สวยหลอ่ และดดู ีมีวธิ อี ยา่ งไร อาหารส�ำหรับวัยรุ่น 1. พฤตกิ รรมการกินของวัยรนุ่ พ่อแม่อาจสังเกตว่า เม่ือลูกเข้าวัยรุ่น ลูกมักละเลยการกินอาหารเช้า เนื่องจากต่ืนสาย รีบไป โรงเรยี น ทำ� ใหก้ ารกนิ อาหารในวยั นอ้ี าจไมค่ รบทกุ มอ้ื มกี ารกนิ อาหารทไี่ มด่ ตี อ่ สขุ ภาพ เชน่ ดมื่ นำ�้ อดั ลม ชา กาแฟ เปน็ ตน้ ลกู อาจกงั วลเรอื่ งนำ�้ หนกั เลยอดอาหาร จนนำ� ไปสโู่ รคกลวั อว้ น ในทางกลบั กนั ลกู อาจ กินมากจนเกนิ ความต้องการของร่างกายท�ำให้อ้วน ดงั น้นั พอ่ แมค่ วรเฝ้าสงั เกตพฤตกิ รรมการกนิ ทไ่ี ม่ถกู สขุ ลกั ษณะ และปรบั เปลยี่ นพฤตกิ รรมเหลา่ นใี้ นเชงิ บวก เชน่ เตรยี มอาหารเชา้ ทมี่ ปี ระโยชนใ์ หล้ กู แทนท่ี จะใหล้ ูกอดอาหาร เป็นต้น 2. ความตอ้ งการสารอาหาร ลกู วยั รนุ่ ตอ้ งการพลงั งานและโปรตนี สงู ขนึ้ แตต่ อ้ งการสารอาหารตา่ งกนั ในวยั รนุ่ หญงิ และวยั รนุ่ ชาย ลกู สาวตอ้ งการพลงั งานตอ่ วนั นอ้ ยกวา่ ลกู ชาย และสว่ นใหญโ่ ปรตนี ในอาหารปกตกิ เ็ พยี งพอตอ่ การ เจริญเติบโตโดยไม่จ�ำเป็นต้องกินโปรตีนเสริมเพ่ือเพ่ิมกล้ามเน้ือ สารอาหารส�ำคัญที่ต้องการให้เพียงพอ ส�ำหรับลกู (ดูเพ่มิ เตมิ ภาคผนวก) นอกเหนอื จากคารโ์ บไฮเดรต โปรตีนและไขมนั คอื แคลเซี่ยม และฟอสฟอรสั เป็นแร่ธาตุส�ำคัญในการสร้างกระดูกให้แข็งแรง แต่ไม่ได้ท�ำให้ลูกสูง เพราะความสูงของลูกถูก ก�ำหนดจากพันธุกรรม โดยมีตัวส่งเสริมคือ การนอนหลับให้เพียงพอ และการออกก�ำลังกายสม่�ำเสมอ ลูกควรดืม่ นมอยา่ งน้อยวนั ละ 3 กล่อง ร่วมกับกินผกั ใบเขียว กุ้งแหง้ ปลาตัวเล็กตวั นอ้ ยรว่ มด้วย ธาตเุ หลก็ ลกู สาวตอ้ งการธาตุเหล็กมากกวา่ ลูกชาย เนอ่ื งจากมีประจ�ำเดอื น จึงควรกินอาหารท่มี ีธาตเุ หลก็ มากกว่า เพอื่ ป้องกันภาวะเลอื ดจางจากการขาดธาตุเหลก็ อาหารท่ีมปี ริมาณธาตุเหลก็ สงู เช่น เนอ้ื สตั ว์ ไข่แดง เครื่องในสัตว์ ผักใบเขยี ว เปน็ ตน้ 3. เครื่องดืม่ ส�ำหรับวัยรุ่น วยั รนุ่ มกั นยิ มเครอ่ื งดมื่ ตามสมยั นยิ ม ซง่ึ บางครง้ั เปน็ ผลเสยี ตอ่ สขุ ภาพ ดงั นนั้ พอ่ แมค่ วรแนะนำ� เครอื่ ง ด่มื ท่เี หมาะสมตอ่ สุขภาพลกู ๆ น่ันคอื ดืม่ น�ำ้ เปล่าอยา่ งนอ้ ย 6-8 แก้วตอ่ วัน โดยเฉพาะลูกสาว เพราะการ ดื่มน้�ำใหเ้ พยี งพอจะช่วยใหผ้ วิ พรรณสวยสดใสสมวยั ดม่ื นมทุกวนั และไมแ่ นะนำ� ให้ดืม่ นมเปรย้ี ว เพราะมี ส่วนประกอบนมเพียงครงึ่ เดยี วและมีปริมาณนำ้� ตาลสูง ไมแ่ นะนำ� ให้ด่ืมนำ้� อัดลม โดยเฉพาะในรายท่อี ว้ น มปี ญั หาโรคกระเพาะอาหาร นำ�้ อดั ลมยงั มกี รดฟอสฟอรกิ หากดม่ื มาก จะทำ� ใหเ้ นอื้ ฟนั กรอ่ นได้ หากจะดมื่ 54
สวยหล่อและดดู ีมวี ิธอี ยา่ งไร นำ�้ ผลไม้สำ� เร็จรูป ควรเลอื กที่ไม่ผสมน�้ำตาล หรอื นำ้� ผลไม้แท้ 100 เปอร์เซ็นต์ หรือดื่มน�ำ้ ผลไมค้ ัน้ สดแทน เครือ่ งดมื่ ทกุ ชนดิ ไม่ควรมีน�้ำตาลเกนิ ร้อยละ 5 โดยสอนให้ลกู รู้จกั การดฉู ลากข้างบรรจุภณั ฑ์ ปจั จบุ นั มเี ครอ่ื งดมื่ ใหม่ ๆ ทวี่ ยั รนุ่ นำ� ยามาผสมเพอ่ื ใชเ้ ปน็ สารเสพตดิ เพอ่ื ผอ่ นคลาย เชน่ นำ�้ อดั ลม ผสมยาแก้ไอ หรอื ผสมโปรโคดวิ ยานอนหลับ น�้ำตม้ ใบกระทอ่ มใสน่ มเปรยี้ ว หรอื ที่เรยี กว่า 4 คณู 100 หรอื ชาเขยี วทขี่ ายทวั่ ไปผสมยาแกห้ วดั แกไ้ อ เปน็ ตน้ ดงั นนั้ ผปู้ กครองควรรเู้ ทา่ ทนั และสอนลกู ใหท้ ราบ ถงึ พิษภยั ของสารเสพตดิ ด้วย ตารางแสดงเกณฑก์ ารประเมนิ ภาวะโภชนาการ ค่าดชั นีมวลกาย เกณฑ์การประเมนิ กลุม่ นำ�้ หนกั น้อย น้อยกวา่ 18.5 กก./ม2 ระดบั นอ้ ย 17.0-18.49 กก./ม2 ระดบั ปานกลาง 16.0-16.9 กก./ม2 ระดับรนุ แรง นอ้ ยกวา่ 16 กก./ม2 กลุ่มน้ำ� หนกั ปกติ 18.5-24.9 กก./ม2 กลุม่ น�้ำหนกั เกิน มากกวา่ หรือเทา่ กบั 25 กก./ม2 เรม่ิ อว้ น 25-29.9 กก./ม2 อว้ นระดบั ที่ 1 30-34.9 กก./ม2 อว้ น ระดบั ท่ี 2 35-39.9 กก./ม2 อว้ น ระดบั ที่ 3 มากกว่าหรอื เทา่ กบั 40 กก./ม2 ท่มี า: พงษ์ศักด์ิ นอ้ ยพยคั ฆ์. แนวทางสง่ เสรมิ การเจรญิ เติบโต.ใน: พงษ์ศักด์ น้อยพยคั ฆ์, วนิ ัดดา ปยิ ะศลิ ป,์ วนั ดี นงิ สานนท์, ประสบศรี อ้ึงถาวร บรรณาธกิ าร. Guideline in child health supervision. กรงุ เทพฯ: สรรพสาร จ�ำกดั , 2557. หน้า 46-54. 55
สวยหล่อและดูดีมีวธิ ีอย่างไร ตารางแสดงความตอ้ งการสารอาหารของวัยรุ่นช่วงตา่ ง ๆ เพศ ชาย หญงิ อายุ 9-13 ปี 14-18 ปี 19-30 ปี 9-13 ปี 14-18 ปี 19-30 ปี พลงั งาน (กโิ ลแคลอร/ี วัน) 2,279 3,152 3,067 2,071 2,368 2,403 โปรตีน (กรัม/วัน) 34 52 56 34 46 46 คารโ์ บไฮเดรต (กรัม/วนั ) 130 130 130 130 130 130 กรดไขมันไลโนเลอกิ (กรมั / 12 16 17 10 11 12 วนั ) กรดไขมันแอลฟ่าไลโนเลอิก 1.2 1.6 1.6 1 1.1 1.1 (กรัม/วัน) ไฟเบอร์ (กรัม/วัน) 31 38 38 26 28 25 แคลเซียม (มิลลกิ รมั /วนั ) 1,300 1,300 1,000 1,300 1,300 1,000 ธาตเุ หลก็ (มิลลกิ รมั /วนั ) 8 11 8 8 15 18 ทม่ี า: Data from reports from the Institute of Medicine, Food and Nutrition Board, Standing Committee on the Scientific Evaluation of Dietary Reference Intakes,3-7© by the National Academy of Sciences, courtesy of the National Academies Press, Washington DC. (http://www.nap.edu/) อาหารประเภทต่างๆ ที่เหมาะสมส�ำหรบั วัยรนุ่ เฉพาะกลุม่ 1. วยั รุน่ ทีเ่ ป็นนกั กฬี า อาหารส�ำหรบั วยั รุ่นกลุ่มนค้ี วรเปน็ อาหารทีม่ พี ลังงานสงู เพ่อื ให้ร่างกายไมข่ าดพลังงาน และควร ไดส้ ารอาหารครบ 5 หมู่ ในกฬี าบางชนดิ เชน่ ยมิ นาสตกิ มกี ารฝกึ ซอ้ มหนกั และตอ้ งการนำ�้ หนกั ตวั นอ้ ย รปู รา่ งดี กลุ่มน้ีจงึ มีโอกาสเกิดปัญหาขาดสารอาหารไดส้ งู โดยเฉพาะ แคลเซยี ม โปรตนี ไขมนั ธาตุเหล็ก และสังกะสี ซึง่ จะท�ำให้เขา้ สู่วัยหนุ่มสาวชา้ ได้ 2. คุณแมว่ ัยรนุ่ แมว่ ยั รนุ่ ตอ้ งการสารอาหารเพม่ิ ขน้ึ มาก รวมทงั้ วติ ามนิ ธาตเุ หลก็ และสงั กะสี การตง้ั ครรภช์ ว่ งวยั รุ่น ท�ำให้เสยี่ งตอ่ การขาดอาหารไดท้ ัง้ แม่และลูก เนื่องจากรา่ งกายทง้ั คูย่ งั ต้องเจรญิ เตบิ โต ทำ� ใหท้ ารก และคุณแมว่ ัยรนุ่ ตอ้ งแย่งสารอาหารกนั สง่ ผลตอ่ การเจริญเติบโตของทัง้ คไู่ ด้ 56
สวยหลอ่ และดดู มี ีวิธอี ยา่ งไร 3. วัยรุ่นท่กี ินอาหารมงั สวริ ัติ กลุ่มน้ีควรระวังความเสี่ยงต่อการขาดวิตามินดี บี12 บี2 โปรตีน แคลเซียม ธาตุเหล็ก สังกะสี ไอโอดนี และกรดไขมนั ทจี่ ำ� เปน็ แนะนำ� ใหว้ ยั รนุ่ กลมุ่ นไี้ ดร้ บั วติ ามนิ รวม โดยเฉพาะวติ ามนิ บ1ี 2 แคลเซยี ม และธาตเุ หล็กดว้ ย อาหารเสริม ปจั จบุ นั สอ่ื โฆษณาจำ� นวนมากทเี่ ผยแพรอ่ าหารเสรมิ ตา่ ง ๆ โดยชกั ชวนใหพ้ อ่ แม่ และวยั รนุ่ เขา้ ใจ ว่า กนิ แล้วฉลาด กนิ แลว้ สามารถสอบเข้ามหาวิทยาลยั ดัง ๆ ได้ กนิ แลว้ ผอม กนิ แล้วสวย กินแลว้ ผวิ ขาว เป็นต้น ซึ่งล้วนแล้วแต่เป็นการโฆษณาเกินความจริง และยังไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์มายืนยันว่า อาหารดังกล่าวมสี รรพคณุ ตามทก่ี ล่าวอา้ ง สรุปค�ำแนะนำ� เรือ่ งอาหารในวยั ร่นุ 1. กินอาหารให้ครบ 3 มอื้ 2. อาหารท่ีกิน ในแตล่ ะวันควรไดส้ ารอาหารใหค้ รบ 5 หมู่ หมู่ 1 โปรตนี ควรเนน้ กนิ ปลา เนอ้ื สตั วไ์ มต่ ดิ มนั ไข่ และถวั่ เมลด็ แหง้ เปน็ ประจำ� วนั ละ 9-12 ชอ้ น กนิ ข้าว ปลาทะเลสปั ดาห์ละ 3 ม้ือ หมู่ที่ 2 คาร์โบไฮเดรต เช่น กินข้าววันละ 8-12 ทัพพี แนะน�ำให้กินข้าวที่ขัดสีน้อย เช่น ข้าวซ้อมมอื ข้าวกลอ้ งสลับกบั อาหารประเภทแปง้ เปน็ บางม้ือ หมทู่ ่ี 3 เกลือแร่และแร่ธาตุ เนน้ กนิ ผักผลไมท้ กุ วนั โดยกินผกั วนั ละ 4-6 ทัพพี เพอื่ ให้ได้ ใยอาหาร ทำ� ให้ขบั ถ่ายดี และผวิ พรรณสดใส หมุ่ที่ 4 วติ ามิน จากการกินผลไมเ้ ปน็ ประจำ� ชว่ ยใหร้ ะบบการยอ่ ย และการขบั ถา่ ยเปน็ ปกติ หากขาดวิตามินจะทำ� ใหเ้ กิดโรคต่าง ๆ เชน่ เหนบ็ ชา ปากนกกระจอก เลือดออกตามไรฟนั เป็นต้น หมู่ที่ 5 ไขมัน ควรกินไขมันแต่พอควร แนะน�ำให้ใช้น�้ำมันจากพืชในการปรุงอาหาร เช่น น�ำ้ มันมะกอก น�ำ้ มันร�ำข้าว เป็นตน้ น�้ำมนั ทใ่ี ช้ประกอบอาหารไม่ควรเกินวนั ละ 5-9 ชอ้ นกาแฟ หลีก เลีย่ งอาหารที่ทอดนำ้� มันจนกรอบ อาหารฟาสต์ฟู้ด และอาหารทีน่ ำ้� มันเยม้ิ 3. ดืม่ น�ำ้ เปลา่ หลกี เลีย่ งเครอ่ื งด่ืมผสมนำ�้ ตาล และดืม่ นมทกุ วนั อย่างนอ้ ยวนั ละ 3 กล่อง 4. หลกี เลยี่ งอาหารรสหวานจัด เค็มจดั เครือ่ งดื่มทีม่ คี าเฟอนี สูง และนำ้� อดั ลม ไมค่ วรรบั นำ�้ ตาล เกินวนั ละ 6 ช้อนกาแฟ เกลอื แกงไมเ่ กินวันละ 1 ช้อนกาแฟ เครอ่ื งดืม่ ไมค่ วรมนี ำ�้ ตาลเกนิ ร้อยละ 5 โดย ดูจากฉลากขา้ งผลติ ภัณฑ์ 5. งดเคร่ืองดืม่ ท่ีผสมแอลกอฮอล์ หรอื สารเสพตดิ ทุกชนดิ 57
