นิทรศการความรู้วันฉัตรมงคล จัดทำโดยห้องสมุดประชาชนจังหวัดสุพรรณบุรี

ศูนยการศึกษานอกหระอบงบสแมลุดะปกราะรชศาึกชษนาจตังหามวัดอัธสยุพารศรัยณอบาํ เุรภี อเมืองสุพรรณบุรี

วันฉตั รมงคล ความหมายของวนั ฉัตรมงคล วันฉตั รมงคล (อานวา ฉดั -ตระ-มง-คล) มคี วามหมายตามพจนานุกรมวา พระราชพธิ ี ฉลองพระเศวตฉตั ร ทาํ ในวันซึ่งตรงกบั วันบรมราชาภิเษก ความสําคัญของวนั ฉตั รมงคล           วันฉัตรมงคล เปน วนั ท่ีรําลึกถึงพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษก เปน พระมหากษัตรยิ  รัชกาลท่ี 10 แหง ราชวงศจักรี และราชอาณาจกั รไทย ของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธบิ ดีศรสี นิ ทรมหาวชิราลงกรณ พระวชริ เกลา เจา อยูหวั หลงั จากเสดจ็ ขน้ึ เถลงิ ถวลั ยราชสมบตั ิ ตอ จากพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมพิ ลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร เมอื่ วนั ท่ี 13 ตุลาคม พ.ศ. 2559 และดาํ รงพระอิสรยิ ยศเปน “พระบาทสมเดจ็ พระวชิรเกลา เจา อยหู ัว” หอ งสมุดประชาชนจังหวัดสุพรรณบุรี

ความสําคัญของวันฉตั รมงคล ดงั นนั้ รัฐบาลไทยและพสกนกิ ร จึงไดน อ มเกลา นอ มกระหมอ ม จดั งาน พระราชพธิ ีฉลองพระเศวตฉตั รหรือรัฐพธิ ฉี ัตรมงคล หรอื อาจเรยี กวาพระราชพิธีฉตั รมงคล ซึง่ กระทําในวนั บรมราชาภเิ ษก ถวายเมื่อวนั ท่ี 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2562 ทง้ั นี้ พระบาทสมเด็จพระวชิรเกลา เจาอยูหัว ไดม พี ระปฐมบรมราชโองการในพระราชพิธบี รมราชา ภเิ ษกนั้นวา “เราจะสืบสาน รกั ษา และตอ ยอด และครองแผนดนิ โดยธรรม เพ่ือประโยชนสขุ แหงอาณาราษฎรตลอดไป”      ตง้ั แตนัน้ เปน ตนมา พสกนิกรชาวไทยจึงไดถ อื เอาวนั ท่ี 4 พฤษภาคม ของทุกป เปนวนั ฉตั รมงคล เพือ่ นอ มราํ ลกึ ถึงวนั สาํ คญั นี้ หอ งสมดุ ประชาชนจงั หวดั สุพรรณบรุ ี

หอ งสมดุ ประชาชนจังหวดั สพุ รรณบรุ ี

ความเปนมาของพระราชพธิ ีบรมราชาภิเษก การจดั พระราชพิธบี รมราชาภเิ ษกนัน้ มหี ลกั ฐานปรากฏในหลักศิลาจารึก วดั ศรชี มุ ของพญาลไิ ท วา เร่ิมตน มาตง้ั แตค ร้งั พอขนุ ผาเมืองไดอ ภิเษกพอขนุ บางกลางหาว หรอื พอ ขนุ บางกลางทาว ใหเปน ผูปกครองเมืองสโุ ขทยั       จากน้นั ในสมัยกรุงรัตนโกสนิ ทร พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟาจุฬาโลกมหาราช ไดท รงฟนฟูพระราชพธิ ีบรมราชาภเิ ษกใหถ กู ตอ งสมบรู ณ โดยพระมหากษัตรยิ ท ่ยี ังมไิ ดทรง ประกอบพระราชพิธบี รมราชาภิเษก จะไมใ ชค าํ วา “พระบาท” นําหนา “สมเด็จพระเจา อยหู วั ” และคําสั่งของพระองคกไ็ มเ รยี กวา “พระบรมราชโองการ” และอกี ประการหนง่ึ คอื จะยงั ไมม ี การใช นพปฎลเศวตฉตั ร หรือฉตั ร 9 ชน้ั หอ งสมุดประชาชนจังหวดั สพุ รรณบุรี

ความเปนมาของพระราชพิธฉี ตั รมงคล กอนหนารชั สมยั ของพระบาทสมเด็จพระจอมเกลา เจา อยหู ัว พระราชพิธฉี ัตรมงคลถือเปนพธิ ขี อง เจาพนกั งานในพระราชฐาน ที่มีหนาท่ีรกั ษาเครือ่ งราชูปโภคและพระทวารประตูวัง ไดจดั การสมโภชสังเวย เคร่ืองราชปู โภคทตี่ นรกั ษาทกุ ปในเดอื นหก และเปนงานสวนตวั ไมถือเปนงานหลวง         จนกระท่งั สมยั พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา เจาอยหู วั เสดจ็ ขึน้ ครองราชย ไดทรงกระทํา พิธฉี ตั รมงคลข้ึนเปนครงั้ แรก ในวนั บรมราชาภิเษก เมื่อวันที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2393 โดยมีพระราชดาํ รวิ า วนั บรมราชาภิเษกเปน มหามงคลสมัยทีค่ วรแกก ารเฉลมิ ฉลองในประเทศทีม่ ีพระเจา แผนดนิ จึงถอื ใหวันน้นั เปนวนั นักขัตฤกษม งคลกาล และควรท่ีจะมกี ารสมโภชพระมหาเศวตฉัตรใหเปนสวัสดิมงคลแกร าชสมบัติ แตเนอ่ื งจากเปน ธรรมเนียมใหม ยากตอ การเขา ใจ อีกทง้ั เผอิญท่วี ันบรมราชาภเิ ษกไปตรงกับวนั สมโภช เครื่องราชูปโภคท่ีมีแตเดมิ พระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจา อยหู ัวจึงทรงอธิบายวา วนั ฉัตรมงคลเปน วันสมโภชเครือ่ งราชปู โภค จงึ ไมมีใครติดใจสงสัย หอ งสมดุ ประชาชนจงั หวัดสพุ รรณบุรี

ความเปนมาของพระราชพธิ ีฉตั รมงคล ดงั นั้น จึงไดมพี ระราชดําริจดั งานพระราชกุศลพระราชทานช่ือวา \"ฉตั รมงคล\" นข้ี ้ึน โดยไดมกี ารเฉลมิ ฉลองดว ยการนิมนตพ ระสงฆม าสวดเจริญพทุ ธมนต ในวันข้นึ 13 คาํ่ เดือน 6 รุงขน้ึ มกี ารถวายภัตตาหารแดพระสงฆท พ่ี ระท่นี ั่งดสุ ิตมหาปราสาทและพระท่นี ง่ั ไพศาลทกั ษณิ ดวยเหตนุ ีจ้ งึ ถอื วา การเฉลิมฉลองพระราชพิธีฉตั รมงคล เริ่มมใี นรชั กาลของ พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา เจาอยูห ัวเปนคร้งั แรก           ตอ มาในสมยั รชั กาลที่ 5 วันบรมราชาภิเษก ตรงกบั เดอื น 12 จึงโปรดเกลาฯ ใหจัดงาน ฉัตรมงคลในเดอื น 12 แตไมไดรับการยนิ ยอม พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลา เจาอยูหวั จึงทรงแกไข ดวยการออกพระราชบัญญัติวาดว ยตราจลุ จอมเกลา สําหรับตระกลู ขึ้น ใหม พี ระราชทานตรานต้ี รงกบั วันคลา ยบรมราชาภเิ ษก ทา นผหู ลกั ผูใหญจึงยินยอมใหเ ลอ่ื นงานฉัตรมงคลมาตรงกบั วันบรมราชาภเิ ษก แตย ังใหร กั ษาประเพณีสมโภชเครือ่ งราชปู โภคอยตู ามเดิม รปู แบบงานวนั ฉัตรมงคล จึงเปน เชนน้จี นถงึ ปจจุบนั หอ งสมุดประชาชนจังหวัดสุพรรณบรุ ี

พระราชพธิ ฉี ตั รมงคลในรชั กาลปจ จบุ นั หอ งสมดุ ประชาชนจังหวดั สุพรรณบรุ ี

พระราชพิธีฉัตรมงคลในรัชกาลปจจุบัน ในรัชกาลปจจุบัน พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู วั ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ ใหจ ดั งาน 3 วัน นัน่ คือวันฉตั รมงคล ตรงกับวันที่ 4 พฤษภาคม  พระบาทสมเด็จพระเจา อยูหวั ทรงประกอบพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก  ประกอบดว ย สรงพระมรุ ธาภิเษก ณ ชาลาพระที่น่ังจักรพรรดิพิมาน ทรงรบั นา้ํ อภเิ ษก ณ พระท่ีนงั่ อัฐทิศอุทมุ พรราชอาสน ทรงรบั เครอ่ื งราชกกุธภัณฑ ขตั ตยิ ราชวราภรณ และพระแสง ณ พระท่นี ัง่ ภัทรบฐิ เลีย้ งพระ พระสงฆด บั เทยี นชัย ณ พระทน่ี ง่ั อมรินทรวนิ ิจฉยั หองสมุดประชาชนจังหวดั สุพรรณบุรี

