ประวัติศาสตร์จานเดียว พม่า

ประวตั ศิ าสตรจ์ านเดยี ว เหตุการณ์ ๘๘๘๘ ยงั ถูกหยิบยกมาใช้ในการประท้วงอย่เู สมอ (ภาพจาก http://asiancorrespondent.com) ๑๗๗

ประวตั ศิ าสตร์จานเดียว รฐั บาลยังคงออกหวยเบอร์มอมเมาประชาชนเหมือนในสมัยพระเจ้าธีบอ (ภาพจาก www.facebook.com/pages/Myanmar-Political-Review) บรรยากาศร้านนำ�้ ชาในยา่ งกงุ้ เป็นทีพ่ บปะของคนพม่าทกุ เพศทกุ วยั ในปจั จุบันกย็ งั เปน็ ส่วนหนึง่ ของวถิ ชี วี ิตคนพม่าไม่เปลี่ยนแปลง (ภาพจาก www.facebook.com/pages/Myanmar-Political-Review) ๑๗๘

ประวตั ศิ าสตร์จานเดียว นายพลเนวิน ผู้น�ำ การปฏิวตั ิยึดอ�ำ นาจจากรัฐบาลพลเรือนในปี พ.ศ. ๒๕๐๕ เขาคือผ้ทู ่ีอย่ทู ง้ั เบื้องหน้าและเบ้ืองหลังในการปกครองพมา่ โดยกองทพั ยาวนานกวา่ ๒๖ ปี (ภาพจาก EBSCOHost) ๑๗๙

ประวตั ศิ าสตรจ์ านเดียว นางขิน่ จี ภรรยาม่ายของนายพลอองซาน (ภาพจาก หนังสอื Perfect Hostage : A Life of Aung San Suu Kyi) ๑๘๐

ประวตั ศิ าสตรจ์ านเดยี ว อองซาน ซูจ,ี ไมเคลิ เอรสิ , ขน่ิ จี และหลานชายคนแรก อเล็กซ์ ๑๘๑

ประวตั ิศาสตร์จานเดียว อองซาน ซูจี เมือ่ ครั้งที่เดนิ ทางไปงานวจิ ัยท่ปี ระเทศญป่ี นุ่ (ภาพจาก หนังสือ Perfect Hostage : A Life of Aung San Suu Kyi) ๑๘๒

ประวตั ศิ าสตรจ์ านเดยี ว การขึ้นเวทีปราศรัยใหญค่ ร้งั แรกของอองซาน ซูจี พ.ศ. ๒๕๓๑ (ภาพจาก www.facebook.com/pages/Myanmar-Political-Review) ๑๘๓

ประวตั ศิ าสตรจ์ านเดียว ขึ้นปกนติ ยสาร TIME กอ่ นหน้าทจี่ ะไดร้ างวลั โนเบล สาขาสันติภาพ ไม่นานนัก (ภาพจาก www.time.com) ๑๘๔

ประวัติศาสตรจ์ านเดียว ออกพบปะและสนทนากับกลุ่มผู้ให้การสนับสนุนท่ีรมิ รั้วบ้านพกั ของเธอเป็นประจำ� (ภาพจาก www.facebook.com/pages/Myanmar-Political-Review) ปรากฎตัวเป็นคร้งั แรก หลงั จากได้รับอิสรภาพใน พ.ศ. ๒๕๕๓ (ภาพจาก www.time.com) ๑๘๕

ประวตั ศิ าสตร์จานเดียว ออกเดนิ สายปราศรยั ในฐานะหวั หนา้ พรรค NLD (ภาพจาก วกิ ิพีเดยี ) เป็นทีร่ ักและเป็นแสงแหง่ ความหวังของชาวพม่า (ภาพจาก EBSCOHost) ๑๘๖

ประวตั ศิ าสตรจ์ านเดยี ว เดนิ ทางมาเย่ียมแรงงานชาวพมา่ ทจี่ งั หวัดสมุทรสาคร เมอื่ พ.ศ. ๒๕๕๕ นบั เป็นการเดินทางออกนอกประเทศครั้งแรกหลังได้รบั อิสรภาพ (ภาพจาก หนงั สอื พิมพ์มติชน) ๑๘๗

ประวัตศิ าสตร์จานเดยี ว ออกเดนิ สายพบปะผนู้ �ำ และรบั รางวัลมากมายจากประเทศตา่ งๆ ในอเมรกิ าและยโุ รป (ภาพจาก ส�ำ นักข่าว AP) ๑๘๘

ประวตั ศิ าสตร์จานเดยี ว พระสงฆ์พมา่ เข้ามามบี ทบาทอยา่ งมากต่อการเดนิ ขบวนเรียกร้องสิทธิพลเมอื งและประชาธิปไตย (ภาพจาก EBSCOHost) ๑๘๙

ประวตั ิศาสตรจ์ านเดยี ว อองซาน ซูจี ถ่ายภาพรว่ มกบั ประธานาธิบดี เต็งเสง่ ภายหลังเขา้ พบทที่ �ำ เนยี บประธานาธิบดีในกรงุ เนปิดอว์ (ภาพจาก www.irrawaddy.org) ๑๙๐

ประวัติศาสตร์จานเดยี ว พทุ ธศาสนายังคงเปน็ ท่ีคำ้�ชจู ติ ใจของชาวพมา่ ทกุ เพศทกุ วยั (ภาพจาก EBSCOHost) พระสงฆพ์ มา่ เขา้ มามีบทบาทอยา่ งมากต่อการเดนิ ขบวนเรยี กร้องสทิ ธิพลเมืองและประชาธิปไตย (ภาพจาก EbscoHost) ปญั หาชนกลุม่ นอ้ ยยังเปน็ ประเดน็ ใหญ่ท่ีพมา่ ต้องเร่งแก้ไข โดยเฉพาะล่าสดุ กบั กรณีของชาวมุสลมิ โรฮิงยาในรฐั ยะไข่ (ภาพจาก EBSCOHost) ๑๙๑

ประวตั ิศาสตร์จานเดียว ความเชือ่ เรือ่ งผีนตั ยังคงได้รบั การสืบทอดมาจากอดีตจนถึงปัจจุบัน รวมถึงนักท่องเทีย่ วชาวไทยท่ผี สมโรงไปดว้ ย (ภาพโดยผเู้ ขยี น พ.ศ. ๒๕๕๖) ๑๙๒

ประวตั ิศาสตรจ์ านเดยี ว นครย่างกุ้ง แม้จะกลายเปน็ อดีตเมอื งหลวง แตย่ ังคงความเจรญิ ไวอ้ ยา่ งครบถว้ น โรงแรมยา่ งกงุ้ เป็นหนงึ่ ในโรงแรมชั้นน�ำ ทีท่ นั สมัยทสี่ ดุ ในเมอื ง ต้อนรบั การเป็นเจา้ ซีเกมส์ ๒๕๕๖ (ภาพโดยผเู้ ขยี น พ.ศ. ๒๕๕๖) ๑๙๓

ประวตั ิศาสตรจ์ านเดยี ว มหาเจดียเ์ ชวดากอง นครย่างก้งุ (ภาพโดยผู้เขียน พ.ศ. ๒๕๕๖) ๑๙๔

นักโทษทไี่ มเ่ คยโดดเด่ียว นา่ ขันอยเู่ หมอื นกนั ที่รฐั บาลทหารที่เข้มแขง็ ใช้อำ�นาจเผด็จการ เบ็ดเสร็จปกครองประเทศมายาวนานเกนิ กว่าคร่งึ ศตวรรษ เดด็ หัวฝ่ายทไ่ี ม่ เห็นดว้ ยมามากมาย กลับไม่กลา้ แตะตอ้ งผหู้ ญิงเพียงคนเดยี ว ท้ังทมี่ โี อกาส และขอ้ อา้ งมากมายท่จี ะท�ำ ให้เธอหายไปจากแผ่นดนิ พม่า แต่ความเข้มแขง็ ของผู้หญงิ คนนีจ้ ะยืนยงอยไู่ ด้อีกนานเทา่ ใด วนั เวลาทผ่ี า่ นเลยมายาวนานก ว่า ๓๐ ปี อาจจะยงั ไมเ่ พยี งพอท่จี ะท�ำ ใหเ้ ธอบรรลุความหวัง นบั ตัง้ แตก่ ารยึดอ�ำ นาจของนายพลเนวนิ ใปี พ.ศ. ๒๕๐๕ ทำ�ให้ชาว พมา่ ตกอยภู่ ายใต้ระบอบรองเท้าบูต ถูกปดิ หปู ดิ ตาจากโลกภายนอกจนแทบ ไมร่ ู้ว่าโลกภายนอกเป็นอยา่ งไร หลังจากไมม่ ีกษัตรยิ ์ ชาวพมา่ ไรแ้ หล่งรวม จิตใจ แทบจะนกึ ไม่ออกวา่ จะมีใครก้าวขนึ้ มาเป็นผนู้ �ำ ทหี่ ลอมรวมชาวพมา่ ใหเ้ ป็นหนง่ึ เดียวกันไดเ้ พอ่ื เรียกร้องเสรภี าพทแี่ ทจ้ ริงจากคนในชาตเิ ดียวกนั อองซาน ซจู ี อาจจะได้รับเลือดนกั สูจ้ ากบิดาและความเฉลยี วฉลาด มาจากมารดา ตอนท่ีเธอกา้ วเขา้ มาสู่เวทีการเมอื งใหมๆ่ เชือ่ วา่ เธอคงค้นุ เคย กบั คำ�ชื่นชมจากคนเกา่ แกว่ ่า ‘ช่างเหมอื นพ่อไม่มีผิด’ แมว้ ่าเสน้ ทางสสู่ าย การเมืองจะไมใ่ ช่เสน้ ทางทีเ่ ธอเลอื กต้งั แต่แรก ซจู ี เปน็ บตุ รคนเล็กจากบุตรทัง้ หมดสามคนของนายพลอองซาน ๑๙๕

ประวัติศาสตร์จานเดยี ว “บดิ าแห่งเอกราชพม่า” อองซานคอื ผ้ทู ีอ่ ยู่ท้งั เบ้อื งหน้าและเบ้อื งหลังการ เรยี กร้องเอกราชจากอังกฤษ แตน่ ่าเสียดายทีเ่ ขาไมอ่ าจมีชวี ติ อยถู่ งึ วนั ที่เหน็ อิสรภาพของบ้านเกิด อองซานถูกลอบสังหารพร้อมคณะรัฐมนตรแี ละที่ ปรกึ ษาก่อนทีอ่ งั กฤษจะมอบเอกราชใหพ้ ม่าเพียงหกเดอื น ขณะนั้นซจู อี ายุ เพียงสองขวบ ความทรงจำ�เก่ยี วกับบดิ าของซจู ีได้มาจากมารดา ญาตพิ นี่ ้องและ ผคู้ นรอบข้าง ขิ่นจี มารดาของเธอต้องแบกรบั ภาระดแู ลบุตรสามคนเพียง ลำ�พงั เธอพยายามหารายไดด้ ว้ ยการกลบั ไปเปน็ พยาบาลเหมือนในอดีต อีกคร้ัง แต่ผู้นำ�พมา่ ในขณะนน้ั คืออูนุเห็นว่าคงไมง่ ามหากภรรยามา่ ยของ วีรบรุ ุษพม่าจะต้องไปท�ำ งานลำ�บากเช่นน้นั อีก จงึ มอบหมายใหเ้ ธอเข้ารบั ราชการ จนในปี พ.ศ. ๒๕๐๓ ข่ินจี ไดร้ บั การแต่งตั้งเปน็ เอกอคั รราชทตู พม่า ประจำ�ประเทศอินเดยี แต่เธอก็ขอลาออกจากต�ำ แหน่งในปี พ.ศ. ๒๕๑๐ ด้วย เหตุผลทีว่ ่าเธอไม่อยากเปน็ ตัวแทนของประเทศท่ีปกครองโดยผู้นำ�เผด็จการ ******************** วัยเด็กของซูจีอาจจัดได้ว่ามีชีวิตท่ีดีพร้อมกว่าเด็กพม่าอีกหลายล้าน คน มีบดิ ามารดาท่เี ปน็ ผมู้ ีการศึกษา ญาตพิ ่ีน้องของเธอแต่ละคนลว้ นเปน็ ผู้ ใฝเ่ รยี น เธอได้รบั การอบรมเก่ียวกับพุทธศาสนาอยา่ งเคร่งครดั เช่นเดียวกับ ชาวพมา่ ทัว่ ไป และยังไดร้ ับความรเู้ กี่ยวกบั ศาสนาคริสต์ โดยท�ำ หน้าที่อ่าน บทสวดหรือพระคมั ภรี ใ์ หป้ ูท่ ี่มองไม่เห็นฟงั เสมอๆ บา้ นของเธอแทบไมว่ า่ ง เวน้ จากผมู้ าเย่ยี มเยอื น ทงั้ นายทหาร ผนู้ �ำ ชุมชน นักการเมือง นกั วิชาการ บางคนพักอาศัยอย่กู ับครอบครัวของเธอเสยี ดว้ ยซ�ำ้ เธอจึงไม่กลวั คนแปลก หน้าเหมอื นเด็กท่ัวไป ซ�ำ้ ยงั ไดร้ บั การถา่ ยทอดธรรมเนยี มและวัฒนธรรมจาก คนหลากหลายเชื้อชาตโิ ดยทไี่ มร่ ู้ตวั ๑๙๖

ประวตั ิศาสตร์จานเดียว ซจู ยี ังคงซกุ ซนและอยากรู้ทกุ เร่ืองตามประสาเด็กทว่ั ไป ค�ำ ตอบท่ี เธอตอ้ งการส่วนใหญ่ได้จากมารดา จนเมอ่ื อายุ ๑๐ ขวบ เธอก็เลอื กท่ีจะหา คำ�ตอบของโลกกวา้ งจากการอา่ นหนังสอื ซจู ีอา่ นทุกอย่างท่ีมีต้ังแตน่ ทิ าน พมา่ เทพนิยายตะวนั ตก ปรชั ญา เธอช่ืนชอบนยิ ายสบื สวนเปน็ พเิ ศษ โดย เฉพาะนยิ ายสืบสวนของ เซอร์ อาเธอร์ โคนัน ดอยล์ จากนน้ั จงึ พัฒนาไปสู่ การอา่ นเนอื้ หาท่ีหลากหลายย่ิงขน้ึ จนเป็นท่รี ูก้ นั วา่ เธอจะพกหนงั สือตดิ ตวั ไปด้วยทุกแห่งเสมอ เธอจบการศึกษาระดับมัธยมศึกษาท่ปี ระเทศอนิ เดีย และเลอื กเขา้ เรียนต่อสาขาเศรษฐศาสตร์ท่ี วิทยาลยั สตรีศรีราม (Lady Shri Ram College) แตเ่ รยี นได้เพียงสองปกี ็ยา้ ยไปเรียนต่อที่ มหาวิทยาลยั ออ๊ กซฟ์ อร์ด ประเทศ อังกฤษ ในสาขาเศรษฐศาสตร์ ปรชั ญา และการเมอื ง ทีน่ ั่นเองเธอไดพ้ บรัก กบั ไมเคิล เอริส (Michael Aris) นกั ศึกษาประวตั ศิ าสตรท์ ่กี ำ�ลงั ค้นควา้ เรือ่ ง วฒั นธรรมธิเบต ทัง้ ค่ตู กลงใจแตง่ งานกันในปี พ.ศ. ๒๕๑๔ โดยที่ขิ่นจมี ารดา ของเธอไม่ค่อยสบอารมณ์เทา่ ไหร่ทไ่ี ด้ลูกเขยเป็นคนตะวันตก เมอื่ ตัดสินใจแตง่ งาน ซูจจี งึ ต้องลาออกจากงานท่ที ำ�อยู่ คอื การเป็น เจา้ หนา้ ที่ตรวจสอบการบรหิ ารและการเงินของสหประชาชาติ การไดเ้ ข้า ทำ�งานในองค์กรระดับโลกเช่นนี้จึงนับเป็นครั้งแรกท่ีเธอได้เข้ามามีส่วนร่วม และรบั ทราบถงึ ปัญหาของประเทศบา้ นเกิด โดยในขณะนัน้ สหประชาชาติมี อถู ั่น ซ่งึ เปน็ ชาวพม่า ด�ำ รงตำ�แหนง่ เลขาธิการ ชวี ติ หลงั แต่งงาน ซูจตี อ้ งเดนิ ทางตามสามไี ปยังประเทศธิเบตและ ภฏู าน โดยต้องอยูท่ ำ�งานทภ่ี ฏู านนานถงึ ๖ ปี เม่ือกลับมาลอนดอน เอริส ไดก้ ลายเปน็ นกั วิชาการผเู้ ชยี่ วชาญด้านธิเบตศึกษาท่ีฉายแววรุ่ง ส่วนซูจไี ดต้ งั้ ครรภ์ อเล็กซ์ ลูกชายคนแรก เม่ือครอบครัวเริ่มเข้าทเ่ี ข้าทาง ซจู จี งึ หวนคนื สู่แวดวงวิชาการอกี ครั้ง เธอได้รบั ทนุ ให้เดินทางมาทำ�วิจยั ระยะสัน้ ๆ ที่กรุงโตเกียว ประเทศญปี่ นุ่ ๑๙๗

ประวตั ิศาสตรจ์ านเดยี ว ครัง้ นี้เธอตดั สนิ ใจพา คมิ ลูกชายคนเล็กมาอยกู่ บั เธอด้วย ชวี ิตในประเทศ ญปี่ นุ่ เปน็ ประสบการณท์ ีแ่ ปลกใหมส่ ำ�หรับเธอ แม้การใชช้ ีวติ ทน่ี ่นั จะคอ่ น ข้างลำ�บากและไมค่ ุ้นเคยนัก แต่อย่างนอ้ ยเธอกไ็ ดพ้ บมติ รใหม่ เปิดโลกทัศน์ ใหม่ ท่แี ตกต่างจากท่ีเคยพบมาทั้งทีพ่ มา่ ภูฐาน หรือองั กฤษ ตลอดระยะเวลาทีศ่ ึกษาหรือท�ำ วิจัยท่อี งั กฤษหรอื ทญ่ี ปี่ ่นุ ซจู เี ขียน ผลงานเก่ยี วกบั ประเทศพม่าไว้จำ�นวนหน่งึ ว่าดว้ ยเรื่องการเมอื ง สังคม และ วฒั นธรรม แสดงใหเ้ หน็ วา่ ไมว่ ่าเธอจะอยู่ทีใ่ ด ชีวติ และจติ ใจของเธอกย็ งั คง เป็นพมา่ อยู่ไมเ่ คยเปลีย่ นแปลง ในช่วงทพี่ ม่าประสบความวุ่นวายและผนั ผวนทางการเมอื ง โดย เฉพาะในปี พ.ศ. ๒๕๐๕ เม่อื นายพลเนวนิ เข้ายดึ อำ�นาจและบรหิ ารประเทศ ด้วยอำ�นาจเผดจ็ การ ซจู ยี ังคงใชช้ ีวติ อย่นู อกประเทศ แมว้ า่ จะรับทราบ ขา่ วสารอยูบ่ ้างแตเ่ ธอก็ยงั ไม่เคยสัมผสั กับความเปน็ จรงิ ด้วยตนเอง ปี พ.ศ. ๒๕๓๑ ซูจเี ดนิ ทางกลับพม่าเพอ่ื ดแู ลมารดาทีป่ ่วยหนัก เธอ ถูกจับตามองจากหน่วยสืบราชการลับทันทีที่เดินทางเหยียบแผ่นดินพม่า การเดนิ ทางกลบั สู่มาตุภูมขิ องบตุ รสาวของ “บิดาแห่งเอกราชพมา่ ” มีความ หมายไม่น้อยกบั รฐั บาลและกบั ชาวพมา่ ในสายตาของรฐั บาลเธอคอื ตัว วุ่นวายทอี่ าจจดุ ชนวนความไมส่ งบในประเทศ แตใ่ นสายตาของประชาชน เธอคอื ตวั แทนของความหวงั ซจู ีได้สมั ผสั กบั ความเป็นอยู่ของชาวพมา่ ทีแ่ ท้จรงิ ได้เหน็ ถึงความ โหดร้ายของรัฐบาลเผด็จการทก่ี ระทำ�ตอ่ คนในชาตเิ ดียวกัน ความไมเ่ ทา่ เทียมและไร้ซง่ึ อสิ ระภาพ ขณะที่เธอเฝ้ามารดาอยูท่ โี่ รงพยาบาลย่างก้งุ ซึ่ง ใกลก้ ับสถานทีช่ ุมนมุ ประท้วงของกลุม่ นักศึกษา เธอเหน็ นกั ศึกษาท่ไี ด้รับ บาดเจบ็ จากการปราบปรามจำ�นวนมาก ชาวพม่าบางคนทีร่ วู้ ่าเธอเป็นใครก็ เขา้ มาพูดคุยหรือไม่ก็ปรับทกุ ขก์ บั เธออยเู่ สมอๆ จนเม่ือเกิดเหตุนองเลอื ดในเหตุการณ์ “๘๘๘๘” กล่มุ นกั วชิ าการ ๑๙๘

ประวัติศาสตร์จานเดียว กลุม่ เคล่อื นไหวทางการเมืองและบรรดาแกนน�ำ นักศึกษา เรยี กรอ้ งให้เธอเขา้ ร่วมการต่อสู้ ดว้ ยเหตผุ ลทว่ี ่าเธอคือสญั ลกั ษณข์ องความหวัง เธอคอื ผูเ้ ดียว ท่ีจะรวมใจของชาวพม่าผู้ใฝห่ าประชาธิปไตย ซจู ีไม่ได้ตกปากรบั คำ�ในทนั ที แตก่ ็ไม่ไดต้ อบปฏเิ สธ น่าคดิ อยู่เหมือนกันวา่ กลุม่ ผเู้ รียกรอ้ งมองเหน็ อะไรในตวั ซจู ี วา่ กนั ตามตรงเธอเปน็ เพยี งแมบ่ า้ นลูกสองทีม่ ีความรูส้ งู เธอไม่ไดม้ บี ทบาทในการ เรียกรอ้ งประชาธปิ ไตยในพม่ามาแตเ่ รม่ิ แมจ้ ะมีผลงานทางวชิ าการหรือมี ความสนใจความเป็นไปในพม่าอยู่บา้ ง แต่ก็มงุ่ เนน้ ในดา้ นประวัติศาสตร์ สงั คม วฒั นธรรม มกี ารเมืองบ้างเลก็ นอ้ ย เปน็ การน�ำ เสนอเชิงวิชาการหรอื การวิพากษ์ในมุมมองเสมือนผู้สังเกตการณ์มากกว่าที่จะเข้ามาสัมผัสอย่าง ใกล้ชดิ ดงั น้ันเธอจึงไม่ได้มคี วามต้องการทจ่ี ะเข้ามาสขู่ บวนการเรียกร้อง ประชาธิปไตยตัง้ แต่ต้น เหตุผลส�ำ คัญทผ่ี ลักใหเ้ ธอกา้ วเขา้ สู่เวทกี ารเมืองน่า จะอยู่ทเี่ ธอมีสายเลือดของนายพลอองซานมากกว่า แกนน�ำ ผปู้ ระท้วงหรือ ชาวพม่าตอ้ งการใครสักคนทจ่ี ะมาเปน็ ตัวแทน เปน็ ศูนยร์ วมจิตใจ เปน็ ความ หวังในอนาคตเหมอื นเมอื่ คร้ังทีบ่ ดิ าของเธอได้เคยสรา้ งไว้ โดยที่ไม่ไดถ้ าม ความสมัครใจของเธอเลยสักนดิ แต่ซูจกี ็สามารถรับมอื กับการเปล่ียนแปลงนั้นได้เป็นอย่างดี เป็น ไปไดว้ ่าเธอเตรียมใจยอมรบั มาก่อนลว่ งหนา้ แล้ว อาจไมไ่ ด้เรม่ิ ตน้ ทอี่ ังกฤษ แต่เร่ิมจากโรงพยาบาลย่างกุ้งที่ทำ�ให้เธอพบกับความจริงอันปวดร้าวที่เพ่ือน ร่วมชาตกิ ระทำ�ต่อกัน ความต้ังใจเดิมของเธอคือเพียงขอเขา้ มามสี ว่ นรว่ ม เป็นหน่งึ ในแรงผลกั ดนั ใหป้ ระเทศเจรญิ ก้าวหนา้ ใหช้ าวพม่ากินดอี ยูด่ ี มี ความเปน็ ประชาธิปไตย ด้วยวิธกี ารเท่าทนี่ ักวชิ าการแมบ่ า้ นลูกสองเชน่ เธอ สามารถจะทำ�ได้ กลบั กลายเป็นวา่ เธอถูกสง่ ให้ขึน้ มาอยแู่ ถวหน้าของแนวรุก ท่วี า่ น้ี โย โอน มินต์ นักวชิ าการและอาจารยจ์ ากมหาวทิ ยาลัยยา่ งกุ้งและ ๑๙๙

ประวตั ศิ าสตรจ์ านเดยี ว พรรคพวกจ�ำ นวนหน่ึงเป็นคนกลุ่มแรกๆ ท่ีมสี ่วนโน้มน้าวให้ซูจีเปล่ียนความ คิดเข้าส่ถู นนสายการเมอื ง เขาเขา้ พบและหวา่ นล้อมใหเ้ ธอเข้ารว่ มขบวนการ เรียกร้องประชาธิปไตยโดยอาศัยความเป็นสายเลือดอองซานเป็นธงนำ�ท่ีจะ พาชาวพมา่ เดินไปในทิศทางเดียวกัน ซจู ีแบง่ รบั แบง่ สทู้ ีจ่ ะเขา้ รว่ มงานโดยให้ เหตุผลว่าเธอไม่มีประสบการณ์ทางการเมืองและไม่คิดว่าจะเข้ามาช่วยอะไร ไดม้ ากนกั แต่เมอ่ื การเข่นฆา่ ประชาชนยังด�ำ เนนิ ต่อไป เลอื ดนักสกู้ เ็ ธอก็ฉีด พล่านและเปน็ แรงผลกั ให้เปล่ยี นความคดิ ซูจีตอบรบั เขา้ ร่วมงานในระยะ สั้นๆ กบั ขบวนการเรยี กร้องประชาธิปไตยในฐานะผปู้ ระสานงานท่ัวไป แม้จะบอกว่าเป็นผู้ประสานงานแต่บทบาทของเธอกลับมีมากกว่า น้ัน ชาวพมา่ ท่ีทราบขา่ ววา่ ลกู สาวนายพลอองซานกลับมาแล้ว ตา่ งดใี จและ ร้สู ึกว่าพวกเขามีผู้นำ� กิจกรรมของกล่มุ เรยี กร้องประชาธิปไตยด�ำ เนนิ ไปภาย ใต้การจบั ตามองอย่างใกลช้ ิดของหนว่ นสบื ราชการลับ เดือนสงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๓๑ มีการจัดการชุมนมุ อกี ครง้ั บริเวณหนา้ โรงพยาบาลยา่ งกุ้ง เปน็ เวที เลก็ ๆ ที่ทางกล่มุ ใช้เพอื่ แสดงจดุ ยืน แต่กลบั กลายเป็นว่ามีผู้เขา้ ร่วมชุมนมุ กับเวทเี ลก็ ๆ น้นี บั หมนื่ คน และซูจีได้ขึ้นเวทีปราศรัยเป็นคร้งั แรก เธอกล่าว แนะน�ำ ตัวเพียงสัน้ ๆ แต่จบั ใจผูร้ ว่ มชุมนุม แนน่ อนวา่ ทุกยา่ งก้าวของเธอถูก จับตามองเป็นพเิ ศษจากฝา่ ยรัฐบาล สองวันหลังจากน้นั ซจู ีมกี �ำ หนดการท่ีจะปราศรัยครัง้ ส�ำ คญั บรเิ วณ ใกล้กบั มหาเจดยี ์ชเวดากอง ไมม่ ีการประกาศเชญิ ชวน ไม่มีการแจกใบปลิว หรอื มีกต็ อ้ งแอบๆ เพราะฝา่ ยกองทพั กดดนั อยา่ งหนักเพ่อื ไมใ่ ห้เกิดกระแสซู จีฟีเวอร์ แตเ่ สยี งกระซิบกลบั ดงั กวา่ เสียงปืน วนั ที่ ๒๖ สงิ หาคม พ.ศ. ๒๕๓๑ มีชาวพมา่ จำ�นวนมากแออดั เข้ามาฟังการปราศรยั ของเธอ ประมาณการวา่ นา่ จะราว ๕ แสนคน บางกระแสว่ามีมากกวา่ นั้น ซจู ีเริม่ ต้นด้วยการแนะน�ำ ตนเอง เธอเล่าถงึ เหตผุ ลที่ท�ำ ให้เธอมา ยืนอยู่ ณ จุดนี้ และสิ่งใดทเี่ ธอปรารถนาและเช่อื ว่าชาวพมา่ ท้งั มวลก็คิดเชน่ ๒๐๐

