ธรรมดี้ดี_บางทีคิดไม่ถึง

หลายคนเหน็ ตวั เลขแลว้ คงอดตก๊ กะใจไมไ่ ด้ เพราะนกึ ไมถ่ งึ วา่ ตวั เอง โอ๊ย ! ไม่รู้ว่าจิตใจทำด้วยอะไรกัน ไม่สะดุ้งสะเทือนใจเลยว่าสัตว์ จะมีส่วนร่วมในการพรากชีวิตสัตว์ เพื่อกินเป็นอาหารอย่างเอร็ดอร่อย จะทนทกุ ขท์ รมานเพยี งใด สว่ นคนกนิ กต็ อ้ งมจี ติ วปิ รติ สตวิ ปิ ลาสแน่ ถงึ กลนื ในแตล่ ะปมี ากมายขนาดนน้ั นยี่ งั ไมน่ บั พวก กงุ้ หอย ปู ปลา หมกึ ทอี่ าศยั เขา้ ไปได้ลงคออย่างนน้ั น่ะ อยู่ในน้ำ และพวกที่โดนเปิบพิสดาร เช่น อัณฑะวัว อุ้งบาทาหมี ดีงู แมงป่องดองเหล้า ตัวนมิ่ ผัดเผด็ ฯลฯ นะเน่ยี ที่ฉันกล่าวมาทั้งหมดน้ี มิได้มีเจตนาจะให้หันมากินมังสวิรัติกัน ท้ังประเทศหรอกนะ เพียงแต่อยากให้รู้จักบริโภคอย่างปราณี และสำนึก นอกจากน้ียังมีคนใจปอบท่ีชอบเปิบซาดิสม์ กินท้ังเป็น อย่างเมนู ขอบคุณสัตว์ ท่ีต้องสังเวยชีวิตเพ่ือความสะใจทางรสชาติ ความดึ๋งดั๋ง สมองลิง ท่ีเฉือนเอาหนังหัวออกแล้วกินสด ๆ หรืออย่างกุ้งเต้น ท่ีเอา ดา้ นกามารมณ์ ใหก้ ับผมู้ ดื มวั หลงผิด น้ำปลา มะนาว พริกปน่ ข้าวคั่ว เหยาะบบี โรยใสก่ ุ้งฝอยเป็น ๆ โดยไมเ่ คย คิดย้อนว่า ถ้าเป็นตัวเองโดนสารพัดเคร่ืองปรุง รุมกระหน่ำใส่เข้าตาหูจมูก เลกิ เสยี ทเี ถอะนะ เรอื่ งสง่ั สงั หาร ฆา่ ทง้ั เปน็ ยดั ทานสด ๆ นะ่ แลว้ รบี ปากอย่างน้นั บา้ ง จะปวดแสบปวดร้อนเพียงใด กลบั ใจทำตัวให้มีเมตตามากคุณค่า สมกบั ทเ่ี รยี กตวั เองวา่ มนษุ ย์ผปู้ ระเสรฐิ ท่ีมใิ ช่เกดิ มาเพื่อตะพึดตะพอื เบียดเบยี น และสนับสนนุ การฆ่าเพอื่ ดำรงชีพ ยังมีหฤโหดย่ิงกว่าน้ันอีก ฉันเคยเห็นจากวิดีโอที่ส่งต่อกันมาทาง อย่างไม่มสี าระกนั ได้แล้ว อินเทอร์เน็ต เป็นการแข่งขันทำอาหารประเภทนรกยกนิ้วให้ โดยพ่อครัว คนหนึ่งจับงูเป็น ๆ มาตัดหัวแล้วเอามีดกรีดถลกหนัง ห่ันเป็นช้ิน ๆ วาง 2. สัตวเ์ ปน็ เกมสนกุ สุดมันส ์ ใส่จานเสิร์ฟ ทั้ง ๆ ท่ีเนื้องูแต่ละชิ้นยังดิ้นไปมาอยู่ ส่วนพ่อครัวอีกตน เดก็ ๆ สว่ นใหญ่ (รวมทง้ั ฉนั ในอดตี ) และผใู้ หญบ่ างคน ถงึ ไดส้ นกุ สนาน เอ๊ยอีกคน ก็จับปลาเป็น ๆ มาขอดเกล็ด แล่เน้ือเป็นบ้ัง ๆ แล้วใช้มือจับ เมามันกับการกลั่นแกล้ง ทำร้าย ทารุณ สังหารสัตว์เป็นว่าเล่น ดังว่าเป็น ท่ีหัวปลา เอาตวั หยอ่ นลงในกระทะทนี่ ้ำมันเดือดพล่าน พลกิ ไปมา พอได้ที่ เกมชนดิ หนงึ่ ทใ่ี ครยงิ่ โหด เหย้ี ม อำมหติ นบั จำนวนศพไดม้ ากเทา่ ใด กย็ งิ่ เปน็ ก็วางปลาลงบนจาน เอาน้ำซอสท่ีปรุงรสแล้วราดไปบนตัวปลา ในขณะที่ ฮีโรม่ ากเทา่ นนั้ (น่าจะเปน็ เปน็ ฮเี ลวมากกวา่ เนอะ !) ไม่ว่าจะยงิ นก ตกปลา ปลานอนตาเหลอื กปากยงั พะงาบ ๆ อยูเ่ ลย ล่าจิ้งหรีด กรีดท้องกบ ตะปบยุง กระทุ้งรังนก กระตุกหนวดแมว ดีด แมงกดุ๊ จห่ี งายทอ้ งดนิ้ กระแดว่ กย็ งั ขยนั ทำกนั ไดไ้ มเ่ วน้ แมว้ นั พระวนั โกน 84 ขอความเป็นธรรม ขอความเปน็ ธรรม 85

หลายคร้ังท่ีทำไปก็เพราะความคะนองเดช ไม่ได้มีเหตุผลมากไป พอผา่ นไปสกั พกั ไดเ้ จอของเลน่ มชี วี ติ ตวั ใหมก่ อ็ ยากเปน็ เจา้ ของอกี กวา่ นน้ั เลย ไมเ่ คยไดย้ อ้ นกลบั มาคดิ วา่ กำลงั มคี วามสขุ บนความทกุ ขข์ องผอู้ น่ื ปล่อยให้ตัวเก่าต้องไร้รัก ขาดความสนใจดูแล จากที่เคยบอกว่า “รักฉัน หากตัวเองโดนใครทำอย่างน้ันบ้าง ก็ต้องโกรธแค้นเป็นธรรมดา “วันพระ ต้องรักหมา แมว หนู อีกวั นา่ ของฉันดว้ ย” กป็ ล่อยใหเ้ ป็น หมาจรจดั แมว ไม่ได้มีหนเดียว ชาติน้ีก็ไม่ได้มีชาติเดียว คราวหน้าข้าจะกลับมาเอาคืน” จำใจจาก หนเู หงาจงั อนี า่ กลวั ใครอยากไดก้ เ็ อาไป (ไกล ๆ เลย) เพราะฉนั เปน็ การกอ่ ร่างสร้างวิบากทไ่ี มม่ วี นั จบส้นิ เลย เบ่ือเตม็ ทนแลว้ 3. ระบายอารมณก์ ับสตั วด์ กี ว่า เพราะตอบโต้ไม่ได้ โถ ! หมาแมว ฯ พวกน้ีก็มีชีวิตจิตใจนะเธอ ไม่ใช่ทามาก็อตจิ ทุกวันนี้เราจึงเห็นสัตว์ถูกทารุณกรรมมากมาย ไม่พอใจขัดเคืองใคร สัตว์เล้ียงดจิ ติ อล ที่ฮิตเปน็ พกั ๆ พอเบ่ือปุ๊บก็เอาถา่ นออกเก็บใสล่ น้ิ ชกั ป๊ับ ก็มาลงกับสัตว์ หากทุบตีผู้อื่นก็อาจโดนก้านคอ ศอกกลับ มีดไล่สับ หาก และไม่ใช่ตุ๊กตาบาร์บี้-บลายธ์ ที่แค่เปลี่ยนชุดพาไปเที่ยวแล้วเก็บใส่ตู้โชว์ ทำลายข้าวของก็ต้องเสียเงินซ่อมแซมซ้ือใหม่ อย่ากระน้ันเลย หมาแมว แต่นี่เค้ามีลมหายใจ ต้องกินเพื่อเติบโต ต้องการความรักเอ็นดูทะนุถนอม ทอ่ี ยใู่ กล้มือใกล้เทา้ นี่แหละ จะตบตเี ตะตืบ้ อยา่ งไร กไ็ ด้แตร่ ้องเอ๋ง เหมียว ! เอาใจใส่ ไมต่ า่ งจากเด็กเลก็ หรอกนะ แล้วว่ิงหนีไป ไม่เคยสักครั้งที่จะด่าทอต่อว่าฟ้องร้องแจ้งความ เลยติดใจ ทำแลว้ ทำอกี เพราะเหน็ วา่ การระบายอารมณใ์ สผ่ ทู้ อี่ อ่ นแอไมม่ ที างสู้ ปลอดภยั เพราะฉะนนั้ ถา้ ใครรสู้ กึ แคอ่ ยากไดช้ อบเลน่ แตข่ าดความรบั ผดิ ชอบ ตอ่ ตวั เองมากกวา่ กต็ อ้ งคดิ ใหร้ อบคอบกอ่ นนำมาเลย้ี งนะ เพราะถา้ ไมร่ กั กนั จรงิ กจ็ ะกลายเปน็ 4. สัตว์เปน็ เหมอื นของเล่น เบอื่ กเ็ ลิก ภาระ ไม่ดูไม่แลแต่ปล่อยปละไปตามมีตามเกิด ก็จะเป็นบาปกรรมติดตัว มจี ำนวนมากทรี่ สู้ กึ เชน่ นี้ แรก ๆ กบ็ อกวา่ อยุ๊ ! ตวั เลก็ ๆ กำลงั นา่ รกั ในภายหน้าได ้ อยากไดใ้ จจะขาด ถงึ จะพรากลกู พรากแมก่ ไ็ มส่ นใจ กฉ็ นั อยากไดน้ ี่ อตุ สา่ ห์ ลงทนุ ซอ้ื หามาเปน็ สตั ว์เลยี้ งภายในบา้ น มาใหม่ ๆ ก็เหอ่ ดหี รอก เฝา้ มอง 5. ทำการุณยฆาต เพ่อื ให้สัตวไ์ ปเกดิ ใหม ่ ไม่ให้คลาดสายตา อุ้มแล้วอุ้มอีกเอาไปโชว์คนโน้นอวดคนน้ี กินอิ่มแล้ว หลายคนชอบเอาเรื่องน้ีมาอ้าง พอตบยุง ตแี มลงวนั เหยยี บกง้ิ กือ ก็ยังป้อนอาหารใสป่ ากไม่หยดุ เอาอกเอาใจสารพดั เลย ซ้ีม่องเท่ง ฯลฯ ก็บอกว่าช่วยให้สัตว์เหล่าน้ันไปเกิดใหม่ในภพภูมิที่ดีขึ้น แนะ่ ! รจู้ ักหยิบยกเร่ืองตายแล้วเกิด เร่ืองระดับภพภูมิมาเชียวนะ คนอะไร 86 ขอความเปน็ ธรรม จะหวังดีต่อสัตว์ประสงค์ร้ายกับตัวเองขนาดนั้น ทั้ง ๆ ที่รู้ว่าการฆ่า ขอความเปน็ ธรรม 87

ทุกกรณที ป่ี ระกอบด้วยเจตนานัน้ ผดิ ศีลเป็นบาป ก็ยงั ดนั ทรุ งั ทำไปได้ ระวงั การท่ีจะสรุปง่าย ๆ ว่าสัตว์มีจิตใจต่ำกว่าคน จึงเป็นเรื่องไม่แน่ ชาตหิ น้าจะตอ้ งเกดิ มาให้คนอน่ื ตบตตี ายคามอื เหยยี บยำ่ แบนแตด๊ แตค๋ าท่ี เสมอไป เพราะหลายคนทเี่ รารจู้ กั หรอื ไดย้ นิ เปน็ ขา่ วบอ่ ย ๆ กอ็ าจมพี ฤตกิ รรม นะตัวเอง ! ที่น่าละอายย่ิงกว่าสัตว์เสียอีก เช่น ฆ่าลูกตัวเองด้วยการทำแท้ง หรือพอ คลอดลูกออกมากน็ ำไปท้งิ พวกรบั จ้างฆ่าคน ฆ่าตัดตอน ค้าอาวุธ ยาพษิ ตามความเปน็ จรงิ แลว้ บรรดาสตั วท์ ง้ั หลายมไิ ดม้ คี วามตำ่ ตอ้ ยดอ้ ยคา่ ยาเสพตดิ เปดิ บอ่ นการพนนั ตดั ไมท้ ำลายปา่ ทำลายชาตบิ า้ นเมอื ง เป็นตน้ อย่างท่ีหลายคนคิด แม้ตามหลักพุทธศาสนาจะถือว่าเกิดในแดนทุคติภูมิ ก็ตาม แต่ยังสามารถใช้ชีวิตร่วมกับคนในแดนสุคติภูมิได้ และโอกาสที่สัตว์ สตั วท์ ม่ี จี ติ ใจสงู ชว่ ยเหลอื คนไดก้ ม็ ี ดงั ขา่ วทฉ่ี นั นำมาใหอ้ า่ นกนั นี้ :- เม่ือตายแล้วจะกลับมาเกิดเป็นคน และคนท่ีมีความหลงขาดสติจะไปเกิด สำนักข่าวเอเอฟพีและเอพี รายงานข่าวฮือฮาสุนัขจรจัดช่วยชีวิต เป็นสัตว์ ก็มีความเป็นไปได้มาก เนื่องจากมีความผูกพันใกล้ชิดกัน ทั้งคน เด็กทารกอายุ 2 สัปดาห์ ท่ีถูกพ่อแม่ทอดท้ิงในประเทศเคนยา โดยนาย และสตั ว์ใน 2 ภูมิน้ี จึงวนเกดิ เวยี นตายสลบั รา่ งกลับไปมาไดเ้ สมอ สตีเฟน โธยา เป็นผู้ท่ีพบเห็นนาทีท่ีสุนัขแม่ลูกอ่อนคาบทารกเพศหญิง ที่ ห่ออยู่ในถุงสีดำสกปรกออกมาจากปา่ และวง่ิ ขา้ มถนนมาถงึ ชมุ ชน ดงั ชาดก 500 ชาติ (เรอ่ื งเกยี่ วกบั พระพทุ ธเจา้ ทม่ี มี าในชาตกิ อ่ น ๆ) นายโธยา กลา่ ว “ผมได้ยินเสยี งเด็กร้อง ก็เลยมองออกไปและเพ่งดู สมัยที่พระองค์ยังไม่ได้ตรัสรู้ และเป็นเพียงพระโพธิสัตว์นั้น ก็ได้ถือกำเนิด เห็นเจ้าหมาว่ิงคาบเด็กในห่อสีดำ ผ่านถนนท่ีรถยนต์วิ่งพลุกพล่านและรั้ว เป็นทั้งสัตว์บก ปีก น้ำ คร่ึงบกคร่ึงน้ำ เช่น ราชสีห์ ช้าง กวาง วานร โค ลวดหนาม จากนัน้ ก็นำมากองไว้ขา้ ง ๆ ลกู มนั ” ด้านนายแอกกรี มลาลิมู กระบือป่า สุนัขจิ้งจอก สุกร หนู ไก่ป่า แร้ง นกกาน้ำ กระจาบ แขกเต้า เจ้าของบ้านท่ีสนุ ขั เพ่งิ มาคลอดลกู กล่าววา่ สุนขั ว่ิงออกไปหาอาหารให้ลูก พิราบ ปลา กบเขยี ว เปน็ ตน้ มนั ในป่า ในวันเกิดเหตุมนั คาบทารกออกมาจากป่านำมากองไว้ขา้ ง ๆ ลกู ของมัน และยืนเฝ้าเด็กอยู่จนมีคนออกไปช่วย ซึ่งตนนำเด็กไปล้างตัวและ สว่ นในชาตทิ เ่ี ปน็ คนกม็ หี ลายสถานะ เชน่ ฤาษี อาจารยท์ ศิ าปาโมกข์ พาไปโรงพยาบาล (ผู้มีความรู้และช่ือเสียงโด่งดัง) พราหมณ์ ปุโรหิต ราชตระกูล อำมาตย์ ทางสำนักข่าวต่างประเทศรายงานด้วยว่า เหตุการณ์ท่ีทารกวัยนี้ เศรษฐี จัณฑาล คฤหบดีตกยาก กุฎุมพี (ชนช้ันต่ำ) พ่อค้า ข้าราชการ ถกู ทง้ิ ไวต้ ามหอ้ งนำ้ เกดิ ขนึ้ บอ่ ย ๆ ในเคนยา ซงึ่ มสี าเหตมุ าจากความยากจน ในวังหลวง เจา้ หน้าทีร่ กั ษาปา่ นักเลน่ สกา (เครอื่ งเล่นการพนันอยา่ งหน่งึ ) คนฝึกช้าง และเป็นรุกขเทวดา กม็ ี ขอความเป็นธรรม 89 88 ขอความเป็นธรรม

โดยประชาชนมากกวา่ รอ้ ยละ 56 จากทง้ั หมด 33.3 ล้านคน มีรายไดไ้ ม่ถงึ สงสารควายก็มีหัวใจ วิ่งหนีตายออกจากโรงเชือด น้ำตาไหลพราก วนั ละ 40 บาท สำหรบั สนุ ขั ตวั ดงั กลา่ ว ทางองคก์ รพทิ กั ษส์ ตั วไ์ ดพ้ าไปอาบนำ้ อาบแก้มทั้ง 2 ข้าง คลุ้มคลั่งไล่ขวิดชาวบ้านบาดเจ็บสาหัส ข้าวของพัง และดูแลอย่างดี พร้อมฉีดยากันพิษสุนัขบ้า โดยตั้งช่ือว่า เอ็มคอมโบซี ท่ี เสียหายเพียบ เจ้าหน้าท่ีต้องยิงยาสลบ จับตัวได้อย่างทุลักทุเล โชคดี แปลวา่ ผ้ชู ว่ ยชีวติ เจอคนใจบญุ ช่วยไถช่ วี ติ ให้ เลยรอดพ้นจากการเป็นลกู ชนิ้ อยา่ งหวดุ หวดิ ขณะทมี่ คี นนำลกู ไปทง้ิ ไวใ้ นปา่ สนุ ขั กลบั เปน็ ผนู้ ำทารกมาดแู ล ขณะท่ี อา่ นแลว้ รสู้ กึ อยา่ งไรกนั บา้ งละ่ ? ใครทเ่ี คยหลงผดิ คดิ เพลนิ สนกุ สะใจ บางคนทำแท้งฆ่าเลือดเนื้อเชื้อไขของตัวเอง กบตัวหน่ึงกำลังใช้ขาหลัง กับการใช้สัตว์เป็นเหยื่ออารมณ์ ก็ควรหยุดกระทำได้แล้ว เพราะสัตว์ท่ีเรา ขุดดินโคลน เพ่ือเป็นทางระบายลูกอ๊อดที่ใกล้ส้ินใจจากการขาดน้ำ ให้ไหล ได้พบเจอประจันหน้า ก็ล้วนแต่รักชีวิต และอาจมีบางตัวที่จิตใจสูงส่ง ลงสแู่ อ่งน้ำ เคยตงั้ ความมงุ่ มาดปรารถนาพฒั นาตนสคู่ วามเปน็ พระโพธสิ ตั วก์ ไ็ ด้ หากใคร เผลอไปทำรา้ ยรังแกเข้าจะเปน็ บาปมหนั ต์นะ ใครที่เคยคิดว่าคนมีจิตใจสูงกว่าสัตว์ คงต้องลองคิดทบทวนใหม่ เสียแล้ว เพราะสัตว์หลายชนิด ก็สมควรเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับคนด้วยซ้ำ ไม่ว่าจะเกิดเป็นอะไร กล็ ว้ นมีกรรมเปน็ ของตน มกี รรมเป็นแดนเกิด เช่น นกเงือก นกกระเรียน นกเพนกวินจักรพรรดิ เป็ดแมนดาริน ม้าน้ำ เป็นเผ่าพันธุ์ เป็นที่พ่ึงอาศัย ต่างเวียนว่ายตายเกิดในภพภูมิไม่สูงก็ต่ำ สุนัขจ้ิงจอก ฯลฯ ท่ีรักเดียวใจเดียวกับคู่ครองของตัวเองจวบจนวันตาย เดี๋ยวข้ึนสวรรค์เด๋ียวลงนรก ไม่เป็นเทวดา ก็เป็นคน สัตว์เดรัจฉาน เปรต (ซงึ้ จงั !) บรรดาผงึ้ -มดตา่ ง ๆ กเ็ ปน็ ตวั อยา่ งทด่ี ใี นการรว่ มแรงรว่ มใจทำงาน อสรุ กาย สตั วน์ รก สลบั ไปมาอยู่อย่างนนั้ แหละ... “ตูละ่ เบ่ือ !” เโปดน็ยจทัดมี รเวูปริ ขค์ บดวนว้ ยเปค็นวาลมักขษยณนั ะขนนั ี้แข>ง็ มวี เนิ พยั ื่อเรพวม่ิมถปงึ รฝะงูสหิทา่ ธนิภทาบ่ี พนิ ใอนพกายรพบหินนหี แนลาะว หากใครคดิ วา่ จะหยดุ ทำการโหดรา้ ยตอ่ สตั วท์ นั ทไี มไ่ ด้ เพราะเกดิ ตดิ ใจ เสียแล้ว ก็ขอให้เพลา ๆ มือลงบ้างเถอะนะ ถือว่าฉันขอความเป็นธรรม คอยดแู ลช่วยเหลือกนั ระหวา่ งทาง ฯลฯ ใหก้ บั บรรดาสตั วก์ แ็ ลว้ กนั และขอเผอ่ื ไปถงึ สตั วท์ ง้ั หลายในชาตติ อ่ ๆ ไปดว้ ย ยังมีอีกข่าวที่อยากให้ได้อ่านกัน โดยหนังสือพิมพ์พาดหัวว่า....... เพราะไม่แน่ใจในตัวเองเหมือนกันว่าคร้ังหน้าจะเกิดมามีก่ีขา จะต้องเดิน เล้อื ย คลาน กระโดด แหวกว่าย หรือบนิ ไปมาบนท้องฟา้ จะอยูบ่ า้ น รู รงั ควายคล่ังขวิดคน หนตี ายโรงเชือดทำลกู ชนิ้ และมีเนื้อขา่ วยอ่ ๆ ดังน้ี :- บนดิน หรือใต้ดิน กย็ ังบฮ่ ู้ ! 90 ขอความเปน็ ธรรม ขอความเปน็ ธรรม 91

