เลนส์ถ่ายภาพและการเลือกใช้

หน่วยบทเรียนโมดลู ท่ี 3 เลนส์ถ่ายภาพของกล้องถ่ายภาพระบบดจิ ติ อล จดั ทาโดยอาจารย์พุทธินคร ต้อยสาราญ วทิ ยาลยั สารพดั ช่างธนบุรี

ชนิดของเลนส์ถ่ายภาพของกล้องดจิ ิตอล เลนส์ถ่ายภาพเป็นวสั ดุโปร่งใสท่ีทามาจากแกว้ หรือพลาสติคชนิดพิเศษหรือสารสงั เคราะห์ ชิ้นเลนส์จะมีลกั ษณะโคง้ โดยท่ีอีกดา้ นหน่ึงเรียบ ชิ้นเลนส์น้ีจะประกอบในกระบอกพลาสติกหรือโลหะและมีคุณสมบตั ิทาหนา้ ที่รวมแสงท่ีเขา้ มาทางดา้ นหนา้ ของเลนส์ โดยมีจุดรวมแสงหรือจุดที่คมชดั ท่ีสุดอยทู่ ี่ระนาบฟิ ลม์ (FILM PLAN) ของกลอ้ งถ่ายภาพ นอกจากน้นั เลนส์ถ่ายภาพ ยงั ทาหนา้ ที่ควบคุมปริมาณแสงที่ผา่ นเขา้ ไปยงั ฟิ ลม์ มากนอ้ ยตามความตอ้ งการและยงั ช่วยในการขยายมุมหรือองศาในการรับภาพดว้ ย ออกจากโปรแกรม

เลนส์ กลอ้ งดิจิตอลส่วนใหญ่จะไม่สามารถถอดหรือเปล่ียนเลนส์ได้ แต่หากกลอ้ งท่ีเปลี่ยนเลนส์ไดจ้ ะมีราคาแพงและมกั ใชง้ านในระดบั มืออาชีพ เลนส์จะทาหนา้ ที่ถ่ายทอดแสงสะทอ้ นจากวตั ถุเขา้ มายงั ตวั รับแสงของกลอ้ ง วสั ดุท่ีใชใ้ นการทาเลนส์มี 2 ชนิดคือ พลาสติกและแกว้ ซ่ึงมีความแตกต่างกนัท้งั คุณภาพและราคา ออกจากโปรแกรม

กลอ้ ง มีลกั ษณะเป็นกล่องทึบแสงซ่ึงมีหนา้ ที่ไม่ใหแ้ สงสวา่ งผา่ นเขา้ ไปยงั ตวั กลอ้ งได้ ตวั กลอ้ งมีขนาดแตกต่างกนั ไปตามคุณภาพและราคาของกลอ้ ง ออกจากโปรแกรม

ทางยาวโฟกสั ของเลนส์ (FOCAL LENGTH) ทางยาวโฟกัสของเลนส์ถ่ายภาพระยะต่างๆทางยาวโฟกัส ของเลนส์ เป็นตวั เลขท่ีจะกาหนดลกั ษณะและความสามารถของ เลนส์แต่ละชนิด โดยการกาหนดทางยาวโฟกสั ของเลนส์แต่ละ ตวั ทางยาวโฟกสั ของเลนส์น้ันเราวดั ระยะจากจุดก่ึงกลางเลนส์ ถึงระนาบฟิ ล์มเม่ือปรับภาพในระยะไกลสุด ซ่ึงมีหน่วยวดั เป็ นมิลลิเมตร เช่น 50 มม., 90 มม. เป็ นตน้ เราจะทราบได้ อย่างไร ว่าเลนส์แต่ละตวั มีทางยาวโฟกสั เท่าไร ทางยาวโฟกสั ของเลนส์จะกาหนดเป็ นตวั เลข และแสดงไวใ้ ห้เห็นชดั เจนท่ี ขอบเลนส์ดา้ นหนา้ โดยปกติเลนส์ที่ติดมากบั ตวั กลอ้ งจะมี ทางยาวโฟกสั ประมาณ 50 มม. ซ่ึงเราเรียกว่าเลนส์มาตรฐาน การปรับระยะชดั ของเลนส์ การปรับระยะชดั ของเลนส์ สามารถ แบ่งได้ 3 ลกั ษณะดงั น้ี ออกจากโปรแกรม

