บทที่-2-ข้อมูลพื้นฐานระบบบริหารจัดการเรียนการสอน

ห น้ า | 21 บทที่ 2 ความรูเ้ บอ้ื งตน้ เกีย่ วกบั ระบบบริหารการเรียนการสอน การศึกษาในยุคปัจจุบัน เป็นยุคของการจัดการเรียนการสอนออนไลน์ ซึ่งเป็น แนวทางการเรียนการสอนอกี ทางหนึ่งที่ได้รบั ความนยิ มอย่างมากและสถาบนั การศึกษาทุกแห่ง ได้ให้ความสนใจเกี่ยวกับการใช้อุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เพื่อการจัดการเรียนการสอน เช่น คอมพิวเตอร์ โทรศพั ท์มือถือ คอมพิวเตอร์แบบพกพา ฯลฯ ผนวกเข้ากับเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ทาให้เกิดเป็นการเรียนการสอนที่ไม่จากัดอยู่แต่เพียงในห้อง สามารถเรียนรู้ได้ตลอดเวลา สะดวกรวดเรว็ และเข้าถึงการใช้งานโดยไม่จากัดสถานที่ ซึ่งการจัดการเรียนการสอนรูปแบบนี้ ต้องอาศัยระบบบริหารการเรียนการสอนเข้ามาเป็นเคร่ืองมือหลักในการดาเนินการจัดการ เรียนการสอน และมีหน่วยงานต่าง ๆ พัฒนาระบบบริหารการเรียนการสอนขึ้นมาเพื่อ ตอบสนองความต้องการของผู้ใช้ระบบ มีทั้งระบบบริหารการเรียนการสอนเชิงการค้าที่ต้อง เสียค่าบริการและระบบบริหารการเรียนการสอนแบบรหัสเปิด (Open Source) ที่ผู้ใช้งาน สามารถนามาพฒั นาต่อให้เหมาะสมกบั สภาพของหนว่ ยงานได้ 1. ความหมายของระบบบริหารการเรียนการสอน ระบบบริหารการเรียนการสอน มาจากคาว่า “Learning Management System” หรอื นิยมเรียกกันส้ัน ๆ ว่า “LMS” มีนักวิชาการได้นิยามความหมายไว้ดังน้ี ถนอมพร เลาหจรัสแสง (2545) ได้ให้ความหมายของ LMS ว่าคือระบบที่ได้รวบรวม เครือ่ งมือหลาย ๆ ประเภทที่เกีย่ วข้องกับกระบวนการเรียนการสอนออนไลน์เข้าไว้ด้วยกัน โดย มีจุดประสงค์เพื่อช่วยสนับสนุนผู้ใช้ 3 กลุ่ม ได้แก่ ผู้เรียน ผู้สอน และผู้เชี่ยวชาญด้านเทคนิค และยังครอบคลุมถึงการจัดการ (Main Pupation) การปรับปรุง (Modification) การควบคุม (Control) การสารองข้อมูล (Backup) การสนับสนุนข้อมูล (Support of data) การบันทึกสถิติ ผู้เรียน (Student records) และการตรวจคะแนนผู้เรียน (Graded material) ซึ่งผู้ใช้สามารถ เรียกใช้เครอ่ื งมอื ต่าง ๆ ผา่ นเวบ็ โดยเว็บบราวเซอร์ (Web Browsers) มาตรฐานทัว่ ไป

ห น้ า | 22 กิตติพงษ์ พุ่มพวง (2547) ได้ให้ความหมายของ LMS ว่าเป็นระบบการจัดการเรียน การสอนผ่านเครือข่ายมีเคร่ืองมือและส่วนประกอบที่สาคัญ สาหรับผู้สอน ผู้เรียน และผู้ดูแล ระบบ ได้แก่ ระบบการจัดการรายวิชา ระบบการจัดการสร้างเนื้อหา ระบบบริหารจัดการ ผู้เรียน ระบบการจัดการข้อมูล หรือบทเรียน รวมทั้งระบบเคร่ืองมือช่วยจัดการสื่อสารและ ปฏิสมั พันธ์ และจดั กระบวนการเรียนรู้ ได้แก่ การสื่อสาร Chat, E-Mail, Web board การเข้าใช้ การเกบ็ ข้อมูลและการรายงานผล เป็นต้น มนต์ชัย เทียนทอง (2549) กล่าวถึง LMS มีชื่อเรียกต่างกันหลายชื่อ เช่น ระบบ บริหารการเรียน ระบบการจัดการบทเรียน ระบบจัดการเรียนการสอน เป็นต้น โดย LMS เป็น ระบบที่ช่วยสนับสนุนให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ด้วยตัวเอง โดยใช้ e-Learning ผ่านทาง LMS ที่ทาหน้าทีเ่ ปน็ ศนู ย์กลางในการเปิด-ปิดรายวิชา การลงทะเบียนเรียน การกาหนดลาดับเน้ือหา ในบทเรียน การนาส่งบทเรียน การประเมินผลความสาเร็จของผู้เรียน การควบคุมและ สนับสนุน การให้บริการแก่ผู้เรียน LMS เป็นองค์ประกอบที่สาคัญของการเรียนการสอน ออนไลน์ โดย LMS ที่ดจี ะต้องทาหนา้ ที่ตดิ ตามผเู้ รียนต้ังแตเ่ ริ่มต้นจนผเู้ รียนจบหลักสูตร ชัยวรัตน์ ไชยพจน์พานิช (2557) กล่าวถึง LMS ว่าเป็นซอฟต์แวร์สาหรับการบริหาร จัดการรายวิชาที่รวบรวมเคร่ืองมือซึ่งออกแบบไว้เพื่ออานวยความสะดวกแก่ผู้ใช้งานในการ จัดการเรียนการสอนออนไลน์ โดยมีจุดประสงค์เพื่อช่วยสนับสนุนผู้ใช้งาน 4 กลุ่ม คือ ผู้เรียน (Student) ผู้สอน(Instructor) เจ้าหน้าที่ทะเบียน (Registration) และผู้ดูแลระบบ (Administrator) ซึ่งเครื่องมือและระดับของสทิ ธิในการเข้าใช้จะมีความแตกต่างกนั ตามการใชง้ านของแต่ละกลุ่ม ซีเอ็มแอสไทยแลนด์ดอทคอม (2557) ได้ให้ความหมายของ LMS เป็นระบบ ที่ใชบ้ ริหารจดั การเกี่ยวกบั การเรียน ช่วยอานวยความสะดวกในการจัดการเนื้อหาและกิจกรรม การเรียนรู้ LMS เปน็ เครือ่ งมอื ที่ใชต้ ิดตอ่ สื่อสารระหว่างผู้สอนกับผู้เรียน โดยมีจุดประสงค์หลัก เพื่อสร้างระบบการจดั การความรู้ (Knowledge Management : KM) จากความหมายข้างต้นสามารถสรุปได้ว่า ระบบบริหารการเรียนการสอน คือ ซอฟต์แวร์ที่ใช้ในการบริหารการเรียนการสอน ในรูปแบบอีเลิร์นนิ่ง (e-Learning) เพื่อจัดการ กับการใช้คอร์สแวร์ ระหว่างผู้สอน ผู้เรียนและผู้ดูแลระบบ โดยทาหน้าที่บริหารจัดการเรียน การสอนผ่านเว็บ ผ่านเคร่ืองมืออานวยความสะดวก เช่น โปรแกรมตรวจสอบการเข้าใช้ บทเรียน เน้ือหา กิจกรรมต่าง ๆ ตารางเรียน ไปรษณีย์อิเล็กทรอนิกส์ ห้องสนทนา กระดาน ถามตอบ การทาแบบทดสอบ การเก็บบันทึกข้อมูลกิจกรรมการเรียนของผู้เรียนไว้บนระบบ เพื่อผู้สอนสามารถนาไปวิเคราะห์ติดตามและประเมินผลการเรียนการสอนได้อย่างมี ประสิทธิภาพ

ห น้ า | 23 2. องค์ประกอบของระบบบริหารการเรียนการสอน อาณัติ รัตนถิรกุล (2553) ได้กล่าวถึงองค์ประกอบของระบบบริหารการเรียน การสอน ประกอบด้วย 5 ส่วน โดยมีรายละเอียดดงั น้ี 2.1 ระบบจดั การหลกั สตู ร (Course Management) ระบบจัดการหลักสูตร กลุ่มผู้ใช้งานแบ่งเป็น 3 ระดับคือ ผู้เรียน ผู้สอน และ ผู้บริหารระบบ ซึ่งสามารถเข้าสู่ระบบจากที่ไหน เวลาใดก็ได้ โดยผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ระบบจัดการหลักสูตรสามารถรองรับจานวนผู้ใช้งานและจานวนบทเรียนได้แบบไม่จากัด ขึ้นอยู่กับฮาร์ดแวร์และซอฟต์แวร์ที่ใช้ และระบบจัดการหลักสูตรสามารถรองรับการใช้งาน ภาษาไทย 2.2 ระบบการสร้างบทเรียน (Content Management) ระบบการสรา้ งบทเรียนประกอบด้วยเคร่ืองมือในการช่วยสร้างเน้ือหา สามารถ ใช้งานได้ทั้งกับบทเรียนในรปู แบบเว็บไซต์ที่มีแต่ตัวอักษร (Text–based) และบทเรียนในรูปแบบ สือ่ มลั ติมเี ดีย เปน็ ต้น 2.3 ระบบการทดสอบและประเมินผล (Test and Evaluation System) ระบบการทดสอบและประเมินผลมีระบบการจัดการของคลังข้อสอบ โดยเป็น การสุ่มข้อสอบขึ้นมาให้ผู้เรียนทาข้อสอบ สามารถจับเวลาในการทาข้อสอบ นอกจากนั้น ยังสามารถตรวจขอ้ สอบแบบอัตโนมัติ พร้อมเฉลย รายงานสถิติ คะแนนจากแบบทดสอบ และ สถิตกิ ารเข้าเรียนของนกั เรียนได้ 2.4 ระบบส่งเสริมการเรียน (Course Tools) ระบบส่งเสริมการเรียน ประกอบด้วยเคร่ืองมือต่าง ๆ ที่ใช้สื่อสารระหว่าง ผู้เรียนกับผู้สอน และ ผู้เรียนกับผู้เรียน เช่น เว็บบอร์ด ห้องสนทนา การประยุกต์ใช้ออนไลน์ อีเมล เปน็ ต้น โดยสามารถเกบ็ ข้อมลู ประวัตกิ ารใช้ (History) ของขอ้ มลู เหล่านไี้ ด้ 2.5 ระบบจัดการข้อมูล (Data Management System) ระบบจัดการข้อมูล ประกอบด้วย ส่วนการกาหนดการตั้งค่าพื้นฐาน ส่วนการ จัดการข้อมูลผู้เรียน ส่วนการจัดการข้อมูลผู้สอน ส่วนการรายงานผลการเรียน และส่วนการ สารองขอ้ มลู

ห น้ า | 24 จากองค์ประกอบของระบบบริหารการเรียนการสอน ผู้พัฒนาระบบบริหารการเรียน การสอนควรวิเคราะหร์ ะบบงานทีจ่ าเป็นให้มีความเกีย่ วข้องและสัมพันธ์กัน จากข้อมูลดังกล่าว สามารถสรุปเปน็ แผนภาพดังนี้ 5. ระบบ 1. ระบบจัดการ 2. ระบบการ จดั การข้อมูล หลกั สูตร สร้างบทเรียน 4. ระบบส่งเสริม องค์ประกอบ 3. ระบบการทดสอบ การเรียน ของระบบบรหิ าร และประเมนิ ผล การเรียนการสอน ภาพที่ 2-1 องค์ประกอบของระบบบริหารการเรียนการสอน 3. ซอฟต์แวร์ระบบบรหิ ารการเรียนการสอน ปัจจุบันซอฟต์แวร์ที่ใช้พัฒนาระบบบริหารการเรียนการสอน สามารถแบ่งรูปแบบ การใชง้ านได้ 2 ประเภท คือ 3.1 ซอฟตแ์ วร์ระบบบริหารการเรียนการสอนเชิงการคา้ ซอฟต์แวร์ระบบบริหารการเรียนการสอนเชิงการค้า คือ ระบบบริหารการเรียน การสอนทีพ่ ัฒนาโดยหนว่ ยงานหรอื บริษัทเอกชนเพือ่ การค้า โดยผู้ใช้งานหรือหน่วยงานต้องซื้อ ลิขสิทธิ์ของซอฟต์แวร์ จึงจะสามารถนามาใช้งานได้ ซึ่งอาจจะอยู่ในรูปแบบการติดต้ังและ ใช้งานในองค์กรหรอื ใช้งานจากเวบ็ ไซต์ของบริษัทที่พฒั นา ดงั ตารางที่ 2-1

ห น้ า | 25 ตารางท่ี 2-1 ตัวอย่างระบบบริหารการเรียนการสอนเชิงการค้า ชื่อระบบบรหิ ารการเรียนการสอน เว็บไซต์ Blackboard http://www.blackboard.com DLS http://www.dls-learning.com De-Learn http://www.de-learn.com ELS http://www.els.edu NOLP-LMS http://www.thai2learn.com Education Sphere http://www.educationsphere.com CallidusCloud http://www.litmos.com Edoola http://www.edoola.com Coursewebs http://www.coursewebs.com Talentlms http://www.talentlms.com Torchlms http://www.torchlms.com Blatant Media http://www.absorblms.com Marriage Ministries http://www.digitalchalk.com 3.2 ระบบบริหารการเรียนการสอนแบบรหัสเปดิ (Open Source) ระบบบริหารการเรียนการสอนที่พัฒนาในรูปแบบรหัสเปิด ซึ่งผู้ใช้งานสามารถ ดาวน์โหลดจากเว็บไซต์ของผู้พัฒนา แล้วนามาติดต้ังใช้งานในคอมพิวเตอร์โดยไม่ต้องจ่าย ค่าลิขสิทธิ์ในการใช้งานแต่อย่างใด และยังสามารถพัฒนาต่อยอดให้เหมาะสมกับหน่วยงาน หรือองค์กร ซึ่งในปัจจุบันระบบบริหารการเรียนการสอนแบบรหัสเปิด กาลังเป็นที่นิยม ในขณะน้ี ดังตารางที่ 2-2

ห น้ า | 26 ตารางท่ี 2-2 ตวั อย่างระบบบริหารการเรียนการสอนแบบรหสั เปิด ชือ่ ระบบบรหิ ารการเรียนการสอน เว็บไซต์ Moodle http://www.moodle.org Edmodo http://www.edmodo.com ATutor http://www.atutor.ca eFront http://www.efrontlearning.net Claroline http://www.claroline.net Sakai http://www.sakaiproject.org OpenLMS http://www.openelms.org Site@School http://www.siteatschool.org LearnSquare http://www.learnsquare.com Docebo http://www.docebo.com VClass http://www.vclass.net Classstart http://www.classstart.org ILIAS http://www.ilias.de Interact http://www.interact-eu.net

ห น้ า | 27 4. ตัวอย่างซอฟต์แวร์ระบบบริหารการเรยี นการสอน ในปัจจุบันมีการพัฒนาระบบบริหารการเรียนการสอนขึ้นมาหลากหลายระบบ โดยแต่ละระบบก็มีจุดเด่น จุดเน้นแตกต่างกันออกไป เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้ใช้ ระบบ ซึ่งจะยกตวั อย่างระบบทีน่ ยิ มใช้กนั อยู่ในปัจจุบันดงั ตอ่ ไปนี้ 4.1 ระบบบริหารการเรยี นการสอน มูเดิล้ (Moodle) มูเดิ้ล มาจากคาว่า Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment เป็นซอฟต์แวร์ระบบบริหารการเรียนการสอนที่พัฒนาโดย มาร์ติน ดอร์จกิเอมัส (Martin Dougiamas) มีการพัฒนาในรูปแบบรหัสเปิดภายใต้ข้อตกลงของจีพีแอล (General Public License) เปิดตัวในวันที่ 20 สิงหาคม พ.ศ. 2545 ในปัจจุบันได้รับการพัฒนาจนถึงรุ่น Moodle 2.7.1 และสามารถรองรบั ภาษาไทยและภาษาอื่น ๆ อีก 123 ภาษา ซึ่งมผี ใู้ ช้งานในระบบ ดังน้ี 1) ผดู้ ูแลระบบ มหี นา้ ที่ ติดตง้ั ระบบ บารุงรักษาระบบ กาหนดค่าเริ่มต้น กาหนด สิทธิก์ ารเปน็ ผสู้ อน และแก้ไขปัญหาใหแ้ ก่ผสู้ อนและผเู้ รียน 2) ผู้สอน มีหน้าที่ เพิ่มแหล่งข้อมูล เพิ่มกิจกรรม ให้คะแนน ตรวจสอบกิจกรรม ตอบคาถาม และติดตอ่ สือ่ สารกบั นกั เรียน 3) ผเู้ รียน มีหน้าที่ เข้าศกึ ษาแหลง่ ขอ้ มลู และทากิจกรรม ตามแผนการสอน 4) ผู้เยี่ยมชม สามารถเข้าเรียนได้เฉพาะวิชาที่อนุญาต และถูกจากัดสิทธิ์ในการ ทากิจกรรม สามารถดาวน์โหลดซอฟต์แวรไ์ ด้ที่ http://moodle.org ภาพที่ 2-2 เว็บไซต์ผู้ให้บริการระบบบริหารการเรียนการสอนมูเดิ้ล ทีม่ า : https://moodle.org/

ห น้ า | 28 ภาพที่ 2-3 ระบบบริหารการเรียนการสอน มหาวิทยาลัยราชภฏั ลาปาง ทีม่ า : http://lmsv2.lpru.ac.th/ ภาพที่ 2-4 ระบบบริหารการเรียนการสอน มหาวิทยาลัยนเรศวร ที่มา : http://elearning.nu.ac.th/

ห น้ า | 29 4.2 ระบบบริหารการเรียนการสอนด้วย เอ็ดโมดู (Edmodo) เอ็ดโมดูเป็นซอฟต์แวร์ระบบบริหารการเรียนการสอนที่พัฒนาขึ้นโดย นิโคลัส บอร์ก และ เจฟฟ์ โอฮารา (Nicolas Borg and Jeff O'Hara) สามารถใช้งานโดยไม่มีค่าใช้จ่าย มีลักษณะเป็นซอฟต์แวร์รหัสเปิด (Open Source) ที่สามารถพัฒนาแอพพลิเคช่ันเข้าไปเสริม ได้ เปิดตัวในเดือนกันยายน ค.ศ. 2008 มีผู้ใช้งานในระบบจานวน 35,737,609 คน รองรับ ภาษาในการใช้งาน 8 ภาษาได้แก่ English, Spanish, Portuguese, German, Greek, French, Turkish, Dutch, Chinese ซึ่งมผี ใู้ ช้งานในระบบ ดงั น้ี 1) ผู้ดูแลระบบ มีหน้าที่ ติดต้ังระบบ บารุงรักษาระบบ กาหนดค่าเริ่มต้น กาหนดสทิ ธิ์การเปน็ ผสู้ อน และแก้ไขปัญหาใหแ้ ก่ผสู้ อนและผเู้ รียน 2) ผสู้ อน มีหน้าที่ เพิ่มแหล่งข้อมลู เพิ่มกิจกรรม ให้คะแนน ตรวจสอบกิจกรรม ตอบคาถาม และติดตอ่ สือ่ สารกับนักเรียน 3) ผเู้ รียน มีหน้าที่ เข้าศกึ ษาแหลง่ ขอ้ มลู และทากิจกรรม 4) ผู้เยี่ยมชม เข้าใช้งานได้เฉพาะวิชาที่อนุญาตและถูกจากัดสิทธิ์ในการ ทากิจกรรม 5) ผบู้ ริหารสถานศกึ ษา สามารถเข้ามาดกู ารจดั การเรยี นการสอนของครูผสู้ อน 6) ผปู้ กครอง สามารถเข้ามาดูการเรียนการสอนของลูกได้ โดยต้องลงทะเบียน การใช้งานผ่านเว็บบราวเซอร์ ได้ที่ http://www.edmodo.com/ สามารถดาวน์โหลด แอพพลิเคช่นั ลงในสมาร์ทโฟนในรปู แบบของระบบ IOS และ Android ภาพที่ 2-5 เวบ็ ไซต์ผู้ให้บรกิ ารระบบบริหารการเรียนการสอนเอด็ โมดู ทีม่ า : http://www.edmodo.com/

ห น้ า | 30 ภาพที่ 2-6 ระบบบริหารการเรียนการสอนเอ็ดโมดูบนสมาร์ทโฟน ที่มา : http://www.edmodo.com/ ภาพที่ 2-7 ตวั อย่างหน้าจอระบบบริหารการเรียนการสอนเอด็ โมดูบนสมาร์ทโฟน ที่มา : http://www.edmodo.com