ย่ิงคิดล่วงหน้าไปก็ย่ิงเครียด ฉันว่าควรเร่งทำความดี แผ่เมตตา และขออโหสิกรรมเจ้ากรรมนายเวรท้ังหลายดีกว่า เผ่ือเกิดความผิดพลาด ทางเทคนิคในกาลข้างหน้า อาจได้รับความปราณีบ้าง อย่างน้อยถ้าไม่ได้ เปน็ คนหรอื เทวดา กอ็ าจไดเ้ ป็นญาตผิ ูใ้ กล้ชดิ ของช่วงชว่ ง หลนิ ฮยุ่ หลนิ ปงิ ก็ยังดี จะได้มีคนคอยดูแลเอาอกเอาใจ ได้ออกอากาศผ่านจานดาวเทียม ตลอด 24 ช่ัวโมงไง ! สุขกามานิ ภูตานิ สัตวท์ ัง้ หลายล้วนต้องการความสขุ โย ทณฺเฑน วหิ ึสต ิ ผู้ท่ีตอ้ งการความสุขแกต่ น อตตฺ โน สุขเมสาโน แตเ่ บียดเบยี นสัตว์อ่นื เปจฺจ โส น ลภเต สขุ  ฯ ตายไปแล้วยอ่ มไมไ่ ด้รบั ความสขุ 92 ขอความเปน็ ธรรม ขอความเป็นธรรม 93



พุ ทธพจน์กล่าวว่า “จติ น้ีประภัสสร (ผอ่ งใส บรสิ ุทธ)ิ์ แต่เศร้าหมอง ก็หาว่าเป็นหน้าท่ี, ครูบาอาจารย์ส่ังสอน ก็บอกว่าเพราะได้เงิน, ผู้ใหญ่ เพราะอุปกิเลสท่ีจรมา” ฉันเช่ือว่า ณ พ.ศ.น้ีคงจะค้นฟ้าคว้าดาว ตักเตือนด้วยความหวังดี ก็มองว่ายุ่งไม่เข้าเรื่อง... อย่างน้ีมันต้องตัดหาง ควานหาผทู้ ี่มีจติ ประภสั สร ได้ยากย่งิ กว่างมเข็มในมหาสมุทรเสยี อกี เพราะ ปล่อยป่าชา้ ไปเลย (เพราะขนื ปล่อยวัด เดี๋ยวพระเณรจะลำบาก) อปุ กิเลสท่ีจรมามักไม่จรไป แต่กลับปักหลักพักพิงอยูก่ ับจิต ตดิ หนับตึง๋ หนดื ไมย่ อมจากไปไหน จนทำใหผ้ คู้ นในสงั คมมจี ติ อดุ มโรคกนั มากมายเกนิ คาดคดิ 6. ปลาสะ ตีเสมอ อันนี้ไม่เก่ียวกับเร่ืองแข่งกีฬานะ แต่หมายถึง การยกตนขึ้นเทยี มทา่ น โดยไมร่ ้จู ักที่ต่ำท่ีสงู น่ะ ยกตวั อย่างเช่น สามัญชน ตามหลกั ธรรมกลา่ วว่า อปุ กิเลสมถี ึง 16 ประเภทด้วยกนั คือ คนธรรมดาแท้ ๆ แต่หลงตวั เองวา่ รำ่ รวยมีอำนาจ ผูค้ นนยิ มยกยอมาก จึง 1. อภิชฌาวิสมโลภะ ละโมบ จ้องจะเอาไม่เลือกควรไม่ควร ที่ ตตี นเสมอผมู้ พี ระคุณเป็นประจำ สังคมวุ่นวายไม่รู้จักจบส้ินอย่างทุกวันนี้ ก็เพราะความโลภของคนน่ีแหละ อยากรำ่ อยากรวยกันตัง้ แตเ่ ดก็ เหน็ เงนิ เป็นสงิ่ บนั ดาลสุข ขอใหไ้ ด้เงนิ เถอะ 7. อิสสา ริษยา เหน็ ใครไดด้ เี ป็นไมไ่ ด้ แทนทจ่ี ะมีมทุ ติ า กลบั เปน็ จะยอมทำทุกอยา่ ง โดยถอื คตปิ ระจำใจว่า “สรรพส่งิ สำเร็จไดด้ ้วยเงนิ ” ตารอ้ น เดอื ดปดุ ๆ ไปซะนี่ คนแบบนห้ี าความสขุ ทางใจไดย้ าก เพราะมวั แต่ 2. โทสะ คดิ ประทษุ รา้ ย ใครคิดทำแตกต่างเป็นไม่ได้ ต้องเล่นงาน เปน็ ทกุ ข์กบั ความเจรญิ กา้ วหน้าของผอู้ นื่ ให้น่วมอ่วมอรทัย ท้ังลงไม้ลงมือทุบตี ฆ่าแกงแบบไม่เกรงกลัวกฎหมาย หรอื แม้กระท่งั กฎแห่งกรรม 8. มจั ฉรยิ ะ ตระหนี่ หวงโนน่ เหนยี วนน่ั ไปหมด ไมย่ อมใหใ้ ครงา่ ย ๆ 3. โกธะ โกรธ ใครทำอะไรไม่ได้ดั่งใจ หรือพูดไม่เข้าหู ก็ขุ่นเคือง ขนาดจะทำบุญให้ทานยังต้องคิดเจ็ดชั้นแปดตลบ บางคนเป็นเอาหนัก ไม่พอใจ กระฟัดกระเฟียด หงุดหงิดหน้าบึ้ง ด่าว่าเสีย ๆ หาย ๆ ไม่ไว้ กระเหม็ดกระแหม่แม้กระทั่งตัวเอง มีเงินเยอะแยะแต่ไม่กล้าใช้ ได้แต่ หนา้ อินทร์หนา้ พรหม เก็บออม ยอมอด ทนลำบาก สดุ ทา้ ยก็โดนลกู หลานผลาญจนเกล้ยี งคลงั 4. อุปนาหะ ผูกโกรธ แคโ่ กรธเฉย ๆ ยังไม่หนำใจ ตอ้ งเอามาผูก ซะจนแน่น “จำไว้เลยนะ”, “ทีเอ็งข้าไม่ว่า ทีข้าเอ็งอย่าโวย”, “บุญคุณต้อง 9. มายา เจา้ เล่ห์ หากลอุบายหลอกลวงผอู้ ่นื ทกุ รูปแบบ ม่งุ เอาแต่ ทดแทน ความแค้นต้องชำระ” สบโอกาสเมื่อไหร่ ได้เห็นดีกันแน่ เร่ืองแค่ ประโยชน์ใส่ตัว ผิดชอบชั่วดีไม่สนใจ ไม่กลัวเวรกรรมตามสนอง บางคน กระตด๊ิ เดยี วกเ็ กบ็ ไปแคน้ ฝงั หนุ่ ขา้ มวนั เดอื นปไี ปจนถงึ ขา้ มภพขา้ มชาตโิ นน่ กล้าหลอกแม้กระท่ังพระสงฆ์องค์เจ้า ลวงเอาทรัพย์สินที่ผู้มีจิตศรัทธา 5. มกั ขะ ลบหลคู่ ณุ ทา่ น ไมร่ จู้ กั บญุ คณุ คน พอ่ แมเ่ ลย้ี งดจู นเตบิ ใหญ่ ถวายวัด ไปเป็นของตวั เองอยา่ งไมล่ ะอายใจ 96 จิตอุดมโรค 10. สาเถยยะ โอ้อวด ชอบโอ่ว่ารวยวา่ รู้ ใสส่ รอ้ ยทองแหวนเพชร เดินโชว์ไปทั่ว ใครพูดเรื่องอะไรก็แสนรู้ไปหมด หวังจะให้คนยอมรับนับถือ แตห่ ารไู้ มว่ า่ ธรรมชาตขิ องคนทรี่ วยจงั รจู้ รงิ มกั นง่ิ เงยี บไมแ่ สดงออกงา่ ย ๆ หรอกนะ...จะบอกให้ จิตอุดมโรค 97

