หนังสือนำชุมอุทยานประวัติศาสตร์พิมาย

ชื่อโบรำณสถำน เมรพุ รหมทัต เมรพุ รหมทัต ต้ังอยู่ภายในกาแพงเมืองพิมายด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้ ของปราสาทหินพิมาย เป็นเจดียข์ นาดใหญ่ก่อด้วยอิฐ ตั้งอยู่บนเนินดินสูงเหตุที่เรียกว่าเมรุพรหมทัตคงจะเก่ียวเน่ืองกับนิทานพื้นบ้านเรื่อง “ท้าวปาจิต นางอรพิม”ซ่ึงเล่าว่าสถานท่ีแห่งน้ีเป็นที่ถวายพระเพลิงของท้าวพรหมทัต ปัจจุบันยังไม่ทราบแน่ชัดว่าสร้างขึ้นเมื่อใด แต่สันนิษฐานว่าคงสร้างข้ึนหลังศิลปะเขมรที่ปราสาทพิมายอยา่ งแนน่ อน  เมรพุ รหมทัตพมิ ำย 44 มรดกชำติ



อโรคยำศำล (กฏุ ฤิ ๅษี) ช่ือโบรำณสถำน อโรคยาศาล (กฏุ ิฤๅษ)ี นอกจากส่ิงกอ่ สร้างต่างๆ ที่เป็นส่วนประกอบของ  ประตมิ ากรรมพระวชั รธรปราสาทพิมาย ยังมีปราสาทขนาดเล็กนอกเขตกาแพง  สระนา้ ขนาดเล็กกรดุ ว้ ยศิลาแลงเมืองดา้ นทศิ ใต้ ระหวา่ งกาแพงเมอื งกบั ทา่ นางสระผม โดยอยู่ห่างจากถนนเข้าสู่ประตูกาแพงเมืองเล็กน้อย มีช่ือพ้ืนเมืองเรียกว่า กุฏิฤๅษี ประกอบด้วยองค์ปราสาทฐานสี่ เ ห ล่ี ย ม จั ตุ รั ส ก่ อ ด้ ว ย ศิ ล า แ ล ง ที่ มุ ม ทิ ศตะวนั ออกเฉยี งเหนอื มีอาคารขนาดเล็กเรียกว่า บรรณาลัยนอกกาแพงด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือมีสระน้าขนาดเล็กกรุด้วยศิลาแลง ลักษณะทางสถาปัตยกรรมและวัสดุก่อสร้างเป็นหลักฐานให้ทราบว่าสร้างขึ้นประมาณพุทธศตวรรษที่ 18 ระหว่างการบูรณะปราสาทแห่งน้ี พ.ศ. 2532 ได้พบประติมากรรมหินทรายได้แก่ พระวัชรธร รูปเคารพในพุทธศาสนามหายาน 1 องค์ มีความหมายให้ทราบว่าศาสนสถานแห่งนี้ทาหน้าท่ีเป็น อโรคยาศาล ท่ีกล่าวในจารึกปราสาทพระขรรค์ว่า พระเจ้าชัยวรมันท่ี 7 โปรดให้สร้างขึ้นทว่ั ราชอาณาจกั รเปน็ จานวน 102 แห่ง พิมำย 46 มรดกชำติ



ชื่อโบรำณสถำน บารายด้านทศิ ใต้ บำรำยด้ำนทิศใต้ ถัดออกไปจากท่านางสระผม เป็นรารายหรือ่างเก็บน้าขนาดใหญ่มีขนาดกว้างประมาณ 700 เมตร ยาวประมาณ 1,700 เมตร บริเวณกลางบารายมีซากโบราณสถานช่อื วา่ “วัดโคก” สภาพปจั จบุ ันของบารายต้ืนเขินและมกี ารสรา้ งถนนทกั ลงบนขอบบารายพมิ ำย 48 มรดกชำติ



ชื่อโบรำณสถำน สระนา้ โบราณ สระนำ้ โบรำณ นอกกาแพงเมือง มีสระน้าโบราณที่ขุดข้ึนเพื่อใช้ในการอุปโภค บริโภค มีช่ือเรียกในปัจจุบันว่า สระเพลง อยู่ทางทิศตะวันออก นอกจากน้ียังมีสระโบสถ์อยู่ทางทิศตะวันตก และสระชอ่ งแมวอยู่ทางทศิ ใต้พมิ ำย 50 มรดกชำติ

บรรณำนกุ รมหนงั สือนาชมอทุ ยานประวัติศาสตรพ์ ิมาย. พมิ พ์คร้งั ท่ี 5. นครราชสีมา : โจเซฟ,2554 กรมศลิ ปกร. อุทยานประวตั พิ มิ าย. นครราชสมี า . ศนู ย์ขอ้ มูลปราสาทพิมาย