สวยหลอ่ และดดู มี ีวิธีอย่างไร สวิ สวิ เปน็ เรอื่ งทวี่ ยั รนุ่ กงั วลมากการเกดิ สวิ ไมไ่ ดเ้ กดิ จากการกนิ ชอ็ กโกเลตหรอื ไมท่ ำ� ความสะอาดผวิ หนา้ แตส่ วิ เกดิ จากการทรี่ า่ งกายมกี ารเปลยี่ นแปลงของฮอรโ์ มนเพศ ซง่ึ จะกระตนุ้ ตอ่ มไข มนั ใหท้ ำ� งานมากขนึ้ ไขมันท่ีถูกสร้างจากต่อมไขมันระบายออกไม่ทัน จะเกิดการอุดตันได้ ร่วมกับเช้ือแบคทีเรียบนผิวหน้า ทำ� ให้เกิดเป็นสวิ อักเสบ ซ่งึ มีลกั ษณะเป็นตุ่มหนอง ฝี หรอื ตุ่มถงุ น�ำ้ อักเสบ สิวแบบนี้มักจะทำ� ให้เกิดแผล เปน็ ซ่ึงอาจมลี ักษณะเปน็ รอยนูน หรอื รอยบ๋มุ กไ็ ด้ การดูแลท่ัวไป ควรล้างหน้าด้วยสบู่ท่ีมี pH เป็นกลางประมาณ 5.5 ซ่ึงใกล้เคียงกับผิวหนัง วนั ละ 2 ครง้ั ไมค่ วรใชส้ บอู่ าบนำ้� ทวั่ ไปทม่ี คี วามเปน็ ดา่ งสงู จะทำ� ใหผ้ วิ แหง้ ลอก และเกดิ การอกั เสบได้ ใน รายท่ีหน้ามนั ควรลา้ งหนา้ วันละ 2-3 คร้ังดว้ ยสบู่ออ่ น ๆ ไม่ควรถแู รง ๆ พร้อมทง้ั หลกี เล่ยี งปจั จัยตา่ ง ๆ ทีก่ ระตุ้นให้เกิดสวิ เช่น การนวดหนา้ ขดั หน้า แตง่ หน้าจัด ไมค่ วรแคะ แกะหวั สิว จะทำ� ใหส้ วิ เกิดการ อักเสบ หายชา้ และเกดิ แผลเปน็ ได้ ควรนอนหลบั พกั ผ่อนใหเ้ พียงพอ ลดความเครียดกงั วล หลีกเลี่ยง การใชเ้ ครือ่ งสำ� อาง หรอื ครีมใหค้ วามชุม่ ชื้นแกผ่ ิวหนงั หรือน�้ำมนั ใสผ่ ม เพราะอาจท�ำให้เกิดการอุดตัน ของต่อมไขมันเพม่ิ ถา้ จะใชเ้ คร่ืองสำ� อาง ควรเลือกชนดิ ท่รี ะบวุ า่ เป็น กลมุ่ ปอ้ งกนั การเกดิ สิว หรือเขยี น ว่า non-comedogenic หรอื non-acnegenic การรกั ษาสิว แนะนำ� ใหพ้ ่อแมพ่ าลูกทม่ี ปี ัญหาสวิ เขา้ รับการรักษาจากแพทย์ ไม่ควรซ้อื ยาใช้เอง ส่วนใหญ่ใชเ้ วลาในการรักษาอย่างต่อเนอื่ งประมาณ 6-8 สัปดาห์ อาการจะคอ่ ย ๆ ดีขึ้น กลิ่นตัว เมือ่ เข้าสวู่ ัยรนุ่ ฮอร์โมนเพศเป็นตัวกระตนุ้ ตอ่ มไขมันให้ทำ� งานมากข้ึน ตอ่ มเหงอื่ ท่บี ริเวณรกั แร้ จะทำ� งานมากขน้ึ รว่ มกบั เชอ้ื แบคทเี รยี ทผี่ วิ หนงั ทำ� ใหเ้ กดิ กลน่ิ ตวั การอาบนำ้� วนั ละ 2 ครง้ั ชว่ ยชำ� ระสง่ิ สกปรกออกจากรา่ งกาย ในประเทศไทยอากาศร้อนชืน้ ร่างกายเกดิ เหงอื่ ได้มาก ดงั น้ันหากวัยรนุ่ มีกลนิ่ ตัวมาก แนะน�ำใหใ้ ช้ยาระงับกล่นิ ตวั ทาบาง ๆ วันละครัง้ ในจดุ ที่มเี หง่อื มาก และอบั เช่น รกั แร้ หรือใช้ สบยู่ าที่มสี ารไตรโคลซาน เพือ่ ยบั ยัง้ การเจรญิ เติบโตของแบคทเี รียกส็ ามารถลดกล่ินตวั ได้ การออกก�ำลังกาย พ่อแมค่ วรสง่ เสริมใหว้ ยั รุ่นออกกำ� ลังกายสม่เสมอทุกวนั วนั ละ 60 นาที และควรออกก�ำลังกาย แบบแอโรบิก ร่วมกับการออกก�ำลังกายแบบเพ่ิมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อและกระดูก ส่วนใหญ่เม่ือ ลูกโตขนึ้ มกั ใชเ้ วลาไปกบั การเรยี นทหี่ นกั ข้นึ จึงมกั ไมค่ อ่ ยมเี วลาสำ� หรบั การออกก�ำลังกาย พ่อแม่ควร ส่งเสรมิ ใหล้ กู ออกกำ� ลงั ในช่วงเวลาสนั้ ๆ แทน เชน่ เดินเขา้ โรงเรียน ใช้บันไดแทนลิฟต์ ช่วยท�ำงานบา้ น ล้างรถ เป็นต้น ร่วมกับการออกกำ� ลงั ทบ่ี า้ นวนั ละ 30 นาที เช่น กระโดดเชือก เต้นแอโรบกิ เปน็ ตน้ 58
สวยหล่อและดูดมี ีวิธอี ยา่ งไร สร้างความเขม้ แข็งทางจติ ใจ ความเข้มแข็งทางจิตใจของลูก เกิดจากการเลี้ยงดูของพ่อแม่เป็นหลัก การท่ีลูกสามารถมีความ เข้มแข็งทางจิตใจ จะท�ำให้เขาสามารถเผชิญกับปัญหาต่างๆ ที่เข้ามาในชีวิตได้ สามารถแก้ปัญหาได้ ไมเ่ กดิ ความเครียดจนส่งผลให้เกดิ ความผดิ ปกตทิ างจติ ใจและอารมณ์ รู้จักยดื หยุ่น ปรบั ตวั ได้ดี พัฒนา ตนเองใหต้ ่อสกู้ บั ปญั หา ความกดดันจากเพ่อื น สงั คม และครอบครวั ได้ ดงั นั้นการเลยี้ งลกู ใหม้ คี วามเข้ม แข็งทางจติ ใจ พอ่ แมค่ วรมเี วลาคุณภาพใหเ้ ขา รบั ฟัง และเขา้ ใจเขา เปดิ โอกาสใหเ้ ขาไดแ้ สดงความคดิ เห็นของตนเอง เพ่อื ฝึกเขาใหม้ ีความมัน่ ใจในตนเอง รู้จกั คณุ ค่าของตนเอง คิดวเิ คราะห์ ยับยงั้ ชงั่ ใจเป็น ไม่ถูกชักจูงง่าย และเป็นคนที่มีบุคคลิกภาพดี มีเหตุมีผล และไม่ต้องพ่ึงพิงผู้อ่ืนจนกลายเป็นคนท่ีโอน ออ่ นผอ่ นตามผ้อู น่ื งา่ ย พอ่ แมส่ รา้ งความเข้มแขง็ ทางจิตใจให้ลกู ไดอ้ ย่างไร ? 1. สรา้ งใหอ้ ารมณม์ นั่ คง โดยทำ� ใหด้ เู ปน้ ตวั อยา่ งของคนทอ่ี ารมณม์ น่ั คง ภมู ใิ จในตวั ลกู และวยั รนุ่ จะรสู้ กึ ภมู ใิ จในตนเอง เหน็ คณุ คา่ และเหน็ ความสามารถในตวั เอง การทว่ี ยั รนุ่ จะพฒั นาไดก้ ต็ อ่ เมอื่ พอ่ แม่ ให้ความรักความอบอุ่น ฝึกฝนพร้อมให้ค�ำชี่นชม ฝึกให้แก้ปัญหาด้วยตนเอง อดทนมุ่งมั่นท�ำสิ่งต่าง ๆ ใหส้ �ำเรจ็ โดยมพี อ่ แมค่ อยใหก้ ำ� ลังใจ และประคบั ประคองใหฟ้ ันฝ่าอุปสรรคต่าง ๆ เพอ่ื ไปสูเ่ ป้าหมายใน ชีวติ ได้ เมอื่ เกดิ ความผิดพลาด พอ่ แม่คอยให้กำ� ลังใจ และเสริมพลังให้เขาต่อสู้จนผ่านอปุ สรรคในชีวิตได้ 2. เปน็ แบบอยา่ งทดี่ ี พอ่ แมค่ อื ฮโี รข่ องลกู การปฏบิ ตั ติ วั ขอพอ่ แมม่ อี ทิ ธพิ ลตอ่ การทล่ี กู จะนำ� ไป เปน็ ตน้ แบบ และหลอ่ หลอมการเปน็ ตวั ตนของลกู ดงั นนั้ การทล่ี กู เหน็ พอ่ แมต่ ง้ั ใจทำ� งาน ประกอบอาชพี 59
สวยหลอ่ และดดู มี วี ธิ ีอยา่ งไร สจุ รติ เคารพกฎกตกิ าของสงั คม เปรยี บเสมอื นพอ่ แมก่ ำ� ลงั ปลกู ฝงั ใหล้ กู มคี วามคดิ ทจ่ี ะตง้ั ใจเรยี นเพอื่ มงุ่ สู่อาชีพท่ีดีในอนาคต หรือการที่ลูกเห็นพ่อแม่ช่วยเหลือสังคมและผู้อ่ืน เป็นการส่งเสริมให้ลูกชอบช่วย เหลอื เพื่อน หรือบุคคลอน่ื ๆ ด้วย 3. รับฟังความคิดของวัยรุ่น เมื่อลูกเข้าสู่วัยรุ่นจะมีพัฒนาการทางจิตสังคม มีการพัฒนาทาง ความคิด มีความเห็นท่ีอาจไม่ตรงกับความคิดของพ่อแม่ บางคร้ังอาจเกิดการโต้แย้งกันในครอบครัว หากพอ่ แมร่ ับฟงั ความคิด เหตุผลของลูก และแสดงความคดิ เหน็ ของตนเองโดยหลีกเล่ยี งการใช้อารมณ์ เคารพในความคดิ เหน็ ของลกู จะทำ� ใหล้ กู รจู้ กั การยบั ยง้ั ชงั่ ใจ ฝกึ การคดิ วเิ คราะหด์ ว้ ยเหตผุ ล และยอมรบั ฟังเหตุผลของผูอ้ นื่ เพ่มิ ข้ึน โดยมพี อ่ แมเ่ ปน็ ตวั อย่าง 4. ฝึกวินัยเชิงบวก วัยรุ่นชอบค�ำชมมากกว่าค�ำติ พ่อแม่ท่ีต้องการให้ลูกมีพฤติกรรมดีอย่าง สม�่ำเสมอ ควรหัดพดู เสริมทางบวกมากกว่าคำ� ด่า คำ� ติ และค�ำถากถาง ประชดประชนั พอ่ แม่ควรวาง กฎ ระเบียบของครอบครัวให้ชัดเจน โดยลูกมีส่วนร่วมในการวางระเบียบนั้น มิฉะน้ันกฎจะกลายเป็น เผด็จการในครอบครัวได้ หากลกู ได้แสดงความเหน็ ของตน จะทำ� ให้เขาลดการต่อต้านและอยากปฏบิ ตั ิ ตามกฎ กตกิ ามากกว่า โดยพ่อแม่ต้องรกั ษากฎ กตกิ า และเฝ้าตดิ ตามอย่างสม�ำ่ เสมอ เพอ่ื ใหล้ ูกทราบ ว่าพ่อแม่จริงจัง เช่น ลูกต้องกลับบ้านก่อน 6 โมงเย็น เม่ือลูกกลับบ้านก่อนเวลา พ่อแม่ควรชมเชย หากกลับสายต้องสอบถามเหตผุ ล แล้วจึงตกั เตอื น หรือทำ� โทษตามท่ีไดต้ กลงกันไว้ ในขณะเดียวกันพ่อ แมค่ วรใหก้ �ำลงั ใจลูก และพดู คุยเพ่อื ปอ้ งกนั ไมใ่ ห้เกิดปัญหาดงั กล่าวอกี 5. ฝกึ ทักษะตา่ งๆ ใหล้ กู ทกั ษะการแกป้ ญั หา พอ่ แมค่ วรฝกึ ลกู ใหเ้ ขา้ ใจปญั หาทเี่ กดิ ฝกึ คดิ หาทางแกไ้ ข ใหล้ กู รจู้ กั ไตรต่ รอง และคดิ วา่ อะไรดกี วา่ กนั ไมใ่ ชอ้ ารมณเ์ ขา้ มามสี ว่ นในการตดั สนิ ใจ และฝกึ ใหล้ กู ลองคาดการณผ์ ลทอี่ อกมา ลกู จะยอมรบั ไดไ้ หม ก่อนน�ำวิธนี ้ีไปแก้ปญั หา หากพ่อแมส่ ามารถฝึกลกู ไดบ้ อ่ ย และนำ� ไปใช้ในทุกเรอ่ื ง แมใ้ นชีวติ ประจำ� วัน ลกู ก็จะเติบโตเป็นผ้ใู หญ่ที่มีเหตผุ ล ทกั ษะการจัดการอารมณ์ พ่อแมค่ วรสอนให้ลูกร้จู กั จัดการอารมณต์ นเอง เชน่ เมอ่ื โกรธต้องรวู้ ิธี การระงบั อารมณ์ หากกงั วลตอ้ งหาทางแกไ้ ข หากรสู้ กึ เศรา้ ตอ้ งหาทางออกเพอ่ื ใหม้ คี วามสขุ ไมจ่ มอยกู่ บั ความเศร้า พอ่ แมต่ ้องคอยสงั เกตวา่ ลูกใชว้ ิธีการจดั การอารมณ์ตนเองอยา่ งไร ให้ก�ำลงั ใจ และใหล้ ูกคิด เชิงบวกมากกวา่ คิดในเชิงลบ มองทกุ อย่างในแงด่ ี ปรับความคดิ ให้เหมาะสม หากสง่ิ ใดไม่สามารถแก้ไข ได้ให้ปล่อยวาง เช่น ลูกโกรธที่เพ่ือนไม่ช่วยท�ำงานกลุ่ม พ่อแม่ต้องให้ลูกรู้ว่า โกรธเร่ืองอะไร จะท�ำให้ อารมณโ์ กรธลดลงอยา่ งไร และจะใหเ้ พอ่ื นมาชว่ ยเราทำ� งานไดอ้ ยา่ งไร สดุ ทา้ ยหากปญั หายงั ไมแ่ กไ้ ข ลกู จะทำ� ตนเองอยา่ งไรใหม้ คี วามสขุ โดยทง้ั หมดลกู ตอ้ งเปน็ คนเสนอแนะทางแกป้ ญั หาและจดั การ ไมใ่ ชพ่ อ่ แมบ่ อกใหท้ ำ� หากพอ่ แมย่ อมใหล้ กู ทำ� งานเพอื่ ใหไ้ ดค้ ะแนนทงั้ ๆ ทลี่ กู รสู้ กึ วา่ ไมย่ ตุ ธิ รรม อารมณด์ งั กลา่ ว 60
สวยหล่อและดดู มี วี ิธีอยา่ งไร ก็จะไมถ่ ูกจดั การ และลกู ยังร้สู กึ วา่ ทำ� ไมพ่อแมถ่ งึ เขา้ ข้างเพ่อื นมากกวา่ ตน จะย่งิ ทำ� ให้สถานการณแ์ ย่ลง เป็นต้น ทักษะทางสังคมและการปฏิสัมพันธ์ วัยนี้เป็นวัยท่ีเพื่อนมีอิทธิพลมากกว่าพ่อแม่ ดังน้ันการท่ี ลูกสามารถจัดการแก้ปัญหา สามารถยืนหยัดต้านกระแสสังคมที่เพ่ือนชักชวนได้ เกิดจากการท่ีพ่อแม่ มีการวางระเบยี บชดั เจนในครอบครวั มีการพูดคุยแลกเปลีย่ นทางความคดิ กบั ลูก มีการฝึกใหล้ กู ตัดสนิ ใจในสถานการณ์จ�ำลองก่อนปัญหามาถึง เช่น หากลูกมีแฟนแล้วอยากมีอะไรกับแฟนลูกจะท�ำอย่างไร เมอื่ ลกู ตอบ ทกุ คำ� ตอบของลกู ใหพ้ อ่ แมถ่ ามเหตผุ ลกอ่ นทจี่ ะดวุ า่ ไมเ่ หน็ เขา้ ทา่ เพราะจะทำ� ใหล้ กู ไมก่ ลา้ ตอบ และหยุดความคิดท่ีจะแก้ปัญหา การกระตุ้นให้ลูกบอกเหตุผลจะท�ำให้ทราบว่าลูกเรามีทักษะในการ จดั การปญั หาอย่างไร พรอ้ มเสนอแนวทางการแก้ปัญหาทพี่ อ่ แม่คิดวา่ ถกู ตอ้ งใหล้ ูกเป็นอีกทางท่ีจะหล่อ หลอมใหล้ กู สามารถจดั การกบั ปญั หาทีพ่ บได้ ทกั ษะการสอ่ื สาร เปน็ ทกั ษะทที่ ง้ั พอ่ แมแ่ ละลกู วยั รนุ่ ควรมี ลกู ควรฝกึ ใหร้ ะวงั การพดู ทจ่ี ะกระทบ จติ ใจของผู้ฟงั พ่อแมค่ วรพดู ไม่ใหล้ กู รสู้ กึ มองตวั เองแย่ ลกู ควรร้จู ักบอกความคิด ส่อื อารมณแ์ ละความ ตอ้ งการ มากกวา่ ออกมาเปน็ การกระทำ� เพราะผฟู้ งั อาจไมเ่ ขา้ ใจ ลกู ตอ้ งรจู้ กั ทจี่ ะหดั พดู โนม้ นา้ ว ตอ่ รอง และไมโ่ ตแ้ ย้งด้วยอารมณ์กบั ผอู้ ่ืนได้ 61
