ส่อื ประกอบการเรียนการสอน วชิ าปฏบิ ตั ศิ ลิ ป์ เอก เพลงจระเขห้ างยาว สามชั้น ชนั้ มัธยมศกึ ษาปที ี่ 1 จดั ทาโดย : นางสาวชลดิ า ลิม้ มณี นักศกึ ษาฝึกประสบการณ์วิชาชพี ครู สาขาวชิ าดนตรีคตี ศิลปไทยศึกษา วิทยาลัยนาฏศลิ ปเชยี งใหม่ สถาบนั บณั ฑติ พัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น ประวัตเิ พลงจระเขห้ างยาว สามชนั้ หน้าทับเพลงจระเขห้ างยาว สามชั้น อตั ราจังหวะเพลงจระเขห้ างยาว สามช้ัน โน้ตเพลงจระเข้หางยาว สามชั้น ศพั ทส์ ังคีตในเพลง การปฏบิ ตั ิเพลงจระเขห้ างยาว สามช้นั แบบทดสอบหลังเรียน
แบบทดสอบกอ่ นเรียน 1. เพลงจระเข้หางยาวเดมิ มีช่อื เรยี กอกี อย่างวา่ อะไร เพลงเตา่ กนิ ผกั บงุ้ เพลงสามเสา้ เพลงแขกบรเทศ ชั้นเดยี ว เพลงกมพัด
แบบทดสอบก่อนเรยี น 2. เพลงจระเขห้ างยาวใช้ประกอบการแสดงใด การแสดงระบาอัปสรา การแสดงโอเปร่า การแสดงโขน - ละคร การแสดงเตน้ ลีลาส
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น 3. เพลงจระเข้หางยาวมีผู้ขยายข้ึนเป็นอัตราจังหวะสามช้ันในช่วงสมัย รชั กาลใด ปลายรัชกาลที่ 7 ถึงต้นรัชกาลท่ี 8 ปลายรชั กาลท่ี 6 ถึงตน้ รัชกาลที่ 7 ปลายรัชกาลที่ 5 ถงึ ต้นรัชกาลที่ 6 ปลายรัชกาลที่ 4 ถึงตน้ รชั กาลท่ี 5
แบบทดสอบกอ่ นเรียน 4. เพลงจระเข้หางยาวใช้บรรเลงรวมอยู่ในเพลงเรื่องฉิง่ พระฉันรวมชุด กับเพลงใด เพลงจระเขข้ วางคลอง และเพลงหนั หลงั เขา้ คลอง เพลงจระเขข้ วางคลอง และเพลงถอยหลังเขา้ คลอง เพลงจระเข้ขวางคลอง และเพลงเดนิ หนา้ เข้าคลอง เพลงจระเขข้ วางคลอง และเพลงก้าวหน้าเข้าคลอง
แบบทดสอบก่อนเรยี น 5. เพลงจระเขห้ างยาวใช้ประกอบการแสดงใด ไม่เกรงองคน์ รนิ ทรป์ ิ่นธเรศ ใครหมายมัน่ มงุ่ มาดใหม้ ามี อันเรืองเดชเกรยี งไกรมไหสวรรค์ มานพจบเจนสกาพนัน
ประวัติเพลงจระเขห้ างยาว สามชัน้ เพลงจระเข้หางยาว อตั ราสองชัน้ เดิมมีช่อื เรียกว่าเพลงสามเสา้ ใช้บรรเลงรวมอยู่ในเพลงเร่ืองฉ่ิงพระฉัน รวมชุดกับเพลงจระเข้ขวางคลอง และเพลงถอยหลังเข้าคลอง นอกจากน้ียังใช้บรรเลงประกอบโขน - ละคร ประมาณปลายรชั กาลที่ 4 ถึงตน้ รัชกาลท่ี 5 ภายหลงั จงึ มีผ้ขู ยายขึ้นเปน็ อัตรา 3 ชั้น
หนา้ ทับเพลงจระเข้หางยาว สามชั้น เพลงจระเข้หางยาว สามชน้ั : ใชห้ น้าทับปรบไก่ สามช้นั ตวั อย่างหนา้ ทบั ปรบไก่ สามช้นั - - ทงั่ ติง ทัง่ ตงิ โจ๊ะ จ๊ะ - - โจะ๊ จ๊ะ - - โจะ๊ จ๊ะ - - - ปะ๊ - - โจะ๊ จ๊ะ - - โจะ๊ จะ๊ - - โจะ๊ จะ๊ - ตงิ - ติง - ทง่ั ตงิ ทง่ั ตงิ ท่ัง - ตงิ - - โจะ๊ จะ๊ - ตงิ - ทง่ั - ตง่ิ - ติง - ทง่ั - ตงิ - ตงิ - ทง่ั
