✍️©️

ได้ร้เรองเมองปทุมก่อยชุ่มชน ดูภูมพนวดบานขนานหนา เหึนพวกชายผายมอญแต่ก่อนมา ลวนท้กขาเขยนหม่กจา!กพุง ผายท้าวท้าวเกลามวยท้วยท้ะอาด แก่ขยาดอย่ควยว่านงผาถุง ทVงหม1 ผาIฅา\\!เหม1อนทV้!’ง ทงผาน่งนนด็อ่อมลงก!อมฅน เมึอยกเทากาวย่างท้ว่างแวบ เหม่อนพาแลบแลผาดแทบขาดท้ต นหากเหนเบนเด็กแมนเจกจน เจยนจะบนชุ่มซ่ามไปฅามนาง ชาวบานนนบนอเลงโท้เพงพะ ก!ะโถนก!ะทะอ่างโอ่งก!ะ[ถงก!ะถาง เขาวานนอง!องถามไปฅามทาง ว่าบางขวางห!อใน่ขวางพนางมอญ เขาเม่อนหนาว่าไม่!ดูเถิดเจา จงถามเขากนขางหลงทน์งท้อน ไม่ฅอบปากบากหนานาวาจ! ก1า!มมอญมิใช่เบาเหม่อนชาวเมธง — (^ (ะ^ —

ถงบานงวง'วคนแค่พนหนาม ไม่งอนงามเหม่อนแน่งวทิผิวเหล่อง เม่อแลพบหลบพํกครลิกชำเลอง ดูปลอดเปลองเปล่งปลงกำลิงโถม มาลิบนวลหวนให้เหนไม่งว เสยดายผิวพกฅร่ผ่องจะหมองโฉม เพราะเสยรกหน่กหน่วงเพยงทรวงโทรม โกร'จะโลมเล่ยมรสช่วยชดเจอ* ถงโพแคงกิดถงแคงทิแจงจก ไม่ล่มรกรสชาคิฉลาดเหล่อ แม่นลอยพามาเดยวนทิโนเรอ จะฉกเนอนงกลน'ใหชึนใจ ถงเกาะหาดราชกรามรำรามรก เหนนกหกหากินบินไสว เขาถากถางกวางยาวทงลาวไทย ทำนาไร่รานผิกิปลกพกแฟง * รำพันถงหญิงชอาว และมรำพันถงไว้ในนิราศพระประธมดวย -๔๖-

'สุด'ถะเมาะเกาะกวาง^ว่างโว่ง แลตะโล่งลิบเนตรทุกเขตแขวง เห็นควน1ใฟ,ไหม้บาจํบพ้าแดง ฝูงนกแรงร่อนติ'วเท่าถํวดำ โอเช่นนมค่มาดดวย จะชนช่วยชมชิมให็อิมหนำ มายามเยนเหนแต่ของทินองทำ เหลอจะร6าลื้กโฉมประโลมลาน ถงด่านทางบางไทรไขวเฉลว เหนไพร่เลวหลายคนอย่บน^าล ตงก่าตํ้งน์งชกควํกนำตาล คอยว่าขานข่คนลงคนเรอ ไม่เห็นของตองหำมกลามขอ มะละกอกงแห*งแตงมะเขอ ขอล่มสุกจกจิกทงพริกเกลื้อ จนชาวเริอเหลื้อระอาด่าในใจ — นิา) —-

แต่ลำเราเขาไม่คนมาพนด่าน ดูภูมิฐานทิวชถาพฤกษาโ^ว ถงอารามนามอาง'ว้ดบาง1ไทร ฅนไทรไหญ่อย่ทิน์นนองวนทา เทพารกษคํกด่ลิทชิ'ล้ถิฅพ่ม พระเคยอุ้มอณรูท^มอษา ไครน่า'จูบรูปร่างเหม่อนนางพา ช่วยอมพามาไหเถิดจะเชิดชม ถนอมแนบแอบอมน่มน่มนิม ได่แข๎มยมยวนจฅณึท^นม นอนเอนหลงน์งเล่นเยนเยึนลม ชมพนมแนวไม่รำไรราย ดเหยำเรอนเหมอนหนงเขยนเฅยนฅลิบ เหนลิบลิบแลไปจิฅไจหาย เขาปลกผกพกถว,จูงวิวควาย ชม(๒าขบอกแจงตำแหน่งนาม — ๔๘ —

ถงเกาะเกิดเกิด^ดพิพฒนผล อย่าเกิดคนติเฅขนเบนเกิยนหนาม [ห็เกิดลาภราบเรยบเงยบเงยบงาม เหมอนหนงนามเกาะเกิดประฟรรูเทรง ถงเกาะพระไม่เห็นพระปะแค่เกา ช่างช่อเพราะชอพระ'เ๒ะหลง พระของนองนกนํงมาท2งองค์ ทงพระ^งฆเกาะพระมาประชุม ขอคณพระอนเคราะห็ทงเกาะพระ ไห็เบดปะฅรทองด์ก^องขม คงจะมพิบามาชุมนม ฉะอ๎อนอมแอมอราเบนอาจิณ ถงเกาะเรยงเคยงคลองเบน^องแสิ่ก บาละแวกวิงราชประพาณึนชุ ไดนางห็ามงามพรอมช่อหม่อมอิน 0 1* จงคงถนทเพราะเข้นาะนาม — ลิ่ —

