ต้นฉบับ

ดินแดนลํา ลําปางหลวง วั ด พ ร ะ ธ า ตุ ลํา ป า ง ห ล ว ง . W W W . L A M P A N G L O C A L . G O . T H . สาํ นั ก ง า น ส่ ง เ ส ริ ม ก า ร ป ก ค ร อ ง ท้ อ ง ถิ น จั ง ห วั ด ลํา ป า ง , วั น ที เ ผ ย แ พ ร่ 1 4 พ ฤ ษ ภ า ค ม 2 5 6 2 . ผจู้ ดั ทํา : นางสาวปนดั ดา แก้วทิตย์ นางสาวสวุ ชิ ชาณี บรรทมุ พร นางสาวชญั ญา คําสวสั ดิ

สารบญั หนา้ เสน้ ทางท่องเทียว 1 วดั พระธาตลุ ําปางหลวง 3 บอ่ นาํ เลียงจามเทวี 7 สตรที อารต์ 9 ก่เู ก่า 10 วดั นางเหลียว 11 รา้ นกาแฟ HaNaEe Coffee 13 วดั บา้ นจูด้ หลวง 15 วดั ไชยาท่งุ ล้อม 19 วดั มา้ เหนอื ศรดี อนไชย์ 20 1 37 9 14 10 11 13 15 17 20

สถานทีท่องเทียวในตําบลลําปางหลวง ใชท้ างหลวงแผน่ ดนิ หมายเลข 1034 ซงึ เปนเสน้ ทางทีเชอื มถนนพหลโยธนิ ไปยงั ถนน ซุปเปอรไ์ ฮเวยล์ ําปาง-เชยี งใหม่ โดยเรมิ ต้นจากวดั พระธาตลุ ําปางหลวง และลําดบั ต่อไป ดงั ภาพดา้ นล่าง ภาพโดยสมาชกิ กล่มุ ท่องเทียว 1

ภาพโดยสมาชกิ กล่มุ ท่องเทียว ลําดับสถานทีท่องเทียวในเสน้ ทาง โดยเรมิ ต้นจาก วดั พระธาตลุ ําปางหลวง ตรงมาเรอื ย ๆ จะพบกับ วดั นางเหลียว แวะพกั ผอ่ นหยอ่ นใจที รา้ นกาแฟ HANAEE COFFEE จากนนั ตรงต่อไปยงั เสน้ ทาง จะเจอกับ วดั บา้ นจูด้ หลวง โดยจะสามารถไป วดั ไชยาท่งุ ล้อม ไดส้ องเสน้ ทาง คือ เมอื เลียวซา้ ยผา่ นวดั จูด้ หลวงและเลียวขวา หรอื เดนิ ทางดว้ ยทางตรง ยาวตังแต่ วดั พระธาตลุ ําปางหลวง จนกระทังผา่ นวดั ไชยาท่งุ ล้อมและวดั มา้ เหนอื จากนนั จงึ เลียวซา้ ยและเลียวขวาตามลําดบั และวดั สดุ ท้ายทีจะเจอ คือ วดั มา้ เหนอื ศรดี อนไชย์ 2

วดั พระธาตุ ลําปางหลวง 3

ประวตั ิความเปนมา ในสมยั พุทธกาล มชี าวลัวะชอื วา่ ลัวะอ้ายกอน ไดน้ าํ นาํ ผงึ บรรจุกระบอกไมม้ าถวาย พระพุทธเจา้ จงึ มอบพระเกศาให้ จากนนั นาํ เกศาบรรจุในผอบทองคําใสล่ งในอุโมงค์ แล้วก่อเปนพระเจดยี ส์ งู เจด็ ศอกเหนอื อุโมงค์ ในสมยั ต่อมาก็ไดม้ กี ษัตรยิ เ์ จา้ ผคู้ รอง นครลําปางอีกหลายพระองค์มาก่อสรา้ งและบูรณะซอ่ มแซม จนกระทังเปนวดั ทีมคี วามงาม อยา่ งทีเปนอยูใ่ นปจจุบนั วดั พระธาตลุ ําปางหลวง. HTTPS://WWW.FACEBOOK.COM. เทียวใหย้ บั : CRAZY JOURNEYS, วนั ทีเผยแพร่ 4 มกราคม 2562. ในทางประวตั ิศาสตรน์ ครลําปาง พมา่ ไดย้ ดึ ครองนครเชยี งใหม่ ลําพูน และอยูภ่ ายใต้ การปกครองของกษัตรยิ พ์ มา่ ครงั นนั วรี บุรษุ ของชาวลําปางไดร้ วบรวมพลทําการต่อสทู้ ัพ เจา้ มหายศ โดยลอบเขา้ มาในวดั และใชป้ นยงิ ท้าวมหายศตาย จากนนั ตีทัพลําพูนแตกพา่ ยไป ปจจุบนั ยงั ปรากฏรอยลกู ปนอยูบ่ นรวั ทองเหลืองทีล้อมองค์พระธาตเุ จดยี ์ วดั พระธาตลุ ําปางหลวง. https://www.touronthai.com. touronthai, รอยกระสนุ ปนพระธาตลุ ําปางหลวง. https://www.BlogGang.com. วนั ทีเผยแพร่ ไมป่ รากฏ. วนั ทีเผยแพร่ ไมป่ รากฏ. 4

สงิ สาํ คัญภายในวดั 1. องค์พระธาตเุ จดยี ์ วดั พระธาตลุ ําปางหลวง. https://piduaykan.com. piduaykan, วนั ทีเผยแพร่ ไมป่ รากฏ. 2. พระพุทธรปู ศักดส์ ทิ ธิ 2.2 พระเจา้ ไมแ้ ก่นจนั ทร์ 2.1 พระเจา้ แก้วมรกต 2.3พรพะdเจรoา้oะไaมพsแ้ iกaุท,่นวธจนั นั สททีเรผหิ .์ ยhงิ แtพtคpร:์เ่/ไพ/มwป่ ชwราwรกฏ.มdoงิ oaมsiงa.cคomล. พระเจา้ แก้วมรกต. https://web.facebook.com/watpratartlampangluang. วดั พระธาตลุ ําปางหลวง อําเภอเกาะคา จงั หวดั ลําปาง, วนั ทีเผยแพร่ 16 สงิ หาคม 2563. 2.4 พระแสนแซท่ องคํา พระพุทธสหิ งิ ค์เพชรมงิ มงคล. http://g-pra.com/.com. 5 dooasia, วนั ทีเผยแพร่ 25 ธนั วาคม 2554.

สงิ สาํ คัญภายในวดั (ต่อ) 3.2 พพิ ธิ ภัณฑ์วดั พระธาตลุ ําปางหลวง 3. พพิ ธิ ภัณฑ์โบราณวตั ถลุ ําค่า 3.1 พพิ ธิ ภัณฑ์เครอื งไม้ วดั พระธาตลุ ําปางหลวง. http://th.readme.me. พพิ ธิ ภัณฑ์วดั พระธาตลุ ําปางหลวง. http://db.sac.or.th. วนั ทีเผยแพร่ 3 กมุ ภาพนั ธ์ 2563. ไมป่ รากฏวนั ทีเผยแพร.่ 4. วหิ าร 5. ซุม้ พระบาท 4.1 วหิ ารหลวง ซุม้ พระบาทภายในมรี อยพระยาทของพระพุทธเจา้ 4.2 วหิ ารต้นแก้ว แต่สงิ ทีเดน่ อีกอยา่ งหนงึ คือ การสอ่ งเงาพระธาตุ 4.3 วหิ ารนาํ แต้ม กลับหวั 4.4 วหิ ารพระพุทธ (หอพระประธาน) 4.5 วหิ ารพระศิลา พระนาคปรก วหิ ารหลวง วดั พระธาตลุ ําปางหลวง. http://th.readme.me. วดั พระธาตลุ ําปางหลวง. http://th.readme.me. วนั ทีเผยแพร่ 3 กมุ ภาพนั ธ์ 2563. วนั ทีเผยแพร่ 3 กมุ ภาพนั ธ์ 2563. วหิ ารพระพุทธ (หอพระประธาน) นอกจากนี บรเิ วณวดั พระธาตลุ ําปางหลวง ยงั มสี งิ ทีนา่ สนใจ อืน ๆ ทีอยูบ่ รเิ วณใกล้เคียง รถมา้ นาํ เทียวมกั จะผา่ นเสมอ ไดแ้ ก่ บอ่ นาํ เลียงจามเทวี และสตรที อารต์ วดั พระธาตลุ ําปางหลวง. http://th.readme.me. วนั ทีเผยแพร่ 3 กมุ ภาพนั ธ์ 2563. 6

บอ่ นาํ เลียงจามเทวี บอ่ นําเลียงพระนางจามเทว.ี http://lampangluang-lp.go.th. เทศบาลตําบลลําปางหลวง อ.เกาะคา จ.ลําปาง, วนั ทีเผยแพร่ 6 พฤศจกิ ายน 2561. 7

ประวตั ิความเปนมา ป พ.ศ. 1215 พระนางจามเทวเี สดจ็ จากละโว้ (ลพบุร)ี ไปยงั เมอื งหรภิ ญุ ชยั (ลําพูน) พระนางไดแ้ วะนมสั การพระธาตลุ ําปางหลวงและไดถ้ วายพระพุทธรปู นาคปรก บูชาพระนาคเจา้ ชาวบา้ นรขู้ า่ วจงึ ขอใหน้ างหาแหล่งนาํ ให้ พระนางอธษิ ฐานต่อหนา้ พระธาตวุ า่ “ถ้าทีใดมสี ายนาํ ผา่ น ขอดลบนั ดาลใหช้ าวบา้ นขุดเจอนาํ ดว้ ยเถิด” พลันใดก็มหี มูตัวหนงึ มาค้ยุ และมนี าํ ผดุ ชาวบา้ นและทหารมาชว่ ยกันขุด จนเปนบอ่ นาํ เลียงเชน่ ปจจุบนั บอ่ เลียงนาํ แหง่ นถี ือเปนบอ่ นาํ ศักดสิ ทิ ธ์ ทกุ วนั ที 13 เมษาของทกุ ป ชว่ งเวลาสงกราต์ จะมกี ารนาํ นาํ ศักดสิ ทิ ธนิ ไี ปสรงนาํ พระธาตลุ ําปางหลวง นอกจากนยี งั นาํ ไปใชใ้ นพธิ ตี ่าง ๆ บอ่ นําเลียงพระนางจามเทว.ี http://lampangluang-lp.go.th. เทศบาลตําบลลําปางหลวง อ.เกาะคา จ.ลําปาง, วนั ทีเผยแพร่ 6 พฤศจกิ ายน 2561. 8

ลวดลายสามมติ ิบนกําแพงกวา่ รอ้ ยเมตร จดั ทําโดยคาดหวงั ใหเ้ ปนถนนคนเดนิ ถนนสตรที อารต์ กลางชุมชน โดยมหี ลายภาพสอดแทรกเอกลักษณข์ องเมอื งลําปางไวอ้ ยา่ งลงตัว ดว้ ยการเพนท์ ลวดลายกราฟกและตัวการต์ นู ทีสะท้อนถึงความเปนเอกลักษณข์ องเมอื งลําปาง ถ่ายทอดอัตลักษณ์ ชุมชน สงิ ทีนาํ มาถ่ายทอดในภาพวาด เชน่ ภาพรถมา้ ลําปาง การฟอนเจงิ รวมถึงการหาบนาํ ทิพย์ จากบอ่ นาํ เจา้ แมจ่ ามเทวที ีหล่อเลียงชาวลําปางหลวง สงิ เหล่านเี กิดไดจ้ ากความรว่ มมอื ระหวา่ งศิลปน กับชุมชน ถนนสายนเี ปนโครงการวจิ ยั และพฒั นาของมหาจุฬาลงกรณร์ าชวทิ ยาลัยรว่ มกับอาจารยม์ านติ ย์ โกวฤทธิ เพอื รว่ มสง่ เสรมิ ดา้ นการท่องเทียวเชงิ ศิลปะ - วฒั นธรรม ทีกล่มุ ศิลปนจติ อาสา ปายสี แต้มฝน ปนจนิ ตนาการ นาํ ความรดู้ า้ นศิลปะมาสอนแก่เยาวชนและชาวบา้ นในชุมชน เพอื รว่ มกัน วาดภาพและลงสผี า่ นลวดลายแสดงอัตลักษณข์ องท้องถิน 9 สตรที อารท์ ลําปาง มุมถ่ายรูปสดุ น่ารกั รมิ สะพานรษั ฎาภิเศก. https://www.sanook.com. วนั ทีเผยแพร่ 19 ธนั วาคม 2561.

ก่เู ก่า ก่เู ก่า หรอื กําแพง สรา้ งขนึ โดยพระนางจามเทวี สรา้ งล้อมรอบบา้ นลอมศรปี อ และเคยมพี ระแก้วมรกตมาประดษิ ฐานอยูบ่ รเิ วณนี ปจจุบนั ยงั คงหลงเหลืออิฐเก่าแก่ หรอื ทีเรยี กวา่ กู่ ไวใ้ หช้ าวบา้ นเคารพบูชา บา้ นลอมศรปี อ หรอื เดมิ ชอื บา้ นลอมผปี อ เนอื งจากเปนหมูบ่ า้ นเก่าแก่ ชาวบา้ นเชอื กันวา่ มผี สี างนางไมห้ รอื เทพเทวดาประดษิ ฐานอยู่ เนอื งจากในหมูบ่ า้ นมกี ่เู ก่าหรอื กําแพงล้อมไว้ ปจจุบนั ไดม้ กี ารเปลียนชอื เปนหมูบ่ า้ นลอมศรปี อ เนอื งจากมตี ้นศรลี ้อมไว้ 10

วดั นางเหลียว 11

ประวตั ิความเปนมา คําวา่ ‘นางเหลียว’ เปนการผนั คํามาจากภาษาเหนอื วา่ ‘นางแหงะ’ ตามตํานานความเชอื พระนางจามเทวี ปฐมกษัตรยิ ์ แหง่ อาณาจกั รหรภิ ญุ ชยั ซงึ มพี นื ทีตังอยูใ่ นภาคเหนอื ของไทยในปจจุบนั ในป พ.ศ. 1200 ระหวา่ งทีพระนาง บูรณปฏิสงั ขรณว์ ดั พระธาตลุ ําปางหลวง พระนางไดส้ รา้ งวดั ขนึ ณ สถานทีนี โดยเล่าต่อกันมาวา่ พระนางจามเทวี ได้ ‘แหงะ’ หรอื ‘เหลียว’ มองไปยงั พระธาตลุ ําปางหลวง วดั ทีพระนาง สรา้ งจงึ ใหช้ อื วา่ ‘วดั นางแหงะ’ หรอื ‘วดั นางเหลียว’ วดั นางเหลียว (นางแหงะ). https://wichaipy9738.wordpress.com. ลงุ นาํ ชา, วนั ทีเผยแพร่ 19 พฤษภาคม 2556. สงิ สาํ คัญภายในวดั 1.เหรยี ญมงคลหลวงพอ่ เกษม เขมโก 2. รปู เหมอื นหลวงพอ่ เกษม เขมโก บา้ นนางเหลียวเปนถินปตภุ มู ขิ องโยมบดิ าของหลวงพอ่ หลวงพอ่ เกษม เขมโกเปนพระทีพุทธศาสนกิ ชนเลือมใส เกษม เขมโก พระทีเชอื วา่ บรรลธุ รรมชนั สงู จนเปนทีนบั ถือ ท่านมรณภาพเมอื 15 มกราคม พ.ศ. 2539 วดั นางเหลียว มากมาย จงึ ไดจ้ ดั ทํารปู เหมอื นหลวงพอ่ เกษมตังไวท้ ีวดั เพอื ให้ พุทธศาสนกิ ชนมาสกั การะ เพอื ระดมทนุ ในการสรา้ งโบสถ์แก่วดั นางเหลียว จงึ ไดอ้ อก เหรยี ญนางเหลียว เมอื ป พ.ศ. 2514 โดยสรา้ งดว้ ยโลหะ ซงึ มี 4. ต้นยาง ลักษณะแตกต่างไปจากพระเครอื งแบบอืน ๆ เปนรปู เหรยี ญ ทรงไข่ องค์พระในเหรยี ญเปนรปู หลวงพอ่ เกษมยนื ประสานมอื มพี ุทธคณุ ในดา้ นเมตตามหานยิ ม หรอื อีกนยั หนงึ คือ \"เสนห่ \"์ อยา่ งมากล้น 3. โบราณสถาน พระอุโบสถทีสรา้ งโดยพระนางจามเทวี เมอื ป พ.ศ. 1251 12

รา้ นกาแฟ HaNaEe Coffee 13

รา้ นกาแฟติดทางหลวง เมล็ดกาแฟสง่ ตรงจากดอยแมแ่ จม่ ทางรา้ น เมล็ดกาแฟทีนคี ่อนขา้ งมรี าคาแพงกวา่ ทีอืน มเี มล็ดพนั ธอ์ าราบกิ าปลกู ทางเหนอื ต้นจะไมค่ ่อยสงู มด แมลง ชอบกิน เนอื งจากคัดสรรเมล็ดกาแฟตามความต้องการ พนั ธโ์ รบสั ต้าปลกู ทางภาคใต้ มด แมลง จะไมค่ ่อยชอบ เพราะไมค่ ่อยขม ของการคัว จงึ ทําใหก้ าแฟทีทางรา้ นจาํ หนา่ ย มรี สเปรยี ว ขม ฟาด บางครงั กลินกาแฟหรอื รสชาติจะแตกต่างกันไป หรอื เสริ ฟ์ ใหก้ ับลกู ค้ามคี ณุ ภาพ และทําใหล้ กู ค้า ขนึ อยูก่ ับการตากแหง้ การเก็บ การคัว และสว่ นผสมต่าง ๆ ในกาแฟ มนั ใจได้ ซงึ บารสิ ต้าของรา้ นมปี ระสบการณท์ ํากาแฟมาแล้วกวา่ 2 ป นอกจากนรี า้ นยงั อยูต่ ิดกับรา้ นบกิ ฟลาวเวอร์ แต่ละเดอื นทางรา้ นจะมกี ารคัวเมล็ดกาแฟเอง 2-3 ครงั จะคัวกลาง ไพบูลยด์ อกไมล้ ําปาง ซงึ เปนรา้ นดอกไมพ้ ลาสติก นดิ หนอ่ ยไมถ่ ึงกับเขม้ และคัวอ่อนดว้ ยนดิ หนอ่ ย เพอื จะไดร้ สชาติอมเปรยี ว โดยทางรา้ นเอง ก็มกี ารตกแต่งดว้ ยดอกไม้ ของกาแฟ จงึ ทําใหก้ าแฟทีรา้ นหอมกวา่ ทีอืน นอกจากกาแฟสดแล้วทางรา้ น พลาสติกไดอ้ ยา่ งสวยงาม และเจา้ ของรา้ นยงั เปน ยงั จาํ หนา่ ยเมล็ดกาแฟใหร้ า้ นกาแฟในลําปางต่อครงั ประมาน 7 กิโล รา้ นกาแฟ ผเู้ ชยี วชาญในประวตั ิความเปนมาของพนื ที คือ ในอําเภอลีจงั หวดั ลําพูน 5 กิโล ตําบลลําปางหลวง เปนอยา่ งดี จงึ ไดน้ าํ เรอื งราวเหล่านนั ถ่ายทอดลงฝาผนงั รา้ นดงั รปู 14

วดั บา้ นจูด้ หลวง 15

ประวตั ิความเปนมา วดั จูด้ หลวง สรา้ งเมอื ป พ.ศ. 2200 โดยชายเงียว ชอื นายปะ บา้ นจูด้ เดมิ เปนบรเิ วณทีชาวบา้ นเดนิ ทาง มาพบปะค้าขายกันหรอื ภาษาเหนอื เรยี กวา่ ‘มาจู้ มาจาํ ’ และไดพ้ กั แรมบรเิ วณทิศเหนอื ของ วดั จูด้ ใต้ในปจจุบนั มกี ารสรา้ งศาลาเพอื เปนทีพกั แรมและมบี อ่ นาํ ไวใ้ หบ้ ุคคล ทีเดนิ ผา่ นไปมาไดด้ มื ต่อมาบรเิ วณนไี ดก้ ลายเปนชุมชน ทีมขี นาดใหญ่ เปนหมูบ่ า้ นทีชอื วา่ บา้ นจูด้ บา้ นจาํ ซงึ คําวา่ ‘จู’้ เพยี น มาเปน ‘จูด้ ’ จนถึงปจจุบนั นี สงิ สาํ คัญภายในวดั 1. พระธาตุ 2. พระพุทธรปู เก่าแก่ ในวหิ ารหลวงมเี พยี งพระพุทธรปู เก่าแก่อายุมากกวา่ 100 ป และมหี ลวงพอ่ ตาเพชรพลอย 3. ต้นยางอินเดยี จุดเดน่ ของวดั นมี ตี ้นยางอินเดยี อายุมากกวา่ 100 ป มลี ําต้นขนาดใหญช่ นดิ เดยี วกัน 16 กับตลาดต้นยาง อําเภอสารภี จงั หวดั เชยี งใหม่

วดั ไชยาท่งุ ล้อม วดั ไชยาท่งุ ล้อม. www.facebook.com. วดั ไชยาท่งุ ล้อม, วนั ทีเผยแพร่ 23 ธนั วาคม 2563. 17