อัตราจังหวะเพลงจระเขห้ างยาว สามชนั้ เพลงจระเขห้ างยาว สามช้นั : ใชอ้ ัตราจังหวะฉิง่ สามชนั้ ตวั อยา่ งอตั ราจงั หวะฉิ่งสามชน้ั โดยคาว่า “ฉง่ิ ” แทนสัญลกั ษณ์ + และคาวา่ “ฉับ” แทนสญั ลกั ษณ์ - -+-+ - - - - - - - ฉ่งิ - - - - - - - ฉับ - - - - - - - ฉงิ่ - - - - - - - ฉับ ตวั อย่างอตั ราจังหวะฉ่งิ สามชนั้ ตีประกอบเพลง รมซล ซ ล ด ร- มรดล ด ม ร +ด ซ ล ท ด ท ล ท ด- ท ล ร ด ท ล ท +ด ดซซซ ด ล ล ล- รดดด ม ร ร +ร ซ ล ซ ม ล ซ ม ร- ซ ม ร ด ม ร ด +ล
โน้ตเพลงจระเข้หางยาว สามช้นั สามช้นั : ทอ่ น 1 ซลทด ทลทด ทลรด ทลทด รมซล ซลดร มรดล ดมรด ซลซม ลซมร ซมรด มรดล ดซซซ ดลลล รดดด มรรร ซดรม รมฟซ ฟลซฟ ซฟมร ดรมฟ ซฟมร ซมรด มรดล ซลซม ซมรด มรดร มรซม รมซล ดลซม ซลซม ซมรด
โน้ตเพลงจระเขห้ างยาว สามช้ัน สามชั้น : ท่อน 2 ทลรด ทลทด รมซล ซลดร มรดล ดมรด ดรดล ดลซฟ ซฟมร ดรมฟ ซมฟซ ลฟซล ซลทด ทลทด ฟซฟร ฟรดล ดฟซล ดฟซล ดรดล ดลซฟ ดรมฟ มฟซล ซมฟซ ลฟซล ดฟซล ซลทด ทรดท ดทลซ ดฟซล ซลดร ซฟมร ดรมฟ ดดซด รมฟซ ดฟซล ซลทด ทรดท ดทลซ กลับตน้ เปลยี่ นหวั ฟฟซฟ มรดซ
โนต้ เพลงจระเขห้ างยาว สามชั้น สามชน้ั : ทอ่ น 3 ดดดด รรรร ฟฟฟฟ ซซซซ ลลลล ซซซซ ฟฟฟฟ รรรร ฟซฟร ฟรดล ดซลด ซลดร ซลทด ทรดท ฟซลท ดทลซ ดรดซ ดลลล ดลซฟ ลซซซ ลซฟร ซฟฟฟ ซฟรด ฟรรร มดรม ฟรมฟ ซมฟซ ลฟซล ซลดร ฟรดล ดรดล ดลซฟ ลงเพลง มรมฟ มรซฟ มรมฟ ซลดร -ฟ-ซ ลซฟร -ด-ฟ ดรมฟ
ศพั ท์สงั คีตในเพลง สามช้นั ทอ่ น กลับตน้ ตับ
ศพั ท์สังคีตคาว่า “ตับ” ตบั หรอื เพลงตับ เพลงตับ หมายถึง เพลงหลาย ๆ เพลง ทีน่ ามาร้องหรือบรรเลงตดิ ต่อกนั ไป แบ่งออกเป็น 2 ชนดิ คอื 1. ตับเพลง ได้แก่ เพลงท่ีนามาร้องหรือบรรเลงติดต่อกันน้ัน ต้องเป็นเพลงอัตราเดียวกัน 2 ช้ัน ก็ 2 ชั้นทุกเพลง หรอื 3 ช้นั ก็ 3 ชั้นทุก ๆ เพลง และทานองท่ีติดต่อกันได้สนิทสนม ส่วนใจความของบทร้องอาจเป็นคนละเร่ืองหรือคนละตอนก็ได้ ไมถ่ ือเป็นสงิ่ สาคญั 2. ตับเร่ือง เพลงท่ีนามารวมร้องหรือบรรเลงติดต่อกันนั้น ต้องมีบทร้องเป็นเรื่องเดียวกัน และดาเนินไปโดยลาดับ ฟังได้ความเปน็ เร่อื งเป็นราว สว่ นทานองเพลงจะเปน็ ชั้นเดยี ว 2 ชน้ั หรอื จะลกั ล่ันกนั อย่างไรก็ได้ทัง้ น้ัน ไมถ่ ือเปน็ สิ่งสาคัญ
ศัพทส์ ังคีตคาว่า “สามชนั้ ” สามชนั้ สามช้ัน เป็นคากาหนดอัตราจังหวะของหน้าทับและเพลง ซึ่งมีประโยคและจังหวะหน้าทับค่อนข้างยาวทุก ๆ ประโยค จังหวะหนา้ ทับทมี่ ีความยาวกว่าอัตราจงั หวะสองช้ันอกี เท่าตัว (หรือส่ีเท่าของชั้นเดียว) ถ้าจะเทียบกับโน้ตสากลในจังหวะหน้าทับ หน่ึง ๆ หากเป็นประเภทสองไม้ก็จะมีความยาวเท่ากับสี่ห้องของจังหวะ 2/4 และถ้าเป็นประเภทปรบไก่ก็จะมีความยาวเท่ากับ แปดห้องของจังหวะ 