I หวิงถ-วิ'ถอินนองถะอองเอิยม แ^นฟงิยมงามพรอมเหม่อนหม่อมหาม จะหาย^อก^าหพยายาม กงจะงามพโ]ฅรพรอมเหม่อนหม่อมอิน อาถยนองฅรองฅร์กรำ'ถกถง หวิงจะพิงผูกจิฅกิดถวิต เว'ดาเยนเห็่นนก'วิหคบิน ไปพิถินทำรงประนํงนอน บางแนบค่ชูกอเขาซอแซ เ^ยงจอแจโจนจบ^ลบ^ถอน บางกถอเกถาเฃํ้าเคยงประเอยงอร เอาปาก!ม่อนบกปกกกฅระกอง พิไรกู่อยู่เปถิยวฅ์วเดยวโดด ไม่เฅั้นโถดแถเหงาเหมอนเฅํรํ้าหมอง ถูกนอยนอยกอยแน่ชะแงมอง เหมอนอกนองฅาบ,\"นอยกถอยฤพิย * นายตาบ ลูกชายอกคนหนงของท่านสุนทรภ่ กนละแม่กับสามเณรพต — ๕๐ —

มาตามฅิดบิดากำ,พรำแม่ ข้ดจะแตเหต็ยวหาทิอาฅ์ย เหนถูกนกอกน*ยิงนหมอง1ใจ ทิฝากไขฝากผไน่มิเตย ถงเกาะเรยนเรยนริกนหนํกอก แข้น,วิตกเฅ็่มตรองเจยวน์องเอ๋ย เมิอเรยนกนจนจบถงกบเกย ไม่ยากเตยเริยนได้ดงใจจง แต่เรยนริกริกนํกกม่กหน่าย ริกตะม่ายมิได้ชมท้มประ^งก ยิงริกมากพากเพยรยิงเวยนวง ม่แต่หตงตมตวงแทบทรวงโทรม มาถงวดพนงเชงเทงถนด ว่าเบนวดเจาพาพระกาตโหม มนํงก่อย่อมมเบนชุมโกม ตอยโพยมเยิยมพานภาตย — ^ 6) —

มคำตาท่าน1าคูฉํ่าชน ร่มระ,รั้นรกขาน่าอาค้ย บิดาพร่าราเต่า'ใหเท่า'ใจ ว่าพระใหญ่อย่างเยิยงทิเธืยงทาย ถาบิ'านฌื้องเกองเขญ1จะเบนเหค กอาเฒพํงหลุดทรด^ตาย แมนพาราผาลุก^นก^บาย พระบิกฅร่พรายเพราพรมดอมองด แค่เจกย่านบิานนนกึน์บิถอ รองเร่ยกชอว่าพระเจำปุนเถากง ดำยบนบานการไดดงใจจง นตององคพทชกณกรณง อนิง'ว่าถาแมน 1กรนำใจบาป จะเขากราบเกรง1จะทํบิฅองกตบหต็ง ฅรงหนาท่า^าชตเบนวนว่ง ดูพตงพตงพลุ่งเชิขวน่าเ^ยวใจ — ๕]^ —

เข^จอดเรอเหน็บิหนาค้าลาวโ) โส์มนํตื้นโ)งไม่เตื้อมทิเตื้อมใท้ ร้นเดินเดิยวเทิยวหาฒาลย จำเพาะไดดอกโศกทิโคกนา กบดอกรกห์กเดิดไดิเจ่ดดอก พอใตื้จอกจดแจงแบ่งบปผา ใ2ห^กล(IนX ม0ง^ท\\งบุนนาก เพ อนยากมา ท่านบิดาดโจกระไร เลย ว่าโค้กริกมกรายท่องพรายพลโ) ถวาย'วโ)เ^ยกถูกแลว่ลูกเอ๋ย แลวห่ม ดอง กรอง งาม เหม่อนฅาม เกย ลลาเลย เลยบฅะพานร้นลานทราย โอรินรินกลินพิกลมาฉนชน ดอกแกวรนเรณูไม่รูหาย หอมจำปาหนาโบ^ถ^าโรชราย ดอก กระจาย แจ่ม กลบดิงจบ เจยน - ๕๓ -

ดูกุฎวหารท้ะอ่านท้ะอาด รกขชาคทุมไข้วเหมอนไม้เขยน คูภมิพนร้นราบดวยปราบเคยน ต่างเดินเวยนอ่กษิณพระชินวร ไดิท้ามรอบชอบชรรมท่านนำน่อง เขำโนหองเหนพระเจาเท่าดิงขร ต่างจดรูปเท่ยนถวายกระจายจร ท่านบิดร,ใดิประทาศ'ว่าชาดิน ท่งรูปชิวฅ์วดำท่งท่าคํกดิ ถวายริกไ1วกบท้ลพระชินท้ร ต่อเม่อไรโกรร0กมาภกด จะยิารรกตอบดำยขอบกุณ แต่หนูกล่นน่นว่าจะหาท้าว ท่เลบยาวโงำไงงเหม่อนโก่งกระท้น ท่งเนอหอมกล่อมเกลยงเท่ยงพิกุล กอดใหอนอ่อนก่ว่าไม่น่าพง &—(&. —