ประวตั ิความเปนมา Yim Mangkorn. www.facebook.com. วดั ไชยาท่งุ ล้อม, วนั ทีเผยแพร่ 16 เมษายน 2564. พ.ศ. 1215 ตํานานเล่าวา่ พระนางจามเทวผี คู้ รองเมอื ง หรภิ ญุ ชยั ไดย้ กทัพของพระนางมาพราํ นกั พกั แรม เรยี กวา่ ‘มาจู้ มาจาํ ’ คือ มารวมพลกันทีบรเิ วณแหง่ นกี ่อนทีจะเคลือน พลยกทัพไปตีพมา่ ในหวั เมอื งเขลางค์ จงึ เปนทีมาของบา้ นจูด๊ บา้ นจาํ ซงึ มคี ําเปนมาทีต่างกับก่อนหนา้ ทีวา่ พอ่ ค้ามาพกั ค้างแรม วดั ไชยาท่งุ ล้อม ตังอยูบ่ า้ นจูด้ ท่งุ (บา้ นจูด้ เหนอื ) จงึ เรยี กวา่ วดั จูด้ ท่งุ ไดเ้ ชน่ กัน ซงึ คําวา่ ‘จูด้ ท่งุ ’ ในภาษาไทย ล้านนาออกเสยี งวา่ ‘จูด้ ต้ง’ ในภาษาไทยลือพมา่ ออกเสยี งวา่ ‘จูด้ ต่งุ ’ นอกจากนี ยงั เคยมชี อื ‘วดั ไชยาท่งุ ล้อมเทพวราราม’ เนอื งจาก เมอื ก่อนพมา่ ยกทัพมายงั พนื ทีนหี ลายครงั มที หารหรอื ชาวบา้ นทีมากับกองทัพทีไมไ่ ดเ้ ดนิ ทางกลับ จงึ มชี ุมชนเล็ก ๆ ของชาวพมา่ เกิดขนึ ทําใหว้ ดั นมี กี ารผสม- ผสานทังศิลปะล้านนา ไทใหญ่ พมา่ และตะวนั ตกเขา้ ดว้ ยกัน สงิ สาํ คัญภายในวดั 2. ศิลปะแบบพมา่ อุโบสถทีผสมผสานศิลปะพมา่ และตะวนั ตก ตรงสว่ นลายดอกไมบ้ รเิ วณขอบล่างหลังคา 1. พระธาตุ ดา้ นในประดบั พระประธานแบบพมา่ พระธาตเุ ปนทรงหรภิ ญุ ชยั และ Yim Mangkorn. www.facebook.com. วดั ไชยาท่งุ ล้อม, ดา้ นบนเปนของไทใหญ่ วนั ทีเผยแพร่ 16 เมษายน 2564. วดั นมี วี หิ ารหรอื จอง อาคารชนั เดยี วยกสงู หรอื อาคารสองชนั แต่ชนั ล่างสรา้ งดว้ ยอิฐปูน เปดโล่ง สว่ นชนั บนทําขนึ ดว้ ยไมจ้ รดหลังคา วดั ไชยาท่งุ ล้อมนภี ายในนนั ตกแต่งดว้ ยไมฉ้ ลุ แมเ้ สาจะผสมผสานทังศิลปะทางเหนอื และพมา่ เขา้ ดว้ ยกัน โครงสรา้ งของกฏุ ิไม้ 124 ป เนอื งจากวดั นี มอี ายุประมาณ 124 ป อยูใ่ นชว่ งของปลาย รชั กาลที 5 ต้นรชั กาลที 6 มคี วามเชอื มโยงกับ วดั ปาสาและวดั ศรรี องเมอื งทีตังอยู่ ในตัวเมอื ง จงั หวดั ลําปาง เพราะวดั นสี รา้ งเสรจ็ ป 2440 และไมท้ ํามาจากบรษิ ัทเดยี วกัน บรษิ ัทกอมเพย์ เมอมารท์ เปนไมช้ ุดเดยี วกันกับวดั ทังสองแหง่ ซงึ สง่ มาจากพมา่ 18

สงิ สาํ คัญภายในวดั (ต่อ) 3. ศิลปะวตั ถแุ บบพมา่ วดั ไชยาท่งุ ล้อม. www.facebook.com. วดั ไชยาท่งุ ล้อม, วนั ทีเผยแพร่ 6 กมุ ภาพนั ธ์ 2564. พระประธานบนวหิ ารเปนพระเจา้ ตอกสาน เปนพระองศ์ใหญท่ ีสดุ หลักรอ้ ยป ตอกสานคือ ใชผ้ วิ ไมไ้ ผเ่ สน้ เล็ก ๆ สาน ถือวา่ เปนเพชรนาํ งาม และยงั มวี ตั ถโุ บราณแบบฉบบั พมา่ หลายอยา่ ง วดั ไชยาท่งุ ล้อม. www.facebook.com. แอ่วลําปาง, วนั ทีเผยแพร่ 14 ตลุ าคม 2557 ปจจุบนั วดั เรมิ มกี ารปรบั ปรงุ บูรณะครงั ใหญ่ คาดวา่ ไมเ่ กินอีก 3 ป เนอื งจากต้องการพฒั นาใหเ้ ปนเชงิ อนรุ กั ษ์ เพอื รอทีจะเปดรบั นกั ท่องเทียว ซงึ ไมใ่ ชพ่ ุทธพาณชิ ย์ 19