เลนส์ทมี่ รี ะยะชัดคงท่ี เลนส์ท่ีมีระยะชดั คงที่ เป็นเลนส์ที่ใชใ้ นกลอ้ งถ่ายภาพขนาด เล็กใชง้ านง่ายและไม่สามารถถอดเปลี่ยนเลนส์ได้ บริษทั ผผู้ ลิต มกั จะต้งั ระยะชดั ไวท้ ่ีช่วงประมาณ 3-5 ฟุต จนถึงระยะชดั ไกล สุด เช่น กลอ้ งถ่ายภาพขนาดเลก็ ต่างๆ ออกจากโปรแกรม

เลนส์ทปี่ รับระยะชัดแบบอตั โนมัติ (AUTO FOCUS) เลนส์ชนิดน้ีในปัจจุบนั ไดร้ ับความนิยมแพร่หลาย เนื่องจาก ใชง้ านง่าย สะดวกและวิธีใชง้ านก็ง่ายเพียงแต่ผถู้ ่ายภาพเล็งภาพไป ยงั วตั ถุที่ตอ้ งการถ่ายภาพ และกดป่ ุมชตั เตอร์เบาๆ กลอ้ งถ่ายภาพ จะหาระยะชดั ใหเ้ อง โดยอตั โนมตั ิ ซ่ึงเรามกั คุน้ เคยกบั เลนส์ชนิด น้ีในชื่อ เลนส์ AF ใ น ปั จ จุ บัน เ ล น ส์ ถ่ า ย ภ า พ ท่ี ป รั บ ร ะ ย ะ ชัด แ บ บ อ ัต โ น ม ัติ มี ก า ร พฒั นาไปมาก และมีการออกแบบมาให้สามารถใช้งานได้อย่าง สะดวกสบาย บางรุ่ นออกแบบมาให้สามารถรับภาพส่ิ งท่ี เคลื่อนไหวใหม้ ีความชดั เจนไดใ้ นขณะที่บนั ทึกภาพ เช่น เลนส์ IS เป็นตน้ สาหรับในกลอ้ งออโตโ้ ฟกสั ขนาดเลก็ มกั จะใชค้ ลื่นแสงอิน ฟาเรด แต่กบั กลอ้ งสะทอ้ นเลนส์เด่ียวจะใช้ระบบ เฟสดีเทคช่ัน ตวั เซนเซอร์ความไวสูงจะหาค่าความเปรียบต่าง (Contrast) ของ วตั ถุแลว้ อ่านค่าของแสงใหผ้ ถู้ ่ายภาพไดท้ ราบ ออกจากโปรแกรม

ส่วนประกอบของเลนส์ถ่ายภาพ นอกจากจะประกอบดว้ ยชิ้นเลนส์และกระบอกเลนส์แลว้ เมื่อ พจิ ารณาใหล้ ะเอียดจะเห็นวา่ ท่ีเลนส์ทุกตวั จะมีตวั เลขต่าง ๆ กาหนดไวด้ งั น้ี 1. วงแหวนปรับระยะชัด วงแหวนปรับระยะชดั จะมีลกั ษณะเป็นวงแหวนที่ทาด้วยยาง หรือวสั ดุสังเคราะห์จะอย่บู ริเวณรอบกระบอกเลนส์ มีลกั ษณะ ขรุขระเพ่ือความสะดวกและกระชบั มือ ในการใชป้ รับระยะชัด ท่ีวงแหวนจะมีตวั เลขบอกระยะของส่ิงที่จะถ่ายเป็ นฟุต (FT) หรือเป็นเมตร (M) และมีสเกลบอกระยะชดั แสดงไวด้ ว้ ย ออกจากโปรแกรม

