พระจริยวัตรด้านการทรงงาน พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ปีพุทธศักราช ๒๕๖๒ – ๒๕๖๓

๔๓

๔๔๔๔

๔๕ พระดาริปรบั ปรุงค่มู ือวชิ าการขี่ม้า เม่ือปลายปี ๒๕๖๑ พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา มีพระประสงค์ให้ครูขี่ม้าทหาร และครูขี่ม้าจากหน่วยงานภายนอกผู้ซึ่งทาหน้าที่เป็นผู้ฝึกสอน มีพัฒนาการเพ่ิมพูนความรู้ ประสบการณ์ที่ทันสมัย และเป็นการพัฒนาสมรรถนะขีดความสามารถ ด้านการทาหนา้ ที่ ผฝู้ กึ สอน (CORE COMPETENCY) และนาประสบการณ์จากการทาหน้าท่ีอยู่ในปัจจุบัน มาแลกเปลย่ี นซง่ึ กันและกันระหวา่ งผู้ฝึกสอน โดยทรงพระราชทานการสอนในเรื่อง ท่านั่งม้าที่ถูกต้อง การวางแผนการสอน (การทาแผนบทเรียน) เทคนิคการตั้งเครื่อง และการกระโดดข้ามเคร่ืองกีดขวาง รวมท้ังเน้นย้าข้อกาหนดในการดูแลม้าท่ีถูกต้อง ด้วยการสอนทางทฤษฎีในห้องเรียนและการปฏิบัติ ในสนามฝึกใหก้ ับครขู ่ีม้าทหารรุ่นที่ ๑ ได้นาไปถา่ ยทอดให้กบั ผ้เู ขา้ รับการฝกึ ข่ีม้า ในสโมสรและชมรม ที่อยูใ่ นประเทศ

๔๖ ในปี ๒๕๖๓ พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา มีพระประสงคใ์ หป้ รบั ปรงุ คู่มอื วิชาการข่ีม้าของโรงเรยี นทหารม้า ศูนยก์ ารทหารม้า เพื่อสนองพระประสงค์ โรงเรียนทหารม้า ศูนย์การทหารม้า ได้ดาเนินการรวบรวมข้อมูล จากเอกสารตารา ผูท้ มี่ ีความรู้ ความเชีย่ วชาญจากคณะครู อาจารย์ของโรงเรียนทหารม้า ศูนย์การทหารม้า แผนกสัตวรักษ์ ศูนย์การทหารม้า รวมถึงสมาคมกีฬาข่ีม้าแห่งประเทศไทย ซึ่งมีเน้ือหาเก่ียวกับ การปรนนิบัติบารุงม้า การข่ีม้าเบื้องต้น วิชา Coach Education Level 1 การบรรทุกต่าง และ การฝึกมา้ ใหม่ โดยมีความมุง่ หมายเพื่อใช้เป็นคู่มือในการจัดการเรียนการสอนของแผนกวิชาการขี่ม้า กองการศึกษา โรงเรียนทหารม้า ศูนย์การทหารม้า สาหรับหลักสูตรต่าง ๆ ที่เข้ามารับการศึกษา ในโรงเรยี นทหารม้า ศูนย์การทหารม้า ตามเนื้อหารายละเอียดวิชาที่กล่าวมาแล้ว รวมท้ังได้สอดแทรก เนือ้ หาดา้ นการกีฬาขี่ม้าเบ้ืองต้น เพ่ือเป็นพ้ืนฐาน และยกระดับสู่สากลต่อไป และที่สาคัญยิ่ง เป็นการรักษา สืบทอด และธารงไว้ในความเป็นเหล่าทหารม้า ตามอัตลักษณ์ของโรงเรียนทหารม้า ศูนย์การทหารม้า ทกี่ ล่าวไว้วา่ “เดน่ สง่าบนหลังม้า เกง่ กลา้ บนยานรบ”

๔๗ พระประสงค์ให้ผู้เข้ารบั การศึกษาในหลักสตู รของโรงเรยี นทหารม้า ศนู ย์การทหารมา้ เข้าทาการฝกึ ศึกษาดงู านและปฏิบตั งิ านจริงทหี่ น่วยมา้ ทรงประจาพระองคฯ์ พนั เอกหญงิ สมเดจ็ พระเจา้ ลูกเธอ เจา้ ฟ้าสริ วิ ณั ณวรี นารีรตั นราชกญั ญา พระอาจารย์หัวหน้า แผนกวิชาการขี่ม้า กองการศึกษา โรงเรียนทหารม้า ศูนย์การทหารม้า มีพระประสงค์ให้ผู้เข้ารับ การศกึ ษาในหลกั สตู รของโรงเรียนทหารม้า ศูนย์การทหารมา้ เข้าทาการฝึกศึกษาดูงาน และปฏิบัติงานจริง ที่หน่วยม้าทรงประจาพระองค์ฯ และกองพลทหารม้าที่ ๒ รักษาพระองค์ฯ เพ่ือยกระดับผู้เข้ารับ การศึกษาในวิชาการข่ีม้า และถ่ายทอดจากการศึกษาในขั้นพ้ืนฐานที่ผ่านมา คือ การข่ีม้าเบ้ืองต้น ให้สามารถทาการขี่ม้ากระโดดข้ามเครื่องกีดขวางได้ ตลอดจนการเรียนรู้ใน กฎ กติกา สาหรับการ แข่งขันกีฬาข่ีมา้ ในระดับสากล โรงเรียนทหารมา้ ศูนย์การทหารม้าจึงได้สนองพระประสงค์ โดยการนานายสิบนักเรียน และ นายทหารนักเรียน ในปีงบประมาณ ๒๕๖๓ เข้าฝึกศึกษาดูงาน และปฏิบัติงานจริงที่ หน่วยม้าทรง ประจาพระองค์ฯ และกองพันทหารม้าที่ ๒๙ รักษาพระองค์ฯ กองพลทหารม้าท่ี ๒ รักษาพระองค์ฯ จานวน ๓ หลักสูตร ดงั นี้ หลกั สูตรครูการข่มี า้ ร่นุ ที่ ๑๐ ประจาปี ๒๕๖๓ พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา มีพระประสงค์ให้ โรงเรยี นทหารม้า ศูนยก์ ารทหารม้า เปิดการศกึ ษาเพ่มิ เติม ประจาปี ๒๕๖๓ สาหรับหลักสูตรครูการข่ีม้า รุ่นที่ ๑๐ เพื่อเป็นการยกระดับมาตรฐานการเรียนการสอนให้สูงขึ้นโดยการบรรจุเน้ือหาหลักสูตร ด้านการแข่งขันกีฬาขีม่ า้ ทีเ่ ป็นสากลของสมาคมกีฬาข่ีม้าแห่งประเทศไทย ให้กับผู้เข้ารับการศึกษาได้ มีความรู้และสามารถในจัดการแข่งขันกีฬาขี่ม้าได้เป็นอย่างดี ตลอดจนสามารถพัฒนากาลังพล ของกองทัพบกให้มีขีดความสามารถในการเข้าร่วมแข่งขันกีฬาขี่ม้าในรายการต่าง ๆ ของประเทศ และเป็นตวั แทนนักกฬี าของประเทศไทยได้ในโอกาสต่อไป