วยั ร่นุ และเรอื่ งวนุ่ ๆ เกี่ยวกับเพศ บทท่ี 6 วัยร่นุ และเร่ืองวุ่น ๆ เกย่ี วกับเพศ พัฒนาการทางเพศ เม่อื เร่มิ ตน้ เข้าวยั รุ่น รา่ งกายจะมีการเจรญิ เตบิ โตและเปล่ียนแปลงหลายอย่าง ทั้งตัวสงู ขึ้น แขน ขายาว มอื เทา้ ใหญ่ ลกู สาวจะเรม่ิ มหี น้าอก สะโพกผายออก เอวคอดเล็ก มปี ระจำ� เดือนและเสียงแหลม เล็ก และลกู ชายจะมกี ล้ามเนอ้ื เปน็ มดั ๆ ไหลก่ วา้ งขนึ้ เสียงแตกเหมือนเสียงเป็ดและทุ้ม หา้ ว มีสิว กลนิ่ ตัว หนวดเคราขึ้น และในขณะหลบั บางคนเรมิ่ มีการหลง่ั น�้ำอสจุ ิ หรือเรยี กวา่ ฝนั เปียก การเปลย่ี นแปลง น้เี ปน็ เรอื่ งปกติที่วัยร่นุ ทุกคนตอ้ งเผชิญอยา่ งเลย่ี งไม่ได้ ความสนใจเรื่องเพศ และพฤติกรรมท่ีเปล่ียนไปของลูกเป็นเร่ืองธรรมชาติ สาเหตุเกิดจากการ เปลย่ี นแปลงของระดบั ฮอรโ์ มนในรา่ งกาย วยั รนุ่ จะรสู้ กึ ตน่ื เตน้ เมอื่ ไดใ้ กลช้ ดิ เพศตรงขา้ มทถี่ กู ใจ หรอื ถกู กระต้นุ ดว้ ยภาพทีเ่ ร้าใจไดง้ ่าย อยากมอง อยากอยใู่ กล้ และท�ำใหเ้ กิดความพอใจ สุขใจและมกี ารต่นื ตวั ตอบสนองทางร่างกายไดง้ า่ ย ความอยากรู้ อยากเห็นในเรื่องเพศเป็นเรื่องปกติธรรมดาของวัยรุ่น ขณะเดียวกันก็สร้างความ ปวดหวั ใหพ้ อ่ แมไ่ มน่ อ้ ย วยั รนุ่ ควรไดร้ บั ความรทู้ ถี่ กู ตอ้ งโดยไมห่ มกมนุ่ จนเกนิ ไป เขาควรทราบและเขา้ ใจ ถงึ การวางตัวทเี่ หมาะสม การกระท�ำอะไรท่ีนำ� ไปสูอ่ ันตราย การป้องกนั ปญั หา หรอื หลกี เลีย่ งไมใ่ ห้เกิด ปัญหาในเรื่องเพศจะท�ำอย่างไร ปัจจุบัน วัยรุ่นเรียนรู้เรื่องเพศผ่านสื่อท่ีไม่เหมาะสม เช่น การ์ตูน หนังสือปลุกเร้าอารมณ์เพศ นวนยิ าย คลปิ วดี โี อโป๊ หรอื ภาพยนตร์ ซง่ึ สอ่ื เหลา่ นจ้ี ะเนน้ การกระตนุ้ ความรสู้ กึ ทางเพศ และสรา้ งอารมณ์ เพศมากกว่าที่จะให้ความรู้ที่ถูกต้อง ซึ่งอาจส่งผลให้วัยรุ่นหมกมุ่น และกระตุ้นอารมณ์เพศมากเกินไป และหลายครง้ั ท่ีวัยรนุ่ เรยี นรเู้ รอื่ งเพศจากเพ่ือน ร่นุ พ่ี ซึง่ ข้อมลู ทีไ่ ด้มาก็มักไม่ถกู ต้อง บางคนเรยี นรเู้ รอื่ งเพศผา่ นการสำ� รวจตนเอง และพบความรสู้ กึ พอใจกบั การกระตนุ้ ตวั เองทเี่ รยี กวา่ การสำ� เร็จความใครด่ ้วยตวั เอง หรือการช่วยตัวเอง พฤติกรรมน้ีถือว่าเปน็ เร่ืองปกติ และเป็นทางออกทาง หน่งึ ในการชะลอการมเี พศสมั พันธก์ บั เพศตรงข้าม และไมต่ ิดกามโรค ไม่ไดแ้ ปลวา่ ลูกหมกมนุ่ เรื่องเพศ 62
วัยรุน่ และเร่ืองวนุ่ ๆ เกยี่ วกบั เพศ ความรัก หรอื ความตืน่ เต้น ท้าทาย พ่อแม่ควรสอนให้ลูกเข้าใจว่า คนเราจะก�ำหนดลักษณะของคนท่ีจะรักเอาไว้ในใจมาตั้งแต่เด็ก แลว้ และเมอื่ มาพบกับคนทม่ี ีอะไรคล้ายกนั กเ็ รียกว่า มใี จตรงกัน เชน่ สนใจในสง่ิ เดียวกนั มีทศั นคติ และความเชือ่ คล้ายคลึงกัน หรอื มีโอกาสแลกเปลี่ยนความคดิ เห็น มปี ระสบการณร์ ว่ มกันแล้วกจ็ ะน�ำไป สคู่ วามรกั ได้ ความรักจะต้องมีมิตรภาพ มีการแบ่งปัน ให้ความนับถือต่อกัน ให้เกียรติ ยอมรับ และมีความ ยืดหยุ่น ให้เวลาเป็นอิสระ มีความเป็นส่วนตัว คนท่ีเร่ิมรักกันใหม่ ๆ มักต้องการเวลาอยู่ใกล้ชิดกัน แตพ่ อนานไป ความต้องการแบบนกี้ จ็ ะลดน้อยลงไปด้วย การยดึ ตดิ หรือพึ่งพาอกี ฝา่ ยตลอดเวลา จะไม่ ช่วยพัฒนาความรกั ใหด้ ขี ึน้ การเป็นคนรักกัน ใช่ว่าจะต้องคิดเหมือนกัน หรือมีความรู้สึกเหมือนกัน หรือต้องท�ำอะไรร่วม กันตลอดเวลา เพราะคนเราทุกคนมีความคิด และความรู้สึกเป็นของตนเอง การพยายามให้อีกฝ่ายคิด ร้สู กึ หรอื อยู่ใกลช้ ิดเราตลอดเวลา จะบัน่ ทอนความสมั พนั ธ์ และทำ� ลายความรักให้หมดสิ้นได้ ความรกั จะมคี ณุ ภาพไดต้ อ้ งใหค้ วามสำ� คญั กบั ความคดิ และความรสู้ กึ ของอกี ฝา่ ย โดยเฉพาะเวลา ทจี่ ะตอ้ งตดั สนิ ใจ เพราะอาจเกดิ ผลกระทบตอ่ ความสมั พนั ธไ์ ด้ อยา่ ตดั สนิ ใจแบบเผดจ็ การเพราะจะทำ� ให้ อีกฝ่ายรู้สกึ ถูกกดดนั ขุน่ เคอื ง คบั ขอ้ งใจได้ ความหลงใหล เป็นความรู้สึกช่ืนชอบ สนใจ ตื่นเต้น และดึงดูดใจอย่างรุนแรง ผสมผสานระ หว่างอารมณ์รักใคร่ และความดึงดูดทางกาย เป็นความรู้สึกที่เกิดข้ึนเร็ว และเต็มไปด้วยความเร่าร้อน กระวนกระวาย อยากเขา้ ใกล้ อยากเหน็ หนา้ อยากผกู พนั ความรกั แบบนจ้ี ะทำ� ใหค้ นรสู้ กึ ออ่ นไหว เปราะบาง และบางครงั้ กส็ บั สน และน�ำมาซึ่งความเจบ็ ปวดได้ บางคนเปล่ยี นครู่ กั บ่อย เนื่องมาจากความต้องการ รกั ษาความรู้สกึ ตืน่ เต้นเรา้ ใจให้คงอยตู่ ลอดไป 63
วยั รนุ่ และเรือ่ งวนุ่ ๆ เกี่ยวกับเพศ เม่อื ผู้หญิงมคี วามรัก ความรกั ของเธอมกั เปน็ ความรสู้ กึ ท่ีออ่ นโยน นุ่มนวล ตอ้ งการความอบอ่นุ ทางจติ ใจมากกวา่ ความตอ้ งการทางกาย ตอ้ งการอยใู่ กลช้ ดิ พดู คยุ กนั ชว่ ยเหลอื กนั มากกวา่ ทจี่ ะคดิ เรอ่ื ง เพศ ซ่งึ ตา่ งจากผ้ชู ายซึง่ โดยธรรมชาตแิ ลว้ จะมีความรกั ทีม่ ีความใครร่ ่วมดว้ ย ซ่งึ สามารถน�ำความรกั ทมี่ ี ไปจบดว้ ยการมเี พศสัมพนั ธ์ได้ สอนลูกเร่ืองเพศศกึ ษา พอ่ แม่สว่ นใหญเ่ ข้าใจว่า เพศศึกษา คอื การสอนมีเซ็กซ์ หรือสอนมเี ซ็กสอ์ ยา่ งปลอดภัย หลาย ครอบครวั รสู้ กึ กลนื ไมเ่ ขา้ คายไมอ่ อกเมอื่ จะตอ้ งเรมิ่ คยุ อะไรกต็ ามทเี่ กยี่ วกบั เพศ ทจ่ี รงิ แลว้ เพศศกึ ษา หรอื การเรียนรู้เรื่องเพศมีความหมายกวา้ ง เปน็ สิง่ ทพี่ ่อแมแ่ ละลูกควรทราบ เพอื่ ใหเ้ กิดความรู้ ความเข้าใจ ทัศนคติที่ถูกต้องเรอื่ งเพศ สามารถวางตัวไดเ้ หมาะสม และสามารถเอาตัวรอดในสถานการณ์ทสี่ มุ่ เส่ียง หรอื ปอ้ งกัน แก้ไขปญั หาทางเพศที่อาจเกิดตามมาได้ เพศศกึ ษา ประกอบด้วยความรู้ และทกั ษะต่างๆ ทเ่ี กย่ี วกบั เพศ ไดแ้ ก่ การเปลย่ี นแปลงทางเพศ ของร่างกายเมอื่ เขา้ สู่วัยรุ่น การวางตวั การเข้าใจเพศตรงข้าม ความแตกต่างระหวา่ งชายหญิง ท้ังดา้ น ความคดิ ความรสู้ กึ สรรี ะและระบบสบื พนั ธ์ุ ความรเู้ กยี่ วกบั เรอื่ งเพศในวยั รนุ่ เพศสมั พนั ธ์ และปฏกิ ริ ยิ า ตอบสนองทางเพศ การตั้งครรภ์ การคุมก�ำเนดิ โรคติดต่อทางเพศสมั พันธ์ หนา้ ท่ี และความรับผิดชอบ หลงั การมีเพศสมั พันธ์ เปน็ ต้น พ่อแมจ่ ะสง่ เสรมิ เพศศกึ ษาที่บา้ นไดอ้ ย่างไร ? แมล้ กู จะไดเ้ รยี นเรอื่ งเพศศกึ ษาจากทรี่ งเรยี นบา้ งแลว้ แตห่ ลายคนทย่ี งั ไมเ่ ขา้ ใจเนอ้ื หาโดยเฉพาะ การวางตัว และความแตกต่างของชายหญิง พ่อแม่จึงควรเติมเต็มในส่วนที่ลูกขาด โดยให้ความรู้แก่ลูก แทนทล่ี กู จะไปสบื คน้ เองจากแหล่งข้อมลู ทีเ่ ชื่อถือไมไ่ ด้ พอ่ แมส่ ว่ นหนึง่ ไม่มน่ั ใจที่จะสอนเร่อื งเพศ เม่ือลูกเริม่ สนใจเพศตรงข้าม หรือเร่ิมมีแฟน หรอื เริม่ มีพฤตกิ รรมที่ทำ� ให้เปน็ หว่ ง เชน่ เรม่ิ เทีย่ วกับแฟน สนใจหนงั สอื โป๊ แต่งตวั นงุ่ สน้ั โทรศัพทน์ าน เปน็ ตน้ จะเริ่มดุ ตอ่ วา่ กีดกนั ท�ำให้เกิดการทะเลาะกนั ความสมั พันธร์ ะหวา่ งพอ่ แม่ ลูกแย่ลงได้ พอ่ แมจ่ งึ ควรมสี ว่ นรว่ มในการสนบั สนนุ ใหล้ กู ไดเ้ รยี นรเู้ รอ่ื งเพศศกึ ษา ใหล้ กู รสู้ กึ วา่ เรอ่ื งเพศคยุ ได้ พ่อแมอ่ าจสอดแทรกความรู้ หรอื เล่าผ่านประสบการณข์ องพอ่ แมเ่ อง โดยอาศยั ความร้คู วามเขา้ ใจและ ทศั นคติทดี่ ขี องพ่อแม่ จะช่วยใหล้ กู เขา้ ใจ และปรับตวั ใหเ้ หมาะสมได้ 64