ช่องรับแสง นอกจากเลนส์ถ่ายภาพจะทาหนา้ ท่ีปรับระยะชดั ของภาพแลว้ เลนส์ถ่ายภาพยงั ทาหน้าที่ควบคุมปริมาณของแสงท่ีตกลงบน แผ่นฟิ ล์ม ม่านไดอะแฟรมในตัวเลนส์จะทาหน้าท่ีควบคุม ปริมาณของแสง โดยการปรับขนาดของช่องรับแสงตามท่ีผู้ ถ่ายภาพกาหนด ช่องรับแสงหรือ f/STOP จะเปล่ียนแปลงไป ตามขนาดของช่องรับแสงที่เปล่ียนไปซ่ึงจะกาหนดไวเ้ ป็นตวั เลข เช่น f/ 1.2,1.4,2.8,4,5.6,8,11,16,22 เป็ นตน้ ออกจากโปรแกรม

ค่าของเลนส์ เมื่อพิจารณาดูดา้ นหน้าเลนส์ นอกจากเราจะพบกบั ตวั เลขที่ เป็นตวั กาหนดทางยาวโฟกสั ของเลนส์แลว้ เรายงั จะพบตวั เลขที่ ระบุไวท้ ี่กระบอกเลนส์ดา้ นหนา้ เช่น f/:1.2,f/1:1.4,f/1:2.8 หรือ f/1:3.5 เป็ นตน้ ตวั เลขเหล่าน้ี คือตวั เลขท่ีแสดงค่าของเลนส์ถ่ายภาพตวั น้นั ๆ เลนส์ท่ีมีค่าของเลนส์ตวั เลขนอ้ ย เช่น f/1:1.2 จะรับแสงไดด้ ีกวา่ เลนส์ท่ีมีตวั เลขค่าของเลนส์มาก เช่น f/1:3.5 แต่จะมีราคาแพง กวา่ กนั เป็นตน้ ออกจากโปรแกรม

ชนิดของเลนส์ถ่ายภาพ เลนส์ถ่ายภาพในปัจจุบนั มีการผลิตออกมามากมาย ทาให้ สามารถเลือกใชก้ บั ลกั ษณะงานที่ตอ้ งการได้ แต่ในการเลือกใช้ เราจาเป็ นต้องมีความรู้ในการเลือกใช้เลนส์ให้เหมาะสมกับ ลกั ษณะงาน ซ่ึงเลนส์แต่ละชนิดแต่ละประเภทมีความแตกต่าง กนั ดงั น้ี1. เลนส์มาตรฐาน (Normal Lens) เลนส์มาตรฐานจะมีทางยาวโฟกสั มีทางยาวโฟกสั อยรู่ ะหวา่ ง 50-55 มม. เลนส์ชนิดน้ีโดยปกติจะมีติดมากบั ตวั กลอ้ ง ภาพท่ีได้ จากการถ่ายดว้ ยเลนส์มาตรฐานจะให้ภาพท่ีมีความคมชดั และ ถูกตอ้ งของมุมในการรับภาพสูง โดยมีมุมการรับภาพประมาณ 47 องศาและเป็นเลนส์ที่ไม่สามารถปรับเปลี่ยนทางยาวโฟกสั ได้ ออกจากโปรแกรม

2. เลนส์มุมกว้าง (Wide angle Lens) เลนส์มุมกวา้ งเป็ นเลนส์ที่มีมุมในการรับภาพกวา้ งกว่าปกติ เช่น ในการถ่ายภาพที่ตอ้ งการรับภาพกวา้ งกว่าปกติน้อยกว่า เลนส์มาตราฐาน เช่น เลนส์ขนาด 35 มม. , 28 มม., หรือ 17 มม. เป็ นตน้ เลนส์มุมกวา้ งส่วนมากจะมีช่องรับแสงกวา้ งสุดถึง f2 หรือ f2.8 จึงสามารถถ่ายภาพไดใ้ นท่ีมีแสงน้อยได้ ถึงแมว้ ่า เลนส์มุมกวา้ งจะมีขอ้ ดีตรงท่ีสามารถรับแสงไดม้ ากและมีมุมใน การรับภาพกวา้ ง แต่ภาพที่ไดจ้ ะเกิดความผิดเพ้ียนไดโ้ ดยเฉพาะ อยา่ งยง่ิ ในการถ่ายภาพในระยะใกล้ หรือถ่ายโดยใชเ้ ลนส์ที่มีทาง ยาวโฟกสั ส้นั มาก เช่น ขนาด 20 มม.หรือขนาด 17 มม. เป็นตน้ ออกจากโปรแกรม

