องค์ประกอบของสิ่งมีชีวิต

ส่อื การเรยี นการสอน โดย นายจรี ะศักด์ิ ศรีพิมพา

รายวิชาวทิ ยาศาสตรช์ วี ภาพ ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 4 คุณครจู ีระศกั ด์ิ ศรีพมิ พา | โรงเรยี นเทศบาลนาอ้อ

หน่วยการเรยี นรู้ที่ 2 องค์ประกอบของสิง่ มชี วี ิต เซลลพ์ ชื เซลลส์ ตั ว ์ สว่ นทหี่ ่อหมุ ้ เซลล ์

เซลลค์ ืออะไร ?

เซลลข์ องสงิ่ มีชีวติ (Cell of organisms) • เซลล์ (Cell) หมายถึง หน่วยพื้นฐานที่เล็กที่สุดของสิ่งมีชีวิต มีรูปร่างลักษณะและขนาดแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับชนิดของ สง่ิ มีชีวติ และหน้าท่ีของเซลล์เหล่านั้น เซลล์ที่มีขนาดเล็กท่ีสุด คือ ไมโครพลาสมา (Mycoplasma) สาหร่าย Mycoplasma

ประวตั ิการศึกษาเซลล์ (Cell) • ศตวรรษท่ี 17 กาลิเลโอ ได้ประดิษฐ์แว่นขยายกาลังขยาย 2-5 เท่า สอ่ งดูสิง่ มีชวี ติ เล็ก ๆ • ค.ศ.1665 Robert Hook ได้ประดษิ ฐก์ ลอ้ งจลุ ทรรศน์เลนสป์ ระกอบ ได้สาเร็จ ซึ่งมีกาลังขยาย 270 เทา่ และนาไปส่องดูไมค้ อร์กทเ่ี ฉือน บางๆ และพบห้องว่างมากมายท่เี ขาเรยี กว่า Cell • ค.ศ.1839 ชวานน์ และ ชไลเดน ได้เสนอทฤษฎเี ซลล์

ประวัตกิ ารศึกษาเซลล์ (Cell) กาลิเลโอ Robert Hook ชวานน์ และ ชไล เดน

ทฤษฎีเซลล์ (Cell Theory) •เสนอโดย Schwann และ Schleiden มีใจความ สาคัญว่า สิง่ มชี วี ติ ทั้งหลายประกอบดว้ ยเซลล์ และ ผลิตภัณฑข์ องเซลล์ ในปจั จุบัน พบวา่ สิ่งมีชวี ิต ท่ไี ม่ประกอบดว้ ยเซลลก์ ็มี เช่น Virus และ Viroid เพราะเหตุวา่ ไมม่ เี ยือ่ ห้มุ เซลล์ และโพรโทพลาซึม

โครงสรา้ งพน้ื ฐานของเซลล์ ภาพแสดง Cell ของสตั ว์

โครงสรา้ งพื้นฐานของเซลล์ ภาพแสดง Cell ของพชื

สว่ นทหี่ อ่ ห้มุ เซลล์ ประกอบด้วย ผนังเซลล์ (Cell wall) พบในเซลล์พืช รา ยีสต์ ไม่พบในเซลล์สัตว์ สร้าง ความแข็งแรง ทาให้เซลล์คงรูปร่างอยู่ได้ยอมให้ โมเลกุลของสารเกือบทุกชนิดผ่านเข้าออกได้อย่าง อิสระ ประกอบด้วยเซลลูโลสเรียงกันเป็นมัด ๆ เรียกว่า (Microfibril) โดยมีสาร (Pectin) เป็น ตวั เช่ือม

ส่วนทหี่ อ่ ห้มุ เซลล์ ประกอบด้วย เยื่อหุม้ เซลล์ (Cell membrane) พบในเซลล์สิ่งมีชีวิตทุกชนิด ควบคุมการผ่านเข้าออก ของสารเพราะมีสมบัติเป็นเยื่อเลือกผา่ น ประกอบด้วย ไขมันและโปรตีนอยู่รวมกันเป็น Fluid mosaic model

เยื่อหุม้ เซลล์ (Cell membrane) โมเลกุลของฟอสโฟลิพิดเรียงกันเป็น 2 ช้ัน หันด้านมีข้ัว ซึ่งชอบรวมตัวกับน้า (Hydrophilic)ออกด้านนอก และหัน ด้านไม่มีข้ันซึ่งไม่ชอบรวมกับน้า (Hydrophobic) เข้าข้างใน และมีการเคลื่อนที่ไหลไปมาได้ ส่วนโปรตีนมีลักษณะเป็นก้อน ( Globular) ฝัง ห รือ ลอยอ ยู่ใน ช้ัน ไข มัน แล ะอ าจพ บ คาร์โบไฮเดรตเกาะท่ีผิวโปรตีนด้วยก็ได้ ไซ โทพลาซึม (Cytoplasm) เป็นของเหลวภายในเซลล์ที่อยู่รอบ ๆ นิวเคลียสประกอบด้วย คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน และ แร่ธาตุต่าง ๆ ไซโทพลาซึม มีออร์แกแนลล์ (Organelle) หลายชนดิ ทาหนา้ ท่ีตา่ ง ๆ กัน สมมตฐิ าน

โรงเรียนเทศบาลนาออ้ สังกัดกองการศึกษา เทศบาลตาบลนาออ้ อาเภอเมอื ง จังหวัดเลย