Ciekawostki o miastach

Rozdział 1: Gdańsk Historia miasta Ciekawe miejsca Znani mieszkańcy Rozdział 2: Warszawa Historia miasta Ciekawe miejsca Znani mieszkańcy Rozdział 3: Toruń Historia miasta Ciekawe miejsca Znani mieszkańcy

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 Rozdział 1. Historia miasta Początki Gdańska sięgają roku 980. Krótko przed świętami Wielkiej Nocy roku 997 pojawił się w tych stronach biskup rodem z Czech, misjonarz Wojciech. Wkrótce zginął, a jego życie i śmierć opisał benedyktyński mnich z klasztoru na Awentynie - Jan Kanapariusz. Właśnie on zanotował słowa urbs Gydannyzc - odnoszące się do miasta Gdańska, gdzie święty ochrzcić miał dużą liczbę nawróconych. Jest to zarazem pierwsza pisana wzmianka o grodzie nad Motławą. Zespół grodowo-miejski, a zarazem portowy zaczął się tworzyć na dobre w drugiej połowie dziesiątego wieku. W Gdańsku, rządzonym przez dynastię książąt pomorskich, rodzima ludność słowiańska koegzystowała z coraz to liczniej przybywającymi z zachodu kupcami i rzemieślnikami. Swój rozkwit zawdzięczał położeniu u ujścia Wisły, którą to drogą wodną począwszy od X wieku spławiano nad Bałtyk towary produkowane w Polsce i krajach ościennych. str. 2

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 Ciekawe miejsca Westerplatte uformowany w latach 1845-47 półwysep w Gdańsku, przy ujściu Martwej Wisły do Zatoki Gdańskiej. We wrześniu 1939 stała się symbolicznym początkiem II wojny światowej oraz polskiego oporu przeciw agresji III Rzeszy. str. 3

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 Fontanna Neptuna zabytkowa fontanna w Gdańsku, która powstała z inicjatywy burmistrza Bartłomieja Schachmanna i rady miejskiej. Stoi w najbardziej reprezentacyjnej części Gdańska – na Długim Targu, przed wejściem do Dworu Artusa. Długi Targ reprezentacyjny plac w Gdańsku, w dzielnicy Śródmieście, na Głównym Mieście. Pełni funkcję rynku, jest przedłużeniem ul. Długiej, z którą tworzy tzw. Drogę Królewską. Znani mieszkańcy Lech Wałęsa Elektryk, polityk. Ur. 29 IX 1943 r. w Popowie k/Lipna. Elektryk z zawodu, absolwent zasadniczej szkoły mechanizacji rolnictwa. Początkowo pracował w Państwowym Ośrodku Maszynowym (POM) w Lochocinie, a od 1967 r. w Stoczni Gdańskiej. W grudniu 1970 r. członek stoczniowego komitetu strajkowego. Zwolniony ze stoczni w 1976 r. za udział w strajku pracował jako robotnik w innych gdańskich przedsiębiorstwach. W 1978 r. był jednym z założycieli Komitetu Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża. Prześladowany przez służby bezpieczeństwa za nielegalną działalność. W sierpniu 1980 r. przewodniczący Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego przy Stoczni Gdańskiej. 31 sierpnia w słynnej Sali BHP złożył podpis pod tzw. porozumieniami sierpniowymi. Współtwórca i pierwszy przewodniczący NSZZ \"Solidarność\". Internowany w stanie wojennym, zwolniony w listopadzie 1982 r., ponownie str. 4

