ประกาศคณะราษฎร

ราษฎรทงั้ หลาย เม่ือกษัตริย์องค์นีไ้ ด้ครองราชย์สมบตั ิสืบต่อจากพระเชษฐานนั้ ในชนั้ ต้นราษฎรบางคนได้หวงั กนั ว่ากษัตริย์องค์ใหม่นจี ้ ะ ปกครองราษฎรให้ร่มเย็น แต่การณ์ก็หาได้เป็นไปตามท่ีคิดหวงั กันไม่ กษัตริย์คงทรงอานาจอยู่เหนือกฎหมายเดิม ทรง แต่งตงั ้ ญาติวงศ์และคนสอพลอไร้คุณความรู้ให้ดารงตาแหน่งที่สาคัญๆ ไม่ทรงฟังเสียงราษฎร ปล่อยให้ข้าราชการใช้ อานาจหน้าท่ีในทางทจุ ริต มีการรับสินบนในการก่อสร้างและการซอื ้ ของใช้ในราชการ หากาไรในการเปลี่ยนเงนิ ผลาญเงิน ของประเทศ ยกพวกเจ้าขึน้ ให้สิทธิพเิ ศษมากกวา่ ราษฎร กดข่ีข่มเหงราษฎร ปกครองโดยขาดหลกั วชิ า ปล่อยให้บ้านเมอื ง เป็นไปตามยถากรรม ดงั ท่ีจะเห็นได้จากความตกตา่ ในทางเศรษฐกจิ และความฝืดเคอื งในการทามาหากนิ ซงึ่ พวกราษฎรได้ รู้กนั อย่โู ดยทว่ั ไปแล้ว รัฐบาลของกษัตริย์เหนอื กฎหมายมิสามารถแก้ไขให้ฟืน้ ขนึ ้ ได้ การที่แก้ไขไม่ได้ก็เพราะรัฐบาลของกษัตริย์มิได้ปกครองประเทศเพ่ือราษฎรตามท่ีรัฐบาลอ่ืนๆ ได้กระทากนั รัฐบาลของ กษตั ริย์ได้ถือเอาราษฎรเป็นทาส (ซง่ึ เรียกวา่ ไพร่บ้าง ข้าบ้าง) เป็นสตั ว์เดียรัจฉาน ไมน่ ึกวา่ เป็นมนษุ ย์ เหตฉุ ะนนั้ แทนทีจ่ ะ ช่วยราษฎร กลบั พากนั ทานาบนหลงั ราษฎร จะเห็นได้ว่า ภาษีอากรทบี่ ีบคนั ้ เอาจากราษฎรนนั้ กษตั ริย์ได้หกั เอาไว้ใช้ปีหนงึ่ เป็นจานวนหลายล้าน สว่ นราษฎรสิ กวา่ จะหาได้แม้แต่เล็กน้อย เลือดตาแทบกระเด็น ถงึ คราวเสียเงนิ ราชการหรือภาษีใดๆ ถ้าไม่มีเงินรัฐบาลก็ยึดทรัพย์หรือใช้งานโยธา แต่พวกเจ้ ากลบั นอนกินกนั เป็นสขุ ไม่มีประเทศใดในโลกจะให้เงินเจ้ามาก เช่นนี ้นอกจากพระเจ้าซาร์และพระเจ้าไกเซอร์เยอรมนั ซงึ่ ชนชาตนิ นั้ กไ็ ด้โคน่ ราชบลั ลงั ก์ลงเสียแล้ว รัฐบาลของกษตั ริย์ได้ปกครองอยา่ งหลอกลวงไม่ซือ่ ตรงต่อราษฎร มีเป็นต้นว่าหลอกว่าจะบารุงการทามาหากนิ อย่างโน้ น อย่างนี ้แตค่ รัน้ คอยๆ ก็เหลวไป หาได้ทาจริงจงั ไม่ มิหนาซา้ กลา่ วหมน่ิ ประมาทราษฎรผ้มู ีบญุ คณุ เสยี ภาษีอากรให้พวกเจ้า ได้กิน ว่าราษฎรยงั มีเสียงทางการเมืองไม่ได้ เพราะราษฎรโง่ คาพดู ของรัฐบาลเช่นนีใ้ ช้ไม่ได้ ถ้าราษฎรโง่ เจ้าก็โง่เพราะ เป็นคนชาติเดียวกนั ที่ราษฎรรู้ไม่ถึงเจ้านนั้ เป็นเพราะขาดการศกึ ษาที่พวกเจ้าปกปิดไว้ไม่ให้เรียนเต็มท่ี