งานนำเสนอ1-จิณณพัต

นางสาวจิณณพตั ติ๊บปละ เลขที่ 1 ปวส.2 สายตรง

หน่วยท่ี 4 หน่วยท่ี 4 การวเิ คราะห์ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งตน้ ทุน-ปริมาณ-กาไร (Cost-Volume-Profit Analysis) ในการบริหารเก่ียวกบั ตน้ ทุนการผลิตผบู้ ริการควรใหค้ วามสาคญั และ ทาความเขา้ ใจเก่ียวกบั ความสมั พนั ธ์ระหวา่ ง ตน้ ทุน-ปริมาณ-กาไร เพื่อให้ บรรลวุ ตั ถุประสงคต์ ามท่ีตอ้ งการ ปัจจยั ที่มีผลกระทบต่อผลการดาเนินงาน ของกิจการ คือตน้ ทุนที่เกี่ยวขอ้ งกบั การผลิตและคา่ ใชจ้ ่ายในการขายและบริหาร การวเิ คราะห์ความสมั พนั ธ์ของตน้ ทุน-ปริมาณ-กาไร เพ่ือใหบ้ รรลวุ ตั ถปุ ระสงคข์ องกิจการดงั กล่าวขา้ งตน้ เรียกวา่ การคานวณจุดคุม้ ทน

ความหมายของจุดคุม้ ทุน จุดคุม้ ทุน (Break-Even Point: BEP)หมายถึง ปริมาณการขาย ณ ระดบั ท่ีกิจการ ไม่มีกาไรและขาดทุน จานวนเงินขาย ท้งั หมดเท่ากบั ตน้ ทุนขายผนั แปรรวมกบั ตน้ ทุนคงที่ท้งั หมด

การคานวณจุดคุม้ ทุน การคานวณจุดคุม้ ทุนเก่ียวขอ้ งกบั การวเิ คราะห์ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งตน้ ทุนการผลิต ค่าใชจ้ ่ายและบริหาร ปริมาณการขายแล กาไรท่ีประมาณไวว้ า่ มีความสมั พนั ธ์กนั อยา่ งไร กาไรส่วนเกิน หมายถึง ส่วนเกินท่ีไดจ้ ากราคาขายสูงกวา่ ราคาทุน ท้งั หมดเป็นกาไรท่ีทาหนา้ ท่ีชดเชยตน้ ทุนคงท่ี การคานวณกาไรส่วนเกินคานวณไดด้ งั น้ี กำไรสว่ นเกิน = รำคำขำย - ต้นทนุ ผนั แปร

การคานวณจุดคุม้ ทุนเกี่ยวขอ้ งกบั ปัจจยั ตา่ งๆ ดงั น้ี 1. ราคาขาย (Selling Price) 2. ตน้ ทุนผนั แปร (Variable Cost) หมายถึง ตน้ ทุนผนั แปรท้งั ผลิตและขาย 3. ตน้ ทุนคงท่ี (Fixed Cost) หมายถึง ตน้ ทุนคงท่ีท้งั ผลิตและขาย การคานวณจุดคุม้ ทุน ทาได้ 3 วิธี ดงั น้ี 1. การคานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชแ้ ผนภูมิ 2. การคานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชส้ มการ 3. การคานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชก้ าไรส่วนเกิน

1. การคานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชส้ มการ แสดงใหเ้ ห็นถึงความสมั พนั ธ์ของ ตน้ ทุน – ปริมาณ – กาไร มีวธิ ีการคานวณง่ายไม่ยงุ่ ยาก ดงั น้ี รำคำขำย = ต้นทนุ คงท่ี + ต้นทนุ ผนั แปร

2. การคานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชแ้ ผนภูมิ การคานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชแ้ ผนภูมิน้นั จุดคุม้ ทุนคือ จุดท่ีเส้นรายไดร้ วม (Total Revenue:TR) ตดั กบั เสน้ ตน้ ทุนรวม (Total Costs:TC) ณ จุดท่ีเส้น 2 เส้น ตดั กนั เรียกวา่ จุดคุม้ ทุน เป็นจุดที่แสดงใหเ้ ห็นปริมาณการขายท้งั จานวนเงิน และจานวนหน่วยและ สามารถใชแ้ ผนภูมิกาหนดจานวนหน่วยและจานวนเงินที่ตอ้ งขายเพื่อใหไ้ ดก้ าไรตามที่ตอ้ งการ

จากตวั อยา่ งที่ 1 คานวณจุดคุมทุนโดยใชแ้ ผนภูมิไดด้ งั น้ี

3. การคานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชก้ าไรส่วนเกิน การคานวณจุดคุม้ ทุนตามวธิ ีน้ีจะนากาไรส่วนเกินหารตน้ ทุนคงที่ ทาได้ 2 วธิ ี ดงั น้ี 3.1 การคานวณจุดคุม้ ทุนเป็นจานวนหน่วย จุดคุม้ ทุน (หน่วย) = ตน้ ทุนคงที่ กาไรส่วนเกินตอ่ หน่วย อตั รำกำไรสว่ นเกนิ ต่อหน่วย = รำคำขำยต่อหน่วย - ต้นทนุ ผนั แปรตอ่ หนว่ ย

3.2 การคานวณจุดคุม้ ทุนเป็นจานวนเงิน จุดคุม้ ทุน (หน่วย) = ตน้ ทุนคงที่ อตั รากาไรส่วนเกินตอ่ ยอดขาย อตั รากาไรส่วนเกินต่อยอดขาย = กาไรส่วนเกินตอ่ หน่วย * 100 ราคาขายตอ่ หน่วย

การคานวณยอดขายตามกาไรท่ีตอ้ งการ การวเิ คราะห์ความสมั พนั ธ์ระหวา่ งตน้ ทุน – ปริมาณ – กาไร เป็นประโยชนต์ อ่ การบริหารเป็นอยา่ งมากโดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ การวางแผนกาไรที่ตอ้ งการ แบ่งเป็น 2 กรณี ดงั น้ี 1. การคานวณยอดขายเมื่อตอ้ งการกาไรก่อนภาษีเงินได้ 2. การคานวณยอดขายเม่ือตอ้ งการกาไรหลงั ภาษีเงินได้

1. การคานวณยอดขายเมื่อตอ้ งการกาไรก่อนภาษีเงินได้ การคานวณยอดขายเมื่อตอ้ งการกาไรโดยไมค่ านึงถึงภาษีเงินได้ เม่ือกิจการกาหนดกาไรที่ตอ้ งการแลว้ คานวณยอดขายโดย ใชว้ ธิ ีตา่ งๆ ดงั น้ี 1.1 การคานวณยอดขายตามกาไรที่ตอ้ งการโดยใชส้ มการ 1.2 การคานวณยอดขายตามกาไรที่ตอ้ งการโดยใชแ้ ผนภูมิ 1.3 การคานวณยอดขายกาไรท่ีตอ้ งการโดยใชก้ าไรส่วนเกิน

1.1 การคานวณยอดขายตามกาไรที่ตอ้ งการโดยใชส้ มการ รำคำขำย = ต้นทนุ คงที่ + ต้นทนุ ผนั แปร + กำไรที่ต้องกำร 1.2 การคานวณยอดขายตามกาไรที่ตอ้ งการโดยใชแ้ ผนภูมิ การใชแ้ ผนภูมิเพ่ือหายอดขายตามกาไรที่ตอ้ งการทาไดโ้ ดยเปรียบเทียบเส้นรายไดร้ วมท่ีอยเู่ หนือเส้นตน้ ทุนรวม