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 stanął na czele podziemnych władz związku \"Solidarność\". W październiku 1983 r. Komitet Noblowski przyznał mu Pokojową Nagrodę Nobla, którą, w imieniu laureata, odebrała żona Danuta. Jest jednym z najbardziej znanych Polaków na świecie. W czerwcu 1997 r. został Honorowym Obywatelem Gdańska. Doctor honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego i wielu uczelni na świecie. Günther Grass Pisarz, grafik, dziennikarz, muzyk. Ur. Się 16 X 1927 r. w Gdańsku w rodzinie o korzeniach niemiecko - kaszubskich. Do szkół uczęszczał we Wrzeszczu, gdzie mieszkała rodzina - obecna ul. Lelewela 13. W końcu wojny wcielony do armii niemieckiej. Krótko przebywał w amerykańskiej niewoli. Po wojnie pracował w Niemczech jako robotnik rolny, górnik i muzyk jazzowy. Studiował rzeźbę w Akademii Sztuk Pięknych w Duesseldorfie. Pierwsza jego powieść Blaszany bębenek (taki tytuł otrzymał jej polski przekład) ukazała się w 1959 r. i otrzymała dużo niemieckich i międzynarodowych nagród. Jest doctorem honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego i od 1993 r. Honorowym Obywatelem Gdańska. W 1999 r. otrzymał Literacką Nagrodę Nobla. Jan Bernard Bonifacio Markiz d Orii, bibliofil. Ur. 10 IV 1517 r. w Neapolu, zm. 24 III 1597 r. w Gdańsku. Był Włochem pochodzącym ze starego rodu neapolitańskich arystokratów. Od 1536 r., po śmierci ojca, spadkobierca dóbr i tytułu. Kawaler. Poświęcił się studiowaniu zagadnień protestantyzmu i miłośnik książek. Zgromadził cenną bibliotekę. Jako gorący zwolennik reformacji musiał opuścić swój kraj w 1557 r., aby uniknąć prześladowania. Podróżował do ośrodków ruchu dysydenckiego w całej Europie. Przebywał także w Krakowie i na Litwie / 6 lat/. Latem 1591 r. udał się drogą morską z Anglii do Gdańska, wioząc ze sobą cały swój księgozbiór. Statek, którym podróżował osiadł na mieliźnie w pobliżu Wisłoujścia i zatonął. Uratowaną część biblioteki - około 1160 książek, J. B. Bonifacio ofiarował Radzie Miasta Gdańska w zamian za dożywocie w budynku dla profesorów Gimnazjum Gdańskiego Tu też zmarł w 1597 r. Księgozbiór ofiarowany przez ociemniałego markiza Gdańskowi stał się podwaliną Biblioteki Senatu Gdańskiego (Biblioteki Rady Miasta), której spadkobierczynią jest obecna Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk. Rozdział 2: Warszawa Historia miasta sięga XII lub XIII wieku, kiedy to powstał historycznie najstarszy na terenie dawnej Warszawy dwór książąt mazowieckich Jazdów (obecnie Ujazdów). Miasto powstało najprawdopodobniej na przełomie XIII i XIV wieku, uzyskując lokację ok. 1300 roku, jednak str. 5

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 nie zachował się dokument lokacyjny Warszawy. Istnieje jednak dokument powtarzający prawo lokacyjne nadane przez Janusza I Starszego nadany w 1413 świadczący, że Warszawa była ważnym miastem. Wówczas na obszarze ok. 20 hektarów, uformowała się Stara Warszawa. Wiadomo również, że Warszawę założono na prawie chełmińskim, a zasadźcami była grupa majętnych kupców, których Bolesław II sprowadził najprawdopodobniej z Torunia. Do XV wieku sądem wyższym prawa chełmińskiego dla Warszawy była rada miejska Torunia. Ciekawe miejsca Pałac Kultury i Nauki, PKiN Najwyższy budynek w Polsce, znajdujący się w śródmieściu Warszawy na placu Defilad 1. Właścicielem gmachu jest miasto stołeczne Warszawa. Pałac jest siedzibą Rady m.st. Warszawy, która obraduje w Sali Warszawskiej. Łazienki Królewskie Zespół pałacowo-ogrodowy w Warszawie założony w XVIII wieku przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Nazwa pochodzi od barokowego pawilonu Łaźni, wzniesionego w latach 80. XVII wieku przez Stanisława Herakliusza Lubomirskiego i przebudowanego przez Stanisława Augusta Poniatowskiego na pałac Na Wyspie. Oprócz budynków, pawilonów oraz wolnostojących rzeźb znajdują się tam cztery ogrody: Królewski, Romantyczny, Modernistyczny oraz Chiński. Od 1960 zespół jest siedzibą Muzeum Łazienki Królewskie. str. 6