11. ถมั ภะ หวั ดอ้ื วา่ นอนสอนยาก ไมย่ อมเชอื่ ฟงั ทำตามคำแนะนำ อุปกิเลสท้งั 16 ทจ่ี รแลว้ ไมย่ อมจากนี้ ไดเ้ กาะติดจิตใจผคู้ นมานาน ใครง่าย ๆ มีความดันทุรังสูงเกินขีดจำกัด ด้ือดึงไม่เข้าเร่ือง ยึดม่ันเอา แสนนาน จนนับกาลเวลาไม่ได้ และได้ลุกลามแพร่กระจายจนกลายเป็น ความคดิ ตวั เองเปน็ หลกั ชอบกอ่ ใหเ้ กดิ ปญั หาเมอ่ื ตอ้ งทำงานรว่ มกบั ผอู้ นื่ โรคประจำตวั ไปเสียแลว้ ท่ฉี นั พอจะประมวลรวบรวมได้ กม็ คี ร่าว ๆ ดังนี้ 12. สารัมภะ แข่งดี มุ่งเอาชนะชิงดีชิงเด่น โดยไม่ยอมลดรา 1. หน้ามืดตามัว จะเรียกว่าเป็นโรคตัวแม่ ก็คงไม่ผิด เพราะเมื่อ วาศอกหรือผ่อนปรนให้แก่กัน แม้จะช่ือว่าแข่งดี แต่ก็ไม่ได้ดีสมช่ือ เพราะ เห็นผิดเป็นชอบ เห็นช่ัวเป็นดีเสียแล้ว ไม่ว่าจะพูดหรือทำอะไรก็ผิดเพี้ยน เป็นการกระทำท่ีสุดโต่งเกินเหตุ ไม่รู้จักประนีประนอม ผ่อนหนักผ่อนเบา ไปจากหลักศีลธรรมทั้งส้ิน จากคนเคยดีก็กลายเป็นคนใฝ่เลวไปในเวลา อะลุ้มอล่วยกนั (นถ่ี ้าเผลอแขง่ เลวแข่งชั่ว ย่งิ ยำ่ แยใ่ หญเ่ ลย) ชั่วข้ามคืน ถือว่าเข้าข้ันโคม่าเลยนะเนี่ย เพราะผู้ที่เป็นโรคนี้จะไม่ยอมรับ ความจรงิ ไมต่ า่ งจากคนบา้ คนเมา ทมี่ กั จะปฏเิ สธวา่ “ไมบ่ า้ ไมม่ าววววว” เสมอ 13. มานะ ถือตัว คำน้ีมีความหมายแตกต่างจากภาษาไทยมาก เพราะไม่ได้หมายถึงความพยายาม พากเพียร ตั้งใจจริง แต่เป็น 2. ปัญญาอ่อน ในท่ีน้มี ไิ ดแ้ ปลวา่ ฉลาดน้อยหรือไอควิ ตำ่ หรอกนะ ความสำคญั ตนวา่ เปน็ นน่ั เปน็ น่ี ถอื สงู ถอื ตำ่ ยงิ่ ใหญ่ เทา่ เทยี ม หรอื ดอ้ ยกวา่ แต่หมายถึงความสามารถในการแยกแยะเรื่องดี-ช่ัว บาป-บุญ คุณ-โทษ ผู้อื่น ต่อไปถ้าได้ยินใครบอกว่า “เป็นผู้มีมานะมาก” อย่าเพ่ิงรีบดีใจไปล่ะ ต่ำกว่ามาตรฐานของคนทั่วไปน่ะ ไม่ว่าจะคิดพูดทำอะไรก็เลยออกแนว เพราะอาจไม่ใช่คำชมกไ็ ด้นะ ไมเ่ ข้าท่าตลอดศก 14. อติมานะ ดูหม่ินท่าน ชอบดูถูกเหยียดหยามผู้อ่ืนว่าต้อยต่ำ 3. ภูมิคุ้มกันบกพร่อง เมื่อระบบภูมิต้านทานจิตอ่อนแอเสียแล้ว ดำเต้ีย ทงั้ ฐานะ รูปลกั ษณ์ ความรู้ หาว่าไมด่ จี ริง ไม่เกง่ จรงิ เปน็ ต้น ก็จะเป็นการเปิดประตูเชื้อเชิญให้บรรดาสารพัดกิเลส ได้โอกาสผุดโผล่มา กระดี๊กระดา๊ และโรคทางจติ อ่นื ๆ กจ็ ะตามมาเป็นขบวน 15. มทะ มวั เมา มวั หลงละเลงิ เพลดิ เพลินในความเร้าอารมณด์ ้วย รูป รส กล่ิน เสียง สัมผัส และ อบายมุข ให้ความสำคัญในสิ่งท่ีเป็นโทษ 4. หนา้ หนา (เสรมิ ใยหนิ ) ทนทายาทยงิ่ กวา่ กระเบอ้ื งมงุ หลงั คาซะอกี มากกว่าคุณ เช่น เกาะแกะสาว เสพยา เล่นการพนัน เท่ียวผับบาร์ เห็นแก่ตัวสุดสุด ไร้ซ่ึงหิริโอตตัปปะ ไม่รู้สึกละอายเม่ือทำชั่ว ไม่เกรงกลัว ดูอะโกโก-้ โคโยตี้ เป็นต้น วบิ ากเมอ่ื ทำบาป สรา้ งความอดิ หนาระอาใจใหผ้ อู้ นื่ ตอ้ งรอ้ งยเี้ สมอ กแ็ มแ้ ต่ พัดลมยังสา่ ยหนา้ เลยอ่ะ...คิดดูดิ่ ! 16. ปมาทะ เลนิ เลอ่ หรือละเลย ขาดความระมดั ระวัง ไมร่ อบคอบ ในส่ิงที่กระทำ จึงเกดิ ความผิดพลาดเสยี หายบอ่ ย ๆ บางครง้ั กท็ ำให้เจ็บตวั 5. หน้าโลหิต เป็นกันมากในกลุ่มนักธุรกิจนายทุน เจ้าแม่เงินกู้ เจบ็ ใจได้ ผู้ที่เป็นโรคน้ีมักชอบทำนาบนหลังคน เอารัดเอาเปรียบ ฉกฉวยประโยชน์ จากความเดือดรอ้ นของผู้อื่นเสมอ 98 จติ อดุ มโรค จติ อุดมโรค 99

6. ใจไม้ไสร้ ะกำ เหน็ ใครลำบากเดอื ดรอ้ น ก็เพิกเฉยดดู าย มองวา่ เหมือนนกั เลงเตา๋ โกงซอ่ นลกู เต๋า” ธรุ ะไมใ่ ช่ ไมม่ ีเมตตากรุณาและเออื้ เฟอ้ื เผอื่ แผเ่ อาซะเลย 3. ยอดนักปรุง คนประเภทนี้ไม่ว่าจะเห็น ได้ยิน ได้กล่ิน ลิ้มรส 7. ใจยักษ์, ใจมาร โหดร้ายอำมหิต ป่าเถ่ือน ชอบสนุกสะใจกับ หรือสัมผัสส่ิงใด ก็นำมาปรุงแต่งคิดฟุ้งซ่านได้ท้ังวันท้ังคืน เร่ืองเล็กก็ปรุง ความทกุ ขย์ ากรำเคญ็ ของผอู้ นื่ สตั วอ์ น่ื และเปน็ สขุ ใจเมอื่ ไดท้ ำใหผ้ อู้ นื่ เดอื ดรอ้ น เป็นเร่ืองใหญ่ เร่ืองดีก็ปรุงเป็นเร่ืองร้ายไปเลย แทนท่ีจะใช้ความคิดในทาง สรา้ งสรรค์ กลับนำมาทำรา้ ยตวั เองซะนี่ ! 8. ใจแตก สมัยนี้เป็นกันต้ังแต่เด็กเล็กถึงวัยรุ่น เรียกว่าชอบชิงสุก ก่อนห่าม ชิงฝานต้ังแต่ยังฝาด อยู่นอกโอวาทจนเคยตัว กระทำส่ิงที่ 4. นักโบราณคดี ชอบฟื้นฝอยหาตะเข็บ ขุด-คุ้ย-เข่ีย หาความ ไม่เหมาะสมกอ่ นกาลอันควร ทคี่ วรจะสงบแลว้ ใหก้ ลบั เกดิ เปน็ เรอื่ งขน้ึ มาอกี เรอื่ งเกา่ เกบ็ มานานหลายปี เป็นทศวรรษแล้ว กย็ งั นำมาปัดฝนุ่ ขย้มุ หยากไยใ่ ห้เป็นเรื่องจนได้ 9. หเู บา ใครพดู อะไรกเ็ ชอ่ื ไปหมดโดยไมค่ ดิ ไตรต่ รอง คนเป็นโรคนี้ แม้จะเอาตุ้มหูมาถ่วงไว้ ก็ไม่ช่วยให้อาการดีขึ้นได้ เพราะเป็นโรคทางจิตใจ 5. ทนายแก้ต่าง แทนที่จะมองหาข้อผิดพลาดบกพร่องของตัวเอง ไมเ่ ก่ียวกบั อวัยวะในการได้ยนิ แลว้ พยายามปรบั ปรงุ แกไ้ ข กลบั คดิ แตจ่ ะหาทางแกต้ วั กลบเกลอ่ื นความผดิ อยู่เรื่อย แบบน้จี ะพฒั นาตวั ตนไดอ้ ย่างไร ? 10. ปากคอเราะราย ชอบพูดจาชวนหาเร่ืองไม่เลือกหน้า มีปาก เป็นอาวุธประจำกาย จะรสู้ กึ สะใจเมอ่ื ใช้คำพดู ทำให้ใครเจบ็ ชำ้ ได้ แมท้ กุ วนั นจี้ ะมโี รคทก่ี ดั กนิ จติ ใจคนเรา ใหเ้ ศรา้ หมองขนุ่ มวั บานตะไท แตก่ ย็ งั มหี นทางแกไ้ ขใหค้ นื สคู่ วามผอ่ งใสบรสิ ทุ ธไิ์ ด้ ดว้ ยหนทางทพี่ ระพทุ ธเจา้ นอกจากนี้ยังมีโรคท่ีกระทำบ่อย ๆ จนติดเป็นนิสัย ไม่เว้นแม้ ทรงตรัสรู้และเมตตาสั่งสอน ซง่ึ กค็ ือ มรรคมีองค์แปด ท่ีชาวพทุ ธสว่ นใหญ่ วันหยดุ ราชการ และกลายเป็นอาชพี เสรมิ ไปโดยไม่รตู้ วั กม็ ี ไดแ้ ก.่ .. เคยไดย้ นิ จนคนุ้ หู แตไ่ มน่ ำมาปฏบิ ตั ใิ หเ้ กดิ ประโยชนแ์ กต่ วั เองเลย ซงึ่ ไดแ้ ก.่ .. 1. ผวู้ า่ ไมเ่ คยคดิ จะทำตัวเปน็ ผชู้ มสกั คร้ัง คือชมใครไม่เป็น ไดแ้ ต่ 1. สมั มาทิฏฐิ เห็นชอบ เช่น ตำหนติ เิ ตยี น มองไมเ่ หน็ ความดขี องผอู้ นื่ ไมว่ า่ ใครจะทำอะไร ตอ่ ใหด้ แี คไ่ หน - เหน็ อรยิ สัจจ์ 4 (ทุกข์, เหตุให้เกิดทุกข์, ความดับทกุ ข์, ขอ้ ปฏบิ ัติ กห็ าเร่ืองตอ่ วา่ ได้ทกุ คราว ให้ถึงความดบั ทุกข)์ - เหน็ วา่ ทำดีมีผลดี ทำชว่ั มีผลชั่ว ชาตินชี้ าติหน้ามีจริง มารดาบดิ า 2. นกั โทษ เมอื่ ใดทม่ี คี วามผดิ พลาดเกดิ ขนึ้ กจ็ ะโยนความผดิ ใหผ้ อู้ นื่ มคี ณุ ควรแกฐ่ านะ เสมอ ส่วนตัวเองเป็นยอดมนุษย์สุดเพอร์เฟ็ก ทำอะไรก็ถูกต้องตลอดชีพ ดังพุทธพจน์ท่ีว่า “โทษคนอ่ืนเห็นได้ง่าย โทษตนเห็นได้ยาก คนเรา จิตอดุ มโรค 101 มักเปิดเผยโทษคนอื่น เหมือนโปรยแกลบ แต่ปิดบังโทษของตน 100 จติ อดุ มโรค