ประวัติศาสตร์จานเดยี ว เดยี วกบั เธอ นับแตว่ นั นั้นเปน็ ต้นมา ชวี ติ ของแมบ่ า้ นนกั วชิ าการคนหนึ่ง กเ็ ปลย่ี นไปอย่างสิ้นเชิง ชาวพม่ามองเห็นแสงแห่งความหวังจากเธอ และ รฐั บาลทหารก็ร้สู กึ วา่ ตอ้ งทำ�อะไรสกั อยา่ งเพื่อดบั แสงนน้ั เสีย รัฐบาลทหารพยายามปล่อยข่าวลวงและโจมตีเธอเพื่อลบความน่า เชือ่ ถือ เชน่ ยกเหตุผลสำ�คญั ว่าเธอมีสามเี ปน็ ชาวต่างชาติ เธอขายวญิ ญาณ ให้กบั ตะวนั ตกไปแล้ว ดร.เอรสิ สามีของเธอเป็นพวกคอมมิวนิสต์ และเธอ เองก็ตดิ ต่อกบั พรรคคอมมวิ นสิ ตอ์ ยา่ งลบั ๆ ด้วย รัฐบาลเรียกเธอว่า นาง เอรสิ เพอื่ ทำ�ให้ประชาชนรูส้ ึกว่าเธอไม่ใช่คนพมา่ แตป่ ระชาชนไมห่ ลงเชอ่ื ค�ำ กล่าวอ้างลอยๆ แบบไร้สาระเช่นนี้ ความนิยมในตัวซูจกี ลับเพม่ิ ขน้ึ เปน็ ทวีคูณ สิ้นสุดการปราศรยั ท่ชี เวดากองในวนั น้ัน เท่ากบั วา่ เธอประกาศต่อสู้ กับรฐั บาลทหารอยา่ งเตม็ ตวั กองทพั กดดนั เธอด้วยการส่งทหารมาปิดลอ้ ม บ้านพกั ตดั โทรศัพทเ์ พือ่ ไมใ่ ห้เธอตดิ ตอ่ กบั โลกภายนอก แตเ่ ธอก็มิได้ตอบ โตใ้ ดๆ ระหวา่ งน้ันแกนน�ำ คนอ่นื ๆ กำ�ลังเตรยี มการจดั ต้งั พรรคการเมืองเพ่อื มให้พรอ้ มส�ำ หรบั การเลอื กตัง้ ในอกี สองปีข้างหน้า ******************** ในบรรดาแกนนำ�น้ันมีอยู่สองคนที่มีบทบาทสูงในการจัดต้ัง พรรคการเมอื ง คือ อองยี และ ถ่ินอู สองอดีตนายพลแห่งกองทพั พม่า ปลายปี พ.ศ. ๒๕๓๑ ซจู แี ละพรรคพวกจึงจดทะเบยี นพรรคการเมืองกอ่ ต้งั พรรคสนั นบิ าตแหง่ ชาติเพอ่ื ประชาธปิ ไตย (National League for Democ- racy : NLD) มี อองยี เป็นหวั หนา้ พรรค ถนิ่ อู เปน็ รองหัวหน้าพรรค ซจู ี เปน็ เลขาธกิ ารพรรค แม้จะตั้งพรรคได้แล้วแต่การดำ�เนินกิจกรรมทางการเมืองเป็นไป ๒๐๑

ประวตั ิศาสตรจ์ านเดียว อยา่ งทุลกั ทเุ ล จากการควบคุมแทบจะทกุ สิง่ ทกุ อยา่ งของรัฐบาลทหาร การออกกฎหมายและระเบียบที่ไม่ได้เอื้อต่อกิจกรรมทางการเมืองแม้แต่ นอ้ ย อย่างเช่นการควบคุมสื่อทกุ ชดิ ทำ�ใหพ้ รรคไม่สามารถประชาสัมพนั ธ์ นโยบายพรรคหรอื กำ�หนดการปราศรยั ของสมาชกิ หรอื การห้ามชุมนุมเกนิ กว่า ๕ คน ก็ยง่ิ ยากทีจ่ ะให้ประชาชนออกมาฟังการปราศรยั แตข่ ้อหา้ มเร่อื งการชุมนุมเกิน ๕ คนก็ไม่อาจจ�ำ กัดสทิ ธิและความ ตอ้ งการของประชาชนได้ ทุกที่ทซ่ี ูจไี ปปราศรัย จะไดร้ บั การตอ้ นรบั อยา่ ง ล้นหลามจากประชาชน กองทัพเองกต็ อบโตก้ ลบั เชน่ สั่งห้ามไม่ให้ประชาชน ออกจากบา้ น จบั กมุ ตวั โดยตั้งข้อหาตามแตจ่ ะคดิ ข้ึนได้ หรือกระทงั่ ใชค้ วาม รุนแรงกับประชาชน แต่ซูจแี ละสมาชกิ กย็ งั เดินหน้าหาเสยี งต่อไปเท่าทจี่ ะ สามารถทำ�ได้ ต้นปี พ.ศ. ๒๕๓๒ การขดั ขวางจากกองทพั เรม่ิ รนุ แรงขนึ้ มีการจา้ ง กลมุ่ อันธพาลทอ้ งถิน่ ดกั ท�ำ ร้ายขบวนรถของซจู จี นมผี ู้บาดเจบ็ หลายราย แต่ ก็ไมม่ กี ารจบั กมุ หรือด�ำ เนินการใดๆ บางครัง้ ขบวนรถของเธอกถ็ ูกปิดกน้ั เส้นทางอย่างไม่มสี าเหตุ เธอจงึ เลือกท่ีจะเดนิ เทา้ ไปหาประชาชนเช่นเดยี ว กบั มหาตมคานธี บคุ คลผู้เปน็ แรงบนั ดาลของเธอเคยทำ� เมอ่ื หยุดเธอไมไ่ ด้ ทหารจึงใช้วธิ ีหยุดประชาชนแทน บางท้องท่ีจงึ แทบไม่มปี ระชาชนออกมา ต้อนรับเธอเพราะเกรงจะได้รับอันตราย แต่แล้วการขัดขวางเธอจากฝ่ายทหารกลับทำ�ให้เธอกลายเป็นที่รู้จัก ของชาวพมา่ รวมถึงชาวโลกมากข้นึ ไปอกี คร้ังหนง่ึ เมื่อซจู ีเดินทางไปเมือง ดานุไบเพ่ือหาเสียงตามปกติ เธอถูกขัดขวางจากทหาร ซ่งึ ครงั้ นี้รุนแรงถงึ ขนั้ หมายเอาชีวติ ซูจี ถกู กลมุ่ ทหารขัดขวางมไิ ดเ้ ดนิ ผ่านทาง นายทหารผู้หนง่ึ สั่งใหพ้ ล ทหารประทับปืนเล็งมาทเี่ ธอพร้อมกบั ข่วู า่ จะยิงหากยงั ไมห่ ยดุ ซูจีไม่สนใจ เสียงขู่ เธอยังคงเดนิ เข้าใกล้กระบอกปนื อยา่ งไม่มีอาการสะทกสะทา้ น กลบั ๒๐๒

ประวตั ิศาสตรจ์ านเดียว เปน็ พลทหารเหล่านนั้ เองท่ีสั่นไปกบั ทา่ ทีของเธอ สุดท้ายเธอกเ็ ป็นฝา่ ยชนะ เมอื่ ทหารกล่มุ นัน้ ยอมลา่ ถอยไป เหตุการณค์ รง้ั น้ียง่ิ กระพอื กระแสความ นิยมในตัวเธอมากข้นึ อกี หลายเทา่ ยงิ่ ใกล้วนั เลือกตง้ั เทา่ ไหร่ พรรค NLD และผสู้ นับสนุนก็ยง่ิ พบกับ ความเดอื ดร้อนมากขึน้ สมาชิกพรรค นักศกึ ษาและประชาชนท่ใี หก้ ารสนบั สนุนถูกจับด้วยขอ้ ตา่ งๆ บา้ งก็ถกู ซ้อม และบา้ งกห็ ายตัวไปอย่างลกึ ลบั พรรค NLD เริ่มเปิดฉากโจมตี SLORC กลับอยา่ งดุเดือด ซ่ึงไมอ่ าจท�ำ อะไร ไปได้มากกวา่ การปราศรยั รัฐบาลกบ็ บี หนักขึ้นโดยส่งั ควบคมุ และห้ามโรง พิมพ์จัดพมิ พโ์ ฆษณาตอ่ ต้านรฐั บาลและสร้างขา่ วลอื ผิดๆ เกย่ี วกับตัวเธอ กลางปี พ.ศ. ๒๕๓๒ กองทพั เร่มิ ขยายการควบคุมโดยส่งกอง กำ�ลังเขา้ มาในเมืองหลวงเพือ่ ประจ�ำ ตามจุดสำ�คัญต่างๆ ประกอบกับกลุ่ม นักศึกษาและพรรค NLD พยายามทีจ่ ะจดั กจิ กรรมเพอ่ื ระลึกถงึ เหตกุ ารณ์ ความไม่สงบในอดตี ทม่ี ีผ้เู สียชีวติ จำ�นวนมาก โดยเฉพาะเหตกุ ารณ์ ๘๘๘๘ สถานการณ์ส่อเค้ารุ่นแรงแม้ว่าทหารจะเข้าตรึงพื้นท่ีแต่ประชาชนก็พร้อมที่ จะลกุ ฮือ เช้าวนั ท่ี ๒๐ กรกฎาคม กองทัพจงึ ตัดสนิ ใจทีจ่ ะควบคมุ เหตกุ ารณ์ ด้วยการดบั แสงสว่างของมวลชนเสยี โดยเข้าปิดกนั้ บริเวณรอบบา้ นพกั ของซู จี และแกนนำ�พรรค NLD คนอนื่ ๆ ปิดท่ที ำ�การพรรค NLD กองทพั ประกาศ ว่าจำ�เป็นต้องกักบริเวณซูจีให้อยู่ภายในบ้านของตัวเองเป็นเวลาอย่างน้อย ๑ ปี เนือ่ งจากเธอและแกนนำ�พรรค NLD มสี ่วนในการปลกุ ระดมมวลชนให้ กอ่ ความไม่สงบขนึ้ ในประเทศ ซจู ี จึงตอ้ งใช้ชีวิตอย่ภู ายในบา้ นนบั แตบ่ ดั นั้น โดยขณะน้นั บตุ รชาย ทงั้ สองของเธอเดนิ ทางมาอยู่ด้วยพอดี ส่วน ดร.เอริส ยงั คงตดิ ภาระกิจอยู่ ทสี่ กอตแลนด์ เขาขอวีซ่าเพอ่ื เดนิ ทางมาพม่าทันทีทรี่ ขู้ า่ ว รัฐบาลยินยอม โดยดดี ว้ ยหวงั วา่ ซูจจี ะเลอื กเดินทางออกนอกประเทศตามครอบครวั แต่ เธอเลอื กที่อยูส่ ้ตู อ่ ทำ�ให้ ดร.เอริส อดเปน็ ห่วงความปลอดภัยของเธอไม่ได้ ๒๐๓

ประวตั ศิ าสตร์จานเดียว ในช่วงน้ันเองเธอประกาศอดอาหารประท้วงจนร่างกายอ่อนแออย่างมาก ดร.เอริส พยายามโนม้ น้าวใหเ้ ธอเลิกล้มการประทว้ ง เขาเดินทางเขา้ พบผ้นู �ำ รัฐบาลเพ่ือนำ�ข้อเสนอของภรรยามาต่อรองโดยต้องสัญญาว่าสมาชิกพรรค และผู้เก่ียวข้องที่ถูกจับตัวไปจะต้องปลอดภัยและได้รับการปฏิบัติอย่างเป็น ธรรมเธอถึงจะเลิกอดอาหาร ท่จี รงิ แลว้ รัฐบาลจะไม่ยอมรบั ข้อเสนอและ ปล่อยใหซ้ จู ีอาการหนักตอ่ ไปกไ็ ด้ แตเ่ ม่อื พิจารณาอยา่ งถว้ นถี่แลว้ จะย่ิงส่ง ผลรา้ ยต่อตวั เองเสยี มากกวา่ จงึ ยอมรับขอ้ เสนอทั้งหมด เมือ่ ดร.เอริส และบตุ รทัง้ สองเดินทางกลบั อังกฤษ รัฐบาลพมา่ ก็ประกาศยกเลิกพาสปอร์ตของบุตรชายทั้งสองของพวกเขาโดยให้เหตุผล ว่าไมไ่ ด้ถอื สัญชาตพิ ม่า น่นั หมายความว่าท้ังคจู่ ะไม่สามารถเดนิ ทางเข้า ประเทศไปพบมารดาได้อีกตอ่ ไป รัฐบาลพยายามทุกวิถที างท่จี ะกดดนั พรรค NLD และ ซูจี เพอื่ ไม่ ให้มีบทบาทในช่วงใกล้การเลอื กตง้ั โดยเฉพาะซูจีทถ่ี ูกบีบค้ันอยา่ งหนัก แต่ รฐั บาลกร็ ะมดั ระวงั ทจี่ ะไมใ่ ห้เกดิ อนั ตรายใดๆ กับตัวเธอ หรือถ้าจะเกดิ ขึน้ มาจริงๆ ก็ต้องไมใ่ หเ้ หลอื ร่องรอยว่ามาจากฝา่ ยรัฐบาล เพราะหากเมื่อใดท่ี ซูจีเป็นอะไรขึ้นมา อาจจะเกดิ การลุกฮอื ครัง้ ใหญ่จากประชาชนชาวพมา่ และ อาจรวมถึงนานาชาตอิ กี ด้วย ******************** สถานการณภ์ ายในนอกพม่ายังคงหยุดอยกู่ บั ที่ ท่วั โลกตา่ งทราบ ข่าวเหตุการณ์นองเลือด ๘๘๘๘ การละเมดิ สิทธิมนุษยชน การจบั กมุ นักโทษ การเมือง การกกั บริเวณอองซาน ซจู ี มีแต่เสียงประนามแตก่ ลับไม่มปี ระเทศ ใดยืน่ มือเขา้ มาจัดการอยา่ งจรงิ จัง องคก์ รสทิ ธิมนษุ ยชนท่ัวโลกท�ำ ได้เพยี ง ย่นื หนงั สือประท้วง สหรัฐอเมริกาและบางประเทศในยุโรปตัดความชว่ ย ๒๐๔