2/4 - - - - - - - ฉง่ิ - - - - - - - ฉับ - - - - - - - ฉิ่ง - - - - - - - ฉบั อัตราจังหวะสามชนั้ - - - ฉงิ่ - - - ฉับ - - - ฉิง่ - - - ฉบั - - - ฉงิ่ - - - ฉับ - - - ฉิ่ง - - - ฉบั อัตราจงั หวะสองช้ัน - ฉงิ่ - ฉบั - ฉงิ่ - ฉับ - ฉิง่ - ฉบั - ฉงิ่ - ฉบั - ฉง่ิ - ฉบั - ฉ่งิ - ฉับ - ฉิ่ง - ฉับ - ฉิง่ - ฉบั อตั ราจงั หวะชั้นเดียว
ศพั ท์สงั คีตคาวา่ “กลับตน้ ” กลบั ตน้ กลับตน้ หมายถึง การกลับมาบรรเลงซา้ ท่อนนัน้ ๆ อกี ครั้งหน่ึง โดยส่วนใหญ่เพลงทกุ ๆ เพลง จะมีการกลบั ต้นในแต่ละท่อน ตัวอย่าง เพลงแขกบรเทศ ชน้ั เดยี ว ชน้ั เดยี ว ท่อน 1 ดลลล ดลลล ดซลซ ดลซม ซมรด ซดรม ซลซม ซมรด ชั้นเดยี ว ทอ่ น 2 กลบั ต้น ซมซร มรดล ซมซล ซลดร ซมรด ซดรม ซลซม ซมรด กลับต้น
ศพั ทส์ ังคีตคาวา่ “ท่อน” ทอ่ น ทอ่ น คอื การกาหนดสว่ นใหญส่ ว่ นหน่ึง ๆ ซึง่ แบง่ ออกจากเพลง อธิบาย : โดยปกติเม่ือบรรเลงเพลงใดก็ตาม หากจบท่อนหน่ึง ๆ แล้วมักจะกลับต้นบรรเลงซ้าท่อนนั้นอีกคร้ังหนึ่ง ที่กล่าวนี้ มิใชว่ า่ เพลงทกุ เพลงจะต้องมหี ลาย ๆ ท่อนเสมอไป บางเพลงอาจมีทอ่ นเดยี วจบ หรือหลาย ๆ ทอ่ นจงึ จบกไ็ ด้ ตัวอยา่ ง ช้ันเดียว ทอ่ น 1 เพลงแขกบรเทศ ชน้ั เดียว ดลลล ดลลล ดซลซ ดลซม ซมรด ซดรม ซลซม ซมรด ชน้ั เดยี ว ทอ่ น 2 ซมซร มรดล ซมซล ซลดร ซมรด ซดรม ซลซม ซมรด
การปฏบิ ัตเิ พลงจระเขห้ างยาว สามข้นั
แบบทดสอบกอ่ นเรียน 1. เพลงจระเข้หางยาวเดมิ มีช่อื เรยี กอกี อย่างวา่ อะไร เพลงเตา่ กนิ ผกั บงุ้ เพลงสามเสา้ เพลงแขกบรเทศ ชั้นเดยี ว เพลงกมพัด
แบบทดสอบก่อนเรยี น 2. เพลงจระเขห้ างยาวใช้ประกอบการแสดงใด การแสดงระบาอัปสรา การแสดงโอเปร่า การแสดงโขน - ละคร การแสดงเตน้ ลีลาส
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น 3. เพลงจระเข้หางยาวมีผู้ขยายข้ึนเป็นอัตราจังหวะสามช้ันในช่วงสมัย รชั กาลใด ปลายรัชกาลที่ 7 ถึงต้นรัชกาลท่ี 8 ปลายรชั กาลท่ี 6 ถึงตน้ รัชกาลที่ 7 ปลายรัชกาลที่ 5 ถงึ ต้นรัชกาลที่ 6 ปลายรัชกาลที่ 4 ถึงตน้ รชั กาลท่ี 5
แบบทดสอบกอ่ นเรียน 4. เพลงจระเข้หางยาวใช้บรรเลงรวมอยู่ในเพลงเรื่องฉิง่ พระฉันรวมชุด กับเพลงใด เพลงจระเขข้ วางคลอง และเพลงหนั หลงั เขา้ คลอง เพลงจระเขข้ วางคลอง และเพลงถอยหลังเขา้ คลอง เพลงจระเข้ขวางคลอง และเพลงเดนิ หนา้ เข้าคลอง เพลงจระเขข้ วางคลอง และเพลงก้าวหน้าเข้าคลอง
แบบทดสอบก่อนเรยี น 5. เพลงจระเขห้ างยาวใช้ประกอบการแสดงใด ไม่เกรงองคน์ รนิ ทรป์ ิ่นธเรศ ใครหมายมัน่ มงุ่ มาดใหม้ ามี อันเรืองเดชเกรยี งไกรมไหสวรรค์ มานพจบเจนสกาพนัน
Search
Read the Text Version
- 1 - 24
Pages: