ตวั ช้ีวดั และสาระการเรียนรูแกนกลาง กลุมสาระการเรยี นรสู ุขศกึ ษาและพลศึกษา โรงเรยี นนาํ้ ปลกี ศึกษา ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาข้นั พืน้ ฐาน พุทธศกั ราช ๒๕๕๑ (ระดบั มธั ยมศึกษาตอนตน ) สาํ นกั วิชาการและมาตรฐานการศกึ ษา สํานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาขั้นพน้ื ฐาน กระทรวงศกึ ษาธิการ ๑๔ กรกฎาคม ๒๕๕๑
สารบัญ หนา คํานํา ๑ ทําไมตองเรียนสุขศกึ ษาและพลศึกษา ๑ เรียนรอู ะไรในสุขศกึ ษาและพลศกึ ษา ๒ สาระและมาตรฐานการเรียนรู ๓ คุณภาพผูเรียน ๖ ตวั ช้ีวัดและสาระการเรียนรแู กนกลาง ๖ ๙ สาระท่ี ๑การเจริญเตบิ โตและพัฒนาการของมนษุ ย ๑๔ สาระท่ี ๒ ชีวติ และครอบครวั ๒๔ สาระที่ ๓ การเคลื่อนไหว การออกกําลงั กาย การเลนเกม กฬี าไทยและกฬี าสากล ๓๐ สาระท่ี ๔การสรางเสรมิ สขุ ภาพ สมรรถภาพและการปอ งกันโรค ๓๕ สาระที่ ๕ความปลอดภยั ในชวี ติ ๔๔ อภิธานศัพท คณะผจู ัดทํา
กลุมสาระการเรยี นรสู ขุ ศึกษาและพลศึกษา ทาํ ไมตองเรยี นสุขศกึ ษาและพลศึกษา สขุ ภาพ หรอื สขุ ภาวะ หมายถึง ภาวะของมนุษยท่ีสมบูรณท้ังทางกาย ทางจิต ทางสังคม และทาง ปญ ญาหรือจติ วิญญาณ สุขภาพหรือสุขภาวะจึงเปนเรื่องสําคัญ เพราะเกี่ยวโยงกับทุกมิติของชีวิต ซ่ึงทุกคนควร จะไดเรียนรูเร่ืองสุขภาพ เพื่อจะไดมีความรู ความเขาใจที่ถูกตอง มีเจตคติ คุณธรรมและคานิยมท่ีเหมาะสม รวมทัง้ มที ักษะปฏิบตั ิดานสุขภาพจนเปนกจิ นิสยั อันจะสงผลใหสงั คมโดยรวมมีคุณภาพ เรียนรอู ะไรในสุขศึกษาและพลศกึ ษา สุขศึกษาและพลศึกษาเปนการศึกษาดานสุขภาพท่ีมีเปาหมาย เพ่ือการดํารงสุขภาพ การสรางเสริม สุขภาพและการพฒั นาคณุ ภาพชวี ิตของบคุ คล ครอบครวั และชุมชนใหย่ังยนื สุขศึกษา มุงเนนใหผูเรียนพัฒนาพฤติกรรมดานความรู เจตคติ คุณธรรม คานิยม และ การ ปฏิบตั เิ กยี่ วกบั สุขภาพควบคไู ปดวยกัน พลศึกษา มุงเนนใหผูเรียนใชกิจกรรมการเคลื่อนไหว การออกกําลังกาย การเลนเกมและกีฬา เปน เครื่องมือในการพัฒนาโดยรวมท้ังดานรางกาย จิตใจ อารมณ สังคม สติปญญา รวมทั้งสมรรถภาพเพื่อ สุขภาพและกฬี า สาระท่ีเปนกรอบเน้ือหาหรือขอบขายองคความรูของกลุมสาระการเรียนรูสุขศึกษาและพลศึกษา ประกอบดวย การเจรญิ เติบโตและพัฒนาการของมนษุ ยผูเรียนจะไดเรียนรูเร่ืองธรรมชาติของการเจริญเติบโตและ พัฒนาการของมนุษย ปจจัยที่มีผลตอการเจริญเติบโต ความสัมพันธเชื่อมโยงในการทํางานของระบบตางๆของ รางกาย รวมถงึ วธิ ีปฏิบัตติ นเพื่อใหเ จริญเติบโตและมีพฒั นาการที่สมวยั ชีวิตและครอบครัวผูเรียนจะไดเรียนรูเร่ืองคุณคาของตนเองและครอบครัว การปรับตัวตอการ เปลย่ี นแปลงทางรา งกาย จิตใจ อารมณความรูสึกทางเพศ การสรางและรักษาสัมพันธภาพกับผูอ่ืน สุขปฏิบัติทาง เพศ และทกั ษะในการดาํ เนนิ ชีวิต การเคลื่อนไหว การออกกําลังกาย การเลนเกม กีฬาไทย และกีฬาสากล ผูเรียนไดเรียนรูเรื่องการ เคลื่อนไหวในรูปแบบตาง ๆ การเขารวมกิจกรรมทางกายและกีฬา ท้ังประเภทบุคคล และประเภททีมอยาง หลากหลายทั้งไทยและสากล การปฏิบัติตามกฎ กติกา ระเบียบ และขอตกลงในการเขารวมกิจกรรมทางกาย และกฬี า และความมนี ํา้ ใจนกั กีฬา การสรางเสริมสขุ ภาพ สมรรถภาพ และการปองกันโรค ผูเรียนจะไดเรียนรูเกี่ยวกับหลักและวิธีการ เลอื กบริโภคอาหาร ผลิตภัณฑและบริการสุขภาพ การสรางเสริมสมรรถภาพเพ่ือสุขภาพ และการปองกันโรค ทงั้ โรคตดิ ตอ และโรคไมต ดิ ตอ ความปลอดภัยในชีวิต ผเู รยี นจะไดเรียนรเู ร่ืองการปองกนั ตนเองจากพฤติกรรมเส่ยี งตา งๆ ท้ังความเสย่ี งตอสุขภาพ อุบตั ิเหตุ ความรุนแรง อันตรายจากการใชย าและสารเสพตดิ รวมถึงแนวทางในการสรา ง เสริมความปลอดภยั ในชีวติ
สาระและมาตรฐานการเรียนรู สาระที่ ๑ การเจริญเติบโตและพฒั นาการของมนุษย มาตรฐาน พ ๑.๑ เขา ใจธรรมชาติของการเจริญเตบิ โตและพฒั นาการของมนษุ ย สาระท่ี ๒ ชีวติ และครอบครวั มาตรฐานพ ๒.๑ เขาใจและเห็นคณุ คาตนเอง ครอบครวั เพศศึกษา และมีทกั ษะในการดําเนินชีวิต สาระที่ ๓ การเคลอ่ื นไหว การออกกําลงั กาย การเลน เกม กฬี าไทย และกฬี าสากล มาตรฐาน พ ๓.๑ เขาใจ มที กั ษะในการเคลื่อนไหว กิจกรรมทางกาย การเลนเกม และกีฬา มาตรฐาน พ ๓.๒ รักการออกกําลังกาย การเลนเกม และการเลนกีฬา ปฏิบัติเปนประจําอยางสมํ่าเสมอ มีวินัย เคารพสิทธิ กฎ กติกา มีน้ําใจนักกีฬา มีจิตวิญญาณในการแขงขัน และชื่นชมในสุนทรียภาพ ของการกีฬา สาระท่ี ๔ การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ สมรรถภาพและการปอ งกนั โรค มาตรฐาน พ ๔.๑ เห็นคุณคาและมีทักษะในการสรางเสริมสุขภาพ การดํารงสุขภาพ การปองกันโรคและการ สรางเสรมิ สมรรถภาพเพื่อสขุ ภาพ สาระที่ ๕ ความปลอดภัยในชีวิต สารเสพ มาตรฐาน พ ๕.๑ ปอ งกันและหลีกเลย่ี งปจจัยเส่ียง พฤติกรรมเส่ียงตอสุขภาพ อุบัติเหตุ การใชยา ติด และความรุนแรง คุณภาพผเู รียน จบช้นั ประถมศกึ ษาปที่ ๓ มีความรู และเขาใจในเร่ืองการเจริญเติบโตและพัฒนาการของมนุษย ปจจัยที่มีผลตอ การ เจริญเตบิ โตและพัฒนาการ วธิ กี ารสรา งสัมพนั ธภาพในครอบครัวและกลมุ เพ่ือน มีสขุ นิสยั ท่ีดีในเร่อื งการกนิ การพักผอนนอนหลบั การรักษาความสะอาดอวัยวะทุกสวนของรางกาย การเลนและการออกกําลังกาย ปองกันตนเองจากพฤติกรรมที่อาจนําไปสูการใชสารเสพติด การลวงละเมิดทางเพศและรูจักปฏิเสธ ในเรอ่ื งที่ไมเ หมาะสม ควบคุมการเคลื่อนไหวของตนเองไดตามพัฒนาการในแตละชวงอายุ มีทักษะ การ เคลอื่ นไหวขั้นพืน้ ฐานและมสี วนรวมในกิจกรรมทางกาย กิจกรรมสรางเสริมสมรรถภาพทางกายเพื่อสุขภาพ และ เกม ไดอ ยางสนุกสนาน และปลอดภยั มีทักษะในการเลือกบริโภคอาหาร ของเลน ของใช ท่ีมีผลดีตอสุขภาพ หลีกเลี่ยงและปองกัน ตนเองจากอุบัติเหตุได
ปฏบิ ตั ิตนไดอยางถูกตอ งเหมาะสมเมือ่ มีปญ หาทางอารมณ และปญ หาสขุ ภาพ ปฏิบตั ิตนตามกฎ ระเบียบขอ ตกลง คําแนะนาํ และขัน้ ตอนตา งๆ และใหความรวมมือกับผูอ่ืนดวย ความเตม็ ใจจนงานประสบความสาํ เร็จ ปฏิบตั ิตามสทิ ธิของตนเองและเคารพสทิ ธิของผูอน่ื ในการเลน เปนกลมุ จบชน้ั ประถมศกึ ษาปท ่ี ๖ เขาใจความสัมพันธเช่ือมโยงในการทํางานของระบบตาง ๆ ของรางกาย และรูจักดูแลอวัยวะท่ี สาํ คัญของระบบน้ัน ๆ เขา ใจธรรมชาตกิ ารเปลีย่ นแปลงทางรางกาย จิตใจ อารมณแ ละสังคม แรงขับทางเพศของชายหญิง เมอ่ื ยางเขาสวู ัยแรกรุน และวยั รนุ สามารถปรับตวั และจัดการไดอยา งเหมาะสม เขา ใจและเหน็ คณุ คา ของการมชี ีวติ และครอบครวั ที่อบอุน และเปน สขุ ภมู ิใจและเหน็ คุณคา ในเพศของตน ปฏิบตั ิสขุ อนามยั ทางเพศไดถ ูกตองเหมาะสม ปอ งกันและหลกี เลีย่ งปจ จัยเส่ยี ง พฤตกิ รรมเสยี่ งตอสขุ ภาพและการเกิดโรค อุบัติเหตุ ความรุนแรง สารเสพตดิ และการลว งละเมดิ ทางเพศ มที กั ษะการเคลือ่ นไหวพื้นฐานและการควบคุมตนเองในการเคล่ือนไหวแบบผสมผสาน รหู ลักการเคลื่อนไหวและสามารถเลอื กเขารวมกิจกรรมทางกาย เกม การละเลนพ้ืนเมือง กีฬาไทย กฬี าสากลไดอยา งปลอดภยั และสนกุ สนาน มีนาํ้ ใจนักกีฬา โดยปฏบิ ัตติ ามกฎ กตกิ า สิทธิ และหนาที่ของตนเอง จนงานสาํ เรจ็ ลุลวง วางแผนและปฏิบตั กิ จิ กรรมทางกาย กิจกรรมสรางเสรมิ สมรรถภาพทางกายเพื่อสุขภาพไดตามความ เหมาะสมและความตองการเปนประจาํ จดั การกบั อารมณ ความเครยี ด และปญหาสขุ ภาพไดอ ยา งเหมาะสม มที กั ษะในการแสวงหาความรู ขอ มลู ขา วสารเพ่อื ใชสรา งเสรมิ สุขภาพ จบชนั้ มัธยมศกึ ษาปที่ ๓ เขาใจและเห็นความสําคัญของปจจัยที่สงผลกระทบตอการเจริญเติบโตและพัฒนาการที่มีตอสุขภาพ และชีวิตในชวงวัยตาง ๆ เขา ใจ ยอมรบั และสามารถปรับตวั ตอการเปลี่ยนแปลงทางรา งกาย จติ ใจ อารมณ ความรูสึกทาง เพศ ความเสมอภาคทางเพศ สรางและรักษาสัมพันธภาพกับผูอื่น และตัดสินใจแกปญหาชีวิตดวยวิธีการท่ี เหมาะสม เลือกกินอาหารทเ่ี หมาะสม ไดส ัดสวน สงผลดีตอ การเจรญิ เติบโตและพัฒนาการตามวัย มีทักษะในการประเมินอิทธิพลของเพศ เพื่อน ครอบครัว ชุมชนและวัฒนธรรมที่มีตอเจตคติ คา นยิ มเก่ยี วกับสขุ ภาพและชีวติ และสามารถจัดการไดอ ยา งเหมาะสม ปองกันและหลีกเล่ียงปจจัยเสี่ยง พฤติกรรมเสี่ยงตอสุขภาพและการเกิดโรค อุบัติเหตุ การใชยา สารเสพตดิ และความรุนแรง รูจ กั สรางเสรมิ ความปลอดภยั ใหแกตนเอง ครอบครวั และชุมชน
เขารวมกิจกรรมทางกาย กิจกรรมกีฬา กิจกรรมนันทนาการ กิจกรรมสรางเสริมสมรรถภาพทาง กายเพ่ือสุขภาพ โดยนําหลักการของทักษะกลไกมาใชไดอยางปลอดภัย สนุกสนาน และปฏิบัติเปนประจํา สมาํ่ เสมอตามความถนดั และความสนใจ แสดงความตระหนักในความสัมพันธระหวางพฤติกรรมสุขภาพ การปองกันโรค การดํารงสุขภาพ การจัดการกับอารมณและความเครียด การออกกําลังกายและการเลนกฬี ากับการมวี ิถชี วี ติ ทม่ี ีสุขภาพดี สํานึกในคุณคา ศกั ยภาพและความเปน ตวั ของตวั เอง ปฏิบัติตามกฎ กติกา หนาท่ีความรับผิดชอบ เคารพสิทธิของตนเองและผูอื่น ใหความรวมมือใน การแขงขนั กีฬาและการทํางานเปนทีมอยางเปนระบบ ดวยความมุงม่ันและมีนํ้าใจนักกีฬา จนประสบความสําเร็จ ตามเปา หมายดว ยความช่ืนชม และสนุกสนาน จบชนั้ มธั ยมศึกษาปที่ ๖ สามารถดูแลสุขภาพ สรางเสริมสุขภาพ ปองกันโรค หลีกเลี่ยงปจจัยเสี่ยง และพฤติกรรมเสี่ยงตอ สุขภาพ อุบตั เิ หตุ การใชย า สารเสพตดิ และความรนุ แรงไดอ ยา งมีประสทิ ธภิ าพดวยการวางแผนอยางเปนระบบ แสดงออกถึงความรัก ความเอื้ออาทร ความเขาใจในอิทธิพลของครอบครัว เพ่ือน สังคม และ วฒั นธรรมทมี่ ีตอ พฤติกรรมทางเพศ การดําเนินชีวติ และวิถีชีวิตท่มี สี ขุ ภาพดี ออกกําลังกาย เลนกีฬา เขารวมกิจกรรมนันทนาการ กิจกรรมสรางเสริมสมรรถภาพ เพื่อ สุขภาพโดยนําหลกั การของทักษะกลไกมาใชไดอยางถกู ตอ ง สมา่ํ เสมอดว ยความช่ืนชมและสนกุ สนาน แสดงความรับผิดชอบ ใหความรวมมือและปฏิบัติตามกฎ กติกา สิทธิ หลักความปลอดภัยในการ เขารว มกิจกรรมทางกาย และเลนกฬี าจนประสบความสาํ เรจ็ ตามเปา หมายของตนเองและทีม แสดงออกถึงการมีมารยาทในการดู การเลน และการแขงขัน ดวยความมีนํ้าใจนักกีฬาและนําไป ปฏบิ ัตใิ นทุกโอกาสจนเปน บคุ ลิกภาพท่ดี ี วิเคราะหและประเมินสุขภาพสวนบุคคลเพื่อกําหนดกลวิธีลดความเสี่ยง สรางเสริมสุขภาพ ดํารง สุขภาพ การปองกนั โรค และการจดั การกบั อารมณและความเครยี ดไดถ ูกตอ งและเหมาะสม ใชก ระบวนการทางประชาสงั คม สรางเสรมิ ใหชมุ ชนเขมแขง็ ปลอดภยั และมีวถิ ชี วี ิตทีด่ ี ตวั ชี้วดั และสาระการเรียนรแู กนกลาง สาระท่ี ๑ การเจริญเตบิ โตและพัฒนาการของมนษุ ย มาตรฐาน พ ๑.๑ เขาใจธรรมชาติของการเจริญเติบโตและพฒั นาการของมนุษย ช้ัน ตัวชีว้ ดั สาระการเรยี นรูแ กนกลาง ม.๑ ๑. อธบิ ายความสําคัญของระบบ ความสาํ คญั ของระบบประสาท และระบบ ประสาท และระบบตอมไรทอทม่ี ีผล ตอ มไรทอที่มผี ลตอสุขภาพ การเจรญิ เติบโต ตอสุขภาพ การเจรญิ เตบิ โต และ และพฒั นาการของวัยรนุ พัฒนาการของวัยรนุ วธิ ดี แู ลรักษาระบบประสาท และระบบ ๒. อธิบายวธิ ดี แู ลรักษาระบบ ประสาท และระบบตอมไรทอให ตอมไรทอ ใหท าํ งานตามปกติ ทาํ งานตามปกติ
ชัน้ ตัวชีว้ ัด สาระการเรียนรแู กนกลาง ๓. วเิ คราะหภ าวะการเจริญเตบิ โตทาง การวิเคราะหภาวะการเจริญเติบโต รางกายของตนเองกบั เกณฑม าตรฐาน ตามเกณฑม าตรฐานและปจจัยท่เี ก่ยี วของ ๔. แสวงหาแนวทางในการพฒั นา แนวทางในการพฒั นาตนเองใหเจริญเตบิ โต ตนเองใหเจรญิ เตบิ โตสมวยั สมวัย ม. ๒ ๑. อธบิ ายการเปลย่ี นแปลงดาน การเปลย่ี นแปลงดา นรา งกาย จติ ใจ รางกาย จติ ใจ อารมณ สังคม และ อารมณ สังคม และสติปญญาในวยั รนุ สตปิ ญ ญาในวัยรนุ ๒. ระบุปจจัยทมี่ ีผลกระทบตอการ ปจ จยั ทมี่ ผี ลกระทบตอการเจรญิ เติบโตและ เจริญเตบิ โต และพฒั นาการดาน พัฒนาการดา นรางกาย จติ ใจ อารมณ สงั คม รางกาย จิตใจ อารมณ สังคม และ และสติปญญา สตปิ ญญา ในวยั รุน - พันธกุ รรม - ส่งิ แวดลอม - การอบรมเลยี้ งดู ม. ๓ ๑. เปรียบเทยี บการเปล่ียนแปลง การเปลีย่ นแปลง ดา นรา งกาย จติ ใจ ทางดา นรา งกาย จติ ใจ อารมณ อารมณ สงั คม และสตปิ ญญาในแตล ะวยั สงั คม และสติปญญา แตล ะชว ง - วัยทารก ของชีวิต - วัยกอนเรยี น - วยั เรียน - วยั รนุ - วัยผูใ หญ - วยั สูงอายุ อิทธพิ ลและความคาดหวงั ของสงั คมท่ีมีตอ ๒. วิเคราะหอิทธิพลและความ คาดหวังของสงั คมตอ การเปลี่ยนแปลง การเปลย่ี นแปลงของวยั รุน ของวยั รุน ๓. วิเคราะห สื่อ โฆษณา ท่มี ี สอ่ื โฆษณา ทมี่ ีอิทธพิ ลตอการเจริญเติบโต อทิ ธิพลตอการเจริญเตบิ โตและ และพัฒนาการของวัยรุน พัฒนาการของวัยรุน - โทรทัศน - วิทยุ - ส่อื ส่งิ พมิ พ - อนิ เทอรเน็ต สาระท่ี ๒ ชีวิตและครอบครัว มาตรฐาน พ ๒.๑ เขาใจและเหน็ คุณคา ตนเอง ครอบครัว เพศศึกษา และมีทักษะในการดําเนินชวี ิต ชน้ั ตวั ช้วี ัด สาระการเรยี นรูแกนกลาง