๔๘ ต่อมา พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา มีพระประสงค์ ให้การจัดการเรียนการสอนของหลักสูตรครูการข่ีม้า ได้เข้าทาการฝึกศึกษาดูงานและปฏิบัติงานจริง ที่หน่วยม้าทรงประจาพระองค์ฯ และกองพันทหารม้าที่ ๒๙ รักษาพระองค์ฯ กองพลทหารม้าที่ ๒ รกั ษาพระองค์ฯ ห้วงวันที่ ๒๑ - ๒๔ กรกฎาคม ๒๕๖๓ พร้อมท้ังเชิญ นายธารา เกตุสิงห์ เลขานุการ สมาคมกีฬาข่ีม้าแห่งประเทศไทย วิทยากรพิเศษจากสมาคมกีฬาข่ีม้าแห่งประเทศไทย มาบรรยาย ให้ความรูด้ า้ นกีฬาขมี่ า้ ในระดับสากลของ FEI ให้กบั ครอู าจารย์ นายทหารนักเรียน และนายสิบนักเรียน หลกั สูตรครูการขีม่ ้า เพื่อยกระดับมาตรฐานการศกึ ษาของโรงเรยี นทหารม้า ศูนย์การทหารม้า รวมท้ัง ได้ให้ผู้มีความสามารถ เช่ียวชาญ และประสบการณ์ด้านกีฬาขี่ม้าจากหน่วยม้าทรงประจาพระองค์ฯ จานวน ๒ นาย คือ ร้อยโท สมใจ แสนหอม และจ่าสิบเอก ปรีชา ขุนจัน นักกีฬาขี่ม้าจาก หน่วยม้าทรงประจาพระองค์ฯ มาทาการบรรยาย แนะนา สาธิตการปฏิบัติ ตลอดจนร่วมเป็น คณะกรรมการควบคุมการสอบภาคปฏิบัติ ศิลปะการบังคับม้า (Dressage) และการขี่ม้ากระโดด ข้ามเครอ่ื งกีดขวาง (Jumping) ซึ่งทาให้การจัดการเรียนการสอนและการประเมินผล สาหรับหลักสูตร ครกู ารขม่ี ้า รนุ่ ท่ี ๑๐ ประจาปี ๒๕๖๓ เป็นไปด้วยความเรยี บร้อย และมคี ณุ ภาพเป็นอยา่ งยิง่

๔๙ หลักสูตรชน้ั นายพัน และหลกั สูตรชน้ั นายร้อย เหลา่ ทหารมา้ ประจาปี ๒๕๖๓ หลักสูตรช้ันนายพัน และหลักสูตรชั้นนายร้อย เหล่าทหารม้า เป็นหลักสูตรตามแนวทาง รับราชการของโรงเรียนทหารม้า ศูนย์การทหารม้า สาหรับนายทหารสัญญาบัตร ซ่ึงเป็น การศึกษา ในระดับสูงสดุ ของโรงเรียนทหารมา้ ศนู ยก์ ารทหารม้า พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงเล็งเห็น ความสาคัญของหลักสูตรดังกล่าว จึงมีพระประสงค์ให้นายทหารนักเรียนที่เข้ารับการศึกษาในวิชา การข่ีม้าเบ้ืองต้น โดยการเพ่ิมทักษะให้สามารถทาการข่ีม้ากระโดดข้ามเครื่องกีดขวางได้ ตลอดจน การเรียนรู้ในกฎ กติกา สาหรับการแข่งขันกีฬาขี่ม้าในระดับสากล ซึ่งในการนี้ โรงเรียนทหารม้า ศูนย์การทหารม้า ได้นานายทหารนักเรียนเข้าศึกษาดูงานในภารกิจ และการปฏิบัติงาน ของหน่วยม้าทรงประจาพระองค์ฯ และกองพันทหารม้าท่ี ๒๙ รักษาพระองค์ฯ กองพลทหารม้าท่ี ๒ รักษาพระองค์ฯ เพ่ือเปิดวิสัยทัศน์ด้านการข่ีม้าในพิธีต่าง ๆ รวมถึงด้านการแข่งขันกีฬาขี่ม้า ให้นายทหารนักเรียนได้รับทราบ เข้าใจ เพื่อยกระดับมาตรฐานการศึกษาของโรงเรียนทหารม้า ศนู ย์การทหารม้า

๕๕๐๐ หลกั สตู รครูสอนขมี่ ้า คร้ังที่ ๒ (EQUESTRIAN COACHING COURSE #2) พันเอกหญิง สมเด็จพระเจา้ ลูกเธอ เจ้าฟ้าสริ วิ ณั ณวรี นารรี ัตนราชกญั ญา พระอาจารย์หัวหน้า แผนกวิชาการข่ีม้า กองการศึกษา โรงเรียนทหารม้า ศูนย์การทหารม้า มีพระประสงค์ให้ เปิดการศึกษาหลักสูตรครูสอนขี่ม้า ครั้งที่ ๒ (EQUESTRIAN COACHING COURSE #2) ระหว่าง วนั ท่ี ๒๓ – ๒๔ ตุลาคม ๒๕๖๓ ณ หน่วยมา้ ทรงประจาพระองคฯ์ โดยมวี ัตถุประสงค์เพ่ือให้ครูสอน ขี่ม้าในประเทศไทย มีการเพ่ิมพูนความรู้ ประสบการณ์ที่ทันสมัย และเป็นการพัฒนาสมรรถนะ ขีดความสามารถด้านการทาหน้าที่ผู้ฝึกสอน รวมทั้งนาประสบการณ์จากการทาหน้าที่อยู่ในปัจจุบัน มาแลกเปลยี่ นซึ่งกันและกนั ระหว่างผูฝ้ กึ สอน

๕๑ พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงพระราชทาน การสอนเร่ือง การดูแลม้า (GROOMING) การข้ึนม้า-ลงม้า และการบังคับม้าที่ถูกต้อง ท้ังภาคทฤษฎี ในห้องเรียนและภาคปฏิบัติในสนามฝึก นับเป็นพระกรุณาธิคุณแก่ผู้เข้ารับการฝึกอบรมในหลักสูตร ได้นาความรู้ และประสบการณ์ท่ีได้รับไปพัฒนาวงการกีฬาข่ีม้าในประเทศไทย ให้มีความก้าวหน้า ทนั สมัยทดั เทียมนานาประเทศ วันที่ ๒๔ ตุลาคม ๒๕๖๓ พันเอกหญิง สมเดจ็ พระเจ้าลกู เธอ เจ้าฟา้ สริ ิวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงพระราชทานประกาศนยี บัตร และฉายพระรูปร่วมกับผูผ้ า่ นการฝกึ อบรม

๕๒

๕๓ กรมการสตั วท์ หารบก

๕๕๔๔ การสง่ กาลงั พลเข้าศึกษาหลักสตู รชา่ งเกอื ก ณ ต่างประเทศ และการปรับปรงุ หลกั สูตรช่างเกือก พนั เอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงให้ความสาคัญ ในการดูแลม้าเป็นอย่างยิ่ง โดยเฉพาะปัญหาสุขภาพกีบม้าท่ีสามารถพบได้บ่อยคร้ังในม้าทุกประเภท และทุกชว่ งอายุ พระองค์ทรงเล็งเห็นวา่ งานดา้ นช่างเกือกม้านั้นมีความสาคัญเป็นอย่างมาก เนื่องจาก เป็นงานทีด่ แู ลและรักษากบี ม้าให้มีสขุ ภาพดี จากการที่พระองค์ทรงเป็นนักกีฬาขี่ม้า จึงให้ความสนพระทัยในเรื่องช่างเกือกม้ามากยิ่งข้ึน เนอ่ื งจากทรงมีความเข้าใจถึงความสาเร็จของการแข่งขันกีฬาขี่ม้าน้ันว่ามีองค์ประกอบหลาย ๆ ด้าน และชา่ งเกอื กมา้ กเ็ ปน็ ปจั จยั หนึ่งทม่ี คี วามสาคัญตอ่ ความสาเร็จดังกล่าว พระองค์ทรงรับสั่งอยู่เสมอว่า ช่างเกือกม้าก็เปรยี บเสมือนผ้ปู ิดทองหลังพระอยู่เบอ้ื งหลังของความสาเรจ็ ของนักกีฬาขีม่ ้า

๕๕ เน่ืองจากประเทศไทยเป็นประเทศที่มีอากาศร้อนชื้น สภาพอากาศมีความเหมาะต่อการ เจริญเติบโตของเช้ือโรคหลากชนิด ม้าส่วนใหญ่ที่เป็นม้ากีฬานาเข้ามาจากต่างประเทศท่ีมีอากาศ หนาวเย็น พระองค์ทรงเล็งเห็นว่า การจะดูแลให้ม้ามีสุขภาพดี จึงต้องมีความเอาใจใส่อย่างจริงจัง และทรงเข้าใจปัญหาสขุ ภาพกีบมา้ ก็ยงั คงเปน็ ปญั หาท่แี กไ้ ขได้ยากในปจั จุบนั กีบม้าเป็นเสมือนโครงสร้างที่มีชีวิ ต เนื่องจากกีบม้ามีการงอกตลอดเวลา การปรับตัว มีการเปลี่ยนแปลง ให้เข้ากับน้าหนัก แรงกระแทก แรงกระทาท่ีส่งไปยังกีบ ลักษณะของพ้ืนผิวท่ีม้า ต้องเคล่ือนที่ไป ความสะอาดหรือสกปรกท่ีกีบต้องเผชิญ ความสมดุลของการตัดแต่งกีบ หรือใส่เกือก เป็นต้น หากกีบม้าได้รับการดูแลเป็นอย่างดี ความเสี่ยงที่ม้าจะมีปัญหาต่าง ๆ ตามมา เช่น ปัญหา ม้าขาเจ็บ ปัญหาเส้นเอ็นฉีกขาด น่องยาน เอ็นหย่อน ปัญหากล้ามเน้ือ และข้ออักเสบต่าง ๆ ก็จะลดลง การตัดแต่งกีบม้ามีความสาคัญมาก หากได้ช่างเกือกที่ดี มีความรู้ ความเข้าใจก็สามาร ถ ชว่ ยป้องกนั ปญั หาเรื่องกีบในระยะยาวได้ การตัดแต่งกีบ และใส่เกือกเป็นท้ังศาสตร์ และศิลป์ที่มี รายละเอียดปลีกย่อยอีกมากในต่างประเทศ กว่าจะเป็น ช่างเกือกได้ ต้องใช้เวลานานพอสมควร มีการเรียนการสอนเป็น ระบบ มีการจัดสอบเพ่อื รบั ประกาศนียบตั ร ท่จี ะเป็นการรับรอง ได้ว่าช่างเกือกคนนั้น มีความรู้ความเข้าใจในเรื่องน้ีเป็นอย่างดี ดงั จะเห็นได้จากวลที กี่ ล่าวว่า “No Hoof No Horse”