ประวตั ศิ าสตรจ์ านเดียว เหลอื ทางเศรษฐกิจแก่พม่า แตก่ ไ้ มไ่ ด้สะเทอื นเสถยี รภาพของพมา่ สักเทา่ ไหร่ เนื่องจากปดิ ประเทศมานมนานแลว้ ช่วยหรือไม่ชว่ ยก็ไม่ได้สง่ ผลอะไร มากมายนักกับพมา่ พมา่ กลับหันไปญาติดกี ับจีนซึง่ นานาชาติไม่ชอบใจนกั แตก่ ็ทำ�อะไรไมไ่ ดม้ ากไปกว่าน้ี โดยเฉพาะสหรฐั อเมรกิ าท่ีมกั แสดงบทบาทผู้ พิทักษ์โลกแตก่ ลบั ไมใ่ ช่กรณขี องพมา่ เพราะหากตดั สมั พนั ธ์กบั พมา่ ฝา่ ยที่มี ความสขุ ที่สุดจะเป็นจนี ทันที ข่าวสารที่นานาชาติรับรู้มาจากฝ่ายรัฐบาลทหารท่ีแถลงข่าวรายวัน ถงึ ความเป็นไปท่ีเรยี บรอ้ ยดี แต่ท่วั โลกต่างก็รู้ดวี า่ มันไมจ่ รงิ ขอ้ มูลบางสว่ น ทน่ี ่าเช่อื ถอื วา่ มาจากสถานฑูตประเทศต่างๆ ท่ยี ังอยู่ในพม่า แต่ตอ่ ให้ทราบ ความจริง กย็ ังยากท่จี ะเข้าไปจัดการอะไรไดอ้ ยูด่ ี ชว่ งนีเ้ องทีอ่ องซาน ซูจี ได้ถูกเสนอชอื่ เข้าชิงรางวลั โนเบล สาขา สันตภิ าพ สิง่ หนึ่งท่ที �ำ ให้เธอโดดเด่นในสายตาชาวโลกคอื การต่อสู้อย่างสันติ เธอประกาศอยา่ งชดั เจนต้งั แตค่ ร้ังแรกๆ ที่ถูกคุกคาม กลุม่ นกั ศกึ ษาและผู้ สนับสนนุ จ�ำ นวนหน่งึ เตรยี มอาวธุ ไวท้ ั้งเพ่อื ปกป้องและตอบโตก้ ลบั เธอสั่ง ห้ามการกระทำ�ใดๆ ที่รุนแรงนัน้ เพราะเชือ่ วา่ ความรุนแรงไมอ่ าจสงบลงได้ ดว้ ยความรนุ แรง หากพลงั้ มอื ทำ�อะไรลงไปจะกลายเป็นข้ออา้ งใหฝ้ ่ายตรง ข้ามลงมือหนกั ข้อยงิ่ ขน้ึ กว่าเดมิ แมจ้ ะถูกกกั บรเิ วณในบ้านของตนเอง เธอ กไ็ ม่ได้แสดงความเกลยี ดชงั ต่อทหารทเี่ ข้ามาล้อมบา้ นของเธอ ในบางโอกาส เธอยังไดส้ นทนาหรือเลี้ยงอาหารแก่พวกเขาเสยี ด้วยซ�้ำ ยิ่งใกล้วันเลอื กต้ังเข้ามา รัฐบาลยิ่งเพมิ่ ความมั่นใจวา่ จะได้รบั ชนะ อยา่ งแนน่ อน ผลจากการกดดนั อยา่ งหนักไม่เพียงเฉพาะพรรค NLD และ ซูจเี ท่านน้ั รฐั บาลทหารยังสรา้ งแรงกดดันกบั ประชาชนในทุกวถิ ีทาง การ ออกกฎระเบยี บทีข่ ัดตอ่ บรรยากาศแห่งประชาธิปไตย การใช้ความรุนแรงใน สถานการณ์ทไ่ี ม่จำ�เป็น การสับเปลย่ี นโยกยา้ ยประชาชนและหนว่ ยเลือกตง้ั ไปในเขตทไี่ ด้เปรียบกว่า ฯลฯ ทำ�ให้ประชาชนชาวพมา่ แสดงออกค่อนข้าง ๒๐๕

ประวัตศิ าสตรจ์ านเดยี ว ชดั เจนวา่ พวกเขาเบ่อื หน่ายกับสถานการณท์ เ่ี กดิ ขึน้ แตร่ ฐั บาลทหารอาจคิด ไม่ถงึ ว่าส่งิ ทต่ี าเหน็ กอ็ าจไม่ใช่ความจรงิ เสมอไป ความจริงปรากฎใหเ้ หน็ ในวนั อาทติ ยท์ ี่ ๒๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๓๓ ประชาชนชาวพม่าออกมาใช้สิทธิเลอื กต้ังครัง้ แรกในรอบ ๓๐ ปี เปน็ จำ�นวน มากถงึ ร้อยละ ๗๐ ท่ามกลางความประหลาดใจของรฐั บาลที่คาดการณไ์ มถ่ ึง สำ�นักข่าวทั่วโลกท่ีได้รับอนุญาตให้เข้าไปทำ�ข่าวในครั้งนี้เผยแพร่ภาพที่เหลือ เชือ่ น้ีออกไปทั่วโลก และผลการเลอื กตัง้ ยงิ่ นา่ เหลือเชื่อขึน้ ไปอีกเม่อื ผลปราก ฎวา่ พรรค NLD กวาดไปได้ถงึ ๓๙๒ จาก ๔๘๕ ที่นัง่ ท่นี า่ ประหลาดใจก็คือเหตุใดผลการเลอื กต้งั จงึ ออกมาเชน่ น้ี แสดง วา่ การเลือกตัง้ ครง้ั น้เี ปน็ ไปโดยบรสิ ทุ ธยิ์ ุตธิ รรม ไมม่ ีการโกง อาจเป็นเพราะ รฐั บาลทหารคิดวา่ ไมจ่ ำ�เปน็ ต้องโกง เนื่องจากไดก้ ดดนั ทกุ วถิ ที างไปแล้วเป็น เวลานับปีหลงั จากเหตุการณ์ ๘๘๘๘ หรือเป็นไปได้อีกว่าพวกเขามั่นใจถงึ ชยั ชนะและประมาทพลังมวลชนมากเกนิ ไป ความพา่ ยแพ้ยบั เยนิ เชน่ นสี้ ร้าง ความไมพ่ อใจใหก้ บั ผู้นำ�ตวั จรงิ อย่างนายพลเนวินอย่างมาก แมผ้ ลการเลือกตง้ั จะเป็นทป่ี รากฎตอ่ สายตาชาวโลกว่าพรรค NLD เป็นฝา่ ยชนะ ไดส้ ิทธิ์ในการจดั ตัง้ รัฐบาลบริหารประเทศ แต่รัฐบาล SLORC กท็ ำ�ตัวเหมือนเดก็ เกเรท่ีไม่ยอมแพ้ เดมิ ทีนน้ั SLORC ประกาศว่าจะยงั ไม่ ปลอ่ ยให้พรรค NLD บรหิ ารประเทศ เนอ่ื งจากยงั ต้องใชเ้ วลาสักระยะในการ ร่างรฐั ธรรมนญู และจัดการประเทศให้เข้ารปู เข้ารอย แต่ไปๆ มาๆ เวลาที่ว่า นน้ั ก็ไมเ่ คยสิน้ สุดเสยี ที SLORC ยังคงกุมอำ�นาจบริหารประเทศและปฏเิ สธ ผลการเลือกตั้งดื้อๆ SLORC อา้ งว่าการเลือกตั้งหนนี้เพื่อเลอื กตวั แทนประชาชนใน การรา่ งรัฐธรรมนูญ ไม่ใชก่ ารเลอื กผแู้ ทนเขา้ ไปน่ังในสภา เปน็ การใหเ้ หตุผล ทฟี่ งั ไมข่ นึ้ ย่งิ กระพอื ความไม่พอใจใหก้ ับพรรคการเมอื งที่ไดร้ ับเลอื กและ ประชาชนมากยิ่งขึน้ จนผา่ นเข้าสเู่ ดือนสงิ หาคม เม่อื มกี ารจัดงานร�ำ ลกึ ๒๐๖

ประวัตศิ าสตร์จานเดียว เหตุการณ์ ๘๘๘๘ กเ็ กดิ เหตุวนุ่ วายตามคาด คร้ังน้ีนอกจากนักศกึ ษา ประชาชนแล้ว ยังมพี ระภกิ ษจุ �ำ นวนมากออกมาเดินขบวนแสดงออกถงึ ความไม่พอใจรัฐบาล การปราบปรามรนุ แรงจนมผี เู้ สยี ชวี ติ สองราย และพระ ภกิ ษมุ รณภาพสองรูป การกอ่ หวอดประทว้ งของพระภกิ ษุทำ�ให้ SLORC เขา้ มาจดั การเปล่ียนแปลงการบรหิ ารของคณะสงฆ์ครงั้ ใหญ่ ลม้ สภาสงฆ์ทม่ี ีมา แตเ่ ดมิ และจดั ตัง้ สหพนั ธซ์ ึ่งขน้ึ ตรงกับรฐั บาล ซจู ียงั คงถกู ักบรเิ วณตอ่ ไปอย่างไมม่ ีกำ�หนด ระหว่างนมี้ กี ารจดั ต้ัง รฐั บาลพลดั ถ่นิ ข้ึนนอกประเทศ แตก่ ็ไมไ่ ด้มบี ทบาทอะไรสำ�คัญ เหตกุ ารณ์ใน พมา่ จงึ ยังคงไมเ่ ปลย่ี นแปลง เดอื นตุลาคม พ.ศ. ๒๕๓๔ ครอบครัวซูจีเร่ิมมีข่าวดบี ้าง เมอ่ื เธอได้ รับการประกาศชือ่ เป็นผู้ไดร้ ับรางวลั โนเบล สาขาสนั ตภิ าพ แนน่ อนวา่ เธอไม่ สามารถเดินทางไปรบั รางวัลด้วยตนเอง รฐั บาล SLORC อา้ งว่าเธอเปน็ แกน นำ�ผปู้ ลกุ ระดมให้เกิดความวนุ่ วายในประเทศจงึ ยังตอ้ งกักตัวเธอไว้ ความ จริงแลว้ หากวา่ เธอต้องการจะเดนิ ทางไปรับรางวลั จรงิ กเ็ ชอ่ื ว่า SLORC น่า จะยินดี เพยี งแตถ่ ้าไปแล้วตอ้ งไปลับ เธอจะกลบั พมา่ อีกไมไ่ ดเ้ ลย นน่ั จงึ อาจ เป็นเหตผุ ลหน่ึงวา่ ท�ำ ไมซจู จี งึ ไมเ่ รียกร้องทีจ่ ะออกนอกประเทศ รางวัลโนเบลทซ่ี จู ไี ด้ช่วยให้เกดิ การเปล่ยี นแปลงพอสมควร ช่ือเสยี ง ของเธอโด่งดงั และเปน็ ที่สนใจท่ัวโลก เธอกลายเปน็ นางเอกแหง่ โลกตะวัน ออกขณะทร่ี ฐั บาลทหารถูกโยนบทผรู้ า้ ยเข้าใส่ การจะปล่อยใหเ้ ป็นแบบนี้ ตอ่ ไปเร่อื ยๆ จะไมเ่ ป็นผลดีต่อรฐั บาล ยิ่งเม่ือสังคมโลกเกิดการเปล่ยี นแปลง ครัง้ ใหญ่ พฒั นาการดา้ นข่าวสารและกระแสโลกาภิวัฒน์ทำ�ให้รฐั บาลทหาร จะน่งิ เฉยเหมือนเดิมไม่ได้แล้ว ปี พ.ศ. ๒๕๓๕ เกดิ การเปล่ยี นตัวผูน้ ำ�ประเทศอกคี รัง้ เม่ือ นาย พลตานฉว่ ย ขึ้นมาทำ�หน้าท่บี รหิ ารประเทศแทน ซอหมอ่ ง ทีอ่ า้ งว่ามี ปญั หาสุขภาพ ซ่งึ ความจริงเปน็ เชน่ ไรกย็ งั ไม่อาจทราบได้ ตานฉว่ ย มที า่ ที ๒๐๗

ประวตั ศิ าสตร์จานเดยี ว ประนปี ระนอมมากขึน้ ในช่วงแรกของการขึ้นครองอ�ำ นาจ เขาอนญุ าตให้ ดร.เอรสิ และลกู ๆ เขา้ ประเทศพม่าได้ อกี สองปตี อ่ มาเขาก็ยงั อนุญาตให้ สื่อมวลชนตา่ งประเทศเขา้ สมั ภาษณซ์ ูจี อนุญาตให้สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร จากสหรัฐอเมริกา เจา้ หนา้ ท่สี หประชาชาติ เข้าเยย่ี มซจู ไี ด้ ซึ่งก่อนหนา้ นี้ เร่ืองเชน่ น้ไี มม่ ีทางเกิดขน้ึ ไดเ้ ลย นน่ั จึงเป็นครงั้ แรกท่เี ธอไดแ้ สดงความคิด เหน็ ตอ่ ชาวโลกในแง่มุมต่างๆ ทเี่ กี่ยวกับพม่า เดือนกรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๓๘ จๆู่ รฐั บาลก็ประกาศยกเลิกการ กักบริเวณ เชือ่ กันวา่ เป็นเพราะแรงกดดันจากญป่ี ุ่นทีเ่ ปน็ ผใู้ ห้ความชว่ ย เหลอื ทางเศรษฐกิจรายใหญแ่ กพ่ ม่า นอกจากนร้ี ฐั บาลกำ�ลงั ดำ�เนินการตาม แผนการเปดิ ประเทศ โดยประกาศให้ปนี น้ั เองเปน็ ปแี ห่งการท่องเที่ยวพม่า และพมา่ ก็ก�ำ ลงั ดิน้ รนเพือ่ เข้าร่วมเป็นสมาชิกอาเซยี นใหไ้ ด้ ******************** ทันทที ่ซี ูจีได้รบั อิสรภาพ ชาวพม่าจำ�นวนมากรวมถึงสอื่ มวลชนจาก ทวั่ โลกต่างมาแออดั กนั อยูบ่ รเิ วณหน้าบ้านเธอนบั รอ้ ยนบั พนั คน ระยะเวลา กวา่ ๖ ปี ไม่ไดท้ �ำ ใหศ้ รัทธาของชาวพม่าลดน้อยลง ทุกๆ เย็น ซจู ีจะออก ไปพบปะประชาชนท่มี ารอพบเธอ ภาพท่เี ธอเกาะประตรู ว้ั กลายเป็นภาพที่ ชินตา จากเดมิ ท่เี ธอตอ้ งออกมาปราศรัยทุกๆ เย็น ก็มีการตกลงกนั ว่าจะมี การปราศรยั เฉพาะวนั หยดุ เทา่ น้ัน แตถ่ ึงอย่างน้ันจำ�นวนผูค้ นก็ไมไ่ ด้ลดลง เลย ท�ำ ใหบ้ ริเวณหนา้ บ้านของเธอกลายเป็นแหล่งนัดพบของนักศกึ ษาและ ประชาชนในเมืองยา่ งกุ้งไปโดยปริยาย เมอ่ื ซจู ีไดร้ บั อสิ รภาพ การดำ�เนนิ กจิ กรรมทางการเมืองและเรยี ก ร้องประชาธิปไตยกค็ ึกคักขน้ึ แตก่ ็ยงั ถูกปราบปรามอยา่ งรนุ แรงจากรฐั บาล เช่นเดมิ ซจู ีออกเดนิ ทางพบปะประชาชนและสมาชิกพรรค NLD อยา่ งต่อ ๒๐๘