ชน้ั ตวั ช้วี ดั สาระการเรยี นรูแกนกลาง ๑. วเิ คราะหพฤติกรรมเส่ียงที่อาจ พฤติกรรมเสี่ยงทนี่ าํ ไปสกู ารมเี พศสัมพันธ นําไปสูการมีเพศสัมพันธ การตดิ เชื้อ การติดเชอื้ เอดส และการตัง้ ครรภก อ นวัย เอดส และการต้ังครรภก อนวัยอนั ควร อนั ควร ม. ๑ ๑. อธิบายวิธีการปรบั ตัวตอการ การเปลีย่ นแปลงทางรางกาย จิตใจ เปลย่ี นแปลงทางรางกายจิตใจ อารมณ อารมณ และพัฒนาการทางเพศ และพัฒนาการทางเพศอยา งเหมาะสม - ลักษณะการเปลี่ยนแปลงทางรางกาย จิตใจ อารมณ และพัฒนาการทางเพศ - การยอมรับและการปรับตัวตอ การ เปล่ยี นแปลงทางรางกาย จติ ใจ อารมณ และ พัฒนาการทางเพศ - การเบ่ยี งเบนทางเพศ ๒. แสดงทกั ษะการปฏิเสธเพ่ือ ทกั ษะปฏิเสธเพื่อปองกันการถกู ลวงละเมิด ปองกนั ตนเองจากการถูกลวงละเมดิ ทางเพศ ทางเพศ ม. ๒ ๑. วิเคราะหป จจัยที่มีอทิ ธิพลตอ เจต ปจ จยั ทีม่ ีอทิ ธิพลตอเจตคตใิ นเรอ่ื งเพศ คติในเร่ืองเพศ - ครอบครัว - วฒั นธรรม - เพ่ือน - สอ่ื ๒. วเิ คราะหป ญ หาและผลกระทบที่ ปญหาและผลกระทบท่เี กิดจากการมี เกดิ จากการมีเพศสมั พนั ธใ นวัยเรียน เพศสมั พันธใ นวยั เรียน ๓. อธิบายวิธีปอ งกนั ตนเองและ โรคตดิ ตอทางเพศสมั พนั ธ หลีกเลย่ี งจากโรคตดิ ตอทาง โรคเอดส เพศสมั พนั ธ เอดส และการตัง้ ครรภ การต้งั ครรภโดยไมพึงประสงค โดยไมพ ึงประสงค ๔. อธบิ ายความสําคัญของความ ความสาํ คญั ของความเสมอภาคทางเพศ เสมอภาคทางเพศ และวางตัวไดอยา ง การวางตัวตอเพศตรงขาม ปญหาทางเพศ เหมาะสม แนวทางการแกไขปญ หาทางเพศ ม.๓ ๑. อธบิ ายอนามยั แมแ ละเด็ก องคประกอบของอนามยั เจรญิ พนั ธุ การวางแผนครอบครวั และวิธกี าร - อนามยั แมแ ละเดก็ ปฏบิ ัติตนทเ่ี หมาะสม - การวางแผนครอบครวั ๒. วิเคราะหป จ จัยที่มีผลกระทบตอ ปจจยั ทมี่ ผี ลกระทบตอการต้ังครรภ
ช้นั ตัวชีว้ ัด สาระการเรียนรแู กนกลาง การตัง้ ครรภ - แอลกอฮอล - สารเสพติด - บุหร่ี - สภาพแวดลอ ม - การตดิ เช้ือ - โรคทีเ่ กดิ จากภาวะการตัง้ ครรภ ๓. วิเคราะหส าเหตุ และเสนอ สาเหตุความขดั แยง ในครอบครัว แนวทางปอ งกัน แกไขความขัดแยง ใน แนวทางปองกนั แกไ ขความขดั แยง ใน ครอบครวั ครอบครวั
สาระท่ี ๓ การเคลือ่ นไหว การออกกาํ ลังกาย การเลนเกม กีฬาไทย และกีฬาสากล มาตรฐาน พ ๓.๑ เขาใจมีทักษะในการเคลื่อนไหว กิจกรรมทางกาย การเลน เกม และกีฬา ชัน้ ตวั ชว้ี ดั สาระการเรียนรแู กนกลาง ม. ๑ ๑. เพ่มิ พนู ความสามารถของตน หลักการเพ่ิมพูนความสามารถในการเคล่ือนไหว ตามหลกั การเคลอ่ื นไหวทีใ่ ชท ักษะ ทใี่ ชท ักษะกลไกและทกั ษะพนื้ ฐานท่ีนาํ ไปสกู าร กลไกและทักษะพืน้ ฐานที่นาํ ไปสูการ พัฒนาทักษะการเลน กฬี า พัฒนาทกั ษะการเลนกีฬา ๒. เลน กฬี าไทยและกีฬาสากล การเลนกฬี าไทย และกฬี าสากลท่เี ลือก เชน ประเภทบคุ คลและทีมโดยใชทักษะ กรฑี าประเภทลูและลาน บาสเกตบอล กระบ่ี พื้นฐานตามชนิดกีฬา อยางละ ๑ เทเบลิ เทนนสิ เทนนิส วายนา้ํ ชนดิ ๓. รวมกิจกรรมนันทนาการอยา ง การนาํ ความรแู ละหลักการของกิจกรรม นอย ๑ กิจกรรมและนาํ หลักความรูท ่ี นนั ทนาการไปใชเ ชอื่ มโยงสัมพันธกับวิชาอน่ื ไดไ ปเชื่อมโยงสัมพันธกับวิชาอนื่ ม. ๒ ๑. นาํ ผลการปฏิบัตติ นเกย่ี วกับ การนาํ ผลการปฏบิ ตั ิตนเกยี่ วกับทักษะกลไกและ ทักษะกลไกและทักษะการเคลอื่ นไหว ทกั ษะการเคลื่อนไหวในการเลนกฬี าจาก ในการเลนกีฬาจากแหลงขอมูลท่ี แหลงขอ มูลที่หลากหลายมาสรุปเปน วธิ ีที่ หลากหลายมาสรุปเปนวิธีท่เี หมาะสม เหมาะสมในบริบทของตนเองในการเลนกฬี า ในบรบิ ทของตนเอง การเลน กีฬาไทย กีฬาสากลตามชนิดกีฬาท่ี ๒. เลน กีฬาไทยและกีฬาสากล ทง้ั ประเภทบุคคลและทมี ไดอยา งละ เลือก เชน กรีฑาประเภทลแู ละลาน บาสเกตบอล ๑ ชนดิ กระบี่ เทนนิส ตระกรอ ลอดบวง ฟตุ ซอล วายนาํ้ เทควนั โด ๓. เปรยี บเทยี บประสิทธภิ าพของ ประสทิ ธิภาพของรูปแบบการเคล่อื นไหวที่ รูปแบบการเคลื่อนไหวท่สี ง ผลตอ การ สงผลตอการเลนกฬี าและกิจกรรมใน เลนกีฬาและกิจกรรมในชีวติ ประจาํ วัน ชวี ติ ประจาํ วัน ๔. รวมกิจกรรมนนั ทนาการอยา ง การนําประสบการณจ ากการรวมกจิ กรรม นอย ๑ กจิ กรรม และนาํ ความรูแ ละ นันทนาการไปปรบั ใชในชีวิตประจาํ วนั หลักการที่ไดไปปรบั ใชใ น ชวี ิตประจําวนั อยางเปนระบบ ม. ๓ ๑. เลนกีฬาไทยและกฬี าสากล เทคนคิ และวิธีการเลน กฬี าไทยและกีฬาสากล ไดอ ยา งละ ๑ ชนดิ โดยใชเ ทคนคิ ที่เลอื ก เชน กรีฑาประเภทลแู ละลาน
