การถ่ายทอดลักษณะทางพันธุกรรม

การถา่ ยทอดลกั ษณะ ทางพันธกุ รรม





พนั ธุศาสต

ตร์ (Genetics) สาขาวชิ าหน่ึงของชีววทิ ยา ทศ่ี ึกษาถงึ การถ่ายทอดลกั ษณะพนั ธุกรรมจาก รุ่นพ่อแม่ไปยงั รุ่นลูกหลาน และศึกษา ถงึ ความผนั แปรของลกั ษณะ พนั ธุกรรมน้ันๆ

พนั ธุ ขอบเขตของวิชาพนั ธุศาสตร์ 1. ศึกษาสารพนั ธุกรรมทจ่ี ะถ่ายทอดจากช่ัวรุ่นหน 2.ศึกษาการจัดเรียงตวั ของยนี บนโครโมโซมและก การสืบพนั ธ์ุ 3. ศึกษาอทิ ธิพลร่วมระหว่างยนี และบทบาทของส 4. ศึกษาลกั ษณะพนั ธุกรรมของแต่ละบุคคลและปร 5.ศึกษากรรมวิธีในการเพมิ่ ปริมาณดีเอน็ เอหรือกา สิ่งมชี ีวิตต่างๆ

ธศาสตร์ น่ึงไปยงั อกี ชั่วรุ่นหนึ่ง การถ่ายทอดโครโมโซมจากพ่อแม่ไปยงั ลูกหลาน โดย ส่ิงแวดล้อมท่ีมผี ลต่อลกั ษณะของสิ่งมีชีวติ ระชากร ารโคลนยนี การตัดต่อยนี และการถ่ายฝากยนี ใน

พนั ธุ เซล โครงสร้าง เกบ็ ข้อมูล ส่ งผ่านข้อ ในจโี นมไป

ธศาสตร์ ลล์ของสิ่งมชี ีวติ ทุกชนิดประกอบด้วย งพนื้ ฐานสาคญั ที่เรียกว่าดเี อน็ เอ ทาหน้าท่ี ลทางพนั ธุกรรมและเป็ นตวั กลางในการ อมูลทางพนั ธุกรรมทอ่ี ยู่ในรูปของยนี ต่างๆ ปสร้างเป็ นโปรตีน

ส่ิงท่ีควรทราบในกา 1. เซลล์สืบพนั ธ์ุ (Gamete) 2. ลกั ษณะเด่น 3. ลกั ษณะด้อย 4. ยนี (Gene) 5. อลั ลลี (Allele) 6. จโี นไทป์ (Genotype) 7. ฟี โนไทป์ (Phenotype) 8. ฮอมอโลกสั โครโมโซม (Homologous ch 9. ความแปรผนั ทางพนั ธุกรรม

ารศึกษาพนั ธุศาสตร์ hromosome)

สิ่งท่ีควรทราบในกา 1. เซลล์สืบพนั ธ์ุ (Gamete)

ารศึกษาพนั ธุศาสตร์

สิ่งที่ควรทราบในกา 2. ลกั ษณะเด่น (Dominance trait) ลกั ษณ มกั เขยี นแทนด้วยตัวอกั ษรพมิ พ์ใหญ่ A, B 3. ลกั ษณะด้อย (Recessive trait) ลกั ษณะท กว่าลกั ษณะเด่นหรือลกั ษณะทไ่ี ม่แสดงออ b, c

ารศึกษาพนั ธุศาสตร์ ณะทมี่ โี อกาสปรากฏออกมาในรุ่นต่อๆไป B, C ทจี่ ะมโี อกาสแสดงออกในรุ่นต่อไปน้อย อก มกั เขยี นแทนด้วยตัวอกั ษรพมิ พ์เลก็ a,

สิ่งทีค่ วรทราบในกา 4. ยีน (Gene) คือชิ้นส่ วนหนึ่งของ DNA ทคี่ วบคุมลกั ษณะทางพนั ธุกรรม ซ่ึงสามารถถ่ายทอดจากรุ่นหนึ่งไปอีก รุ่ นหนึ่ ง ซ่ึ ง ต า แหน่ งขอ ง ยีนบน โครโมโซม เรียกว่า โลคสั (locus)

ารศึกษาพนั ธุศาสตร์

สิ่งทีค่ วรทราบในกา 5. อลั ลลี (Allele) คอื รูปแบบของยนี ในสิ่งมีชีวิต โดยในส่ิงมีชีวิต Diploid (2n) อัลลีลจะอยู่เป็ นคู่ๆบนตาแหน่ง ของยนี

ารศึกษาพนั ธุศาสตร์

ส่ิงท่คี วรทราบในกา 6. จีโนไทป์ (Genotype) คอื ลกั ษณะของอ - Homozygous dominance หรือ พนั ธ - Homozygous recessive หรือ พนั ธ์ุด้อ - Heterozygous หรือ พนั ธ์ุทาง เช่น A

ารศึกษาพนั ธุศาสตร์ อลั ลลี ในยีน แบ่งเป็ น ธ์ุเด่นแท้ เช่น AA, BB, CC อยแท้ เช่น aa, bb, cc Aa, Bb, Cc

ส่ิงที่ควรทราบในกา 7. ฟี โนไทป์ (Phenotype) คอื ลกั ษณะทแ่ี ส จะถูกควบคุมด้วยยนี และสภาพแวดล้อม

ารศึกษาพนั ธุศาสตร์ สดงออกมา โดยลกั ษณะทปี่ รากฏออกมาน้ัน

สิ่งที่ควรทราบในกา 8. ฮอมอโลกัสโครโมโซม (Homologous chromosome) คื อ โ ค ร โ ม โ ซ ม ที่ เ ป็ น คู่ ท่ี เหมือนกัน มียีนท่ีควบคุม ลั ก ษ ณ ะ เ ดี ย ว กั น อ ยู่ บ น ต า แ ห น่ ง เ ดี ย ว กั น บ น โครโมโซมทเ่ี ป็ นคู่กนั

ารศึกษาพนั ธุศาสตร์

โครโม Cen Sister Chromatid

มโซม โครโซมประกอบด้วย 2 โครมา ntromere ทดิ (Chromatid) ซึ่งแขนท้งั สองข้างจะมจี ุดเช่ือมกนั เรียกว่า เซนโทรเมยี ร์(Centromere) d

โครโมโซมของคนเรามี 23 โครโมโซม โครโมโซม มี 2 สรุป โค

คู่ แบ่งออกเป็ น 2 ชนิด คอื มร่างกาย (Autosome) มี 22 คู่ หรือ 44 แท่ง มเพศ ( Sex chromosome) มี 1 คู่ หรือ 2 แท่ง 2 ชนิด หญงิ = XX ชาย = XY ครโมโซมเพศชายจะเป็ น 44 + XY ส่วนเพศหญิงจะเป็ น 44 + XX

โครโมโซมของส่ิง

งมชี ีวติ แต่ละชนิด

ส่ิงท่ีควรทราบในกา ความแปรผันทางพันธุกรรม (Genetic Varia พนั ธุกรรมของสิ่งมชี ีวติ ชนิดเดยี วกนั แบ่งออกเป็ 9.1 ลักษณะทางพันธุกรรมท่ีมคี วามแปร ลักษณะเชิงปริมาณ เช่น ความสูง น้าหนัก สีผิว ผลไม้ เป็ นต้น 9.2 ลักษณะทางพันธุกรรมท่ีมีความแปร เป็ นความแตกต่างของลกั ษณะทแ่ี บ่งเป็ นกล่มุ ได้อ เผอื ก ลกั ยมิ้ ตงิ่ หู และการห่อลนิ้ เป็ นต้น

ารศึกษาพนั ธุศาสตร์ ation) คือ ความแตกต่างของลักษณะทาง ปน 2 ประเภท คอื ผันต่อเนื่อง (Continuous Variation) เป็ น ปริมาณการให้น้านมของวัว และขนาดของ รผันไม่ต่อเน่ือง (Discontinuous Variation) อย่างชัดเจน เช่น หมู่เลอื ดของคน ลักษณะผิว

กรดนิวคลอี กิ (N โมเลกุลของกรดนิวคลอี กิ ประก คือ DNA และ RNA เป็ น polymer nucleotide ประกอบด้วย นา้ ตาล เบส แ

Nucleic acid) กอบด้วยธาตุ C, H, O, N, P มี 2 ประเภท ของ nucleotide โดยแต่ละโมเลกุลของ และฟอสเฟส

กรดนิวคลอี กิ (N RNA โครงสร้างของ RNA ประกอบด้วย polynucleotide 1 สาย ทา หน้าทเี่ ป็ นสารพนั ธุกรรม ในส่ิงมชี ีวติ บางชนิด เช่น ไวรัส

Nucleic acid) DNA โครงสร้างของ DNA ประกอบด้วย polynucleotide 2 สาย เรียงคู่ขนาดกนั ในทศิ ทาง ตรงกนั ข้ามกนั ทาหน้าท่ี เป็ นสารพนั ธุกรรมใน สิ่งมชี ีวติ ส่วนใหญ่

สาระสาคญั Nucleic acid = Nucleus, Mitochondria Chloroplast



กลไกพนื้ ฐานท เซลล์ของส่ิงมชี ีวติ ทุกชนิดประกอบ ดเี อน็ เอ ทาหน้าทเี่ กบ็ ข้อมูลทางพนั ธุกรรมแ พนั ธุกรรมทอ่ี ยู่ในรูปของยนี ต่างๆในจโี นมไ

ทางพนั ธุกรรม บด้วยโครงสร้างพนื้ ฐานสาคญั ทเ่ี รียกว่า และเป็ นตวั กลางในการส่งผ่านข้อมูลทาง ไปสร้างเป็ นโปรตีน

กลไกพนื้ ฐานท ดเี อน็ เอจงึ เป็ นตวั กาหนดลกั ษณะข สามารถถ่ายทอดจากรุ่นพ่อแม่ไปยงั รุ่นลูก

ทางพนั ธุกรรม ของสิ่งมชี ีวติ น้ันๆ และลกั ษณะดงั กล่าว กได้

หน้าทีข่ อ 1. จาลองตัวเอง เมอ่ื เกดิ การแบ่งเซลล์เพ ให้กบั เซลล์ใหม่ 2. ถ่ายทอดข้อมูลผ่านทาง อาร์เอน็ เอ เพ โปรตนี

องดีเอน็ เอ พอื่ สร้างดเี อน็ เอทเ่ี หมอื นเดมิ ทุกประการ พอื่ กาหนดการเรียงตัวของกรดอะมโิ นใน

การจาลองโม

มเลกลุ ดเี อน็ เอ สังเคราะห์ดเี อ็นเอ (DNA replication) คอื กระบวนการที่ ดีเอ็นเอสร้างตัวแทนขึน้ มาแทน ตัวเอง โดยดีเอ็นเอใหม่นี้จะมี ลักษณะเหมือนดีเอ็นเอเดิมทุก ประการ

การจาลองโม

มเลกลุ ดเี อน็ เอ

การจาลองโม