บทที่ 8 การเลือกใช้สื่อประกอบการนำเสนองาน

Speaking and Presentation Artsการเลอื กใชส้ อ่ื ประกอบการนาเสนอ อาจารย์ ดร.วีระ สภุ ะ [email protected]

ความสาคัญของส่ือที่ใช้ในการนาเสนองาน การนาเสนองานท่ดี นี ้ัน นอกจากผ้พู ูดมวี ธิ กี ารพดู ทด่ี ี เตรียมเน้อื หา อย่างครบถ้วน มลี ีลานาเสนอท่นี ่าสนใจ แต่หากปราศจากการใช้ส่อื หรือ โสตทศั นูปกรณ์ (Audio Visual Aids) เข้าช่วย กจ็ ะทาให้การ นาเสนองานน้นั ด้อยประสทิ ธภิ าพไปมาก

ความสาคัญของส่ือท่ีใช้ในการนาเสนองาน1. สามารถดงึ ดดู ความสนใจได้2. ช่วยให้เข้าใจเน้ือหาได้ดขี ้นึ3. รักษาระดบั ความสนใจ4. สร้างความพึงพอใจ

สื่อสามารถดึงดดู ความสนใจได้ เสยี งผู้นาเสนออย่างเดียวไม่พอเพียงท่จี ะรักษาระดับ ความสนใจของผู้ฟังได้ตลอดเวลา แม้จะมีทกั ษะการ นาเสนอท่ดี เี พียงใดกต็ าม หากมอี ุปกรณอ์ ่นื ๆ ช่วยเสริมการนาเสนอ จะช่วย กระต้นุ ให้ผู้ฟังอยากตดิ ตามการนาเสนอได้มากข้นึ

สื่อช่วยให้เข้าใจเน้ือหาได้ดีข้ึน การใช้คาพดู พรรณนาเน้อื เร่ืองเพียงอย่างเดยี วไม่ใช่วธิ ที ่มี ปี ระสทิ ธภิ าพมากทส่ี ดุ เหมอื นคาพังเพย “สบิ ปากว่า ไม่เทา่ ตาเหน็ สบิ ตาเหน็ ไม่เทา่ มอื คลา” หากใช้ภาพประกอบการนาเสนอ จะทาให้ผ้ฟู ังเข้าใจได้มากข้นึ เช่น กราฟแสดง ยอดขาย แผนภมู อิ งคก์ รแสดงโครงสร้างของหน่วยงาน

สื่อช่วยรักษาระดับความสนใจ คาพูดท่เี ฉียบคมและสะดุดใจผู้ฟังเท่าน้ัน จึงจะ สามารถทาให้เกดิ การจดจาได้ แต่หากประสาทสมั ผสั ได้เหน็ ภาพประกอบจะช่วยให้จดจาได้ดแี ละนานกว่า คนมักจาส่งิ ท่เี หน็ ได้นานกว่าท่ไี ด้ยิน จาส่งิ ท่เี คยจับ ต้องได้นานกว่าส่งิ ท่เี หน็

สื่อช่วยสร้างความพงึ พอใจ คนส่วนมากชอบมองรูปภาพ โดยเฉพาะภาพที่ สสี นั สวยงาม ภาพจึงช่วยดึงดูดความสนใจและสรา้ งความ พึงพอใจไดม้ าก

ประเภทของส่ือที่ใช้ประกอบการนาเสนองาน แผนภูมิ (chart)  เคร่ืองฉายภาพข้ามศรีษะ แผนสถิติ (Graph) แผนภาพ (Diagram) (Overhead Projector) แผนท่ี (Map) ของจริง (Object)  เคร่ืองฉายภาพทบึ แสง หุ่นจาลอง (Model) ภาพถ่าย (Photo) (Opaque Projector) ภาพสไลด์ (Slides)  ภาพยนตร์ (Motion picture)  วดี ทิ ศั น์ (Video)  Visualizer  คอมพวิ เตอร์ (Computer)

แผนภมู ิ (chart) ใชส้ าหรบั อธิบายความสมั พนั ธร์ ะหว่างสิง่ ต่าง ๆ เกีย่ วกบั การเปรียบเทียบ การพฒั นา การเปลีย่ นแปลงหรือแนวคิด ขอ้ เท็จจริง เช่น แผนภูมิแสดงสายงานขององคก์ ร

แผนสถิติ (Graph)เพอื่ เผยแพร่ขอ้ มูลจานวนมาก ๆ ช่วยใหเ้ ขา้ ใจขอ้ มูลสถติ ิตวั เลขไดง้ ่าย ใชแ้ สดงความสมั พนั ธข์ องปริมาณที่เปลีย่ นแปลงไปตามลาดบั เวลา หรือเปรียบเทียบชดุ ขอ้ มูลต่าง ๆ ทศิ ทศิ ตะวนั ออก ตะวนั ออก , 13% , 13% ทศิ ทศิ ตะวนั ออก ตะวนั ออก , 57% , 17% ช่ วงที่ 1ช่ วงที่ 2ช่ วงที่ 3ช่ วงที่ 4

แผนภาพ (Diagram) แสดงถงึ ความสมั พันธร์ ะหว่างกนั ของส่วนต่าง ๆ ไปส่สู ่วนรวมท้งั หมด การนาเสนองานบางโอกาสอาจต้องใช้แผนภาพอธบิ ายประกอบให้ผ้ฟู ังเข้าใจมากข้นึ นยิ มใช้คอมพิวเตอร์ช่วยสร้างแผนภาพท่มี คี วามสลับซบั ซ้อนมาก ๆ

แผนที่ (Map) เป็ นทศั นวสั ดุพิเศษ ทีส่ ามารถใชท้ าหนา้ ทีไ่ ดห้ ลายอย่าง เช่น การอธิบายดา้ นภูมศิ าสตร์ จนถงึ แผนทีป่ ระเภททีแ่ สดง รายละเอียดซบั ซอ้ นข้ ึน

ของจริง (Object) หากสามารถมีของจริงประกอบการ นาเสนอได้ จะเกดิ ผลดตี ่อการ นาเสนอน้นั ๆ แต่ของจริงอาจมี ข้อจากดั ท่บี างคร้ังขนาดใหญ่หรือเลก็ เกนิ ไป เช่น นาเสนอเร่ืองสนามแข่งขนั กฬี า

ห่นุ จาลอง (Model) เป็นส่งิ ท่จี าลองจากของจริง อาจใหญ่หรือเลก็ กว่าของ จริงได้ หากของจริงขนาดเลก็ มากจนมองไม่เหน็ ต้องทา หุ่นจาลองให้ใหญ่กว่าของจริงเพ่ือมองเหน็ เป็นต้น

ภาพถ่าย (Photo) เป็นภาพท่ไี ด้จากฟิ ล์มเนกาทฟี ท่ถี ่ายจากกล้องถ่ายภาพ แล้วนามาล้างอดั ขยาย เพ่ือให้ได้ ภาพโพสทิ ฟี ตามต้องการ อาจเป็นภาพสหี รือขาวดากไ็ ด้ การใช้ภาพถ่ายในการนาเสนอต้องใช้ภาพถ่ายท่ขี นาดใหญ่พอควร เพ่ือให้ผู้ฟังมองเหน็ ชดั เจน แต่ส้นิ เปลอื งค่าใช้จ่ายสงู

ภาพสไลด์ (Slides) เป็นภาพโปร่งใสท่ที ามาจากฟิ ล์มโพสทิ ฟี ขนาด 35 มม. สามารถดงึ ดดู ความน่าสนใจ ได้คล้ายภาพยนตร์ ต่างกนั เพียงสไลดเ์ ป็นภาพน่ิงท่ฉี ายทลี ะภาพ สามารถเดนิ หน้า/ถอย หลัง/หยุด/แช่ภาพท่ตี ้องการประกอบการอธบิ ายได้สะดวก

เคร่ืองฉายภาพทึบแสง (Opaque Projector) เป็นเคร่ืองฉายภาพจากวสั ดทุ บึ แสงได้ โดยให้สสี นั สวยงามเหมอื นต้นฉบบั ขยายภาพให้ใหญ่ได้ตามต้องการ แต่ตวั เคร่ืองมขี นาดใหญ่ เคล่อื นย้ายลาบาก และ ต้องฉายในห้องทม่ี ดื สนทิ จงึ สามารถเหน็ ภาพได้ชัดเจน

ภาพยนตร์ (Motion Picture) เป็นโสตทศั นูปกรณท์ ่ไี ด้รับความนยิ ม เพราะส่อื สารโดยประสาทสมั ผสั ทางตา ซ่ึงเป็น วธิ ที ่มี ปี ระสทิ ธภิ าพมากทส่ี ดุ และทาให้เกดิ ความประทบั ใจและจดจาได้นาน เคร่ืองฉายภายนตร์ท่นี ิยมแบ่งเป็น 3 ขนาด คอื 1. ภาพยนตร์ขนาด 35 มม. เป็นฟิ ล์มขนาดมาตรฐานสาหรับโรงภาพยนตร์ทว่ั ไป 2. ภาพยนตร์ขนาด 16 มม. เคร่ืองฉายขนาดเลก็ กว่า 35 มม. เคล่ือนย้ายสะดวก 3. ภาพยนตร์ขนาด 8 มม. ใช้น้อยมาก