๕๖ พันเอกหญงิ สมเด็จพระเจา้ ลกู เธอ เจ้าฟ้าสริ ิวณั ณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงรับทราบปัญหา สุขภาพกีบม้าเป็นเรื่องสาคัญ เม่ือวันที่ ๒๙ ตุลาคม ๒๕๖๒ พระองค์มีรับส่ังให้ส่วนท่ีเก่ียวข้อง กับงานด้านช่างเกือกม้า ณ อาคารที่ประทับในพ้ืนท่ีกองพลทหารม้าท่ี ๒ รักษาพระองค์ฯ โดยกองทัพบกคัดเลือกนายทหารสัญญาบัตรท่ีมีใจรักด้านงานตอกเกือกสัตว์และมีสุขภาพร่างกาย ที่แข็งแรงมีคุณวุฒิด้านการใช้ภาษาอังกฤษข้ันสูงเข้ารับทุนการศึกษาหลักสูตรช่างเกือกสัตว์ชั้นสูง หลักสูตร ๔ ปี ณ สหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี โดยสมาคมกีฬาข่ีม้าแห่งประเทศไทยเป็นผู้สนับสนุน งบประมาณในการศึกษา ซงึ่ ปัจจุบนั อยูใ่ นระหว่างท่ีกรมการสัตว์ทหารบก ดาเนินการคัดเลือกนายทหารสัญญาบัตรท่ีมี คุณสมบัติเหมาะสมเพื่อเข้ารับการศึกษาต่อไป นับเป็นสายพระเนตรที่ยาวไกล และเป็นข้ันเป็นตอน ท่ีพระองค์ได้ทรงวางแผนไว้ให้กับหน่วยใช้ม้าของกองทัพบกตั้งแต่เริ่มแรก โดยให้ มีการพัฒนา และยกระดับของขดี ความสามารถงานด้านช่างเกือกมา้ มาอยา่ งตอ่ เนือ่ ง และเม่อื นายทหารสัญญาบัตร ที่ได้รับการศึกษาหลักสูตรช่างเกือกชั้นสูง จากสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีจบการศึกษาแล้ว สามารถนาความรู้และประสบการณ์ มาถ่ายทอด และต่อยอดองค์ความรู้ด้านช่างเกือกสัต ว์ ของกองทัพบกใหม้ กี ารพัฒนาให้ดียงิ่ ขึ้นได้ในโอกาสต่อไป

๕๗ ปัจจุบันสมาคมกีฬาขี่ม้าแห่งประเทศไทยอยู่ระหว่างประสานและคัดเลือกสถาน ศึกษา หลกั สตู รชา่ งเกอื กชั้นสูงจากสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนี และกรมการสัตว์ทหารบกได้คัดเลือกกาลังพล เพือ่ เตรยี มความพร้อมในการเข้ารบั การศึกษาในลาดบั ตอ่ ไป นอกจากนี้พระองค์มีพระประสงค์ที่จะพัฒนาการผลิตช่างเกือกม้าให้กับหน่วยใช้ม้าใน กองทัพบก ให้เป็นมาตรฐานเทียบเท่ากับสากลตามนานาประเทศ โดยมีรับส่ังให้ส่วนที่เกี่ยวข้องกับ การดาเนนิ การชา่ งเกอื กมา้ ของหน่วยใช้มา้ ในกองทัพบก ดังนี้ พระองค์มีพระดาริให้มีการบรรจุการแข่งขันสุดยอดช่างเกือก ในการแข่งขันกีฬาข่ีม้ารายการ Princess’s Cup Thailand ต้งั แต่ปี ๒๐๑๖ เป็นต้นมาจนถึงปัจจบุ นั โดยพระองคท์ รงมอบหมายให้ กรมการสัตว์ทหารบกเป็นหน่วยรับผิดชอบในการจัดการแข่งขัน และเชิญผู้ที่มีความเช่ียวชาญ ชา่ งเกอื กสตั ว์จากตา่ งประเทศ มารว่ มเปน็ กรรมการตัดสินในทุก ๆ ปี โดยทีมที่ชนะเลิศในการแข่งขัน สุดยอดช่างเกือก จะได้รับถ้วยรางวัลพระราชทานของพระองค์อีกด้วย นับได้ว่าพระองค์ ทรงให้ความสาคญั ดา้ นชา่ งเกอื กม้าเป็นอย่างมาก และทรงเป็นผู้ริเร่ิมให้มีการพัฒนาด้านช่างเกือกม้า ข้ึนในประเทศไทยได้อย่างเป็นรูปธรรม เพ่ือเป็นการพัฒนาประสบการณ์และทักษะของช่างเกือก ภายในประเทศได้อย่างแทจ้ ริง

๕๕๘๘ พระองค์มีพระดาริให้กาลังพลของหน่วยม้าทรงประจาพระองค์ฯ ที่ตามเสด็จถวายงาน ด้านการทรงม้า ณ สาธารณรัฐฝร่ังเศส ไปศึกษาดูงาน และฝึกปฏิบัติงานช่างเกือก ณ ศูนย์ฝึกขี่ม้า Le Cadre Noir เมือง Saumur เปน็ ประจาทกุ ปี เพ่อื ใหก้ าลงั พลของหน่วยมีความรู้และความเข้าใจ ในการทาเกอื กมา้ มากยิง่ ข้นึ และให้นามาถา่ ยทอดใหก้ บั หนว่ ยใช้ม้าในกองทัพบกได้ตอ่ ไป

๕๙ พระองค์มีพระดาริให้จัดการฝึกอบรมคลินิกช่างเกือกม้า ในการแข่งขันกีฬาข่ีม้ารายการ Princess’s Cup Thailand 2018 ข้ึนในห้วงวันที่ ๒๔ - ๒๕ พฤศจิกายน ๒๕๖๑ โดยทรงมอบหมายให้ กรมการสัตว์ทหารบกเป็นหน่วยรับผิดชอบในการจัดการฝึกอบรม และมีรับส่ังให้ นายโคล้ด อองโดแรง (Mr.Andorin Claude) วิทยากร จากโรงเรียนขี่ม้า Le Cadre Noir de Saumur สาธารณรัฐฝร่ังเศส ซึ่งเป็นหัวหน้าช่างเกือกผู้เชี่ยวชาญการแก้ไขกีบม้าท่ีมีปัญหา มาทา การสอนทั้งภาคทฤษฎี และภาคปฏิบัติ โดยมีช่างเกือกเข้ารับการ อบรม จานวน ๑๕ คน เพื่อเป็นการขยายผลจากการฝึกอบรมคลินิก ช่างเกอื กมา้ พระองค์มพี ระดาริใหก้ รมการสัตว์ทหารบก รวบรวมความร้ทู ่ีได้จากการถ่ายทอดจากวิทยากร ในการฝึกอบรมคลินิกช่างเกือกม้า มาจัดทาเป็นตาราช่างเกือกสัตว์ ประกอบการเรียนการสอน ในหลกั สูตรชา่ งเกือกสตั ว์ของโรงเรยี นทหารการสัตว์ กรมการสัตวท์ หารบก ซึ่งปัจจุบัน โรงเรียนทหารการสัตว์ กรมการสัตว์ทหารบก ได้สนองพระดาริโดยดาเนินการ ปรับปรุงตารา และปรับปรุงหลักสูตรช่างเกือกสัตว์ของหน่วยให้สอดคล้องกับแนวทางของการ ฝึกอบรมคลนิ กิ ช่างเกือกม้าเรยี บร้อยแล้ว

๖๐ ด้วยพระกรุณาธิคณุ ท่ี พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา พระราชทานแกก่ าลังพลและหน่วยใชม้ า้ ของกองทัพบกจะเป็นแรงผลักดันให้กาลังพลของหน่วยใช้ม้า ของกองทัพบกมุ่งม่ันที่จะปฏิบัติหน้าที่ด้วยความมุ่งมั่น วิริยะ อุตสาหะ เพ่ือให้หน่วยใช้ม้า ของกองทัพบกมีแนวทางในด้านช่างเกือกม้าท่ีได้มาตรฐานและสากล ซ่ึงจะเป็นผลดีต่อการปฏิ บัติ ภารกิจของหน่วยใชม้ า้ และกองทัพบกตอ่ ไป

๖๑ โครงการปรบั ปรุงบา้ นพักม้าชรา ความเป็นมาของโครงการ เมื่อปลายปี ๒๕๕๖ พันตรีหญิง พระเจ้าหลานเธอ พระองค์เจ้าสิริวัณณวรีนารีรัตน์ (พระอิสริยยศในขณะน้ัน) มีพระประสงค์ให้กองทัพบก ดาเนินการจัดทาบ้านพักม้าชรา ภายใต้ช่ือ “โครงการบ้านพักม้าชรา ในพระอุปถัมภ์ พระเจา้ หลานเธอ พระองค์เจ้าสิริวณั ณวรีนารรี ัตน์” ปจั จุบนั เปล่ียนชื่อเปน็ “โครงการ บา้ นพักมา้ ชราในพระอุปถัมภ์ สมเด็จพระเจา้ ลูกเธอ เจา้ ฟา้ สริ ิวัณณวรี นารรี ตั นราชกัญญา” โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือปฏิบัติบารุงเล้ียงดูม้าท่ีชราภาพของกองทัพบกท่ีปลดประจาการ นอกจากนี้ยังมีพระกรุณาให้ม้าชราของภาคส่วนอ่ืน ๆ เข้าร่วมโครงการฯ ได้แก่ องค์กรภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชนท่ัวไปท่ีมีความประสงค์จะเข้าร่วมโครงการฯ ให้ม้ามีความเป็นอยู่ที่ดี มีสขุ ภาพรา่ งกายทส่ี มบรู ณ์แขง็ แรงตามอัตภาพ พระองค์ทรงเลง็ เหน็ ถงึ มา้ ท่ีมีความชราภาพตามวัยน้ัน ควรได้รับการดูแลเป็นพิเศษ พระองค์ทรงออกแบบให้มีส่วนต่าง ๆ ภายในพื้นท่ีโครงการฯ ประกอบดว้ ย อาคารสานักงานสาหรับเจ้าหน้าที่และท่ีพักรับรอง คอกม้า อาคารเก็บหญ้า อาหารม้า และเวชภณั ฑ์ แหลง่ น้า และพน้ื ท่พี กั ผอ่ นสาหรบั ม้าชราเพอื่ เป็นสถานทบ่ี ารงุ เลยี้ งมา้ กลมุ่ น้ีโดยเฉพาะ