วดั มา้ เหนอื ศรดี อนไชย์ 20

ประวตั ิความเปนมา วดั มา้ เหนอื ศรดี อนไชย์ เดมิ ชอื วดั ไผล่ ้อมศรดี อนไชย์ แล้วพระนางก็ตรสั ท่ามกลางเหล่าทหารวา่ ต่อไปนหี มูบ่ า้ นแหง่ นี สรา้ งเมอื พ.ศ. 2343 ชอื นที ีมาสนั นษิ ฐานวา่ บรเิ วณรอบวดั จะมชี อื ใหมว่ า่ ‘บา้ นมา้ ’ แล้วพระนางก็ใชฝ้ าบาทกระทืบลกู ขนนุ เปนทีล่มุ ชาวบา้ นไดท้ ําการบุกเบกิ พนื ทีเพอื ทํานา บรเิ วณ ผลนนั แล้วตรสั วา่ ต่อไปนหี มูบ่ า้ นแหง่ นถี ้าจะปลกู ต้นขนนุ ดงั กล่าวมแี มน่ าํ ไหลผา่ นกลางหมูบ่ า้ น เมอื ถึงฤดฝู นการไป ขออยา่ ไดม้ ผี ล และวดั บา้ นไผล่ ้อมศรดี อนไชย์ ก็ไดเ้ ปลียนเปน ทําบุญและสญั จรลําบาก ชาวบา้ นจงึ รวมตัวกันสรา้ งวดั อยูใ่ กล้ ‘วดั บา้ นมา้ ศรดี อนไชย’์ บรเิ วณทีพกั อาศัย บรเิ วณทีวดั ตังอยูส่ นั นษิ ฐานวา่ อาจจะมี ต้นไผ่ (ไผส่ สี กุ ) ล้อมรอบ และอยูใ่ นดอนนาํ ท่วมไมถ่ ึง จงึ ให้ ต่อมาบา้ นมา้ ถกู แบง่ เปน เหนอื กลาง ใต้ บา้ นมา้ ใต้ไดส้ รา้ ง เรยี กวดั นวี า่ ‘วดั ไผล่ ้อมศรดี อนไชย’์ วดั ของชุมชน จงึ เปนชอื วดั นเี ปน ‘วดั บา้ นมา้ เหนอื ศรดี อนไชย’์ ครงั เมอื สมยั พระนางจามเทวี ไดท้ ําการบูรณะวดั วาอาราม เปนจาํ นวนมาก ในเสน้ ทางบุญของพระนางตังแต่วดั ปงยางคง ถึงวดั พระธาตลุ ําปางหลวง ซงึ มรี ะยะทางหา่ งกันประมาณ 6 กิโลเมตร ขณะขบวนเสดจ็ ไดค้ รงึ ทาง พระนางก็ไดม้ รี บั สงั ให้ เหล่าทหารและมา้ หยุดพกั ใต้ต้นขนนุ ใหญท่ ้ายหมูบ่ า้ นไผล่ ้อม จะดว้ ยเหตอุ ัศจรรยอ์ ยา่ งใดไมป่ รากฏ ไดม้ ลี กู ขนนุ ใหญผ่ ลหนงึ หล่นลงมาเสยี งดงั สนนั หวนั ไหว เหล่าทหารทังหลายและมา้ ต่างตกใจวงิ หนไี ปคนละทิศละทาง พระนางเองก็คงตกพระทัย ไมน่ อ้ ย รบี รบั สงั ใหท้ หารจบั ผกู มา้ ใหเ้ รยี บรอ้ ย สงิ สาํ คัญภายในวดั 3. จติ รกรรมฝาผนงั เปนลายคํา 1. พระธาตศุ รดี อนชยั มหามงคล 2. เศียรพระพุทธรปู ทองสมั ฤทธสิ ดี าํ พระพุทธรปู ทองสมั ฤทธสิ ดี าํ มลี ักษณะงดงาม คล้ายพระพุทธรปู สมยั สโุ ขทัย ถกู ค้นพบโดยชาวบา้ น ภายในวหิ ารมจี ติ รกรรมฝาผนงั เปนลายคํา (ลายดอกไม้ ทาดว้ ยนาํ ทองคําเปลว) ทีไปขุดจงิ หรดี โดยบงั เอิญ ปจจุบนั รกั ษาไวท้ ีวดั ถือวา่ เปนวตั ถโุ บราณทีลําค่าของวดั ซากโบราณ สถาน และโบราณวตั ถดุ งั กล่าวทางราชการได้ ขนึ ทะเบยี นไวเ้ รยี บรอ้ ยแล้ว 21