ฉนกํบนองมองแลดูแค่พระ ท้ะชุงก'ว่าฝาผนํง แด่พร'ะเพ'สาเท่าบอมทิลอมวง ตำรวมนงปลงเปล่งเพ่งพินิจ ฅวของหนุดุจวเท่านวพระห์ฅถ โกถนดหนิกนก’จงฅ์กดิตํทชิ พิไรดมราบกราบกม่บ้งคมคิด รำพงพิษ^าน1ใน'ใจ'จินดา ขอเดชะพระกคํลทิปรนนิบก ทิหนุพิดพิ^วาท้พร'ะศาท้นา มาเการพพบพทชปฐิมา เบนมหามหพิจรรยโนตํนดาน ขอผลาอานิ^จงตำเรจ ท้รระเพชญพนหลงใน^ง^าร แมนยิงไปไม่ถงทิพระน็ฤพาน ขอตำราญรากอย่าบฑา — ๔๔ —

จะพากเพ?]รเรยนวิถ่ยแถ'ใครเพท ไหวิเศษแ^นเอกทํ้งเดฃผา แมนร•ก1ไครโหกนนนกรรุณา ชนมายนเท่าเขาพระเมร ขอรุ'ทำคำแปถแกวิมุค เหม้อนพระพทชโ1ฆษามหาเถร มกา'ลงดงมาฆท้ามเณร รจิดเจนแจงจบทงภพไฅร อนิงเถ่าเจานายทิหมายพิง 1 ใหพราบซ็งท้จริฅพิท้มย อย่าหกงลนหินชาติขาดอาถย นำพระทไ)ทู'ถเกลา1ไหย-าวยน . แถวถาพระปฐมาถถาถ่อง เขำโนคถองท้วนพถู* **ค่อยชูชน ชมแค่ไผ่ไม้ทุ่มดูช่มชน หอมระรึนถำดวนรญจวนใจ หมายถงกำลังหวงพิงพระบารมกรมหมนอปสรสุดาเทพ ? ** ปากคลองสวนพลุอยู่ใต้วดพนญเชง -๕๖-

โอยามนมิ1ได้'พบนำยิบสิ่ด มาเชยร(๒ปผานำคาไหบิ ยิงเ^ย'วทรวงง่วงเหงาเศXาฤทย มาเหงอไคบิคบิำคํวคํ้องมํวมอม นิจาเอ๋ยเคยบำรุงผ่านงห่ม เคยอบรมรำกบินไม่^นหอม เหมอนหายยคํหมดรํกมาปลํกปบิอม จนซบผอมผิวคลำระกำใจ จงมาหายาอายุวรรฒนะ คามไดปะบิายแทงแถตงไข เขาลำคตองถ่องเรอมาเหบิอ1ไกบิ ถงวดใหญ่* ชายทุ่งดวงเวง พระเจดยทิยิงอยู่ดคระหง่าน เบนประชานทิวทุ่งดู^งเทิง คนโพไทรไผ่ทุ่มเบนซมเซิง ขํ้นรอบเชิงชนลำงขำงเจดย * วดใหญ่ไชยมงคล — ๕! 0ว) —

เท้ยดายนใาหบิาทรดชำรดราง ใดร'จะท้รำงท้งเกิน1จำเริญท้ร้ ท่านบิดาว่าถงใหใหญ่กว่าน ขหญิงย่านบิานเราเชาบางกอก เขาอมกตอกกลนพระเท้ยอะโข แท่พระเท่าเท้าชิงชำริมท่าโพ ก็่เฅ็มโฅแค่ชาว1วิงเขายงกถื้น ฉ๊นกตํวบาปกราบพระอย่าปะพบ ไม่ขอพบคนโขมดบิโหดหน พอกำคญ่มพ่มพฤกษดคริกคร้น เงาทะมนม่ดพฒัอํบิโพยม พายุฝนอนชการท้ะท่านทง เบนขุนพุงพาส่อกระพอโหม นาท่างชะประเปรยเชยชโถม ท่านจุดโคมขนอารามท่อง(ๆามไป — ๕๘ —

เท1 ยวหลกรกวกวนอย! ูจนดก เหนพ่มพฤกษโพทองทึ่ผ่องใ'^ ฅํกนํ้าผงคริงจอกก0บดอกไม จดเทยนใหญ่อย่างฅำราบูชาเชิญ หว๐ง-^จะปะพระปรอทท1ยอดย(1ะะ\\ง ประนมนงนกราพัน'ล้รรเ^รญ ลำรวมเริยนเทยนอร่ามงามเจริญ จนดกเกินไก่ชินหวนวิญญาณ ทํ้งเทยนดบท้รรพเ^ยงลำเนยงเงยบ เย่นยะเยยบนำคางพร่างพฤกษา เหนแวบวิบต้บถงฅรงนยนา ปรอทมา^บซงนาผงรวง ครนคลำได่ในกลางคนก่ลํนหลด ฅองจํบจดชูปเทยนเวิยนบวง^รวง ประกายพร์กดกเด่นขนเห็่นดวง ดำโคมช่วงโชกิกว่าบรรดาดาว — ๕๔ —

จกิากระจำแเจิวแว่วหว่ดจิงหริดหริง บื้แกำกริงฅรโ]เท้ยงท้าเนยงหนาว ยิงเย็นฉำนำคางสงพร่างพราว พระพายผ่าวพํดไหวทุกโบโพ พอรงแรกแปสกกสินระรินริน โอหอมชนช่อมะกอกดอกโท้น เหมอนอบนำรำผาประท้า เซ ท้ะอนโออารมณระทมทว่ ครํ้นเชำปะพระปรอททิปสอดปล่ง ท่งท้ามองคเอามาไว่ก็่ไพล่หน เชิญพระชาฅราชนาทุกราฅริ อาบวารทิพรท้หมดมสทิน ทิชระพระปรอทเบนปสอดเปล่า ยงดูเสาสายแทงแท้วงถวิส ท่านนอนอ่านสานใหญ่•ฉนได้ยิน ว่ายากินรบ่งามอร่ามเริอง — ๖๐ —

แมนพนห์กจกงอกผมหงอกหาย แก่กลบกกายหนมเนอนํ้นเหล่อเหถอง คะวนออกบอกแจงโนแขวงเมอง ท่านจดเครองครบครบทงจํนทนจวง ก0บหนูกก่น'จนมากบุนนากหนม* ^กสิบท่มเดินมุงออกทุงหลวง ไปคามลายปลายคลองถงหนองพลวง แท่ลวนท้วง'ล้าหร่ายเห่นควายนอน นกว่าผคฆองบ่1องบ่1องโห่ มนผดโผล่พล่งโครมถบโถมถอน เถาท้าหร่ายคลายกลมคะลมบอน ว่าผหลอนหลบพลวํนเว่ยน ท่อเท้ยงรองมองดูจงรแจง เดินแท้วงหาวดิฉวดเฉวยน จนเชํ้าครู่ดูทางไปกลางเคยน ถงบาเกรยนเกรยวแซ่'จอแจ1จริง * มศิษย์ติดตามท่านสนทรภ่มาดวยอึก ๔ คน คือ ะ ๑. กล่น ๒. จน ๓. มาก และ ๔. บุนนาก ๖๑ —

กระจาบ1จิบน์บหมนดูดนดาษ เหมอนฅถาดเห,ตอหเพราะผูหญิง เหมื้อนไกรขขงหงหวงดวยช่วงชิง ชมจริงจริงจิกไจดกระโดดโจน จนฅ์'นไม้,ใบงอกออก1ไม่รอด ดูกรองกรอดเกริยนกรอยกรองกรอยไกริน ตมกระทงริงกระจาบระยาบโยน ฅำมํนไหนหวงกู่กอยดูกน บางกาบแขมแซมริงเหมื้อนดงท้าน ท้อดชำนาญเหนบฝอยเหมื้อนท้ริอยท้น จิกท้ะบดจดแจงท้อดแซงซน เปรยบเหมอนกนช่างท้ะดงรกร์งกรอง โอ้'ว่าอกนกยงมื้ริงอยู่ ไดเกยงกู่กำเชา1ไม่เท้ริาหมอง แมนร่วมเรอนเหมื้อนหนิงนกกกประกอง แต่ท้ำหองหนงกเหนจะเยนใจ — ๖!®!) —

จนพโฌามาถงโบงหอยโข่งคุด มนหมกมดเหมอนเขาแจงแถกงไช เห่นฅากโดดโขดคุ่มกบพุ่มไม่ มทิวไผ่พงรายเหมอนกายแทง ท่านหกกกดฅดทางไปกกางพุ่ง ฅงแต่ร่งไปจนแดดกแผดแท้ง ไดพกเพกเอนนอนพอม่อนแรง ต่ออ่อนแท้งท้ริยาจงคกาไกก แต่แรกดูกร่หนิงจะถงทิ เหมอนถอยหนห่างเหินเดินไม่ไหว เหม่อนเร้องรกชกชิดท้นิท [น มากกบไกกเกรงกระดากท่องกากจูง พอเยนจวนด่วนเดินขนเนินโขด ถงฅากโดดดินพูนเบนมูนท้ง เทิย'วเกยบชมกมเย็นเห่นนกยง เบนฝูงฝูงพ้อนหางทิกกางทราย — ๖๓ —

I ทำกรํดบกหถกเถึ๋ยงเขาเกยงกู คอยแฝงกูดงระบำรำถวาย ทระหวํด'วาดยาฅรเยองชำเลองกราย .เหมอนถะมายหม่อมถะคอนเมอพ้อนรำ โอ้เคยเห็นเล่นงาน'สำราญรน ไ!ด; ้แช่มชื้นเชยชมทิคมขำ มาห่างแหแลล11จิบระบำ เหึนแก่รำแพนนกน่าอกกรม ออกกรูห 111 ร้นขนบินว่อน แฉลบร่อนเรํยงกามกูงามค้ม เหึนเซิงไทรไม่โพกะโกพนม ระรนร่มรกขชาคึดาษเคยร พึกถออกดอกหอมพยอมยอย นกนำยนำยจิกจำเหมอนกบเขยน โนเขกแควนแค้นค้ะอาดดงกวาดเคยน กลิบเลยนลมพำอยู่อกรา — ๖๔ —

สารภทิริมโบสถสาโรชร่วง มผํ้งรวงริงสิงกิงพฤกษา รสเราเสาวกนชสมณฑา ภมราร่อนริองถะอองนวต โอ้บุปผาสารภสาหริริน เบนทิซึนเชยถนอมดวยหอมหวน เหึนมาถาอาถโ]ใจริญจวน เหมอนจะชวนเชษฐานำฅากระเด็่น โอ้ยามนทิฅรงนกรำถกถง มาเหมอนหน่งใจคิฅทิคิดเหน จะกถอเกยงเรยงฅามเมอยามเย็่น เทิยวเถยบเถ่นแถเพลินจำเริญฅา โบสถวิหารฐานบทมยงมมง เชิงผน่งหนาแน่นดวยแม่นผา สงสารสดพุทขรฅนปฏิมา พระคิถาแถดเบนบราณ — บ (^ —

อโบ^ถหมดหถํงกาฝาผนํง พระเจำนํงอยู่แค่องกน่าสงท้าร ดิวยเร้อร้างสรำงสมมานมนาน แค่บูราณเร้องพระเจาฅะเภาพอง มาเทิยวเต่นเหินหินบนดินโขด เดิยวสำโดษดิงสำถไน่มหมอง จงจดช่างสร้างอารามฅามทำนอง ทรงจำถองถายหำถเบนบ็ฎมา รูปพระเจาเท่าพระองคแถวทรงสาป โหิอย่คราบดิกราชพระคำ'ล้นา พอฤๅษสองกเหาะตรงมา ถวายยาอายุวรรฒนะ เชอไม่อยู่รูว่าหถงโนสงสาร ซำใหิทานแท่งยาอ(ๆ'ล้าหะ ใส่ค่มทองรองไวทิโค่พระ ใครพบปะ เบ็ดไดิเอาไปกน — ไว๖ —

ช่วยรางโบโขดเขึอนโหิเหมึ๋เคูนเก่า นามนํนเขาเขยนแจงกิแท่งหิน วดเจาพ้าอากา^นาถนรินทร่ ไดทราบ'ล้น'ล้บท้ายเพราะตายแทง เบนคำรามาแคํเหนอท่านเชอถอ ดูหณึอเ'ล้าะหาอฅก่าหแ'ล้วง มาพบปะจะใคร่ขดก'ล้ดแรง ดวยดนแขึงเขาประมูถดวยปูนเพชร ถง?1วขวานผานพะเนน'ไม่เยินยู่ เหนเหถอริกิจะท่าใหิ'ล้ำเร่จ แคํจะฅ้องถองคำรากาถะเม็ด เผอจะเล้ร่จล้มถวิถไดกินยา พอเยนรอนดอนล้งดูก่งกวาง วิเวก'วางเวงจิฅทุกกิ(ล้า กิงโถดเหถยวเปกิยวใจนยนา เหนแคํพาแฝกแขมขึนแซมแซง * ฟ้เใจว่าคอวดที่เรยกในบดนํ้ว่า วดเขาดิน ตำบลธน อำเภออุทย จง พระนครศรอยุธยา — ไว (ตํ) —

คูกวางขวางวางโวงฅะโล่งถิว ไม่เหึนทวทิท้งเกฅในเขตแขวง ท้ริยนท้นชยาท*องพึาแดง ยิงโรยแรงรอนรอนอ่อนกำล่ง โอ้แสคูท้รยงจะองถํบ มิใคร่ดโ]ดวงไดอาล่ยหล่ง ท้ถดแท้งแฝงรถเขาบดบง เหม่อนจะล่งโอกาด*วยอาสย แต่คนเราเซา1วงทํงทวป มาเร็วรบรางมิฅรพิท้มย ไม่รอรงล่งท้'วาทประหถาดไจ โอ้อาล่ยแถล่บวบวญญาณ ยิงเย้นฉํ่านำคางใหวางเวก เบนหมอกเมฆมดมิดทุกทิท้า แท้นแท้บทองฅองเกบฅะโกนา นกระอาออกนามเมิอยามโซ — '๖๘ —

ท2งหนูกลนจํนมากบนนากนอย ช่วยกำสอยเกบหำไวอำโข พอเคยวฝาดชาติชำค่วฅะโก แค่ยามโซแท้บทองกตองกลิน พิกลฅนผถห่ามอร่ามค่น ครนกินผกพาเลิยนให้เหยนหน ช่างฝาดเผอนเหมอน'จะคายฅำงคายคน ท่งฃมขนแค่นค อโม่ขอกิน ท่านบิดรสอนสงให้ฅงจิฅ โปรดประสิทชิสิกขารำษาสิล Iข์าร่มพระมหาโพชิบนโขดดิน ระรนกลินกถางคนค่อยชินใ1จ เหม่อนกลินกลนจนทนเจอโนเนอหอม แนบสนอมสนิทจิฅพิสมำ ฟมอหมอนอ่อนอุ่นละมุนละไม มาจำไกลกลอยสวาทอนาถนอน — ไว 6 —

โอยามนมิไดเชยเหม่อนเกยชน ทุกกำกนขาดประทินกถินเกสร หอมพกตจุน,ใจอาตโ)วอน พิกุตร่อนร่วงหล่นตงบนทรวง ยิงเสยวเสยวเฉียวฉนพิกตหอม เกยถนอมเสน่หหมายไม่หายหวง Iอดอกแก*วแววพาสดาด'วง มิหล่นร่วงตงมาเตยใคร่เชยชิม เยึนระเร่อยเฉีอยฉีาดำยนำกำง ตงพร่างพร่างพรมพรอยยอยหยิมหยิม ยิงพนเพอนเหม่อนสมรมานอนริม ให้เหงาหงิมง่วงเงยบเ1ซยบสำเนยง เสนาะดิงดิงหร่ดวะหวดแว่ว เสยงแจำแจำดิกกระดินสนนเสยง เสยงหริงหริงกิงไทรเรไรเร่ยง เสยวสำเนยงนอนแตเห็่นแฅ่คาว — (ท)0 —

จนดิกดนรนเร้อยเฉอยเนิอยฉิว หนาวดอกงวงวฅนให้คนหนาว แมนงวงามนามงวเลบนวยาว จะอนราวนวมแนบนงแอบอง ทํงกินายหมายว่ากินยาแลว จะผ่องแข*วพากนเทยวเกยวผ,หญิง เดชะยาน่าร้กประจกษจริง ขอ1ไห้,วิงฅามฉาวทงดำ'วแดน นากนนว่าอายอยู่ร้อยหมน จะได้ชื้มชมท้าวกิกราวแข้น ไน่รหมดร^ชาดิไน่ขาดแคลน ฉินอายแทนทิเรอครวญถงนวลนาง ทงหนูกลนนํ้นว่าเมอล่องเรอกลบ จะแวะร้บนางกิบ'^องไม่หมองหมาง แม่เอวอ่อนมอญร0าลวนกิาอาง จะขวางขวางไปอย่างไรคงได้ด * มรำพ่นถงหญิงชืองิวอก — ๓)๑ —

ข้มเพชเพื้บินเหมบินหนิงบ*าประข้าหนุ่ม แต่'ลวนนุ่มหลงเหลอ1จนเบื้บิหู จนพระเมินเดินเวยนถอเทยนชู เบิยวข้องดเข้มาบรรดาม ทิผพ้งยงแต่ฅรบรรจชาฅ ขาวข้ะอาดอรหํฅ1จำริข้ข้ร ราชนามาไวิสินดวยยินด อญชณเลวกน์งระวิงภโ] นำคางพรมตมเร้อขเนิอขเนิอยฉิว ใบโพพลวแพลงพลิกริกริกไหว บำงร่วงหล่นวนว่อนร่อนไรไร ดวยแข้ง,ไฟรางรางข้ว่างคา จนเทิยงคนรินร่มลมข้วิด ดกกำดดดาวข้ว่างพร่างพฤกษา เหมอนเข้ยงโห่โร่หูขางบูรพา กฤฅยาไดฤกษเบิกพระไพร - ฟ่เส!) -

‘ส์ายสิญจนวงถงยนฅกํนบคำจ ชงกระดาษบกปถิวหวิวหวิวไหว ขาว'ล้ารทรายปรายปราบกำหราบไป บกเทยน,ไชยนฅรเฉลิมแถวเจิม1จนทน จดเทยนนอยรอยแปดน2นบกรอบ ถำมเบนขอบเขฅเหมอนหนงเขอนขํณฑ มนฅมหา'วาหด'ทิชกรรม แกอาถรรพณถอนฤทชิทิบีดบง แถวโรยรินดินดำควำหอยโข่ง จะเบดใบงปูนเพชรเบนเคถดขถง พอบกชงถงทิดินไดิยินดิง เล้ยงฅงดิงฅูมเปรัยงแซ่เล้ยงคน ทงเทยนดิบกถํบกถํวโห่มํวมด พยด่ดสิ่อมาเหมอนห่าฝน ถกถูกเห่บเ'จบแปถบแล้บล้กนช เหถอจะทนทานถมถงกมกราน — (ท่) ๓ —

เชิยงเกรยวกราววาววามโพถงพถามพลุ่ง ท้ะเทื้อนท่งทิโขดโบ'^ถวิหาร กิงโพโผงโกรงกรางตงกถางถาน ^าดขาว^ารกรากกรากไม่อยากพง ทื้งพึารองก๎องกกพถกถน อินทรยต์นซบฟบเหมอนทบหถง 'ล้คิชินวิญญาณถะลาถะลง ลุ่ภวงกวูบวไ]เหมอนหลบไป เบนวิบ้ฅอํทื้จรรยมห0นฅะเห(ๆ ใหอาเพฅํเทื้อจะหามคามวิอิย ทํ้งพระพลอยม่อยหลบระง0 บไ!] เฬงอทไเร่งขนจงพนกาย เทื้ยวหาย่ามคามตำราท^!น่าห่ม มนคามถมถอยไ!]ขางไหนหาย ไม่พบเหนเบนน่าระอาอาย จนเบิยงบ่ายบิดาจะกถาไกล — ๓)๔ —

ท่านห่มดองครองผาอกกาพระ คาระวะวนทาอิชฌาด์ย ถวายฒัฅดตำราไม่อาถํย ขออภยพุทชร้ฅนบฐมา เม่อรูความยามไ^กด2วยโรครำย จงฅามถายถดแกงแท้วงหา จะ [คร่เหนเช่นเขาบอกดอกจงมา มตำราแถวกต่องทดถองดู ไม่รอรางงางงด,ไม่คดขด เบนแต่จดเท่ยนเบิกฤกษราหู ฃอคณพรคร^ชรรมช่วยคำชู ไม่เรยนรูรูปงามไม่ฅามถาย มาเห่นฤทชกฤฅยาอานภาพ กเขึดหถาบถมพาคำราหาย ไดกรวดนำควำขนบรรยาย ให่ภูฅพรายไพรโขมดท่โขดดิน — ๓) (^ —

ทั้งเจาทุงกรงทวาเทพา!กษ ซ็งพิทกษ'ทิพยาคูหาหิน พระเจาพาอากาสนาถนรินทร ซิงสรางถนทิวดพระบ่ฐมา จงพนทุกขสิโขอโหสิ ไปจฅิคามชาคิปรารถนา ทํ้งเชิงไทรไม่โพคะโกนา ฉํนขอถาแลวเจากะหม่อมคะโก ถงแก่งอมหอมกลินยิงกินฝาด แค่กราวขาดกึดรํกเสยอกโข ท1งพิกลฉนกลินจงภิญโญ เสยดาย เออางขนางจะห่างไกล ออกเดินทุงมงหมายพอบ่าย(ๆลอย ไปคามรอยแรกมาหญาไสว จนจวนคํ่ายั๋าเย็่นเห็่นไรไร สิงเกฅไมหมายทางมากลางค็น — 0า)ไว —

ฅองบุกรก'วกห'ลงถยพงแฝก อฅช้าห่แหวกแขมกาช้ผาผีน มาคามถายหมายจะตุอายุยื้น ขำห่มผนหนิงโม่คิดอนิจจํง เจาหนูก'ลนน2น'ว่าเคราะหเช้ยเพถาะหอม เหม่อนทงหม่อมเช้ยทเดิยวเดินเหถยวหถง จะรื้บโปโหถงเรื้อเหถอกำถำ กรื้นหยุดนํงหนาวใจจำไกถกถา จนรงช้างทางเพีอนใม่เหม่อนเก่า ฅองเดินเดาดํนดดจนขดขา จนเทยงจงถงเรื้อเหถอระอา อายคามาคาแกวคิแจวเรื้อ เขาหำเราะเยาะว่าช้าชช้ะ เกรื้องอฎ^ะทิเอาโปช่างไม่เหถอ พอม่ดมนฝนคถมถงกรมเกรอ ใหกลํบเรอรบถ่องออกทองกง — (5าเ0า) —

จะเ'ถ!]ตรงดงไปวํดกึช่ดของ ไม่มิของขบฉนจํงหํนิหง ไปพิงบุญคุณพญาทัาษากรุง ท่านบำรุงรกพระไม่ตะเมิน ท2งเพตเช่าคาวหวานส์าราญร้น ค่างชุมชนชวนกน^รรฟืริญ ท่าน^งฅ์กดรก1ใคร่โหเจริญ อายุเกินกํปกตปพุทชํนดร ใหครองกรุงพิงเพองเปร้องปรากฎ เกยรคิยคํอยุฅตอดอย่าถอดถอน ท่านอาร้มิใจอาตํยวอน ลิงจากจรใจจิฅยงคิดคุณ มาทไรไดนิมนฅปรนนิบํฅ (5ารพดแผ่เผื้อช่วยเกอหนน ค่างชํนช่วยอวยก^ตผตบุญ ข้นองคุณคุณพญารกษากรุง — ฟ่(ป —

เมอกราบลาคลาเกลอนออกเลอนล่อง เหนหนานองนามหนน0งชุนถง ทงผํดหนาทาขมนทรงกถินพุง รูบำรูงรูปงามอร่ามเรื้อง ทิแพรายหลายนางล่าอางโฉม งามประโลมเปล่งปล่งอล่งเหลอง ขมนเอยเคยโชแค่ในเมอง มาพุงเพองผายเหนอท2งเร้อแพ พวกโพงพางนางแม่ค่าขายปลาเค่า ค่บกระเหน่ามิไดเหลอชนเรื้อแห จะล่องลํบกลิบ1ไกลอาลยแล มาถงแพเลยงนกแกวแจวเจรจา เจาของขาวท้าว'เ๒นฉออนพลอด แวะมาจอดแพนก่อนพิจำ น่ารบขวญฉนนรื้อง'ว่านองลา ก่เลยว่าท้าวกอดฉอดฉอดไป — ๓)ซึ่

โอนกเอยเกยบางหรออย่างพถอด นาง^าว'สาวเ‘ขาจะกอดไหท1!หน แฅ่นองมพิบาทิอาถโ] ท่านยงไม่ช่วยกอดแกล*งทอดทง นกกพถอยนอยไจถงไม่กอด หนาวก็่ทอดเฅาไวิก่อไฟผิง ไม่เรยกเบนเช่นนกแกวแถวจริงจริง จะวิ’นิงหนาวทนอยู่กนเดยว ได้เดดรกห'กโจมาโนนำ ถงพบถำ^าวแท้ไม่แถเหถยว ประหถาดเหถอเร้อวิงจริงจริงเจยว มากื้นเดขวก่ได้หยุดอยุชยา จงจดหมายรายเรึองทิเกองเฃ็๋ญ ไปเทิยวเถ่นถายแทงแ^วงหา เหนวิงไรในจำหวิดรํถยา ได้1จดมาเหมอนหนิงมแผนทิไวิ — ๘ด —

ไม่อ่อนหวานขานเพราะเท้นาะไท้ต ดโง่ยอายโอฐเมิได้อำงถงนางไหน ทีเขามทีจากฝากอาล่ย ได้รำไรเรื้องหญิงจงพรึงเพราะ นิกล่าวแกล่งืแต่งเล่นเพราะเบนหมาย เหม่อนเร่ขายคอนเรื้อมะเรื้อเปราะ คิดกะนงถิ้งฅํวน่าหํวเราะ เกอบกระเทาะหนำแว่นแท้นเท้ยคาย นารื้โคไร้รโาอย่าหนํกหน่วง จะโรยร่วงรกเรึยวแหงเหยวหาย ทีเมตตาอย่กอยากจะฝากกาย อย่าหม่นชายเชิญตรึกไห้สิกซง เหม่อนภุมรินบินหาซงท้าโรช ถงร่อยโยชนแยมกสินกงบินถง แต่ดอกไม้ไทท่าวโนดาวดื้งท้ ไม่พ่นซงพวกหมู่แมงภู่ชม เช่นกระต่ายกายท้ท่ขินํ้นผิดเพื้ธน รื้นแค้มิเดอน'ได้1จนชิดท้นิทท้นม — ๘๑ —

เ^น่หาอาถํยโจนิยม จะใคร่ชมเช่นกระค่ายไม่วายฅรอม แค่เกรงเหม่อนเดอนแรมไม่แจ่มแจง 'สุดจะแฝงฝากเงาเผ้าถนอม ขอเดชะจะไดพิงให้ถงจอม ขอให้นอมโนม^วาทอย่าคกาดคกา ไม่เคลอนคกายหน่ายแหนงจะแฝงเผ้า ให้เหม่อนเงาฅามคิดขนิษฐา ทกคํ่าคนช่นช่มพมผกา มิ1ให้แกวแววฅาอนาทร มณฑาทิพย่กกบบานฅระการกกิน ภมรินหรอ'จะรางห่างเกช้ร จงทราบความฅามใจอากโ]วอน เดชะกกอนกล่าวปกอบให้ฅอบคำ 1 จะคอยพ้งดงหนิงกอยข้อยข้วาท แมนเหมอนมาดหมายจะชิมให้อมหนำ ถำกรำนมิได้เยํ้อนยํงเออนอำ จะตองคราคร่าเปล่าแต้วเราเอย อ — ๘ ไ50 —

สถานที่กล่าวถึงในน้ราศวคเล่ ง?ย้^ธ□เ;-* 81. วดพระเชฅพน เอ . ว(IดV ระร0]ง ๓. บางกอกนอย บางขนพรหม &. บางจาก บางพลู ต). บางอ2อ^ ๕ว บางเขน เส่. บางซ่อน 81 81 . วดฅง 81 ๐ 1 ฅถาดแกว 8) ๓ . คถองบางท้ทอง 81 เอ . วดเขยน 81&. ฅถาดขวญ 81 4. บางแพรก 81๓). บางขรณ 81๖. บางขวาง *1 (^. บานถาว 81 . ปากเฅร็่จ เตว 81. บางกระไน เอ ๐ . บางพด เฮ) ๓ . บางทะแยง เอ เอ. วดเทขนถวาย — บานใหม่ เย&. บานกระแซง เอ4. บางหถวงเชิงราก เอต). บานงว เอ๖. ท้ามโคก เอ เกาะราชคราม เอ(ส่ . บานโพแตง ๓ ๐ . บางไทร ( ด่าน )

๓ *7 . วดบางไกร ๓๒. เกาะเกด ๓4. เกาะบางปะอิน ๓ ๓ . เกาะพระ ๓&. วดพนญเชิง ๓๘. ชิดใหญ่ ( ชิยมงกต) ๓ 4. เกาะเรยน 4๐. ชิดฟ้าพำอากา^** ๓ตเ. กตองส'วนพต ข่ ๓ หนองพตวง -* เบน11นองกลๅงทุ่ง อยู่เหนอถนนสาข^นอย—อยุธยา ตอนระหว่าง ถนนไปว0ดใหญ่ชัยมงคล เขาใจวา ทเรยกวดเขาคนในบิดน อย่ในตำมลธน อำเภอชุVไย ชังหว'ด พระนครศรอยธยา — ๘๔ —

พ!,เห ฒฒสั)ฒํก(ไใ(1ภ®ท์';)ฟ้^/)^'!/ ^!17x1.๙0๙7&ฒซ/;)แ๒เท เ^//^ฟื,70/0/'