1.3 การคานวณยอดขายตามกาไรที่ตอ้ งการโดยใชก้ าไรส่วนเกิน การคานวณยอดขายตามกาไรท่ีตอ้ งการโดยใชก้ าไรส่วนเกินใชห้ ลกั การเช่นเดียวกนั กบั การคานวณจุดคุม้ ทุน โดยเพิ่มกาไรก่อน ภาษีเงินไดท้ ่ีตอ้ งการเขา้ กบั ตน้ ทุนคงที่ ยอดขายเป็ นจานวนหน่วย ยอดขาย (หน่วย) = ตน้ ทุนคงท่ี + กาไรก่อนภาษีเงินได้ กาไรส่วนเกินต่อหน่วย ยอดขายเป็ นจานวนเงิน ยอดขาย (หน่วย) = ตน้ ทุนคงที่ + กาไรก่อนภาษีเงินได้ อตั รากาไรส่วนเกินต่อยอดขาย

จากตวั อยา่ งที่ 1 ถา้ กิจการตอ้ งการกาไรก่อนภาษีเงินได้ 16,000 บาท คานวณยอดขายเป็นจานวนหน่วยและจานวนเงินได้ ดงั น้ี

2. การคานวณยอดขายเม่ือตอ้ งการกาไรหลงั หกั ภาษีเงินได้ การคานวรยอดขายตามกาไรท่ีตอ้ งการโดยคานึงถึงภาษีเงินได้ ตา่ งจากการคานวณยอดขายเมื่อตอ้ งการกาไรที่ตอ้ งการแลว้ เนื่องจากกาไรที่ตอ้ งการหลงั ภาษีเงินไดเ้ ป็นกาไรที่ต่ากวา่ กาไรที่ตอ้ งการก่อนภาษีเงินได้ จึงตอ้ งนากาไรที่ตอ้ งการมาคานวณ ยอ้ นกลบั ใหไ้ ดก้ าไรก่อนภาษีเงินไดค้ านวณ ดงั น้ี

จากตวั อยา่ งที่ 1 ถา้ กิจการตอ้ งการกาไรหลงั ภาษีเงินได้ 16,000 บาท สมมติอตั ราภาษีเงินได้ 20% คานวณยอดขายไดด้ งั น้ี

การคานวณจุดคุม้ ทุนเมื่อมีการเปล่ียนแปลงปัจจยั ต่างๆ หากปัจจยั ใดปัจจยั หน่ึงท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การคานวณจุดคุม้ ทุนมีการเปล่ียนแปลง ไม่วา่ จะเพิ่มข้ึนหรือลดลง ยอ่ มมีผลทาให้ จุดคุม้ ทุนเปลี่ยนแปลง ปัจจยั ท่ีเกี่ยวขอ้ งมี 3 ปัจจยั คือ 1. ราคาขายต่อหน่วย 2. ตน้ ทุนผนั แปรต่อหน่วย 3. ตน้ ทุนคงที่รวม 1. การเปล่ียนแปลงของราคาขายต่อหน่วย ราคาขายเปล่ียนแปลงได้ 2 กรณี คือ 1.1 ราคาขายตอ่ หน่วยเพ่ิมข้ึน 1.2 ราคาขายต่อหน่วยลดลง

1.1 ราคาขายตอ่ หน่วยเพ่ิมข้ึน มีผลใหก้ าไรส่วนเกินสูงข้ึน จากตวั อยา่ งท่ี 1 สมมติวา่ ราคาขายตอ่ หน่วยเพิ่มข้ึนเป็นหน่วยละ 22 บาท ปัจจยั อ่ืนที่เก่ียวขอ้ งยงั คงเดิม คานวณจุดคุม้ ทุนโดยใช้ วธิ ีกาไรส่วนเกิน ไดด้ งั น้ี