๖๒ โครงการบา้ นพักมา้ ชราในพระอปุ ถัมภฯ์ ตงั้ อยู่ในพื้นทีข่ องกองการสตั วแ์ ละเกษตรกรรมท่ี ๒ กรมการสัตว์ทหารบก ตาบลหนองสาหร่าย อาเภอปากช่อง จังหวัดนครราชสีมา นับตั้งแต่การก่อต้ัง โครงการฯ ปัจจุบันได้มีการปรับปรุงโครงการฯ มาอย่างต่อเนื่อง เพื่อให้สอดคล้องกับสถานการณ์ และเปน็ การต่อยอดการพฒั นาโครงการฯ ให้เป็นไปตามพระประสงค์ โดยในปี ๒๕๖๒ – ๒๕๖๓ โครงการบ้านพักม้าชราในพระอุปถัมภ์ฯ ได้รับงบประมาณจากกองทุน โครงการบ้านพักม้าชราในพระอุปถัมภ์ฯ ซ่ึง พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารรี ัตนราชกญั ญา ทรงมอบเงนิ ไว้เปน็ ทุนเรมิ่ ตน้ เพื่อดาเนนิ การจัดหาสิ่งอุปกรณ์สาหรับดูแลรักษาม้า ในโครงการและปรบั ปรงุ อาคารโรงเรือนม้าชรา ให้ม้าภายในโครงการบ้านพักม้าชราในพระอุปถัมภ์ฯ มีสภาพชีวิตความเป็นอยู่ท่ีเหมาะสม รวมทั้งส่ิงอานวยความสะดวกในการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ ตลอดจนความสวยงามของสถานที่ ท้งั น้ี กรมการสัตวท์ หารบก ไดจ้ ดั กจิ กรรมการแขง่ ขนั มา้ รายการ VRD Cup และกิจกรรมการ วิ่งการกุศล เนินนุ่มฮาล์ฟ มาราธอน ๒๐๑๙ โดยมีวัตถุประสงค์เพ่ือนารายได้มาสมทบกองทุน โครงการบ้านพักม้าชราในพระอุปถัมภ์ฯ เพื่อให้มีงบประมาณในการดาเนินงานโครงการได้อย่าง ตอ่ เน่ือง

๖๓ สาหรับแผนงานในปี ๒๕๖๔ กองการสัตว์และเกษตรกรรมท่ี ๒ กรมการสัตว์ทหารบก จะได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากองค์การบริหารส่วนจังหวัดนครราชสีมา เพ่ือดาเนินการจัดทา ป้ายชอ่ื โครงการบ้านพักมา้ ชราในพระอปุ ถมั ภ์ฯ และปรับภูมิทัศน์ ตลอดจนการก่อสร้างถนนลาดยาง แอสฟัลท์ติกคอนกรีต บริเวณเส้นทางเข้าโครงการบ้านพักม้าชราในพระอุปถัมภ์ฯ พัฒนาโครงการ บ้านพักม้าชราในพระอุปถมั ภ์ฯ เม่ือเดือนมีนาคม ๒๕๖๓ เกิดการระบาดของโรค “กาฬโรคแอฟริกาในม้า” (African Horse Sickness – AHS) โครงการบ้านพักม้าชราในพระอุปถัมภ์ฯ ได้ดาเนินการตามมาตราการ ปอ้ งกันโรคฯ อย่างเคร่งครดั โดยมีรายละเอยี ดดงั น้ี ๑. ป้องกันและกาจัดแมลงดูดเลือดภายในคอกโดยการใช้ยาฆ่าแมลงกลุ่ม Pyrethroid, Alphacypermethrin, Etofenprox หรือยาอื่น ๆ ในชนิดเดียวกัน รมควันหรือพ่นยาบริเวณ โดยรอบคอกมา้ และภายในมุ้งในเวลาเชา้ มืดและพลบคา่

๖๔ ๒. ติดตั้งมุ้งเพ่อื ปอ้ งกันแมลงพาหะดดู เลือดใหแ้ กค่ อกมา้ โดยมุ้งต้องมคี วามถมี่ ากกว่า ๓๒ ตา ต่อตารางนว้ิ ขึน้ ไปในบรเิ วณคอกมา้ ควรพ่นยากาจดั ยงุ แมลงดูดเลือดและทาลายแหล่งเพาะพนั ธ์แุ มลง เช่น อุจจาระม้า พงหญา้ แหล่งน้าขัง กองขยะและสง่ิ ปฏิกูลต่าง ๆ ๓. เพอื่ ลดการแพรก่ ระจายของเชือ้ โรคและส่ิงสกปรกต้องหม่ันรักษาความสะอาดคอกม้าและ บรเิ วณโดยรอบ ท่สี าคญั คอกม้าควรแหง้ และสะอาดอยเู่ สมอ

๖๕ ๔. ในการออกกาลงั กายม้าหรือนามา้ ออกจากคอก ควรให้พาม้าเดินในวันท่ีแสงแดดจัด ตั้งแต่ ๐๘.๐๐ น. ถึง ๑๖.๐๐ น. หรอื ชว่ งเวลาทไ่ี มม่ แี มลงชกุ ชุม ๕. หม่ันทาความสะอาดเคร่ืองมือท่ีใช้กับม้า เช่น ภาชนะใส่อาหาร กราด แปรง ท่ีแคะกีบ รวมไปถึงการแยกคนเลย้ี งและอปุ กรณใ์ ช้งานตา่ ง ๆ ระหว่างมา้ ปว่ ยและม้ารวมฝูง