ห น้ า | 31 4.3 ระบบบริหารการเรียนการสอนด้วย เอติวเตอร์ (Atutor) เอติวเตอร์เป็นซอฟต์แวร์ระบบบริหารการเรียนการสอน ที่พัฒนาขึ้น โดยมหาวิทยาลัยโทรอนโท ประเทศแคนาดา มีลักษณะเป็นเป็นซอฟต์แวร์รูปแบบรหัสเปิด ภายใต้ข้อตกลงของจีพีแอล (General Public License) เปิดตัวในเดือนกันยายน พ.ศ. 2547 ในปัจจุบันได้รับการพัฒนาจนถึงรุ่น Atutor 2.1.1 สามารถรองรับภาษาไทยและภาษาอื่น ๆ อีก 18 ภาษา ซึ่งมผี ใู้ ช้งานในระบบ ดังน้ี 1) ผู้ดูแลระบบ มีหน้าที่ ติดต้ังระบบ บารุงรักษาระบบ กาหนดค่าเริ่มต้น กาหนดสทิ ธิ์การเป็นผสู้ อน และแก้ไขปญั หาใหแ้ ก่ผสู้ อนและผเู้ รียน 2) ผสู้ อน มีหน้าที่ เพิม่ แหล่งข้อมลู เพิ่มกิจกรรม ให้คะแนน ตรวจสอบกิจกรรม ตอบคาถาม และติดตอ่ สือ่ สารกับนักเรียน 3) ผเู้ รียน มีหน้าที่ เข้าศกึ ษาแหลง่ ขอ้ มูล และทากิจกรรม ตามแผนการสอน สามารถดาวน์โหลดซอฟต์แวรไ์ ปใช้และพฒั นาต่อได้ที่ http://www.atutor.ca ภาพที่ 2-8 เว็บไซต์ผู้ให้บรกิ ารระบบบริหารการเรียนการสอนเอติวเตอร์ ทีม่ า : http://www.atutor.ca

ห น้ า | 32 4.4 ระบบบริหารการเรียนการสอน เลิร์นสแควร์ (LearnSquare) เลิร์นสแควร์เป็นซอฟต์แวร์ระบบบริหารการเรียนการสอนที่พัฒนาขึ้นโดย คนไทย ได้รับความร่วมมือจากหน่วยงานการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยและศูนย์ เทคโนโลยีอิเล็กทรอนิกส์และคอมพิวเตอร์แห่งชาติ มีลักษณะเป็นซอฟต์แวร์แบบ รหัสเปิด ภายใต้ข้อตกลงของจีเอ็นยู (General Public License) ปัจจุบันได้รับการพัฒนาจนถึงรุ่น V5.3.3 ซึ่งมผี ใู้ ช้งานในระบบ ดงั น้ี 1) ผู้ดูแลระบบ มีหน้าที่ ติดต้ังระบบ บารุงรักษาระบบ กาหนดค่าเริ่มต้น กาหนดสทิ ธ์การเปน็ ผสู้ อน แก้ไขปัญหาใหแ้ ก่ผสู้ อนและผเู้ รียน 2) ผสู้ อน มีหน้าที่ เพิ่มแหล่งข้อมูล เพิ่มกิจกรรม ให้คะแนน ตรวจสอบกิจกรรม ตอบคาถาม และติดตอ่ สื่อสารกบั นกั เรียน 3) ผเู้ รียน มีหน้าที่ เข้าศกึ ษาแหลง่ ขอ้ มูล และทากิจกรรม ตามแผนการสอน สามารถดาวน์โหลดซอฟต์แวร์ไปใช้และพฒั นาต่อได้ที่ http://www.learnsquare.com ภาพที่ 2-9 โครงสร้างของระบบบริหารการเรียนการสอนเลิร์นสแควร์ ที่มา : http://www.learnsquare.com

ห น้ า | 33 ภาพที่ 2-10 เวบ็ ไซต์ผู้ให้บริการระบบบริหารการเรียนการสอนเลิร์นแสควร์ ทีม่ า : http://www.learnsquare.com ภาพที่ 2-11 ตัวอย่างระบบบริหารการเรียนการสอน โครงการ eDLTV ที่มา : http://edltv.thai.net/

ห น้ า | 34 4.6 ระบบบริหารการเรียนการสอน คลาโรไลน์ (Claroline) คลาโรไลน์เป็นซอฟต์แวรร์ ะบบบริหารการเรียนการสอนที่พัฒนาขึ้น โดย โธมัส เดอ แพรเทีย (Thomas De Praetere) จากมหาวิทยาลัยคาธอลิกของเมืองลูแวง (Catholic University of Louvain) ประเทศเบลเยี่ยม มีลักษณะเป็นซอฟต์แวร์รูปแบบรหัสเปิดภายใต้ ข้อตกลงของจีเอ็นยู (General Public License) ซึ่งในปัจจุบันได้รับการพัฒนาจนถึงรุ่น V 1.11.10 สามารถรองรบั ภาษาไทยและภาษาอื่น ๆ อีก 35 ภาษา ซึ่งมีผใู้ ช้งานในระบบ ดงั น้ี 1) ผู้ดูแลระบบ มีหน้าที่ ติดตั้งระบบ บารุงรักษาระบบ กาหนดค่าเริ่มต้น กาหนดสทิ ธิ์การเป็นผสู้ อน แก้ไขปัญหาใหแ้ ก่ผสู้ อนและผเู้ รียน 2) ผู้สอน มีหน้าที่เพิ่มแหล่งข้อมูล เพิ่มกิจกรรม ให้คะแนน ตรวจสอบกิจกรรม ตอบคาถาม และติดตอ่ สื่อสารกบั นกั เรียน 3) ผเู้ รียน มีหน้าที่ เข้าศกึ ษาแหลง่ ขอ้ มลู และทากิจกรรม ตามแผนการสอน สามารถดาวน์โหลดซอฟต์แวร์ไปใช้และพฒั นาต่อได้ที่ http://www.claroline.net/ ภาพที่ 2-12 เวบ็ ไซต์ผู้ให้บริการระบบบริหารการเรียนการสอนคาโรไลน์ ทีม่ า : http://www.claroline.net/