1.2 ราคาขายต่อหน่วยลดลง มีผลทาใหก้ าไรส่วนเกินลดลง

2. การเปลี่ยนแปลงของตน้ ทุนผนั แปรตอ่ หน่วย ตน้ ทุนผนั แปรต่อหน่วย เปลี่ยนแปลงได้ 2 กรณี คือ 2.1 ตน้ ทุนผนั แปรตอ่ หน่วยเพิ่มข้ึน 2.2 ตน้ ทุนผนั แปรต่อหน่วยลดลง 2.1 ตน้ ทุนผนั แปรต่อหน่วยเพิ่มข้ึน มีผลทาใหก้ าไรส่วนเกินลดลง



2.2 ตน้ ทุนผนั แปรตอ่ หน่วยลดลง มีผลทาใหก้ าไรส่วนเกินสูงข้ึน



3. การเปล่ียนแปลงของตน้ ทุนคงที่ ตน้ ทุนคงที่เปลี่ยนแปลงได้ 2 กรณี คือ 3.1 ตน้ ทุนคงท่ีลดลง 3.2 ตน้ ทุนคงท่ีเพิ่มข้ึน 3.1 ตน้ ทุนคงที่ลดลง มีผลใหก้ าไรส่วนเกินเพ่ิมข้ึน



การคานวณจุดคุม้ ทุนกรณีท่ีผลิตและขายสินคา้ มากกวา่ 1 ชนิด กิจการบางแห่งอาจจะทาการผลิตและขายสินคา้ มากกวา่ 1 ชนิด โดยอาศยั เครื่องจกั ร เครื่องมือ บุคลากรและวสั ดุอุปกรณ์ร่วมกนั ตน้ ทุนคงท่ีเกิดข้ึนร่วมกนั น้นั ทาใหผ้ ลิตและขายสินคา้ ไดม้ ากกวา่ 1 ชนิด การคานวณจึงตอ้ งใชว้ ธิ ีกาไรส่วนเกิน คานวณไดต้ าม กรณีต่างๆ ดงั น้ี กรณีที่ 1 ประมาณสดั ส่วนการขายสินคา้ แตล่ ะชนิดเป็นจานวนเงินตอ่ ยอดขายรวม กรณีที่ 2 ประมาณสดั ส่วนการขายสินคา้ แตล่ ะชนิดเป็นจานวนหน่วย

กรณที ี่ 1 ประมาณสดั ส่วนการขายสินคา้ แตล่ ะชนิดเป็นจานวนเงินต่อยอดขายรวม (Sales Mix) หากสดั ส่วนมีการเปล่ียนแปลง จุดคุม้ ทุนกจ็ ะเปล่ียนแปลง คานวณโดยใชส้ มการ ดงั น้ี จุดคุม้ ทุน = FC (CM1*SM1) + (CM2*SM2) + (CM3*SM3) FC = ตน้ ทุนคงที่ CM1 = กาไรส่วนเกินต่อยอดขายของสินคา้ ชนิดท่ี 1 SM1 = สดั ส่วนการขายตอ่ ยอดขายรวมของสินคา้ ชนิดท่ี 1 CM2 = กาไรส่วนเกินต่อยอดขายของสินคา้ ชนิดที่ 2 SM2 = สดั ส่วนการขายตอ่ ยอดขายรวมของสินคา้ ชนิดท่ี 2 CM3 = กาไรส่วนเกินต่อยอดขายของสินคา้ ชนิดที่ 3 SM3 = สดั ส่วนการขายต่อยอดขายรวมของสินคา้ ชนิดที่ 3

ข้นั ตอนการคานวณยอดขายของสินคา้ แตล่ ะชนิด มีดงั น้ี 1. คานวณอตั รากาไรส่วนเกินตอ่ ยอดขายของสินคา้ แต่ละชนิด 2. คานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชส้ มการ 3. แบ่งยอดขาย ณ จุดคุม้ ทุนใหส้ ินคา้ แตล่ ะชนิดตามสดั ส่วนการขาย