สงิ สาํ คัญภายในวดั (ต่อ) 5. ไอ้ไข่ 4. พระพุทธเจา้ 5 พระองค์ ปจจุบนั ท่านพระครไู ดน้ าํ สงิ ศักดสิ ทิ ธิ หรอื รจู้ กั กัน ในชอื ของ ‘ไอ้ไข’่ ตังอยูท่ ี ตําบลฉลอง อําเภอสชิ ล จงั หวดั นครศรธี รรมราช มาใหช้ าวบา้ นสกั การบูชา เพอื ดงึ ดดู ความสนใจในการเขา้ มาท่องเทียวทีวดั มากขนึ ในสมยั ต้นปฐมกัปหรอื ในยุคเรมิ ต้นของโลก พระโพธสิ ตั วไ์ ดท้ รงเกิด ‘ไอ้ไข’่ ตามตํานานเล่าวา่ ตาไขว่ ดั เจดยี ์ คือ รปู ไม้ ในครรภ์พญาแมก่ าเผอื ก ออกไข่ 5 ฟอง วนั หนงึ ไดเ้ กิดลมพายุใหญ่ แกะสลักของเดก็ ชายอายุประมาณสบิ ขวบ ทีตังอยูใ่ น พดั มา จนทําใหไ้ ขแ่ มก่ าเผอื กทังหา้ ฟองทีอยูบ่ นต้นไมใ้ หญร่ มิ แมน่ าํ ได้ ศาลาวดั เจดยี ์ เชอื กันวา่ มวี ญิ ญาณศักดสิ ทิ ธสิ ถิตอยู่ พลัดตกลงแมน่ าํ คงคา ไหลลอยไปตามนาํ แล้วไปติดอยูร่ มิ ฝงแมน่ าํ ทําใหก้ ลายเปนทีเคารพสกั การะของชาวบา้ น ไมว่ า่ ใคร คนละทิศละทาง ในแต่ละทีแต่ละแหง่ มแี มไ่ ก่ แมน่ าค แมเ่ ต่า แมโ่ ค ก็ต่างมาขอพร โดยเฉพาะทางดา้ นโชคลาภและการค้าขาย และแมร่ าชสหี ์ ไดม้ าพบกับไขแ่ ต่ละฟองของแมก่ าเผอื ก จงึ ไดน้ าํ ไป ทะนถุ นอมเฝาดจู นไขท่ ังหา้ ไดเ้ กิดออกมา แต่เปนทีนา่ อัศจรรยอ์ ยา่ งยงิ 6. โบราณสถานและโบราณวตั ถอุ ืน ๆ ไขท่ ังหา้ ฟองนนั กลายเปนคน พระโพธสิ ตั วท์ ังหา้ ก็ประสตู ิออกจากไข่ กลายเปนบุรษุ รา่ งกายสมบูรณ์ ไดบ้ าํ เพญ็ บารมสี บื ต่อมาหลายภพ 6.1 พระพุทธรปู สรา้ งดว้ ยอิฐถือปูนปดดว้ ยทองคําเปลว หลายชาติจนบรรลเุ ปนพระสมั มา-สมั พุทธเจา้ ทัง 5 พระองค์ ดงั นี 6.2 พระพุทธรปู ทองสาํ รดิ 6.3 พระพุทธรปู ทองเหลืองรมดาํ องค์ที 1 พระกกสุ นั โธ (ตามพระนามแมเ่ ลียงเปนไก่) 6.4 พระพุทธรปู สรา้ งดว้ ยแรด่ บี ุก องค์ที 2 พระโกนาคมโน (ตามพระนามแมเ่ ลียงเปนนาค) องค์ที 3 พระกัสสโป (ตามพระนามแมเ่ ลียงเปนเต่า) องค์ที 4 พระโคตโม (ตามพระนามแมเ่ ลียงเปนโค) องค์ที 5 พระศรอี ารเิ มตไตยโย (ตามพระนามแมเ่ ลียงเปนราชสหี )์ 22