ชั้น ตัวชีว้ ดั สาระการเรียนรูแ กนกลาง ท่เี หมาะสมกับตนเองและทีม วอลเลยบ อล บาสเกตบอล ดาบสองมือ เทนนสิ ตะกรอขามตาขา ย ฟตุ บอล ๒. นําหลกั การ ความรูแ ละทกั ษะ การนาํ หลกั การ ความรู ทกั ษะในการ ในการเคล่ือนไหว กิจกรรมทางกาย เคล่อื นไหว กิจกรรมทางกาย การเลนเกม การ การเลน กม และการเลนกีฬาไปใช เลน กฬี าไปใชเ ปน ระบบสรางเสรมิ สุขภาพอยา ง สรางเสรมิ สขุ ภาพอยางตอเน่ือง ตอเนือ่ ง เปน ระบบ ๓. รวมกิจกรรมนันทนาการอยาง การจัดกจิ กรรมนันทนาการแกผ ูอ ืน่ นอ ย ๑ กจิ กรรมและนําหลกั ความรู วิธีการไปขยายผลการเรยี นรูใ หกบั ผูอ่ืน สาระที่ ๓ การเคล่ือนไหว การออกกําลังกาย การเลน เกม กีฬาไทย และกีฬาสากล มาตรฐาน พ ๓.๒ รกั การออกกําลังกาย การเลนเกม และการเลนกีฬา ปฏบิ ัติเปน ประจําอยา งสมํ่าเสมอ มีวินัย เคารพสทิ ธิ กฎ กตกิ า มีนา้ํ ใจนกั กฬี า มีจิตวิญญาณในการแขง ขนั และชืน่ ชม ใน สนุ ทรยี ภาพของการกฬี า ช้ัน ตัวชี้วดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง ๑. ปฏิบัติตามกฎ กตกิ า ตามชนดิ กฎ กติกาในการเลนกีฬาไทย กีฬาสากล กฬี าท่ีเลน โดยคาํ นึงถึงความปลอดภัย ตามชนิดกฬี าทีเ่ ลน ของตนเองและผอู นื่ ๒. จาํ แนกกลวิธีการรกุ การปองกนั กลวธิ ีการรกุ การปอ งกันในการเลน กีฬา และนําไปใชใ นการเลน กีฬา ๓. เลนเกมและกฬี า ดวยความ การสรางความสามคั คีและความมีนา้ํ ใจ สามคั คแี ละมนี ํา้ ใจนกั กีฬา นกั กีฬาในการเลนเกมและกีฬา ม. ๑ ๑. อธบิ ายความสาํ คัญของการออก ความสาํ คญั ของการออกกาํ ลังกายและเลน กาํ ลังกายและเลน กีฬา จนเปน วิถี กฬี า จนเปน วิถีชีวิตท่ีมีสขุ ภาพดี ชีวติ ท่มี ีสขุ ภาพดี การออกกาํ ลังกาย เชน กายบรหิ าร ๒. ออกกําลังกายและเลือกเขารว ม แบบตางๆ เตนแอโรบิก โยคะ รํามวยจีน เลนกฬี าตามความถนัด ความสนใจ การเลน กีฬาไทย และกีฬาสากล อยา งเตม็ ความสามารถ พรอมทัง้ มี การประเมนิ การเลนของตนและผูอ่นื ทง้ั ประเภทบุคคลและทีม การประเมินการเลนกฬี าของตนเองและ ผูอืน่ ๓. ปฏิบัตติ ามกฎ กตกิ า และ กฎ กตกิ า การเลน เกมและการแขง ขนั ขอ ตกลงตามชนดิ กีฬาท่เี ลอื กเลน กีฬาที่เลือกเลน
ชน้ั ตวั ชวี้ ดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง ๔. วางแผนการรกุ และการปองกันใน รูปแบบ วธิ ีการรุกและปอ งกันในการเลน การเลน กฬี าที่เลอื กและนาํ ไปใชในการ กีฬาท่ีเลือก เลน อยางเปน ระบบ ๕. รวมมอื ในการเลนกีฬา และการ การเลน การแขงขันกีฬา และการทํางาน ทาํ งานเปนทีมอยางสนุกสนาน เปนทีม ๖. วิเคราะหเ ปรียบเทยี บและยอมรบั การยอมรับความสามารถและความ ความแตกตา งระหวา งวิธกี ารเลนกฬี า แตกตางระหวางบคุ คลในการเลน กีฬา ของตนเองกับผอู นื่ ม. ๒ ๑. อธิบายสาเหตกุ ารเปลีย่ นแปลง สาเหตุการเปลีย่ นแปลงทางดา นรางกาย ทางกาย จิตใจ อารมณ สงั คม และสติปญ ญา ทเ่ี กิดจากการ จติ ใจ อารมณ สังคม และสตปิ ญ ญา จากการ ออกกําลังกาย และเลนกฬี าเปนประจํา จนเปน วถิ ชี ีวติ ออกกาํ ลงั กายและการเลน กีฬาอยา งสม่ําเสมอ จนเปน วิถชี วี ิต การสรางวถิ ชี ีวติ ทมี่ สี ุขภาพดี โดยการ ออกกาํ ลงั กายและเลน กฬี าเปนประจาํ ๒. เลือกเขารวมกจิ กรรม การออกกาํ ลังกายและการเลน กฬี าไทย การออกกําลังกาย เลน กีฬาตาม กีฬาสากลท้งั ประเภทบุคคลและประเภททีม ความถนัดและความสนใจพรอมทัง้ การวเิ คราะหความแตกตา งระหวางบุคคล วิเคราะหค วามแตกตา งระหวางบุคคล เพอ่ื เปนแนวทางในการพฒั นาการรว มกิจกรรม เพอื่ เปน แนวทางในการพฒั นาตนเอง การออกกาํ ลังกายและเลนกีฬา ๓. มวี นิ ยั ปฏิบัตติ ามกฎ กติกา วนิ ัยในการฝก และการเลน กีฬา ตามกฎ และขอตกลงในการเลน กีฬาที่เลอื ก กตกิ าและขอตกลง ๔. วางแผนการรกุ และการปองกันใน รปู แบบ กลวธิ ีการรกุ การปอ งกนั ในการ การเลนกีฬาท่ีเลือกและนําไปใช ใน เลน กีฬาเปน ทีม การเลนอยา งเหมาะสมกับทีม ประโยชนข องการเลน และการทํางาน เปน ทมี หลกั การใหความรวมมือในการเลน การแขงขันกีฬาและการทํางานเปนทมี ๕. นําผลการปฏิบัติในการเลน กีฬา การพัฒนาวธิ เี ลนกีฬาทเ่ี หมาะสมกับ มาสรปุ เปนวิธีทเ่ี หมาะสมกับตนเอง ตนเอง ดวยความมุง มน่ั - การเลอื กวิธเี ลน - การแกไขขอบกพรอง - การเพ่ิมทักษะ การสรางแรงจงู ใจและการสรา งความ มงุ ม่ันในการเลนและแขงขนั กีฬา
ชัน้ ตวั ชี้วัด สาระการเรยี นรูแ กนกลาง ม. ๓ ๑. มีมารยาทในการเลน และดูกีฬา มารยาทในการเลน และการดกู ีฬาดวย ดว ยความมนี ํ้าใจนักกีฬา ความมีนํา้ ใจนักกีฬา ๒. ออกกาํ ลงั กายและเลนกฬี าอยาง การออกาํ ลงั กายและการเลนกฬี าประเภท สม่ําเสมอและนาํ แนวคิดหลักการจาก บุคคล และประเภททีม การเลนไปพัฒนาคุณภาพชีวติ ของตน การนําประสบการณ แนวคดิ จากการ ดวยความภาคภมู ิใจ ออกกาํ ลงั กายและเลนกีฬาไปประยุกตใ ชใ นการ พัฒนาคณุ ภาพชีวติ ๓. ปฏบิ ตั ิตนตามกฎ กติกา และ กฎ กติกาและขอตกลงในการเลนกฬี าที่ ขอตกลงในการเลน ตามชนดิ กีฬาท่ี เลือกเลน เลือกและนาํ แนวคิดท่ไี ดไปพัฒนา การประยุกตป ระสบการณการปฏบิ ตั ิตาม คุณภาพชีวิต ของตนในสงั คม กฎ กติกา ขอตกลงในการเลนกีฬาไปใชพ ฒั นา คณุ ภาพชวี ิตของตนในสงั คม ๔. จาํ แนกกลวิธกี ารรุก การปอ งกัน วธิ กี ารประยุกตใ ชกลวิธีการรกุ และการ และใชในการเลน กฬี าท่ีเลือกและ ปอ งกันในการเลนกฬี าไดตามสถานการณของ ตดั สินใจเลอื กวธิ ที ่ีเหมาะสมกับทีมไป การเลน ใชไดต ามสถานการณข องการเลน ๕. เสนอผลการพัฒนาสุขภาพของ การพฒั นาสุขภาพตนเองทเี่ กิดจากการออก ตนเองทีเ่ กิดจากการออกกําลังกาย กําลังกายและการเลนกีฬาเปนประจํา และการเลน กฬี าเปน ประจาํ สาระท่ี ๔ การสรา งเสริมสุขภาพ สมรรถภาพและการปองกนั โรค มาตรฐาน พ ๔.๑ เหน็ คุณคาและมีทักษะในการสรา งเสริมสุขภาพ การดํารงสขุ ภาพ การปองกนั โรค และการสรา ง เสริมสมรรถภาพเพ่อื สขุ ภาพ ชั้น ตวั ชว้ี ัด สาระการเรียนรูแกนกลาง ม. ๑ ๑. เลือกกนิ อาหารท่ีเหมาะสมกบั วัย หลักการเลือกอาหารทีเ่ หมาะสมกบั วัย ๒. วเิ คราะหปญ หาที่เกิดจากการ ปญ หาท่ีเกดิ จากภาวะโภชนาการ ภาวะโภชนาการทม่ี ีผลกระทบตอ - ภาวะการขาดสารอาหาร สุขภาพ - ภาวะโภชนาการเกนิ ๓. ควบคมุ นํา้ หนักของตนเองใหอยู เกณฑม าตรฐานการเจรญิ เตบิ โตของเด็กไทย ในเกณฑม าตรฐาน วิธกี ารควบคุมนํา้ หนักของตนเองใหอยูใน เกณฑมาตรฐาน ๔. การสรา งเสรมิ และปรับปรุง วธิ ีทดสอบสมรรถภาพทางกาย สมรรถภาพทางกายตามผลการ วิธสี รา งเสริมและปรับปรงุ สมรรถภาพ ทาง