วยั ร่นุ และเรอื่ งวนุ่ ๆ เก่ียวกับเพศ แนวทางในการสง่ เสริมเรื่องเพศของพอ่ แม่ 1. พูดเรื่องเพศจนเป็นเร่ืองปกติในชีวิตประจ�ำวัน เช่น ขณะดูละครถึงตอนท่ีสามารถพูดชักน�ำ เพอ่ื สอนเรื่องเพศไดก้ ช็ วนพูดคุย สอบถามลูกว่า ในชวี ิตจริงหากพระเอก และนางเอกอยดู่ ้วยกนั สองตอ่ สองจะเกดิ อะไรได้บา้ ง ถา้ นางเอกทอ้ งขณะยังเรยี นไมจ่ บจะเกดิ อะไรขน้ึ ได้บา้ ง เป็นต้น 2. สง่ เสรมิ การเรยี น กีฬา และกจิ กรรมกลุม่ ช่วยใหล้ กู ได้เรยี นรู้จักเพศตรงขา้ มผ่านการทำ� งาน ร่วมกัน ได้ศึกษาแนวคิด ความรู้สึก ความแตกต่างของเพศตรงข้ามภายใต้บรรยากาศท่ีสนุกสนาน ขณะเดยี วกันเปน็ การฝกึ ลกู ให้รูจ้ กั ปรบั ตวั ตื่นเตน้ จากการผจญภัย ฝึกการแก้ไขปัญหา ซ่งึ จะชว่ ยเบ่ียง เบนความสนใจในเรอื่ งเพศออกไปโดยไมร่ ตู้ วั และเป็นการใช้เวลาวา่ งพฒั นาตนเอง 3. หลกี เลี่ยงการเข้มงวด ปิดบงั ห้ามปรามเรื่องเพศ หรอื ใหล้ กู รู้สึกว่า พอ่ แมค่ ิดวา่ เรื่องเพศเปน็ เรอ่ื งสกปรก อนาจาร พดู ไมไ่ ด้ ลกู จะยง่ิ อยากรอู้ ยากเหน็ แลว้ ไปแสวงหาความรจู้ ากแหลง่ อน่ื ซง่ึ ใหข้ อ้ มลู บดิ เบอื น เปน็ ภัยกบั ลูกได้ 4. ไมส่ ง่ เสรมิ หรอื เปดิ โอกาสใหล้ กู เหน็ วดิ โี อโป๊ หากลกู เหน็ มาแลว้ พอ่ แมค่ วรพดู คยุ กบั ลกู ถงึ ผลดี ผลเสีย ท่จี ะเกดิ ตามมาได้ และพ่อแม่ไมค่ วรดใู ห้ลูกเห็นเปน็ แบบอย่าง 5. ฝึกหัดทักษะทางสังคม เช่น การใหเ้ กยี รตซิ ึง่ กันและกนั ตรงตอ่ เวลา ไมเ่ อาเปรียบ ซื่อสตั ย์ และใหล้ กู รู้จกั การรบั ผิดชอบผลของการกระท�ำของตนเองอยา่ งสม่�ำเสมอ 6. สรา้ งความรกั ความอบอนุ่ ในครอบครัว จะทำ� ให้ลูกไม่ต้องไปแสวงหาจากคนนอกบ้าน 7. ใหล้ กู รจู้ กั ขอบเขต และความเหมาะสม แมว้ า่ การคบเพอื่ นตา่ งเพศไมใ่ ชส่ ง่ิ ตอ้ งหา้ มแตต่ อ้ งไม่ กระทบต่อการเรยี น การคบกันควรมีกตกิ าท่ีพอ่ แมล่ ูกตกลงกนั ไว้ เช่น ตอ้ งพามาให้พอ่ แม่รูจ้ ัก ไมค่ วรไป ในท่ีลบั ตาตามล�ำพงั คุยโทรศพั ท์ไดน้ านเทา่ ไร สอนลกู ให้รู้จกั ดแู ลตวั เอง พ่อแม่ไม่ได้อยู่กับลูกตลอดเวลา ดังน้ันพ่อแม่จึงควรฝึกฝนลูกให้สามารถดูแลตนเองได้อย่าง ปลอดภัย โดยเฉพาะลกู สาว พ่อแมค่ วรทราบ และสอนใหล้ ูกรู้ว่า 1. ปจั จุบันเด็กเปน็ หนุ่ม เป็นสาวเร็วขึน้ และเรม่ิ มีเพศสัมพันธ์เร็วข้นึ ผชู้ ายมกั มเี พศสมั พันธ์เรว็ กว่าหญิง และมกั มีกับแฟน ไมใ่ ช่หญิงขายบรกิ ารเหมอื นในอดตี ส่วนผู้หญงิ มักมีเพศสมั พันธก์ ับแฟนโดย ไมไ่ ดต้ งั้ ใจ หรือวางแผนมากอ่ น 2. ความรกั กบั เพศสมั พนั ธไ์ มใ่ ชเ่ รอ่ื งเดยี วกนั ผชู้ ายสามารถมเี พศสมั พนั ธก์ บั คนทไี่ มร่ กั ได้ ในขณะ ทผ่ี หู้ ญงิ มกั ยนิ ยอมมเี พศสมั พนั ธก์ บั ผชู้ ายทต่ี นรกั และเลอื กมเี พศสมั พนั ธค์ รงั้ แรกกบั คนทตี่ นรกั ในการมี เพศสมั พนั ธค์ รงั้ ต่อ ๆ มา ผู้ชายมักคดิ ว่า ทผ่ี ้หู ญงิ ยนิ ยอมเพราะต้องการมีความสุขด้วยกนั ขณะทผ่ี ู้หญงิ 65
วัยรนุ่ และเรอ่ื งวนุ่ ๆ เกยี่ วกบั เพศ กลับคิดวา่ ความสัมพันธ์ทเี่ กิดขึน้ เปน็ ข้อผกู พันว่าทัง้ คู่จะรบั ผิดชอบรว่ มกัน ดงั นัน้ ลกู ควรทราบถึงความ คิด และอารมณท์ ี่ตา่ งกนั ของท้ังสองเพศ และควรหลีกเล่ยี งสถานการณท์ ่ีส่มุ เสี่ยง 3. ปจั จบุ ันชายหญิงแต่งงานชา้ ลง บางคู่จะใชช้ วี ติ อยู่รว่ มกนั โดยไมแ่ ตง่ งาน หรอื แตง่ งานในภาย หลงั บางคเู่ ลกิ รา้ งไป หรอื เปลยี่ นคบู่ อ่ ย พฤตกิ รรมเหลา่ นอ้ี าจสง่ ผลตอ่ คา่ นยิ มของวยั รนุ่ วา่ เปน็ เรอื่ งปกติ ความจริงแล้ววัยรนุ่ ควรทราบวา่ การจะมเี พศสัมพันธ์ได้น้นั ตนตอ้ งสามารถรับผิดชอบตนเอง และผลที่ เกดิ ขึ้นไดร้ วมทั้งควรมีความรใู้ นการมีเพศสัมพนั ธ์ท่ปี ลอดภยั ดว้ ย 4. คา่ นิยมทางเพศทไี่ ม่ถูกตอ้ งในวยั รนุ่ ท�ำให้ผชู้ ายมองเหน็ คุณคา่ ของตัวเองอยทู่ กี่ ารแสดงออก ทางเพศ เช่น ต้องฟันผู้หญิงให้มากท่ีสุด ส่วนวัยรุ่นหญิงต้องแต่งตัวเซ็กซี่เพื่อสร้างเสน่ห์ บางคนมีการ เก็บแต้มจำ� นวนผู้ชายท่ีมีเซ็กซ์ด้วย ดงั น้นั พ่อแม่จงึ มสี ว่ นชว่ ยในการสรา้ งค่านยิ มทเ่ี หมาะสมใหก้ บั ลกู ได้ โดยฝกึ ใหเ้ ขามคี วามสามารถหลายดา้ นตงั้ แตเ่ ลก็ ๆ ชน่ื ชมความสามารถของเขา ชใี้ หเ้ ขาเหน็ คณุ คา่ และ เกยี รตยิ ศ ศกั ดศ์ิ รที ม่ี อี ยใู่ นตวั เขา แรงบวกนจี้ ะชว่ ยปอ้ งกนั ใหล้ กู มคี า่ นยิ มทางเพศทถ่ี กู ตอ้ ง และไมเ่ ปราะ บางจนถกู ชกั จูงงา่ ย เรียนรู้เร่ืองความปลอดภยั การเรียนรู้เพื่อนต่างเพศเป็นความท้าทายของชีวิตวัยรุ่น จะรู้จักเพื่อนต่างเพศอย่างไรจึงจะไม่ “เสียตัว” หรอื “เสยี ใจ” ตามมา หรอื สามารถร้ทู ันได้วา่ จะมีเหตกุ ารณ์อะไรเกดิ ขึน้ ไดบ้ า้ ง อันตรายอยู่ ตรงไหนบา้ ง และจะมีวธิ ีปอ้ งกันตัวเองอยา่ งไร การสอนเรื่องความปลอดภัยในการเรยี นร้เู พ่อื นต่างเพศ ควรเรม่ิ ท่ีบ้าน ภายใตบ้ รรยากาศคยุ กัน แบบสบายๆ อบอนุ่ โดยมีส่งิ สำ� คัญทค่ี วรพดู คุยดังน้ี 66
วัยรนุ่ และเรอื่ งวนุ่ ๆ เกีย่ วกบั เพศ 1. ความแตกตา่ งของความคดิ ความสนใจของชายหญงิ โดยธรรมชาตแิ ลว้ ผชู้ ายมกั จะมคี วาม รักที่มีความใคร่เป็นส่วนประกอบจึงมักลงเอยด้วยการมีเพศสัมพันธ์ได้ง่าย ในขณะท่ีผู้หญิงท่ีมีความรัก จะมองสิง่ ต่าง ๆ สวย น่ารัก และมองไม่เหน็ สงิ่ ท่อี าจจะเกิดข้ึนตามมาได้ เชน่ แคก่ ารจบั มอื ถอื แขนคงไม่ เปน็ ไร แค่โอบกอดกนั เฉย ๆ ไมน่ ่าเปน็ ไร สดุ ท้ายอาจจบลงดว้ ยการมีเพศสมั พนั ธ์ได้ เพราะร่างกายถูก กระตนุ้ และอาจเกิดความรู้สกึ ทางเพศไดโ้ ดยไม่ร้ตู ัว นา่ เปน็ ห่วงมากกว่าน้นั คือ ผู้หญิงหลายคนคิดวา่ การยอมตามใจผชู้ ายเปน็ วิธพี ิสูจนว์ ่า “รกั จริง” และเชอ่ื ผดิ ๆ วา่ การมเี พศสมั พนั ธก์ บั เขา เปน็ วธิ หี นงึ่ ทสี่ รา้ งความผกู พนั ทางใจเพม่ิ ขน้ึ แตค่ วามเปน็ จรงิ ก็คอื เพศสมั พนั ธท์ เี่ กดิ งา่ ย ๆ มักลงเอยด้วยการทผี่ ชู้ ายจากไปอยา่ งงา่ ย ๆ เชน่ กัน 2. สถานการณเ์ สยี่ ง ปญั หาสว่ นหนงึ่ ของการมเี พศสมั พนั ธท์ ไี่ มไ่ ดต้ งั้ ใจของวยั รนุ่ คือ ขาดความ ตระหนกั ถึงโอกาส หรือสถานการณท์ สี่ มุ่ เส่ยี งท่จี ะมเี พศสัมพนั ธ์ เช่น ท่ีลับตาคน อยูด่ ว้ ยกันตามลำ� พงั ไมม่ ีผใู้ หญอ่ ยู่ในบ้าน เวลากลางคืน มีอัลกอฮอลเ์ ขา้ มาเกย่ี วข้อง ดหู นงั สือโป๊ มีการสมั ผสั เปน็ ต้น ดงั นั้น ลกู ควรรูจ้ ักหลีกเลย่ี งสถานการณเ์ หล่านี้ 3. เทคนคิ การปฏเิ สธ ในสงั คมไทย มักปลกู ฝังให้ผหู้ ญงิ ระมดั ระวัง และควบคุมตัวเองใหไ้ ด้ แต่ ในความเป็นจริงผู้ชายควรเรียนรู้การให้เกียรติ และความเป็นสุภาพบุรุษเช่นกัน การวางตัวท่ีเหมาะสม การรักนวลสงวนตัวเป็นการแสดงถึงคุณค่า และเกียรติที่มีของตนเอง อย่ากลัวว่า แฟนจะไม่รักถ้าเรา ปฏิเสธ หรอื เขาจะไมร่ กั และไปมีคนอื่น ถา้ เราไม่ยอมเขา อย่าไปเชื่อคำ� พดู ทว่ี า่ ถ้ารักจริงตอ้ งยอมเป็น ของเขา และไม่ต้องพิสูจนค์ วามรักจริงด้วยการมีเพศสัมพันธ์เด็ดขาด “ถ้ารกั จริงกต็ อ้ งรอได”้ การปฏิเสธอย่างนมุ่ นวล และชดั เจนจะท�ำใหผ้ ูช้ ายต้องหยดุ ตวั เองถา้ เขา เปน็ คนดจี รงิ (ถา้ อยากพสิ จู นว์ า่ เขาดจี รงิ กต็ อ้ งใชเ้ วลาคบกนั นานกวา่ น)้ี และถา้ การปฏเิ สธเปน็ เหตทุ ำ� ให้ เลกิ กันไป แสดงว่าแฟนเป็นคนเอาเปรยี บ ไมร่ ู้จักรอคอย และไมเ่ ขา้ ใจความรู้สึกของคนอนื่ การท่ีเรารู้ ตอนน้ี ก็ดีกวา่ รภู้ ายหลงั เมอื่ ทุกอย่างสายไปเพราะเขาจะหายไปจากโลกของเรา หากฝา่ ยหญงิ เปดิ โอกาสใหถ้ กู เนอ้ื ตอ้ งตวั มากเกนิ กวา่ ทฝี่ า่ ยชายควบคมุ ตวั เองไดแ้ ลว้ การปฏเิ สธ กไ็ มอ่ าจเพียงพอ ฝ่ายหญิงควรรจู้ กั การต่อรองที่จะหยดุ หรือถ้าไมส่ ามารถหยุดได้ ควรสามารถทจ่ี ะพูด ให้อกี ฝ่ายใช้ถุงยางอนามัยเพือ่ ป้องกันการต้ังครรภ์และการติดโรคทางเพศสมั พันธ์ทีอ่ าจจะเกิดตามมา การใหโ้ อกาสรู้จักเพศตรงขา้ ม ปจั จุบันสังคมไทยเปดิ เผยเรื่องเพศเพมิ่ ขึน้ เห็นตวั อยา่ งได้งา่ ย ๆ ทช่ี ายหญิงกอดจูบกนั แต่งตัว อวดรปู ร่างเพ่มิ ขน้ึ จนดูเหมือนเปน็ เรอ่ื งธรรมดา เป็นแฟช่ัน ขณะเดียวกนั สื่อโทรทัศนท์ ีม่ เี รอื่ งทางเพศ สอดแทรกมากมาย ส่งผลให้วัยรนุ่ ไม่ระวังตวั ในเรอ่ื งเพศได้ 67
วยั ร่นุ และเรื่องวนุ่ ๆ เกยี่ วกบั เพศ เปน็ ธรรมดาทีพ่ อ่ แม่จะรู้สึกล�ำบากใจ ทงั้ ทีม่ ลี กู สาว หรอื ลูกชายทม่ี ีแตค่ นมารุมจบี โทรมาไม่เวน้ แต่ละวัน หากจะห้ามมาก ๆ ก็กลัวจะแอบหนีไปพบกัน จะส่งเสริมก็ไม่แน่ใจ ส่วนใหญ่พ่อแม่มักคาด การณเ์ หตุการณ์ล่วงหน้าโดยใชป้ ระสบการณท์ ่มี ีได้ จงึ เป็นหว่ งลูก แตก่ ารส่อื สารกับลกู วัยรุน่ กเ็ ป็นสงิ่ ที่ สำ� คญั และเปน็ เรอื่ งยากสำ� หรบั พอ่ แมบ่ างคน ทำ� อยา่ งไรความเปน็ หว่ งของพอ่ แมจ่ ะสามารถเขา้ ถงึ ใจของ ลูกได้ ท�ำอย่างไรลูกจึงจะปอ้ งกันตวั เองได้ เพราะพ่อแม่ไม่ได้อยูก่ บั เขาตลอดเวลา สงิ่ ที่ต้องคำ� นงึ ถงึ ก็คือ 1. มองโลกในแงด่ ี การทล่ี กู เรามคี นมาชอบ แสดงวา่ ลกู เรามีสว่ นดีทคี่ นอ่ืนมองเหน็ เขาจึงมาชอบ ลกู เรา พอ่ แม่สามารถใช้ช่วงเวลานี้ พูดคยุ สอบถามลกู เก่ียวกบั คนที่มาจบี และฟงั ทศั นคตขิ องลกู ต่อการมี แฟน และความเหน็ ของลูกตอ่ คนท่ีมาจีบได้ รวมทั้งสอดแทรกความเหน็ ของพ่อแมแ่ ละคำ� แนะน�ำต่างๆ ได้ 2. จงั หวะ จังหวะท่ีดีในการสอนมีความสำ� คัญ ควรสอนลูกในช่วงทเ่ี ขาได้ใช้ หรือ กอ่ นที่เขาจะ ได้ใช้ประโยชน์จากความรู้ที่พ่อแม่สอน จะท�ำให้เขาเข้าใจ และสามารถน�ำมาใช้ได้เลย เช่น ก่อนที่เขา จะมแี ฟน หรือช่วงประถมปลาย ควรสอนลกู ให้ทำ� ตามกฎ กติกา มวี นิ ยั รับผิดชอบผลของการกระท�ำ ฝึกการยับย้ังตัวเอง ให้เรียนรู้จักคนหลาย ๆ ด้าน ความแตกต่างชายหญิง เป็นต้น เม่ือลูกมีแฟนแล้ว เขาควรทราบเพิ่มเติมว่า การมีแฟนต้องไม่เสียการเรียน มารยาท กติกาในสังคม การแบ่งเวลา ความ เปน็ สภุ าพบุรษุ ใหเ้ กียรติทั้งแฟน และญาติผูใ้ หญ่ของแฟน ความเปน็ สภุ าพสตรี รจู้ ักวางตัว รักษาเกียรติ ศักดศิ์ รขี องตัวเองและวงศต์ ระกูล เป็นต้น 3. ขอบเขตทช่ี ดั เจนเหมาะสม การทลี กู มคี นมารกั หรอื ชอบเปน็ เรอ่ื งทด่ี ี ดกี วา่ ลกู