3. เลนส์เทเลโฟโต้ (Telephoto Lens) เลนส์เทเลโฟโต้ เป็นเลนส์ที่มีทางยาวโฟกสั มากกวา่ ปกติ เลนส์เทเลโฟโตจ้ ะมีทางยาวโฟกสั สูงกวา่ 50 มม.ข้ึนไป ลกั ษณะ ของเลนส์ชนิดน้ีจะเปรียบเสมือนกบั กลอ้ งส่องทางไกล เช่น ถา้ เลนส์มีทางยาวโฟกสั มากข้ึนกาลงั ขยายก็มากข้ึน ทาใหส้ ามารถ ถ่ายภาพวตั ถุท่ีอยู่ไกล ๆได้ เช่น เลนส์ขนาด 90 มม., 100 มม., 200 มม. หรือขนาด 500 มม. เป็นตน้ ออกจากโปรแกรม

4. เลนส์ถ่ายไกล เลนส์เทเลโฟโตจ้ ะมีมุมในการรับภาพแคบมากเมื่อเปรียบเทียบ กบั เลนส์ปกติ และการถ่ายภาพดว้ ยเลนส์เทเลโฟโตจ้ ะทาใหภ้ าพ ที่ไดม้ ีระยะชดั ลึกน้อยลงและความคมชดั ของภาพจะไม่ค่อยมี ความคมชัด และท่ีสาคัญเลนส์เทเลโฟโต้จะมีขนาดทางยาว โฟกัสคงที่ เราไม่สามารถปรับขนาดของทางยาวโฟกัสได้ เหมือนกับเลนส์ซูม ซ่ึงหลายคนมักจะเข้าใจผิดว่าเลนส์ท่ีมี ลกั ษณะเป็นกระบอกยาวจะตอ้ งเป็นเลนส์ซูมเสมอ ซ่ึงเป็ นความ เขา้ ใจที่ไม่ถูกตอ้ ง ออกจากโปรแกรม

5. เลนส์ถ่ายภาพต่างระยะ (Zoom Lens) เลนส์ซูมหรือเลนส์ถ่ายภาพต่างระยะเป็ นเลนส์ที่สามารถจะ ปรับหาระยะทางยาวโฟกสั ตามขนาดของภาพท่ีตอ้ งการ ปัจจุบนั มีการผลิตข้ึนมามากมาย โดยมีทางยาวโฟกสั แตกต่างกนั เช่น ทางยาวโฟกสั 35-70 มม.,35-135 มม.หรือมากกวา่ เป็นตน้ เลนส์ถ่ายภาพต่างระยะ( Zoom lens) การถ่ายภาพด้วยเลนส์ชนิดน้ีสามารถปรับเปลี่ยนทางยาว โฟกสั ของเลนส์ได้จึงสะดวกในการจดั องค์ประกอบภาพใน ขณะที่ถ่ายภาพได้ ขอ้ เสียของเลนส์ชนิดน้ีคือ ค่าความไวแสง ของเลนส์จะรับแสงไดน้ อ้ ย เช่น f/3.5 จึงเกิดปัญหาในกรณีท่ี จะถ่ายภาพในสภาพแสงท่ีน้อย หรือแสงไม่เพียงพอแต่ใน ปั จ จุ บัน เ ล น ส์ ถ่ า ย ภ า พ ต่ า ง ร ะ ย ะ จ ะ มี ก า ร พ ัฒ น า ใ ห้ ส า ม า ร ถ ปรับเปล่ียนทางยาวโฟกัสให้สามารถใช้งานในลักษณะของ เลนส์ถ่ายใกล้ หรือเลนส์มุมกวา้ งไดเ้ ช่น เลนส์ท่ีมีทางยาวโฟกสั 28-70 มม.หรือ 28-135 มม. ,28 - 300 มม. เป็นตน้ ออกจากโปรแกรม

