หน่วยที่ 1 เครื่องหมายและสัญลักษณ์ดนตรีสากล

เครอื่ งหมายและสญั ลักษณดนตรีสากล บันไดเสยี งเมเจอร (Major Scale)

เครื่องหมายและสัญลักษณดนตรสี ากล บนั ไดเสยี งเมเจอร (Major Scale) บนั ไดเสยี ง หมายถงึ กลมุ ของระดบั เสยี งหรือตัวโนตที่นํามาจัดเรียงกนั เปน! ลาํ ดับตั้งแต 5-12 ตวั ทเ่ี รยี งกันตามลาํ ดับจากเสียงตา่ํ ไปสูง และจากเสียงสงู ไป เสยี งตา่ํ มโี ครงสรางทม่ี ีการกาํ หนดชวงหาง ของเสยี งจากตวั โนตหน่ึงไปอีกตัวโนต หนึ่งอยางเป!นระบบและมีระยะหางของเสยี งแตกตางกนั ตามโครงสรางของบนั ได เสียงชนดิ นนั้ ๆ ในแตละชนิดของบนั ไดเสียงการเลนจากเสียงตํา่ ไปสงู เรยี กวา บนั ไดเสยี ง ขาขนึ้ (Ascending) การเลนจากเสียงสงู ลงมาตาํ่ เรียกวา บนั ไดเสียงขาลง (Descending) ไดแก บันไดเสียงเมเจอร; (major scale) บันไดเสยี งไมเนอร; (minor scale) เปน! ตน บนั ไดเสียงเปน! ตวั กาํ หนดแนวทางการเคลอื่ นของตัวโนตใน เพลง และสรางความเป!นอนั หน่งึ อนั เดียวกนั ใหกับบทเพลงอีกดวย

เคร่ืองหมายและสัญลักษณดนตรีสากล บนั ไดเสยี งเมเจอร (Major Scale) บันไดเสียงแบงเป!น 2 ประเภทคือ 1. บนั ไดเสยี งไดอาโทนิค ( Diatonic scale ) ประกอบดวยโนต 8 ขัน้ มีระยะหาง ของเสียงทั้งเต็มเสียงและครึ่งเสียงคละเคลากันไป มี 2 ชนดิ คือ 1.1 บันไดเสียงเมเจอร; ( Major scale ) 1.2 บันไดเสียงไมเนอร; ( Minor scale ) 2. บนั ไดเสยี งโครมาติก ( Chromatic scale ) ประกอบดวยโนต 13 ข้นั แตละขั้นมี ระยะหางเป!นคร่งึ เสียงตลอด มี 2 ชนิดคอื 2.1 บนั ไดเสียงฮาร;โมนิคโครมาติค ( Harmonic Chromatic scale ) 2.2 บันไดเสียงเมโลดคิ โครมาติค( Melodic Chromatic scale )

เครอ่ื งหมายและสัญลักษณดนตรีสากล บนั ไดเสียงเมเจอร (Major Scale) ชือ่ และลาํ ดบั ข้นั ของตัวโน/ตในบันไดเสียง ลําดับขัน้ ของตัวโนตN ในบันไดเสยี งจะมีชื่อเรยี กแตกตางกันออกไปยกเวน ขน้ั ท่ี 1 และขัน้ ที่ 8 จะมีชื่อเหมอื นกันเพราะเปน! โนตเสยี งเดียวกนั แตมีระดบั เสียง ตางกัน 1 คแู ปด 1. โทนคิ ( Tonic ) เป!นโนตหลกั ในบันไดเสยี ง คือเปน! ขั้นท่ี 1 และ 8 2. ซุปเปอรโ; ทนคิ ( Supertonic ) 3. มีเดียนท; ( Mediant ) 4. ซบั โดมแิ นนท; ( Subdominant ) 5. โดมิแนนท; ( Dominant ) 6. ซบั มีเดยี นท; ( Submediant ) 7. ลีดดง้ิ โนต ( Leading note )

