หน่วยที่ 2

ครูกณั ชราพร ยกย่งิ

สาระสาคัญ สมการบญั ชีเป็นสมการท่ีแสดงความสมั พนั ธ์ระหว่างสินทรัพย์ หนีส้ ิน และ ส่วนของเจ้าของยอดรวมของทงั้ สองด้านจะต้องเท่ากนั เสมอ สอดคล้องกบั ระบบบญั ชีคู่ (Double Entry Bookkeeping System) สมการบญั ชีเป็นพืน้ ฐานสาคญั ในการเรียนรู้ วิชาการบญั ชี เริ่มตงั้ แต่การวิเคราะห์รายการค้าการบันทึกรายการค้าในสมดุ บนั ทึก รายการขนั้ ต้น การจดั ทางบทดลอง ตลอดจนการจดั ทางบการเงิน

คานิยามของสินทรัพย์ หนีส้ ิน และส่วนของเจ้าของ ตามแม่บท การบญั ชี (ปรับปรุง ๒๕๕๒) กาหนดไว้ ได้แก่ สินทรัพย์ หมายถึง ทรัพยากรท่ีอยู่ในความควบคุมของกิจการ ทรัพยากรดังกล่าวเป็นผลของเหตุการณ์ในอดีตท่ีกิจการคาดว่าจะได้ รับ ประโยชน์เชิงเศรษฐกิจจากทรัพยากรนนั้ ในอนาคต หนีส้ นิ (Liabilities) หมายถึง ภาระผกู พนั ในปัจจบุ นั ของกิจการที่เป็น ผลของเหตุการณ์ในอดีตโดยการชาระภาระผูกพันนัน้ คาดว่าจะส่งผลให้ กิจการสญู เสยี ทรัพยากรท่ีมปี ระโยชน์เชิงเศรษฐกิจ ส่วนของเจ้าของ (Owner’s Equity) หมายถึง สว่ นได้เสยี คงเหลอื ใน สนิ ทรัพย์ของกิจการหลงั จากหกั หนีส้ นิ ทงั้ สนิ ้ ออกแล้ว

ประเภทของสินทรัพย์ แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท คือ 1. สินทรัพย์หมุนเวียน (Current Assets) กิจการต้องจดั ประเภท สนิ ทรัพย์หมนุ เวียนเม่ือสนิ ทรัพย์นนั้ เป็นไปตามเง่ือนไขข้อใดข้อหนง่ึ ตอ่ ไปนี ้ 1.1 สินทรัพย์นัน้ เป็นเงินสดหรือรายการเทียบเท่าเงินสดที่ไม่มี ข้อจากดั ในการใช้ 1.2 กิจการคาดว่าจะได้รับประโยชน์จากสินทรัพย์นนั้ หรือตงั้ ใจจะ ขายหรือใช้ภายในรอบระยะเวลาการดาเนนิ งานตามปกตขิ องกิจการ 1.3 กิจการมีสนิ ทรัพย์นนั้ ไว้โดยมีวตั ถปุ ระสงค์เบอื ้ งต้น คือ มีไว้เพือ่ ค้า 1.4 กิจการคาดว่าจะได้รับประโยชน์จากสินทรัพย์นัน้ ภายใน ระยะเวลา 12 เดอื นนบั จากรอบระยะเวลารายงาน 2. สินทรัพย์ไม่หมุนเวียน (Non-current Assets) ได้แก่ สินทรัพย์ท่ี ไมเ่ ป็นไปตามเง่ือนไขของสนิ ทรัพย์หมนุ เวียน