ห น้ า | 35 ในปจั จบุ ันได้มีการจัดอันดบั ซอฟต์แวรร์ ะบบบริหารการเรียนการสอน ที่เป็นที่นิยมใช้ ในการจดั การเรยี นการสอน 15 อันดับแรก โดยเว็บไซต์ www.capterra.com ดังภาพที่ 1-16 ภาพที่ 2-13 การจดั อนั ดบั ซอฟต์แวรร์ ะบบบริหารการเรียนการสอน ทีม่ า : http://www.capterra.com/learning-management-system-software จากการจัดอันดับซอฟต์แวร์ที่ใช้ในระบบบริหารการเรียนการสอน 15 อันดับข้างต้น พบว่า ระบบบริหารการเรียนการสอนมูเดิ้ล เป็นนิยมอันดับหนึ่ง รองลงมา คือ ระบบบริหาร การเรียนการสอนเอ็ดโมดู และระบบบริหารการเรียนการสอนแบลค็ บอร์ด ตามลาดับ

ห น้ า | 36 5. ผใู้ ช้งานในระบบบรหิ ารการเรียนการสอน การใชง้ านระบบบริหารการเรียนการสอน มีผู้เกี่ยวข้องแบ่งออกเป็น 6 กลุ่มดงั นี้ 5.1 กลุม่ ผดู้ ูแลระบบ ก ลุ่ ม ผู้ ดู แ ล ร ะ บ บ ท า ห น้ า ที่ ใ น ก า ร ติ ด ตั้ ง ร ะ บ บ บ ริ ห า ร ก า ร เ รี ย น ก า ร ส อ น การกาหนดค่าเริ่มต้นของระบบ การปรับแต่งระบบ การเปลี่ยนแปลงรูปแบบฉากหลังเว็บ การเพิ่มเติมโปรแกรมอิสระ การกาหนดความปลอดภัยข้อมูล การสารองและกู้คืนข้อมูล และการกาหนดสิทธิก์ ารเป็นผู้สอน 5.2 กล่มุ ผู้สร้างรายวิชา กลุ่มผู้สรา้ งรายวิชาทาหนา้ ที่ในการจดั การเนือ้ หา บทเรียนต่าง ๆ เข้าระบบ เช่น ข้อมูลรายวิชา ใบเน้ือหา เอกสารประกอบการสอน ซึ่งกลุ่มผู้สร้างรายวิชาน้ันส่วนใหญ่จะเป็น หน่วยงานหรือสถาบันการศึกษาขนาดใหญ่ที่มีผู้รับผิดชอบในการสร้างรายวิชา โดยเฉพาะ บทบาทของผู้สอนจะทาหน้าที่เตรียมข้อมูลต่างๆเกี่ยวกับการเรียนการสอนเข้ามาจัดการเรียน การสอนตามเวลาที่กาหนด 5.3 กลุ่มครูผู้สอน กลุ่มครูผู้สอนทาหนา้ ที่ จดั การเน้ือหา จดั การเรียนการสอน การประเมินผู้เรียน ใช้ขอ้ สอบ การให้คะแนน ตรวจสอบกิจกรรมผเู้ รียน ตอบคาถามและบทสนทนากับนกั เรียน 5.4 กล่มุ ผูเ้ รียน กลุ่มผู้เรยี นทาหนา้ ที่ เข้าเรียนตามหัวขอ้ ต่าง ๆ รวมทั้งการทาแบบฝึกหัด ตามที่ ได้รับมอบหมายจากผู้สอน โดยอาจารย์สามารถทาการแบ่งกลุ่มผู้เรียนได้และต้ังรหัสผ่าน ในการเข้าเรียนแตล่ ะวชิ าได้ 5.5 กลุ่มผู้บริหาร/โรงเรียน กลุ่มผู้บริหาร/โรงเรียนทาหนา้ ที่สังเกต การจัดการเรยี นการสอนของผู้สอน 5.6 กลุ่มผปู้ กครอง กลุ่มผู้ปกครองทาหน้าที่ เข้ามาดูการจัดการเรียนการสอนหรือเข้ามา ลงทะเบียนเรียนในรายวิชาที่ครูผู้สอนอนญุ าตเท่าน้ัน