เครอื่ งหมายและสัญลักษณดนตรสี ากล บนั ไดเสียงเมเจอร (Major Scale) บนั ไดเสยี งเมเจอร; ประกอบข้ึนดวยโนตดนตรี 8 ตัวโนต นํามาเรยี งลาํ ดับขั้น ตามตวั อักษรในระยะขน้ั คู 8 โดยไมซ้ําตวั อักษร(ขน้ั ที่ 1และ 8 โนตช่อื เดียวกัน แตคนละ ระดบั เสยี ง)และไมขามขั้น การจัดเรยี งลําดบั เสยี งมีท้ังระยะเต็มขัน้ (Whole Step) หางกัน 1 เสยี ง และ ระยะครงึ่ ข้นั (Half Step) หางกันครงึ่ เสยี ง ตามรปู แบบดังน้ี ระยะระหวางโนตขน้ั ที่ 1-2, 2-3, 4-5, 5-6 และ 6-7 หางกนั 1 เสียงเตม็ ระยะระหวางโนตขน้ั ท่ี 3-4 และ 7-8 หางกนั 1/2 เสียง โครงสรางของเสยี งในบนั ไดเสยี งเมเจอรข; าข้ึนกบั ขาลงเหมือนกนั

เครอื่ งหมายและสญั ลักษณดนตรีสากล บนั ไดเสยี งเมเจอร (Major Scale) โนตขนั้ ท่ี 1 ของบันไดเสยี งเมเจอร;จะเริ่มตนดวยโนตเสยี งใดกไ็ ดจากเสียง ทีจ่ ดั เรยี งแบบโครมาตกิ ท้ังขาขน้ึ และขาลง ตอจากน้นั จะตองทําตามกฎคอื โนตตัว ตอ ๆ ไปตองไมซาํ้ ชื่อตัวอกั ษร และตองไมขามขั้น การจดั เรยี งเสยี งแบบโครมาตกิ ขาขึน้ ระยะระหวางตัวโนตทง้ั 13 ขั้น หาง ครึ่งเสียงเทากนั ตลอด การจัดเรยี งเสียงแบบโครมาติกขาลง ระยะระหวางตัวโนตท้งั 13 ขัน้ หางครงึ่ เสยี งเทากนั ตลอด

เครือ่ งหมายและสญั ลักษณดนตรสี ากล บนั ไดเสยี งเมเจอร (Major Scale) แสดงการเรียงลาํ ดบั เสียงตามโครงสรางของบันไดเสยี งเมเจอร; (ทางชารป; )

เครื่องหมายและสญั ลักษณดนตรีสากล บันไดเสียงเมเจอร (Major Scale) แสดงตัวอยางการบนั ทกึ โนตบันไดเสยี งเมเจอรท; างชารป;

เครือ่ งหมายและสญั ลักษณดนตรีสากล บนั ไดเสียงเมเจอร (Major Scale) แสดงการเรียงลาํ ดบั เสยี งตามโครงสรางของบันไดเสยี งเมเจอร; (ทางแฟลต็ )

เครื่องหมายและสญั ลักษณดนตรีสากล บันไดเสียงเมเจอร (Major Scale) แสดงตัวอยางการบนั ทกึ โนตบันไดเสยี งเมเจอรท; างแฟลต็

เครือ่ งหมายและสัญลักษณดนตรสี ากล บนั ไดเสยี งเมเจอร (Major Scale) การสร/างบันไดเสียงเมเจอร (Major Scales) กอนการเรียนรเู ร่อื งของบันไดเสียง ผูศกึ ษาควรตองมคี วามเขาใจถึง ระยะหางของโนตสากลในแตละระดับเสียงในเบอ้ื งตนเสียกอน เนือ่ งจากเน้ือหาทาง ทฤษฎีดนตรีลวนมลี าํ ดับและขั้นตอนและมีความสัมพันธ;กนั อยางตอเนอ่ื ง โดย ระยะหางของเสียงในตวั โนตแตละตัว ประกอบไปดวยโนตตางๆดงั นี้

