นางสมจิตร

ภมู ปิ ญั ญาชาวบา้ น ช่ือ : นางสมจิตร เสือส่าน อายุ : 53 ปี ทีอ่ ยู่ : 153 หม่ทู ี่ 1 ตาบลลาดหญ้า อาเภอเมืองกาญจนบุรี จงั หวัดกาญจนบรุ ี อาชีพ : พนกั งานนวดแผนไทย (ประธานกลุม่ วสิ าหกิจชุมชนลกู สาวป่ชู ีวกนวดไทย)

ภูมปิ ัญญาด้านแพทยแ์ ผนไทย (ลกู ประคบสมุนไพรไทย) ลูกประคบสมนุ ไพรไทย คือ การทใ่ี ช้สมุนไพรไทยหลายอย่างมาห่อรวมกนั ด้วย ผ้าขาวบาง นามานึ่งให้ร้อน เป็นวิธีการบาบัดรักษาของการแพทย์แผนโบราณ แล้ว ประคบบริเวณที่เจ็บปวด เคล็ดขัดยอก โดยอาศัยความร้อนและคุณสมบัติสมุนไพร ทา ให้อาการดีข้ึน ลูกประคบสมุนไพรไทยรักษากันมาแต่โบราณจนถึงปัจจุบัน โดยมักใช้ รกั ษาควบคกู่ บั การนวดไทย คือ หลังจากนวดเสรจ็ แล้วจึงประคบนาบไปตามรา่ งกาย ผล ของความร้อนที่ได้จากการประคบ ทาให้หลอดเลือดฝอยขยายตัว และตัวยาสมุนไพร รอ้ น ๆ ซมึ ผา่ นชน้ั ผวิ หนังเขา้ สรู่ า่ งกาย และยังชว่ ยทาใหเ้ น้ือเย่ือพังผดื ยืดตัวออก ลดการ ติดขัดของข้อต่อ ลดการเกร็งตัวของกล้ามเนื้อ ลดปวด ช่วยลดการบวมท่ีเกิดจาการ อักเสบของกลา้ มเนือ้ เอน็ และขอ้ ต่อ และชว่ ยเพิ่มการไหลเวยี นของโลหติ

วิธที าลกู ประคบ 1. นาหัวไพล ขมิ้นชัน ตะไคร้ มะกรูด ล้างทาความสะอาด นามาห่ันหรือสับให้เป็นช้ิน ตามขนาดท่ีตอ้ งการตาพอหยาบ ๆ 2. นาใบมะขาม ใบส้มป่อย ผสมกบั สมนุ ไพรในขอ้ 1 เสร็จแล้วใส่เกลือ การบรู คลุกเคล้า ให้เขา้ เป็นเนอ้ื เดียวกัน แต่อยา่ ใหแ้ ฉะเปน็ น้า 3. แบง่ สมุนไพรท่ีคลุกเคลา้ ให้เข้ากันแล้วเป็นส่วนเท่า ๆ กัน โดยใช้ผ้าฝ้ายหรือผ้าดิบห่อ เป็นลูกประคบมดั ด้วยเชือกใหแ้ นน่ 4. นาลูกประคบทไ่ี ด้ไปน่งึ ใชเ้ วลานงึ่ ประมาณ 15-20 นาที ประโยชน์ของการประคบสมนุ ไพร 1. กระตุน้ หรอื เพ่มิ การไหลเวียนของโลหติ 2. ลดอาการเกร็งของกลา้ มเน้อื และบรรเทาอาการปวดเมือ่ ย 3. ลดการติดขัดของข้อต่อบริเวณทป่ี ระคบและทาให้เน้อื เย่อื พังผืดยดื ตวั ออก 4. ลดอาการบวมที่เกิดจากการอักเสบของกล้ามเน้ือหรือบริเวณข้อต่อต่าง ๆ หลังจาก 24-48 ชว่ั โมงไปแลว้

ข้อควรระวังในการประคบ 1. อย่าใชล้ ูกประคบทร่ี ้อนเกินไป โดยเฉพาะกบั บรเิ วณผวิ หนังท่อี ่อน บรเิ วณทีม่ กี ระดกู ย่นื หรือบรเิ วณทเี่ คยเป็นแผลมากอ่ น ควรใช้ผ้าขนหนรู องหรือใช้ลกู ประคบอ่นุ ๆ 2. ตอ้ งระมดั ระวงั ในกรณที ่ีเปน็ ผู้ปว่ ยโรคเบาหวาน อมั พาต เด็กและผู้สูงอายุ เพราะมักมี ความรตู้ อบสนองชา้ อาจทาใหผ้ ิวหนงั ไหม้พองไดง้ ่าย ควรใช้ลกู ประคบท่ไี ม่รอ้ นจัด 3. หา้ มใชก้ ารประคบสมุนไพรในกรณที มี่ ีการอกั เสบ (ปวด บวม แดง รอ้ น) ในชว่ ง 24 ชวั่ โมงแรก เพราะจะทาให้บวมมากขึน้ และเลอื ดออกมากขนึ้ ได้ 4. หลงั การประคบสมุนไพรไมค่ วรอาบน้าทนั ที เพราะจะไปชะล้างตวั ยาออกจากผวิ หนัง และรา่ งกายยังปรับตัวไมท่ ัน