การใช้และบารุงรักษาเลนส์ถ่ายภาพ เป็ นที่ทราบกนั ดีอย่แู ลว้ วา่ เลนส์เป็นส่วนประกอบที่สาคญัของกล้องถ่ายภาพ เพราะฉน้ันการระมัดระวังรักษาเลนส์ถ่ายภาพใหอ้ ยใู่ นสภาพที่สมบรู ณ์ จึงถือวา่ เป็นส่ิงที่มีความสาคญัท่ีผใู้ ชไ้ ม่ควรมองขา้ ม การดูแลรักษาเลนส์ถ่ายภาพไม่ใช่เป็นส่ิงที่ยงุ่ ยาก ถา้ เรามีความรู้และความเขา้ ใจตลอดจนวิธีการท่ีถูกตอ้ งเราจึงควรที่จะศึกษาวธิ ีการปฎิบตั ิตามคาแนะนาดงั น้ี 1. เกบ็ เลนส์ไวใ้ นท่ีไม่มีความช้ืนและห่างไกลจากความร้อน ในการเกบ็ รักษาเลนส์ถ่ายภาพเราจะตอ้ งเกบ็ เลนส์ถ่ายภาพไว้ในกระเป๋ ากลอ้ งหรือภาชนะท่ีมีความแขง็ แรง ห่างจากความร้อนและความช้ืนเพราะอาจทาใหเ้ กิดเช้ือราท่ีชิ้นเลนส์ไดแ้ ละควรใส่สารดูดความช้ืนไวด้ ว้ ยเสมอ2. ปิ ดฝาครอบเลนส์ดา้ นหนา้ ไวเ้ สมอ เพ่ือป้ องกนั อนั ตรายอนัอาจจะเกิดข้ึนไดก้ บั ชิ้นเลนส์ เช่นความช้ืนและป้ องกนั รอยขีดข่วน3. ควรสวมฟิ ลเตอร์ UV หรือ Sky Light ไวท้ ี่หนา้ เลนส์เสมอเพ่อื ป้ องกนั ฝ่ นุ ละอองและริ้วรอยอนั อาจจะเกิดข้ึนจากการสมั ผสั ที่ผวิ เลนส์ ออกจากโปรแกรม

4. เลนส์ท่ียงั ไม่ใชง้ าน หรือเม่ือเลิกใชง้ าน ก่อนเก็บควรจะตอ้ งปรับช่องรับแสง (f/stop) ให้อย่ใู นตาแหน่งกวา้ งสุดของเลนส์แต่ละตวั เสมอ เช่น f/1.4 หรือ f/2.8 เป็นตน้5. เมื่อตอ้ งการถอดหรือใส่เลนส์ ตอ้ งศึกษาคู่มือการใชข้ องกลอ้ งให้ดีเสียก่อน และต้องทาด้วยความระมัดระวงั โดยพิจารณาตาแหน่งจุดวงกลมสีขาวหรือสีแดง หรือสีดาของเลนส์ใหอ้ ยตู่ รงกบั จุดบนตวั กลอ้ งดว้ ย ออกจากโปรแกรม

เอกสารอา้ งอิง-------------------------------• อรวนิ ท์ เมฆพิรุณ. 2551.กลอ้ งดิจิตอลและการแต่งภาพ. กรุงเทพมหานคร : บริษทั โปรวชิ น่ั จากดั .• ณฐั วฒุ ิ ปิ ยบุปผชาติ. 2551. Basic in DSLR Photography.นนทบุรี : บริษทั ไอดีซี อินโฟ ดิสทริบิว เตอร์ เซ็นเตอร์ จากดั .• ทศั ยากรณ์ เก้ือนุ่น.2551. เทคนิคภาพสวยดว้ ย Photo shop. กรุงเทพมหานคร : บริษทั โปรวชิ นั่ จากดั .• http://www.2how.com• http://www.tpc.ac.th• http://www.bwthai.org-------------------------------------------------