มศี ตั รู และหาก ลูกสามารถนำ� ความรักของลูกมาต่อยอดพัฒนาตนเองและคนรกั ใหด้ ขี ึน้ ยอ่ มเป็นสงิ่ ทด่ี ียง่ิ ขึน้ พอ่ แม่จึง ควรพูดคยุ ถึงขอบเขตท่เี หมาะสมในการมแี ฟนของลกู เพื่อที่ไมไ่ ปส่งผลตอ่ การเรยี น หรอื เวลาครอบครวั เช่น เลีย่ งการคยุ กนั นาน ๆ จนรบกวนเวลาของครอบครัว พามาบา้ นทม่ี ผี ู้ใหญอ่ ยดู่ ้วยแทน ทีจ่ ะไปพบ กันตามล�ำพัง ไปเรียนพิเศษเพิ่มเติมด้วยกันกับกลุ่มเพื่อน เป็นต้น ขอบเขตท่ีเหมาะสมจะท�ำให้การคบ กันเปน็ ที่ยอมรับของผูใ้ หญ่ และทำ� ให้ความรักงอกงามดว้ ย 4. โอกาสทอ่ี าจสูญเสีย การทีว่ ัยรุ่นยอมรบั ว่าเปน็ แฟนกับใครเรว็ เกินไป อาจทำ� ให้เสียโอกาสท่ี จะได้พบเจอคนทถี่ กู ใจ หรอื คนทใ่ี ช่ ได้ การทจี่ ะเรียนรู้นสิ ยั ใจคอของแฟน หรือคนทเี่ ราสนใจนั้นต้องใช้ เวลาใกลช้ ดิ กนั เพม่ิ ขนึ้ พดู คยุ ทำ� กจิ กรรมรว่ มกนั จะทำ� ใหว้ เราไดเ้ รยี นรกู้ นั และกนั และยง่ิ วางสถานภาพ เปน็ เพียงแค่ “เพื่อนทนี่ ่าสนใจ” จะยิ่งเปดิ โอกาสใหต้ ัวเองศึกษาเพศตรงขา้ มได้หลายคน หากอย่ใู นกลมุ่ เพอ่ื น ไปไหนไปด้วยกัน ร่วมทุกข์ สขุ และเผชิญปัญหาตา่ ง ๆ ร่วมกันกจ็ ะยิ่งเข้าใจ 5. ให้พ่อแม่รับรู้ พ่อแม่หลายคู่ที่ใกล้ชิดกับลูกน้อยมักจะเป็นผู้ที่รับรู้เร่ืองราวต่าง ๆ ได้ช้า หรอื อาจเปน็ คนสดุ ทา้ ยทรี่ ู้ การทวี่ ยั รนุ่ ไดพ้ บคนทร่ี กั และถกู ใจกเ็ ปน็ ความภาคภมู ใิ จในของเขาอยา่ งหนง่ึ 68
วัยรนุ่ และเรอื่ งวนุ่ ๆ เกี่ยวกับเพศ และหากพอ่ แม่ไดร้ ู้จกั คนท่ีเขารกั และมองเหน็ ขอ้ ดใี นตัวแฟนเขา เขาจะย่ิงร้สู ึกว่า เขา้ กับพ่อแม่ได้เพิม่ ขึน้ พ่อแมจ่ ะมีโอกาสได้ศกึ ษา และช้ีแนะลกู ได้ ตรงกันข้าม หากพ่อแม่แข็งกร้าว ดดุ นั คอยจับผิด พูดจา ประชดประชนั ลูกจะย่ิงหลบซ่อน และปิดบงั พอ่ แม่กไ็ ม่สามารถให้การชี้แนะตา่ ง ๆ ได้ และลูกกข็ าด โอกาสเรยี นร้ถู งึ ความถกู ตอ้ ง เหมาะสม การคุมก�ำเนดิ ปัจจบุ ัน วัยรนุ่ มเี พศสมั พนั ธก์ ันเรว็ ข้นึ วยั รนุ่ ส่วนหนงึ่ ขาดความรใู้ นการป้องกนั ตัวเอง ส่งผลใหม้ ี การตงั้ ครรภท์ ไ่ี มพ่ รอ้ มขนึ้ และบางรายตดิ โรคตดิ เชอ้ื ทางเพศสมั พนั ธ์ การมคี วามรู้ และเขา้ ใจวธิ คี มุ กำ� เนดิ ท่ีถูกต้องจะท�ำให้วัยรุ่นดูแลตนเองให้ปลอดภัยได้ โดยการที่วัยรุ่นทราบวิธีการคุมก�ำเนิดไม่ได้เป็นการ ชโ้ี พรงใหเ้ ขามเี พศสมั พนั ธเ์ รว็ หรอื เพมิ่ ขน้ึ ตามทผี่ ปู้ กครองหลายคนกงั วล แตก่ ลบั เปน็ การตดิ อาวธุ ใหเ้ ขา เพื่อปอ้ งกันเหตกุ ารณไ์ ม่พึงประสงค์ข้นึ การคมุ กำ� เนิดของผู้ชาย ถงุ ยางอนามยั มปี ระโยชนใ์ นการปอ้ งกนั โรคตดิ เชอื้ ทางเพศสมั พนั ธ์ และปอ้ งกนั การตงั้ ครรภ์ ควร สวมถงุ ยางอนามยั ขณะทอ่ี งคชาตแิ ขง็ ตวั เตม็ ท่ี บบี ปลายกระเปาะของถงุ ยางกอ่ นใสเ่ พอ่ื ไลล่ ม และกนั ไม่ ใหถ้ ุงยางแตกระหว่างมเี พศสมั พนั ธ์ ภายหลงั การหล่ังนำ้� อสุจคิ วรถอนองคชาติก่อนทอี่ งคชาตจิ ะออ่ นตวั และยดึ ปากถุงไวเ้ พอ่ื ไม่ให้ถงุ ยางอนามัยหลดุ คาชอ่ งคลอด ไมแ่ นะนำ� วธิ กี ารหลง่ั ภายนอก เพราะ วยั รนุ่ ชายมกั ควบคมุ การหลงั่ ไมไ่ ดท้ กุ ครงั้ และบางครงั้ นำ้� อสุจอิ าจหลัง่ ออกมาก่อนทเ่ี ขาจะรตู้ วั จึงมโี อกาสตง้ั ครรภไ์ ด้ การคุมกำ� เนดิ ของผู้หญิง มหี ลายแบบ เช่น 1. ยาเม็ดคุมก�ำเนิด ยามีลักษณะเป็นแผง มีหลายชนิดแตกต่างกันตามปริมาณฮอร์โมน เช่น ชนิด 28 เมด็ ท่ีต้องกินยาทุกวันต่อเน่ือง ชนิด 21 เมด็ ทตี่ ้องกนิ ยาทุกวันจนหมดแลว้ หยุด7 วนั แลว้ เริ่ม แผงใหม่ เริ่มกินยาครงั้ แรกภายใน 5 วนั แรกของการมปี ระจ�ำเดือน ยามฤี ทธยิ์ ับ้ ย้ังการตกไข่ อาการข้างเคยี งที่พบ ไมร่ นุ แรง เชน่ คลื่นไส้ คัดเต้านม น�้ำหนกั เพม่ิ เป็นต้น หากมีโรคประจำ� ตัว ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ 2. ยาเม็ดคุมก�ำเนิดฉุกเฉิน เป็นยาคุมก�ำเนิดที่ใช้เม่ือเกิดการมีเพศสัมพันธ์ที่ไม่ได้ป้องกัน เช่น ถูก ข่มขืน หรือลอ่ ลวง หรอื ใชก้ รณที ถ่ี ุงยางรั่ว เป็นต้น โดยใหก้ นิ ยาคมุ ฉุกเฉินเรว็ ทส่ี ุด หรือไม่เกิน 72 ชว่ั โมงหลงั มเี พศสมั พนั ธ์ โดยใน 1 แผงจะมยี า 2 เมด็ ใหก้ นิ ทง้ั 2 เมด็ พรอ้ มกนั หรอื กนิ ทลี ะเมด็ หา่ งกนั เมด็ ละ 12 ชว่ั โมง 69
วัยรนุ่ และเรอื่ งวนุ่ ๆ เกยี่ วกับเพศ อาการขา้ งเคยี งทพี่ บ มกั ไมร่ นุ แรง เชน่ คลนื่ ไส้ ปวดหวั เตา้ นมคดั อยชู่ วั่ คราว อาจมกี ารเปลย่ี นแปลง ของรอบเดอื น หากรอบเดือนยงั ไม่มา ภายใน 3-4 สัปดาหค์ วรปรกึ ษาแพทย์ 3. ยาฉีดคุมกำ� เนดิ เป็นยาคุมก�ำเนดิ ชนิดฉีด มปี ระสิทธิภาพสูง ไม่ตอ้ งกังวลเรอื่ งการลมื กนิ ยา โดยฉดี ยาเขา้ สะโพกทุก 10-12 สปั ดาห์ ยามฤี ทธ์ยิ บั ยั้งการตกไข่ อาการขา้ งเคียงทพี่ บ มกั ไมร่ ุนแรง เชน่ เพ่มิ ความอยากอาหาร อาจท�ำใหก้ นิ เกง่ ขึ้น และนำ้� หนกั เพิ่มได้ เลอื ดออกประปริบกระปรอยในช่วงแรก และไมม่ เี ลือดออก เม่ือใชน้ านขน้ึ และความหนาแน่น ของมวลกระดูกลดลงได้ หากใช้นานกวา่ 2 ปี 4. ยาฝงั คุมกำ� เนิด เปน็ ยาคมุ ชนดิ ฝงั มีประสทิ ธภิ าพสงู มาก โดยแพทยจ์ ะฝังยาที่มลี กั ษณะเป็น แท่งพลาสติกท่ีบรรจุยาขนาดเล็ก ๆ ใต้ท้องแขนขา้ งท่ไี มถ่ นัด มีแบบชนดิ 3 และ 5 ปี อาการข้างเคียงท่ี พบ มักไมร่ นุ แรง คลา้ ยยาคุมชนดิ ฉีด แตไ่ ม่มีผลตอ่ มวลกระดูก 5. หว่ งคมุ กำ� เนดิ เปน็ วธิ ีการคมุ ก�ำเนดิ ทีม่ ปี ระสิทธิภาพดีมาก โดยแพทย์จะสอดหว่ งคมุ ก�ำเนิด ในโพรงมดลกู สามารถคมุ ก�ำเนดิ ได้นาน 3-10 ปีข้นึ อยูก่ ับชนิดของห่วง ผูใ้ สต่ ้องหมนั่ ตรวจสายหว่ งจาก ช่องคลอด วธิ ีการคมุ กำ� เนิดของผหู้ ญิงทั้งหมด ไมส่ ามารถป้องกันโรคตดิ ตอ่ ทางเพศสัมพันธ์ได้ จึงควรใช้ถุง ยางอนามยั ร่วมด้วยในการมเี พศสัมพันธท์ ุกคร้งั 70
ผู้ใหญ่แบบไหนท่วี ัยรุน่ อยากเปน็ บทท่ี 7 ผู้ใหญแ่ บบไหนท่วี ยั รนุ่ อยากเป็น วัยรุ่น เป็นช่วงเวลาท่ีก�ำลังจะเปลี่ยนจากวัยเด็กเข้าสู่วัยผู้ใหญ่ การเปล่ียนแปลงทั้งทางร่างกาย และจิตใจส่งผลต่อการพัฒนาของวัยรุ่นแต่ละคน นอกจากน้ี สิ่งแวดล้อมรอบข้างเองก็มีบทบาทส�ำคัญ อยา่ งมากทจ่ี ะสรา้ งวัยรุน่ คนหนง่ึ ให้เติบโตข้นึ มา ถ้าจะเปรียบการเติบโตของวัยรุ่นก็คงไม่ต่างจากการเดินทางบนถนนเส้นหนึ่งที่ระหว่างทางน้ันมี อุปสรรคมากมาย ทางแยกที่ท�ำให้ต้องคิดตัดสินใจ ส่ิงย่ัวยุท่ีอาจจะท�ำให้วัยรุ่นชะลอฝีเท้า ให้หยุดมอง หรอื บางครงั้ อาจดงึ ใหห้ ลุดออกนอกเสน้ ทาง พลดั ตกไปตามขอบถนน เกดิ บาดแผลตามตวั จากสิ่งเหล่า นนั้ และบางครัง้ วยั รุ่นกอ็ าจสะดุดขาตนเองจนลม้ ลงเกิดบาดแผลได้เช่นกนั บาดแผลเหล่าน้ี แม้จะทำ� ให้ เจบ็ ปวด แตก่ ็ทำ� ให้วยั รนุ่ ได้เรียนรไู้ ดใ้ นเวลาเดยี วกัน เรยี นรทู้ ่จี ะเติบโต แก้ไขปญั หา ไม่ให้เจ็บซำ�้ แต่หนทางแห่งการเรียนรู้เป็นเรื่องที่ต้องใช้เวลา อีกท้ังต้องอาศัยค�ำแนะน�ำที่ถูกต้อง เพราะใน หลาย ๆ เร่ืองการลองผิดถกู ดว้ ยตนเอง อาจกอ่ ให้เกิดอนั ตรายตอ่ ตัวได้ จากบททีผ่ า่ นๆมา ความเขา้ ใจในการเปลยี่ นแปลงของวยั รุ่น วิธีท่เี ขาคิด จะช่วยให้พอ่ แม่ช่วยลูก วัยร่นุ ไดม้ าก พฒั นาการหลายด้าน ซึ่งเปน็ เร่อื งทีป่ กตกิ ลับท�ำใหผ้ ปู้ กครองไมป่ ล้มื ไมช่ อบ และไมเ่ ขา้ ใจ เช่น การติดเพ่อื น การคน้ หาตวั ตน อยากท�ำอะไรหลาย ๆ อยา่ งด้วยตนเอง สนใจเรื่องเพศ เรม่ิ มคี วาม คิดเป็นของตวั เอง เป็นตน้ สิง่ ท่ีเกดิ ขนึ้ เหลา่ นเี้ ป็นเรื่องปกตทิ ี่วัยร่นุ ทกุ คนตอ้ งผา่ น เพอ่ื ทวี่ นั หน่ึงที่พ่อแม่ ไมอ่ ยกู่ ับเขาแล้ว เขาจะสามารถดูแลตวั เองได้โดยไม่ตอ้ งพ่งึ ใคร บทนจี้ ะกลา่ วถงึ เรอ่ื งสำ� คญั ทเ่ี กย่ี วขอ้ งกบั การเปน็ ผใู้ หญ่ 3 เรอื่ ง ไดแ้ ก่ อาชพี สรา้ งตน การควบคมุ อารมณ์และแสดงออกอยา่ งเหมาะสม และความรับผิดชอบ อาชีพสร้างตน พ่อแม่คาดหวังต่อลูกแตกต่างกัน บางคนอยากให้ลูกเรียนสูงๆจบเมืองนอก เป็นดอกเตอร์ บาง คนอยากให้ไดง้ านดีๆ อยากใหเ้ ปน็ หมอเพราะ การงานมน่ั คง หรอื อยากให้รับกิจการตอ่ ใหไ้ ปเรยี นบัญชี จะได้มาชว่ ยงานทีบ่ ้าน และอีกมากมายทพ่ี ่อแม่ตอ้ งการ จนบางคร้งั ผลกั ดนั วยั รนุ่ มากไปจนเกินพอดี จนหลายครงั้ ส่ิงที่ พอ่ แม่อยากใหล้ ูกเป็นนัน้ ไม่เหมาะกบั ศักยภาพของเขาเลย 71
