วรรคทอง ใน วรรณคดีไทย

ววรรรณรคค ทดีอไทงยใน มหาวิทยาลัยราชภัฎลำปาง คณะครุศาตรบัณฑิต สาขาภาษาไทย

หนังสือเรื่อง \"วรรคทองในวรรณคดีไทย จัดทำโดย : นาย ธีรดนย์ แหลมดี รหัสนักศึกษา : ๖๔๑๘๑๐๑๐๑๒๑ เสนอ : อาจารย์ ภัทราภรณ์ คำลือสาย รายวิชา : ความคิดสร้างสรรค์กับการสรรสร้างงานเขียน คณะครุศาตรบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยราชภัฎลำปาง ไม่อนุญาตให้นำไปใช้ในเชิงพาณิชย์

ก คำนำ หนังสือเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาความคิดสร้างสรรค์กับการสรร สร้างงานเขียน โดยมีจุดประสงค์ที่จะสร้างความรู้เบื้องต้นให้แก่ผู้อ่านในเรื่อง ของ บทประพันธ์ ทั้งบทประพันธ์ประเภทโครง ฉันท์ กาพย์ กลอน ร่าย และ ลิลิต โดยหนังสือเล่มนี้จะยกตัวอย่างบทประพันธ์ในวรรคเด่นหรือบทเด่นของ บางเรื่องมา เพื่อประกอบการเรียนในส่วนของสัมผัสของคำประพันธ์แต่ละ ประเภทเพื่อให้ผู้ศึกษาเห็นภาพและเข้าใจมากยิ่งขึ้น อีกทั้งผู้ศึกษาจะได้ทราบ ผู้แต่ง ประเภทคำประพันธ์ ที่มา และฉันทลักษณ์ของคำประพันธ์แต่ละประเภท ด้วย เพื่อให้ผู้ศึกษาที่สนใจ ได้นำไปศึกษาต่อในด้านอื่น ๆ ให้เกิดประโยชน์แก่ผู้ ศึกษาและมีประสิทธิภาพมากที่สุด ขอขอบคุณอาจารย์ภัทราภรณ์ คำลือสาย ที่ได้ให้ความรู้เกี่ยวกับประเภท คำประพันธ์ ความรู้เกี่ยวคำประพันธ์ประเภทต่างๆ และคำแนะนำ ที่เป็น ประโยชน์ในการทำให้เนื้อหามีความสมบูรณ์มากที่สุด ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสือ \"วรรคทองในวรรณคดีไทย\" เล่มนี้จะ เป็นประโยชน์แก่ผู้ศึกษา เพื่อให้ผู้ศึกษาได้นำไปใช้ให้เกิดประโยชน์และเกิดผล สัมฤทธิ์ได้มากที่สุด นายธีรดนย์ แหลมดี

สารบัญ ข คำนำ ก ความหมาย วรรคทองในวรรณคดี ๑ วรรคทองจากเรื่อง \"ลิลิตพระลอ\" ๒ ๓ วรรคทองจากเรื่อง \"สามัคคีเภทคำฉันท์\" ๔ วรรคทองจากเรื่อง \"กาพย์เห่เรือ\" ๕ วรรคทองจากเรื่อง \"สุภาษิตสอนหญิง\" ๖ วรรคทองจากเรื่อง \"ลิลิตพระลอ\" ๗ วรรคทองจากเรื่อง \"โคลงโลกนิติ\" ๘ วรรคทองจากเรื่อง \"สุภาษิตสอนหญิง\" ๙ วรรคทองจากเรื่อง \"นิราศภูเขาทอง\" ๑๐ วรรคทองจากเรื่อง \"ลิลิตตะเลงพ่าย\" ๑๑ ๑๒ วรรคทองจากเรื่อง \"นิราศภูเขาทอง\" บรรณานุกรม

๑ ความหมายของคำว่า วรรคทองของวรรณคดีไทย ก่อนที่เราจะเข้าสู้บทเรียน เราต้องมาทำความเข้าใจให้ตรง กันก่อนว่าวรรคทองในวรรณคดีคืออะไร วรรคทอง หมายถึง ข้อความหรือบทกวีบางช่วงบางตอน ที่มีความหมายดี ไพเราะ ซาบซึ้ง ให้ภาพทางความรู้สึกที่ชัดเจน สะเทือนอารมณ์ กินใจ จนเป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป เป็นที่นิยมกัน ว่าดี เมื่อกล่าวถึงแล้วจะรู้จักกันโดยกว้างสามารถตอบได้เลยว่า วรรคนี้เป็นวรรคในวรรณคดีเรื่องใด วรรณคดีเป็นวรรณกรรมได้รับยกย่องว่าแต่งดี นั้นคือมี การใช้ภาษาอย่างดี มีศิลปะการแต่งที่ยอดเยี่ยมทั้งด้านศิลปะ การใช้คำ ศิลปะการใช้โวหารและถูกต้องตามหลักไวยากรณ์ และ ภาษานั้นให้ความหมายชัดเจน ทำให้เกิดการโน้มน้าวอารมณ์ผู้ อ่านให้คล้องตามไปด้วย ดังนั้น วรรคทองในวรรณคดีไทย คือบทกวีบางช่วงบาง ตอนที่มีความหมายดี และไพเราะ ที่มาจากวรรณกรรมที่แต่ง โดยคนไทยและเป็นที่รู้จักกันโดยกว้าง