- เห็นไตรลักษณ์ (ลกั ษณะสาม คือ ความเปน็ ของไม่เทย่ี ง เป็นทกุ ข์ - การมีสตกิ ำกบั ดูรู้เทา่ ทนั เวทนา รชู้ ดั ว่าเปน็ สขุ ทุกข์ หรอื เฉย ๆ หรอื คงทนอยู่ไมไ่ ด้ มิใช่ตัวตน) - การมสี ตกิ ำกบั ดรู เู้ ทา่ ทนั จติ รชู้ ดั วา่ ขณะนนั้ จติ ของตนมรี าคะ โทสะ โมหะหรือไม่ เศร้าหมองหรอื ผ่องแผว้ ฟ้งุ ซา่ นหรือเปน็ สมาธิ ฯลฯ - เหน็ ปฏจิ จสมปุ บาท (การทส่ี ง่ิ ทง้ั หลายอาศยั กนั และกนั จงึ เกดิ มขี น้ึ ) - การมีสติกำกับดูรู้เท่าทันธรรม คือรู้ชัดว่า นิวรณ์ 5 ขันธ์ 5 เป็นตน้ อายตนะ 12 โพชฌงค์ 7 อรยิ สจั จ์ 4 ฯลฯ คืออะไร เป็นอย่างไร มใี นตน หรือไม่ เจรญิ บรบิ รู ณ์ และดบั ไปอย่างไร เปน็ ต้น 2. สมั มาสงั กปั ปะ ดำรชิ อบ ความนกึ คดิ ทจี่ ะออกจากกาม ปลอดจาก 8. สัมมาสมาธิ ตั้งจิตมน่ั ชอบ คือ เจริญสมาธิตามแนวของฌาน 4 ความโลภ ไม่ติดในการปรนปรือสนองความอยากของตน ไม่คิดร้าย (การเพง่ อารมณจ์ นจติ แนว่ แนเ่ ขา้ สภู่ าวะสงบประณตี 4 ระดบั คอื ปฐมฌาน เบยี ดเบียนผ้อู น่ื ทุติยฌาน ตตยิ ฌาน จตตุ ถฌาน) หลายคนอา่ นแลว้ กค็ งจะรอ้ งโอโ้ ห อะไรมนั จะยากสข์ นาดนนั้ แตท่ ำไม 3. สัมมาวาจา เจรจาชอบ เว้นจากการพดู เทจ็ -สอ่ เสียด-คำหยาบ- ไมล่ องคดิ ละ่ วา่ จากอดตี ถงึ ปจั จบุ นั มผี ลู้ งมอื ปฏบิ ตั แิ ละประสพความสำเรจ็ เพอ้ เจอ้ มาแลว้ มากมาย ถา้ หากเปน็ เรอ่ื งทมี่ นษุ ยไ์ มส่ ามารถทำได้ พระสมั มาสมั พทุ ธเจา้ คงไมท่ รงตดั สนิ พระทยั สละเวลามาสงั่ สอนผมู้ จี ติ อดุ มโรคอยา่ งเรา ๆ แนน่ อน 4. สัมมากัมมันตะ กระทำชอบ เว้นจากการฆ่าสัตว์-ลักทรัพย์- เพราะฉะนน้ั ตราบใดทยี่ งั มลี มหายใจเขา้ -ออกเปน็ ปกติ ไมฟ่ ดื ฟาด ๆ ประพฤตผิ ิดในกาม แลว้ ละก็ อยา่ เพง่ิ ละความพยายาม ทอ้ แทถ้ ดถอยไปเสยี กอ่ น แตค่ วรมงุ่ มนั่ ปฏบิ ตั ติ ามแนวทางทพี่ ระองคท์ รงแนะนำ มรรคองคใ์ ดทง่ี า่ ยสำหรบั เรา กเ็ รง่ ทำ 5. สัมมาอาชีวะ เล้ียงชีวิตชอบ เว้นจากการเล้ียงชีวิตในทางที่ผิด รบี ตนุ เปน็ ทนุ เอาไวก้ อ่ นดกี วา่ สว่ นทย่ี ากนนั้ กค็ อ่ ย ๆ หมน่ั ฝกึ ทำไป เพราะวา่ เชน่ โกง หลอกลวง บบี บงั คบั ขเู่ ขญ็ คา้ มนษุ ย์ คา้ ชวี ติ สตั ว์ คา้ อาวธุ คา้ ยาพษิ ความพยายามอยทู่ ไ่ี หน ความสำเรจ็ กย็ อ่ มอยทู่ ไ่ี หนเหมอื นกนั แหละนา่ ! ค้าสิ่งเสพตดิ มึนเมา เปน็ ต้น จิตอุดมโรค 103 6. สัมมาวายามะ เพียรชอบ คอื - เพียรระวงั บาปอกุศลท่ยี งั ไมเ่ กดิ มใิ ห้เกดิ ข้ึน - เพยี รละอกุศลที่เกดิ ขึ้นแลว้ - เพยี รเจริญทำกศุ ลธรรมที่ยงั ไม่เกิดให้เกิดข้นึ - เพยี รรกั ษากศุ ลธรรมทเ่ี กดิ ขน้ึ แลว้ ไมใ่ หเ้ สอ่ื มไปและใหเ้ พม่ิ ไพบลู ย์ 7. สัมมาสติ ระลกึ ชอบ คือ ระลกึ ในสตปิ ฏั ฐาน 4 อันได้แก่ - การมสี ตกิ ำกบั ดรู เู้ ทา่ ทนั กาย รทู้ นั อริ ยิ าบถ การกระทำการเคลอื่ นไหว ทกุ อย่าง 102 จิตอุดมโรค

ไม่ว่าผลจะออกมาเช่นใด ได้แค่ไหนก็ควรพอใจเท่านั้น คิดเสียว่า อย่างน้อยก็ยังดีกว่า ไม่ได้ลงมือทำอะไรบ้างเลย เพราะไม่ง้ันก็เท่ากับว่า ไดป้ ระทบั ช่ือว่าเปน็ ชาวพทุ ธฟรี ๆ เท่านน้ั เอง ทนุ นฺ คิ ฺคหสสฺ ลหุโน จติ ควบคุมยาก เปลี่ยนแปลงเร็ว ยตฺถ กามนปิ าตโิ น ใฝ่ในอารมณต์ ามท่ใี คร ่ จติ ตฺ สฺส ทมโถ สาธุ จิตตฺ  ทนฺต สุขาวห ฯ ฝึกจิตเช่นน้นั ไดเ้ ปน็ การดี เพราะจิตทฝี่ กึ ไดแ้ ลว้ นำสขุ มาให ้ 104 จิตอดุ มโรค จติ อดุ มโรค 105