ผใู้ หญแ่ บบไหนทวี่ ัยรุน่ อยากเป็น หมอมีเพื่อนท่ีไม่อยากเรียนหมอ แต่ก็ต้องมาเรียนเพราะพ่อแม่อยากให้เรียน สุดท้ายเขาเรียน ไมจ่ บ เพราะไม่ชอบวชิ าชีพน้ี เวลากว่าสี่ปีทีเ่ สียไปต้องมาเรมิ่ ใหมพ่ ร้อมกบั สัมพนั ธ์ภาพท่ไี มด่ กี ับพ่อแม่ สดุ ทา้ ยเขาก็ไปเอาดที างด้านธุรกจิ ส่วนตวั แถมไปได้ดีเสยี ดว้ ย หมอมคี นไขท้ ต่ี งั้ ใจจะเรยี นบญั ชใี หพ้ อ่ แม่ แตก่ เ็ พอ่ื ใบปรญิ ญาเทา่ นน้ั หลงั จากเรยี นจบ เธอตดั สนิ ใจว่า ชีวิตต่อจากน้ันจะเป็นของเธอเอง เธอจะท�ำอะไรก็ได้ตามที่เธออยากท�ำ และไม่หวาดหวั่นแม้แต่ นอ้ ยถ้าจะตอ้ งเร่ิมนับหนึ่งใหม่ หมอมคี นไขแ้ อลดี (Learning disability) หรอื โรคบกพรอ่ งทางการเรยี นรู้ ทอ่ี า่ นไมค่ อ่ ยได้ ลายมอื ไมส่ วย แตว่ าดภาพได้เหนอื ชัน้ กว่าเพ่ือน ๆ อกี คนเป็นนกั กฬี าว่ายน้�ำของจงั หวดั ว่ายน้ำ� เร็วมาก เด็กแต่ละคนเกิดมาไม่เหมือนกัน ทุกคนมีส่ิงพิเศษ และศักยภาพไม่เหมือนกัน ส่ิงที่หมออยาก แนะน�ำกค็ อื พ่อแมด่ วู า่ อะไรทีเ่ หมาะกับเขา และอะไรทเ่ี ขาท�ำได้ อยากให้สง่ เสรมิ ไปในทางนน้ั เพราะ จะท�ำใหเ้ ขาไดใ้ ชศ้ กั ยภาพทม่ี อี ย่างเตม็ ที่ และจะท�ำใหเ้ ขาใช้ชวี ติ อยา่ งมีความสุขด้วย อย่าลืมว่า...พ่อแมไ่ ม่ได้อยกู่ บั เขาไปตลอดชีวิต แตส่ ิง่ ท่ีเขารกั จะอยกู่ ับเขาไปจนวนั ตาย การควบคมุ อารมณ์ตัวเองและแสดงออกอย่างเหมาะสม ปัจจุบันเป็นยุคของโซเชียลมีเดีย โลกออนไลน์มีอิทธิพลอย่างมากต่อการด�ำเนินชีวิต ต้ังแต่ตื่น นอน สง่ิ แรกทวี่ ยั รนุ่ (รวมถงึ ผใู้ หญอ่ ยา่ งเราๆ) มกั ทำ� คอื การอพั เดทขา่ วสารในเฟซบคุ๊ หรอื ไลน์ หลายคน อาจทำ� ก่อนท่ีจะอาบน้ำ� แปรงฟัน โทรศพั ทม์ อื ถอื หรือสมาร์ทโฟนท่ีราคาถกู ลง ทำ� ให้วัยรุน่ เขา้ ถึงการใช้ อนิ เตอร์เน็ท และโลกออนไลน์มากข้ึน สามารถแสดงความเหน็ และสามารถแชรเ์ ร่ืองราวตา่ ง ๆ ได้อยา่ ง กวา้ งขวาง หลายคร้ังทเ่ี ราได้มโี อกาสเหน็ ภาพพฤติกรรมทไ่ี ม่เหมาะสมมากขนึ้ ในสงั คม เหตกุ ารณท์ ะเลาะกนั กลางถนนเพราะรถเฉยี่ วชนมใี หเ้ หน็ ทกุ รปู แบบ ตง้ั แตเ่ ถยี งกนั ธรรมดา จนถงึ ข้นั ลงไมล้ งมอื ชกต่อย หรอื บังคบั ขู่เข็ญใหค้ ู่กรณขี อโทษตน หรอื เหตกุ ารณเ์ ดก็ กับผใู้ หญ่ดา่ ทอกันแบบ เอาเปน็ เอาตายกนั ภาพนกั เรยี นหญงิ ทะเลาะแลว้ ตบกนั กลางหอ้ งเรยี นอยา่ งไมเ่ กรงกลวั กฎของโรงเรยี น อารมณโ์ กรธเปน็ เรอ่ื งธรรมดาทเี่ กดิ ขน้ึ ได้ แตก่ ารแสดงออกซง่ึ ความโกรธนน้ั สำ� คญั ยง่ิ กวา่ มาก บางคนเลอื กที่จะเงยี บแลว้ เดนิ หนี ในขณะท่บี างคนเลือกท่จี ะโวยวาย เตะต่อย หรือทำ� ลายข้าวของ อะไรทำ� ให้คนเราแตล่ ะคนเลอื กใชว้ ิธจี ดั การความโกรธทีต่ ่างกนั ? เปน็ คำ� ถามทหี่ ลายคนคงสงสยั มีหลายปัจจัยท่ที �ำใหเ้ ราเลือกท่จี ะแสดงออกอยา่ งเหมาะสม ส่ิงสำ� คญั คือ การฝึกควบคุมอารมณ์ ตวั เองตัง้ แตเ่ ดก็ ฝกึ ฝนอยา่ งตอ่ เนอื่ งจนเขา้ สูช่ ว่ งวัยรุ่น และการที่พ่อแม่เปน็ ตัวอย่างทด่ี ีให้แกล่ ูก การท่ีจะฝึกควบคุมอารมณ์ของลูกให้ได้ดีนั้น พ่อแม่จะต้องควบคุมอารมณ์ของตัวเองให้ได้ก่อน ไมร่ ะเบดิ ออกมาเวลาโกรธ เพราะจะทำ� ใหส้ ถานการณแ์ ยล่ ง และทำ� ใหล้ กู เรยี นรเู้ องวา่ การระบายความ โกรธแบบน้ี เป็นเรอื่ งปกติ 72
ผู้ใหญ่แบบไหนทีว่ ยั รุ่นอยากเป็น หลายคลิปวิดีโอท่ีเห็นวัยรุ่นด่าทอ และทุบตีพ่อแม่ตัวเอง ถ้าย้อนไปดูแล้วจะพบว่า พ่อแม่ก็เริ่ม ด้วยการพูดจาไม่ดีและหยาบคายกับเขาก่อน ซ่ึงก็เป็นผลมาจากการที่พ่อแม่ไม่สามารถควบคุมอารมณ์ โกรธของตนได้ หลงั จากทพี่ อ่ แมส่ งบสตอิ ารมณต์ วั เองไดแ้ ลว้ สงิ่ ทตี่ อ้ งทำ� ตอ่ ไปคอื “รบั ฟงั ” โดยยงั ไมต่ อ้ งตดั สนิ วา่ สง่ิ ทล่ี กู พดู ออกมานนั้ ถกู หรอื ผดิ ถา้ เขายงั มอี ารมณโ์ กรธ ใหเ้ ขาสงบสตติ วั เองกอ่ นแลว้ คอ่ ยมาคยุ กนั อาจ บอกเขาว่า “แม่รวู้ า่ ลกู ก�ำลังโกรธมาก แตล่ กู จะโวยวายท�ำลายข้าวของไม่ได้ ไว้อารมณ์เยน็ ลงเมอ่ื ไหร่ แล้วคอ่ ยคยุ กัน” แลว้ กย็ ุตกิ ารสนทนาช่ัวคราว จากนนั้ คอ่ ย ๆ หาจังหวะเขา้ ไปคุยกบั เขา จุดนีเ้ องที่ลกู จะเรียนรู้วธิ ีการระงับความโกรธจากพอ่ แมไ่ ปในตวั เมือ่ อารมณ์เย็นลงแลว้ และมาคยุ กนั พ่อแม่ไม่จำ� เป็นต้องเห็นดว้ ยกบั ลกู ในทุกเรอ่ื ง ถ้าเรอื่ งทเี่ ขา ทำ� นัน้ ไม่ถูกต้อง ก็บอกเขาไปตรง ๆ วา่ พอ่ แม่ไมเ่ ห็นด้วยเพราะอะไร เปิดโอกาสให้เขาแสดงความคิด เห็น ตอ่ รองหาจุดทพ่ี อดีกนั ท่รี บั ได้ทงั้ พอ่ แมแ่ ละลกู ลูกควรทราบว่า ความโกรธ เป็นเรื่องปกติท่ีเกิดได้กับทุกคนเวลาถูกขัดใจ หรือไม่ได้อย่างใจ แต่เราต้องรู้จักวิธีจัดการความโกรธที่เหมาะสม อาจระบายความโกรธออกมา แต่ต้องไม่ท�ำร้ายตัวเอง ไม่ทำ� ลายข้าวของ และสุดท้าย ตอ้ งทำ� ใหค้ นอืน่ ตอ้ งเดือดร้อน มีหลายวิธีที่สามารถนำ� มาใช้เวลาที่โกรธได้ เช่น เดินเข้าห้องตัวเองไปชกหมอน หรือตีท่ีนอน เพ่ือระบายความโกรธ หรอื จะฟงั เพลง ว่งิ รอบบ้าน ขีดเขยี นระบายในกระดาษ หรอื ถ้าไม่ไหวจะรอ้ งไห้ ก็ได้ ไมค่ วรขว้างปาขา้ วของ ไมท่ ำ� รา้ ยตวั เอง คนอ่นื หรอื สตั ว์ เปน็ ต้น สิ่งเหล่าน้ีฟังดูเหมือนง่ายแต่พอเอาเข้าจริงก็เหน่ือยเอาการ โดยเฉพาะกับครอบครัวที่ไม่เคยฝึก มาก่อน จะค่อนข้างยาก แต่หมอเช่ือว่าการพูดคยุ กนั ดี ๆ ในขณะท่ีคุมอารมณต์ วั เองได้ จะทำ� ให้เกดิ ผล ลัพท์ที่ดีเสมอ และทีส่ ำ� คัญตอ้ งทำ� อยา่ งต่อเนอ่ื งสม�่ำเสมอด้วย ความรับผิดชอบดแู ลตนเอง ก่อนท่จี ะรบั ผิดชอบดูแลใคร อันดบั แรกตอ้ งรบั ผดิ ชอบตวั เองใหไ้ ด้เสยี ก่อน การรบั ผดิ ชอบดูแลตัวเองในวัยร่นุ มาจากการฝกึ อบรมให้มวี นิ ยั ในตนเอง มผี กู้ ลา่ วไวว้ า่ การทจ่ี ะไดเ้ ดก็ ทมี่ วี นิ ยั คมุ ตวั เองไดด้ ี เดก็ ตอ้ งมสี มั พนั ธภาพทดี่ กี บั ผปู้ กครอง และมกี ฎเพอื่ ช่วยคุมพฤติกรรม กฎที่ต้ังขึ้นเพื่อให้เด็กสามารถท่ีจะเรียนรู้ขอบเขตที่เหมาะสมของตนเอง เพราะฉะน้ันกฎอาจมี หลาย ๆ ขอ้ ขึ้นอยกู่ ับวา่ พ่อแม่อยากให้ลูกเรียนรูท้ ี่จะควบคุมเร่ืองใด ยกตัวอยา่ งเรือ่ งคุมการเล่นโทรศัพท์ ไม่ว่าจะเปน็ เกมส์ เฟซบคุ๊ หรอื youtube 73
ผูใ้ หญ่แบบไหนที่วัยรุ่นอยากเปน็ กอ่ นทพี่ อ่ แมจ่ ะตดั สนิ ใจซอื้ โทรศพั ทม์ อื ถอื ใหล้ กู ควรมกี ารพดู คยุ ตกลงกบั ลกู เรอ่ื งกตกิ ากอ่ น เชน่ สามารถใช้เม่ือไหร่ เล่นเวลาใดบ้าง นานเท่าใด และถ้าไม่ท�ำตามท่ีตกลงกันไว้ จะให้พ่อแม่ท�ำอย่างไร หากไม่สร้างข้อตกลงท่ีชัดเจนก่อนซื้อให้ เมื่อได้โทรศัพท์มาแล้วก็เหมือนอ้อยเข้าปากช้าง อยากจะเอา อ้อยคืนก็คงท�ำได้ล�ำบาก หลงั จากทไ่ี ดโ้ ทรศพั ทม์ าแลว้ ควรกำ� หนดเวลาเลน่ กบั ลกู ใหช้ ดั เจน เชน่ ใชโ้ ทรศพั ทไ์ ดห้ ลงั ทำ� การ บา้ นเสรจ็ ช่วง 6 โมงเยน็ ถึง 1 ทมุ่ ตรง จากน้ันตอ้ งเก็บและทำ� กจิ กรรมอื่นต่อ โดยในชว่ งเวลาทเี่ ปน็ ส่วน ตัวน้ี พ่อแม่จะไม่เข้ามายุ่งกับเขา อาจเข้ามาเตือนส้ัน ๆ ว่าเหลือเวลาเท่าไหร่ และเมื่อครบเวลาแล้ว ถ้าลกู ไมท่ �ำตามจะมผี ลท่ตี ามมา เชน่ จะถูกรบิ มือถอื หรอื งดเลน่ ในวนั ถดั ไป ซึ่งทง้ั หมดนตี้ อ้ งตกลงกัน กอ่ นทีจ่ ะเรมิ่ ปฏิบัติ ถ้าวยั ร่นุ แสดงอาการโกรธเคือง โวยวาย พอ่ กบั แมม่ หี น้าทค่ี ือ แสดงความเข้าใจ “แมเ่ ขา้ ใจว่าหนอู ยากเลน่ และโกรธท่ีบอกใหห้ ยดุ เล่น...” แต่ทุกอย่างต้องท�ำไปตามท่ีตกลงกันไว้ โดยพ่อแม่จะต้องสงบอารมณ์ ไม่ดุด่า โวยวายไปกับลูก เพราะสถานการณ์จะแยล่ งทนั ที และตอ้ งมีท่าทางเอาจริง “...แต่หนตู กลงกับแม่แล้ววา่ จะเลน่ 1 ชวั่ โมง และน่กี ถ็ ึงเวลาแล้ว ถา้ หนไู ม่ท�ำตามกฎ แมจ่ ะรบิ มือถอื และหนูจะไม่ไดเ้ ลน่ อกี 3 วนั ” กฎน้ีจะล้มเหลว ถา้ ผู้ปกครองไม่เอาจริง และจะไม่ไดผ้ ลอยา่ งมาก ถ้าผูป้ กครองไมเ่ ร่ิมต้นความ สัมพันธ์ที่ดกี ับเด็ก เชน่ เร่ิมดว้ ยการดุด่า พดู จากระทบกระเทยี บ และทส่ี ำ� คญั ตอ้ งใชก้ ฎอยา่ งสมำ่� เสมอ แนน่ อนวา่ ไมใ่ ชแ่ คว่ นั สองวนั แตต่ อ้ งทำ� ไปตลอด ชว่ งแรกๆ อาจจะเหนอ่ื ยสกั หน่อย แตผ่ ลลพั ธ์สุดทา้ ย คณุ จะได้เดก็ ที่รู้ขอบเขตและควบคุมตัวเอง 74
เมื่อบาดแผลไม่ไดส้ ร้างแค่...ความเจบ็ ปวด บทที่ 8 เมือ่ บาดแผลไมไ่ ดส้ รา้ งแค่...ความเจ็บปวด หลายคร้ังที่วัยรุ่นมีปัญหาแล้วปรึกษาเพ่ือน บางครั้งวัยรุ่นสามารถแก้ไขได้ด้วยตนเอง น้อยครั้ง ท่ีวัยรุ่นจะปรึกษาปัญหากับพ่อแม่ ปัญหาของวัยรุ่นอาจดูเล็กน้อยส�ำหรับพ่อแม่ แต่เป็นปัญหาที่ใหญ่ สำ� หรบั เขา พอ่ แมค่ วรใหค้ วาสำ� คญั หากลกู มาขอปรกึ ษา หากลกู ไมม่ าปรกึ ษา พอ่ แมค่ วรสงั เกตพฤตกิ รรม ทเ่ี ปลี่ยนไปของลูก และเข้าไปพดู คยุ เพ่อื ช่วยเหลือ แนะนำ� ดงั นน้ั พอ่ แม่ควรมคี วามรู้ และทกั ษะในการ รบั มือกบั ปัญหาของ ปัญหาทีพ่ บไดบ้ อ่ ยในชว่ งวยั รุ่นมดี งั น้ี ไม่มเี พ่ือน เพ่ือนมีความหมายมากส�ำหรับวัยรุน่ วยั รุน่ ทมี่ เี พื่อนน้อยจึงอาจร้สู ึกมปี มดอ้ ยได้ สาเหตุท่ีท�ำใหว้ ัยรนุ่ มปี ัญหากับเพอ่ื น มักเกดิ จากมีปญั หาพนื้ ฐานบางอยา่ งมาก่อน เชน่ • ปรบั ตวั ยาก เอาแต่ใจตวั เอง ไมเ่ ข้าใจจติ ใจคนอืน่ • ขีอ้ าย ไมก่ ล้าแสดงออก กลวั ท�ำผิด กลวั คนอ่นื วา่ มักจะมที ักษะในดา้ นต่าง ๆ น้อย • เรียนไม่เก่ง และไมช่ อบทำ� กิจกรรม • ขาดคนรกั ขาดคนสนใจ ถูกละท้ิง หรือถกู ทำ� ร้าย ขาดคนดแู ลสอนสงั่ • มปี ญั หาทางอารมณ์ ซมึ เศร้า วิตกกงั วล เครยี ดง่าย • มีปัญหาครอบครวั ใชค้ วามรนุ แรงที่บ้าน หรือเข้ากับคนในบ้านไดไ้ มด่ ี • ขาดทกั ษะการเขา้ สังคม และไม่ชอบกีฬา 75