วีดิทัศน์ หรอื วิดีโอ เป็นเคร่ืองฉายและบนั ทกึ ภาพและเสยี ง ใช้ประกอบการนาเสนองานได้อย่างมี ประสทิ ธภิ าพ ช่วยให้การนาเสนอมนี า้ หนกั มากข้นึ เพราะมองเหน็ ภาพของส่งิ ทก่ี าลัง นาเสนอ ควรคานงึ ถงึ ระบบของเคร่ืองเล่นเทปท่ใี ช้ว่าเป็น PAL หรือ NTSC (ญ่ีป่ นุ / อเมริกา)

เครื่อง Visualizerเป็นเคร่ืองฉายภาพโดยใช้วตั ถุจริงมาวางบนฐานของตวั เคร่ือง ด้านบนมีกล้องขนาดเลก็ คอยจับภาพแล้วฉายภาพท่โี ทรทศั นห์ รือเคร่ือง LCDข้อดี สามารถใช้วัตถุจริงขนาดเลก็แล้วขยายภาพให้ใหญ่ชัดเจนพลิกวตั ถุไป มาขณะอธบิ ายให้ผู้ฟังเหน็ ส่วนประกอบของวตั ถุได้

เคร่ืองคอมพวิ เตอร์ คอมพิวเตอรเ์ ป็ นสือ่ ทีน่ ิยม เพราะสรา้ งงานกราฟฟิ คได้ มาก อปุ กรณท์ ีจ่ าเป็ นมี CPU, คียบ์ อรด์ , จอคอมพวิ เตอร์ โปรแกรมทีใ่ ชน้ าเสนองานคือ Power Point ใชผ้ ลิต ตวั อกั ษร ลายเสน้ แผนภูมิ แผนภาพ เสียงประกอบได้ ปัจจุบนั ใชเ้ ครือ่ งขนาดเล็กแบบกระเป๋ าห้ ิว ภาพจาก คอมพิวเตอรส์ ามารถฉายผ่านจอ LCD เพอื่ ใหไ้ ดภ้ าพขนาด ใหญ่ได้

ข้อควรระวังในการใช้สไลด์จากคอมพวิ เตอร์1. ภาพท่ที าข้นึ มีสสี ว่าง สบายตา อ่านง่าย2. ตวั อกั ษรขนาดใหญ่ ตวั หนา3. ไม่ใช้ตวั อกั ษรเลก็ เพ่ืออดั ข้อมลู ท้งั หมดลงในสไลดแ์ ผ่นดียว4. ใช้สตี ดั กนั ระหว่างสพี ้ืนกบั ตัวหนงั สอื เพ่ือให้อ่านง่าย5. อย่าใส่รปู มากไป เว้นแต่ ภาพน้นั มคี วามเก่ยี วข้องกบั ส่งิ ท่ี นาเสนอ

ข้อแนะนาในการใช้สื่อประกอบการนาเสนองาน1. ผ้นู าเสนอเลอื กส่อื ด้วยความรอบคอบ โดยคานงึ ถงึ ความเหมาะสมและประโยชน์ในการใช้ งาน2. ซ้อมหรือทดลองเคร่ืองก่อนการใช้งานจริง สร้างความค้นุ เคยกบั เคร่ืองมอื3. คานึงถงึ การส่อื ความหมายทช่ี ัดเจน อ่านง่าย ประณตี สะดดุ ตา4. การใช้ส่อื อย่างมปี ระสทิ ธภิ าพ ช่วยให้การพูดสมั ฤทธ์ผิ ล5. ขณะใช้ส่อื ผ้พู ูดต้องพูดกบั ผ้ฟู ังอย่างต่อเน่อื ง โดยไม่หันหลังให้ผ้ฟู ัง ต้องเตรียมส่อื ให้อยู่ ในสภาพพร้อมใช้งาน

คุณประโยชน์ของการใช้สื่อประกอบการนาเสนองาน1. ช่วยดึงดดู และรักษาความสนใจของผู้ฟัง2. ช่วยให้ข้อมลู มลี ักษณะจริงจงั ช่วยให้ผู้ฟังเกดิ ความ เข้าใจง่าย3. ช่วยให้ผู้ฟังมกี ารจดจาได้ดี

สรปุจากการวิจยั ของ Carson พบว่า หากผูฟ้ ังรบั ฟังดว้ ยการพูดอย่างเดียว หลงั จากน้นั 3 วนั จะ จดจาไดเ้ พยี ง 10% หากไดเ้ ห็นภาพอย่างเดยี ว จะจดจาไดถ้ งึ 35% หากไดฟ้ ังการพูด พรอ้ มเห็นภาพประกอบ จะจดจาไดถ้ งึ 65%

จบแล้วครับ อาจารย์ ดร.วีระ สุภะ [email protected]