ประวตั ศิ าสตรจ์ านเดียว เนอื่ ง ซึ่งตอนนี้เธอดำ�รงตำ�แหน่งหัวหน้าพรรคแล้ว เธอถูกขัดขวางจากเจา้ หน้าท่ีรัฐและกองทัพมใิ หเ้ ดินทางออกนอกกรุงย่างกุ้ง ในบางสถานท่พี บ ว่ามกี ลุ่มผูป้ ระท้วงและต่อต้านเธอรวมกลุ่มกัน รฐั บาลจึงอา้ งเหตผุ ลเรื่อง ความปลอดภัยหา้ มมใิ ห้เธอเดนิ ทาง ซงึ่ วา่ กันวา่ กลมุ่ คนเหล่านน้ั กค็ ือคนของ รฐั บาลเอง สองปีตอ่ มาเธอไดท้ ราบขา่ วร้ายว่า ดร.เอริส ลม้ ป่วยดว้ ยโรคมะเร็ง ตอ่ มลกู หมาก ดร.เอริส พยายามขอวซี ่าเพอ่ื เดินทางเข้าพม่าเพื่อพบภรรยา เป็นคร้ังสดุ ทา้ ยแตก่ ลับถกู ปฏเิ สธ เพราะรฐั บาลพม่าต้องการใหซ้ ูจเี ป็นฝ่าย เดนิ ทางออกไปพบเขาเองมากกวา่ แตเ่ ธอกร็ ู้ดีวา่ เม่อื ใดทเ่ี ธอก้าวออกนอก ประเทศ เธอจะไม่มีวันไดก้ ลบั มาอีกเลย ถึงอยา่ งนัน้ ทั้งคกู่ ็ยงั แข็งแกร่งและ เขา้ ใจซึง่ กนั และกนั เปน็ อย่างดี จนกระทง่ั เดือนมนี าคมปีเดยี วกนั นน้ั เอง ดร.เอรสิ ก็เสยี ชีวิตที่ประเทศองั กฤษ การสูญเสยี สามอี าจท�ำ ให้เธอแทบหวั ใจสลาย แต่ภาพทปี่ รากฏกลบั ยังเป็นซจู คี นเดมิ ที่เดนิ หนา้ ท�ำ งานตอ่ เธอไมเ่ คยแสดงปฏกิ ริ ิยาหรอื อาการ ท้อแทใ้ ห้ใครเหน็ เธอยงั คงเดนิ สายพบปะผคู้ นและให้สมั ภาณก์ บั ส่ือมวลชน จากต่างประเทศเชน่ เดิม โดยเช่ือว่าพลงั ของส่ือเหลา่ นจ้ี ะชว่ ยกดดนั ให้ รัฐบาลทหารออ่ นข้อลงมาบ้าง แต่ความจรงิ แล้วสถานการณใ์ นพม่ายงั ไม่ได้เปลย่ี นแปลง กองทัพ ยังคงใช้อ�ำ นาจควบคมุ ทุกอย่างเชน่ เดิม สมาชิกพรรคและประชาชนยงั ถกู จบั กมุ อยอู่ ย่างต่อเน่อื ง วนั ที่ ๒๔ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๔๓ ซจู แี ละคณะออก เดินทางไปยังเมืองสาละที่อยทู่ างตอนใต้ของนครยา่ งกุ้ง ขบวนรถของเธอถกู สกัดกัน้ ไมใ่ ห้เดนิ ทางตอ่ ซจู ีตดั สนิ ใจประทว้ งดว้ ยการขังตัวเองอยูใ่ นรถนาน ถงึ ๙ วัน ข่าวนี้แพรส่ ะพดั ไปท่วั โลก แม้ว่ารฐั บาลทหารจะแถลงว่าเธอเพียง แคเ่ ดินทางไปพกั ผ่อนและยงั ได้รบั การดูแลเปน็ อย่างดี แถมยังแสดงภาพ ทมี งานของเธอแบกข้าวของราวกับกลบั มาจากช้อปปงิ้ ทวา่ ภาพทยี่ นื ยนั ๒๐๙

ประวัตศิ าสตรจ์ านเดยี ว เหตุการณ์ทั้งหมดเป็นอย่างดีคือภาพท่ีเธอยังคงนั่งนิ่งเพียงลำ�พังอยู่ภายใน รถ ทง้ั ท่ีสภาพแวดล้อมแถบน้ันเตม็ ไปดว้ ยยงุ ซงึ่ เสยี่ งต่อการติเช้อื มาลาเรีย อยา่ งมาก รัฐบาลสหรัฐอเมรกิ า ฝรง่ั เศส อังกฤษ และอีกหลายประเทศตา่ ง รุมประนามการกระท�ำ ท่ไี ม่เขา้ ท่านี้จนรฐั บาลพม่าทนไมไ่ ด้ ส่งกองก�ำ ลงั ปราบจลาจลกวา่ รอ้ ยนายเขา้ บงั คับใหเ้ ธอต้องยอมถอยกลบั ซูจปี ระกาศ อย่างไม่เกรงกลวั ว่าอีก ๑๕ วัน เธอจะเดินทางไปมณั ฑะเลยใ์ หจ้ งได้ไม่ว่าจะ เกิดอะไรขนึ้ คราวน้ีรฐั บาลไม่ยอมพลาดซำ้�สอง แมว้ า่ เธอกับผ้ตู ิดตามจะเดนิ ทางไปถงึ สถานรี ถไฟได้ แต่กลับพบวา่ สถานรี ถไฟถกู ปดิ ล้อมโดยกองทหาร เธอถูกบังคับให้กลับบ้านอย่างไม่มีเง่ือนไขและถูกประกาศจำ�กัดบริเวณ เป็นคร้งั ทส่ี อง ด้วยเหตุผลวา่ เพอื่ ความปลอดภยั ของตัวเธอเอง แตก่ ารกัก บรเิ วณครั้งนี้ดูผอ่ นคลายกวา่ คร้ังแรกมาก เมอ่ื รัฐบาลทหารยอมให้ผูส้ อ่ื ข่าว บางสำ�นกั เข้าเย่ียมและสมั ภาษณเ์ ธอได้ ตัวแทนจากนานาชาตริ วมถึงจาก สหประชาชาตกิ ไ็ ดร้ บั อนญุ าตใหเ้ ขา้ เยย่ี มไดเ้ ชน่ กนั การกักบรเิ วณครง้ั นก้ี ิน เวลา ๑๙ เดือน เธอไดร้ บั อิสรภาพอีกครั้งในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๕ แม้จะถกู กักบรเิ วณถึงสองหนแตซ่ จู กี ย็ ังเดนิ หน้าไมห่ ยุด หลังได้รับ อสิ ระในคร้ังที่สอง เธอเดินทางขน้ึ เหนือเพื่อพบปะกับชนกลุม่ น้อยและเมอื ง เลก็ เมอื งน้อยตา่ งๆ เพื่อสร้างฐานเสยี งของพรรค น่าแปลกทค่ี ราวน้ไี มถ่ กู กีดขวางการเดนิ ทาง แตเ่ ม่อื ไปถงึ ท่ีหมายกลับพบวา่ ประชาชนถกู สั่งหา้ มไม่ ใหอ้ อกมาตอ้ นรบั หรือฟังการปราศรยั เดือนพฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๔๖ คณะ ของเธอเดินทางถึงเมืองซาเกยี ง โดยมกี ล่มุ ชายนริ นามพรอ้ มอาวุธครบมือ แสดงทา่ ทีไมเ่ ป็นมิตรเรยี งรายต้อนรับ สถานการณ์เรม่ิ ตึงเครยี ดจากที่แค่ ตะโกนด่าทอก็เร่ิมมีการลงไม้ลงมือกับชาวบ้านที่ออกมาสนับสนุนและเลย เถดิ ไปถึงคณะผู้ตดิ ตาม คราวนกี้ ารปะทะเรม่ิ รุนแรงมากข้นึ ถน่ิ อู ท่ีติดตาม เธอไปดว้ ยถูกซอ้ มจนบาดเจบ็ สาหัส เหตุการณเ์ ริม่ บานปลายจนมีผ้บู าด ๒๑๐

ประวตั ิศาสตร์จานเดียว เจบ็ จ�ำ นวนมากและมผี ้เู สียชีวติ ด้วย ขา่ วบางกระแสเล่าวา่ พ้ืนท่บี ริเวณน้นั มี ต�ำ รวจคมุ เชงิ อยู่ด้วยแต่กลบั ไมไ่ ดย้ ่นื มือเขา้ มาช่วยเหลือ หลงั เหตกุ ารณส์ งบ ซจู ถี กู จับกุมตัวไปคมุ ขัง ณ ทท่ี เี่ ป็นปริศนาโดยคนของรัฐบาลทีอ่ ้างวา่ เพ่อื ปกป้องเธอจากการลอบสงั หาร รัฐบาลทหารทำ�พลาดตรงท่ีไม่ยอมแถลงข่าวสถานะของซูจีว่า เปน็ อยา่ งไร นานาชาติเรมิ่ แสดงความไมพ่ อใจตอ่ การละเมดิ สิทธมิ นุษยชน ครง้ั นี้ แม้จะถูกโจมตจี ากนานาชาตแิ ต่รัฐบาลทหารกย็ ังยืนยนั วา่ ซูจียงั คง มีชีวติ อยู่และสุขสบายดี มีตวั แทนสภากาชาดสากลเพยี งรายเดียวเทา่ น้นั ท่ีรฐั บาลอนุญาตใหพ้ บกบั ซูจีได้ ซึง่ ไดร้ บั การยนื ยันวา่ เธอยงั มวี ีชิตและ ปลอดภยั ดี การกระท�ำ ในครงั้ นเี้ พมิ่ ความไม่พอใจใหก้ ับนานาชาตมิ ากยง่ิ ข้นึ ประธานาธบิ ดีแหง่ สหรฐั อเมรกิ า เลขาธกิ ารองค์การสหประชาชาติ และผูน้ �ำ ประเทศตา่ งๆ ออกมาแถลงข่าวประนามรฐั บาลทหารและย่ืนข้อเรยี กรอ้ งให้ ปล่อยตวั ซจู ีโดยไมม่ ีข้อแม้ การนิง่ เฉยไม่ตอบโต้ของซจู ีไดผ้ ล รฐั บาลทหารตอ้ งยอมปลอ่ ยตวั เธอจากทคี่ มุ ขงั ให้กลับมาอย่ทู บ่ี ้านพัก แตย่ งั คงกกั บรเิ วณและถูกควบคมุ ตลอดยส่ี ิบสชี่ ัว่ โมง ครัง้ น้สี ภาพรา่ งกายของเธออ่อนแอลงอยา่ งมาก ตอ้ งพบ แพทยอ์ ยู่บ่อยครง้ั รฐั บาลทหารเร่มิ รสู้ ึกตัวแลว้ ว่าท�ำ พลาดท่ปี ลอ่ ยให้เธออยู่ ในสภาพน้ี ดว้ ยท่าทที ี่เอาจรงิ มากกว่าเดิมจากนานาชาตทิ ำ�ใหร้ ัฐบาลไมอ่ าจ แข็งขนื ดึงดันได้อีกตอ่ ไป ย่งิ หากวา่ เธอเปน็ อะไรขึน้ มาคงไมอ่ าจต้านทาน พลงั มวลชนไดแ้ น่นอน แตร่ ฐั บาลภายใต้การน�ำ ของ ขนิ่ ยุ้นต์ อดตี หวั หนา้ หน่วยสบื ราชการลบั ก็ยงั กดั ไมป่ ล่อย มีการเผยแพร่ข่าวลอื ว่าเธอสมคบคิด กับพวกตะวันตกเพ่ือล้มลา้ งประเทศ แตก่ ็เป็นไดเ้ พยี งแคข่ ่าวลือ การตอ่ สูแ้ บบอหิงสาของซจู ยี งั คงดำ�เนินตอ่ ไป ขณะที่ฝา่ ยรฐั บาล ทหารกย็ ังดึงดนั ในการกดดนั เธอและพรรค NLD อยา่ งเดิม หมากเกมนี้อยู่ ท่ีว่าใครจะเหนอ่ื ยก่อนกัน แมจ้ ะถูกประนามจากนานาชาติแตร่ ัฐบาลยุคใหม่ ๒๑๑

ประวตั ศิ าสตร์จานเดียว ทม่ี ี นายพลตานฉ่วย คอยบงการอย่เู บอ้ื งหลงั หลงั จากการอสญั กรรมของ นายพลเนวินเม่อื ปี พ.ศ. ๒๕๔๕ พยายามสรา้ งประเทศด้วยแนวคดิ ใหม่ และทันสมยั มากข้ึน กลมุ่ อ�ำ นาจเก่าหรอื ขบวนการต่อตา้ นเริ่มอ่อนแรงลงทกุ ทๆี ขณะท่ีกองทัพกลบั ยง่ิ เข้มแขง็ ขึน้ อย่างสวนทางกนั พลังของซูจเี ริ่มลด น้อยถอยลง ประชาชนชาวพม่าสว่ นหนง่ึ เรม่ิ ท้อแท้และเหนื่อยออ่ นกบั การ ตอ่ สทู้ ดี่ เู หมือนจะไม่มีวนั ชนะ วนั ที่ ๑๓ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๕๓ รฐั บาลก็ ประกาศใหซ้ จู ีเป็นอสิ ระอกี คร้ัง โดยรัฐบาลเชอื่ วา่ อสิ รภาพของเธอคร้งั นก้ี ค็ ง ไมอ่ าจต่อกรกบั อำ�นาจของฝา่ ยรฐั ได้เหมอื นที่แลว้ ๆ มา ๒๑๒

อนาคตของ “ซูจ”ี กับอนาคตของ “พม่า” อิสรภาพท่ีได้มายังคงเปน็ ปริศนาวา่ จะยาวนานสักเทา่ ไหร่ หาก ซจู ี ยังคงแสดงตนเปน็ ปฏปิ ักษก์ ับรฐั บาลทหารไม่เลิกรา แม้วา่ ช่วงระยะหลงั น้ีทงั้ สองฝ่ายจะดลู ดความแข็งกร้าวลงไป รฐั บาลทหารกใ็ ห้อสิ ระกับเธอมาก ข้ึน ไมว่ า่ จะเดนิ ทางไปไหนตอ่ ไหน การแสดงความคิดเหน็ ที่ถา้ เปน็ เมือ่ ก่อน จะไมม่ ีทางเกิดขึ้นแนน่ อน หรอื กระทั่งการเปิดรบั ฟังแนวคิดของเธอในการ ประชมุ สภา ขณะทซี่ จู ีเองกล็ ดระดบั การตอบโตล้ งพอสมควร แต่ถงึ อยา่ งนนั้ เธอกย็ ังยืนกรานถงึ จุดยนื ท่ตี อ้ งการให้เกิดประชาธิปไตยท่ีสมบรู ณใ์ นแผน่ ดนิ พมา่ เสยี ที อิสรภาพที่รัฐบาลมอบให้ซูจีเกิดขึ้นหนึ่งสัปดาห์หลังการเลือกตั้ง ท่วั ไปเสร็จสิ้นลงในวนั ท่ี ๗ พฤศจกิ ายน พ.ศ. ๒๕๕๓ ซงึ่ ในชว่ งนน้ั กแ็ ทบจะ ไม่มีใครสนข่าวการเลือกตั้งเลยเพราะทุกสำ�นักข่าวต่างพุ่งเป้าไปที่บ้านของ ซจู ี ผลการเลือกต้งั เปน็ ไปตามคาดเม่ือพรรค USDP (Union Solidarity and Development Party) ของฝ่ายรฐั บาลกวาดทน่ี ่ังเกือบจะเกลย้ี ง นานาชาติ มองว่านีค่ ือการแสดงละครฉากใหญแ่ ต่รฐั บาล SPDC (State Peace and Development Council) ก็ไม่แคร์ แล้วกป็ กครองประเทศต่อไปหนา้ ตาเฉย รฐั บาล SPDC มีโครงการสวยหรูในการแสดงใหช้ าวโลกเหน็ ว่ามี ๒๑๓