ห ากมสี กั ครงั้ ในชวี ติ คนเราทไ่ี ดม้ โี อกาสอยกู่ บั ตวั เอง แลว้ ยอ้ นกลบั ไปคดิ จะมสี กั กค่ี นทรี่ วู้ า่ ยอ้ นหลงั ไปในสมยั ทพ่ี ระพทุ ธเจา้ ยงั ทรงมพี ระชนมช์ พี ทบทวนถึงสิ่งต่าง ๆ ทเ่ี คยทำในอดตี ดว้ ยใจทีเ่ ป็นกลาง จะเห็นได้ว่า อยู่ พระองค์ก็ได้ทรงมอบเคร่ืองนำทางชีวิต ให้กับสงฆ์สาวกมาก่อนแล้ว บ่อยคร้ังเหลือเกินที่เราได้เสียเวลาไปกับเรื่องท่ีไม่เป็นประโยชน์ ไร้สาระ โดยสามารถบอกได้ละเอียดตั้งแต่จุดเริ่มต้น จุดต่อ ๆ ไป จนถึงจุดหมาย หรือทำในสิ่งที่ไม่สมควร จนรู้สึกอยากจะแก้ไขเปล่ียนแปลงใหม่ และถ้า ปลายทางเลยทีเดียว (หากใครสนใจนำไปศึกษาปฏบิ ัติ ก็ยอ่ มทำได้ เพราะ สามารถยอ้ นเวลากลบั ไปไดด้ ว้ ยเครอ่ื งไทมแ์ มชชนี (Time Machine) เหมอื น พระองค์ไม่สงวนลิขสิทธ์ิ) ซ่ึงเครื่องนำทางท่ีว่าน้ันมีชื่อรุ่นว่าคณกโมค ในภาพยนตรแ์ ลว้ เรากค็ งจะทำอะไรใหแ้ ตกตา่ งไปจากเดมิ เพราะหลายครง้ั คลั ลานสูตร ดังมีท่ีมายอ่ ๆ ประมาณน้ ี ก่อนที่เราจะรู้ว่า สิ่งใดใช่-ไม่ใช่ ถูกต้อง-ไม่ถูกต้อง มีค่าควรแก่ชีวิตหรือไม่ ก็ตอ้ งรอใหเ้ กดิ ผลจากการกระทำนนั้ ๆ เสียกอ่ น สมัยหน่ึง พระผู้มีพระภาคทรงประทับอยู่ท่ีปราสาทของอุบาสิกา วสิ าขา เขตพระนครสาวตั ถี ครงั้ นน้ั แล พราหมณค์ ณกะโมคคลั ลานะไดเ้ ขา้ เฝา้ ในความเป็นจริง ไม่มีใครสามารถย้อนเวลาเพ่ือกลับไปเปล่ียน แล้วทูลถามว่า ข้าแต่พระโคดมผู้เจริญ ...พระองค์จะบัญญัติการศึกษา การกระทำ เพ่ือให้ได้ผลลัพธ์ใหม่ดังที่ใจตัวเองต้องการได้เลย แม้แต่ผู้ที่มี การกระทำ การปฏิบัตโิ ดยลำดบั เพ่อื เขา้ ถึงความพน้ ทุกขไ์ ด้หรือไม่ ? อิทธิฤทธิ์มีฌานพิเศษ อยา่ งมากก็ทำไดเ้ พียงแคร่ ะลกึ ถึงส่งิ ทผ่ี ่านมาเท่าน้ัน พระผู้มีพระภาคตรัสตอบว่า พระองค์ทรงทำได้ เปรียบเหมือนดัง ก็ในเมื่อไม่มีใครเปล่ียนแปลงอดีตได้แล้ว ทำไมเราไม่ทำปัจจุบัน คนฝึกม้าผู้ฉลาด เมื่อได้ม้าอาชาไนยตัวงามมาแล้ว เร่ิมต้นทีเดียวก็ให้ทำ ให้ถูกต้องครบถ้วน ดีท่ีสุดเท่าที่จะทำได้ล่ะ ? จะได้ไม่ต้องมานั่งเสียใจว่า สง่ิ ที่ควร ใหท้ ำในบังเหียน (เครอื่ งบังคบั ม้าให้ไปในทางท่ีตอ้ งการ) ต่อไปจงึ “ตูไมน่ า่ ทำแบบนน้ั เลย” หรอื “รู้ง้ที ำอยา่ งโนน้ ซะก็ด”ี ให้ทำสิ่งทค่ี วรอืน่ ๆ ยิ่ง ๆ ข้นึ ไป โดยเร่มิ จาก... ยอ้ นหลงั ไปไมก่ ปี่ มี านี้ ผขู้ บั รถในเมอื งไทยรสู้ กึ ตนื่ เตน้ ดใี จมาก ทจ่ี ะมี 1. จงเป็นผู้รักษาศีล ถึงพร้อมด้วยความประพฤติดี และเป็น รถยนตร์ ุ่นใหม่บางคนั ติดตั้งเครื่องนำทางที่รับสัญญานจากดาวเทียม (GPS ผูเ้ ห็นภยั ในโทษเพยี งเล็กน้อย Navigator) ซ่ึงจะเป็นตัวช่วยให้เกิดความสะดวกและอุ่นใจในการเดินทาง ไม่ต้องพะวักพะวนกับการขับไปถามทางไป ทำให้ต้องผิดนัดเสียเวลา หรือ 2. จงเปน็ ผสู้ ำรวมในการรบั รทู้ างตา หู จมกู ลน้ิ กาย ใจ จงปฏบิ ตั ิ บางทีก็หลงทางจนต้องเปล่ียนแผนการไปเลย เพื่อรู้ธรรมารมณ์ (อารมณ์ ทางใจ, ส่ิงที่ใจนึกคิด) เพ่ือป้องกันอภิชฌา (โลภอยากไดข้ องเขา, ความคดิ เพง่ เลง็ จอ้ งจะเอาของของคนอน่ื ) และโทมนสั 108 เครื่องนำทางชีวติ เครอ่ื งนำทางชวี ิต 109

(ความเสยี ใจ, ความเปน็ ทกุ ขใ์ จ) ครอบงำได้ ตติยฌาน จตุตถฌาน อันไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข เพราะละสุข ละทุกข์ 3. จงเปน็ ผรู้ จู้ กั ประมาณในโภชนะ คอื พงึ บรโิ ภคอาหาร พจิ ารณา ดับโสมนัส (ความดีใจ, ความสุขใจ, ความปลามปลื้ม) และโทมนัสได้ มีสติบรสิ ทุ ธ์ิ เพราะอุเบกขา (ความวางใจเปน็ กลาง ไมย่ ินดยี นิ ร้าย) จนถึง โดยแยบคายว่า เราบรโิ ภคมใิ ช่เพอื่ จะเลน่ มวั เมาประดับตบแต่งร่างกายเลย จุดหมายปลายทางคือนพิ พาน (การดับกเิ ลสและกองทกุ ข)์ แต่บริโภคเพียงเพื่อร่างกายดำรงอยู่ เพ่ือให้ชีวิตเป็นไป เพ่ือบรรเทา ความลำบาก เพื่ออนุเคราะห์พรหมจรรย์ (การประพฤตธิ รรมอนั ประเสรฐิ , หากใครคดิ วา่ การเดนิ ทางสนู่ พิ พานนนั้ เปน็ เรอื่ งทไ่ี กลเกนิ ฝนั ชาตนิ ้ี การครองชวี ติ ประเสรฐิ ) เทา่ นนั้ เพื่อความเป็นไปแห่งชีวิต ความไม่มีโทษ ไมม่ ที างไปถงึ แนน่ อน เพราะหงอ่ มอนิ ทรยี ์ (ชราภาพ) ขนาดนแ้ี ลว้ ยงั ไมเ่ คยมี ความอยสู่ บาย จกั มีแกเ่ รา ประสบการณ์เดินทางธรรมกับเขาเลย พระพุทธเจ้าก็ยังทรงมีเคร่ืองนำทาง ชวี ติ รนุ่ อน่ื ๆ ไวใ้ หเ้ ลอื กอกี มากมาย ถา้ ใครไดใ้ ชแ้ ละเดนิ ทางไปตามนนั้ แลว้ 4. จงเป็นผ้ปู ระกอบเนือง ๆ ซึ่งความเป็นผ้ตู ่นื อยู่ คอื ชำระจิต รบั รองไดว้ า่ ชวี ติ นจ้ี ะมีแต่สุโคย่ (สดุ ยอดดดดด) มาก ๆ เลยเชยี วหละ ให้บรสิ ุทธิ์ ดว้ ยการเดินจงกรม นง่ั สมาธิ ดว้ ยโอกาสอนั เปน็ มงคลฤกษน์ ้ี ฉนั ขอแนะนำรนุ่ ทใ่ี ชง้ านงา่ ย ๆ มาให้ 5. จงเป็นผู้ประกอบด้วยสตสิ ัมปชญั ญะ (ไม่เผลอ ร้ตู ัวทวั่ พรอ้ ม) ทดลองกันกอ่ นดงั น้ี คอื คือ ทำความรู้สึกตัวในเวลาก้าวไป ถอยกลับ, แลดู-เหลียวดู, งอแขน- เหยยี ดแขน, ทรงผา้ สังฆาฏิ บาตร จีวร, ฉนั ด่มื เค้ียว ลม้ิ รส, ถา่ ยอจุ จาระ รุ่นโอวาท 3 จะเรียกว่าเป็นรุ่นปฐมสำหรับนักเดินทางมือใหม่เลย ปสั สาวะ, เดนิ ยนื นงั่ นอน ตน่ื พดู นง่ิ ฯลฯ ก็ได้ มีเสน้ ทาง 3 สายหลักทรี่ ะบุวา่ ผู้เดินทางควรไปให้ถงึ ก็คือ 6. จงพอใจเสนาสนะ (ท่ีอย่อู าศยั ) อนั สงดั คอื ป่า โคนไม้ ภูเขา 1. ไม่ทำความชั่วทงั้ ปวง ซอกเขา ถ้ำ ป่าช้า ป่าชัฏ ที่แจ้ง และ ลอมฟาง เมื่อกลับจากบิณฑบาต 2. ทำความดีให้เพียบพร้อม ภายหลังเวลาอาหารแล้ว นั่งคู้บัลลังก์ตั้งกายตรง ดำรงสติม่ันเฉพาะหน้า 3. ทำใจของตนให้สะอาดบริสุทธ ิ์ ละอภิชฌา และนิวรณ์ 5 (ธรรมที่ก้ันจิตไม่ให้บรรลุความดี) คือ กามฉันท์ รนุ่ ตอ่ ไปทอ่ี ยากแนะนำคอื จกั ร 4 หรอื พหกุ ารธรรม 4 ซง่ึ สามารถ (พอใจในกามคุณ), พยาบาท (คิดร้ายผู้อ่ืน), ถีนมิทธะ (ความหดหู่ซึมเซา), นำพาชีวิตไปสู่ความเจริญรุ่งเรือง ดุจล้อนำรถไปสู่จุดหมาย รุ่นน้ีนับว่ามี อุทธจั จกุกกุจจะ (ความฟุ้งซา่ นรำคาญใจ), วิจกิ จิ ฉา (ความลังเลสงสยั ) อุปการะเกื้อหนุนมากเลย เพราะจะช่วยให้ผู้เดินทางสร้างความดีอ่ืน ๆ เมื่อละนิวรณ์ 5 ได้แล้วก็จะสงัดจากกาม (ความใคร่, ความอยาก, เคร่อื งนำทางชวี ิต 111 ความปรารถนา) สงัดจากอกุศลธรรม เดินทางเข้าสู่ปฐมฌาน ทุติยฌาน 110 เครือ่ งนำทางชีวิต