ชัน้ ตัวชีว้ ัด สาระการเรียนรูแกนกลาง ทดสอบ กายตามผลการทดสอบ ม. ๒ ๑. เลอื กใชบริการทางสขุ ภาพอยางมี การเลอื กใชบริการทางสขุ ภาพ เหตุผล ๒. วเิ คราะหผลของการใชเ ทคโนโลยี ผลกระทบของเทคโนโลยี ท่มี ตี อสุขภาพ ทมี่ ีตอสุขภาพ ๓. วิเคราะหค วามเจรญิ กาวหนา ความเจรญิ กาวหนา ทางการแพทยทีม่ ผี ลตอ ทางการแพทยท่มี ีผลตอ สุขภาพ สุขภาพ ๔. วิเคราะหค วามสัมพนั ธของภาวะ ความสมดุลระหวางสุขภาพกายและ สมดุลระหวางสขุ ภาพกายและ สขุ ภาพจติ สุขภาพจิต ๕. อธิบายลกั ษณะอาการเบอื้ งตน ความสมดลุ ระหวา งสุขภาพกายและ ของผมู ีปญหาสุขภาพจติ สุขภาพจติ ๖. เสนอแนะวธิ ปี ฏบิ ัติตนเพื่อจดั การ วิธีปฏิบัตติ นเพอ่ื จัดการกับอารมณและ กับอารมณและความเครียด ความเครียด ๗. พัฒนาสมรรถภาพทางกายตนเอง เกณฑส มรรถภาพทางกาย ใหเปน ไปตามเกณฑท ่ีกาํ หนด การพัฒนาสมรรถภาพทางกาย ม. ๓ ๑. กาํ หนดรายการอาหารท่ีเหมาะสม การกาํ หนดรายการอาหารทเ่ี หมาะสมกับวัย กับวยั ตาง ๆ โดยคาํ นงึ ถึงความ ตา ง ๆ ประหยดั และคุณคา ทางโภชนาการ วยั ทารก วยั เด็ก (วยั กอ นเรียน วยั เรยี น) วยั รุน วยั ผูใหญ วัยสงู อายุ โดยคํานงึ ถึงความ ประหยดั และคุณคา ทางโภชนาการ ๒. เสนอแนวทางปองกันโรคทเ่ี ปน โรคทีเ่ ปน สาเหตสุ ําคญั ของการเจบ็ ปว ยและ สาเหตสุ ําคญั ของการเจบ็ ปว ยและการ การตายของคนไทย ตายของคนไทย โรคตดิ ตอ เชน - โรคที่เกิดจากการมเี พศสัมพนั ธ - โรคเอดส - โรคไขห วัดนก ฯลฯ โรคไมต ดิ ตอ เชน - โรคหวั ใจ - โรคความดนั โลหิตสูง - เบาหวาน - มะเรง็ ฯลฯ
ชัน้ ตวั ชวี้ ดั สาระการเรียนรูแ กนกลาง ๓. รวบรวมขอ มลู และเสนอแนวทาง ปญ หาสุขภาพในชุมชน แกไ ขปญหาสุขภาพในชุมชน แนวทางแกไขปญหาสุขภาพในชุมชน ๔. วางแผนและจดั เวลาในการออก การวางแผนและจดั เวลาในการ กําลงั กาย การพกั ผอนและการสรา ง ออกกาํ ลงั กาย การพักผอน และการสรางเสรมิ เสรมิ สมรรถภาพทางกาย สมรรถภาพทางกาย ๕. ทดสอบสมรรถภาพทางกาย การทดสอบสมรรถภาพทางกายแบบตา ง ๆ และพัฒนาไดตามความแตกตางระหวา ง และการพฒั นาสมรรถภาพเพ่ือสุขภาพ บคุ คล สาระท่ี ๕ ความปลอดภัยในชีวติ มาตรฐาน พ ๕.๑ ปอ งกันและหลีกเล่ยี งปจจัยเส่ยี ง พฤติกรรมเสี่ยงตอ สุขภาพ อุบัติเหตุ การใชย า สารเสพ ตดิ และความรุนแรง ช้ัน ตวั ช้ีวดั สาระการเรียนรแู กนกลาง การปฐมพยาบาลและเคล่ือนยา ยผูปวยอยา ง ม. ๑ ๑. แสดงวธิ ปี ฐมพยาบาลและ ปลอดภัย เคลอื่ นยายผปู วยอยา งปลอดภยั - เปนลม - บาดแผล - ไฟไหม - กระดกู หกั - น้ํารอ นลวก ฯลฯ ๒. อธบิ ายลกั ษณะอาการของผูติด ลักษณะของผูตดิ สารเสพติด สารเสพติดและการปองกนั การติดสาร อาการของผตู ดิ สารเสพตดิ เสพติด การปอ งกันการติดสารเสพติด ๓. อธิบายความสัมพันธของการใช ความสมั พันธของการใชส ารเสพตดิ กบั การ สารเสพติดกบั การเกิดโรคและอุบัตเิ หตุ เกิดโรค และอุบัตเิ หตุ ๔. แสดงวิธกี ารชักชวนผอู ื่นใหล ด ทักษะทใ่ี ชใ นการชักชวนผอู นื่ ใหล ด ละ ละ เลกิ สารเสพตดิ โดยใชท ักษะ เลิกสารเสพตดิ ตา ง ๆ - ทกั ษะการคดิ วิเคราะห - ทกั ษะการส่อื สาร - ทักษะการตัดสินใจ - ทักษะการแกปญ หา ฯลฯ ม. ๒ ๑. ระบวุ ิธกี าร ปจจัยและแหลงท่ี วิธกี าร ปจ จัยและแหลงทีช่ ว ยเหลือ ฟน ฟู ชว ยเหลือ ฟน ฟผู ูติดสารเสพตดิ ผูตดิ สารเสพตดิ ๒. อธิบายวิธกี ารหลีกเลย่ี งพฤตกิ รรม การหลกี เลย่ี งพฤติกรรมเส่ียงและ เสย่ี งและสถานการณเสีย่ ง สถานการณเ สย่ี ง
ชน้ั ตัวช้ีวดั สาระการเรยี นรแู กนกลาง - การมัว่ สมุ - การทะเลาะววิ าท - การเขา ไปในแหลงอบายมุข - การแขง จักรยานยนตบนทองถนน ฯลฯ ๓. ใชทักษะชีวติ ในการปองกันตนเอง ทกั ษะชวี ิตในการปอ งกันตนเอง (ทักษะ และหลกี เลี่ยงสถานการณคับขันทีอ่ าจ ปฏเิ สธ ทักษะการตอรอง ฯลฯ) และ นาํ ไปสอู ันตราย หลีกเลีย่ งสถานการณคับขันที่อาจนําไปสู อันตราย ม. ๓ ๑. วิเคราะหป จจัยเส่ียง และ ปจจัยเสี่ยง และพฤติกรรมเส่ียงตอ พฤติกรรมเสยี่ งที่มผี ลตอสขุ ภาพและ สขุ ภาพ แนวทางปองกนั แนวทางการปอ งกันความเสีย่ งตอสุขภาพ ๒. หลกี เล่ยี งการใชความรุนแรงและ ปญหาและผลกระทบจากการใชค วาม ชกั ชวนเพ่อื นใหห ลกี เลีย่ งการใชค วาม รนุ แรง รนุ แรงในการแกป ญหา วิธีหลีกเลีย่ งการใชค วามรุนแรง ๓. วิเคราะหอ ิทธพิ ลของสื่อตอ อิทธพิ ลของสื่อตอพฤติกรรมสุขภาพและ พฤติกรรมสขุ ภาพและความรุนแรง ความรนุ แรง (คลปิ วดิ ีโอ การทะเลาะวิวาท อินเทอรเ น็ต เกม ฯลฯ) ๔. วิเคราะหค วามสมั พันธข องการดืม่ ความสัมพันธข องการดื่มเคร่ืองดื่มท่มี ี เครื่องด่ืมท่มี ีแอลกอฮอลตอสุขภาพ แอลกอฮอลต อสุขภาพและการเกดิ อุบัตเิ หตุ และการเกดิ อุบตั ิเหตุ ๕. แสดงวิธีการชวยฟน คืนชีพอยาง วธิ ีการชว ยฟน คืนชพี ถูกวธิ ี อภิธานศพั ท กลไกของรา งกายทใ่ี ชในการเคล่ือนไหว (Body Mechanism)
กระบวนการตามธรรมชาติในการเคลือ่ นไหวสว นตาง ๆ ของรา งกายตามลกั ษณะโครงสราง หนาที่ และ การทํางานรวมกันของขอตอ กลามเนื้อ กระดูกและระบบประสาทท่ีเกี่ยวของภายใตขอบขาย เงื่อนไข หลกั การ และปจจัยดานชีวกลศาสตรที่มีผลตอการเคล่ือนไหว เชน ความม่ันคง (Stability) ระบบ คาน (Leverage) การเคล่อื น (Motion) และแรง (Force) การเคล่ือนไหวเฉพาะอยาง (Specialized Movement) การผสมผสานกันระหวางทักษะยอยของทักษะการเคลื่อนไหวพน้ื ฐานตาง ๆ การออกกําลังกาย การเลนเกม และการเลน กฬี าตา ง ๆ ซึง่ มีความจาํ เปนสาํ หรบั กจิ กรรมทางกาย เชน การขวางลูกซอฟทบอล ตองอาศัยการ ผสมผสานของทกั ษะการสไลด (การเคล่ือนไหวแบบเคล่ือนท่ี) การขวาง (การเคลื่อนไหวแบบประกอบอุปกรณ) การบดิ ตัว (การเคลือ่ นไหวแบบไมเ คลื่อนท)ี่ ทกั ษะท่ีทําบางอยางยิ่งมีความซับซอนและตองใชการผสมผสานของ ทกั ษะการเคลื่อนไหวพ้นื ฐานหลาย ๆ ทกั ษะรวมกนั การเคลือ่ นไหวในชวี ติ ประจาํ วัน (Daily Movement) ดําเนินชีวิต รูปแบบหรอื ทักษะการเคลอื่ นไหวรางกายในอิรยิ าบถตาง ๆ ท่บี ุคคลท่วั ไปใชใ นการ การยืน กม นั่ง ไมว าเพอื่ การประกอบกจิ วตั รประจําวนั การทํางาน การเดินทางหรอื กิจกรรมอ่ืน ๆ เชน เดนิ วง่ิ โหนรถเมล ยกของหนกั ปน ปา ย กระโดดลงจากทส่ี ูง ฯลฯ การเคลอ่ื นไหวพืน้ ฐาน (Fundamental