เมอ่ื บาดแผลไม่ได้สร้างแค.่ ..ความเจ็บปวด คบเพ่อื นไม่ดี เดก็ ที่มีปญั หาก็มกั จะคบคนทม่ี ีปัญหาเหมอื น ๆ กัน เรียนไม่เกง่ กจ็ ะคบเพ่ือนทีไ่ ม่คอ่ ยสนใจการ เรยี น กลุม่ เพศหลากหลาย (ต๊ดุ ทอม) กม็ กั จะคบกนั อยูใ่ นกลมุ่ เดียวกนั เพ่ือนบางกลุม่ ชวนกันหนเี รียน ใช้สารเสพติด หรอื ทำ� ผิดกฎหมายก็มี วยั ร่นุ ทข่ี าดคนสนใจ ขาดความรกั ความอบอนุ่ กจ็ ะหันไปหาเพ่ือนมากขึ้น ท�ำให้ตดิ เพ่อื น ไม่เชอื่ ฟัง และตอ่ ต้านพ่อแมเ่ พม่ิ ข้นึ เพราะตนจะเป็นที่ยอมรับในกลมุ่ เพ่อื นเหล่าน้ีมากกว่า การท่ีได้รู้จักเพ่ือนลูก จะช่วยท�ำให้พ่อแม่ได้เข้าใจมุมมอง และประเด็นปัญหาของลูกได้ แม้ว่า ลักษณะของเพื่อนลูกอาจจะขัดใจ ขัดตาพ่อแม่บ้าง ขอให้อดทน และยอมรับเขาเป็นเพ่ือนของลูก เขาคงต้องมอี ะไรทด่ี ี ๆ บ้าง พอ่ แมท่ ี่สร้างความใกลช้ ดิ กับกลุ่มเพ่ือนลูก ใหโ้ อกาสท�ำดี ไดฝ้ กึ ฝนทำ� งาน เทา่ กับเปน็ การพฒั นาวัยรุ่นทงั้ กลมุ่ ใหเ้ ปน็ ผใู้ หญ่ทีด่ ไี ด้ วัยรนุ่ ทกุ คนยังต้องการผูใ้ หญ่ทเี่ ป็นแบบอยา่ งให้ เขา อย่างไรก็ตาม หากพอ่ แม่ไมส่ ามารถอดทนตอ่ เพอ่ื นลกู ได้ เพราะเหตุผลบางประการ เช่น เพ่ือนเกเร มาก เพ่ือนมแี นวโน้มสงู ท่ีจะพาลูกเสยี คน พ่อแม่มีแนวทางดงั น้ี 1. สอบถามถึงลักษณะนิสัยของเพื่อนคนนี้ เขาดีอย่างไรในสายตาลูก เขามีข้อท่ีควรปรับปรุง อยา่ งไร เหตุใดเขาจงึ ทำ� อย่างน้ัน เพอ่ื ฝึกใหล้ ูกหดั คิดวเิ คราะห์ และพยายามชกั จูงลกู ให้เหน็ ข้อเสียของ พฤติกรรมของเพือ่ นว่า หากเราคบเขาต่อไป เราตอ้ งระวังตวั อยา่ งไร 2. อย่าด่วนบอกความไม่ดีของเพ่ือนลูกก่อน เพราะจะท�ำให้เขารู้สึกว่า พ่อแม่ไม่ชอบเพื่อนเขา ไมค่ วรบอกลกู ตรงๆวา่ เพอ่ื นลกู คนนไ้ี มด่ ี พอ่ แมไ่ มช่ อบ ไมใ่ หค้ บกนั เพราะจะทำ� ใหเ้ กดิ การตอ่ ตา้ น หรอื ทำ� ในทศิ ทางตรงขา้ ม ยกเวน้ วา่ พอ่ แมใ่ หเ้ วลากบั เพอื่ นลกู มากพอ และลกู กเ็ รม่ิ เหน็ ปญั หาทเ่ี พอื่ นจะทำ� ให้ เขาเสยี หาย 3. หากลกู เขา้ ใจแลว้ พอ่ แมค่ วรชว่ ยกนั หาทางปอ้ งกนั ปญั หา และแกไ้ ขปญั หารว่ มกบั ลกู เทา่ กบั ชว่ ยฝกึ ให้ลูกเรยี นร้จู กั คนเพ่มิ ขึน้ 4. เป็นที่ปรึกษาที่ดี เพราะเวลาที่ลูกคบกับเพื่อนคนน้ีก็อาจเกิดปัญหาขึ้นเป็นระยะ แต่ลูกยัง ขาดประสบการณ์ และความมน่ั ใจในการแก้ปญั หา พ่อแม่ควรรบั ฟงั ความรสู้ ึก ความคดิ เหน็ และให้ลกู มโี อกาสคิดแกไ้ ขหาทางออกดว้ ยตนเอง มากกว่าจะคิดแทนให้ 5. วางขอบเขตในการคบเพอ่ื น ใหอ้ สิ ระ แตต่ อ้ งอยบู่ นพน้ื ฐานของความเหมาะสม เชน่ คบเพอ่ื น ไฮโซ แต่ลกู ตอ้ งใชจ้ ่ายพอสมควรและไม่ฟมุ่ เฟอื ย ไปเทย่ี วกบั เพื่อนกลุม่ นี้ได้ แต่ตอ้ งสอบเสรจ็ กอ่ น และ จะทำ� กจิ กรรมอะไรกนั ตอ้ งไมอ่ นั ตรายตอ่ ตนเองและผอู้ น่ื ไมผ่ ดิ กฎหมาย เปน็ ตน้ และถา้ เกนิ เลย จำ� เปน็ ตอ้ งพูดคยุ และรกั ษาขอบเขตใหช้ ดั เจนเสมอ ซง่ึ จะท�ำไดง้ ่ายถา้ พอ่ แมแ่ ละลกู มีความสมั พนั ธท์ ่ดี ีตอ่ กนั 76
เม่อื บาดแผลไม่ได้สร้างแค.่ ..ความเจ็บปวด สงครามพน่ี ้อง การสง่ เสรมิ ใหพ้ น่ี อ้ งรกั ใคร่ เกอ้ื กลู เขา้ ใจและชว่ ยเหลอื กนั เปน็ รากฐานทดี่ ใี นการอยรู่ ว่ มกนั การ เปน็ พจี่ ะทำ� ใหม้ ปี ระสบการณใ์ นการชว่ ยดแู ลเดก็ เลก็ โดยพอ่ แมเ่ ปน็ ผชู้ แี้ นะ ทำ� ใหพ้ ม่ี ที กั ษะในการดแู ลนอ้ ง ระวงั และคอยปกป้องอนั ตราย ช่วยฝึกสอนน้องให้เกง่ ขึ้น และเปน็ ท่เี คารพของนอ้ ง วยั ร่นุ ที่เปน็ พ่ี มกั จะ ร้สู กึ ภูมใิ จทท่ี ำ� หน้าท่แี ทนพอ่ แม่ได้ มีความมั่นใจ และเกดิ เปน็ ความรัก ความผูกพนั กบั คนในครอบครวั อย่างไรกต็ าม บางครอบครัว พบปัญหา พีแ่ กลง้ นอ้ ง พ่อแมม่ แี นวทางจดั การดงั นี้ 1. เขา้ ใจ การเลย้ี งเดก็ เล็กเป็นงานที่ยากในความสามารถของพี่หลายคน วยั รนุ่ ท่ีเป็นพ่ีอาจทำ� ได้ ไม่ดีเท่าผู้ใหญ่ ถ้าจะให้เริ่มฝึกเล้ียง ก็ควรเริ่มให้ช่วยดูแลน้องตั้งแต่เล็ก พ่อแม่ควรให้ก�ำลังใจและชี้แนะ เพราะชว่ งวยั รุ่น พ่เี องก็ต้องการอิสระ และอยากพัฒนาตนเองในด้านอนื่ ๆ พีอ่ าจเบอ่ื หรือไม่อยากทำ� บา้ ง พ่อแม่ต้องเข้าใจ และฝึกสอนอย่างผ่อนปรน บางคร้ังก็จ�ำเป็นต้องให้ช่วยดูแลน้องทั้งที่ไม่อยากท�ำก็ตาม พ่อแม่ควรแบ่งเวลาใหร้ ับผิดชอบตามความสามารถ ซง่ึ เทา่ กับเปน็ การฝึกใหช้ ่วยเหลอื คนอื่นไปในตวั 2. พฒั นาเทคนคิ การทพ่ี อ่ แมจ่ จู้ ้ี บน่ ดุ วา่ หรอื เรยี กรอ้ งความสมบรู ณแ์ บบมากเกนิ ไป จะทำ� ให้ ลกู เบอื่ และไมอ่ ยากเขา้ มาชว่ ยเหลอื ในการดแู ลเดก็ เลก็ ซง่ึ เปน็ งานทไี่ มน่ า่ สนใจในสายตาลกู วยั รนุ่ อยแู่ ลว้ แมว้ า่ เขายังทำ� ไดไ้ ม่ดีนกั กค็ วรชื่นชมในสว่ นทเี่ ขาท�ำได้ สิง่ ใดทบ่ี กพร่อง หรอื ผดิ พลาดไปบา้ ง กค็ อ่ ย ๆ บอกกล่าวโดยไม่ใช้อารมณ์ และควรก�ำหนดเวลาที่เหมาะสมในการดูแลน้องเพ่ือให้พ่ีมองเห็นขอบเขต ของงานทไ่ี ด้รบั มอบหมายชดั เจนขึน้ 3. ทักษะการเล่น การฝึกฝนให้พ่ีน้องเล่นด้วยกัน โดยมีพ่อแม่เป็นตัวกลางจะช่วยให้พี่น้อง สนุกสนาน และมีสมั พนั ธภาพท่ีดีตอ่ กนั ได้ 4. เวลาสำ� หรับลกู วยั รุน่ ส่วนใหญพ่ อ่ แม่มักให้เวลากับลูกเล็กมากกวา่ ลกู ท่ีโตกวา่ เวลาทีล่ ูกวยั รุ่นได้รับถึงแม้จะน้อย แต่ควรเป็นเวลาท่ีมีคุณภาพ เป็นเวลาที่พ่อแม่ให้ความส�ำคัญกับเขา ท�ำให้เขามี ความสุข ได้พดู คุยแลกเปลี่ยนความคดิ และสนกุ ดว้ ยกนั แทนท่จี ะเป็นเวลาดุ วา่ กล่าวทัง้ หมด หากทำ� ได้ เช่นน้ี จะทำ� ใหส้ ัมพันธภาพในครอบครัวดีขน้ึ ลูกวยั รุน่ จะเข้าใจพอ่ แม่ และยอมทชี่ ว่ ยดูแลน้องได้อยา่ ง เตม็ ใจ เมือ่ โลกน้ี ไมไ่ ดม้ ีแค่หญิง และชาย ปัญหาหนักอกของพ่อแม่เม่ือเห็นลูกชายเรียบร้อย ดูนุ่มนิ่ม หรือลูกสาวห้าว ทะโมน เล่นแบบ ผูช้ าย ไมส่ นใจในเพศตรงขา้ ม ท�ำให้พ่อแม่ไม่แนใ่ จวา่ เม่อื โตขนึ้ ลูกจะเปน็ ตุ๊ด หรือทอมหรือไม่ การรักเพศเดยี วกนั พบได้บ่อยในผชู้ ายรอ้ ยละ 10 และพบในผู้หญิงร้อยละ 3-5 ปจั จบุ นั ไมจ่ ดั ว่าเป็นความผิดปกตแิ ตอ่ ยา่ งใด ปญั หาสว่ นใหญ่ทพี่ บร่วมด้วยคือ ปญั หาการปรับตวั ปัญหาทางอารมณ์ 77
เม่ือบาดแผลไมไ่ ดส้ รา้ งแค่...ความเจบ็ ปวด เนอ่ื งจากสงั คมสว่ นใหญ่ หรอื พอ่ แมเ่ ดก็ ไมย่ อมรบั ทำ� ใหเ้ ขาถกู ลอ้ เลยี น ตงั้ แง่ รงั เกยี จ ไมย่ อมรบั เขา้ กลมุ่ ความรสู้ กึ ชอบเพศเดยี วกนั หรอื รงั เกยี จเพศของตวั เอง เปน็ ความรสู้ กึ ทเี่ กดิ ขนึ้ มาเองตงั้ แตว่ ยั เดก็ หลายรายมาแสดงออกชดั เจนเมอื่ เขา้ วยั รนุ่ และอกี หลายรายไมก่ ลา้ แสดงออกใหส้ งั คมทราบ ถา้ สามารถ ปรับตัวใหเ้ ข้ากับสังคมและสิ่งแวดลอ้ มได้ ก็มักไม่มปี ญั หาด้านอารมณต์ ามมา พอ่ แมค่ วรทำ� อย่างไร เมอ่ื ร้คู วามจริง? 1. เตรยี มตวั ลกู ไมไ่ ดต้ งั้ ใจ หรอื เลอื กทจี่ ะรกั เพศเดยี วกนั ความรสู้ กึ นน้ั เกดิ ขน้ึ เอง โอกาสทลี่ กู จะ เปลี่ยนรสนยิ มทางเพศจงึ ยาก ดงั น้นั กอ่ นทพ่ี อ่ แม่จะคุยกับลูกในเรือ่ งนค้ี วรมีความร้เู ร่อื งรกั เพศเดยี วกนั มาก่อนบา้ ง จะไดเ้ ขา้ ใจพนื้ ฐาน และปญั หาท่ีพบในกลุ่มนี้ เพือ่ ท่ีจะเขา้ ใจและชว่ ยเหลือลูกไดถ้ ูกทาง 2. พดู คยุ รบั ฟงั เรอ่ื งราวตา่ ง ๆ ทพี่ อ่ แมไ่ มเ่ คยคาดคดิ มากอ่ นดว้ ยความสงบ พดู ใหเ้ ปน็ เรอ่ื งงา่ ยๆ ธรรมดา ๆ จะชว่ ยท�ำใหล้ ูกมกี ำ� ลังใจในการเปิดเผยเรอ่ื งราว ความรูส้ กึ ความคบั แคน้ และรสู้ ึกพ่อแม่ เปน็ ท่พี ่ึงพงิ ที่ดี 3. ยอมรบั ลกู และยอมรบั ความผิดหวังของตัวเอง การต้ังแง่ไม่ยอมรับ การแสดงความรังเกยี จ ของพ่อแม่ ไม่สามารถท�ำใหล้ กู เปลยี่ นรสนิยมทางเพศได้ เพราะเป็นสิง่ ที่ลกู ไมไ่ ดเ้ ลือกแตเ่ กดิ ขึ้นเอง การ ไมย่ อมรบั ที่ลกู เป็นแบบนี้ จะทำ� ใหป้ ัญหาบานปลาย และไมเ่ กิดผลดตี ่อลูกเลย 4. ชว่ ยเหลอื ฝกึ ฝนทกั ษะต่าง ๆ ท่ที ำ� ให้ลกู สามารถปรับตวั ใชช้ วี ิตเปน็ ปกตใิ หม้ ากทสี่ ดุ หากพอ่ แม่ ตอ้ งการความชว่ ยเหลือเพ่ิมเติม แนะนำ� ใหป้ รกึ ษาแพทยด์ ้านเวชศาสตรว์ ยั รุ่นหรือจิตแพทยเ์ ดก็ และวยั รุ่น ปัญหาการเรยี น ปัญหาการเรยี น มที ั้งเรียนมากเกนิ ไป จนถึงไมเ่ รียนเลย พวกทีเ่ รยี นมากเกนิ ไปบางครงั้ ก็มปี ญั หา เกดิ ขน้ึ จากความพยายามทจ่ี ะฝนื ตนเองเพอื่ ใหเ้ ปน็ ไปตามความคาดหวงั ของพอ่ แม่ ไมม่ เี วลาสว่ นตวั ไมม่ ี เวลาอยกู่ ับเพ่ือน ทำ� ให้ขาดทกั ษะในการเขา้ สงั คมได้ในภายหลงั สว่ นพวกที่ไมเ่ รียนเลยก็อาจมีสาเหตมุ า จากเรยี นไมไ่ หว สตปิ ญั ญาไมเ่ ออื้ สง่ิ ทเ่ี รยี นไมต่ รงความถนดั ไมช่ อบ หรอื ไมม่ แี รงจงู ใจในการเรยี น เปน็ ตน้ พอ่ แมค่ วรเลยี้ งดู และพฒั นาลกู รวมทงั้ ตง้ั เปา้ หมายในการเรยี นของลกู ตามศกั ยภาพของเขา การ ผลักดันมากเกินไป หรือในทางตรงข้ามการปล่อยปละละเลยจนลูกไม่ได้รับโอกาสในการพัฒนาตนเอง กล็ ว้ นแต่เป็นปัญหาทง้ั สิน้ 78