๒ วรรคทอง จากเรื่อง \"ลิลิตพระลอ\" เสียงลือเสียงเล่าอ้าง อันใด พี่เอย เสียงย่อมยอยศใคร ทั่วหล้า สองเขือพี่หลับใหล ลืมตื่น ฤๅพี่ สองพี่คิดเองอ้า อย่าได้ถามเผือฯ (ลิลิตพระลอ) แผนผังฉันทลักษณ์ : บทร้อยกรองประเภทลิลิต โคลงสี่สุภาพ

๓ วรรคทอง จากเรื่อง \"สามัคคีเภทคำฉันท์\" ควรสุดจะสมเพช จิตระเวทนาการ ที่ท่านพฤฒาจารย์ พะกระทบประสบทัณฑ์ ฯ กตเวทิตาอัน โดยเต็มกตัญญู ขรการณ์จะทานทน ฯ ใหญ่ยิ่งและยากครัน (สามัคคีเภทคำฉันท์ ,ชิต บุรทัต) แผนผังฉันทลักษณ์ : บทร้อยกรองประเภทฉันท์ อินทรวิเชียร ฉันท์ ๑๑

๔ วรรคทอง จากเรื่อง \"กาพย์เห่เรือ\" พิศพรรณปลาว่ายเคล้า คิดถึงเจ้าเศร้าอารมณ์ มัศยายังรู้ชม สมสาใจไม่พามา เจ้างามพริ้งยิ่งนวลปลา นวลจันทร์เปนนวลจริง ไม่งามเท่าเจ้าเบือนชาย คางเบือนเบือนหน้ามา (บทเห่เรือ ,เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร) แผนผังฉันทลักษณ์ : บทร้อยกรองประเภทกาพย์ กาพย์ยานี ๑๑

๕ วรรคทอง จากเรื่อง \"สุภาษิตสอนหญิง\" จงรักนวลสงวนงามห้ามใจไว้ อย่าหลงใหลจำคำที่ร่ำสอน คิดถึงหน้าบิดาและมารดร อย่ารีบร้อนเร็วนักมักไม่ดี เมื่อสุกงอมหอมหวนจึงควรหล่น อยู่กับต้นอย่าให้พรากไปจากที่ อย่าชิงสุกก่อนห่ามไม่งามดี เมื่อบุญมีคงจะมาอย่าปรารมภ์ (สุภาษิตสอนหญิง ,สุนทรภู่) แผนผังฉันทลักษณ์ : บทร้อยกรองประเภทกลอน กลอนสุภาพ (กลอนแปด)

๖ วรรคทอง จากเรื่อง \"ลลิ ิตพระลอ\" ข้าจะใช้ชาวในผู้สนิธ ชิดชอบอัชฌาไสย ไปซื้อขายวายล่อง แล้วให้ท่องเที่ยวเดิร สรรเสริญสองโฉมศรี ทั่วบุรีพระลอ ขับซอยอยศอ้าง ฦๅลูกกษัตริย์เจ้าช้าง ชื่นแท้ใครเทียม เทียบนา ฯ (ลิลิตพระลอ) แผนผังฉันทลักษณ์ : บทร้อยกรองประเภทร่าย ร่ายสุภาพ

๗ วรรคทอง จากเรื่อง \"โคลงโลกนิติ\" ปลาร้าพันห่อด้วย ใบคา ใบก็เหม็นคาวปลา คละคลุ้ง คือคนหมู่ไปหา คบเพื่อน พาลนา ได้แต่ร้ายร้ายฟุ้ง เฟื่องให้เสียพงศ์ (โคลงโลกนิติ ,สมเด็จพระเดชา ฯ) แผนผังฉันทลักษณ์ : บทร้อยกรองประเภทโคลง โคลงสี่สุภาพ

๘ วรรคทอง จากเรื่อง \"สุภาษิตสอนหญิง\" มีสลึงพึงบรรจบให้ครบบาท อย่าใหข้ าดสิ่งของต้องประสงค์ มีน้อยใช้น้อยค่อยบรรจง อย่าจ่ายลงให้มากจะยากนาน ไม่ควรซื้อก็อย่าไปพิไรซื้อ ให้เป็นมื้อเป็นคราวทั้งคาวหวาน เมื่อพ่อแม่แก่เฒ่าชรากาล จงเลี้ยงท่านอย่าให้อดรันทดใจ (สุภาษิตสอนหญิง ,สุนทรภู่) แผนผังฉันทลักษณ์ : บทร้อยกรองประเภทกลอน กลอนสุภาพ (กลอนแปด)