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 Zamek Królewski w Warszawie Barokowo-klasycystyczny zamek królewski znajdujący się w Warszawie przy placu Zamkowym 4. Pełni funkcje muzealne i reprezentacyjne. Pierwotnie rezydencja książąt mazowieckich, a od XVI wieku siedziba władz I Rzeczypospolitej: króla i Sejmu. W swojej długiej historii Zamek Królewski był wielokrotnie grabiony i dewastowany przez wojska szwedzkie, brandenburskie, niemieckie i rosyjskie. Znani mieszkańcy Jan Parandowski Znawca filologii klasycznej i archeologii. Pisarz, eseista, redaktor, tłumacz, prezes PEN Clubu, sygnatariusz „Listu 34” uczonych i pisarzy w obronie wolnego słowa, doctor honoris causa Wydziału Filologii Chrześcijańskiej KUL. Znany i wybitny propagator kultury i literatury starożytnej. Największą popularność przyniosła mu m.in. \"Mitologia\", \"Dysk olimpijski\". Za całokształt twórczości literackiej otrzymał w roku 1975 nagrodę Radia Wolna Europa. Kazimierz Wiłkomirski Kompozytor, światowej sławy wiolonczelista, dyrygent i pedagog, laureat wielu nagród i odznaczeń państwowych, propagator świadomego i aktywnego udziału mieszkańców Warszawy w imprezach i wydarzeniach muzycznych. str. 7

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 Witold Lutosławski Największy - obok Fryderyka Chopina i Karola Szymanowskiego - kompozytor polski wszystkich czasów. Klasyk muzyki XX wieku, Dał dziesiątki koncertów, występując z najlepszymi orkiestrami Europy i Ameryki. I zawsze dyrygował jedynie własnymi utworami. Wśród rozdroży estetycznych drugiej połowy XX wieku znalazł sobie własną drogę, którą konsekwentnie podążał, wiedziony nieomylnym smakiem artystycznym. Jego muzyka jest wzorcowym przykładem idealnego wyważenia proporcji pomiędzy formą i treścią, intelektem i emocją. Jej doskonałość zapewniła Lutosławskiemu stałe miejsce wśród największych twórców. Był ambasadorem polskiej kultury na całym świecie. Posiadał 16 doktoratów honoris causa i dziesiątki międzynarodowych nagród, odznaczeń i wyróżnień. Rozdział 3: Toruń Historia miasta Obszar dzisiejszego miasta stanowił dogodne miejsce dla osadnictwa w epokach prehistorycznych. Styk trzech krain geograficznych, dostęp do rzeki oraz dogodna przeprawa (bród) przez Wisłę, sprawiała, iż osadnictwo na obszarze dzisiejszego miasta i w jego okolicy rozwijało się od paleolitu, ok. 9 tys. lat p.n.e. Przez Toruń prowadził także bursztynowy szlak. Początek dzisiejszemu miastu dali Krzyżacy w 1230 roku, dla których był on punktem wyjścia do podboju plemion pruskich i tworzenie państwa krzyżackiego. Pierwszą wzmiankę historyczną o Toruniu zawiera dokument lokacyjny z 28 grudnia 1233 roku wystawiony przez Hermana von Salza, mistrza krzyżackiego. Pierwotnym miejscem lokacji był odcinek prawego brzegu Wisły, od wyspy zwanej Liszką na dwie mile w dół rzeki, pokrywający się z obszarem dzisiejszego Starego Torunia. Niestety mimo poszukiwań archeologicznych nie udało się odkryć śladów pierwotnej osady. Istnieje legenda, według której najwcześniejszą siedzibą Krzyżaków była korona rosnącego tam olbrzymiego dębu. Z powodu częstych powodzi nawiedzających te nisko położone tereny w roku 1236 przeniesiono miasto w górę rzeki w miejsce jego obecnego położenia. str. 8

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 Ciekawe miejsca Zamek krzyżacki w Toruniu Najwcześniejszy zamek krzyżacki na ziemi chełmińskiej, zbudowany na planie podkowy, prezentuje wcześniejszą formę rozwoju zamków krzyżackich, jeszcze przed ustaleniem się typowego zamku konwentualnego w postaci regularnego czworoboku. Bazylika katedralna św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu Gotycki, ceglany kościół, dawna fara toruńskiego Starego Miasta. Dom Legend Toruńskich Interaktywne muzeum w Toruniu. Żywe Muzeum Piernika w Toruniu Interaktywna placówka muzealna, pierwsza tego typu w Europie, założona przez Elżbietę i Andrzeja Olszewskich w 2006 roku, w której odbywają się pokazy połączone z warsztatami historycznego wypieku piernika. str. 9

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 Znani mieszkańcy Mikołaj Kopernik Astronom, matematyk, ekonomista, lekarz, duchowny, autor dzieła „o obrotach sfer niebieskich” - wszechstronny człowiek Renesansu; największy i najbardziej znany torunianin, jeden z najwybitniejszych naukowców w dziejach ludzkości. Dziś Kopernik to jeden z największych atutów Torunia, nie tylko turystycznych, oraz najpowszechniejsze skojarzenie z tym miastem. Elżbieta Zawacka Kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, jedyna kobieta wśród słynnych \"Cichociemnych\" i druga Polka w historii Wojska Polskiego awansowana na stopień generała brygady, prof. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Samuel Bogumił Linde Był twórcą pierwszego 6-tomowego Słownika Języka Polskiego o charakterze historycznym. Urodził się w nieistniejącej już kamienicy przy ul. Małe Garbary 2 na Nowym Mieście w Toruniu. Słownik Języka Polskiego Lindego był pierwszym nowoczesnym wydawnictwem tego typu. Cały materiał źródłowy zaczerpnięto z polskich druków z XVI-XVIII wieku. Przy każdym wyrazie w słowniku umieszczone są liczne cytaty dokumentujące sposób używania i znaczenie danego wyrazu. str. 10

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 Spis treści Rozdział 1................................................................................................................................................. 2 Historia miasta..................................................................................................................................... 2 Ciekawe miejsca .................................................................................................................................. 3 Znani mieszkańcy................................................................................................................................. 4 Rozdział 2: Warszawa .............................................................................................................................. 5 Historia miasta..................................................................................................................................... 5 Ciekawe miejsca .................................................................................................................................. 6 Znani mieszkańcy................................................................................................................................. 7 Rozdział 3: Toruń ..................................................................................................................................... 8 Historia miasta..................................................................................................................................... 8 Ciekawe miejsca .................................................................................................................................. 9 Znani mieszkańcy............................................................................................................................... 10 str. 11