ประวตั ิศาสตรจ์ านเดยี ว การเตรยี มพรอ้ มทีจ่ ะท�ำ คลอดประชาธิปไตยแบบสมบูรณใ์ นพมา่ แม้ว่าจะ เปน็ แผนระยะยาว แตก่ ็ถอื เปน็ ขอ้ อา้ งที่ดูดวี า่ รฐั บาลนี้ไม่ได้หวงั จะครอง อำ�นาจไปตลอดกาล แต่ทุกฝ่ายต่างก็ร้ดู ีว่ามันไมเ่ ปน็ ความจริง เมอ่ื ถกู ปลอ่ ย ตวั ซูจีเรม่ิ เดินหน้าทำ�งานทนั ที ครั้งนเี้ ธอเปลยี่ นกลวิธีจากทต่ี ่อสภู้ ายใน ประเทศมาเป็นการอาศัยแรงกดดันจากสื่อและจากนานาชาติเพ่ือสร้างแรง เขยา่ ให้รัฐบาลทหารสั่นคลอน แม้จะไม่ได้เดินหน้าทำ�อะไรตัวซูจีเองก็เป็นท่ีรู้จักของชาวโลกอยู่ แลว้ จากผลงานการตอ่ สอู้ ยา่ งยาวนาน รวมถงึ รางวัลโนเบลสาขาสนั ตภิ าพ และรางวลั อ่นื ๆ อกี นับไม่ถ้วน ลว้ นเปน็ ใบเบิกทางที่น�ำ ซจู ีก้าวข้นึ ไปอยแู่ ถว หนา้ ของการเมอื งระดับโลก ข้อเสยี เปรียบเพียงอย่างเดียวของเธอก็คอื เธอ ยังไมม่ ตี ำ�แหน่งใดๆ ในเวทกี ารเมืองระดับประเทศ แมจ้ ะอ้างวา่ เปน็ ผลจาก การออกกฎหมายท่ีไม่ชอบธรรมของรัฐบาลทหารกต็ าม แตก่ ท็ �ำ ใหเ้ ธอไม่ อาจต่อสู้ในสภาตามหนทางประชาธิปไตยท่ที ่วั โลกใหก้ ารยอมรับได้ ซูจเี รยี กประชมุ คณะกรรมการบริหารพรรค NLD แทบจะทนั ทที ่ี ไดร้ บั การปล่อยตวั นบั เปน็ การประชุมพรรคคร้ังแรกในรอบกว่า ๗ ปี เธอ เตรียมแผนเดินหน้าดำ�เนินกิจกรรมทางการเมืองโดยเรียกร้องให้การปล่อย นักโทษทางการเมืองและแสดงให้นานาชาติเห็นถึงการละเมิดสิทธิมนุษยชน ขัน้ รนุ แรงในพมา่ นานาชาติตา่ งรบี โผเข้าหาซูจีทนั ที เปน็ การแสดงใหโ้ ลก เหน็ วา่ ประเทศของตนสนบั สนนุ ให้เกิดประชาธิปไตยในพมา่ มากเพยี งใด แม้ ลกึ ๆ แล้วทุกคนตา่ งมองออกว่าเปน็ การอาศยั กระแสของซูจีในการแสดง บทผทู้ ักษโ์ ลก น�ำ โดยพใ่ี หญอ่ ยา่ งสหรัฐอเมริกา ประธานาธิบดบี ารัค โอ บามา แถลงการณ์แสดงความยินดกี ับอสิ รภาพของเธอ นางฮลิ ลารี คลินตัน รัฐมนตรวี ่าการกระทรวงการต่างประเทศของสหรัฐฯ กเ็ ตรียมแผนเดนิ ทาง เยอื นพม่าคร้ังแรกในรอบกวา่ คร่ึงศตวรรษ หากอ่านหมากใหม่อีกรอบหน่ึงจะเห็นว่ารัฐบาลทหารภายใต้การนำ� ๒๑๔

ประวตั ิศาสตร์จานเดียว ของประธานาธบิ ดี เตง็ เสง่ ด�ำ เนินการแยบยลไม่น้อย เต็งเส่ง ไม่ใช่ทหารที่ หันมาเลน่ การเมอื งแบบรุ่นก่อนๆ เขามีวสิ ัยทัศนแ์ ละเดินหมากเปน็ ทเี ดยี ว เตง็ เส่งรู้วา่ จะรบั มือกบั การเปลี่ยนแปลงของโลกยุคใหม่อยา่ งไร เขาอาจม องข้ามซูจีไปแล้วด้วยซ้ำ�เพราะต่อให้เธอเข้ามาเป็นสมาชิกสภาได้ก็ใช่ว่าจะ เปลีย่ นแปลงอะไรได้ จากเสียงในสภาที่พรรค NUP ครองอยู่กช็ นะขาดโดย ไม่ต้องโหวตอยแู่ ลว้ สว่ นการเลือกตั้งทัว่ ไปครงั้ ใหมน่ นั้ กแ็ ทบไม่ตอ้ งกงั วล รัฐบาลคงไม่สะเทือนกับเสียงก่นด่าจากนานาชาติหากจะพลิกผลการเลือก ตั้งอกี สกั หน การยอมปล่อยตัวซูจีอาจดูเหมือนว่ารัฐบาลยอมอ่อนข้อเพราะ เกรงอิทธพิ ลจากนานาชาติ แตเ่ ม่อื ซูจีเปน็ อสิ ระ พม่าก็ไดร้ บั การต้อนรับ จากนานาชาติทันทีโดยเฉพาะจากกลุ่มทุนที่ตอนนี้ไม่ต้องพะวงเร่ืองภาพ ลักษณท์ ไ่ี ม่ดอี ีกแล้ว รัฐบาล SPDC เองก็รบั ปากวา่ จะทะยอยปลอ่ ยนักโทษ การเมือง การมาเยอื นของพ่ีเบ้ิมอยา่ งอเมรกิ าเปน็ การประกาศให้โลกรูว้ ่า พมา่ นฉ่ี นั จองนะ นอกจากจะเป็นการสานสัมพนั ธ์คร้ังใหมแ่ ล้ว อเมริกายงั หวังถงึ ผลประโยชน์แอบแฝงทง้ั การค้า การลงทนุ ทรัพยากรธรรมชาติ เปน็ การกระโดดเขา้ ขวางความสมั พันธร์ ะหว่างพมา่ กับจนี ที่มีแววว่าจะสดใส และ ยงั เปน็ การแสดงบทบาทพระเอกของโลกท่ีสามารถใหค้ ุณใหโ้ ทษกบั พม่าได้ ******************** เพอื่ เปน็ การเรยี กเรตต้งิ ซูจีใชเ้ วลาแห่งอิสรภาพครงั้ ล่าสดุ นเี้ ดนิ ทาง ไปท่วั ประเทศเพอื่ แสดงเจตนารมย์ ไมม่ ใี ครหรือกองกำ�ลังใดมาขัดขวางการ เดนิ ทางของเธอเหมือนก่อน แต่ทุกยา่ งก้าวของเธอกย็ ังคงอย่ใู นสายตาของ รัฐบาล เธอใช้เวลาในช่วงปีแรกไปกบั การตรงึ ก�ำ ลงั ความนิยมในประเทศเอา ไวใ้ หม้ ่ันคง แต่เปา้ หมายตอ่ ไปของเธอคอื สอ่ื มวลชนและพลงั จากภายนอก ๒๑๕

ประวัติศาสตรจ์ านเดยี ว ประเทศ หลังจากกลายเป็นจุดสนใจจากทัว่ โลกเม่ือ นางฮลิ ลารี คลินตัน เดนิ ทางมาเยือนถงึ พม่า เข้าสูป่ ี พ.ศ. ๒๕๕๕ ซูจีก็เริม่ เดนิ ทางออกนอก ประเทศ โดยครง้ั นนี้ ับวา่ เสยี งอยูเ่ หมอื นกนั เพราะอย่าลมื ว่าแต่ไหนแต่ไร มารัฐบาลทหารพยายามอย่างยิ่งท่ีจะให้เธอออกนอกประเทศด้วยตัวของ เธอเอง เพราะรัฐบาลจะอา้ งเหตุผลนานาประการกดี กนั ไมใ่ หเ้ ธอกลบั เข้า ประเทศ ซง่ึ ไมม่ ใี ครรู้วา่ หนนี้รฐั บาลจะท�ำ เช่นน้นั หรอื ไม่ แตเ่ ธอเลอื กทจี่ ะ เส่ียงเน่ืองจากเช่ือม่ันว่าหนึ่งปีท่ีผ่านมาเธอได้รับแรงสนับสนุนอย่างมหาศาล จากคนพม่าและนานาชาติจนยากที่รัฐบาลทหารจะกล้าทำ�อะไรท่ีเส่ียงต่อ การถกู ควำ�่ บาตรแบบน้นั ประเทศแรกทเ่ี ธอเยือนคอื บา้ นใกลเ้ รือนเคียงอยา่ ง ประเทศไทย ภาพที่เธอเดินทางไปเย่ียมแรงงานพม่าท่ีจังหวัดสมุทรสาครยืนยัน ถงึ ความนิยมในตวั เธอ ชาวพมา่ แม้จะอยู่นอกประเทศก็ยังให้การสนบั สนนุ เธอกลา่ วปราศรยั และยืนยนั ทีจ่ ะใหค้ วามชว่ ยเหลอื พีน่ อ้ งชาวพมา่ แต่ก็ยัง ถกู ต้งั ค�ำ ถามอยูด่ ีว่าในเม่อื เธอไมม่ ตี �ำ แหน่งในรฐั บาลพมา่ แล้วเธอจะทำ� อะไรได้ คำ�สญั ญาทใี่ หไ้ วจ้ ะไม่มที างเปน็ จรงิ ตราบใดทีเ่ ธอยงั ไมม่ ีอ�ำ นาจทแ่ี ท้ จริง ซง่ึ กต็ ้องเรม่ิ ตน้ จากการที่เข้าไปน่ังในสภาเสียกอ่ น กับประเทศไทยเองก็ยังถูกต้ังคำ�ถามถงึ ความสัมพันธก์ ับซจู ี ในชว่ ง ทเี่ ธอตกระกำ�ล�ำ บาก ประเทศไทยกไ็ ม่ไดย้ ื่นมอื เข้ามาช่วยเหลอื หรอื แสดง มิตรจติ รมิตรใจแกเ่ ธอ ซ้�ำ ยงั สานสัมพันธก์ ับรฐั บาลทหารอย่างแนบแนน่ เสยี อีก เชน่ ในยคุ รัฐบาลของ พลเอกชาตชิ าย ชุณหะวณั มีการเจรจาการค้าและ การลงทุนมูลคา่ มหาศาลตามนโยบายเปล่ียนสนามรบเป็นสนามการค้า ดา้ น การทหารและการเมอื ง ไทยก็ดจู ะมีสัมพนั ธอ์ ันดีทั้งในนามรัฐตอ่ รฐั หรือใน นามส่วนบุคคลท่ียังคลุมเครือเร่อื งผลประโยชนบ์ างอยา่ ง พลเอกชวลติ ยง ใจยุทธ ผู้บญั ชาการทหารบกและรกั ษาการผบู้ ญั ชาการทหารสูงสุดในขณะ ๒๑๖

ประวัตศิ าสตร์จานเดียว น้ัน เดินทางไปเยอื นพม่าในปี พ.ศ. ๒๕๓๑ หลงั เหตกุ ารณ์ “๘๘๘๘” ไมน่ าน นัก คล้ายกบั จะบอกเปน็ นยั วา่ ไทยยงั ใหก้ ารยอมรบั รัฐบาลทหาร SLORC ที่ แมผ้ วิ เผินอาจดูเหมือนเป็นภาระกิจของกองทัพ แตน่ า่ แปลกที่หลงั จากนั้น นักการเมืองและนักลงทุนชาวไทยหลายรายกลับได้สัมปทานการค้าในพม่า กันถว้ นหน้า ถดั มาอกี สองปี คือในปี พ.ศ. ๒๕๓๓ กอ่ นการเลอื กตัง้ ท่ัวไปในพมา่ พลเอกชวลติ ยงใจยทุ ธ ก็เดินทางไปเยือนพม่าอกี รอบ แม้จะเป็นท่ที ราบกัน ดีว่านโยบายของไทยในยุคน้ันมุ่งเน้นในเรื่องการพัฒนาเศรษฐกิจเป็นหลัก แต่กช็ วนให้สงสัยถงึ ความสมั พนั ธ์ลึกซ้งึ ของรัฐบาลทัง้ สองฝา่ ยไม่ไดอ้ ยดู่ ี ใน ขณะท่ีนานาชาติรุมประนามหรือถึงขั้นคว่ำ�บาตรพม่าจากการกระทำ�ของ รัฐบาลทหาร SLORC หลงั สิน้ ยคุ ของรัฐบาลพลเอกชาตาย ชณุ หะวณั ไทยกบั พม่าก็ยังคง สัมพันธ์อันดีตามหลักการของอาเซียนที่จะไม่แทรกแซงกิจการภายในของ ประเทศอนื่ แตท่ ั้งท่ีใครตอ่ ใครต่างแสดงความไม่เหน็ ดว้ ยกบั พฤตกิ รรมของ รัฐบาลทหาร ไทยกลับมัวแตส่ นใจท�ำ การคา้ หน้าตาเฉย จงึ ไมแ่ ปลกที่ซจู จี ะ ไม่ค่อยสบอารมณ์นักกับท่าทีของไทยที่ปฏิบัติต่อเธอหลังจากที่เธอกลาย เป็นคนสำ�คญั ของโลกไปแลว้ ในภายหลงั ทำ�นองว่าถ้าฉนั ยงั ถกู กักบรเิ วณ ไทยก็คงไม่แสดงความสนใจมากขนาดนใี้ ชไ่ หม กับคนไทยเองก็ต้องยอมรับว่าส่วนใหญ่ยังคงมองชาวพม่าด้วย ความรูส้ กึ ท่ีดแู คลน ชาวพม่าจำ�นวนมากอพยพเขา้ มาทำ�งานในประเทศไทย เหตุผลส่วนใหญห่ นไี มพ่ ้นเรอื่ งรายได้ที่ดกี วา่ ท�ำ งานในพมา่ แรงงานชาวพมา่ ท�ำ งานทุกอย่างท่ีคนไทยไม่ทำ� แต่โดยสว่ นใหญก่ ลับไดร้ บั การปฏบิ ตั ิอยา่ งไม่ คอ่ ยเปน็ ธรรมนกั ด้วยเหตผุ ลทีว่ า่ เพราะพวกเขาเปน็ แรงงานผิดกฎหมาย จึง กลายเปน็ ขอ้ ต่อรองทถี่ กู เอาเปรียบจากนายจา้ ง แม้วา่ จะไม่ใชท่ ง้ั หมดทุกคน ที่ถูกกระทำ�เช่นน้ี แต่ในความรสู้ กึ ของคนพมา่ ก็เห็นวา่ ไมค่ อ่ ยจะเป็นธรรม ๒๑๗