เมอ่ื บาดแผลไมไ่ ดส้ ร้างแค.่ ..ความเจบ็ ปวด บุหรี่ เหล้า ยา และเหลา่ ผองเพอื่ น สาเหตุที่วัยรุ่นใช้ยาเสพติดมีหลายสาเหตุ เช่น เพ่ือนชวน อยากลอง สิ่งแวดล้อมที่เอ้ือต่อการ แสวงหายาเสพตดิ มาใช้ คา่ นยิ มการใชย้ าเสพตดิ ในวยั รนุ่ อยากเปน็ ทย่ี อมรบั ของเพอ่ื น ปญั หาครอบครวั ความกดดนั ในการเรยี น เปน็ ต้น ในรายท่ีติดยาเสพติด จ�ำเป็นต้องรักษาต่อเนื่องในสถานพยาบาล ในรายที่มีความเส่ียงน้อยการ รักษาจะได้ผลดี และไมก่ ลบั ไปเสพซ้�ำไดส้ งู ส่วนในรายทม่ี ปี ัจจัยเสี่ยงมาก มีปญั หาในทุก ๆ ดา้ น โอกาส แกไ้ ขให้วยั รุ่นเลกิ ใช้สาร อาจได้ผลในระยะสนั้ ๆ เมอ่ื เวลาผ่านไป วัยรนุ่ ก็จะกลบั ไปใชไ้ ด้อีก ดงั นน้ั การปอ้ งกนั ไมใ่ หว้ ยั รนุ่ ลองยา การมคี วามรกั ความอบอนุ่ ในครอบครวั การใหค้ วามรถู้ งึ พษิ ภยั ของสารเสพติด การอยใู่ นสงั คมที่ปลอดยา จึงเป็นส่ิงสำ� คัญทีช่ ว่ ยให้วยั รนุ่ หา่ งไกลยาเสพติดได้ เพราะความรัก ไมเ่ ทา่ กับเซก็ ซ์ เรอ่ื งเพศเปน็ เรอื่ งไมไ่ กลตวั แลว้ สำ� หรบั บา้ นทมี่ ลี กู อยใู่ นชว่ งวยั รนุ่ แมบ้ า้ นทมี่ คี รอบครวั อบอนุ่ พอ่ แมแ่ ละลูกมคี วามสมั พนั ธท์ ีด่ ตี ่อกนั หากลูกขาดความรูเ้ ร่อื งเพศ ขาดทักษะในการเอาตัวรอด กม็ ีโอกาส ทีจ่ ะมีความเสี่ยงเรือ่ งเพศได้ เพราะการมีเพศสมั พนั ธใ์ นวัยรนุ่ มีปจั จยั จากสังคม และสงิ่ แวดลอ้ มอ่นื ๆ ทพี่ อ่ แม่ควบคุมไม่ได้ การทลี่ กู พลาดพลัง้ มีเพศสัมพันธ์ไปแลว้ นัน้ พอ่ แม่สว่ นใหญม่ กั เสียใจ โทษตวั เองที่ สอนลกู ไดไ้ ม่ดี บ้างกโ็ ทษสังคม บ้างกโ็ ทษกันเอง ผลของการมเี พศสัมพันธใ์ นวยั รุ่นน�ำมาซ่ึงการตัง้ ครรภ์ ไม่พร้อม การติดกามโรค บางครั้งลงเอยด้วยการท�ำแท้งเถ่ือน หรือมีการแจ้งความเอาผิดกับฝ่ายชาย ต้องเป็นคดีความ ดังน้ันพ่อแม่ควรหาทางป้องกันแต่เนิ่น ๆ โดยการให้ความรัก ให้ความรู้เรื่องเพศกับ 79
เมือ่ บาดแผลไม่ไดส้ รา้ งแค.่ ..ความเจบ็ ปวด ลกู ผา่ นการพดู คยุ ฝกึ ฝนระเบยี บวนิ ยั ฝกึ ใหล้ กู เหน็ คณุ คา่ ของตนเอง ใหร้ จู้ กั รบั ผดิ ชอบผลของการกระทำ� ฝกึ ทกั ษะชวี ิต รจู้ ักคิดไตรต่ รอง วเิ คราะห์ และปฏเิ สธสิง่ ท่ีจะนำ� ไปสูอ่ นั ตราย หรอื จดั การกบั อารมณ์ตัว เองได้ ทักษะเหลา่ น้จี ะเป็นอาวธุ ให้ลูก ลดโอกาสการมเี พศสมั พันธก์ อ่ นวัยได้ หากพ่อแม่ทราบว่าลูกมีเพศสัมพันธ์ไปแล้ว พ่อแม่ควรให้เวลากับตัวเอง จัดการกับความโกรธ ความผิดหวัง และความเสียใจท่ีถาโถมเข้ามาในจิตใจ เม่ือต้ังสติได้แล้ว พ่อแม่มีแนวทางในการจัดการ ปญั หาดงั น้ี 1. พยายามท�ำความเข้าใจปัญหาในภาพรวม และเข้าใจธรรมชาติของวัยรุน่ ทอี่ ยากรู้ อยากเหน็ อยากลอง 2. พยายามระงบั อารมณ์ และแสดงออกใหเ้ หมาะสม 3. ร่วมคิด วิเคราะห์ และแก้ปัญหาเฉพาะหน้ารวมท้ังวางแผนแก้ปัญหาระยะยาวร่วมกับลูก เช่น ป้องกันการตดิ กามโรค หรือต้ังครรภ์ 4. ให้ลกู กลับมาดำ� เนนิ ชวี ิตตามปกติใหเ้ รว็ 5. พูดคุยกบั ลูกให้รับผดิ ชอบในส่ิงทก่ี ระท�ำไป 6. ร่วมสรุปสง่ิ ท่ีไดเ้ รยี นรู้ และคน้ หาจดุ ออ่ นของปัญหากบั ลูก เพือ่ ปอ้ งกันการเกิดปญั หาซ้ำ� วันทล่ี กู เปราะบาง การฆ่าตัวตายเปน็ สาเหตกุ ารตายอนั ดบั ตน้ ๆ ของวยั รุน่ รองจากจากอุบตั เิ หตุ สาเหตขุ องการฆ่า ตัวตายสว่ นใหญ่เกิดจากวัยรนุ่ มอี ารมณ์เศร้า เนื่องจากขาดความภาคภูมใิ จในตนเอง ว้าเหว่ มีเจตคติใน ทางลบต่อตนเองและสังคม มองตนเองไร้ค่า และไม่มีใครต้องการ มักพบในวัยรุ่นที่มีปัญหาการเรียน ปัญหากบั เพือ่ น หรือกบั คนในครอบครวั เม่ือพ่อแม่สังเกตว่า ลูกเงียบไป แยกตัว ไม่ท�ำกิจกรรมท่ีเคยท�ำ นอนไม่หลับ หรือหลับมาก ปลกุ ยาก กินนอ้ ย ไม่อยากอาหาร หรอื กินมาก พูดน้อยลง วัน ๆ ไม่อยากท�ำอะไร พอ่ แม่ควรเข้าไปพดู คยุ ถามไถ่ สาเหตุ การพูดคยุ อาจช่วยใหล้ ูกได้ระบายความทุกขอ์ อกมา พอ่ แม่ควรบอกให้ลกู ทราบวา่ พอ่ แมร่ กั และเปน็ หว่ งลกู หากลกู มปี ญั หา พอ่ แมพ่ รอ้ มทจี่ ะรบั ฟงั และรว่ มแกป้ ญั หาไปพรอ้ มกบั เขา หาก ลกู ไมเ่ ลา่ ปญั หาและพอ่ แมส่ งั เกตวา่ ลกู ซมึ เศรา้ มาก พอ่ แมค่ วรพาลกู มาพบแพทยโ์ ดยควรบอกลกู กอ่ นวา่ จะพามาพบแพทยเ์ พ่ือชว่ ยใหล้ ูกจิตใจดีขน้ึ 80
เมอ่ื บาดแผลไมไ่ ดส้ ร้างแค่...ความเจ็บปวด สวย หลอ่ ใส แบบใส่ท้อบป้งิ (เจาะ สกั บกิ๊ อาย) วยั รุน่ ปัจจบุ นั นยิ ม เจาะหู เจาะลนิ้ ระเบดิ หู สักตามตัว ใส่คอนแทคเลนส์สี หรอื บิก๊ อาย จัดฟนั ตามสมยั หลายครงั้ ทวี่ ยั รนุ่ ไปทำ� กบั รา้ นทไ่ี มไ่ ดม้ าตราฐาน ซง่ึ เสยี่ งตอ่ การตดิ เชอื้ โรคทต่ี ดิ ตอ่ ทางเลอื ด เชน่ ตับอักเสบบี ซี เอชไอวี หรอื เกิดแผลตดิ เชอ้ื ทผี่ วิ หนงั รุนแรง แพส้ ารท่ีใช้ เกิดแผลเป็น หรอื ตดิ เชื้อทีต่ า หากเชอ้ื ลกุ ลามอาจทำ� ใหต้ าบอดได้ บางรายเขา้ ใจวา่ หากตอ้ งการทำ� ใหผ้ วิ เหมอื นเดมิ ไมย่ าก ไมน่ า่ แพง เหมือนกบั ตอนทีท่ �ำ เช่น ลบรอยสกั ความจริงแลว้ ต้องเสียคา่ ใชจ้ า่ ยสงู ในการใชเ้ ลเซอรเ์ พ่ือลบรอยสกั หรือ เย็บหใู หร้ เู ล็กลง เปน็ ตน้ ดงั นั้นหากลกู ต้องการสัก เจาะ หรือใสค่ อนแทคเลนสส์ ตี ามแฟช่ัน พ่อแม่ ควรบอกภาวะแทรกซ้อนทอ่ี าจเกิดขึ้นได้ รวมท้ังหากต้องการแก้ไข จะมคี ่าใช้จ่ายสงู และอาจไมเ่ หมือน เดิม หากลูกยังอยากทำ� ควรเลอื กรา้ นที่ไดม้ าตรฐาน อปุ กรณ์ท่ีสมั ผัสต้องเป็นชนิดใช้แลว้ ท้ิง หรอื ผา่ น การฆ่าเชือ้ ที่ได้มาตรฐาน เช่น เข็ม รวมท้งั คำ� นงึ ถึงความปลอดภยั และการตดิ โรค หลังทำ� เสร็จแลว้ ควร ดูแลแผลให้สะอาด หากแผลมลี กั ษณะปวด บวม แดง ร้อน มีหนอง หรอื ไขข้ นึ้ ควรไปพบแพทย์ กรณที ี่ ใส่คอนแทคเลนส์ ควรรกั ษาความสะอาด โดยถอดเลนสแ์ ช่ในน้�ำยา ก่อนนอน ไมค่ วรใส่คอนแทคเลนส์ หลบั ไปเลย เพราะเสีย่ งตอ่ การตดิ เช้อื และการระคายเคอื งจากตาแหง้ ได้ 81
เอกสารอ้างอิง 1. เอกสารอา้ งองิ 2. วณั เพญ็ บญุ ประกอบ. การพฒั นาบคุ ลกิ ภาพ. ใน: เกษม ตนั ตผิ ลาชวี ะ บรรณาธกิ าร. ตำ� ราจติ เวชศาสตร์ สมาคมจติ เวชศาสตร์ แห่งประเทศไทย. พมิ พ์คร้ังท่ี 2. กรงุ เทพมหานคร: โรงพมิ พ์มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร,์ 2536: 139-75. 3. ศรธี รรม ธนะภมู .ิ พัฒนาการทางอารมณ์และบุคลกิ ภาพ. กรงุ เทพมหานคร: โรงพิมพช์ วนพิมพ,์ 2535. 4. สุวชยั อินทรประเสรฐิ . ค่มู ือตัง้ ครรภแ์ ละเตรยี มคลอด. พมิ พ์ครงั้ ท่ี 17. กรงุ เทพฯ: ส�ำนักพมิ พ์รักลูก, 2547. 5. พนม เกตุมาน. ความร้เู ร่อื งเพศสำ� หรบั วยั รนุ่ : โตแล้วนะ...น่าจะร้ไู ว้ . กรงุ เทพฯ: สำ� นกั พิมพ์ไทยวฒั นาพานิช, 2538. 6. พนม เกตุมาน. สขุ ใจกับลกู วัยรนุ่ . กรุงเทพฯ: สำ� นกั พิมพร์ กั ลูก, 2547. 7. วินดั ดา ปิยะศลิ ป.์ คมู่ ือสำ� หรบั พ่อแม่ ตอน วัยรุ่น. กรุงเทพฯ: ชยั เจริญการพมิ พ์, 2539. 8. Dworkin PH. Learning and Behavior Problems of School children .Philadelphia. W.B. Saunders ,1985. 9. Mattison RE. Consultation in the school environment. In: Child and Adolescent Mental Health Consultation in Hospitals, Schools, and Courts. Washington, DC. American Psychiatric Press, Inc.1993:95-183. 10. สุจรติ สวุ รรณชพี ,วินดั ดา ปิยะศลิ ป์,พนม เกตุมาน. คมู่ อื พอ่ แม่เลย้ี งลูกด้วยความรัก. พิมพ์คร้ังท่๓ี .กรุงเทพฯ:โรงพิมพ์ชุมนุม สหกรณก์ ารเกษตรแหง่ ประเทศไทย,พ.ศ.๒๕๔๓. 11. บุญยงิ่ มานะบรบิ ูรณ.์ การใหค้ �ำแนะน�ำตามชว่ งวัย: Adolescence. ใน: พงษ์ศกั ดิ์ น้อยพยัคฆ,์ วนิ ดั ดา ปยิ ะศิลป์, วนั ดี นิง สานนท,์ ประสบศรี อง่ึ ถาวร, บรรณาธกิ าร. Guideline in child health supervision. กรุงเทพฯ: บรษิ ทั สรรพสาร จ�ำกดั ; 2557. หนา้ 275-86 12. บญุ ยงิ่ มานะบรบิ รู ณ.์ ยาคมุ กำ� เนดิ ทม่ี ฮี อรโ์ มนเปน็ สว่ นประกอบ. ใน: รสวนั ต์ อารยี ม์ ติ ร,สภุ ญิ ญา อนิ อวิ ,บญุ ยงิ่ มานะบรบิ รู ณ,์ ศริ ิ ไชย หงส์สงวนศร,ี สมจติ ร์ จารรุ ตั นศริ กิ ุล. ตำ� ราเวชศาสตรว์ ยั รุ่น.กรุงเทพฯ: ภาพพมิ พ์; 2559. หน้า 323-38. 13. ศริ วิ รรณ วนานกุ ลู . ปญั หาทางผิวหนงั ทพ่ี บบ่อยในวัยรุ่น. ใน: รสวันต์ อารีย์มติ ร,สุภญิ ญา อนิ อวิ ,บญุ ยิง่ มานะบรบิ ูรณ์,ศิรไิ ชย หงสส์ งวนศรี,สมจติ ร์ จารรุ ัตนศิรกิ ลุ . ตำ� ราเวชศาสตร์วยั รนุ่ .กรงุ เทพฯ: ภาพพมิ พ์; 2559. หนา้ 401-12. 14. ตารางการให้วคั ซีนในเดก็ ไทยปกติ ปี 2560. สมาคมโรคติดเชื้อในเดก็ แห่งประเทศไทย. (Available at: http://www.pidst. or.th/A544.html) 15. วันดี นิงสานนท์ วนิ ดั ดา ปิยะศลิ ป์ สุมิตร สตุ ราและคณะ (บรรณาธกิ าร) . วเิ คราะหส์ ุขภาวะเด็กไทยในปี 2552 .ราชวทิ ยาลัย กุมารแพทย์แหง่ ประเทศไทย. บริษทั บยี อนด์ เอน็ เทอรไ์ พรซ์ จำ� กัด; 2553 16. วินดั ดา ปยิ ะศิลป์ วนั ดี นิงสานนท์ (บรรณาธิการ) . Best practice in Communication .ราชวิทยาลยั กุมารแพทยแ์ ห่ง ประเทศไทย สมาคมกมุ ารแพทยแ์ หง่ ประเทศไทย. กรงุ เทพฯ: บริษทั สรรพสาร จำ� กัด, 2557 17. พงษ์ศกั ด์ิ นอ้ ยพยคั ฆ์ วนิ ดั ดา ปยิ ะศิลป์ วันดี นงิ สานนท์ ประสบศรี อง้ึ ถาวร (บรรณาธกิ าร) . Guideline in Child Health Supervision. .ราชวทิ ยาลยั กมุ ารแพทย์แห่งประเทศไทย สมาคมกมุ ารแพทยแ์ หง่ ประเทศไทย. กรุงเทพฯ: บรษิ ทั สรรพสาร จ�ำกัด, 2557 82
Search