ห น้ า | 37 จากกลุ่มผู้ใชง้ านในระบบบริหารการเรียนการสอน สามารถสรุปเปน็ แผนภาพดังนี้ ผดู้ แู ลระบบ ระบบบรหิ าร ผสู้ ร้างรายวิชา ผปู้ กครอง การเรียนการสอน เนือ้ หา ครผู สู้ อน ผบู้ ริหาร/โรงเรียน ผเู้ รียน z^h ภาพที่ 2-14 ภาพผใู้ ช้งานในระบบบริหารการเรียนการสอน 6. ขอ้ ดแี ละขอ้ จากดั ของระบบบรหิ ารการเรียนการสอน การนาระบบบริหารการเรียนการสอนไปใช้ในการจัดการเรียนการสอน ผู้ใช้งานควร คานงึ ถึงขอ้ ดีและข้อจากดั ดงั ตอ่ ไปนี้ (ฮามดี ะห์ มะดีเยาะ, 2557) 6.1 ข้อดีของระบบบริหารการเรียนการสอน 6.1.1 ระบบบริหารการจัดการเรียนการสอนในปัจจุบันครอบคลุมเคร่ืองมือ ทีห่ ลากหลายขึ้นมาก เม่ือเปรียบเทียบกับในช่วงแรกที่ได้มีการพัฒนาขึ้น จากเว็บไซต์ edutools ทีเ่ ปน็ เวบ็ ไซต์ที่ได้มกี ารนาเสนอข้อมลู และรายงานการเปรียบเทียบระบบฯ ที่มกี ารใช้งาน พบว่า รายการของเคร่ืองมือบนระบบบริหารการเรียนการสอนที่ใช้ในการประเมินมีอยู่มากกว่า 30 รายการด้วยกนั ซึง่ ครอบคลมุ ต้ังแตเ่ ครื่องมือสาหรับการจัดระบบที่ไม่สลับซับซ้อน เช่น ปฏิทิน (Calendar) ไปจนถึงเคร่ืองมือขั้นสูงที่สร้างขึ้นเพื่อให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมกับการเรียนให้มากขึ้น เชน่ เครื่องมือรวบรวมชิน้ งานผู้เรยี น (Student Portfolios) เป็นต้น

ห น้ า | 38 6.1.2 การพัฒนาระบบบริหารการเรียนการสอนในปัจจุบันไม่ได้จากัดเฉพาะ ปริมาณของเคร่ืองมือแต่ยังครอบคลุมในด้านของคุณภาพของเคร่ืองมือบางประเภทด้วย ตัวอย่างเช่น เคร่ืองมือในลักษณะเว็บบอร์ดหรือกระดานเสวนา ซึ่งในขณะนี้เคร่ืองมือดังกล่าว ไม่ได้จากัดเฉพาะแค่ความสามารถในการอนุญาตผู้ใช้ในการจัดเรียงและแสดงข้อ ความที่ได้ นาเสนอเท่าน้ัน หากแต่ยังสามารถคอยอัพเดตข้อมูลการโพสต์ลงบนกระดานเสวนา และส่งอีเมลแจ้งให้ทราบไปยงั ผรู้ ับเมอ่ื มีขอ้ ความใหม่ ๆ ได้รับการโพสต์ เปน็ ต้น 6.1.3 ระบบบริหารการเรียนการสอนสามารถเชื่อมต่อกับระบบอื่น ๆ ได้อย่าง มีประสิทธิภาพ เชน่ ระบบฐานขอ้ มลู ระบบ SAP ระบบ KMS เปน็ ต้น 6.1.4 มีระบบบริหารการเรียนการสอนที่ได้รับการพัฒนาขึ้นในช่วงหลังมากขึ้น ที่เป็นรูปแบบรหัสเปิด ซึ่งหมายถึง การที่ผู้ใช้สามารถดาวน์โหลดมาพัฒนา หรือปรับใช้ได้โดย ไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายเม่ือเปรียบเทียบกับระบบในลักษณะเชิงพาณิชย์ ผู้ใช้จาเป็นต้อง เสียค่าใช้จ่าย มกั คิดค่าใช้จ่ายค่าลิขสิทธิ์ซอฟต์แวร์ (License) เท่ากบั จานวนของผู้ใช้ 6.2 ข้อจากดั ของระบบบริหารการเรียนการสอน 6.2.1 ข้อจากัดสาคัญที่ผู้ใช้งานระบบการเรียนการสอนที่พบส่วนใหญ่ ได้แก่ การที่เคร่ืองมือของระบบไม่ได้มีฐานพัฒนาจากทฤษฎีการเรียนรู้ กล่าวคือ เคร่ืองมือ หลากหลายที่ได้รบั การพัฒนามาแล้วนนั้ ไม่สามารถสนับสนุนการจัดการเรียนรู้เป็นไปตามหลัก ทางการศึกษาได้อย่างเต็มที่หรืออีกนัยหนึ่ง หลักทางด้านการจัดการเรียนการสอน (แม็กกี (McGee), 2003) รวมทั้งยังไม่ยืดหยุ่นเพียงพอสาหรับความต้องการในการออกแบบการเรียน ของผู้สอนในสมัยใหม่ ซึ่งเน้นการเรียนในลักษณะที่ยึดผู้เรียนเป็นสาคัญ เช่น การให้ผู้เรียน มีโอกาสเรียนรู้ตามความสามารถของตนตามกระบวนการเรียนรู้ที่ผู้สอนได้ออกแบบไว้แล้ว (Pre-Designed Learning Sequences) เป็นต้น จึงทาให้การจัดการเรียนรู้ด้วยระบบที่ได้ พัฒนาข้นึ มกั อยู่ในลกั ษณะซ้า ๆ และส่งผลตอ่ ความนา่ เบือ่ ของการเรยี นอีเลิร์นนิง่ 6.2.2 ระบบบริหารการเรียนการสอนส่วนใหญ่ยังไม่สนับสนุนการใช้ทรัพยากร การเรียนรู้ร่วมกัน เน่ืองจากการพัฒนาทรัพยากรการเรียนรู้ใหม่ ๆ เป็นงานที่ต้องการเวลา ค่าใช้จ่ายและความพยายามมาก ระบบบริหารการเรียนการสอนที่ได้รับการพัฒนาขึ้น ในอนาคตจึงควรจัดหาเคร่ืองมือที่จะอานวยความสะดวกให้กับผู้ใช้ในการ ใช้ทรัพยากร การเรียนรรู้ ่วมกัน รวมถึงการนากลบั มาใช้ใหมด่ ้วย