ประวตั ศิ าสตร์จานเดยี ว เทา่ ไหร่นกั และก็ต้องยอมรบั ขอ้ เสนออยา่ งหลกี เลย่ี งไม่ได้ ซูจรี ้ดู ีวา่ ชาวพมา่ ในไทยมพี ลงั มากแค่ไหน แมจ้ ะไมใ่ ชก่ บั ไทยแต่ เพือ่ การเปลย่ี นแปลงพมา่ แล้วพวกเขามีคา่ มหาศาล จ�ำ นวนชาวพมา่ ที่ ข้ึนทะเบียนอยา่ งถกู กฎหมายมีอยรู่ าว ๘ แสนคน ส่วนท่ีท�ำ งานอยา่ งผิด กฎหมายมอี กี เท่าไหร่กไ็ มท่ ราบได้ รวมๆ แลว้ มีคนพมา่ ทำ�งานในไทยไม่น่า จะต่�ำ กวา่ ๒ ลา้ นคน ชาวพม่าเหล่าน้ใี หก้ ารสนับสนุนซูจเี พราะเหน็ วา่ ชวี ิต ท่ีลำ�บากของพวกเขาเป็นผลมาจากการบริหารประเทศของรัฐบาลทหาร นอกจากซูจแี ลว้ กไ็ ม่มใี ครจะเปน็ ความหวังให้พวกเขาไดอ้ ีก เป็นความเชอื่ เดยี วกบั ที่คนพมา่ ในประเทศพมา่ คดิ ภาพการแหแ่ หนมาต้อนรับเปลง่ เสยี ง เชียร์ “เมซ”ู (หมายถึง แม่ซ)ู ดงั ก้องมาจากทุกท่ีทีเ่ ธอเดินทางไปถึง เป็นค�ำ ตอบที่ชัดเจนวา่ ท�ำ ไมเธอถงึ ใหค้ วามส�ำ คัญกับพวกเขาเหล่านม้ี ากมายนัก ทงั้ ท่ีเธอยงั ไมไ่ ดเ้ ขา้ ไปนงั่ ในสภาเสียด้วยซำ้� ซูจีปราศรัยให้กำ�ลังใจและสัญญาว่าจะสร้างชีวิตท่ีดีข้ึนให้แก่พวก เขา แนน่ อนวา่ ตอ้ งไม่ใชใ่ นประเทศไทย แต่เป็นทีพ่ มา่ บา้ นเกดิ ชาวพม่าต่าง พดู เป็นเสยี งเดียวกันวา่ หากที่พมา่ มีงานใหเ้ ขาท�ำ ดว้ ยรายได้ทด่ี กี วา่ ทเี่ ปน็ อยู่ พวกเขาก็เลือกที่จะกลบั ประเทศมากกว่าจะอยู่เมอื งไทย ซ่ึงโอกาสนน้ั ใช่ วา่ จะเป็นไปไมไ่ ด้ พมา่ เปดิ ประเทศมากข้นึ หลงั จากท่ีประธานาธิบดีเตง็ เสง่ ขึน้ บริหารประเทศ พมา่ เขา้ เปน็ สมาชิกอาเซียน ประชาคมอาเซียนกำ�ลงั จะ มาถงึ ในไม่ช้า นานาชาตติ า่ งเขา้ มาลงทนุ ในพมา่ เหตุผลเหล่านท้ี ำ�ให้พมา่ ตอ้ งการแรงงานจ�ำ นวนมหาศาล เหลอื เพยี งแคเ่ มอ่ื ไหร่ทผ่ี ลตอบแทนจาก การท�ำ งานในประเทศจะคุ้มค่า เม่อื นน้ั แรงงานพม่าในไทยจะพากนั อพยพ กลับประเทศทันที แลว้ ไทยจะรับผลกระทบเต็มๆ ย่ิงหากวา่ ไทยยงั ไมใ่ สใ่ จ กับปัญหาแรงงานพม่ามากพอ เธอก็ข่เู อาไว้เหมอื นกันวา่ อาจจะมีแผนการ ดึงแรงงานพม่าท้ังหมดกลบั ประเทศ ถามว่าสงิ่ ทค่ี าดหวังนเ้ี กดิ ขน้ึ จากฝีมอื ของซูจหี รอื ไม่ ตอบไดเ้ ลย ๒๑๘

ประวตั ิศาสตรจ์ านเดยี ว วา่ ไม่ การขู่ของเธอสามารถทำ�ได้จรงิ หรอื ไม่ ก็ตอบไดอ้ ีกวา่ ไม่ แม้เธอจะมี บทบาทท่ีนานาชาตใิ หก้ ารยอมรบั แต่เธอยังไม่มีอำ�นาจใดๆ ในการบริหาร ประเทศ แม้การเลอื กตั้งซอ่ มในเดอื นเมษายน พ.ศ. ๒๕๕๕ พรรค NLD ของเธอจะกวาดทนี่ ั่งไปเกอื บทง้ั หมด และเธอเองกไ็ ด้เกา้ อ้นี งั่ ในสภา แต่ จำ�นวน สส. ในสภาของพรรค NLD ไมว่ า่ จะมเี ท่าไหรก่ เ็ ปน็ ได้เพยี งแคฝ่ ่าย ค้านเทา่ น้นั หรอื จะพูดใหช้ ัดเจนคอื ต่อให้พรรค NLD จะชนะการเลอื กตง้ั สัก ก่คี รัง้ กไ็ มม่ ที างทจี่ ะข้ึนมาบริหารประเทศได้เดด็ ขาด ตราบใดทกี่ องทัพยงั คง กมุ อ�ำ นาจท้งั หมดไวใ้ นมอื แลว้ ซูจแี สดงบทบาทท่เี สมือนเปน็ ตัวแทนของพม่าไปเพ่อื อะไร ******************** หลังจากการเยอื นประเทศไทยเป็นแหง่ แรกในปี พ.ศ. ๒๕๕๕ จากนัน้ จึงตระเวนไปเยือนประเทศต่างๆ ในยุโรป เริ่มจากสวติ เซอรแ์ ลนด์ ไอร์แลนด์ องั กฤษ ฝร่งั เศส ฯลฯ และไปรบั รางวลั โนเบลย้อนหลังทีป่ ระเทศ นอรเ์ วย์ ท่ีนเ่ี ธอไดข้ ึ้นกลา่ วสนุ ทรพจน์ทีจ่ ับใจผฟู้ งั ทั่วโลก เธอกลา่ วว่ารางวัล โนเบลช่วยทำ�ให้เธอกลับมามีตัวตนอีกครั้งหน่ึงหลังจากถูกกักบริเวณอยู่นาน หลายปี และรางวัลนไี้ ดส้ ะทอ้ นให้เห็นถงึ ความสนใจของผ้คู นทัว่ โลกตอ่ ความ พยายามต่อสเู้ พือ่ ประชาธิปไตย และทำ�ใหเ้ ธอรูส้ ึกวา่ โลกยังไมล่ ืมพม่า ซูจีเดินสายรบั รางวลั และแสดงปาฐกถาอยา่ งต่อเนอ่ื งในยโุ รป เธอ ได้รบั การต้อนรบั อย่างดจี ากผู้น�ำ นานชาติ รวมถงึ ชาวพมา่ จำ�นวนไมน่ อ้ ยที่ เดินทางไปศกึ ษาต่อ ท�ำ งาน ล้ีภัย หรืออพยพไปตั้งรกรากถาวรในยโุ รป เธอ ยังคงแสดงบทบาทของสตรีผู้เข้มแข็งยึดมั่นในอุดมการณ์ประชาธิปไตยและ สทิ ธคิ วามเท่าเทยี มของมนุษย์ ขณะท่ซี จู ีเดินสายอยูใ่ นยุโรป ทพ่ี ม่าก็เกิดเหตุการณจ์ ลาจลข้นึ ใน ๒๑๙

ประวตั ศิ าสตร์จานเดียว รัฐยะไข่ ความรุนแรงเกิดข้นึ เมื่อชาวยะไขน่ ับถอื พุทธอา้ งวา่ ชาวโรฮิงยาท่ี นบั ถอื มสุ ลมิ ก่อเหตขุ ่มขืนแล้วฆา่ หญงิ ชาวชาวยะไข่ จนเกดิ การแกแ้ ค้นและ ลามปามกลายเป็นจลาจลระหว่างชนสองเชอื้ ชาติ บานปลายจนมผี ู้เสียชวี ติ จำ�นวนนบั รอ้ ย บาดเจบ็ นบั ไม่ถว้ น บา้ นเรอื นและสถานที่ราชการเสียหาย จนรฐั บาลตอ้ งประกาศสภาวะฉุกเฉิน เปน็ ธรรมดาที่มีคนรักกย็ อ่ มมีคนชงั สถานการณ์ความรุนแรงในยะ ไขถ่ กู นำ�มาเชื่อมโยงถึงตัวซูจอี ยา่ งหลีกเล่ียงไม่ได้ มีการตง้ั คำ�ถามถงึ แนวคดิ หรอื แผนการในการจัดการกับปญั หาชนกลมุ่ น้อย เน่ืองจากกอ่ นหน้านไ้ี ม่ นานเธอได้ประกาศตัวชัดเจนว่าพร้อมที่จะข้ึนเป็นผู้นำ�ของประเทศพม่า สถานการณ์นี้จึงเป็นบททดสอบที่คนพม่าจับตามองว่าถ้าเธอข้ึนมาบริหาร ประเทศ เธอจะจัดการอยา่ งไร คนทร่ี กั เธอมองว่าปญั หาน้ียากทจี่ ะแกไ้ ขได้ในเรว็ วัน ขนาดรัฐบาล ทหารปกครองมายาวนาน ใช้ทัง้ พระเดชและพระคณุ ยงั จดั การไม่ได้ ฝ่าย ท่ีไม่ชอบเธอก็โจมตีว่าเธอทำ�ได้เพียงสร้างภาพแต่ปราศจากวิสัยทัศน์หรือ นโยบายท่ีเปน็ ไปได้ และยำ้�จดุ ออ่ นของเธอท่ไี มม่ ปี ระสบการณก์ ารบรหิ าร ประเทศ เอาแค่เรื่องชนกลุ่มน้อยโรฮิงยาน่ีก็นับว่าเป็นโจทย์ที่ยากมาก สำ�หรับซูจี จะเออ้ื นเอ่ยสนบั สนนุ หรือโจมตีฝา่ ยใดฝ่ายหนง่ึ ก็ไมไ่ ด้ แต่จะ ปิดปากเงียบก็จะถูกมองว่าไม่สนใจชนกลุ่มน้อยท้ังท่ีตัวเองพูดเสมอเรื่อง ความเสมอภาค เธอจงึ เลือกที่จะแสดงความเหน็ แบบกลางๆ คือต่อต้าน ความรุนแรงและขอใหใ้ ช้สันติวิธใี นการแกไ้ ขปัญหา ซ่งึ ฟงั ดูแสนจะเลอ่ื นลอย แตส่ ถานการณใ์ นขณะน้นั คงไมม่ ีค�ำ ตอบใดจะดมี ากไปกวา่ นี้อกี แลว้ ดงั นนั้ ในชว่ งท่ีสถานการณ์ยังไม่สงบดี ซจู ีจงึ ไดร้ บั ผลกระทบไมน่ อ้ ย ฝ่ายชาวมุสลิมหรืออาจจะรวมถึงชนกลุ่มน้อยบางส่วนจึงแสดงความไม่พอใจ ท่ีเธอไมเ่ ลือกทจี่ ะสนับสนุนฝา่ ยตน โดยเฉพาะบรรดานกั สทิ ธิมนษุ ยชนทั้ง ๒๒๐

ประวัติศาสตรจ์ านเดยี ว หลายต่างประหลาดใจที่เธอไม่ได้แสดงความเห็นใจต่อชะตากรรมของชาวโร ฮงิ ยาเทา่ ทค่ี วร มกี ารวิจารณ์วา่ เธอกำ�ลังปกปอ้ งชาวพทุ ธซ่ึงเปน็ คนส่วนใหญ่ ของพมา่ และเป็นฐานเสียงสำ�คัญของเธอ จริงอย่ทู ี่เธอไม่ได้อยูใ่ นฐานะท่จี ะ ทำ�อะไรได้แต่ต้องไม่ลืมว่าคร้ังหน่ึงเธอเองนั่นแหละท่ีเคยเรียกร้องและยก เร่อื งสทิ ธมิ นุษยชนเป็นประเด็นหลักในการต่อต้านรฐั บาล ไม่เพียงเฉพาะเรอื่ งชาวโรฮงิ ยาเท่าน้นั หากพิจารณาทา่ ทขี องเธอ ภายหลงั จากได้รบั อสิ รภาพจะเหน็ ว่าเธอลดการเผชญิ หน้าลงไปมาก ยิ่ง หลังจากทเี่ ธอได้เขา้ ไปนงั่ ในสภาแมจ้ ะในฐานะเสยี งขา้ งน้อยกต็ าม ซจู มี ี ท่าทีประนีประนอมข้ึน หลายหนทเ่ี ธอเอย่ ปากเหน็ ดว้ ยกับนโยบายบาง ประการของรฐั บาลทหาร และยิ่งเมื่อเธอให้สมั ภาษณ์วา่ เธอรกั กองทัพ เพราะน่ีคือกองทัพที่พ่อของเธอสร้างข้นึ ยิ่งกอ่ ให้เกดิ ความรสู้ ึกขดั แยง้ และ สบั สน เพราะท่เี ธอถูกกักบริเวณยาวนานกวา่ ยสี่ บิ ปี การต้องพลดั พรากจาก ครอบครัว กม็ ใิ ชเ่ พราะกองทพั นห้ี รอกหรอื หากมาพจิ ารณากันใหมอ่ กี ทีกต็ อ้ งเหน็ ใจซจู ีเหมือนกนั ขณะทเี่ ธอ ถกู กักบรเิ วณ เธอสวมบทบาทวรี สตรผี ูต้ ่อสู้เพือ่ ประชาธิปไตย เธอค้านทุก อย่างที่มาจากรัฐบาลทหาร แน่นอนว่ารฐั บาลทหารเองกม็ พี ฤติกรรมทีช่ วน ให้ค้านอยู่ทั้งจากการกุมอำ�นาจเบ็ดเสร็จและการละเมิดสิทธิมนุษยชนขั้น รนุ แรง แตห่ ลงั จากท่ีนายพลเต็งเส่งข้นึ เปน็ ผนู้ ำ� เขาปรับเปลย่ี นนโยบาย ใหม่ มกี ารวางแผนเพ่ือปูทางประเทศสกู่ ารเปน็ ประชาธิปไตย ปลอ่ ยเธอเป็น อสิ ระ ปลอ่ ยนักโทษการเมอื ง พัฒนาประเทศไปสู่การเป็นอารยะตามแบบ สากล การค้าและความสัมพันธก์ บั นานชาตเิ ร่ิมไปได้ดี ฯลฯ เหล่านมี้ ผี ลงาน แสดงใหเ้ ห็นเป็นรปู ธรรม เมือ่ เป็นเชน่ นแ้ี ล้วจะให้เธอค้านเรือ่ งอะไรอีก หาก ยงั ดอื้ ดนั คา้ นหัวชนฝาแบบไมม่ ีเหตผุ ล เธอเองนนั่ ล่ะจะเปน็ ฝ่ายตกที่นั่ง ล�ำ บากเสยี เอง ส่ิงทเี่ ธอท�ำ ไดค้ อื การประนีประนอม เธอจะดงึ ดนั ค้านทกุ อยา่ งแบบ ๒๒๑