ต่อยอดได้ ทำให้มีความก้าวหน้าในชีวิต บรรลุความงอกงามไพบูลย์ด้วย สรปุ สน้ั ๆ วา่ เสน้ ทางแตล่ ะสายทเี่ ครอื่ งนำทางรนุ่ นพี้ าไปนน้ั จะสรา้ ง เส้นทางทัง้ 4 คือ ความสำเร็จให้แตกต่างกัน คอื สัจจะสร้างเกยี รตยิ ศ ทมะสร้างปญั ญา ขนั ติ สรา้ งทรพั ยส์ มบตั ิ และ จาคะสร้างหมู่มิตร 1. อยใู่ นถ่ินทีด่ ี มสี ิ่งแวดล้อมเหมาะสม 2. สมาคมกบั สตั บรุ ษุ (คนดนี า่ นบั ถอื มคี ณุ ธรรม ประพฤตอิ ยใู่ นศลี ยังไม่หมดแค่นั้นนะ สำหรับรุ่นสุดท้ายนี้พิเศษหน่อย แตกต่างจาก ในธรรม) รุ่นอื่น ๆ ตรงท่ีไม่ได้บอกเส้นทางที่ควรไป แต่จะบอกเฉพาะทางที่ควร 3. ต้ังตนไวช้ อบ ตงั้ จติ คิดมุ่งหมายนำตนไปถูกทาง หลีกเลี่ยงเท่านั้น ฉะน้ัน ใครอย่าเผลอหลับในพลัดหลงไปเด็ดขาดล่ะ 4. ความเป็นผู้ได้ทำความดีไว้ก่อนแล้ว มีพ้ืนเดิมดี, ได้สร้างสม เพราะเป็นเส้นทางแห่งความเสื่อม ฉิบหาย พินาศ เป็นเหตุย่อยยับแห่ง คุณความดเี ตรียมพร้อมไว้แต่ตน้ โภคทรพั ยท์ งั้ หลาย รนุ่ นมี้ ชี อื่ วา่ อบายมขุ 6 คอื มี 6 เสน้ ทางทอี่ ยา่ ไดแ้ ฉลบ ถัดมาท่ีภูมิใจเสนอ คือรุ่นฆราวาสธรรม 4 สำหรับผู้ที่ต้องการ เข้าไปใกลเ้ ชียว ฉันขอเตอื นด้วยความหวงั ดนี ะ คือ ประสพความสำเร็จในการดำเนินชีวิตทางโลก ต้องเดินทางไปในเส้นทาง ท้ัง 4 นี้ แล้วจะพบกับแดนสมหวัง ไม่หลงไปเจอป่าแห้วเหวลึกอย่าง 1. ติดสุราและของมึนเมา เพราะทำให้ทรัพย์หมดไป ก่อการ แน่นอน ได้แก่ ทะเลาะวิวาท เป็นบ่อเกิดแห่งโรค เสียเกียรติเสียชื่อเสียง ทำให้ไม่รู้อาย 1. สัจจะ (ความจริง) ซื่อตรง ซอื่ สัตย์ จริงใจ พูดจรงิ ทำจรงิ และ ทอนกำลงั ปญั ญา 2. ทมะ (ฝึกฝน) ฝึกนิสัย ปรบั ตัว รจู้ ักควบคมุ จิตใจ ฝกึ หัดดัดนสิ ยั แก้ไขขอ้ บกพรอ่ ง ปรบั ปรงุ ตนให้เจรญิ ก้าวหน้าด้วยสติปัญญา 2. ชอบเทยี่ วกลางคนื เพราะจะไดช้ อ่ื วา่ ไมร่ กั ษาตวั ไมร่ กั ษาลกู เมยี 3. ขันติ (อดทน) ต้ังหน้าต้ังตาทำงานด้วยความขยันหม่ันเพียร ไม่รักษาทรัพย์สมบัติ เป็นที่ระแวงสงสัย เป็นเป้าให้เขาใส่ความ และเป็น เข้มแข็ง ไม่หว่นั ไหว ม่ันในจุดหมาย ไมท่ ้อถอย ทีม่ าของเรอ่ื งเดอื ดร้อนมากมาย 4. จาคะ (เสียสละ) สละกิเลส ความสุขสบายและผลประโยชน์ ส่วนตนได้ ใจกวา้ ง พรอ้ มทจ่ี ะรว่ มมอื ชว่ ยเหลอื เออื้ เฟอ้ื เผอื่ แผ่ ไมค่ บั แคบ 3. ชอบเทยี่ วดกู ารละเลน่ เพราะทำใหก้ ารงานเสอ่ื มเสยี มใี จกงั วล เหน็ แกต่ นหรอื เอาแตใ่ จตัว คอยคดิ จอ้ ง และ เสยี เวลาเมือ่ ไปดูสิ่งนนั้ ๆ 112 เครอ่ื งนำทางชีวิต 4. ตดิ การพนัน เพราะเมื่อชนะยอ่ มก่อเวร เมอื่ แพ้ก็เสียดายทรัพย์ ที่เสียไป ทรัพย์หมดไปเรื่อย ๆ คนไม่เชื่อถือถ้อยคำ เป็นที่หมิ่นประมาท ของเพื่อนฝูง และ ไม่เป็นที่พึงประสงค์ของผู้ที่จะหาคู่ครองให้ลูกของเขา เพราะเห็นว่าจะเลยี้ งลูกเมยี ไม่ไหว เครอื่ งนำทางชีวติ 113

5. คบคนชว่ั เปน็ มติ ร เพราะคนชวั่ จะนำใหเ้ ปน็ นกั การพนนั นกั เลงหญงิ ทำไมไมล่ องคดิ ทบทวนดสู กั ครงั้ วา่ ชวี ติ เรานเี้ กดิ มาเพอื่ อะไร ? และ นกั เลงเหล้า นักลวงเขาดว้ ยของปลอม นกั หลอกลวง นักเลงหัวไม ้ ควรทำสิ่งใดให้เป็นประโยชน์ต่อการเกิดครั้งน้ีบ้าง ? ถ้าได้คำตอบเพียงว่า เพ่ือแสวงหาความสุขให้ตัวเองและครอบครัวแค่นั้นพอ โดยไม่มีความคิด 6. เกียจคร้านการงาน เพราะจะทำให้ยกเหตุต่าง ๆ เป็นข้ออ้าง ขวนขวายทจ่ี ะปรบั ปรงุ ตน พฒั นาจติ ใจใหส้ งู ขน้ึ แลว้ ละก็ อยากใหพ้ จิ ารณา ผดั เพยี้ นไมท่ ำการงาน โภคะ (สมบตั )ิ ใหมก่ ไ็ มเ่ กดิ โภคะทมี่ อี ยกู่ ห็ มดสน้ิ ไป ต่อไปอกี สักนิดวา่ มันจะแตกตา่ งจากสิ่งมชี ีวิตอนื่ ๆ ทีเ่ ราชอบเอามาเล้ยี ง รงั แก หรือนำมาเปน็ อาหาร ตรงไหนล่ะ ? อนั ทจ่ี รงิ แลว้ เครอ่ื งนำทางชวี ติ ทพ่ี ระพทุ ธเจา้ ทรงมอบใหพ้ ทุ ธบรษิ ทั 4 อนั ไดแ้ ก่ ภิกษุ ภกิ ษุณี อบุ าสก อบุ าสกิ า ท้ังหลายนน้ั มมี ากมายหลายรนุ่ ทำไมไม่หดั ใชโ้ อกาสดี ๆ ทไ่ี ดเ้ กดิ เปน็ คนอีกคร้งั หนง่ึ ฝกึ ฝนปฏบิ ตั ิ ให้เลือกใช้เป็นแนวทางในการดำเนินชีวิต ซึ่งล้วนแต่ดี ๆ มีประโยชน์ ตนใหเ้ จรญิ กา้ วหนา้ ยง่ิ ขนึ้ กวา่ เกา่ กอ่ น ในเมอ่ื เครอื่ งนำทางชวี ติ กม็ มี ากมาย นำความสุขความเจรญิ มาสู่ผู้เดินทางทง้ั นัน้ หนทางก็มอี ยู่ ไม่คดิ จะต้ังเปา้ หมายแล้วออกเดินทางสกั ครง้ั เลยเชยี วหรือ ? และพระองค์ยังได้ตรัสเตือนว่า “ท่านท้ังหลายจงมีธรรมเป็นที่พ่ึง สำหรบั ผไู้ มค่ นุ้ เคยธรรม แคเ่ อาเบอ้ื งตน้ เรอื่ งรกั ษาศลี 5 ไมเ่ บยี ดเบยี น เถดิ อยา่ มอี ยา่ งอน่ื เปน็ ทพ่ี งึ่ เลย เราตถาคตเองเปน็ ทพี่ งึ่ แกท่ า่ นทงั้ หลาย ผอู้ น่ื สตั วอ์ นื่ และพาตนเขา้ สเู่ สน้ ทางโอวาท 3 ใหไ้ ด้ เทา่ นกี้ ถ็ อื วา่ ไมท่ ำให้ ไม่ได้ ตถาคตเป็นแค่เพียงผู้ชบี้ อกทางเทา่ นน้ั สว่ นความเพียรพยายาม การเดนิ ทางมาเกดิ ครงั้ นตี้ อ้ งสญู เปลา่ แลว้ หละ ! เพอ่ื เผาบาปอกศุ ล ทา่ นทงั้ หลายตอ้ งทำเอง ทางมอี ยู่ เราชแ้ี ลว้ บอกแลว้ ทา่ นทั้งหลายต้องเดนิ เอง” แต่ถ้าหากใครสามารถข้ามเขตแดนจากโลกิยะ* ไปถึงอริยะ** หรือ โลกตุ ระ*** ซง่ึ เปน็ ฝงั่ ฝนั ปลายทางได้ กข็ ออนโุ มทนาสาธดุ ว้ ย และถา้ จะใหด้ ี ไหน ๆ ชีวิตเราก็หนีไม่พ้นการเวียนว่ายตายเกิด ต้องท่องไป ยิ่งขึ้น ก็ได้โปรดช่วยมาบอกเล่าประสบการณ์ให้ทราบบ้าง เพื่อฉันจะได้ ในสังสารวัฏนับภพนับชาติไม่ถ้วนแล้ว จะมัวแต่เดินเรื่อยเปื่อยไร้จุดหมาย เกาะติดสถานการณ์ไปศึกษาเรียนรู้ นำไปปฏิบัติให้ถึงทางพ้นทุกข์เสียที เหมือนอย่างบางเพลงท่ีร้องกัน ก็คงไม่เกิดประโยชน์ต่อชีวิต เสียเวลาเกิด เพราะรู้สึกเอือมและหนา่ ยกับการเวียนว่ายตายเกดิ เต็มทีแล้ว ! ฟรี ๆ ประเภทแกเ่ พราะกินข้าว เฒา่ เพราะอยนู่ าน ไรส้ าระไปวนั ๆ แบบน้ี ไม่ดแี น ่ * เก่ยี วกบั โลก, ทางโลก, เรอ่ื งของชาวโลก ** เจริญ, ประเสรฐิ , ผู้ไกลจากขา้ ศึก คอื กเิ ลส, บุคคลผบู้ รรลธุ รรมวิเศษ 114 เครอ่ื งนำทางชีวิต *** พ้นจากโลก, เหนือโลก, พน้ วิสัยของโลก เครอื่ งนำทางชีวติ 115