เครอื่ งหมายและสญั ลักษณดนตรสี ากล บนั ไดเสียงเมเจอร (Major Scale) ตวั อยางที่ 1.1 บันไดเสยี ง C Major จากตัวอยางที่ 1.1 บันไดเสยี ง C Major (C Major Scale) โดยปกติแลว ระดบั เสียง ของโนตแตละตัวเมือ่ ไมมเี คร่อื งหมายแปลงเสยี ง (Accidental) กํากบั ไว ตาม ธรรมชาติของเสียงโดยโนตแตละตัวจะมีระยะหางของเสยี งระหวางกันเปน! 1 เสียง เตม็ (Whole step) เชน โนต C-D, D-E, F-G, G-A และ A-B และจะมีโนต จาํ นวน 2 คบู นบนั ไดเสียง จะมรี ะยะหางของเสียงระหวางกนั เพยี งครง่ึ เสียง (Half step) ไดแก โนต E^F และ B^C

เครื่องหมายและสญั ลักษณดนตรีสากล บนั ไดเสยี งเมเจอร (Major Scale) ดังนนั้ ไมวาโนตเหลาน้ี จะเรม่ิ ตนดวยบนั ไดเสยี งใด ธรรมชาติของโนตท่ี หางระหวางกันแตละคู จะมีความหางซ่งึ กันและกนั เหมอื นกบั บันไดเสียง C Major ทั้งหมด และจากตวั อยางท่ี 1.1 จะพบอกี วา เม่ือเทียบกับคียเ; ปยi โน เม่ือ เริ่มตนที่โนต C และบรรเลงในคยี ;สีขาวทัง้ หมดก็จะไดบันไดเสยี ง C Major ตาม ความหางของโนตแตละตัว

เคร่ืองหมายและสญั ลักษณดนตรสี ากล บันไดเสยี งเมเจอร (Major Scale) แตทัง้ นี้ เม่อื ตองการบรรเลงในบนั ไดเสียงอืน่ ๆโดยไมไดเริ่มจาก โนต C หรอื บรรเลงบนั ไดเสียงที่นอกเหนือไปจากบนั ไดเสียง C Major ซงึ่ จะตอง เริม่ ตนจากโนตอ่ืนๆไลระดับเสียงสงู ขึน้ ไปเรอ่ื ยๆ ตามธรรมชาติของโนตแตละตัว ก็ จะยงั คงมีระยะหางของเสียงเชนเดมิ แตเราจะตองทาํ หนาที่ปรบั ระดบั เสียงใหเปน! บันไดเสียงเมเจอร;ดวยตนเองจากการใชเครือ่ งหมายแปลงเสยี ง (Accidental) มาชวยแปลงเสียงโนตแตละคูใหอยใู นตําแหนงเดิม กลาวคอื การสรางบันไดเสยี ง ทางเมเจอร; จะตองทาํ ใหโนตจาํ นวน 2 คู ไมวาจะเรม่ิ ตนดวยโนตใดและโนตคใู ดไป ตกอยูในตําแหนงที่ 3^4 และ 7^8 กจ็ ะตองใชเครอื่ งหมายแปลงเสยี งทาํ ใหโนตคู น้ันๆท่ีอยใู นตําแหนงดังกลาวหางกันคร่งึ เสยี ง (Half step)ใหไดตามระยะหางของ บันไดเสยี ง C Major ดงั ตัวอยางตอไปนี้

เครอ่ื งหมายและสญั ลักษณดนตรสี ากล บนั ไดเสยี งเมเจอร (Major Scale) ตัวอยางที่ 1.2 การสรางบนั ไดเสยี งเมเจอร;อื่นๆ จากตัวอยางที่ 1.2 การสรางบนั ไดเสยี งเมเจอรอ; ่ืนๆ ผูศกึ ษาสามารถนาํ บนั ได เสยี ง C Major มาเปรียบเทยี บระยะหางของโนตแตละตัวได จากนั้น สรางบนั ได เสียงโดยเร่ิมจากโนตอ่นื ๆ