Movements) ทักษะการเคลื่อนไหวรางกายที่จําเปนสําหรับชีวิตและการดําเนินชีวิตของมนุษย ในการปฏิบัติกิจกรรม ตาง ๆ ไดอยางมีประสิทธิภาพ เปนทักษะที่มีการพัฒนาในชวงวัยเด็ก และจะเปนพื้นฐานสําหรับการประกอบ กิจกรรมตาง ๆ เมื่อเจริญวัยสูงข้ึน ตลอดจนเปนพื้นฐานของการ มีความสามารถในการเคลื่อนไหว โดยเฉพาะ อยางยิ่งในการเลนกีฬา การออกกําลังกาย และการประกอบกิจกรรมนันทนาการ การเคลื่อนไหวพื้นฐาน สามารถแบงออกไดเ ปน ๓ ประเภท คอื ๑. การเคลอ่ื นไหวแบบเคลอื่ นที่ (Locomotor Movement) หมายถึง ทักษะการเคล่ือนไหว ท่ีใชใน การเคลือ่ นรางกายจากท่ีหน่งึ ไปยงั อกี ท่หี นงึ่ ไดแก การเดิน การว่ิง การกระโดด สลับเทา การกระโจน การ สไลด และการว่ิงควบมา ฯลฯ หรือการเคล่ือนที่ในแนวด่ิง เชน การกระโดด ทักษะการเคล่ือนไหวเหลาน้ี เปนพ้ืนฐานของการทํางานประสานสัมพันธทางกลไกแบบไมซับซอน และเปนการเคล่ือนไหวรางกายท่ีใช กลามเนื้อมดั ใหญ ๒. การเคลื่อนไหวแบบอยูกับที่ (Nonlocomotor Movement) หมายถึง ทักษะการเคลื่อนไหวที่ ปฏิบัติโดยรางกายไมมีการเคล่ือนท่ีของรางกาย ตัวอยางเชน การกม การเหยียด การผลักและดัน การบิดตัว การโยกตวั การไกวตัว และการทรงตวั เปนตน
๓. การเคลื่อนไหวแบบประกอบอุปกรณ (Manipulative Movement) เปนทักษะการเคล่ือนไหวที่มี การบังคับหรือควบคุมวัตถุ ซึ่งสวนใหญจะเก่ียวของกับการใชมือและเทา แตสวนอื่น ๆ ของรางกายก็สามารถ ใชได เชน การขวาง การตี การเตะ การรบั เปนตน การจดั การกับอารมณและความเครียด (Emotion and Stress Management) วิธีควบคุมอารมณความเครียดและความคับของใจ ที่ไมเปนอันตรายตอตนเองและผูอ่ืน แลวลงมือ ปฏิบัตอิ ยา งเหมาะสม เชน ทําสมาธิ เลน กฬี า การรวมกิจกรรม นันทนาการ การคลายกลามเนื้อ (muscle relaxation) การชวยฟนคืนชพี (Cardiopulmonary Resuscitation = CPR) การชวยชีวิตเบื้องตนกอนสงตอใหแพทยในกรณีผูปวยหัวใจหยุดเตน โดยการนวดหัวใจและผายปอดไป พรอ ม ๆ กัน การดแู ลเบื้องตน (First Care) การใหก ารดแู ลสุขภาพผูปว ยในระยะพักฟนและ / หรอื การปฐมพยาบาล การพฒั นาทีย่ ัง่ ยืน (Sustainable Development) การพัฒนาท่ีเปนองครวมของความเปนมนุษยตามแนวทางของพระธรรมปฏก (ประยุทธ ปยุตโต) เปนการ พัฒนาทีเ่ ปน บูรณาการ คือ ทําใหเกดิ เปนองคร วมหมายความวา องคประกอบทั้งหลาย ที่เก่ียวของ จะตองประสานกันครบทั้งรางกาย จิตใจ อารมณ สังคม และจิตวิญญาณ และมีดุลยภาพ สอดคลองกับ กฎเกณฑของธรรมชาติ การละเลน พื้นเมอื ง (Folk Plays) กิจกรรมเลนดั้งเดิมของคนในชุมชนแตละทองถิ่น ซึ่งเปนสวนหน่ึงของการดําเนินชีวิตหรือวิถีชีวิต เพ่ือ เปนการผอนคลายอารมณ ความเครียด และสรางเสริมใหมีกําลังกายแข็งแรง สติปญญาดี จิตใจเบิกบาน สนุกสนาน อันกอใหเกิดความสัมพันธที่ดีตอกัน และเปนสวนหนึ่งของวัฒนธรรม เชน กิจกรรมการเลนของ ชุมชนทองถ่ิน ว่ิงเปยว ชักเยอ ขี่มาสงเมือง ตีจับ มอญซอนผา รีๆขาวสาร ว่ิงกระสอบ สะบา กระบ่ี กระบอง มวยไทย ตะกรอ วง ตะกรอ ลอดบว ง กจิ กรรมเขาจังหวะ (Rhythmic Activities) การแสดงออกของรางกาย โดยการเคลื่อนไหวสวนตาง ๆ ของรางกายใหเขากับอัตราความ ชา – เร็ว ของตวั โนต
กิจกรรมนนั ทนาการ (Recreation Activities) กิจกรรมที่บุคคลไดเลือกทําหรือเขารวมดวยความสมัครใจในเวลาวาง และผลที่ไดรับเปนความพึงพอใจ ไมเปน ภยั ตอ สังคม กจิ กรรมรับนาํ้ หนักตนเอง (Weight Bearing Activities) กิจกรรมการออกกําลังกายที่มีการเคล่ือนไหวบนพื้น เชน การเดิน การวิ่ง การกระโดดเชือก ยิมนาสตกิ การเตน ราํ หรือการเตนแอโรบิก โดยกลามเน้ือสวนที่รับนํ้าหนักตองออกแรงกระทํากับนํ้าหนักของ ตนเองในขณะปฏิบตั กิ จิ กรรม กีฬาไทย (Thai Sports) กีฬาทมี่ ีพื้นฐานเชื่อมโยงกับวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของทองถิ่นและสังคมไทย เชน กระบี่กระบอง มวย ไทย ตะกรอ กีฬาสากล (International Sports) กีฬาที่เปนท่ียอมรับจากมวลสมาชิกขององคกรกีฬาระดับนานาชาติใหเปนชนิดกีฬาท่ีบรรจุอยูในเกมการ แขง ขัน เชน ฟตุ บอล วอลเลยบอล เทนนิส แบดมนิ ตนั เกณฑส มรรถภาพทางกาย(Physical Fitness Reference) คามาตรฐานที่ไดกําหนดขึ้น (จากการศึกษาวิจัยและกระบวนการสถิติ) เพ่ือเปนดัชนีสําหรับประเมิน เปรียบเทียบวาบุคคลท่ีไดรับคะแนน หรือคาตัวเลข (เวลา จํานวน ครั้ง น้ําหนัก ฯลฯ) จากการทดสอบ สมรรถภาพทางกายแตละรายการทดสอบนั้น มีสมรรถภาพทางกายตามองคประกอบดังกลาวอยูในระดับ คุณภาพใด โดยทว่ั ไปแลว นิยมจดั ทาํ เกณฑใน ๒ ลกั ษณะ คอื ๑. เกณฑป กติ (Norm Reference) เปน เกณฑท ี่จดั ทาํ จากการศกึ ษากลุมประชากร ที่จําแนกตามกลุม เพศและวยั เปน หลกั สว นใหญแ ลวจะจดั ทาํ ในลกั ษณะของเปอรเ ซน็ ไทล ๒. เกณฑมาตรฐาน (Criterion Reference) เปนระดับคะแนนหรือคามาตรฐานที่กําหนดไวลวงหนา สาํ หรับแตล ะราย การทดสอบเพื่อเปนเกณฑการตัดสินวาบุคคลที่รับการทดสอบ มีสมรรถภาพ หรือความสามารถผา นตามเกณฑทไี่ ดก ําหนดไวหรือไม มไิ ดเปน การเปรียบเทียบกับบุคคลอนื่ ๆ ความคิดรวบยอดเกย่ี วกับการเคลือ่ นไหว (Movement Concepts) ความสมั พันธระหวา งขนาด จังหวะ เวลา พ้ืนที่ และทศิ ทางในการเคลอื่ นไหวรา งกาย