บทสวดโพชฌงคปริตร ทีฆา ชาครโต รตฺติ ราตรนี าน สำหรบั ผ้นู อนไม่หลบั โพชฌังโค สะตสิ งั ขาโต, ธัมมานงั วิจะโย ตะถา, ทฆี  สนฺตสสฺ โยชน  ระยะทางโยชน์หนงึ่ ไกล สำหรบั ผลู้ ้าแล้ว วิริยมั ปตี ิปัสสัทธิ โพชฌังคา จะ ตะถาปะเร, ทีโฆ พาลาน สสาโร สมาธเุ ปกขะโพชฌงั คา, สัตเตเต สัพพะทสั สนิ า, สทฺธมฺม อวิชานต ฯ สงั สารวัฏยาวนาน สำหรบั คนพาล มุนนิ า สมั มะทกั ขาตา, ภาวิตา พะหลุ ีกะตา ผูไ้ ม่รู้แจ้งพระสทั ธรรม สงั วัตตนั ติ อะภญิ ญายะ, นิพพานายะ จะ โพธิยา 116 เครอื่ งนำทางชีวิต เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ, โสตถิ เต (เม) โหตุ สพั พะทา เอกสั มงิ สะมะเย นาโถ, โมคคลั ลานัญจะ กัสสะปงั , คลิ าเน ทกุ ขิเต ทิสวา โพชฌงั เค สตั ตะ เทสะย,ิ เต จะ ตงั อะภนิ นั ทติ วา, โรคา มจุ จงิ สุ ตงั ขะเณ เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ, โสตถิ เต (เม) โหตุ สัพพะทา เอกะทา ธมั มะราชาป,ิ เคลัญเญนาภปิ ีฬิโต จุนทตั เถเรนะ ตัญเญวะ, ภะณาเปตวา สาทะรัง สมั โมทติ วา จะ อาพาธา, ตัมหา วุฏฐาสิ ฐานะโส เอเตนะ สัจจะวชั เชนะ, โสตถิ เต (เม) โหตุ สพั พะทา ปะหนี า เต จะ อาพาธา, ตณิ ณันนัมปิ มะเหสนิ งั มัคคาหะตะกิเลสาวะ, ปัตตานุปปัตตธิ มั มะตงั เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ, โสตถิ เต (เม) โหตุ สพั พะทา 117

คำแปล อนั พระมุนีเจา้ ผู้เห็นธรรมท้ังส้ินตรสั ไว้ชอบแลว้ อนั บุคคลมาเจริญทำให้มากแล้ว โพชฌงค์ 7 ประการ คอื ย่อมเป็นไปเพอ่ื ความรูย้ ิ่ง เพอ่ื นิพพาน และเพื่อความตรัสร้ ู สติสัมโพชฌงค์ ดว้ ยการกลา่ วคำสตั ยน์ ี้ ขอความสวสั ดี จงมแี กท่ า่ น (ขา้ พเจา้ ) ทกุ เมอ่ื (ความระลกึ ได้ สำนึกพร้อมอยู่ ใจอยู่กบั กจิ จติ อยู่กับเรอื่ ง) ธมั มวจิ ยะสมั โพชฌงค์ ในสมยั หนง่ึ พระโลกนาถเจ้า ทอดพระเนตรเห็นพระโมคคลั ลานะ (ความเฟน้ ธรรม ความสอดส่องสืบค้นธรรม) และพระกัสสปะเป็นไข้ ถงึ ทุกขเวทนาแล้ว วิรยิ ะสมั โพชฌงค์ ทรงแสดงโพชฌงค์ 7 ประการ (ความเพยี ร) ทั้งสองทา่ นกเ็ พลดิ เพลนิ ภาษิตนัน้ หายโรคในขณะนนั้ ปตี สิ มั โพชฌงค์ ดว้ ยการกลา่ วคำสตั ยน์ ี้ ขอความสวสั ดี จงมแี กท่ า่ น (ขา้ พเจา้ ) ทกุ เมอื่ (ความอมิ่ ใจ) ปสั สัทธิสมั โพชฌงค์ ครง้ั หน่ึงแมพ้ ระธรรมราชา อันความประชวรเบยี ดเบยี นแลว้ (ความสงบกายใจ) รบั สั่งใหพ้ ระจุนทะเถระ แสดงโพชฌงค์น้ันโดยยนิ ด ี สมาธิสัมโพชฌงค์ กท็ รงบันเทิงพระหฤทยั หายประชวรไปโดยฐานะ (ความมีใจตัง้ มั่น จิตแน่วในอารมณ์) ดว้ ยการกลา่ วคำสตั ยน์ ี้ ขอความสวสั ดี จงมแี กท่ า่ น (ขา้ พเจา้ ) ทกุ เมอ่ื อเุ บกขาสมั โพชฌงค์ (ความมีใจเป็นกลาง เพราะเห็นตามเปน็ จรงิ ) กอ็ าพาธทั้งหลายน้ัน อันพระมหาฤษีท้งั สามองค์ละไดแ้ ลว้ เหลา่ น้ี ถงึ ความไม่บงั เกดิ เป็นธรรมดา ดจุ กเิ ลสอนั มรรคกำจดั แลว้ ดว้ ยการกลา่ วคำสตั ยน์ ี้ ขอความสวสั ดี จงมแี กท่ า่ น (ขา้ พเจา้ ) ทกุ เมอื่ 118 119

แหล่งอา้ งองิ ยง่ิ จิตใจผคู้ น เขา้ ถึงธรรมะมากขึน้ เท่าใด สงั คมสว่ นรวม ย่ิงได้ประโยชน์มากตามไปดว้ ย ผู้เขียนขอขอบพระคุณอยา่ งสงู ต่อผูป้ ระพนั ธห์ นงั สือ บทเพลง สื่อ และข้อมูลต่าง ๆ เหล่าน้ี เพ่ือนำมาใช้อ้างอิง และเป็นการเพ่ิมความ สมบรู ณค์ รบถว้ น ใหก้ ับเนื้อหาในหนงั สือเล่มน้ยี ิ่งขน้ึ เม่อื ทา่ นอ่านหนงั สือเลม่ น้จี บแล้ว กรณุ าแบง่ ปนั ใหผ้ ้อู ่ืนได้อ่านดว้ ยนะ • พจนานุกรม ฉบับราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ • พจนานุกรมพทุ ธศาสน์ ฉบบั ประมวลศพั ท์ โดย พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยตุ ฺโต) • พจนานกุ รมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลธรรม โดย พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต) • คำบรรยายพระไตรปิฎก โดย ศาสตราจารยพ์ ิเศษ เสฐยี รพงษ์ วรรณปก ราชบัณฑติ ททํ ปิโย โหติ ภชนตฺ ิ นํ พห ู • พทุ ธวจนะในธรรมบท โดย เสฐยี รพงษ์ วรรณปก ผู้ให้ยอ่ มเปน็ ทรี่ ัก คนหม่มู ากยอ่ มคบเขา • การทำสมาธิ และอานสิ งสข์ องการทำสมาธิ โดย พระอาจารย์คึกฤทธิ์ โสตฺถิผโล • ธรรมธาตุ ธรรมชาติแห่งสรรพสง่ิ โดย ศนู ย์หนงั สือคณุ ค่าธรรมาธปิ ไตย • โปรแกรมสืบค้นพระไตรปฎิ ก หากทา่ นผูใ้ ดพบเหน็ ขอ้ ผิดพลาดบกพร่อง โดย นายสุธี สดุ ประเสริฐ อนั อาจเกิดขน้ึ ไดใ้ นหนงั สอื เล่มน้ ี • วิกพิ เี ดยี สารานกุ รมเสรี กรุณาสง่ คำแนะนำมาท่ี • ขอ้ มลู ข่าวสารตามเว็บไซตต์ า่ ง ๆ [email protected] เพ่อื การแก้ไขปรับปรงุ ในโอกาสต่อไป 120 ผู้เขยี นขอขอบพระคุณ 121