ประเภทของหนีส้ นิ แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท คือ 1. หนีส้ ินหมุนเวียน (Current Liabilities) หนีส้ นิ ที่อย่ใู นประเภท เป็นหนีส้ นิ หมนุ เวียนเมื่อหนีส้ นิ เป็นไปตามเงื่อนไขข้อใดข้อหนงึ่ ตอ่ ไปนี ้ 1.1 กิจการคาดว่าจะชาระคืนหนีส้ ินภายในรอบระยะเวลา ดาเนินงานปกติ 1.2 หนีส้ ินนัน้ ถึงกาหนดชาระภายใน 12 เดือน นับจากรอบ ระยะเวลารายงาน 1.3 กิจการไม่มีสิทธิอนั ปราศจากเงื่อนไขในการเล่ือนการชาระ หนีอ้ อกไปอีกเป็นเวลาไมน่ ้อยกวา่ 12 เดือน นบั จากรอบระยะเวลารายงาน 2. หนีส้ ินไม่หมุนเวียน (Non-current Liabilities) ได้แก่ หนีส้ นิ ที่ ไม่เป็นไปตามเงื่อนไขของหนีส้ นิ หมนุ เวียน

ประเภทของส่วนของเจ้าของ แบง่ ออกเป็น 2 ประเภท คือ 1. ส่วนของเจ้าของถาวร ได้แก่ ทุน-เจ้าของกิจการ ทุน-ผู้เป็น หุ้นส่วน ทุนเรือนหุ้น ซ่ึงแบ่งออกเป็นทุน-หุ้นสามัญและทุน-หุ้นบุริมสิทธิ 2. ส่วนของเจ้าของช่ัวคราว ได้แก่ รายได้ ค่าใช้จ่าย และถอนใช้ สว่ นตวั หรือเงินถอน 2.1 รายได้ การเพ่มิ ขนึ ้ ของประโยชน์เชิงเศรษฐกิจในรอบระยะเวลาบญั ชีใน รูปกระแสเข้า หรือการเพ่ิมคา่ ของสินทรัพย์หรือการลดลงของหนีส้ ิน อนั ส่งผลให้สว่ นของ เจ้าของเพิ่มขนึ ้ ไม่รวมถงึ เงินทนุ ที่ได้รับจากผ้มู ีสว่ นร่วมในสว่ นของเจ้าของ 2.2 ค่าใช้จ่าย การลดลงของประโยชน์เชิงเศรษฐกิจในรอบะยะเวลาบญั ชีใน รูปกระแสออกหรือการลดค่าของสนิ ทรัพย์หรือการเพ่ิมขนึ ้ ของหนีส้ ินอนั สง่ ผลให้สว่ นของ เจ้าของลดลง ทงั้ นีไ้ มร่ วมถงึ การแบง่ ปันให้กบั ผ้มู ีสว่ นร่วมในสว่ นของเจ้าของ 2.3 ถอนใช้ส่วนตัวหรือเงินถอน การลดลงของประโยชน์เชิงเศรษฐกิจใน รอบระยะเวลาบญั ชีในรูปกระแสออกหรือการลดค่าของสินทรัพยโดยเจ้าของกิจการ อนั สง่ ผลให้สว่ นของเจ้าของลดลง







สมการบัญชี (Accounting Equation) หรือสมการงบดุล (Balance Sheet Equation) เป็นสมการท่ีแสดงความสมั พนั ธ์ระหว่าง สนิ ทรัพย์ หนีส้ นิ และสว่ นของเจ้าของ (ทนุ ) จากความหมายของสินทรัพย์ หนีส้ ิน และส่วนของเจ้าของ (ทุน) จะเห็นได้ว่าการคานวณส่วนของเจ้าของ (ทุน) จะมาจากส่วนได้เสีย คงเหลือในสินทรัพย์ของกิจการหลงั จากหกั หนีส้ ินทงั้ สิน้ ออกแล้ว ดงั นนั้ ส่วน ของเจ้าของ (ทนุ ) มาจากสนิ ทรัพย์ – หนีส้ ิน ซงึ่ เขียนเป็นสมการบญั ชีได้ ดงั นี ้





1. Accounting Equation/ Balance 2. Sheet Equation 3. Assets 4. Current Assets 5. Current Liabilities 6. Double Entry Bookkeeping System 7. Drawings Account 8. Expenses 9. Income 10. Liabilities 11. Non-current Assets 12. Non-current Liabilities 13. Owner’s Equity 14. Permanent Accounts 15. Temporary Accounts