ความเขาใจถึงความเกี่ยวของเชื่อมโยง และความพอเหมาะพอดีระหวางขนาดของแรงที่ใช ในการ เคลื่อนไหวรางกายหรือวัตถุ ดวยหวงเวลา จังหวะและทิศทางที่เหมาะสมภายใตขอจํากัดของพ้ืนที่ที่มีอยู และ สามารถแปรความเขา ใจดงั กลา วทั้งหมดไปสกู ารปฏิบัตกิ ารเคลื่อนไหวในการเลน หรอื แขง ขันกฬี า ความเสย่ี งตอ สขุ ภาพ (Health Risk) การประพฤติปฏบิ ตั ิท่อี าจนาํ ไปสูก ารเกดิ อนั ตรายตอชวี ติ และสขุ ภาพของตนเองและผูอ่ืน เชน การขับรถ เรว็ การกินอาหารสุก ๆ ดิบ ๆ ความสําสอนทางเพศ การมีนํ้าหนักตัวเกิน การขาด การออก กําลังกาย การสูบบหุ รี่ การด่มื สรุ า การใชย าและสารเสพติด คานยิ มทางสงั คม (Health Value) คุณสมบัติของส่ิงใดก็ตาม ซ่ึงทําใหสิ่งน้ันเปนประโยชนนาสนใจ ส่ิงท่ีบุคคลยึดถือในการตัดสินใจและ กําหนดการกระทําของตนเองเกย่ี วกบั พฤติกรรมสขุ ภาพ คณุ ภาพชีวติ (Quality of Life) ความรับรูหรือเขาใจของปจเจกบุคคลที่มีตอสถานภาพชีวิตของตนเองภายใตบริบทของระบบวัฒนธรรม และคา นิยมทีเ่ ขาใชชีวิตอยู และมีความเช่ือมโยงกับจุดมุงหมาย ความคาดหวัง มาตรฐาน รวมท้ังความกังวล สนใจที่เขามีตอสิ่งตาง ๆ คุณภาพชีวิตเปนมโนคติท่ีมีขอบเขตกวางขวาง ครอบคลุมเร่ืองตาง ๆ ที่สลับซับซอน ไดแก สุขภาพทางกาย สภาวะทางจิต ระดับความเปนตัวของตัวเอง ความสัมพันธตาง ๆ ทางสังคม ความ เชื่อสวนบุคคล และสมั พนั ธภาพทด่ี ีตอ สิ่งแวดลอม จิตวญิ ญาณในการแขง ขนั (Competitive Spiritual) ความมุงมั่น การทุมเทกําลังกาย กําลังใจ ความรู ความสามารถในการแขงขัน และรวมมืออยางสันติ เต็มความสามารถ เพือ่ ใหไ ดมาซึง่ ผลที่ตนเองตอ งการ ทักษะชีวติ (Life Skills) เปนคุณลักษณะหรือความสามารถเชิงสังคมจิตวิทยา (Psychosocial Competence) และเปน ความสามารถทางสติปญ ญา ที่ทุกคนจําเปนตองใชในการเผชิญสถานการณตาง ๆ ท่ีเกิดข้ึน ใน ชีวติ ประจําวันไดอ ยางมีประสิทธิภาพ สามารถพัฒนาขึ้นไดดวยการฝกและกระทําซ้ํา ๆ ใหเกิดความคลองแคลว เคยชิน จนเปน ลักษณะนิสยั ประกอบดว ยทักษะตา ง ๆ ดังนี้ คือ การรูจักตนเอง เขาใจตนเองและเห็นคุณคา ของตนเอง การรูจักคิดอยางมีวิจารณญาณและคิดสรางสรรค การรูจักคิดตัดสินใจและแกปญหา การรูจัก แสวงหาและใชขอมูลความรู การส่ือสารและการสรางสัมพันธภาพกับผูอื่น การจัดการกับอารมณและ ความเครียด การปรับตัวทามกลางการเปลี่ยนแปลง การตั้งเปาหมาย การวางแผนและ ดาํ เนนิ การตามแผน ความเหน็ ใจผูอ่นื ความรับผดิ ชอบตอ สังคมและซาบซง้ึ ในสงิ่ ทดี่ ีงามรอบตัว ธงโภชนาการ (Nutrition Flag) เปน เครื่องมอื ทช่ี วยอธิบายและทําความเขาใจโภชนบัญญัติ ๙ ประการ เพ่ือนําไปสูการปฏิบัติ โดยกําหนด เปน ภาพ “ธงปลายแหลม” แสดงกลุมอาหารและสัดสวนการกนิ อาหารในแตละกลมุ มากนอยตามพ้ืนท่ี
สังเกตไดชัดเจนวา ฐานใหญดานบนเนนใหกินมากและปลายธงขางลางบอกใหกิน นอย ๆ เทาที่จําเปน โดยมีฐานมาจากขอ ปฏิบตั ิการบรโิ ภคอาหารเพื่อสุขภาพทดี่ ขี องคนไทย หรือ โภชนบญั ญัติ ๙ ประการ คือ ๑. กินอาหารครบ ๕ หมู แตละหมใู หหลากหลายและหมนั่ ดแู ลนํา้ หนกั ตวั ๒. กนิ ขา วเปน อาหารหลกั สลับกับอาหารประเภทแปง เปน บางม้ือ ๓. กินพืชผกั ใหม ากและกินผลไมเปนประจํา ๔. กินปลา เนือ้ สตั วไมต ิดมัน ไข และถั่วเมลด็ แหงเปน ประจาํ ๕. ดืม่ นมใหเหมาะสมตามวัย ๖. กนิ อาหารทม่ี ีไขมนั แตพ อควร ๗. หลกี เล่ยี งการกินอาหารรสหวานจดั และเคม็ จดั ๘. กินอาหารทสี่ ะอาด ปราศจากการปนเปอ น ๙. งดหรอื ลดเคร่อื งดืม่ ทมี่ ีแอลกอฮอล น้ําใจนกั กีฬา(Spirit) เปน คณุ ธรรมประจําใจของการเลน รวมกัน อยรู ว มกัน และมชี ีวติ อยูรวมกันในสังคม ได อยางปกติสุขและมีประสิทธิภาพ พฤติกรรมที่แสดงถึงความมีน้ําใจนักกีฬา เชน การมีวินัย เคารพกฎกติกา รแู พ รชู นะ รูอ ภัย บริการสุขภาพ (Health Service) บรกิ ารทางการแพทยแ ละสาธารณสุขทง้ั ของรฐั และเอกชน ประชาสังคม (Civil Society) เครือ ขาย กลุ ม ช มร ม ส มาค ม มู ล นิธิ ส ถาบัน อ งคกร ห รือชุ มช นท่ี มีกิจ กรร ม การเคล่ือนไหวทางสังคม เพ่อื ประโยชนรว มกันของกลมุ ผลิตภัณฑส ุขภาพ (Health Products) ยา เครือ่ งสาํ อาง อาหารสําเรจ็ รูป เคร่ืองปรุงรสอาหาร อาหารเสริม วติ ามิน พฤตกิ รรมเบย่ี งเบนทางเพศ (Sex Abuse) การประพฤติปฏิบัติใด ๆ ที่ไมเปนไปตามธรรมชาติทางเพศตนเอง เชน มีจิตใจรักชอบในเพศเดียวกัน การแตง ตวั หรอื แสดงกริ ยิ าเปน เพศตรงขา ม พฤติกรรมสุขภาพ (Health Behaviour) การปฏิบัติหรือกิจกรรมใด ๆ ในดานการปองกัน การสรางเสริม การรักษาและการฟนฟูสุขภาพ อันมี ผลตอสภาวะทางสขุ ภาพของบุคคล พฤติกรรมเสยี่ ง (Risk Behaviour) รูปแบบจําเพาะของพฤติกรรม ซ่ึงไดรับการพิสูจนแลววา มีความสัมพันธกับการเพ่ิมโอกาส ที่จะ ปว ยจากโรคบางชนิดหรอื การเสือ่ มสขุ ภาพมากขึน้ พลังปญญา (Empowerment)
กระบวนการสรางเสริมศักยภาพแกบุคคลและชุมชนใหเปนผูสนใจใฝรู และมีอํานาจ ใน การคิด การตัดสินใจ การแกปญหาดวยชุมชนเองไดเปนสวนใหญ นอกจากน้ันบุคคลและชุมชน ยัง สามารถควบคุมสภาพแวดลอมท่ีมีผลกระทบตอปญหาสุขภาพใหอยูในสภาพท่ีเอ้ือตอการสรางเสริมและพัฒนา สขุ ภาพ ภาวะทุพโภชนาการ (Malnutrition) การขาดสารอาหารทจ่ี าํ เปนตอ การเจริญเติบโตและพฒั นาการของเดก็ ทาํ ใหมผี ลกระทบตอ สุขภาพ ภาวะผนู ํา (Leadership) การมีคุณลักษณะในการเปนหัวหนา สามารถชักชวนและชี้นําสมาชิกในกลุมรวมมือรวมใจกันปฏิบัติงาน ใหสําเรจ็ ลลุ ว งไปดวยดี ภูมปิ ญ ญาไทย (Thai Wisdom) สติปญญา องคความรูและคานิยมที่นํามาใชในการดําเนินชีวิตไดอยางเหมาะสม เปนมรดกทาง วฒั นธรรมทีเ่ กดิ จากการส่ังสมประสบการณ ความรูแขนงตาง ๆ ของบรรพชนไทยนับแตอดีต สอดคลองกับวิถี ชีวิต ภูมิปญญาไทย จึงมีความสําคัญตอการพัฒนาชีวิตความเปนอยูของคนไทย ทั้งดานเศรษฐกิจ สงั คม ลักษณะของภูมิปญญาไทย มอี งคป ระกอบตอไปน้ี ๑. คติ ความเช่อื ความคดิ หลกั การท่เี ปน พนื้ ฐานขององคความรูท เี่ กิดจากส่งั สมถายทอดกนั มา ๒. ศิลปะ วัฒนธรรม และขนบธรรมเนียมประเพณี ๓. การประกอบอาชพี ในแตละทอ งถนิ่ ท่ไี ดร ับการพฒั นาใหเ หมาะสมกบั สมัย ๔. แนวคิด หลักปฏิบัติ และเทคโนโลยีสมัยใหมที่นํามาใชในชุมชน ซ่ึงเปนอิทธิพลของความกาวหนา ทางวทิ ยาศาสตรและเทคโนโลยี ตัวอยางภูมิปญญาไทยท่ีเก่ียวของกับสุขภาพ เชน การแพทยแผนไทย สมุนไพร อาหารไทย ยาไทย ฯลฯ แรงขบั ทางเพศ (Sex Drive) แรงขับที่เกิดจากสญั ชาตญาณทางเพศ ลวงละเมดิ ทางเพศ (Sexual Abuse) การใชคาํ พดู การจับ จบู ลูบ คลาํ และ / หรอื รว มเพศ โดยไมไ ดรบั การยนิ ยอมจาก ฝาย ตรงขาม โดยเฉพาะกับผูเ ยาว สติ (Conscious) ความรูสึกตัวอยูเสมอในการรับรูส่ิงตาง ๆ การใหหลักการและเหตุผลในการปองกัน ยับย้ังช่ังใจ และ ควบคุมตนเองเพื่อไมใหค ดิ ผิดทาง ไมห ลงลมื ไมเครยี ด ไมผดิ พลาด กอใหเ กิดพฤติกรรมที่ถูกตองดงี าม สมรรถภาพกลไก (Motor Fitness) หรอื สมรรถภาพเชิงทกั ษะปฏบิ ัติ (Skill - Related Physical Fitness)