เคร่ืองหมายและสัญลักษณดนตรสี ากล บันไดเสียงเมเจอร (Major Scale) ในตวั อยางท่ี1.2 เปน! การสรางบนั ไดเสียง D Major ซง่ึ เริ่มตนดวย โนต D และไลระดับเสยี งสงู ขึน้ ไป แตท้งั น้ี ธรรมชาตขิ องระยะหางของโนตแตละตัว ยังคงเดิมอยู ดงั นนั้ จงึ ตองปรบั ระยะหางของตําแหนงโนตในลาํ ดบั ที่ 3^4 และ 7^8 ใหมีระยะหางกันคร่ึงเสยี งตามแบบของบันไดเสียง C Major โดยใสเครื่องหมายแปลงเสียงโนต F ใหสงู ขึ้นครง่ึ เสยี งเพอื่ ใหมีระยะหางจาก โนต E จํานวน 1 เสยี งเต็ม (โดยธรรมชาติโนตE^Fหางกันเพยี งครึง่ เสยี ง โดยทําให หางกนั 1เสียงเต็มไดจากการใสเครื่องหมาย Sharp # ท่ีโนต F เพื่อใหโนต F มรี ะดับ เสียงสงู ขนึ้ ไปเพื่อหนีหางจากโนต E เปน! 1 เสียงเตม็ ) และโนต B^C เชนเดียวกนั โดยใสเครอื่ งหมายSharp # ทโ่ี นต C เพอ่ื ใหโนต C มรี ะดบั เสียงสงู ข้ึนไปอกี คร่งึ เสียงเพื่อหนีหางจากโนต B เป!น 1 เสยี งเตม็ เชนเดยี วกนั

เคร่ืองหมายและสญั ลักษณดนตรสี ากล บนั ไดเสียงเมเจอร (Major Scale) จากการสรางบนั ไดเสียงตางๆแลว ในบันไดเสียงทางแฟลต็ (b) ก็จะ ทําเชนเดียวกัน เพยี งแตปรับโนตใหเปน! ไปตามธรรมชาติ คือ เคร่อื งหมายแฟล็ต มีหนาที่แปลงเสยี งโนตใหมเี สยี งตํา่ ลงครึ่งเสยี ง และเครอ่ื งหมายชารป; มีหนาท่ี แปลงเสยี งโนตใหมเี สยี งสงู ข้นึ ครงึ่ เสียง ตามที่ผศู กึ ษาพิจารณาการสรางบนั ไดเสยี งที่ แตกตางกนั ดงั นัน้ ผูเขียนจงึ ขอใหลองฝmกทาํ แบบฝกm หดั การสรางบันไดเสยี งเบ้อื งตน ดังตอไปนี้

เคร่ืองหมายและสญั ลักษณดนตรสี ากล บนั ไดเสียงเมเจอร (Major Scale) จากการสรางบนั ไดเสียงตางๆแลว ในบันไดเสียงทางแฟลต็ (b) ก็จะ ทําเชนเดียวกัน เพยี งแตปรับโนตใหเปน! ไปตามธรรมชาติ คือ เคร่อื งหมายแฟล็ต มีหนาที่แปลงเสยี งโนตใหมเี สยี งตํา่ ลงครึ่งเสยี ง และเครอ่ื งหมายชารป; มีหนาท่ี แปลงเสยี งโนตใหมเี สยี งสงู ข้นึ ครงึ่ เสียง ตามที่ผศู กึ ษาพิจารณาการสรางบนั ไดเสยี งที่ แตกตางกนั ดงั นัน้ ผูเขียนจงึ ขอใหลองฝmกทาํ แบบฝกm หดั การสรางบันไดเสยี งเบ้อื งตน ดังตอไปนี้

เครอ่ื งหมายและสัญลักษณดนตรีสากล บนั ไดเสียงเมเจอร (Major Scale)