ประวัตศิ าสตรจ์ านเดยี ว เดมิ ไมไ่ ด้อีกตอ่ ไป มเี สยี งวจิ ารณ์ว่าเธอกลายเป็น “นักการเมอื ง” เตม็ ตัวไป เสยี แล้ว อุดมการณ์บางอย่างอาจตอ้ งเกบ็ ใสล่ นิ้ ชักไว้ก่อน ทำ�ให้เธออาจ ตอ้ งสญู เสยี งเสียงสนบั สนนุ บางสว่ นไปบา้ ง ภาพของคนทตี่ ่อตา้ นและไม่ เหน็ ดว้ ยกบั เธอไดเ้ กดิ ข้ึนท้งั ทเ่ี มอ่ื กอ่ นไม่มที างจะได้เห็น เธอได้รบั เสียงโห่ ฮาและประท้วงจากชาวบ้านแห่งหนึ่งที่ถูกเวนคืนท่ีดินจากโครงการทำ�เหมือง ทองแดงซง่ึ เป็นผลประโยชน์รว่ มกนั ของพม่ากับจนี ชาวบา้ นท่ีนั่นรสู้ ึกผดิ หวัง กับคนท่ีครั้งหนึ่งพวกเขานับถือเทิดทูนและคิดว่าจะช่วยเป็นปากเป็นเสียงให้ พวกเขาได้ แตซ่ ูจีกลับแสดงความเหน็ ด้วยกบั โครงการโดยเชอ่ื ว่ามปี ระโยชน์ ตอ่ ประชาชนสว่ นใหญ่ ตรงกันข้ามกับรัฐบาลทหารที่ปรับภาพลักษณ์ใหม่จนดูดีในสายตา ชาวโลก การใชก้ �ำ ลังลดน้อยลงจนแทบไม่มใี หเ้ หน็ เวน้ เพียงแต่บางกรณที ี่ จ�ำ เปน็ ต้องใชค้ วามรุนแรงเชน่ กรณจี ลาจลในรัฐยะไข่ ชีวิตของประชาชนชาว พมา่ ก็สงบสุขกว่าเม่ือกอ่ น การท�ำ มาค้าขายไปได้สวย ตา่ งชาตเิ ขา้ มาลงทนุ มากขึน้ เกดิ รายไดห้ มุนเวียนในประเทศมากขนึ้ เม่อื ชวี ิตความเปน็ อยู่ดขี นึ้ เช่นนี้ แลว้ ทำ�ไมชาวพมา่ จะต้องลุกข้นึ มาตอ่ ตา้ นหรือประท้วงให้เสยี่ งตอ่ อันตรายอกี ใชว่ า่ รฐั บาลทหารจะเพิง่ มี เขากอ็ ยูก่ นั มาเช่นนกี้ วา่ ครง่ึ ศตวรรษ แลว้ ใครจะขน้ึ มาเป็นรัฐบาลกช็ า่ ง ถา้ ท้องอมิ่ ก็ถือว่าโอเคแลว้ ชาวพม่าต้องการอะไรอกี หากไปเยอื นพมา่ ตอนน้เี ราจะได้เหน็ ส่งิ ท่ตี ่างไปจากท่ีเราเคยวาดภาพไว้ ชาวพม่าแทบไมต่ า่ งจากคนไทย พวกเขามี สมารท์ โฟนใช้ พวกเขามีอนิ เทอรเ์ น็ตใช้ พวกเขามีหนงั สอื พมิ พ์อ่าน พวกเขา มเี พลงร็อค พวกเขามีศนู ย์การค้า พวกเขามโี รงภาพยนตร์ ฯลฯ แม้ความทัน สมัยอาจจะยังไม่เทียบเทา่ แต่ก็ไมใ่ ช่ว่าวนั น้ันจะไมม่ าถึง ในทางการเมอื ง พรรค USDP ซ่ึงเปน็ พรรครฐั บาลถึงกับยนิ ดเี ปดิ โต๊ะเจรจาเพือ่ แก้รัฐธรรมนญู ปี ค.ศ. ๒๐๐๘ เพื่อขจัดข้อกำ�หนดทส่ี ร้าง ความได้เปรียบเสียเปรียบแก่พรรคการเมืองในประเทศในการเลือกต้ังท่ัวไป ๒๒๒

ประวตั ิศาสตรจ์ านเดยี ว และโดยเฉพาะข้อกำ�หนดท่ีปิดโอกาสในการขึ้นดำ�รงตำ�แหน่งทางการเมือง ของซจู ี ซจู ีจึงจำ�เปน็ ตอ้ งปรับเปลยี่ นท่าทแี ละบทบาทการแสดง เธอประกาศ วา่ พรอ้ มจะเปน็ ผู้นำ�ประเทศในการเลอื กต้ังท่ัวไปในปี พ.ศ. ๒๕๕๘ เธอต้อง ใชช้ ว่ งเวลาทเ่ี หลอื แสดงใหเ้ ห็นวา่ มีศกั ยภาพพอทีจ่ ะทำ�ได้ เธอจ�ำ เปน็ ตอ้ ง แสดงใหเ้ หน็ ภาพรา่ งทเ่ี ปน็ ไปได้จรงิ แม้มีความเป็นไปไดว้ า่ พรรค NLD อาจ ชนะการเลอื กตัง้ แตก่ เ็ ป็นไปไดอ้ กี เช่นกนั ทีเ่ ส้นทางนนั้ อาจได้มายากล�ำ บาก มากข้นึ มีเสียงกระซบิ แวว่ วา่ สหรฐั อเมริกาให้การสนบั สนุนเธอ แตก่ ารเมือง คือความไม่แน่นอน มิตรแทก้ บั ศตั รูถาวรไม่มีในวงการเมอื ง การเข้าเป็น พรรคร่วมรฐั บาลใชว่ า่ จะเป็นไปไมไ่ ด้ ในเมือ่ โอกาสการจัดตั้งรัฐบาลแทบ มองไม่เหน็ ******************** หากไมม่ องในมุมการเมือง พม่าก�ำ ลังเปน็ ของสดใหม่ทช่ี วนใหเ้ ขา้ ไป ลงทุน แม้ตอนน้ีจะยงไมพ่ ัฒนาถงึ ขีดสดุ แต่จงั หวะของการพฒั นาประเทศ น้นั น่าสนใจ จริงอยู่ทีป่ ระชาชนพมา่ ยังไม่ถึงกับอยกู่ ันอยา่ งสขุ สบาย แตก่ ็ นับว่าดีกว่าเมือ่ กอ่ นหลายเท่า การลงทุนในประเทศทม่ี มี ากขนึ้ สง่ ผลใหต้ ลาด แรงงานในประเทศคกึ คัก รายไดจ้ าการธุรกิจท่องเทีย่ วก็บมู อย่างมากในชว่ ง สิบปีหลัง มีการวิเคราะห์กันว่าพม่ากำ�ลังจะกลับมาเป็นมหาอำ�นาจในภูมิภาค นอ้ี กี คร้งั เหมือนสมัยพระเจ้าอนุรุทธหรือพระเจ้าบุเรงนองนน่ั เลย เหตเุ พราะ ประเทศใกลเ้ คยี งกำ�ลังอยใู่ นขาลง สง่ิ ย่ัวยวนนักลงทนุ ต่างชาตมิ ไี มเ่ ทา่ พม่า คูแ่ ข่งใกล้ชดิ อย่างประเทศไทยยงิ่ ก�ำ ลังงอ่ นแง่น ท้ังสภาพเศรษฐกจิ การเมอื ง สงั คม ล้วนแต่ดง่ิ ลงเหว ภาพสวยๆ ท่ีเหน็ นัน้ ไม่จีรงั เอาแคก่ ารปะทะกนั ของ ๒๒๓

ประวัตศิ าสตรจ์ านเดยี ว กลุ่มการเมืองก็ชวนใหว้ ุ่นวายจนอยากจะหนีไปเสียไกลๆ ขณะทพ่ี มา่ แมจ้ ะ ถูกประนามว่าเป็นรฐั บาลท่ีไม่เป็นประชาธิปไตย แตเ่ สถยี รภาพกลบั มนั่ คง กว่ากนั เยอะ เทียบกนั แคพ่ ม่ากับไทยก็ชวนใหค้ ดิ กันแล้ว ขณะทก่ี �ำ ลงั เร่งรดั ให้ ประชาชนในประเทศตระหนักถึงความสำ�คัญของการรวมเป็นประชาคม อาเซยี น เปอร์เซนตข์ องคนไทยทีใ่ ช้ภาษาองั กฤษต�่ำ พอๆ กบั พม่า แต่นับ ในกลุ่มอาเซยี นด้วยกัน คนพมา่ ฟังและพดู ภาษาไทยได้ แตค่ นไทยไมร่ ้เู ร่อื ง ภาษาพม่าสกั นิด ปัญหาท่ีรฐั บาลทหารพมา่ ตอ้ งแก้ไขมเี พียงไม่กขี่ อ้ หน่ึงคอื การปฏริ ูป ประเทศไปส่ปู ระชาธปิ ไตย สองคือปัญหาชนกล่มุ นอ้ ย สองปญั หาเรอ้ื รงั นี้ หากพมา่ แกไ้ ขได้สำ�เร็จ พวกเขาจะกแ็ ทบจะโบยบนิ ได้เลย ผ้ทู รี่ บั ค�ำ ชื่นชมไป แบบเต็มๆ เห็นจะไมพ่ น้ ประธานาธบิ ดีเต็งเสง่ เขามบี ทบาทส�ำ คญั ในกองทัพ จนกา้ วขึน้ มามีบทบาทในวงการเมือง ข้นึ ดำ�รงต�ำ แหนง่ นายกรัฐมนตรีในปี พ.ศ. ๒๕๕๐ จากนน้ั จึงลาออกจากกองทัพเพ่อื ตัง้ พรรคการเมืองคือ พรรค USDP ซึง่ แมจ้ ะเป็นทีท่ ราบกันดีวา่ เปน็ พรรคการเมืองท่ีมีกองทัพหนุนหลัง แตเ่ ต็งเสง่ กลบั มวี ิสยั ทัศน์และมแี นวคิดในการบริหารทที่ ันยุคสมัย เข้ากา้ วข้ึน ด�ำ รงตำ�แหน่งประธานาธดิ ีคนแรกของพมา่ จากการเลือกตง้ั ทั่วไปในปี พ.ศ. ๒๕๕๓ กลายเปน็ ผนู้ ำ�พลเรอื นคนแรกของพมา่ ในรอบกว่าคร่งึ ศตวรรษ บทบาทการเป็นผู้นำ�ประเทศของเต็งเส่งแตกต่างจากผู้นำ�คนก่อนๆ ของพมา่ อย่างส้นิ เชงิ ในยคุ ของเขาแทบจะไมม่ ีการใชค้ วามรนุ แรงหากไมจ่ �ำ เป็นจริงๆ ทหารเปลยี่ นบทบาทมาเป็นทหารอาชีพมากขึน้ ทหารทเี่ ป็นฝ่าย การเมืองก็ทำ�หนา้ ทข่ี องตัวเองไปในสภาพทก่ี ันเกา้ อไ้ี ว้ให้อยู่แลว้ ร้อยละ ๒๕ เราไม่อาจรู้ความจริงได้ว่าอำ�นาจการบริหารประเทศโดยแท้จริงน้ันอยู่ท่ีตัว เตง็ เส่งเพียงผูเ้ ดยี วหรือกล่มุ อ�ำ นาจใดกนั แน่ แต่การเลอื กเต็งเสง่ ขน้ึ มาเปน็ ผนู้ �ำ ครงั้ น้ีนบั ว่าเป็นผลส�ำ เรจ็ ของฝ่งั ทหารไม่นอ้ ย เตง็ เส่งนน้ั จัดเป็นนาย ๒๒๔

ประวัตศิ าสตรจ์ านเดยี ว ทหารระดบั หัวกะทิ เมอ่ื หนั มาสวมสทู เลน่ การเมอื งแล้วเขายงั อาศัยบารมี ของดีตนายทหารควบคุมและบัญชาเกมการเมืองได้อย่างมีประสิทธิภาพ รู้จักการประนปี ระนอม และมองทีผ่ ลประโยชน์ของประเทศในอนาคต มากกว่าจะมองใกลเ้ พียงระยะส้นั การโอนออ่ นผ่อนตามซูจีและนานาชาติ คอื ปรากฏการณท์ ีแ่ ทบไม่มที างได้เหน็ ในรัฐบาลชดุ กอ่ น แตผ่ ลของมันกลับ ไปไดส้ วยเกินคาด พม่าทกุ วันนีก้ ลายเป็นแดนสวรรคส์ ำ�หรับนักลงทุนท่วั โลก ทั้งประเทศเสรีหรอื สงั คมนยิ มอยา่ งจีนก็ตามเกยี้ วพม่าไมย่ อมหา่ ง เพราะ แผ่นดินพม่ายังอุดมสมบูรณไ์ ปดว้ ยทรัพยากรอกี มากมายท่รี อการตกั ตวง ไม่ว่าพม่าจะเดินทางไปสู่การเป็นประชาธิปไตยแบบสมบูรณ์ตาม อดุ มคตขิ องชาตติ ะวันตกหรือใครก็ตามทีฝ่ ันเอาไว้หรอื ไม่ ไมว่ ่าอองซาน ซูจี จะก้าวขึ้นมาเปน็ ผ้นู �ำ คนใหม่หรอื ไม่ ไม่วา่ กองทพั จะยงั คงกุมอำ�นาจบริหาร ต่อไปอีกหรอื ไม่ ไมว่ า่ อะไรจะเกิดขน้ึ ในพมา่ ตอ่ ไปนับจากน้ี พม่าจะไม่โดด เดยี่ ว พมา่ จะกา้ วกลับข้นึ มาเป็นมหาอำ�นาจอีกครั้งบนดินแดนสวุ รรณภูมิ ตราบเทา่ ทีย่ งั มีสินทรพั ยใ์ หต้ ักตวงไมร่ สู้ ้นิ ๒๒๕

ประวตั ิศาสตร์จานเดยี ว พระเจ้าอนรุ ทุ ธมหาราช กษัตริยพ์ มา่ พระองค์แรกผรู้ วมแผน่ ดนิ เป็นหนง่ึ เดียว ๒๒๖