กรณีท่ี 2 ประมาณสดั ส่วนการขายของสินคา้ แตล่ ะชนิดเป็นจานวนหน่วย (Products Mix) คานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชส้ มการ ดงั น้ี จุดคุม้ ทุน = ตน้ ทุนคงที่ กาไรส่วนเกินถวั เฉล่ีย ข้นั ตอนการคานวณยอดขายของสินคา้ แต่ละชนิด มีดงั น้ี 1. คานวณกาไรส่วนเกินตอ่ ยอดขายของสินคา้ แตล่ ะชนิดถวั เฉล่ีย 2. คานวณจุดคุม้ ทุนโดยใชส้ มการ 3. แบ่งหน่วยขาย ณ จุดคุม้ ทุนใหส้ ินคา้ แต่ละชนิดตามสดั ส่วนการขาย

ข้นั ตอนท่ี 1 คานวณกาไรส่วนเกินถวั เฉลี่ย กำไรสว่ นเกนิ ถวั เฉล่ยี = (CM1*PM1) + (CM2*PM2) + (CM3*PM3) CM1 = กาไรส่วนเกินต่อยอดขายของสินคา้ ชนิดท่ี 1 SM1 = สดั ส่วนการขายต่อยอดขายรวมของสินคา้ ชนิดที่ 1 CM2 = กาไรส่วนเกินตอ่ ยอดขายของสินคา้ ชนิดท่ี 2 SM2 = สดั ส่วนการขายต่อยอดขายรวมของสินคา้ ชนิดท่ี 2 CM3 = กาไรส่วนเกินต่อยอดขายของสินคา้ ชนิดที่ 3 SM3 = สดั ส่วนการขายต่อยอดขายรวมของสินคา้ ชนิดที่ 3

ข้นั ตอนที่ 2 คานวณจุดคุม้ ทุน จุดคุม้ ทุน = ตน้ ทุนคงท่ี กาไรส่วนเกินถวั เฉลี่ย ข้นั ตอนที่ 3 คานวณแยกหน่วยขายสินคา้ แต่ละชนิดจากหน่วยขายรวม

บทสรุป การคานวณจุดคุม้ ทุนเป็นการคานวรหายอดขาย ณ ระดบั การขายท่ีกิจการไม่มีกาไรหรือขาดทุน ยอดขายท้งั สิ้นจะเท่ากบั ตน้ ทุนคงท่ีท้งั หมดรวมกบั ตน้ ทุนผนั แปรท้งั หมด ปัจจยั ท่ีมีผลต่อการคานวณจุดคุม้ ทุนประกอบดว้ ยปัจจยั ท่ีเก่ียวขอ้ ง 3 ปัจจยั คือ ราคาขายต่อหน่วยตน้ ทุนผนั แปรต่อหน่วยและตน้ ทุนคงท่ีรวม หากปัจจยั ท่ีเกี่ยวขอ้ งท้งั 3 ปัจจยั ดงั กล่าว เปล่ียนแปลงยอ่ มทาให้ จุดคุม้ ทุนเปล่ียนแปลงไปดว้ ย การคานวรจุดคุม้ ทุนสามารถทาไดโ้ ดยใชร้ ูปแบบสมการ การใชแ้ ผนภูมิและการใชก้ าไรส่วนเกิน ตอ่ ยอดขาย กิจการที่ทาการผลิตและขายสินคา้ มากกวา่ 1 ชนิด สามารถคานวณจุดคุม้ ทุนเป็นจานวนเงินและจานวนหน่วยไดโ้ ดย กิจการตอ้ งประมาณสดั ส่วนการขายของสินคา้ แต่ละชนิดเป็นจานวนเงินหรือเป็นจานวนหน่วยก็ไดต้ ามความเหมาะสม ผบู้ ริหารสามารถใชป้ ระโยชนจ์ ากการคานวณจุดคุม้ ทุนเพ่ือวางแผนการผลิต การขายเพื่อใหไ้ ดก้ าไรตามจานวนที่ตอ้ งการ