ห น้ า | 39 6.2.3 ระบ บ การเรียนการสอน จะมีเคร่ืองมือที่หลากหลายมากขึ้น แต่ในขณะเดียวกัน ข้อจากัดอย่างหนึ่ง ที่พบ ได้แก่ ระบบมีการใช้งานที่สลับซับซ้อนมากยิ่งขึ้น ตามไปด้วย มีตัวอย่างหลายระบบด้วยกันที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นระบบที่มีเคร่ืองมือที่พร้อม ไปด้วยเคร่ืองมือที่หลากหลาย กลับไม่ได้รับความนิยมนักในหมู่ผู้ใช้ เน่ืองจากความ สลับซับซ้อนในการใชง้ านของระบบดังกล่าว 7. สรุป ระบบบริหารการเรียนการสอน เป็นองค์ประกอบที่สาคัญของการเรียนการสอน อีเลิร์นนิง แบ่งออกเป็นระบบย่อยที่ทางานเกี่ยวข้องและเชื่อมโยงกันได้แก่ 1) ระบบจัดการ หลักสูตร แบ่งผู้ใช้งานเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มผู้เรียน กลุ่มผู้สอนและกลุ่มผู้บริหารระบบ โดยสามารถเข้าสู่ระบบจากที่ไหน เวลาใดก็ได้ โดยผ่านระบบเครือข่าย 2) ระบบการสร้าง บทเรียน ประกอบด้วย เคร่ืองมือในการช่วยสร้างเนื้อหา 3) ระบบการทดสอบและประเมินผล ประกอบด้วย ระบบ คลังข้อสอบ โดยเป็นระบบการสุ่มข้อสอบสามารถจับเวลาการทาข้อสอบ และการตรวจข้อสอบอัตโนมัติ พร้อมเฉลย รายงานสถิติ คะแนน และสถิติการเข้าเรียนของ นักเรียน 4) ระบบส่งเสริมการเรียน ประกอบด้วย เคร่ืองมือต่าง ๆ ที่ใช้สื่อสารระหว่าง ผู้เรียน กบั ผสู้ อนและผเู้ รียนกับผู้เรียน และ 5) ระบบจัดการข้อมูล ประกอบด้วยระบบจัดการไฟล์และ โฟลเดอร์ ผู้สอนมเี นือ้ ทีเ่ ก็บข้อมลู บทเรียนเป็นของตนเอง ปัจจุบันซอฟต์แวร์ที่ใช้พัฒนาระบบบริหารการเรียนการสอน สามารถแบ่งรูปแบบ การใชง้ านได้ 2 ประเภท คือ 1) ระบบบริหารการเรียนการสอนเชิงการค้า พัฒนาโดยหน่วยงาน หรือบริษัทเอกชนเพื่อการค้า ผู้ใช้งานต้องซื้อลิขสิทธิ์ซอฟต์แวร์ จึงจะสามารถนามาใช้ได้ 2) ระบบบริหารการเรียนการสอนแบบรหัสเปิด ผู้ใช้งานสามารถดาวน์โหลดจากเว็บไซต์ของ ผู้พัฒนาแล้วนามาติดตั้งใช้งานได้โดยไม่ต้องจ่ายค่าลิขสิทธิ์ในการใช้งานแต่อย่างใดและยัง สามารถพัฒนาต่อยอดให้เหมาะสมกับหนว่ ยงานหรอื องค์กร

ห น้ า | 40 8. แบบฝึกหัด ตอนท่ี 1 จงตอบคาถามต่อไปน้ี 1. จงบอกความหมายของระบบบริหารการเรียนการสอน 2. จงบอกองค์ประกอบของระบบบริหารการเรียนการสอน พร้อมทั้งอธิบายในแต่ละ องค์ประกอบพอสังเขป 3. ซอฟต์แวรร์ ะบบบริหารการเรียนการสอน มีกีป่ ระเภท อะไรบ้าง 4. จงอธิบายบทบาทของผู้ปกครองในระบบบริหารการเรียนการสอน เอด็ โมดลู 5. จงบอกกลุ่มผู้ใช้งานในระบบบริหารการเรียนการสอนประกอบด้วยอะไรบ้าง พร้อมทั้งอธิบายหนา้ ทีข่ องแตล่ ะกลุ่มในระบบบริหารการเรียนการสอน 6. จงยกตัวอย่างซอฟต์แวร์ระบบบริหารการเรียนการสอน ที่มีค่าลิขสิทธิ์ในการใช้ งานมาอย่างนอ้ ย 5 ระบบ 7. จงยกตัวอย่างซอฟต์แวร์ระบบบริหารการเรียนการสอน ที่ใช้งานฟรีโดยไม่เสีย ค่าลิขสิทธิม์ าอย่างนอ้ ย 5 ระบบ 8. จงบอกข้อดีของระบบบริหารการเรียนการสอน 9. จงบอกข้อจากดั ของระบบบริหารการเรียนการสอน 10. นักศึกษาสามารถนาระบบบริหารการเรียนการสอนไปประยุกต์ใช้กับการจัดการ เรียนการสอนอย่างไร ตอนท่ี 2 ให้นักศึกษาแบ่งกลุ่ม ๆ ละ 5 คน หาตัวอย่างระบบบริการการเรียนการสอน กลุ่มละ 1 ระบบแล้วศกึ ษาองค์ประกอบของระบบว่าเป็นอย่างไร และส่งตัวแทนนาเสนอหนา้ หอ้ งเรียน