธีสงั เคราะห์ยาเลยี นแบบตวั ยาในสมนุ ไพรโดยใช้วัตถุดบิ จากสง่ิ แวดลอ้ ม

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทวั่ ไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสมั พันธ์ของมนุษย์และสง่ิ แวดล้อมสิง่ แวดลอ้ มมีความเกยี่ วข้องกบั วิถชี วี ติ ของมนุษย์๒. สง่ิ กำหนดการตัง้ ถน่ิ ฐานและชมุ ชนความอดุ มสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อม เป็นปัจจัยที่เออ้ื ต่อการต้งั ถิ่นฐานและชุมชนของมนษุ ย์ เพราะมนษุ ยต์ อ้ งอาศยัทรพั ยากรธรรมชาตเิ หล่านัน้ เป็นปัจจัยในการดำรงชวี ิตในบรเิ วณพน้ื ทท่ี ่ีอดุ มสมบรู ณ์ เชน่ ทีร่ าบลุ่มแมน่ ำ้ ท่ีราบรอบ ๆ ทะเลสาบ ทร่ี าบชายฝ่ังทะเลจึงมกั เปน็ แหลง่ ชมุ ชนโบราณทปี่ รากฏหลกั ฐานอยจู่ นปัจจุบัน เช่น อียปิ ต์ กรกี โรมนัจนี อินเดียและไดก้ ลายเปน็ บรเิ วณทีม่ ีประชากรหนาแนน่ ของโลก

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ท่ัวไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคิดและความสมั พนั ธ์ของมนุษย์และสิง่ แวดล้อม สิง่ แวดล้อมมีความเกย่ี วข้องกบั วถิ ีชีวติ ของมนุษย์ ๓. ตัวกำหนดลกั ษณะอาชีพ มนษุ ย์ในแต่ละทอ้ งถ่นิ จะประกอบอาชีพแตกต่างกันไป ตาม สภาพของพนื้ ทีแ่ ละลกั ษณะของทรพั ยากรธรรมชาติ เช่น บรเิ วณทร่ี าบลุ่มมกั จะมอี าชีพทำเกษตรกรรม บริเวณชายทะเลหรอื เกาะตา่ ง ๆ กจ็ ะทำการประมง บริเวณที่เป็นแหล่งแร่ก็จะทำเหมืองแรเ่ ป็นอาชีพหลัก นอกจากนส้ี ภาพของพ้ืนทีแ่ ละลกั ษณะของทรพั ยากรธรรมชาติ ยังมผี ลต่อการผลิตทั้งในด้านปรมิ าณและคุณภาพท่ีแตกต่างกัน

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทว่ั ไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสมั พันธ์ของมนุษย์และสิง่ แวดล้อมสงิ่ แวดล้อมมีความเก่ยี วข้องกับวถิ ีชีวิตของมนุษย์๔. ตัวกำหนดรูปแบบของวฒั นธรรม รปู แบบวัฒนธรรมของมนษุ ย์แตล่ ะทอ้ งถิน่ แตกต่างกันไปตามลักษณะของการดำเนนิชีวิตที่เป็นไปตามสภาพแวดล้อมของทอ้ งถนิ่ เชน่ การแตง่ กาย การกินอาหาร ขนบธรรมเนยี มประเพณี ความเชอ่ื และค่านยิ ม

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขท่ัวไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสัมพันธข์ องมนุษย์และสงิ่ แวดล้อมสิง่ แวดลอ้ มมีความเกีย่ วข้องกบั วิถชี ีวิตของมนษุ ย์๔. ตวั กำหนดรูปแบบของวฒั นธรรม สภาพแวดล้อมยงั มีอิทธพิ ลต่อลักษณะ นิสัยใจคอของมนษุ ยอ์ กี ด้วย เชน่ ในเขตอบอ่นุ ผคู้ นมกั มนี สิ ัยสุขุม รอบคอบ ใจเยน็ กระตอื รอื ร้น และขยนั ในเขตร้อน ผ้คู นมกั จะมีนิสยั ทต่ี รง ขา้ มกบั เขตอบอนุ่ เชน่ เฉื่อยชา เกียจคร้าน ใจร้อน หงดุ หงดิ อารมณเ์ สยี ง่าย ขาดความ รอบคอบคนทอ่ี าศยั อยู่ในป่ามักมีนสิ ัยดรุ า้ ย ชอบการต่อสู้ และผจญภยั