ความสามารถของรางกายที่ชวยใหบุคคลสามารถประกอบกิจกรรมทางกาย โดยเฉพาะอยางยิ่งการเลน กฬี าไดด ี มอี งคประกอบ ๖ ดา น ดังน้ี ๑. ความคลอง (Agility) หมายถึง ความสามารถในการเปล่ียนทิศทางการเคลื่อนที่ไดอยางรวดเร็วและ สามารถควบคมุ ได ๒. การทรงตัว (Balance) หมายถึง ความสามารถในการรักษาดุลของรางกายเอาไวได ทั้ง ในขณะอยูกบั ทแี่ ละเคลื่อนท่ี ๓. การประสานสัมพันธ (Co – ordination) หมายถึง ความสามารถในการเคลื่อนไหวไดอยางราบร่ืน กลมกลนื และมปี ระสิทธิภาพ ซึง่ เปน การทาํ งานประสานสอดคลอ งกนั ระหวา งตา-มอื -เทา ๔. พลังกลา มเน้ือ (Power) หมายถงึ ความสามารถของกลามเนื้อสวนหนึ่งสวนใดหรือ หลาย ๆ สวนของรางกายในการหดตัวเพ่ือทํางานดวยความเร็วสูง แรงหรืองานท่ีไดเปนผลรวมของความแข็งแรงและ ความเรว็ ทใี่ ชในชว งระยะเวลาน้ัน ๆ เชน การยนื อยกู บั ท่ี กระโดด การทุม น้าํ หนัก เปนตน ๕. เวลาปฏิกิรยิ าตอบสนอง (Reaction time) หมายถงึ ระยะเวลาที่รา งกายใชในการตอบสนองตอส่ิงเรา ตาง ๆ เชน แสง เสียง สัมผสั ๖. ความเรว็ (Speed) หมายถึง ความสามารถในการเคลอ่ื นทจี่ ากทหี่ น่ึงไปยังอกี หนึ่งไดอยา งรวดเร็ว สมรรถภาพทางกาย (Physical Fitness) ความสามารถของระบบตาง ๆ ของรา งกาย ในการทํางานอยา งมีประสิทธภิ าพและประสิทธิผล บุคคลที่ มสี มรรถภาพทางกายดีน้นั จะสามารถประกอบกจิ กรรมในชีวิตประจําวันไดอยางกระฉับกระเฉง โดยไมเหนื่อยลา จนเกินไปและยงั มีพลงั งานสาํ รองมากพอ สําหรับกจิ กรรมนันทนาการหรือกรณีฉุกเฉิน ในปจจุบันนักวิชาชีพดาน สุขศึกษาและพลศึกษาไดเห็นพองตองกันวา สมรรถภาพทางกายสามารถจัดกลุมไดเปนสมรรถภาพทางกายเพ่ือ สุขภาพ (Health – Related Physical Fitness) และหรือสมรรถภาพกลไก (Motor Fitness) สมรรถภาพ เชงิ ทักษะปฏิบัติ (Skill – Related Physical Fitness) สมรรถภาพทางกายเพื่อสขุ ภาพ (Health – Related Physical Fitness) ความสามารถของระบบตาง ๆ ในรางกายประกอบดวย ความสามารถเชิงสรีรวิทยาดานตาง ๆ ท่ีชวย ปองกันบุคคลจากโรคท่ีมีสาเหตุจากภาวะการขาดการออกกําลังกาย นับเปนปจจุบันหรือตัวบงช้ีสําคัญของการมี สุขภาพดี ความสามารถหรือสมรรถนะเหลานี้ สามารถปรับปรุงพัฒนาและคงสภาพได โดยการออกกําลังกายอยาง สมาํ่ เสมอ สมรรถภาพทางกายเพอ่ื สขุ ภาพมอี งคป ระกอบดงั นี้ ๑. องคประกอบของรางกาย (Body Composition) ตามปกติแลวในรางกายมนุษยประกอบดวย กลามเน้ือ กระดูก ไขมัน และสวนอ่ืน ๆ แตในสวนของสมรรถภาพทางกายน้ัน หมายถึง สัดสวนปริมาณ ไขมนั ในรา งกายกบั มวลรางกายทีป่ ราศจากไขมัน โดยการวัดออกมาเปนเปอรเซ็นตไ ขมนั (%fat) ดว ยเคร่อื ง ๒. ความทนทานของระบบไหลเวียนโลหิต (CardiorespiratoryEndurance) หมายถึง สมรรถนะเชิง ปฏิบัติของระบบไหลเวียนโลหิต (หัวใจ หลอดเลือด) และระบบหายใจในการลําเลียงออกซิเจนไปยังเซลล กลามเน้ือ ทําใหรางกายสามารถยืนหยัดท่ีจะทํางานหรือออกกําลังกายท่ีใชกลามเน้ือมัดใหญเปนระยะเวลา ยาวนานได ๓. ความออนตวั หรอื ความยดื หยุน (Flexibility) หมายถึง พิสัยของการเคล่ือนไหวสูงสุดเทาท่ีจะทําได ของขอ ตอหรอื กลุม ขอตอ
๔. ความทนทานหรอื ความอดทนของกลามเนอื้ (Muscular Endurance) หมายถึง ความสามารถของ กลามเน้ือมัดใดมัดหนึ่งหรือกลุมกลามเนื้อ ในการหดตัวซ้ํา ๆ เพ่ือตานแรงหรือความสามารถในการคงสภาพการ หดตวั คร้ังเดียวไดเปนระยะเวลายาวนาน ๕. ความแข็งแรงของกลามเน้ือ (Muscular Strength) หมายถึง ปริมาณสูงสุดของแรง ท่ี กลามเนื้อมดั ใดมัดหนงึ่ หรอื กลุม กลา มเน้ือสามารถออกแรงตา นทานได ในชว งการหดตัว ๑ ครงั้ สุขบญั ญัตแิ หง ชาติ (National Health Disciplines) ขอ กําหนดทเ่ี ด็กและเยาวชน ตลอดจนประชาชนท่วั ไป พงึ ปฏบิ ัติอยา งสมํา่ เสมอ จนเปนสุขนิสัย เพ่ือให มีสขุ ภาพดที งั้ รา งกาย จิตใจ และสงั คม ซ่งึ กําหนดไว ๑๐ ประการ ดงั นี้ ๑. ดแู ลรกั ษารางกายและของใชใ หสะอาด สี ๒. รกั ษาฟน ใหแ ขง็ แรงและแปรงฟนทกุ วนั อยา งถูกตอ ง ๓. ลา งมือใหสะอาดกอนกนิ อาหารและหลังการขับถาย ๔. กินอาหารสุก สะอาด ปราศจากสารอันตราย และหลีกเลี่ยงอาหารรสจัด ฉดู ฉาด ๕. งดบุหรี่ สรุ า สารเสพตดิ การพนนั และการสําสอ นทางเพศ ๖. สรา งความสัมพนั ธในครอบครวั ใหอบอุน ๗. ปองกนั อบุ ตั ิภยั ดว ยการไมประมาท ๘. ออกกาํ ลังกายสมํ่าเสมอและตรวจสุขภาพประจาํ ป ๙. ทําจิตใจใหร าเริงแจม ใสอยเู สมอ ๑๐.มสี าํ นกึ ตอสวนรวม รว มสรา งสรรคสังคม สขุ ภาพ (Health) สุขภาวะ (Well – Being หรือ Wellness) ท่ีสมบูรณและเช่ือมโยงกันเปนองครวมอยางสมดุลทั้งมิติ ทางจติ วิญญาณ (มโนธรรม) ทางสงั คม ทางกาย และทางจิต ซ่ึงมิไดหมายถึงเฉพาะความ ไมพิการและ ความไมม ีโรคเทา นน้ั สุนทรียภาพของการเคล่ือนไหว (Movement Aesthetic) ศลิ ปะและความงดงามของทวงทาในการเคล่ือนไหวรางกายในอิริยาบถตาง ๆ ซ่ึงเปนผลมาจากความคิด สรางสรรคในการออกแบบทาทางการเคลื่อนไหวและการฝกฝนจนเกิดความชํานาญ สามารถแสดงออกมาเปน ความกลมกลืนและตอเนือ่ ง แอโรบิก (Aerobic) กระบวนการสรางพลังงานแบบตองใชอากาศ ซ่ึงในท่ีน้ี หมายถึง ออกซิเจน (Aerobic -energe delivery) ในการสรางพลังงานของกลา มเนือ้ เพ่ือทาํ งานหรือเคล่อื นไหว นั้น กลามเน้ือจะมีวิธีการ ๓ แบบท่ี จะไดพลังงานมา แบบที่ ๑ เปน การใชพ ลังงานท่ีมสี าํ รองอยูใ นกลา มเน้อื ซึง่ จะใชไ ดใ นเวลาไมเ กิน ๓ วนิ าที แบบท่ี ๒ การสังเคราะหพลังงานโดยไมใชออกซิเจน (Anaerobic energy delivery) ซงึ่ ใชไ ดไมเกิน ๑๐ วนิ าที แบบที่ ๓ การสังเคราะหส ารพลังงาน โดยใชออกซเิ จน ซงึ่ จะใชพ ลังงานไดร ะยะเวลานาน
Search
Read the Text Version
- 1 - 25
Pages: