สุขศึกษา-ม.-2-หน่วยที่-11

ในการดาเนินชีวิตของมนุษย์ จะพบว่ามีพฤตกิ รรมเสีย่ งและสถานการณ์ เสี่ยงเกิดขึน้ เสมอส่งผลกระทบต่อสุขภาพ ก่อให้เกิดโรค การบาดเจ็บ ความ พิ ก า ร แ ล ะ ก า ร เ สี ย ชี วิ ต การเรยี นรูถ้ งึ ลกั ษณะสาเหตุ วธิ ีการป้ องกนั หรือหลีกเลีย่ งพฤตกิ รรมเสยี่ ง และสถานการณ์เสีย่ ง รวมถงึ การมีพฤตกิ รรมสุขภาพทีถ่ ูกต้อง จะทาให้ เ ร า เ กิ ด ทั ก ษ ะ

พฤตกิ รรมเสยี่ ง พฤตกิ รรมเสยี่ ง หมายถงึ พฤตกิ รรมทนี่ ามาหรือเป็ น สาเหตใุ หเ้ กดิ ความเสยี่ งตอ่ การดาเนินชีวติ ทาให้ รา่ งกายเป็ นอนั ตราย สญู เสยี หน้าที่ ขาดโอกาสพฒั นา ตามปกตมิ ผี ลเสยี ตอ่ สขุ ภาพเยาวชน ผอู้ นื่ และสงั คม สง่ิ แวดล้อม หรือเสยี ชีวติ เชน่ พฤตกิ รรมสบู บหุ รี่ ดมื่ สรุ า ตดิ เกม มเี พศสมั พนั ธ์ทไี่ มป่ ลอดภยั การยตุ ิ การตง้ั ครรภ์ทไี่ มป่ ลอดภยั การแขง่ รถมอเตอร์ไซค์ เป็ นตน้

ประเภทของพฤตกิ รรมเสยี่ ง พฤตกิ รรมทไี่ ม่ยง้ั คดิ ประเภทนีม้ กั เกดิ จากความหนุ หนั พลนั แลน่ ไม่ คดิ ถงึ อนั ตรายทจี่ ะตามมา เชน่ การเล่นกฬี าที่ โลดโผนอนั ตราย การกนิ อาหารทมี่ ากเกนิ ไปหรอื นกอ้ารยไเมก่ปนิ ไฏปบิ ตั ติ ามกฎเกณฑต์ า่ งๆ การดอื้ ไม่เรยี นหนงั สอื พูดจาหยาบคายส่ง เสยี งดงั แตง่ กายไมเ่ รยี บรอ้ ย ไวผ้ มยาว ขบั ขี่ รถเสยี งดงั หวาดเสยี ว พฤตกิ รรมละเมดิ กฎเกณฑ ์ และสทิ ธผิ ูอ้ นื่ ไดแ้ ก่ กา้ วรา้ ว เกเร ลกั ขโมย ทารา้ ยรา่ งกายผูอ้ นื่ ทาลาย ทรพั ยส์ นิ สาธารณะ ลวนลามเพศตรงขา้ ม และ อาชญากรรม

ประเภทของพฤตกิ รรมเสยี่ ง พฤตกิ รรมทางเพศ ไดแ้ ก่ การสนใจเรอื่ งเพศมากจนเกนิ ปกติ การหมกมุ่นกบั การสาเรจ็ ความใครด่ ว้ ย ตนเอง การแสดงออกทางเพศไม่เหมาะสม พกฤบัตกิกรารมลกเทารใศชะย้ กาหารรอื ยสาว่ั รยเสวพนตดิการมเี พศสมั พนั ธ ์ เคโปวด็ นายพมไทฤมกุต่ปขก้ิ อรใ์งหรกมห้ นัทมวี่ดกยัไปรานุ่ใรในทชราหะ้ แยาทะคเงว้วลามาอสนัขุ สหนั้ รอเื รแมิ่ กตไ้ น้ข จากการใชส้ ารเสพตดิ แบบออ่ น เชน่ บหุ รี่ หรอื เหลา้ ไปจนถงึ สารเสพตดิ ชนิดทรี่ นุ แรง เชน่ ยาบา้ กญั ชา สารระเหย เฮโรอนี เป็ นตน้

ผลกระทบทเี่ กดิ ขนึ้ จากการมพี ฤตกิ รรมเสีย่ ปฏกิ ิรยิ าทางลบจาก บุคคลอนื่ อบุ ตั เิ หตุ การเกดิ โรค ก า ร สู ญ เ สียโ อ ก า ส ในอนาคต ปัญหาสงั คม

ปจั จยั เสยี่ งทที่ าใหว้ ยั รุน่ มีพฤตกิ รรมเสยี่ ง พนื้ ฐานอารมณ์ การเลยี้ งดู เพอื่ น ปัญหาครอบครวั

ปจั จยั เสยี่ งทที่ าใหว้ ยั รุน่ มีพฤตกิ รรมเสยี่ ง พฤตกิ รรมเสยี่ งตอ่ สขุ ภาพ การดมื่ เครอื่ งทมี่ แี อลกอฮอล ์ การใชส้ ารเสพตดิ ตา่ งๆ พ ฤ ติก ร ร ม ก า ร ขับ ขี่ร ถ จัก ร ย า น ย น ต ์ รถยนตท์ ไี่ ม่ปลอดภยั ควรดมื่ น้าสะอาดเพอื่ สขุ ภาพ

ปจั จยั เสีย่ งทที่ าใหว้ ยั รุน่ มีพฤตกิ รรมเสีย่ ง พฤตกิ รรมเสยี่ งตอ่ สขุ ภาพ พฤตกิ รรมเสยี่ งทางเพศ การสู บบุหร ี่ การไม่ไดอ้ อกกาลงั กายสม่าเสมออย่างน้อย ๓ ครงั้ ต่อ สปั ดาห ์ การออกกาลงั กายจะทาใหม้ สี ขุ ภาพทแี่ ข็งแรง

ปจั จยั เสยี่ งทที่ าใหว้ ยั รุน่ มีพฤตกิ รรมเสยี่ ง พฤตกิ รรมเสยี่ งตอ่ สขุ ภาพ การดมื่ นมตา่ กวา่ เกณฑ ์ การไดร้ บั สารอาหารในกล่มุ ผกั ผลไมต้ า่ กว่าเกณฑ ์ มาตรฐาน (๔๐๐ กรมั ตอ่ วนั ) เด็กไทยควรดมื่ นมวนั ละ ๒-๓ แกว้

ปจั จยั เสยี่ งทที่ าใหว้ ยั รนุ่ มพี ฤตกิ รรมเสยี่ ง พฤตกิ รรมเสยี่ งตอ่ อบุ ตั เิ หตุ ๑. การไมป่ ฏบิ ตั ติ ามกฎจราจร ๒. พฤตกิ รรมเบยี่ งเบน ๓. ขาดความชานาญเสน้ ทางและขาดความมน่ั ใจใน ขบั รถ ๔. การขบั รถดว้ ยความเรว็ สูง ๕. การกนิ ยาทมี่ ผี ลต่อรา่ งกาย ทาใหค้ วามสามารถใน ขบั ขลี่ ดลง ๖.การดมื่ เครอื่ งดมื่ ทมี่ แี อลกอฮอล ์ ๗. พฤตกิ รรมการใชช้ วี ติ ประจาวนั ขณะขบั รถ

ปจั จยั เสีย่ งทที่ าใหว้ ยั รุน่ มีพฤตกิ รรมเสีย่ ง พฤตกิ รรมเสยี่ งตอ่ อบุ ตั เิ หตุ การขา้ มถนนทางมา้ ลายชว่ ยลดอบุ ตั เิ หตุ

ปจั จยั เสยี่ งทที่ าใหว้ ยั รุน่ มพี ฤตกิ รรมเสยี่ ง พฤตกิ รรมเสยี่ งตอ่ การใชย้ า ๑. ปรบั ขนาดยาเอง ดว้ ยความเชอื่ ทวี่ า่ กนิ ยามากไม่ดี ๒. นายาของคนอนื่ มาใช้ ๓. ไม่พรอ้ มฟั งคาอธบิ ายจากเภสชั กร ๔. เกบ็ ยาไม่ถูกตอ้ ง ๕. ไมด่ ูวนั หมดอายเุ วลาซอื้ ยา ๖.ใชย้ าไมถ่ ูกตอ้ ง ๗. ลมื กนิ ยา ๘. เชอื่ ว่าการใชย้ าดกี วา่ กายราปม้ อไี วง้เกพนอื่ั รโกัรษคาโรคแตค่ วรใชอ้ ยา่ ง ระมดั ระวงั

ปจั จยั เสยี่ งทที่ าใหว้ ยั รุน่ มีพฤตกิ รรมเสยี่ ง พฤตกิ รรมเสยี่ งตอ่ ความรนุ แรง ๑. การอยูใ่ นกลุ่มเพอื่ นทชี่ อบใชค้ วามรุนแรง เพอื่ นทมี่ ี พฤตกิ รรมทไี่ ม่เหมาะสม ๒. การดมื่ สรุ าหรอื สารเสพตดิ ๓. การไดร้ บั ชมภาพความรุนแรงจากสอื่ ๔. การเล่นเกมประเภทเนื้อหาที่เกี่ยวข้องกบั ความ รุนแรง ทาใหม้ นี ิสยั กา้ วรา้ ว ๕. การพกพาอาวุธ เมอื่ เกดิ ปัญหาการทะเลาะเบาะแวง้ มกั จะนาอาวธุ ทตี่ ดิ ตวั มานน้ั กอ่ เหตรุ ุนแรงได้

สถานการณ์เสยี่ ง สถานการณเ์ สยี่ ง หมายถงึ สถานการณห์ รอื เหตุการณท์ ที่ า ใ ห้ เ กิ ด ค ว า ม เ สี่ ย ง ต่ อ ก า ร ดาเนินชวี ติ ทาใหเ้ กดิ อุบตั เิ หตุ ไดร้ บั บาดเจ็บ และเสยี ชวี ติ หรอื มผี ลกระทบตอ่ สขุ ภาพของบุคคล ชมุ ชนและสงั คม การเอาใจใสก่ ารเรียนช่วยลดพฤตกิ รรมเสยี่ งในวยั รุ่น

สถานการณ์เสยี่ ง สถานการณท์ เี่ สยี่ งตอ่ การมเี พศสมั พนั ธ ์ ๑.๑ การสมั ผสั รา่ งกาย การ โอบกอด และ การจบู ๑.๒ การอยใู่ นทลี่ บั ตาคนสองตอ่ สอง ๑.๓ การถกู ชกั ชวนใหด้ สู อื่ ลามก หรอื หนังสอื ทยี่ ว่ั ยอุ ารมณท์ างเพศ ๑.๔ การดมื่ เครอื่ งดมื่ ทมี่ แี อลกอฮอล ์หรอื สารเสพตดิ ทาใหข้ าดสตหิ รอื หมดสติ ๑.๕ การไปเทยี่ วงานกลางคนื หรอื ตามสถาน

สถานการณ์เสยี่ ง สถานการณเ์ สยี่ งตอ่ การเสพสารเสพตดิ ๒.๑ ปัญหาสว่ นตวั ไดแ้ ก่ คนทขี่ าดความอบอุ่น ปัญหาครอบครวั ๒.๒ การใกลช้ ดิ กบั ผูต้ ดิ สารเสพตดิ ๒.๓ การขาดความรู ้ หรอื รูเ้ ท่าไม่ถงึ การณ์ ๒.๔ สภาพสงิ่ แวดลอ้ มทเี่ ออื้ ตอ่ การใชส้ ารเสพตดิ ๒.๕ ความจาเป็ นของรา่ งกาย

วธิ ีการหลีกเลีย่ งพฤตกิ รรมเสีย่ งและสถานการณ์เส ๑. แสวงหาความรู ้ขอ้ มูลขา่ วสารทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั พฤตกิ รรมเสยี่ งและสถานการณเ์ สยี่ ง ๒. คบเพอื่ นทดี่ เี ออื้ ตอ่ การกระทาทพี่ ฒั นาตนเอง ๓. มสี ตสิ มั ปชญั ญะ ๔. ใชก้ ระบวนการปัญหาในการตัดสินใจและ แกป้ ัญหา เมอื่ ตอ้ งเผชญิ กบั สถานการณเ์ สยี่ ง ๕. ใหร้ างวลั กบั ตนเองเป็ นการแสดงความรูส้ ึกที่ ดตี อ่ ตนเอง

วธิ ีการหลีกเลีย่ งพฤตกิ รรมเสีย่ งและสถานการณ์เส การคบเพอื่ นทดี่ จี ะชว่ ยลดพฤตกิ รรมเสยี่ ง

สรุป พฤตกิ รรมเสยี่ งเป็ นพฤตกิ รรมทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั แนวโน้มในการปรบั ตวั บกพรอ่ ง อาจเป็ น อนั ตรายทงั้ กบั ตนเองและผูอ้ นื่ และเป็ น อุปสรรคตอ่ การพฒั นาตน ไม่วา่ จะเป็ น พฤตกิ รรมทไี่ ม่ยง้ั คดิ การไมป่ ฏบิ ตั ติ าม กฎเกณฑ ์ การละเมดิ กฎเกณฑแ์ ละสทิ ธขิ อง ผูอ้ นื่ พฤตกิ รรมทางเพศ การใชย้ าหรอื สารเสพตดิ เราจงึ ควรจดั การ ตนเองใหไ้ ม่อยู่ในสถานการณเ์ สยี่ ง ทงั้ ในเรอื่ ง การมเี พศสมั พนั ธแ์ ละการเสพสารเสพตดิ การจดั การกบั พฤตกิ รรมเสยี่ งและ สถานการณเ์ พอื่ หลกี เลยี่ งไมใ่ หเ้ กดิ ปัญหา ตามมาในอนาคต หน่วย สารบ ั หน่วย กอ่ น ญ ตอ่ ไป