๖๖ ๖. ทาความสะอาด ทาลายเชอ้ื โรคและแมลงที่เป็นพาหะนาโรค คนเล้ียงม้า สัตว์เล้ียง รวมถึง ยานพาหนะตา่ ง ๆ ที่เขา้ –ออก บริเวณคอกมา้ ๗. ตรวจวัดอุณหภูมิร่างกายม้าเป็นประจาทุกวัน ช่วงเช้าและเย็น หากพบว่ามีอาการไข้ หรือมีอุณหภูมิสูงกว่า ๓๘.๕ องศาเซลเซียส ให้ติดต่อนายทหารสัตวแพทย์ เพื่อเข้าตรวจอาการม้า ทาการคัดแยกมา้ ปกติและม้าป่วยให้ห่างออกจากกันมากกว่า ๑๐๐ เมตร โดยให้อยู่ในคอกที่มีมุ้งปิด อย่างมดิ ชิด

๖๗ ๘. หลกี เลย่ี งการนาหญา้ หรือวัสดปุ ูนอนมาจากพ้ืนท่ี ท่ีมีการระบาดของโรค ควรทาความสะอาด ด้วยการล้างหญา้ และผึ่งแสงแดดกอ่ นนามาเลีย้ งม้าเสมอ ๙. ทาวัคซีนเพอ่ื สร้างภูมิคุ้มกันโรค กาฬโรคแอฟรกิ าในม้า ปัจจุบันม้าชราในโครงการบ้านพักม้าชราในพระอุปถัมภ์ฯ ทั้ง ๑๘ ตัว ไม่ได้รับผลกระทบ การแพร่การระบาดของโรค “กาฬโรคแอฟริกาในม้า” (African Horse Sickness–AHS) แตอ่ ย่างใด ท้ังทอี่ าเภอปากชอ่ ง จงั หวัดนครราชสีมา เปน็ จดุ กาเนิดของการพบเชอื้ ดงั กล่าวกต็ าม

๖๖๘๘ พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงห่วงใย สุขภาพของม้า โดยเฉพาะอย่างยิ่งม้าชราท่ีปลดจากการใช้งาน นับเป็นพระกรุณาธิคุณอย่างหาที่สุดมิได้ กรมการสัตวท์ หารบก จึงไดจ้ ัดกาลงั พลปฏบิ ัติหน้าที่ในโครงการบ้านพักม้าชราในพระอุปถัมภ์ฯ อย่าง สุดกาลังความสามารถ เพ่ือสนองตามพระประสงค์ให้ม้าชรามีชีวิตความเป็นอยู่ในบั้นปลายอย่าง เหมาะสม ถูกตอ้ งตามหลกั การจดั การสุขภาพม้าชรา

๖๙ การทนั ตกรรมมา้ การดูแลฟันและสุขภาพภายในชอ่ งปากม้า ทใี่ ชง้ านของกองทพั บก

๗๐ พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงให้ความสาคัญดา้ นสุขภาพของม้าท่ีใช้งาน ของกองทัพบก และมีพระดาริให้กองทัพบก โดยกรมการสัตว์ทหารบกและกรมการขนส่ง ทหารบก ดาเนินการจัดหารถทันตกรรมม้า เคล่ือ น ที่ พร้อ มเคร่ือ งมือ ตะไบ ฟัน ม้า สนับสนุนการปฏิบัติงานของชุดทันตกรรมม้า เคล่ือนท่ีของโรงพยาบาลสัตว์ทหารบก เพื่อ บริการด้านทันตกรรมใหก้ บั มา้ ของหน่วยใช้ม้า ภายในกองทัพบกได้อย่างมีประสิทธิภาพและ เป็นการป้องกันปัญหาทางช่องปากท่ีอาจจะ เกิดขึ้นได้ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพของ ม้าใชง้ าน โดยในปีงบประมาณ ๒๕๖๓ กองทัพบก โดยกรมการสัตว์ทหารบก ได้ดาเนินการจัดหา รถทันตกรรมม้าเคลื่อนที่ จานวน ๑ คัน พร้อมเครื่องมือตะไบฟันม้าประจารถ และได้ดาเนินการ สง่ มอบใหก้ บั โรงพยาบาลสัตว์ทหารบก เพื่อใช้สาหรับบริการด้านทันตกรรมให้กับม้าของหน่วยใช้ม้า ภายในกองทัพบกเพือ่ ให้เป็นไปตามพระดาริต่อไป