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 Bibliografia http://www.toruntour.pl/2271/zycie-i-praca-kopernika http://www.toruntour.pl/5207/elzbieta-zawacka http://www.toruntour.pl/4704/samuel-bogumil-linde https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Torunia https://www.google.com/travel/things-to-do/see- all?g2lb=2502548%2C4258168%2C4260007%2C4270442%2C4274032%2C4291318%2C4305595%2C 4306835%2C4308216%2C4317915%2C4328159%2C4329288%2C4330113%2C4333265%2C4358549 %2C4360928%2C4363568%2C4365396%2C4366015%2C4270859%2C4284970%2C4291517%2C4307 997%2C4356899&hl=pl&gl=pl&un=1&otf=1&dest_mid=%2Fm%2F07pg7&dest_state_type=sattd&de st_src=ts&tcfs=EgoKCC9tLzA3cGc3&sa=X&ved=2ahUKEwimre6K6r_oAhUUV8AKHdtXBkMQ69EBKAE wAHoECBcQBQ#ttdm=53.003991_18.606011_13 https://www.google.com/travel/things-to-do/see- all?g2lb=2502548%2C4258168%2C4260007%2C4270442%2C4274032%2C4291318%2C4305595%2C 4306835%2C4308216%2C4317915%2C4328159%2C4329288%2C4330113%2C4333265%2C4358549 %2C4360928%2C4363568%2C4365396%2C4366015%2C4270859%2C4284970%2C4291517%2C4307 997%2C4356899&hl=pl&gl=pl&un=1&otf=1&dest_mid=%2Fm%2F07pg7&dest_state_type=sattd&de st_src=ts&tcfs=EgoKCC9tLzA3cGc3&sa=X&ved=2ahUKEwimre6K6r_oAhUUV8AKHdtXBkMQ69EBKAE wAHoECBcQBQ#ttdm=53.003991_18.606011_13&ttdmf=%252Fm%252F03wj5h2 https://www.google.com/travel/things-to-do/see- all?g2lb=2502548%2C4258168%2C4260007%2C4270442%2C4274032%2C4291318%2C4305595%2C 4306835%2C4308216%2C4317915%2C4328159%2C4329288%2C4330113%2C4333265%2C4358549 %2C4360928%2C4363568%2C4365396%2C4366015%2C4270859%2C4284970%2C4291517%2C4307 997%2C4356899&hl=pl&gl=pl&un=1&otf=1&dest_mid=%2Fm%2F07pg7&dest_state_type=sattd&de st_src=ts&tcfs=EgoKCC9tLzA3cGc3&sa=X&ved=2ahUKEwimre6K6r_oAhUUV8AKHdtXBkMQ69EBKAE wAHoECBcQBQ#ttdm=53.003991_18.606011_13&ttdmf=%252Fg%252F11h81mkwg6 https://www.google.com/travel/things-to-do/see- all?g2lb=2502548%2C4258168%2C4260007%2C4270442%2C4274032%2C4291318%2C4305595%2C 4306835%2C4308216%2C4317915%2C4328159%2C4329288%2C4330113%2C4333265%2C4358549 %2C4360928%2C4363568%2C4365396%2C4366015%2C4270859%2C4284970%2C4291517%2C4307 997%2C4356899&hl=pl&gl=pl&un=1&otf=1&dest_mid=%2Fm%2F07pg7&dest_state_type=sattd&de st_src=ts&tcfs=EgoKCC9tLzA3cGc3&sa=X&ved=2ahUKEwimre6K6r_oAhUUV8AKHdtXBkMQ69EBKAE wAHoECBcQBQ#ttdm=53.003991_18.606011_13&ttdmf=%252Fm%252F0f2s_7 https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Warszawy https://www.google.com/travel/things-to-do/see- all?g2lb=2502548%2C4258168%2C4260007%2C4270442%2C4274032%2C4291318%2C4305595%2C 4306835%2C4308216%2C4317915%2C4328159%2C4329288%2C4330113%2C4333265%2C4358549 %2C4360928%2C4363568%2C4365396%2C4366015%2C4270859%2C4284970%2C4291517%2C4307 997%2C4356899&hl=pl&gl=pl&un=1&otf=1&dest_mid=%2Fm%2F081m_&dest_state_type=sattd&d est_src=ts&tcfs=EgoKCC9tLzA4MW1f&sa=X&ved=2ahUKEwj5wOLs6r_oAhVPXMAKHb69Ds0Q69EBKA MwAHoECBcQCQ str. 12