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ทั่วไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสัมพันธข์ องมนุษย์และส่งิ แวดลอ้ ม สิ่งแวดล้อมมีความเกย่ี วขอ้ งกบั วถิ ชี วี ติ ของมนุษย์ ๕. กิจกรรมทางด้านการเมือง หนว่ ยการเมอื งท่ตี ั้งกระจัดกระจายอยู่ในส่วน ตา่ ง ๆ ของโลก จะรวมตวั เป็นหนว่ ยเดยี วกันไดจ้ ะตอ้ งมี สภาพแวดล้อมทางภมู ิศาสตรค์ ลา้ ยคลงึ กนั มากทีส่ ุด กิจกรรมทางการเมอื งจะเป็นมติ ร หรอื ศัตรูกนั หรือไม่ ขึ้นอยู่กับความกดดนั ทางด้านทรัพยากรธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอ้ ม ถ้าเกดิ ความไม่สมดลุ ของทรัพยากรธรรมชาติกับจำนวนประชากรทเ่ี พ่ิมมากขน้ึ หรอื พรมแดนธรรมชาตทิ ่เี ปน็ รอ่ ง น้ำมีการเปลย่ี นแปลงอยเู่ สมอ หรอื เกิดความแตกต่างในลัทธิความเชอื่ ทางศาสนา

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสุขทว่ั ไปบทที่ ๑ บทนำ๒. แนวคดิ และความสัมพนั ธข์ องมนษุ ย์และสงิ่ แวดล้อม สง่ิ แวดลอ้ มมคี วามเก่ยี วข้องกบั วิถชี ีวติ ของมนษุ ย์ พบว่า ภัยพบิ ตั ทิ างสง่ิ แวดลอ้ มบางสว่ นเนื่องมาจากผลการพัฒนาที่ไม่ได้คำนึงถึงสง่ิ แวดลอ้ ม ดังนัน้ แนวความคดิ ท่ีถกู ต้องในการพฒั นากค็ ือ การพฒั นาท่ีคำนึงถึงผลกระทบทางสิง่ แวดลอ้ ม เพ่ือใหผ้ ลการพฒั นาน้ันก่อใหเ้ กดิ ผลดีแกช่ วี ติ มนษุ ย์ รฐั บาลหลายประเทศหันมาให้ความสำคัญ เร่ืองของการพฒั นาสิ่งแวดลอ้ ม เพื่อพัฒนาคณุ ภาพชวี ติ ของประชาชนให้อย่ใู นระดบั มาตรฐานนัน่ คือการอยู่ดีกินดีของประชาชนในสงั คมใหด้ ีข้ึนภายในกรอบและขอบเขตความเปน็ จริง ซึง่ จะตอ้ งสอดคลอ้ งกับเอกลกั ษณร์ ะดับมาตรฐานสภาพความเปน็ อยู่ขนบธรรมเนียมประเพณี วฒั นธรรม สงั คม

๕๓๒๒ ๒๑๗ การสาธารณสขุ ท่วั ไปบทท่ี ๑ บทนำ๒. แนวคิดและความสัมพนั ธข์ องมนุษย์และส่ิงแวดล้อม สง่ิ แวดล้อมมีความเกีย่ วข้องกับวิถชี ีวิตของมนุษย์ การพัฒนาเพอื่ คณุ ภาพแห่งชีวติ คือ ความพยายามร่วมกนั ทจี่ ะใชท้ รัพยากรอนั มีคา่ ให้เกดิ ผลดที ี่สดุ และสอดคล้องกับชีวติ จติ ใจความเปน็ อยู่และวฒั นธรรมของชาติให้มากที่สุด ความพยายามรว่ มกนั น้จี ำเป็นอย่างยง่ิ ทจ่ี ะต้องเปน็ ไปในรูปแบบของสหวทิ ยาการ เพอ่ื ใหแ้ น่ใจได้ว่าโครงการพฒั นาทัง้ มวลจะต้องไม่มผี ลกระทบต่อส่ิงแวดลอ้ มหรอื หากวา่ มีก็จะต้องน้อยท่ีสดุ