พระราชพธิ ฉี ตั รมงคลในรชั กาลปจ จบุ นั หอ งสมดุ ประชาชนจังหวดั สุพรรณบรุ ี

พระราชพิธีฉัตรมงคลในรัชกาลปจจุบัน ในรัชกาลปจจุบัน พระบาทสมเด็จพระเจาอยหู วั ทรงพระกรณุ าโปรดเกลา ฯ ใหจ ดั งาน 3 วัน นัน่ คือวันฉตั รมงคล ตรงกับวันที่ 4 พฤษภาคม  พระบาทสมเด็จพระเจา อยูหวั ทรงประกอบพระราชพิธีบรมราชาภเิ ษก  ประกอบดว ย สรงพระมรุ ธาภิเษก ณ ชาลาพระที่น่ังจักรพรรดิพิมาน ทรงรบั นา้ํ อภเิ ษก ณ พระท่ีนงั่ อัฐทิศอุทมุ พรราชอาสน ทรงรบั เครอ่ื งราชกกุธภัณฑ ขตั ตยิ ราชวราภรณ และพระแสง ณ พระท่นี ัง่ ภัทรบฐิ เลีย้ งพระ พระสงฆด บั เทยี นชัย ณ พระทน่ี ง่ั อมรินทรวนิ ิจฉยั หองสมุดประชาชนจังหวดั สุพรรณบุรี

พระราชพิธฉี ัตรมงคลในรชั กาลปจ จบุ นั หองสมดุ ประชาชนจงั หวัดสพุ รรณบุรี

พระราชพิธีฉัตรมงคลในรัชกาลปจ จบุ ัน วันที่ 5 พฤษภาคม เปน พระราชพิธเี ฉลมิ พระปรมาภไิ ธย พระนามาภไิ ธย สถาปนาพระฐานันดรศกั ดพิ์ ระบรมวงศ และเสดจ็ พระราชดําเนินเลยี บพระนครโดย ขบวนพยุหยาตราสถลมารค จากพระทน่ี งั่ อาภรณภ โิ มกขปราสาท วดั บวรนิเวศวิหาร วดั ราชบพิธสถติ มหาสีมาราม และวัดพระเชตุพนวมิ ลมงั คลาราม วนั ท่ี 6 พฤษภาคม พระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหวั เสดจ็ ออก ณ สีหบญั ชร พระทน่ี ง่ั สทุ ไธสวรรยปราสาท ใหประชาชนเฝาฯ ถวายพระพรชยั มงคล เสด็จออกใหท ตู านุทูตและกงสลุ ตางประเทศเฝาฯ ถวายพระพรชยั มงคล ณ พระทน่ี ั่งจกั รีมหาปราสาท หอ งสมุดประชาชนจงั หวดั สพุ รรณบรุ ี

กิจกรรมทค่ี วรปฏบิ ัตใิ นวันฉตั รมงคล ๑. ประดบั ธงชาตติ ามอาคารบา นเรือนและสถานท่ีราชการ ๒. รว มทาํ บญุ ตักบาตร ประกอบพิธที างศาสนา เพ่อื ถวายเปน พระราชกุศลนอ มเกลา ๓. นอ มกระหมอ มถวายพระพรชยั พรอมเพรียงกัน กลา วคาํ ถวายอาศิรวาทราชสดุดี ถวายชัยมงคลใหท รงพระเกษมสําราญ ทรงเจริญพระชนมพรรษาย่ิงยนื นาน เปน มหาม่ิงขวัญ แกพ สกนกิ รชาวไทยไปชวั่ กาลยิ่งยืนนาน เมือ่ วนั ฉัตรมงคลเวยี นมาบรรจบครบรอบอีกหนึง่ ครา ในวันที่ 4 พฤษภาคม พสกนกิ ร ชาวไทยทงั้ หลายจึงควรระลกึ ถึงพระมหากรณุ าธิคุณของพระบาทสมเดจ็ พระวชริ เกลาเจา อยูหัว ซึง่ ไดทรงประกอบพระราชกรณียกจิ อันมคี ณุ อนนั ตแ กป วงชนชาวไทยอยา งหาทส่ี ุดมไิ ด หอ งสมุดประชาชนจงั หวดั สุพรรณบรุ ี

ดว ยเกลาดวยกระหมอม ขอเดชะ ขา พระพุทธเจา หอ งสมดุ ประชาชนจงั หวัดสุพรรณบุรี ศูนยการศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศัยอําเภอเมอื งสุพรรณบรุ ี สํานักงาน กศน.จังหวดั สุพรรณบรุ ี ขอบคณุ แหลง ทีม่ าของขอมลู WWW.KAPOOK.COM ขอขอบคุณภาพ เพจ พระราชพธิ บี รมราชาภิเษกพุทธศักราช ๒๕๖๒