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 https://www.google.com/travel/things-to-do/see- all?g2lb=2502548%2C4258168%2C4260007%2C4270442%2C4274032%2C4291318%2C4305595%2C 4306835%2C4308216%2C4317915%2C4328159%2C4329288%2C4330113%2C4333265%2C4358549 %2C4360928%2C4363568%2C4365396%2C4366015%2C4270859%2C4284970%2C4291517%2C4307 997%2C4356899&hl=pl&gl=pl&un=1&otf=1&dest_mid=%2Fm%2F081m_&dest_state_type=sattd&d est_src=ts&tcfs=EgoKCC9tLzA4MW1f&sa=X&ved=2ahUKEwj5wOLs6r_oAhVPXMAKHb69Ds0Q69EBKA MwAHoECBcQCQ#ttdm=52.236380_21.015095_12&ttdmf=%252Fm%252F06nw2r https://www.google.com/travel/things-to-do/see- all?g2lb=2502548%2C4258168%2C4260007%2C4270442%2C4274032%2C4291318%2C4305595%2C 4306835%2C4308216%2C4317915%2C4328159%2C4329288%2C4330113%2C4333265%2C4358549 %2C4360928%2C4363568%2C4365396%2C4366015%2C4270859%2C4284970%2C4291517%2C4307 997%2C4356899&hl=pl&gl=pl&un=1&otf=1&dest_mid=%2Fm%2F081m_&dest_state_type=sattd&d est_src=ts&tcfs=EgoKCC9tLzA4MW1f&sa=X&ved=2ahUKEwj5wOLs6r_oAhVPXMAKHb69Ds0Q69EBKA MwAHoECBcQCQ#ttdm=52.236380_21.015095_12&ttdmf=%252Fm%252F03k3s7 http://www.urzadochota.waw.pl/slawni-mieszkancy https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_Gda%C5%84ska https://www.google.com/travel/things-to-do/see- all?g2lb=2502548%2C4258168%2C4260007%2C4270442%2C4274032%2C4291318%2C4305595%2C 4306835%2C4308216%2C4317915%2C4328159%2C4329288%2C4330113%2C4333265%2C4358549 %2C4360928%2C4363568%2C4365396%2C4366015%2C4270859%2C4284970%2C4291517%2C4307 997%2C4356899&hl=pl&gl=pl&un=1&otf=1&dest_mid=%2Fm%2F035m6&dest_state_type=sattd&d est_src=ts&tcfs=EgoKCC9tLzAzNW02&sa=X&ved=2ahUKEwjFqfe667_oAhWGTcAKHROlDt4Q69EBKAA wAHoECBgQAw https://www.google.com/travel/things-to-do/see- all?g2lb=2502548%2C4258168%2C4260007%2C4270442%2C4274032%2C4291318%2C4305595%2C 4306835%2C4308216%2C4317915%2C4328159%2C4329288%2C4330113%2C4333265%2C4358549 %2C4360928%2C4363568%2C4365396%2C4366015%2C4270859%2C4284970%2C4291517%2C4307 997%2C4356899&hl=pl&gl=pl&un=1&otf=1&dest_mid=%2Fm%2F035m6&dest_state_type=sattd&d est_src=ts&tcfs=EgoKCC9tLzAzNW02&sa=X&ved=2ahUKEwjFqfe667_oAhWGTcAKHROlDt4Q69EBKAA wAHoECBgQAw#ttdm=54.368362_18.653793_11&ttdmf=%252Fm%252F03cgh7v https://www.google.com/travel/things-to-do/see- all?g2lb=2502548%2C4258168%2C4260007%2C4270442%2C4274032%2C4291318%2C4305595%2C 4306835%2C4308216%2C4317915%2C4328159%2C4329288%2C4330113%2C4333265%2C4358549 %2C4360928%2C4363568%2C4365396%2C4366015%2C4270859%2C4284970%2C4291517%2C4307 997%2C4356899&hl=pl&gl=pl&un=1&otf=1&dest_mid=%2Fm%2F035m6&dest_state_type=sattd&d est_src=ts&tcfs=EgoKCC9tLzAzNW02&sa=X&ved=2ahUKEwjFqfe667_oAhWGTcAKHROlDt4Q69EBKAA wAHoECBgQAw#ttdm=54.368362_18.653793_11&ttdmf=%252Fg%252F122qx_c2 https://www.gdansk.pl/turystyka/znani-gdanszczanie,a,3662 str. 13

Folder miasta | Zuzanna Piotrzkowska 1E3 str. 14