๙ วรรคทอง จากเรื่อง \"นิราศภูเขาทอง\" ถึงบางพูดพูดดีเปนศรีศักดิ์ มีคนรักรศถ้อยอร่อยจิตร แม้นพูดชั่วตัวตายทำลายมิตร จะชอบผิดในมนุษย์เพราะพูดจา ถึงบ้านใหม่ใจจิตรก็คิดอ่าน จะหาบ้านใหม่มาดเหมือนปราถนา ขอให้สมคะเนเถิดเทวา จะได้ผาศุกสวัสดิ์กำจัดไภย (นิราศภูเขาทอง ,สุนทรภู่) แผนผังฉันทลักษณ์ : บทร้อยกรองประเภทกลอน กลอนสุภาพ (กลอนแปด)

๑๐ วรรคทอง จากเรื่อง \"ลิลิตตะเลงพ่าย\" พระผาดผายสู่ห้อง หาอนุชนวลน้อง หนุม่ หน้าพระสนม ฯ (ลิลิตตะเลงพ่าย) แผนผังฉันทลักษณ์ : บทร้อยกรองประเภทโคลง โคลงสองสุภาพ

๑๑ วรรคทอง จากเรื่อง \"นิราศเมืองแกลง\" โอ้สังเวชวาศนานิจาเอ๋ย จะมีคู่มิได้อยู่ประคองเชย ต้องละเลยดวงใจไว้ไกลตา ถึงทุกข์ใครในโลกที่โศกเศร้า ไม่เหมือนเราภุมรินถวิลหา จะพลัดพรากจากกันไม่ทันลา ใช้แต่ตาต่างถ้อยสุนทรวอน ฯลฯ นิราศเรื่องเมืองแกลงแต่งมาฝาก เหมือนขันหมากมิ่งมิตรพิศมัย อย่าหมางหมองข้องขัดตัดอาไลย ให้ชื่นใจเหมือนแต่หลังมั่งเถิดเอย ฯ (นิราศเมืองแกลง ,สุนทรภู่) แผนผังฉันทลักษณ์ : บทร้อยกรองประเภทกลอน กลอนนิราศ

๑๒ บรรณานุกรม ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ. (๒๔๙๖). ลิลิตพระลอ .สืบค้นเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2565 จาก https://vajirayana. org/ลิลิตพระลอ ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ. (๒๔๖๕). ประชุมกลอนนิราศต่าง ๆ ภาคที่ ๑ นิราศสุนทรภู่ ๔ เรื่อง. สืบค้นเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2565 จากhttps://vajirayana.org/ประชุมกลอน นิราศต่าง-ๆ-ภาคที่-๑-นิราศสุนทรภู่-๔-เรื่อง ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ. (๒๔๕๘). สามัคคีเภทคำฉันท์ .สืบค้นเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2565จาก https://vajirayana.org/สามัคคีเภทคำฉันท์ ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ. (๒๔๖๐). ประชุมกาพย์เห่เรือ .สืบค้นเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2565 จาก https://vajirayana.org/ประชุมกาพย์เห่เรือ ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ. (๒๕๕๕). ประชุมสุภาษิตสอนหญิง .สืบค้นเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2565 จาก https://vajirayana.org/ประชุมสุภาษิตสอนหญิง ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ. (๒๕๐๔). โคลงโลกนิติจำแลง .สืบค้นเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2565 จาก https://vajirayana.org/โคลงโลกนิติจำแลง ห้องสมุดดิจิทัลวัชรญาณ. (๒๕๐๕). ลิลิตตะเลงพ่าย .สืบค้นเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2565 จาก https://vajirayana.org/ลิลิตตะเพงพ่าย (ไม่ทราบผู้แต่ง). (๒๕๖๕). TL216 .สืบค้นเมื่อวันที่ 6 มกราคม 2565 จาก http://old-book.ru.ac.th/e-book/t/TL216(49)/ TL216(49)-1.pdf

.............................................................. .............................................................. .............................................................. ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... ..................................................................................... .....................................................................................

นาคีมีพิษเพี้ยง สุริโย เลื้อยบ่ทำเดโช แช่มช้า พิษน้อยหยิ่งโยโส แมลงป่อง ชูแต่หางเองอ้า อวดอ้างฤทธี (โคลงโลกนิติ) คนที่มีความรู้ เก่ง มีความสามารถในบางครั้งไม่ต้องพูด หรือต้องอวดอ้าง เพราะไม่มีประโยชน์อะไรที่จากไปอวด ไปอ้างให้ผู้อื่นอิจฉาและหมั่นไส้