๗๑ ม้ามีลักษณะของฟันท่ีต่างจากคนเรา ฟันของม้าจะมีการงอกตลอดจนกระท่ังหมดอายุขัย ของมา้ ลักษณะการเคีย้ วของมา้ จะเป็นแบบการบดจากด้านข้างเข้าหาด้านใน ทาให้เกิดการแหลมคม ของแนวฟันบนด้านนอกและแนวฟันด้านล่างด้านใน การแหลมคมของฟันที่เกิดขึ้นนี้อาจก่อให้เกิด ความเจบ็ ปวดจากแผลในชอ่ งปากได้ ในธรรมชาติม้าเปน็ สตั ว์ที่มีการแทะเล็มหญ้าเป็นเวลา ๑๒ – ๑๖ ชัว่ โมงต่อวัน ซึ่งการเคยี้ วหญ้าน้ที าให้เกดิ การสกึ หรอของฟันตามธรรมชาติ แตใ่ นการเล้ียงม้าแบบโรงเรือน โดยใหอ้ าหารเม็ดเปน็ หลกั การเคี้ยวจะลดลงทาให้การสึกหรอ ของฟันม้าไม่มีมากเท่าที่ควรมี จึงก่อให้เกิดการแหลมคมของฟันม้า นอกจากนี้การสบฟันที่ไม่ดี จากการเคี้ยวท่ีไม่สมดุลนี้ ยังก่อให้เกิดการขัดขวางการกินของม้า ทาให้ม้าไม่ได้รับสารอาหาร ในปริมาณท่คี วรจะได้ และอาจก่อให้เกิดภาวะต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินอาหาร เช่น ภาวะ ขาดสารอาหาร ภาวะเสียด ซึ่งพระองค์ทรงเล็งเห็นปัญหาสุขภาพม้าที่ส่งผลมาจากฟันม้าที่ผิดปกติ และเป็นต้นเหตสุ าคญั ท่ีอาจนาไปสู่การสูญเสยี ม้าในเวลาต่อมา

๗๒ โรงพยาบาลสัตว์ทหารบกได้น้อมนา พระดาริในการดูแลและให้ความสาคัญกับ ช่องปากและการทันตกรรมในม้า โดยได้จัด นายทหารสัตวแพทย์และผู้ช่วยนายทหาร สั ต ว แ พ ท ย์ ฝึ ก ฝ น เ พ่ื อ เ พ่ิ ม ทั ก ษ ะ แ ล ะ ขีดความสามารถในการปฏิบัติงานเป็นชุด ทันตกรรมม้าเคลื่อนที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ก่อนท่ีจะนารถทันตกรรมม้าเคลื่อนท่ีออก ให้บริการด้านทันตกรรมให้กับม้าของหน่วย ใชม้ า้ ภายในกองทพั บกได้ตามพระดาริ โดยในข้ันต้นนัน้ ทางโรงพยาบาลสัตว์ทหารบก ได้นาม้าป่วยท่ีเข้ารับการรักษาพยาบาลอยู่ภายใน โรงพยาบาลสัตว์ทหารบกมาทาการฝึกให้นายทหาร สัตวแพทย์และผู้ช่วยนายทหารสัตวแพทย์ได้ทาการ ฝึกซอ้ มการทาทนั ตกรรมมา้ ซ่งึ ผลของการฝึกซ้อมการ ทาทันตกรรมม้า โดยใช้ม้าป่วยภายในโรงพยาบาล สัตวท์ หารบกเองนนั้ ทาใหม้ า้ แตล่ ะตัวซ่ึงส่วนใหญ่แล้ว มีอายุมากและมีสุขภาพช่องปากเส่ือมโทรม มีสภาพ ฟั น ที่ สึ ก ก ร่ อ น แ ล ะ ข บ บ ด อ า ห า ร ไ ม่ ล ะ เ อี ย ด น้ั น สามารถกลบั มาเค้ียวขบบดอาหารได้ดีขน้ึ กวา่ เดมิ

๗๓ เ มื่ อ น า ย ท ห า ร สั ต ว แ พ ท ย์ แ ล ะ ผู้ ช่ ว ย นายทหารสัตวแพทย์มีความชานาญในการ ปฏิบัตงิ านทันตกรรมม้าโดยใช้รถทันตกรรมม้า เคลื่อนท่ีแล้ว โอกาสต่อไปน้ันจะเป็นการออก ให้บริการในรูปแบบชุดทันตกรรมม้าเคล่ือนท่ี ไปยังหน่วยใช้ม้าของกองทัพบก เพื่อเป็น การดูแลและให้ความสาคัญเร่ือง สุขภาพ สวัสดิภาพสัตว์ตามสิทธิท่ีควรจะได้รับ ม้ามี ค ว า ม เ ป็ น อ ยู่ ท่ี ดี ย่ิ ง ข้ึ น แ ล ะ ส า ม า ร ถ ป ฏิ บั ติ ภารกิจของกองทัพบกได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสง่างาม โดยมีแผนการปฏิบัติที่หมุนเวียนการดูแล สุขภาพฟันม้าควรทาทุกวงรอบ ๖ - ๑๒ เดือน เพื่อเป็นการป้องกันปัญหาทางช่องปากที่อาจ เกิดข้ึนได้ การดูแลฟันม้าประกอบไปด้วย การตรวจลักษณะของฟันเบื้องต้น การจัดการ ลบคมของฟันม้า เพ่ือให้ม้าสามารถเคี้ยวอาหาร ได้อย่างเต็มที่ การถอนฟัน สาหรับซี่ที่มีปัญหา และการแก้ไขภาวะการสบฟันท่ีผิดปกติต่าง ๆ ของมา้

๗๔ ด้วยพระกรุณาธิคุณของ พันเอกหญิง สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารรี ตั นราชกญั ญา พระราชทานแก่หน่วยใชม้ ้าในกองทพั บก จึงทาให้เกดิ แรงผลักดนั ใหก้ รมการสัตว์ ทหารบก โดยโรงพยาบาลสัตว์ทหารบกมีความตระหนักถึงสุขภาพช่องปากและฟันของม้าใช้งาน ภายในกองทัพบก จึงได้มุ่งมั่นท่ีจะพัฒนาองค์ความรู้และความสามารถในการทาทันตกรรมม้าอย่างเต็มกาลัง เพอ่ื ให้มา้ ของหน่วยใช้ม้าภายในกองทัพบกมีสุขภาพช่องปากและฟันท่ีดีย่ิงขึ้น ซ่ึงจะเป็นผลดีต่อการ ปฏบิ ตั ิภารกจิ ของหนว่ ยใชม้ ้าและกองทัพบกตอ่ ไป

๗๕

๗๖