เพราะเกรงว่าเมอื่ ราษฎรได้มกี ารศกึ ษา ก็จะรู้ความชวั่ ร้ายทพี่ วกเจ้าทาไว้ และคงจะไม่ยอมให้เจ้าทานาบนหลงั คนอีกตอ่ ไป ราษฎรทงั้ หลายพงึ รู้เถดิ ว่า ประเทศเรานีเ้ ป็นของราษฎร ไม่ใช่ของกษัตริย์ตามที่เขาหลอกลวง บรรพบุรุษของราษฎรเป็นผู้ ช่วยกันก้ใู ห้ประเทศเป็นอิสรภาพพ้นมือจากข้าศึก พวกเจ้ามีแต่ชุบมือเปิบและกวาดทรัพย์สมบตั ิเข้าไว้ตงั ้ หลายร้อยล้าน เงนิ เหลา่ นเี ้อามาจากไหน? ก็เอามาจากราษฎรเพราะวธิ ีทานาบนหลงั คนนนั้ เอง บ้านเมอื งกาลงั อตั คดั ฝืดเคือง ชาวนาและ พอ่ แมท่ หารต้องทงิ ้ นา เพราะทานาไม่ได้ผล รัฐบาลไม่บารุง รัฐบาลไลค่ นงานออกอยา่ งเกลอ่ื นกลาด นกั เรียนทเี่ รียนสาเร็จ แล้วและทหารทป่ี ลดกองหนนุ แล้วก็ไมม่ งี านทา จะต้องอดอยากไปตามยถากรรม เหลา่ นเี ้ป็นผลของกษตั ริย์เหนือกฎหมาย บบี คนั ้ ข้าราชการชนั้ ผ้นู ้อย นายสิบ และเสมียน เมอื่ ให้ออกจากงานแล้วกไ็ มใ่ ห้เบยี ้ บานาญ ความจริงควรเอาเงนิ ทีพ่ วกเจ้า กวาดรวบรวมไว้มาจดั บารุงบ้านเมอื งให้คนมีงานทา จงึ จะสมควรทีส่ นองคณุ ราษฎรซงึ่ ได้เสียภาษีอากรให้พวกเจ้าได้

ร่ารวยมานาน แต่พวกเจ้าก็หาได้ทาอย่างใดไม่ คงสูบเลือดกันเรื่อยไป เงินเหลือเท่าไหร่ก็เอาไปฝากต่างประเทศ คอย เตรียมหนีเม่อื บ้านเมืองทรุดโทรม ปลอ่ ยให้ราษฎรอดอยาก การเหล่านยี ้ อ่ มชว่ั ร้าย เหตฉุ ะนนั้ ราษฎร ข้าราชการ ทหาร และพลเรือน ที่รู้เท่าถึงการกระทาอนั ชวั่ ร้ายของรัฐบาลดงั กล่าวแล้ว จึงรวมกาลงั ตงั ้ เป็นคณะราษฎรขึน้ และได้ยึดอานาจของกษัตริย์ไว้ได้แล้ว คณะราษฎรเห็นว่าการทจี่ ะแก้ความชวั่ ร้ายนีไ้ ด้ก็โดยท่ีจะต้อง จดั การปกครองโดยมีสภา จะได้ชว่ ยกนั ปรึกษาหารือหลายๆ ความคิดดีกว่าความคิดเดยี ว ส่วนผ้เู ป็นประมขุ ของประเทศ นนั้ คณะราษฎรไม่ประสงค์ทาการแย่งชิงราชสมบตั ิ ฉะนนั้ จึงได้อญั เชิญให้กษตั ริย์องค์นีด้ ารงตาแหน่งกษัตริย์ต่อไป แต่ จะต้องอยู่ใต้กฎหมายธรรมนูญการปกครองแผ่นดิน จะทาอะไรโดยลาพังไม่ได้ นอกจากด้วยความเห็นชอบของสภา ผ้แู ทนราษฎร คณะราษฎรได้แจ้งความประสงค์นใี ้ ห้กษัตริย์ทราบแล้ว เวลานยี ้ งั อยใู่ นความรับตอบ ถ้ากษัตริย์ตอบปฏเิ สธ หรือไม่ตอบภายในกาหนดโดยเห็นแก่ส่วนตนว่าจะถูกลดอานาจลงมาก็จะได้ชื่อว่าทรยศต่อชาติ และก็เป็นการจาเป็นท่ี ประเทศจะต้องมีการปกครองแบบอย่างประชาธิปไตย กล่าวคือ ประมุขของประเทศจะเป็นบุคคลสามัญซ่ึงสภา ผ้แู ทนราษฎรได้เลอื กตงั ้ ขนึ ้ อย่ใู นตาแหน่งตามกาหนดเวลา ตามวธิ ีนรี ้ าษฎรพึงหวงั เถิดวา่ ราษฎรจะได้รับความบารุงอยา่ ง ดีทสี่ ดุ ทกุ ๆ คนจะมงี านทา เพราะประเทศของเราเป็นประเทศทีอ่ ดุ มอยแู่ ล้วตามสภาพ เมอื่ เราได้ยดึ เงินทพี่ วกเจ้ารวบรวม ไว้จากการทานาบนหลงั คนตงั ้ หลายร้อยล้านมาบารุงประเทศขึน้ แล้ว ประเทศจะต้องเฟื่ องฟขู ึน้ เป็นแม่นมนั่ การปกครอง ซง่ึ คณะราษฎรจะพงึ กระทาก็คอื จาต้องวางโครงการอาศยั หลกั วชิ า ไม่ทาไปเหมือนคนตาบอด เชน่ รัฐบาลทม่ี ีกษตั ริย์เหนอื กฎหมายทามาแล้ว เป็นหลกั ใหญ่ๆ ท่คี ณะราษฎรวางไว้ มอี ยวู่ ่า ๑.จะต้องรักษาความเป็นเอกราชทงั้ หลาย เชน่ เอกราชในทางการเมือง ในทางศาล ในทางเศรษฐกิจ ฯลฯ ของประเทศไว้ให้ มนั่ คง ๒.จะต้องรักษาความปลอดภยั ภายในประเทศ ให้การประทษุ ร้ายตอ่ กนั ลดน้อยลงให้มาก ๓.ต้องบารุงความสขุ สมบรู ณ์ของราษฎรในทางเศรษฐกจิ โดยรัฐบาลใหมจ่ ะจดั หางานให้ราษฎรทกุ คนทา จะวางโครงการ เศรษฐกจิ แหง่ ชาติ ไม่ปล่อยให้ราษฎรอดอยาก ๔.จะต้องให้ราษฎรมสี ิทธิเสมอภาคกนั (ไมใ่ ชพ่ วกเจ้ามสี ทิ ธิยงิ่ กว่าราษฎรเชน่ ทเ่ี ป็นอย่ใู นเวลาน)ี ้ ๕.จะต้องให้ราษฎรได้มีเสรีภาพ มีความเป็นอิสระ เมื่อเสรีภาพนไี ้ ม่ขดั ต่อหลกั ๔ ประการดงั กล่าวข้างต้น ๖.จะต้องให้การศกึ ษาอย่างเต็มที่แกร่ าษฎร

ราษฎรทงั้ หลายจงพร้อมใจกันช่วยคณะราษฎรให้ทากิจอันจะคงอยู่ชวั่ ดินฟ้านีใ้ ห้สาเร็จ คณะราษฎรขอให้ทุกคนที่มิได้ ร่วมมือเข้ายึดอานาจจากรัฐบาลกษัตริย์เหนือกฎหมายพึงตงั ้ ตนอย่ใู นความสงบและตงั ้ หน้าทามาหากิน อย่าทาการใดๆ อนั เป็นการขัดขวางต่อคณะราษฎร การท่ีราษฎรช่วยคณะราษฎรนี ้เท่ากับราษฎรช่วยประเทศและช่วยตวั ราษฎร บุตร หลาน เหลน ของตนเอง ประเทศจะมคี วามเป็นเอกราชอย่างพร้อมบริบรู ณ์ ราษฎรจะได้รับความปลอดภยั ทกุ คนจะต้องมี งานทาไม่ต้องอดตาย ทุกคนจะมีสิทธิเสมอกนั และมีเสรีภาพพ้นจากการเป็นไพร่ เป็นข้า เป็นทาสพวกเจ้า หมดสมยั ทเ่ี จ้า จะทานาบนหลงั ราษฎร สิง่ ที่ทกุ คนพงึ ปรารถนาคือ ความสขุ ความเจริญอย่างประเสริฐซงึ่ เรียกเป็นศพั ท์ว่า “ศรีอาริยะ” นนั้ กจ็ ะพงึ บงั เกดิ ขนึ ้ แกร่ าษฎรถ้วนหน้า คณะราษฎร ๒๔ มิถนุ ายน ๒๔๗๕