สวนและต้นไม้ 2558

ศูนยก์ ารเรียนรู้ด้านสงิ่ แวดล้อม ศนู ย์การเรยี นรดู้ า้ นสง่ิ แวดลอ้ ม กระแสบรโิ ภคนยิ ม ผู้คนบรโิ ภคอาหาร น้ำ� พลังงาน สนิ คา้ และบรกิ ารตา่ ง ๆ อย่างมากมาย ผลกระทบ ทต่ี ามมาคอื มลพษิ ทางส่ิงแวดลอ้ ม ที่เกดิ จากการปล่อยของเสยี ทง้ั ทางตรงและทางออ้ ม คือมีการปล่อย ของเสียต้ังแต่กระบวนการผลิตสินค้า เพ่ือตอบสนองความต้องการบริโภคที่มากเกินไป จนธรรมชาติ ไม่สามารถบำ� บัดของเสียเหล่านนั้ ได้ อาทิ ปญั หาขยะ น�ำ้ เสีย มลพษิ ทางอากาศ ซ่งึ หากมรี ะบบการจัดการที่ ไม่สามารถรองรับการบ�ำบัดของเสียเหล่าน้ันได้ ในขณะที่มีของเสียเกิดข้ึนทุกวัน ปัญหามลพิษจาก สิ่งแวดล้อมจะทวีความรุนแรงข้ึน จนส่งผลต่อการอยู่รอดของมนุษย์ท่ีส�ำคัญหลายประการ อาทิ ทรัพยากรธรรมชาติร่อยหรอหรือหมดสิ้นจากการใช้เทคโนโลยี เพื่อตอบสนองความต้องการการบริโภคของ ประชากร เป็นสาเหตุส�ำคัญท่ีท�ำให้เกิดการขาดแคลนทรัพยากร โดยเฉพาะเช้ือเพลิงรวมถึง ทรัพยากรธรรมชาติอื่น ๆ ถูกใช้จนเกินความจ�ำเป็นและมีอัตราเกินการหมุนเวียนของทรัพยากรทดแทน ขณะเดียวกันทรัพยากรสูญส้ินเริ่มลดลงเข้าสู่ภาวะขาดแคลน มลพิษจากการใช้ทรัพยากรจ�ำนวนมากท้ัง ทางตรงและทางอ้อม ส่งผลให้มลพิษทุกด้านมีแนวโน้มเกินมาตรฐานและแพร่กระจายเพิ่มขึ้นก่อความ เดือดร้อนร�ำคาญ ลดความสวยงาม พืชและสัตว์เป็นอันตราย เสียสุขภาพและท�ำลายระบบนิเวศของชีวิต 47

ภานวุ ฒั น์ ออ่ นเทศ ตามธรรมชาติ ปัจจุบันยอมรับว่ามลพิษเป็นปัญหาส�ำคัญที่มนุษย์สร้างข้ึน อันเป็นสาเหตุหน่ึงที่ท�ำให้มนุษย์ เจบ็ ป่วย สง่ ผลถงึ ภูมอิ ากาศของโลกทเี่ ปล่ียนแปลงทกุ ปี ความร้อนเพิ่มขึ้นเน่ืองจากการเสียสมดุลของแก๊ส คารบ์ อนไดออกไซด์มเี ทนไนทรัสออกไซด์ฟลูออโรคลอโรคาร์บอนและโอโซนถกู ทำ� ลายคาร์บอนไดออกไซด์ เปน็ สาเหตขุ องภาวะโลกร้อนในปจั จุบัน ปจั จยั ทสี่ ่งเสริมการด�ำรงชวี ิตของมนุษย์หายากขน้ึ ขาดแคลน และมี ราคาสงู ข้ึน สภาวะเชน่ นี้ทำ� ใหม้ นษุ ย์เห็นแกต่ ัวขาด คุณธรรมจรยิ ธรรม มีการเบยี ดเบยี นเอารดั เอาเปรียบกัน รงั แกขม่ เหงกันมากข้ึนน�ำไปสูก่ ารขัดแยง้ รบราฆา่ ฟนั และเกิดสงครามในท่สี ดุ “แต่ลูกหลานเรายังต้องการนำ้� สะอาด อากาศบรสิ ุทธิ์ ผืนดนิ และผืนป่าอนั อุดมสมบรู ณ์ ในการ ดำ� รงชวี ิตและดำ� รงเผา่ พนั ธ์ุมนุษย์ จงึ เปน็ หนา้ ทข่ี องเราทต่ี อ้ งชว่ ยกนั ดแู ลรกั ษาสง่ิ แวดลอ้ ม” ทรัพยากรธรรมชาติทสี่ ะสมมาเป็นล้านล้านปรี ่อยหรอลงทุกวันจากกระแสบริโภคนิยม ซ่ึงมแี นวโนม้ จะ หมดลงในไมช่ ้า ศ.นิธิ เอียวศรวี งศ์ กลา่ วไวว้ ่า “ถ้าอยากรกั ษาความอดุ มสมบรู ณ์ของส่งิ แวดล้อมให้หลอ่ เล้ียงชีวิตบนผืนโลกนี้ตลอดไปก็ต้องเลิกล้มแบบแผนการบริโภคท่ีเรามีอยู่หรือถือเป็นอุดมคติอยู่ในเวลาน้ี เพราะแบบแผนบรโิ ภคดังกลา่ วน้ี ใช้ทรัพยากร พลังงาน และสรา้ งของเสยี ทง้ั ในการผลิตและการบริโภคมาก เกนิ กว่าที่โลกจะรองรบั ดดู ซบั ตอ่ ไปได้” “เราจะช่วยกันดูแลธรรมชาติของเราให้น่าอยู่ได้ด้วยการท่ีทุกคนต้องรักษาส่ิงแวดล้อม โดยเร่ิมจาก สิ่งแวดล้อมใกล้ตัว คือ เริ่มจากตัวเราไปสู่ครอบครัว เพ่ือสร้างชุมชนของเราให้มีสิ่งแวดล้อมที่น่าอยู่ เปน็ ชมุ ชนทเี่ ปน็ มิตรกบั ส่ิงแวดล้อม เพือ่ สงั คมทีน่ า่ อยอู่ ย่างย่งั ยนื ตลอดไป” ผู้วา่ ราชการกรุงเทพมหานคร ประกาศวสิ ยั ทศั นเ์ ป็นศนู ยก์ ลางของภูมิภาค เจรญิ ก้าวหน้าทัดเทยี ม เมืองช้นั น�ำ มสี ่งิ แวดล้อมดี และเปน็ มหานครนา่ อยู่อยา่ งยัง่ ยนื มุ่งสู่การเป็นมหานครแห่งสิ่งแวดลอ้ มอาเซยี น และเป็นมหานครแห่งเอเชีย โดยกำ� หนดนโยบายมหานครสเี ขียว ซึ่งเปน็ 1 ใน 6 นโยบายหลัก โดยมหานคร สเี ขียวในที่น้ี หมายถึง การขบั เคลอ่ื นการบริหารจดั การเมอื ง ภายใตแ้ นวคิดเมืองท่ีเป็นมิตรกบั ส่งิ แวดล้อม หรอื GREEN CITY ซงึ่ หมายถงึ เมอื งทีถ่ ูกออกแบบโดยค�ำนงึ ถงึ ผลกระทบตอ่ สิง่ แวดล้อม พรอ้ มท้ังมีประชากร ทตี่ ระหนกั ถึงระบบนิเวศ และด�ำเนนิ ชวี ติ บนแนวคดิ ของความยั่งยืน 48

ศูนยก์ ารเรียนรู้ดา้ นสิ่งแวดลอ้ ม การก้าวเดินเพื่อให้บรรลุวิสัยทัศน์และนโยบายดังกล่าว จ�ำเป็นต้องพัฒนาด้านการบริหารจัดการส่ิง แวดลอ้ มเมืองอกี หลายด้าน โดยความรว่ มมอื รว่ มแรงรว่ มใจจากทุกภาคสว่ นในสงั คมในการปรบั ตัวเปน็ มิตร กบั สิง่ แวดล้อม โดยหน่วยงานกรงุ เทพมหานคร จดั ท�ำแผนและดำ� เนินการพัฒนาระบบโครงสร้างพ้นื ทใี่ นการ บ�ำบดั ของเสยี ท่ีเกดิ ขึน้ เพ่มิ พืน้ ที่สเี ขียว 5,000 ไร่ สง่ เสริมสวนบนอาคารสูง (Green Roof) เพิม่ ระบบจัดการ ขยะทเ่ี ปน็ มติ รกบั สงิ่ แวดล้อม และเปลี่ยนขยะให้เปน็ พลังงานไฟฟ้า สรา้ งโรงบำ� บดั น�ำ้ เสีย 5 แหง่ นำ� สาย ไฟฟ้า–สายโทรศัพท์–เคเบิลลงใต้ดิน สร้างห้องน้�ำสาธารณะสะอาด จุดเช่ือมต่อการเดินทางและพื้นที่ท่อง เทีย่ วและการพฒั นาสภาพแวดลอ้ มเมืองใหด้ ีขึ้น ในส่วนของความรว่ มมอื จากสังคม ประชาชน ทง้ั ระดบั บุคคลและหน่วยงาน ต้องปรบั ตัวลดการปลดปล่อยของเสยี สูส่ งิ่ แวดล้อม จากการด�ำรงชีวิตประจ�ำวันและ การดำ� เนินธรุ กิจท้งั ภาคการผลติ  ขนสง่ บริโภค เช่น 1) เลอื กใชส้ ินคา้ ที่เปน็ มิตรกบั สง่ิ แวดล้อม เช่น สนิ ค้าฉลากเขียว ฉลาก ประหยัดไฟเบอร์ 5 สินคา้ ทีบ่ รรจุภัณฑ์สามารถรไี ซเคิลได้ 2) การใช้รถขนสง่ มวลชน เชน่ รถไฟฟา้ รถเมล์ เรือโดยสาร ลดการใชร้ ถยนต์ส่วนตัว หรอื ใช้การเดนิ หรือ จักรยานเม่ือเดินทางระยะใกล้ ๆ เพื่อลดการใช้พลังงานและลดการปล่อยควันเสียจากรถยนต์สู่บรรยากาศ ทำ� ให้อากาศเป็นพษิ 3) ประหยัดน้ำ� ด้วยการลดการสญู เสียน้ำ� ในระบบท่อ ประปา ใชน้ ำ�้ อย่างประหยัด ปดิ นำ�้ ระหว่างการใช้งานต่าง ๆ มที ี่เก็บน้�ำเพือ่ นำ� กลับมาใช้ซ้�ำ หรือบำ� บดั น้ำ� เสยี แล้วน�ำ กลบั มาใชใ้ หม่ เช่น รดน�ำ้ ตน้ ไม้ สนามหญ้า ล้างพ้นื เป็นตน้ 49

ภานุวฒั น์ ออ่ นเทศ 4) ประหยัดการใช้ไฟฟ้า ด้วยการปิดไฟฟ้า อุปกรณ์ไฟฟ้าทุกครั้งที่เลิกใช้งาน ปดิ – เปดิ เครือ่ งปรบั อากาศเปน็ เวลา เปล่ยี นเครอ่ื งใชไ้ ฟฟ้าใหม่ท่ปี ระหยัดไฟฟา้ กว่าเดมิ เดินข้นึ ลงบนั ไดเมือ่ ขึ้นลงช้นั เดียว ลดการใชล้ ฟิ ท์ 5) ลดการท�ำนำ�้ เสยี ด้วยการไมท่ ง้ิ ขยะ ของเสยี น�ำ้ เสีย สารเคมี ลงแม่น้�ำ ล�ำคลอง ตดิ ตง้ั ถงั ดักไขมนั ในบ้าน เดินระบบเครอ่ื งบ�ำบัดน�้ำเสยี กอ่ นทิ้ง เกบ็ วชั พชื ในคูคลอง น�ำมาหมกั ทำ� ป๋ยุ  บ�ำบัดนำ้� ในคลองใหใ้ สสะอาด และสามารถใช้ประโยชนไ์ ด้ 6) รณรงค์ส่งเสริมให้ประชาชนใช้พลังงานทดแทน เพ่ือลดการปลดปล่อยคาร์บอนไดออกไซด์ สู่บรรยากาศโลก เช่น การรวบรวมน้�ำมันพืชใช้แล้วมาผลิตไบโอดีเซล ส่งเสริมการใช้น้�ำมันแก๊สโซฮอล์ ก๊าซธรรมชาติ เปน็ ตน้ 7) ลดและคัดแยกขยะ ตามหลักการ 3R คือ Reduce ลดการใช้โดยเริม่ ตงั้ แตก่ ารคดิ กอ่ นซื้อสนิ ค้าทไี่ ม่ ก่อใหเ้ กดิ ขยะ ลดการใชถ้ งุ พลาสตกิ โฟม ลดการใช้บรรจุภณั ฑท์ ี่รไี ซเคลิ ไมไ่ ด้ Reuse เลือกใชส้ ินค้าทีน่ ำ� บรรจุภัณฑ์มาใช้ซ�้ำได้หลายคร้ัง เช่น น�้ำดื่ม น�้ำอัดลม ประเภทคืนขวด การใช้สินค้าประเภทรีฟิล การน�ำบรรจุภัณฑ์มาแปรรูปเป็นส่ิงประดิษฐ์ Recycle การรวบรวมวสั ดุ บรรจุภัณฑ์ ตา่ ง ๆ ไว้ส่งต่อใหซ้ าเล้ง รถรบั ซือ้ ร้านรบั ซื้อ วัสดุรีไซเคิล โดยไม่ทิ้งลงถังรวมกับขยะเศษ อาหารให้กลายเปน็ ขยะ 8) ปลกู ตน้ ไมใ้ นบา้ น ส�ำนักงาน อาคารจอดรถ หรือบนดาดฟา้ เพือ่ เพ่ิมความร่มร่ืน ลดอุณหภมู ิโดย รอบอาคาร ลดการใชพ้ ลังงานในอาคาร รวมถึงกรองเสียงและกรองสารพิษตา่ ง ๆ 50

ศนู ย์การเรียนรดู้ า้ นสง่ิ แวดล้อม การพัฒนาความร่วมมือของประชาชนทกุ ภาคส่วนในสังคมจำ� เป็นต้องสร้างการรับรู้ ความตระหนกั ถงึ ปญั หาสิง่ แวดล้อม และวิธกี ารลดและแก้ปัญหาเบื้องตน้ ซ่งึ กรงุ เทพมหานครได้สรา้ งการรับรแู้ ละสรา้ งความ ร่วมมอื ด้วยการใช้ส่อื ประชาสัมพนั ธ์ทางวทิ ยุ โทรทัศน์ การจัดกจิ กรรมพัฒนาเครือข่ายสงั คมเป็นมิตรกบั สิ่งแวดล้อม และได้มอบหมายให้สำ� นักงานเขต 50 เขต ท�ำหน้าทใ่ี นการส่อื สารสร้างความเขา้ ใจและสรา้ ง ความร่วมมือของประชาชน ในการป้องกนั แกไ้ ขปญั หาสิง่ แวดล้อมในพ้นื ที่เขต โดยใช้ เอกสาร คู่มอื แผน่ พบั ประกาศต่างๆ ให้เข้าถึงบ้าน อาคาร ส�ำนกั งาน บริษัทห้างร้าน สถานศึกษา หนว่ ยงานราชการ รัฐวสิ าหกิจ องคก์ รทางศาสนา มูลนิธิ สมาคมตา่ งๆ รวมถงึ การพัฒนาตน้ แบบการจัดการขยะและสิง่ แวดล้อมในชุมชน สถานศึกษา สถานประกอบการในพืน้ ที่เขต และพัฒนาสำ� นกั งานเขตเป็นศนู ย์เรียนรู้การจดั การขยะและสิง่ แวดลอ้ ม เพ่ือสร้างการรับรู้ และกอ่ ให้เกดิ การเรียนรู้แกป่ ระชาชนด้วยสอื่ ของจริง (Visual Model) สามารถ เขา้ ใจงา่ ย และน�ำไปปรบั ใช้ได้ ศูนย์การเรียนด้านสงิ่ แวดลอ้ ม ด�ำเนินการพรอ้ มกันทง้ั 50 เขต เมือ่ 3 - 4 ปีที่ผ่านมา เรม่ิ ต้นจากการ ด�ำเนินการตามนโยบายลดและคัดแยกขยะของกรุงเทพมหานคร ได้น�ำแนวคิดการจัดการขยะมูลฝอยโดย ชมุ ชน และทดลองใชแ้ ลว้ ไดผ้ ลเป็นท่ีน่าพอใจ สามารถลดขยะไดถ้ ึงร้อยละ 39 ภายในเวลา 1 ปี สภาพ แวดล้อมในชุมชนสะอาด น่าอยู่ข้ึน จึงน�ำมาประยุกต์ใช้กับการจัดการขยะของส�ำนักงานเขต โดยใช้ โครงสร้างการจัดการขยะและสิ่งแวดลอ้ มของเขตกวา้ ง 4 สว่ นใหญ่ ๆ ไดแ้ ก่ 1. จัดระบบคดั แยกขยะในส่วนราชการของส�ำนักงานเขต ระดับฝ่าย โดยให้เจ้าหนา้ ทีท่ กุ ฝ่ายคดั แยก 4 ประเภท ไดแ้ ก่ ขยะรไี ซเคลิ ขยะเศษอาหาร ขยะอนั ตราย และขยะท่ัวไป ขยะรีไซเคลิ และขยะทั่วไป ตั้งถังรองรับเพ่ือแยกประเภทขยะ โดยต้ังในจุดที่ท้ิงได้สะดวกส�ำหรับเจ้าหน้าที่และประชาชน ท่ีมาติดต่อ และจัดให้มีกล่องใส่กระดาษใชแ้ ล้ว 1 หน้า เพ่อื เอาไว้ใช้ซ�ำ้ อีก 1 หน้า 51

ภานวุ ฒั น์ ออ่ นเทศ ขยะเศษอาหาร ถงั เศษอาหารมีฝาปดิ ต้ังถังรองรับไว้บริเวณมุมกาแฟเพื่อไม่ให้ส่งกลิ่นรบกวนภายใน ห้องทำ� งาน แล้วใหเ้ จา้ หนา้ ที่รบั ผิดชอบแต่ละฝา่ ย จะนำ� ไปรวมใน ถังรับขยะเศษอาหารท่ีช้ันล่าง เพื่อรวบรวมน�ำไปหมักท�ำปุ๋ยโดยน�ำไป ผสมกบั ใบไมแ้ ห้งหรือกง่ิ ไมบ้ ดท่บี ดยอ่ ยแลว้ ขยะอันตราย ทิ้งในถุงหรือกล่องกระดาษ ซ่ึงเขียนข้างถุงหรือข้างกล่องว่า “ขยะอนั ตราย” เกบ็ ไวใ้ นทีป่ ลอดภัย เม่ือได้มปี รมิ าณมากใหน้ ำ� ไปรวม ในตูร้ องรับขยะบริเวณช้นั 1 ของส�ำนักงานเขต ก่อนทีจ่ ะส่งไปยังศูนย์ ก�ำจัดมูลฝอยต่อไป 2.  จัดระบบการแยกประเภทมูลฝอย ในพ้ืนที่ส่วนกลางของ อาคารสำ� นักงานเขต อย่างนอ้ ย 2 ประเภท ได้แก่ ขยะรไี ซเคลิ และ ขยะทั่วไป เพ่ือสื่อสารกับประชาชนที่มาติดต่อให้คัดแยกขยะก่อน ท้ิง โดยให้แม่บ้านที่ดูแลถังขยะคัดแยกขยะรีไซเคิลขาย และรวบรวม ขยะท่วั ไป ไปท้งิ ในจุดพกั ขยะท่วั ไปของส�ำนกั งานเขต 3.  ก�ำหนดจุดตงั้ ถังรองรบั เศษอาหาร และตู้รับขยะอันตรายบรเิ วณช้นั 1 ของอาคารสำ� นักงานเขต เพมิ่ เติมจากถงั ขยะ 2 ประเภทเป็น 4 ประเภท เพอ่ื ให้ เจ้าหนา้ ทสี่ ามารถน�ำเศษอาหาร และขยะอนั ตรายมาทงิ้ เฉพาะชัน้ 1 โดยให้ แม่บ้านท่ีดูแลถังขยะคัดแยกขยะรีไซเคิลขาย และรวบรวมขยะท่ัวไปไปทิ้งในจุด พักขยะท่ัวไปของส�ำนักงานเขต และฝ่ายรักษาความสะอาดได้มอบหมาย เจ้าหน้าท่ีรวบรวมขยะอันตรายไปรวม ณ จุดพักขยะอันตรายของส�ำนักงานเขต เพื่อรอสง่ ต่อไปยังศูนยก์ ำ� จัดขยะมูลฝอยอ่อนนุช สายไหม และหนองแขม และ มอบหมายเจ้าหน้าทเ่ี ก็บขยะเศษอาหารไปทำ� ปุ๋ยอนิ ทรีย์ 52

ศนู ยก์ ารเรยี นรดู้ ้านสิง่ แวดล้อม โดยกำ� หนดวธิ ีการคัดแยกขยะและการน�ำขยะกลบั มาใช้ประโยชน์ และวิธีการกำ� จดั ขยะทถี่ กู ต้อง 1. ขยะรีไซเคลิ มอบใหเ้ จา้ หน้าที่ดูแลถังขยะแต่ละจุด รวบรวมขายหรือบรจิ าค 2. ขยะทว่ั ไป รวบรวมทง้ิ ในถงั ขยะท่วั ไปบริเวณจดุ พกั ขยะของส�ำนักงานเขต 3. ขยะเศษอาหาร เศษผักผลไม้ 4. ขยะอันตราย รวบรวมไปยังจุดรวบรวมขยะอันตรายของส�ำนักงานเขตเพื่อน�ำส่งศูนย์ก�ำจัด ขยะมลู ฝอยออ่ นนุช สายไหม และหนองแขม ในส่วนของขยะเศษอาหาร น�ำไปใชป้ ระโยชนโ์ ดยสำ� นกั งานเขต ประกอบดว้ ย 1) เศษอาหาร รวบรวมนำ� ไปหมักทำ� ปยุ๋ ในถงั หมักป๋ยุ หรอื วงบ่อคอนกรตี หมกั ปยุ๋ หรอื กระบะหมกั ปยุ๋ ปุ๋ยทไ่ี ดน้ ำ� ไปบรรจถุ งุ แจกจา่ ยประชาชนทเ่ี ข้าเยีย่ มชมในจดุ บริการใหค้ วามรู้ประชาชน และน�ำไปเป็น วัสดุปลกู และบำ� รงุ รักษาต้นไม้ภายในส�ำนักงานเขต ทง้ั สวนไม้ดอกไมป้ ระดบั แปลงผกั ปลอดสารพิษ บอ่ คอนกรตี หมกั ปยุ๋ ของเขตลาดพรา้ ว แปลงผกั เขตหลักสี่ 53

ภานุวัฒน์ อ่อนเทศ แปลงผกั ปลอดสารพิษ เขตคันนายาว แปลงผกั ปลอดสารพษิ เขตดอนเมอื ง แปลงผักปลอดสารพิษ เขตดอนเมือง 54

ศูนย์การเรียนรู้ด้านส่งิ แวดล้อม 2) เศษผักผลไม้ นำ� ไปท�ำน�ำ้ หมกั ชวี ภาพหรอื ขยะหอม น้�ำหมักทไ่ี ด้น�ำไปบรรจขุ วดแจกจา่ ย ประชาชนทเี่ ขา้ เย่ยี มชมในจดุ บรกิ ารพร้อมกับใหค้ วามรแู้ ก่ประชาชน และนำ� ไปผสมน้�ำฉีดพ่นต้นไมใ้ นแปลง ผกั ปลอดสารพิษ สวนดาดฟา้ สวนแนวตง้ั เพือ่ บ�ำรุงต้นไมใ้ หแ้ ข็งแรงตา้ นทานโรคและแมลงได้ดี ใชเ้ ปน็ สาร ไลแ่ มลงไดโ้ ดยฉีดพ่นให้ถ่ีขนึ้ ทุก 3-5 วัน นอกจากนนั้ ยงั นำ� ไปใช้แทนน�้ำยาท�ำความสะอาดพื้นถนน ทางเทา้ และบ�ำบัดกลนิ่ เหมน็ จากขยะและบำ� บดั นำ�้ เสียไดอ้ กี ดว้ ย นำ้� หมักชวี ภาพบรรจขุ วด จดุ บรกิ ารนำ�้ หมัก 4. กำ� หนดพ้ืนทีเ่ ปน็ พ้ืนที่ถ่ายทอดความรู้การจดั การขยะและสงิ่ แวดลอ้ ม ซึง่ แตกตา่ งกันไปตาม สภาพของพ้นื ท่ีเขต บางสำ� นักงานเขตใช้พื้นทบ่ี างสว่ นของอาคารส�ำนกั งานเขต บางสำ� นักงานเขตกอ่ สรา้ ง อาคารเปน็ การเฉพาะโดยมรี ปู แบบการนำ� เสนอทแี่ ตกตา่ งกันไป เชน่ 1) รา้ นขายสนิ ค้ามอื สอง เป็นของเหลือใชท้ ่ีเก็บรวบรวมไดแ้ ล้วน�ำมาซอ่ มแซมให้มีสภาพดแี ละใช้ งานได้ เชน่ ตู้ โต๊ะ เตยี ง กลอ้ งถา่ ยรูป โคมไฟ พัดลม ตูเ้ ย็น เครือ่ งใชไ้ ฟฟา้ ต่าง ๆ 55

ภานวุ ฒั น์ อ่อนเทศ 2) โรงเรือนสาธิตการทำ� น้�ำหมกั ชวี ภาพ ขยะหอม ปุ๋ยหมกั โดยแจกเอกสาร น�้ำขยะหอม ปุ๋ย หมัก เพื่อให้ประชาชนน�ำไปทดลองใช้ และเรยี นรวู้ ธิ กี ารหมักขยะหอมและท�ำปยุ๋ หมกั จากขยะเศษอาหาร และใบไมก้ ิ่งไม้ 3) แปลงเกษตรสาธิต ปลอดสารพษิ ได้จากการนำ� ปุ๋ยหมกั ทีไ่ ดจ้ ากการเกบ็ รวบรวมเศษอาหาร มาหมักรวมกบั ใบไม้ ก่งิ ไม้บดยอ่ ยเพ่ือใชเ้ ปน็ วัสดุเพาะปลูก และใชน้ �้ำขยะหอมมาฉีดพ่นไล่แมลง บ�ำรุงลำ� ต้น ราก ใบ และดอก ทำ� ใหต้ น้ ไม้ ผัก แขง็ แรงสมบูรณ์ และปลอดสารพษิ เพือ่ สง่ เสริมให้ประชาชนท�ำป๋ยุ หมัก จากเศษอาหารด้วยตนเอง ใช้ใบไมแ้ หง้ ก่งิ ไม้สบั ที่มอี ยู่รอบบริเวณบ้าน นำ� มาผลิตน�้ำหมักเพ่อื ปลกู ผกั ปลอด สารพษิ ไว้บริโภค 56

ศูนยก์ ารเรียนรดู้ า้ นสง่ิ แวดลอ้ ม 4) พื้นที่ส�ำหรับบรรยายใหค้ วามรู้ โดยใช้อาคารชวั่ คราวหรือสว่ นหนึง่ ของสำ� นักงานเขต จดั เก้าอี้ และสื่อใหค้ วามรู้ เพื่อสาธิตระหวา่ งการบรรยาย ผลจากความพยายามในการด�ำเนินการอย่างต่อเนื่องในช่วง 3-4 ปีที่ผ่านมา ศูนย์การเรียนรู้ ด้านสิง่ แวดล้อมของสำ� นักงานเขต ได้พฒั นาให้มีระบบการจดั การขยะและสิง่ แวดล้อมภายในส�ำนักงานเขต จากการคดั แยกขยะ น�ำไปแปรรปู และใชป้ ระโยชน์จากขยะ ลดผลกระทบจากสารเคมี ลดปญั หาน�้ำเสยี และ การดูแลบ�ำรุงรักษาพื้นที่สีเขียวโดยไม่ใช้สารเคมี หรือที่เรียกว่าเกษตรอินทรีย ์ ส่งผลดีต่อสภาพแวดล้อมและ ประชาชน และที่ส�ำคัญสร้างการรบั ร้ปู ระชาชนได้มากขนึ้ ทำ� ให้ประชาชนรบั ร้ถู งึ การใชป้ ระโยชน์จากขยะท้ัง ในด้านการขายเพิม่ รายได้ การแปรรูปขยะอนิ ทรยี ์เป็นปยุ๋ หมักบำ� รุงดินอย่างงา่ ย และการแปรรปู ขยะเปน็ น�ำ้ หมักจุลินทรีย์ชีวภาพหรือที่เรียกกันติดปากว่า “ขยะหอม” น�ำไปใช้ประโยชน์ได้หลากหลายท้ังในการ ทำ� ความสะอาด บำ� บัดกลนิ่ บำ� บดั น้�ำเสีย การปลูกผักปลอดสารพิษ จนเป็นตัวอยา่ งหรือแหลง่ เรยี นรูข้ อง ประชาชนนำ� ไปปรบั ใช้ในองคก์ รของตนได้ โดยขยายตัวไปถึงการจัดการขยะและส่ิงแวดล้อมท่เี กดิ จากการ ปฏบิ ตั ิงานของส่วนราชการของสำ� นักเขต เช่น 1. การบำ� รงุ รกั ษาต้นไมเ้ พ่ือรักษาพื้นท่ีสเี ขียวในถนน เกาะกลางถนน สวนหย่อม สวนสาธารณะ โดย ใชป้ ุ๋ยหมกั ใบไม้แห้ง และน้ำ� ขยะหอม การใช้น�ำ้ ขยะหอมจากเศษอาหาร เศษผกั ผลไม้ น�ำไปใช้ส�ำหรบั การ ทำ� ความสะอาดพน้ื ผิวต่าง ๆ การนำ� ไปดบั กลนิ่ เหมน็ ของขยะ นำ�้ เสยี และในโถสว้ ม ทำ� นำ้� ยาอเนกประสงคใ์ ช้ ท�ำความสะอาดถนน ทางเทา้ ตลาด วดั โรงเรยี น ลดการใชส้ ารเคมีทป่ี ล่อยลงท่อระบายนำ้� และแมน่ ำ้� คูคลอง อนั เป็นสาเหตขุ องนำ�้ เนา่ เสยี 57

ภานุวฒั น์ ออ่ นเทศ 2. การพฒั นาต้นแบบสวนดาดฟา้ โดยการปลกู ผกั ปลอดสารพิษ โดยใชป้ ุ๋ยหมกั ท่ผี ลิตไดเ้ องจากใบไม้ แหง้ ผสมเศษอาหาร หรอื จากก่งิ ไม้บดยอ่ ยผสมเศษอาหาร หรือนำ�้ ขยะหอม ท�ำให้ได้ปุ๋ยหมักที่ปลอดสารพิษ ผสมดินเล็กน้อยเป็นวัสดปุ ลกู พชื ผกั เหลา่ นนั้ และบำ� รุงต้นพืชผักให้แข็งแรง สมบูรณไ์ ม่มรี อ่ งรอยของโรค และแมลง รสชาตหิ วานกรอบ น่ารบั ประทาน ด้วยการฉีดพน่ น�้ำหมักขยะหอมท่ไี ดจ้ ากการน�ำเศษผักผลไม้ ด้วยความถี่ 3–5 วันตอ่ คร้งั โดยไมใ่ ช้สารเคมีใด ๆ และนำ� ไปเผยแพร่ใหค้ วามรูแ้ ก่เจา้ หน้าท่เี ขตและประชาชน ท่ัวไป แจกจ่ายในกิจกรรมต่าง ๆ พร้อมกับการแนะน�ำวิธีการน�ำไปท�ำเองที่บ้านหรือหน่วยงานของ ตนเอง และหลายส�ำนกั งานเขตพฒั นาจนสามารถจดั การอบรมใหป้ ระชาชนทส่ี นใจเรียนรู้อยา่ งจริงจงั เชน่ สำ� นกั งานเขตหลักสี่ เปน็ ตน้ 3. การคัดแยกขยะท่ีถูกต้องและน�ำมาใช้ประโยชน์อย่างคุ้มค่าก่อนท้ิงรวมกันในถังเป็นขยะท่ีน่า รงั เกยี จ จะชว่ ยป้องกนั และแกไ้ ขปัญหาสิ่งแวดล้อมไดอ้ ย่างยง่ั ยืน เพราะขยะเป็นสาเหตุสำ� คัญของปัญหา สุขภาพอนามัย เป็นแหล่งสะสมเช้อื โรค เปน็ อาหารของพาหะน�ำโรค เชน่ หนู แมลงสาบ แมลงวัน ขยะสง่ิ ปฏกิ ลู ทถ่ี กู ท้งิ ลงนำ�้ เป็นสาเหตขุ องปัญหานำ้� เน่าเสยี น้�ำท่วม ขยะท่ีฝังกลบลงดินหรอื ทก่ี องบนพืน้ จะเกดิ กา๊ ซ มเี ทนจากกระบวนการยอ่ ยสลาย เปน็ สาเหตขุ องปัญหาภาวะโลกร้อน ขยะท่ีปนเป้ือนสารเคมี นำ�้ มัน หมกึ พมิ พ์ สี ถ้าฝงั กลบลงดนิ ทไ่ี ม่มีระบบป้องกนั นำ�้ ซึมผา่ นลงดนิ จะปลอ่ ยโลหะหนักลงสู่น�้ำใต้ดินและสะสม ในดิน จะไปสะสมในพชื และสตั ว์ และกลบั มาถึงมนุษย์ การน�ำพลาสติก ไปเผาในเตาเผากป็ ลอ่ ยกา๊ ซคาบอน ไดออกไซดท์ �ำให้โลกร้อนอีกเหมือนกนั 58

ปัน่ จักรยานในสวน ป่ัน ในสวน การเดินทางของคนสมัยใหม่เริ่มเปล่ียนแปลงไป รถยนต์และจักรยานมีบทบาทในการใช้ชีวิต ของคนในเมืองหลวง ควนั พิษเพ่มิ สงู ข้ึนอยา่ งหลกี เลี่ยงไม่ได้ เพ่อื แลกกบั ความสะดวกสบาย ในการเดินทางของประชาชน การปั่นจักรยานถือได้ว่าเป็นการอนุรักษ์ธรรมชาติที่เกิดข้ึนมานาน ส�ำหรับ ผู้ทีม่ ีใจรกั ธรรมชาติ ไม่ตอ้ งการสรา้ งมลพิษใหก้ ับโลก การปนั่ จักรยานเปน็ ทางเลอื กหนึง่ ท่สี ามารถลดมลพิษ ใช้เดินทางได้ในเมืองท่ีเต็มไปด้วยตึก แม้ถูกจ�ำกัดในเร่ืองของพ้ืนท่ีรูปแบบต่างๆ การปั่นจักรยานเป็น กิจกรรมหนึ่งท่ีได้รับความนิยม เป็นส่ิงท่ีสร้างแรงบันดาลใจให้กับผู้คนทั่วทุกมุมโลก ผู้รักสุขภาพ ในกรุงเทพมหานครเร่ิมหันมาปั่นจักรยานมากขึ้น กระแสของการปั่นจักรยานเกิดขึ้นมานาน จนเกิด เป็นสังคมของนักปั่นจักรยานท่ัวประเทศไทย กรุงเทพมหานครเล็งเห็น ถึงความส�ำคัญของการปั่นจักรยาน จึงได้สร้างเส้นทางจักรยานใน สวนสาธารณะตา่ งๆ 59

พรอ้ มทง้ั ปรบั ปรงุ พน้ื ทตี่ า่ งๆ ในกรงุ เทพมหานคร ให้เป็นสถานท่ีส�ำหรับปั่นจักรยานเช่นกัน เพ่ือจุด ประกายให้ประชาชนหันมาใช้จักรยาน ไม่ว่าจะใน รูปแบบของกีฬาหรือออกก�ำลังกาย เพื่อสุขภาพ อนามัยท่ีแข็งแรง และยังถือได้ว่าเป็นการสร้างค่า นิยมท่ีจะแปรเปลี่ยนเป็นวัฒนธรรม ในการร่วมมือ ร่วมใจกันสร้างจิตส�ำนึกในการรักษาสภาพแวดล้อม ท่ีดี ย่งั ยนื ใหค้ งอยู่สบื ไป 60

ปั่นจักรยานในสวน สวนหลวง ร. 9 กระแสปั่นจักรยานเกิดขึ้นในประเทศไทย  ด้วยเหตุเป็นยานพาหนะ ท่สี ะดวก รวดเร็ว เหมาะกบั ชวี ิตท่ีตอ้ งการความคลอ่ งตัวในเมืองหลวง จักรยานเป็นพาหนะท่ีขับเคล่ือนด้วยก�ำลังแรงกายมนุษย์ ท�ำให้ สามารถเคลอ่ื นทไ่ี ปขา้ งหนา้ พนื้ ทส่ี ำ� หรบั ปน่ั จกั รยานเกดิ ขน้ึ มากมาย ในกรุงเทพมหานคร เพอ่ื จดุ ประกายและกระตุน้ ใหค้ นยคุ ใหมห่ ันมา ใสใ่ จ รกั ในการออกกำ� ลงั กาย และเปน็ มิตรกบั ส่ิงแวดล้อม 61

สวนหลวง ร.9 เปน็ อีกหน่ึงพน้ื ทส่ี ีเขยี วบนพื้นท่ี 500 ไร่ เปิดใหบ้ รกิ ารตงั้ แต่เวลา 05.00-19.00 น. มีเสน้ ทางจกั รยานทเ่ี ปิดใหป้ ระชาชนสามารถป่นั จกั รยานได้เชน่ กนั คอื บริเวณ สนามราษฎร์ ระยะทางประมาณ 400 เมตร กวา้ ง 6 เมตร และบริเวณบ้านเด็ก กเ็ ป็นพื้นท่ี สำ� หรบั เดก็ ปน่ั จักรยาน พนื้ ที่ส่วนอ่นื ๆ ภายในสวน จะเป็นเสน้ ทางส�ำหรบั ว่งิ ออกก�ำลังกาย สวนหลวง ร.9 เป็นแหล่งท่ีมพี นั ธ์ุไมน้ านาชนดิ ท้ังไม้ยนื ตน้ ไมด้ อก ไม้ประดบั มคี วามหลากหลาย ทางระบบนิเวศ เป็นแหล่งศึกษาดา้ นพฤกษศาสตร์ มีการจัดแสดงสวนรปู แบบตา่ งๆ และพฒั นาให้ เป็นสถานท่ีท่องเท่ียว การปั่นจักรยานถือเป็นอีกกิจกรรมหน่ึงท่ีเกิดข้ึนในกรุงเทพฯ เป็นทั้งกีฬา และการออกก�ำลงั กาย และเร่ิมได้รับความนยิ มในประชาชนทุกวยั เสริมสรา้ งสุขภาพ ลดการสรา้ ง มลพษิ ใหก้ ับกรุงเทพมหานคร 62

ป่ันจักรยานในสวน สวนวชริ เบญจทัศ วิถีชีวติ ของคนกรุงเทพฯ เต็มไปด้วยความเร่งรบี จนขาดการดูแลตนเอง ส่งิ แวดล้อมทีเ่ ตม็ ไป ดว้ ยภาวะมลพิษ สวนสาธารณะจึงเปรยี บเสมอื นพื้นทีช่ ุ่มฉ�่ำ สีเขียวจากตน้ ไม้นอ้ ยใหญ่ ทำ� ให้คน ผอ่ นคลาย ผลิตอากาศบริสทุ ธิห์ ล่อเลี้ยงประชาชน กระแสปน่ั จักรยานถอื เป็นอีกทางเลอื กหนง่ึ ทีช่ ่วย ลดมลพิษในกรุงเทพมหานคร ในเมืองหลวงช้ันน�ำของต่างประเทศ มีการสร้างทางส�ำหรับ ปั่นจกั รยาน เหมอื นกับกรงุ เทพมหานครทีเ่ ร่มิ ทำ� ทางจักรยานใหเ้ กดิ ขน้ึ ทุกพน้ื ท่ี สวนวชิรเบญจทัศ หรอื ชื่อเดมิ ท่ีคุ้นเคยว่า สวนรถไฟ เปน็ อกี ทางเลอื กหนงึ่ สำ� หรบั ผกู้ ำ� ลงั หาพ้นื ท่ีปั่นจักรยาน และใช้ เวลาวา่ งช่วงหยดุ เสาร-์ อาทติ ย์ พกั ผอ่ นท่ามกลางธรรมชาตทิ รี่ ม่ เย็น ภายในสวนวชิรเบญจทศั มีพ้นื ที่ 375 ไร่ เปิดใหบ้ ริการทุกวัน ตง้ั แต่เวลา 05.00 – 21.00 น. แบ่งพืน้ ทีเ่ นน้ สำ� หรบั ใช้ประโยชนไ์ ด้ หลากหลายทัง้ ป่นั จกั รยาน ออกกำ� ลงั กาย พกั ผ่อน เสน้ ทางสำ� หรบั ปนั่ จกั รยานจะอยูร่ อบสวนเหมาะ ส�ำหรับผทู้ ่เี ช่ยี วชาญในการปน่ั จกั รยาน มรี ะยะทาง 2.7 กิโลเมตร กวา้ งเฉล่ีย 2 – 4 เมตร ซงึ่ แบง่ ช่อง ทางส�ำหรับปัน่ จักรยาน และออกกำ� ลงั กายเดนิ – วงิ่ อยา่ งชัดเจน เพื่อไม่ให้เกิดอุบัติเหตุ 63

ภายในสวนยงั มเี ส้นทาง ระยะทาง 800 เมตร กวา้ ง 5 เมตร เป็นพ้ืนทใ่ี ชส้ อยร่วมกนั ส�ำหรับเดก็ เลก็ ประชาชนทว่ั ไปทีเ่ ร่มิ หดั ขจี่ ักรยาน และผสู้ งู อายุออกก�ำลังกาย มีจกั รยานใหเ้ ช่าเพือ่ ไวบ้ รกิ ารแก่ผทู้ ไี่ ม่ได้ น�ำจกั รยานมา อยดู่ ้านนอกพืน้ ท่สี วน ในอนาคตจะมีเสน้ ทางจักรยานใหม่ทีเ่ พ่ิมในสวน ระยะทางประมาณ 3.6 กโิ ลเมตร กว้าง 3 เมตร การป่ันจกั รยานเปน็ ทางเลอื กหนง่ึ ทมี่ ีแนวคดิ สรา้ งสรรค์ ทำ� ให้กรงุ เทพมหานคร เปน็ เมืองนา่ อยู่ ลดปัญหามลพิษ สร้างกระแสการงดใช้พลังงาน และหันมาใชจ้ ักรยานในการเดินทางแทน สง่ ผลใหก้ รงุ เทพมหานครเปน็ เมอื งหลวงทสี่ ดช่ืนดว้ ยพน้ื ท่สี เี ขียว และอากาศทีบ่ รสิ ุทธ์ิ 64

ป่นั จกั รยานในสวน สวนลมุ พนิ ี แม้เวลาจะผ่านไปเพียงใดก็ตาม  ธรรมชาติยังเป็นปัจจัยส�ำคัญต่อการด�ำรง ชีวิตของผู้คน  มหานครสีเขียวจึงเป็นหน่ึงในนโยบายของกรุงเทพมหานคร ท่จี ะเพิม่ พืน้ ทีส่ เี ขยี วในรปู แบบต่างๆ รวมทัง้ สวนสาธารณะ เพ่อื มุ่งม่นั ท่ีจะให้ บริการท่ีหลากหลาย สร้างความพงึ พอใจแกป่ ระชาขน 65

สวนลุมพินี ทีถ่ ือได้ว่าเปน็ สวนสาธารณะขนาดใหญ่ใจกลางเมอื งคงอยู่ค่กู บั ชาวกรงุ เทพฯ เป็นเวลานาน มีต้นไม้น้อยใหญ่เจริญเติบโตสร้างความร่มรื่น  ออกแบบไว้ให้เอื้อประโยชน์ต่อการออกก�ำลังกายและ สนั ทนาการตา่ งๆ เปดิ ให้บริการตง้ั แต่เวลา 04.30 – 21.00 น. ยงั สนองตอบตามความต้องการของ ประชาชนทน่ี ิยมป่นั จักรยานมากขึน้ เหมือนกบั ตา่ งประเทศ ดว้ ยตระหนักถึงความสำ� คัญของการปน่ั จักรยาน จงึ รณรงค์ใหป้ ระชาชนหนั มาใช้จกั รยานเป็นพาหนะ เพอื่ ลดการใชพ้ ลังงาน โดยเปดิ ให้ประชาชนสามารถ เขา้ มาปัน่ จกั รยานได้ในช่วงระยะเวลา 2-3 ปที ่ผี ่านมา แบง่ ออกเป็น 2 จดุ จุดแรก เสน้ ทางหลกั รอบสวนลมุ พินี ทำ� เปน็ ช่องทางส�ำหรบั จกั รยานโดยเฉพาะ ระยะทาง 2.5 กโิ ลเมตร กว้าง 1.20 เมตร ผา่ นต้นไม้ใหญ่ท่ี สรา้ งร่มเงารวมถึงอากาศเย็นสบาย ให้บรกิ ารชว่ งเวลา 10.00 – 15.00 น. จ�ำกัดความเรว็ ไมเ่ กิน 20 กโิ ลเมตรตอ่ ชัว่ โมง เพอื่ ป้องกนั มใิ ห้เกิดอุบัตเิ หตแุ กผ่ ูอ้ อกก�ำลงั กายทว่ั ไป จุดท่ี 2 เสน้ ทางรอง เปน็ พื้นท่ี บริเวณศาลาการไฟฟา้ สามเสนกับพน้ื ทดี่ ้านหลงั บรเิ วณอาคารลุมพนิ ีสถาน สามารถใหป้ น่ั จักรยานไดต้ ลอด เวลา แตไ่ ม่ไดท้ ำ� เป็นเสน้ ทางจักรยาน จำ� กัดความเรว็ ไม่เกิน 20 กโิ ลเมตรตอ่ ช่ัวโมง เพอื่ ลดการเกิดอุบัติเหตุ เช่นกัน และประชาชนตอ้ งนำ� จกั รยานมาเอง เนอ่ื งจากไม่มีการให้เช่าจักรยานเหมอื นบางสวน ในปัจจบุ นั มี ผู้ใช้บริการเพ่ิมสูงข้ึนทั้งชาวต่างประเทศและชาวไทย  แสดงให้เห็นถึงความช่ืนชอบในการปั่นจักรยาน เป็นอย่างมาก  ท่ามกลางบรรยากาศอันร่มร่ืนภายในสวนลุมพินี  ถือได้ว่าเป็นส่วนส�ำคัญท่ีท�ำให้คน กรุงเทพมหานครได้ใกล้ชิดกบั ธรรมชาติ หลีกหนีจากมลพิษตา่ งๆ และใช้เวลาวา่ งในการพกั ผอ่ นอยา่ งเต็มท่ี 66

ป่ันจักรยานในสวน บึงหนองบอน ในปี พ.ศ. 2526 กรุงเทพมหานครต้องประสบปญั หานำ้� ท่วม บงึ หนองบอน เขตประเวศ จึงเป็นอีกหน่ึงพ้ืนที่ที่ใช้เป็นแก้มลิงรองรับน้�ำก่อนปล่อยลงสู่อ่าวไทย  โดยเร่ิมก่อสร้างต้ังแต่ พ.ศ. 2539 มีเนื้อทีท่ ง้ั สิน้ 644 ไร่ ภายในพืน้ ทมี่ ีบงึ น้ำ� ขนาดใหญ่ทีเ่ ช่อื มตอ่ กันทง้ั สิน้ 3 บึง เปน็ กลไกส�ำคญั ในการควบคุมบริหารจดั การปญั หานำ้� ในพ้นื ทก่ี รุงเทพตะวันออก ทงั้ ยงั พัฒนาให้เปน็ สวนสาธารณะขนาดใหญท่ ี่เปิดให้ประชาชนใช้บรกิ ารในการออกก�ำลังกาย และพกั ผอ่ นหย่อนใจ ตง้ั แตเ่ วลา 05.00 – 19.00 น. โดยมีศูนยก์ ีฬาทางนำ้� อาทิ เรอื ใบ วนิ ด์เซิร์ฟ เรือคายกั เรือแคนู เรือกรรเชียง  พร้อมทั้งเปิดสอนแก่ผู้ที่สนใจ  และสนามกีฬาหลากหลายชนิด  รวมถึงลาน 67

ออกก�ำลังกาย  และล่าสุดได้จัดท�ำเส้นทางจักรยานรอบบึง  ระยะทางประมาณ  4.2  กิโลเมตร เพ่อื เฉลิมพระเกียรตแิ ละถวายเปน็ พระราชกศุ ล เน่ืองในโอกาสเฉลิมพระชนมพรรษา 12 สิงหาคม 2558 โดยเส้นทางแบ่งออกเป็น 2 สว่ น ส่วนแรกกว้างประมาณ 1.5 เมตร เปน็ เลนจักรยานสำ� หรับนักปนั่ ทใ่ี ช้ ความเรว็ สว่ นท่ี 2 กวา้ งประมาณ 2.5 – 3.5 เมตร เป็นเลนจกั รยานส�ำหรับครอบครัว เด็กๆ และ ประชาชนทวั่ ไป บรรยากาศสองขา้ งทางมคี วามเปน็ ธรรมชาติ ร่มร่นื ไปด้วยต้นไม้ ถอื ได้ว่าเปน็ สถานท่ีท่ีปลกู ฝงั ใหป้ ระชาชนหนั มาออกกำ� ลงั กายและดแู ลสขุ ภาพ พรอ้ มกบั ให้ความรดู้ ้านกฬี าทางนำ้� ควบคไู่ ปดว้ ย 68

ปน่ั จักรยานในสวน สวนวารีภิรมย์ กรงุ เทพมหานครคำ� นึงถึงผู้หลงใหลในการปน่ั จักรยานที่เพม่ิ สูงขึน้ ดว้ ยเหตุผลตา่ งๆ นานา ไม่ว่าจะเป็นสุขภาพท่ีแข็งแรง หรือจกั รยานเปน็ พาหนะที่สามารถเดนิ ทางได้สะดวก รวดเร็ว และ ไม่สร้างมลพษิ ให้กบั สิ่งแวดล้อม สิง่ ทยี่ นื ยันคือการผลกั ดนั ใหม้ ที างจักรยานในสวนสาธารณะและ พื้นท่ีอน่ื ๆ เพมิ่ ขึน้ สวนวารภี ิรมย์เป็นสวนสาธารณะอีกแหง่ ทอี่ ย่ใู กล้บา้ นพักอาศยั ของคนกรงุ ยุคน้ี จากย่าน บางกะปิ มีนบรุ ี ลาดกระบงั หนองจอก โดยภาพรวมมคี วามสะดวก การจราจรไมต่ ดิ ขัด สร้างข้ึน เพือ่ เอาใจผ้ทู รี่ ักในการดูแลสขุ ภาพ ทั้งการปัน่ จกั รยานและการออกก�ำลงั กาย เปิดให้ประชาชน ใชบ้ รกิ าร ตง้ั แต่เวลา 06.00 – 18.00 น. มีเสน้ ทางจักรยานส�ำหรับปัน่ เท่ียวชมธรรมชาติ รอบบงึ มะขามเทศและบงึ สะแกงามสามเดอื น รวมระยะทาง 4.2 กโิ ลเมตร กว้างประมาณ 3 เมตร และยงั มสี นามจกั รยานวบิ าก ระยะทาง 400 เมตร ให้คนท่ชี อบความท้าทาย ผจญภัย ได้ประลองความสามารถกัน  พร้อมทั้งลาน อเนกประสงค์  เพ่ือใช้จัดกิจกรรมต่างๆ  หาก ไม่ได้น�ำจักรยานมา  ก็สามารถเช่าได้บริเวณ นอกพืน้ ท่ใี ห้บริการ  ในอัตราคันละ 30 บาท ตอ่ ชว่ั โมง 69

แม้ว่าสวนวารีภิรมย์จะเปน็ สวนสาธารณะเปิดใหม่ แตไ่ ดร้ บั ความสนใจจากประชาชนนำ� จักรยานเขา้ มา ป่ันมาก โดยเฉพาะในวนั หยดุ สดุ สปั ดาห์ แสดงถงึ ความใส่ใจในสขุ ภาพของชาวกรงุ เทพมหานคร อกี สว่ นหนึ่ง อาจเป็นเพราะลักษณะพื้นที่ขนาบด้วยท่ีนาและบ่อปลาของชาวบ้าน  จึงมีสภาพเป็นชนบทในเขตเมือง ในอนาคตจกั รยานจะกา้ วเขา้ มามบี ทบาทในชวี ิตประจำ� วันเฉกเช่นกบั ต่างประเทศ 70

ปัน่ จักรยานในสวน สวน 60 พรรษา สมเด็จพระนางเจา้ ฯ พระบรมราชินนี าถ ใจกลางชมุ ชนเคหะรม่ เกลา้ มสี วนสาธารณะอกี แหง่ หนงึ่ เตม็ ไปดว้ ยตม้ ไมน้ านาพนั ธ์ุ จดุ ประสงค์ ท่ีส�ำคัญเพ่ือลดความตึงเครียดจากการท�ำงานในแต่ละวัน  ส่งเสริมให้ประชาชนใช้เวลาว่างให้เกิด ประโยชน์ สวน 60 พรรษา สมเด็จพระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ ีนาถ ตง้ั อยู่บริเวณชุมชนเคหะร่มเกล่า สร้างข้ึนภายใต้ความร่วมมือระหว่างกรุงเทพมหานครและการเคหะแห่งชาติ  เนื่องด้วยนโยบาย กรงุ เทพมหานครทีม่ เี ปา้ หมายจะพัฒนาพ้นื ที่ตา่ งๆ  ให้กลายเป็นสวนสาธารณะ เพ่ือใหป้ ระชาชนได้ ใชป้ ระโยชนห์ ลากหลายรปู แบบ  สวนสาธารณะแห่งน้สี รา้ งขึ้นภายใต้แนวคดิ “สวนอเนกประสงค”์ 71

ดำ� เนนิ การก่อสรา้ งและเปิดใหบ้ รกิ ารเมือ่ วนั ที่ 27 มถิ นุ ายน พ.ศ. 2551 ต้งั แตเ่ วลา 05.00 - 21.00 น. เปน็ สวนสาธารณะที่ประชาชนในชมุ ชนเคหะรม่ เกล้าและพ้ืนท่ีใกลเ้ คยี งได้รับประโยชน์ อยา่ งคุ้มคา่ บนพน้ื ท่ีทัง้ หมด 52 ไร่ ประกอบดว้ ยเส้นทางจกั รยาน และเสน้ ทางเดนิ - ว่งิ ควบคกู่ นั ไป ระยะทาง 950 เมตร กว้างเฉลยี่ 4-5 เมตร โดยใชส้ ญั ลกั ษณร์ ูปจักรยานและคันหนิ เป็นเส้นแบ่ง และมีป้ายประชาสัมพันธ์จ�ำกัดความเร็วตลอดเส้นทาง  เพ่ือความปลอดภัยแก่ผู้ใช้จักรยาน และผู้ออกกำ� ลงั กาย สามารถชมทิวทศั นร์ อบสวนสาธารณะ นอกจากนี้ ยงั มหี ้องสมุดสีเขยี วท่สี ร้างขน้ึ โดยใช้หลกั การรกั ษส์ ่งิ แวดลอ้ ม และมศี นู ย์เรยี นรดู้ า้ นการจดั การส่ิงแวดล้อม เพือ่ ปลูกฝังจิตส�ำนึกให้ คนในชมุ ชนหนั มาตระหนกั ถงึ การอนุรักษ์และหวงแหนธรรมชาติ ชว่ ยเกอ้ื กลู ให้อย่คู กู่ บั ชุมชนแหง่ นี้ สืบไป 72

ปัน่ จักรยานในสวน สวนเบญจกิติ http://img.painaidii.com/images/20111120_3_1321777182_807862.jpg วิถีชวี ติ ของคนท�ำงานในกรงุ เทพมหานคร ต้องเรง่ รบี ทำ� งานเพื่อแข่งกับเวลา รปู แบบการใช้ชีวิต ตอ้ งเปลย่ี นแปลงตามบรบิ ทของสงั คมทก่ี า้ วไปขา้ งหนา้ ถงึ แมส้ งั คมจะพฒั นาไปมากแคไ่ หน การหนั มา ดูแลสุขภาพของประชาชนในกรุงเทพมหานคร  กลับเพ่ิมมากขึ้น  การปั่นจักรยานที่ไม่ก่อเสียง รบกวนผอู้ ่นื รวมทงั้ ลดการกอ่ มลพิษ เป็นแนวทางหนงึ่ ท่ีชว่ ยรักษาสภาพแวดลอ้ มในกรงุ เทพมหานคร http://www.tourkrung.com/project/benjakiti/ http://www.chillpainai.com/scoop/6041/10 73

กลางกรงุ เทพมหานครมพี ื้นที่สีเขยี วเกิดขนึ้ ในรปู แบบสวนสาธารณะคือ สวนเบญจกิติ เกิดข้นึ จากการพัฒนาพ้นื ท่ขี องโรงงานยาสบู มพี ้ืนที่ 130 ไร่ เปดิ ใหบ้ รกิ ารต้งั แตเ่ วลา 05.00-21.00 น. โดดเด่นด้วยเอกลักษณ์บึงน�้ำขนาดใหญ่ตรงกลางสวนที่ออกแบบภายใต้แนวคิด  “ป่ารักษ์น�้ำ” มีการแบ่งเส้นทางการบริการแก่ประชาชนอย่างชัดเจน  โดยเส้นทางออกก�ำลังกาย  เดิน-วิ่ง มรี ะยะทาง 1.8 กโิ ลเมตร ส่วนเสน้ ทางจักรยานมรี ะยะทาง 2 กโิ ลเมตร กว้าง 2.30 เมตร ส�ำหรบั นกั ปัน่ จกั รยานทกุ วัย ในพ้นื ท่สี วนมกี ารให้บรกิ ารเช่าจักรยาน (เอกชนประมูล) ส�ำหรับผทู้ ี่ ไมน่ ำ� จักรยานมา ในอัตราคนั ละ 40 บาท ต่อชว่ั โมง มีสัญลักษณร์ ปู จักรยานและป้ายประชาสัมพันธ์ บอกจ�ำกัดความเรว็ ไมเ่ กิน 20 กโิ ลเมตร ตอ่ ช่ัวโมง ตลอดเสน้ ทาง เพ่อื แบ่งปนั น�้ำใจในการปั่น ซึ่งกันและกัน  สวนปกคลุมด้วยต้นไม้ใหญ่แผ่กิ่งก้านสาขา  ให้ความร่มรื่น  และยังมีพ้ืนที่ใช้สอย ประกอบด้วย ลานเบญจกิติ ลานองค์พระ สวนสุขภาพ สนามเด็กเล่น เพอื่ ใหป้ ระชาชนได้เขา้ มาพกั ผ่อนหย่อนใจ  ใช้บริการได้ตามอัธยาศัยและชื่นชอบของแต่ละคน  เก็บเกี่ยวความสวยงามของ ธรรมชาติท่ีสดชนื่ รม่ เย็น เพอ่ื ใหป้ ระชาชนในกรุงเทพมหานคร เกิดความรกั และช่วยกนั ดแู ลอนุรกั ษ์ ธรรมชาตใิ หค้ งอยตู่ ลอดไป http://www.tourkrung.com/project/benjakiti/ http://www.tourkrung.com/project/benjakiti/ http://www.mtbsociety.com/image/im1/1.jpg 74

โปรแกรม โปรแกรม SketchUp Pro กบั การออกแบบภมู ิทศั น์ กับการออกแบบภมู ิทัศน์ ไพรตั น์ ไพธรรมโชติวัฒน์ นกั วิชาการเกษตรช�ำนาญการ สำ� นักงานสวนสาธารณะ ส�ำนักส่งิ แวดลอ้ ม ปัจจุบันนี้เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์เข้ามามีส่วนร่วมในการท�ำงานของเราเป็นอย่างมากชนิดที่หลีกเลี่ยง ได้ยากย่ิง  การน�ำโปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่มีประสิทธิภาพมาใช้ในการออกแบบงานภูมิทัศน์  จะท�ำให้เกิด ประสทิ ธิภาพและประสทิ ธิผลสงู สุด สามารถแสดงผลไดท้ างรูปธรรม และสื่อผลทางนามธรรมได้อย่างดียงิ่ หากตอ้ งการจะเลอื กใชโ้ ปรแกรมออกแบบทส่ี ามารถตอบสนองความตอ้ งการของผใู้ ชง้ านทกุ คน ๆ ไดใ้ นขณะนี้ ขอแนะน�ำโปรแกรม  SketchUp  Pro  โปรแกรมน้ีผู้สร้างโปรแกรมกล่าวว่า สามารถใช้ในการออกแบบ สถาปัตยกรรม  งานก่อสร้าง  งานวิศวกรรม  การตกแต่งภายใน  ระบบแสงสว่าง  งาน  Landscape งานออกแบบห้องครัว  ห้องอาบน้�ำ  งานวางผังเมือง  ออกแบบฉากในเกมส์  งานภาพยนตร์และฉากใน ภาพยนตร์และอีกมากมาย ท่ใี ช้ SketchUp Pro ได้ตลอดเวลา ในทกุ ๆ วัน 75

ไพรตั น์ ไพธรรมโชติวฒั น์ โปรแกรม SketchUp Pro เป็นโปรแกรมทส่ี ามารถสร้างโมเดล 3 มติ ิ ทม่ี ีประสิทธิภาพชนิดท่ีคาดไม่ถึง มีความอเนกประสงค์  โดยผู้ใช้สามารถเริ่มต้นได้โดยง่ายเพียงแค่วาดเส้นและรูปทรง  รวมถึงค�ำส่ังยอดฮิต อยา่ งค�ำส่งั Push/Pull โดยจะทำ� ให้สามารถสรา้ งสรรคช์ ้ินงานไดไ้ มม่ ขี อ้ จำ� กัด อกี ท้ังยงั มคี ำ� สั่งชว่ ยอ่ืน ๆ ซง่ึ จะทำ� ให้ผู้ใช้งานสามารถออกแบบในสงิ่ ตอ้ งการได้ หรือจะเป็นการดึงไฟลจ์ าก CAD มาใชง้ าน กท็ �ำได้ดี หรือไฟล์อย่างอื่น  ไม่ว่าจะเป็นไฟล์ข้อมูลภูมิประเทศ  จาก  Google  earth  จากภาพถ่ายทางอากาศ ไฟล์รูปภาพ หรือ แมก้ ระท่ังการรา่ งแบบด้วยมอื จึงท�ำใหโ้ ปรแกรม SketchUp Pro เป็นโปรแกรมที่มี ประสทิ ธภิ าพจนคุณอยากจะงานใช้ทนั ที โปรแกรมออกแบบนส้ี ามารถแสดงในรปู 2 มติ ิ และ 3 มติ ไิ ด้ และโมเดลของคณุ สามารถออกเป็น Drawing ได้โดยโปรแกรม LayOut ไม่วา่ จะในสว่ นใดในโปรแกรม SketchUp Pro กไ็ มใ่ ชเ่ รื่องยาก ถา้ ผใู้ ช้ ตอ้ งการจะส่งออกงาน เป็นรูปแบบ Drawing เพยี งแค่ใชโ้ ปรแกรม LayOut ที่มาพรอ้ มกบั SketchUp Pro เพยี งแคด่ ึงไฟลท์ ่อี ยู่ใน SketchUp Pro มาไว้ใน LayOut ก็สามารถจัดการได้ ไม่วา่ จะเปน็ การปรับเปลี่ยน มมุ มอง เพ่มิ มมุ มอง ใหข้ นาด Dimension ปรบั เปล่ียนน�้ำหนักเสน้ กท็ ำ� ให้การส่งงานออกเปน็ Drawing งา่ ยนดิ เดียว ด้วยประสิทธภิ าพของเคร่ืองมือของโปรแกรม SketchUp Pro สามารถช่วยใหก้ ารท�ำงานเร็วขนึ้ และ ออกมาดี ไมว่ า่ ผใู้ ชจ้ ะเป็นผูเ้ ริม่ ต้นใหม่ หรือผ้ใู ช้งานข้นั สูง เพราะโปรแกรมมีเครอื่ งมอื ช่วยหลากหลาย ไมว่ ่า จะเป็น หนา้ ตา่ งสอนการใชง้ าน หรือ ศนู ย์รวม 3D Model ขนาดใหญ่ อยา่ ง 3D Warehouse นอกจากนั้น ผูใ้ ชง้ านสามารถปรึกษาขอ้ มูลเทคนคิ ไดฟ้ รี ในช่วงทอ่ี ยู่ใน Subscription ดว้ ย จากการพัฒนาโปรแกรม SketchUp Pro ใหส้ ามารถทำ� งานร่วมกับระบบการท�ำงานเดมิ ของผใู้ ช้งาน ได้ ดว้ ยค�ำสง่ั Import ช่วยในการดงึ ไฟล์ DXF, DWG, 3DS, DAE, KMZ, TIF, JPG, PNG และอนื่ ๆ มา ใชง้ านได้ และนอกจากนี้ยังใช้คำ� สั่ง Export เพอ่ื ส่งออกไฟลไ์ ปยงั โปรแกรมอืน่ ๆ ท่ีไม่ใช่โปรแกรมออกแบบ เชน่ PDF, OBJ, FBX, XSI, VRML, MP4, WEBM และ AVI การสร้างฉากหลังประกอบหรอื Scenes เพอ่ื บันทกึ เปน็ มมุ มอง สามารถปรบั เปล่ียนไดต้ ลอดเวลา อีกท้ังยังเปล่ียนรูปแบบท่ีเรียกว่า  Style  ในการแสดงผลได้อีกด้วย  และด้วยค�ำส่ังนี้  จะช่วยสร้างความ แตกต่าง  ให้การน�ำเสนองานดูน่าสนใจ  รวมถึงการใช้ค�ำส่ังในการเดินดูภายในงานออกแบบ  เพ่ือดูราย ละเอียดทั้งหมดเสมือนผู้ชมเดินผ่านไปในโมเดลได้เสมือนจริง  นอกจากน้ันยังสามารถส่งออกเป็นภาพ เคลอื่ นไหวได้อกี ด้วย นอกจากน้ี ยงั มีสว่ นประกอบที่เรียกว่า Model และโปรแกรมเสริมท่ีเรยี กวา่ Plug-ins เสริมเข้ามา เพม่ิ ประสทิ ธภิ าพในการทำ� งาน ผใู้ ช้งานตอ้ งการอะไรล่ะ? ต้องการเก้าอเี้ หมาะ ๆ สกั ชุดสำ� หรบั หอ้ ง หรือรปู แบบองค์ประกอบใด  ๆ  สามารถดาวน์โหลดได้  ท�ำให้สะดวกมาก  และสามารถเขียนแบบออกมาได้ อยา่ งรวดเรว็ 76

โปรแกรม SketchUp Pro กบั การออกแบบภูมิทัศน์ Model สำ� หรบั ดาวน์โหลด พรอ้ มแล้วส�ำหรับ BIM (Building Information Modeling) ใน SketchUp Pro จะเรมิ่ ต้นดว้ ย การตดิ แทก็ หลงั จากนั้นก็สร้างเป็น Group และ Component ตามล�ำดับ ซงึ่ เปน็ รปู แบบมาตรฐานท่ใี ชก้ ัน ทว่ั ไป จากนั้นกล็ งรายละเอียดในสว่ นอ่ืน ๆ เช่น ต�ำแหนง่ ของเครอ่ื งจักร ตำ� แหน่งของแสงเงา และอนื่ ๆ ซึ่งปกติแลว้ การออกแบบท่วั ๆ ไป ก็จะจบทขี่ ัน้ ตอนน้ี แต่ SketchUp Pro สามารถก�ำหนดรายละเอยี ด ตอ่ ได้ ไมว่ า่ จะเปน็ Attribute หรอื การเขยี นโปรแกรมคำ� ส่ัง เพื่อใช้งานเพมิ่ เตมิ รวมถงึ การเกบ็ รวบรวม รายละเอียดไวใ้ นไฟล์รปู แบบ IFC เพยี งเท่าน้กี พ็ ร้อมแลว้ ส�ำหรับการสร้างโมเดลเพอื่ วเิ คราะหเ์ พ่ิมเตมิ ในส่วน ของ BIM การแสดงโลกที่แท้จริงมีใน SketchUp Pro เพียงแค่ไมก่ ่ีนาทผี ใู้ ช้งานสามารถเลอื กส่วนหนง่ึ ของโลก เพือ่ จะน�ำต�ำแหนง่ นัน้ ๆ เข้ามาใน SketchUp Pro โดยสามารถดึงมาเป็นมาตราสว่ น แบบ ตารางกิโลเมตร โดยจะไดร้ ายละเอียด เปน็ รูปภาพ ภูมิประเทศแบบ 3D แสงเงา หลงั จากนั้น เพียงแค่น�ำโมเดลอาคารเขา้ ไป ไว้ภายใน และยิ่งไปกวา่ นนั้ ถ้าผใู้ ชง้ านใช้ Google Maps กย็ งั สามารถนำ� โมเดลอาคารไปไว้ในนน้ั ได้ดว้ ย กุญแจสำ� คญั ในการใชง้ าน 3D Model ใหป้ ระสบความส�ำเร็จ กุญแจส�ำคัญของการสรา้ ง 3D Model คอื ความเป็นระเบยี บในการท�ำงาน และการบริหารจัดการ เพราะถา้ มกี ารจัดการที่ดี ไม่ว่าวตั ถตุ า่ ง ๆ จะเปน็ Group หรอื Component กส็ ามารถจดั การได้ด้วยคำ� สั่ง Layers ไม่วา่ ไฟลจ์ ะขนาดใหญ่ รายละเอียดเยอะ กส็ ามารถจะจดั การสงิ่ ทจ่ี ะแสดงผลได้ด้วยค�ำสั่งนี้ ดขู ้อมลู เพมิ่ เติมไดท้ ี่ : http://www.applicadthai.com/business/trimble-sketchup-pro#sthash.VIAD59Rc.dpuf 77

ไพรัตน์ ไพธรรมโชติวฒั น์ มาทดลองใช้โปรแกรมกันเลยนะครับ  เม่ือท�ำการดาวโหลดโปรแกรม  SketchUp  Pro2016 (ตวั ทดลองใช้ฟรี 30 วัน) ลงเคร่อื งคอมพิวเตอร์ พีซขี องคณุ แลว้ จะได้หน้าตาโปรแกรมดงั น้ีครบั 78

โปรแกรม SketchUp Pro กับการออกแบบภูมิทศั น์ ก่อนอ่ืนใหเ้ ลือกคา่ มาตราวัดระยะเปน็ มาตราเมตริกกอ่ นครบั มหี นว่ ยเปน็ เมตร โดยการเลือกทีเ่ มนู Window Menu info และ Unit เลอื กหน่วยเป็น เมตร ครบั ทน่ี ้ีลองใช้เครอื่ งมีเขยี นแบบ ท�ำแบบสวนได้ เลยนะครบั   สำ� หรับผูท้ ี่เคยเรียนรู้การใช้โปรแกรมในรนุ่ ก่อน ๆ มาแล้ว จะใช้งานได้ง่ายเพยี งแต่มีการเสริม รายละเอยี ดเครือ่ งมือบางอย่างเพม่ิ ขนึ้ สว่ นผทู้ ี่ยงั ไม่เคยใช้ ใหศ้ ึกษาการใชเ้ ครื่องมอื ต่าง ๆ ในการเขียน โดยเลอื กเคร่อื งมอื ดงั นี้ ทีเ่ มนู view เลือก tool bar เลอื ก large tool set จะปรากฏกลอ่ งเครื่องมือใน การเขยี นแบบออกมา และใหเ้ ลือกถาดเคร่ืองมืออกมาใช้ โดยใช้มนู Window Default tray และเลอื ก Show tray จะได้ถาดเคร่ืองมอื ออกมาใช้ 79

ไพรัตน์ ไพธรรมโชติวฒั น์ สามารถใชห้ นา้ จอได้เต็มที่ มาลองใชเ้ ครอื่ งมือเขยี นรูปทรงต่าง ๆ เขยี นแบบลงในพ้ืนท่ีท่ีเปน็ เสมอื น พ้นื ท่จี ริง ๆ กัน โดยเขียนพืน้ ท่ีสเ่ี หลยี่ มลงในพ้ืนท่วี ่าง ขนาด 30 x 40 เมตร ทดลองใช้เครื่องมอื ในการเขียน แบบชนดิ ตา่ ง ๆ ใหไ้ ดค้ ล่องแคลว่ และตอ่ เนื่อง ให้ทำ� การฝึกใช้เครอ่ื งมือท่ีจ�ำเป็นพื้นฐานชนดิ ตา่ ง ๆ ดินสอ สเี่ หลยี่ ม สามเหล่ียม วงกลม คร่งึ วงกลม โดยเขียนเป็นรูป การเขยี นเส้นตรง การเขียนสเี่ หลี่ยม การเขียน สามเหลี่ยม การเขยี นสว่ นโคง้ การเขยี นวงกลม ใหค้ ลอ่ งเสยี กอ่ น โดยมีระนาบหรือแกนการเขียนได้ทง้ั 3 ระนาบบนแกน x y และ z (ในการฝกึ ใหเ้ ลอื กเครอื่ งมอื มาตรฐานขน้ึ มาดว้ ยเพอื่ ใหส้ ามารถลบหรอื ยอ้ นกลบั เม่ือจะทำ� การเขียนใหป้ ดิ ถาดเครื่องมอื (Default tray) ออกกอ่ นเพ่ือให้เมือ่ เขียนผดิ ได้) ให้ทดลองเขียนจน คลอ่ งแคล่วบนแกนทัง้ สามแกน เขียนรปู แบบตา่ ง ๆ ร่วมกบั การฝึกเขยี นรูปทรงตา่ ง ๆ จากเครือ่ งมอื เขยี น แบบชนดิ ตา่ ง ๆ 80

โปรแกรม SketchUp Pro กับการออกแบบภมู ิทัศน์ ตอ่ ไปให้ฝกึ การเขียนการใช้เครื่องมือ move push/pull rotate followme offset และ scale โดยทำ� การเขยี นรปู ทรงตา่ ง ๆ และใชเ้ ครอื่ งมอื ดงั กลา่ วเขา้ รว่ ม จะเหน็ วา่ สามารถใชเ้ ครอ่ื งมอื เพอื่ การเคลอื่ นยา้ ย วัตถุ ดึงขนึ้ หรือกดลง หมนุ วตั ถุ ลากตาม ท�ำกรอบเสน้ คูข่ นานและเพม่ิ ลดขนาดได้ ตามชนิดของเครอื่ งมอื ดังกลา่ ว ใหท้ ดลองใช้เครอื่ งมอื หากตอ้ งการดูวิธีการสอนวธิ ใี ชเ้ ครอ่ื งมือผา่ น Youtube ในเร่ือง SketchUp 2016-Tutorial for Beginners [+General Overview]* ใหก้ ด link นเ้ี ลยครบั https://www.youtube.com/watch?v=n- jYJWVR6wuE 81

ไพรัตน์ ไพธรรมโชติวฒั น์ การดาวน์โหลด องคป์ ระกอบส�ำเรจ็ รูปมาใชท้ ันที โดยการเลือกเมนู Component เมนนู เ้ี ป็นการ เลอื กใช้วัตถุส�ำเร็จรปู จากคลงั ท่เี รยี กวา่ 3D Warehouse มาลงในแบบไดโ้ ดยตรง เช่น อาคาร รถยนต์ เรอื โคมไฟฟ้า รปู บุคคล สตั ว์ หรอื สิ่งตา่ ง ๆ ท่จี ะนำ� มาเปน็ ส่วนประกอบในแบบ การเรยี กใชใ้ ห้ใช้ค�ำสง่ั ดงั น้ี ทีเ่ มนู WINDOW > 3D Warehouse เมื่อคลกิ จะปรากฏรูปภาพวัตถตุ ่างๆ ใหค้ ลกิ เลอื กแบบใดแบบหนงึ่ โปรแกรม จะถามว่าเลอื กวตั ถุนี้ลงในแบบใชห่ รอื ไม่ ให้ตอบใช่ 82

โปรแกรม SketchUp Pro กบั การออกแบบภมู ทิ ศั น์ นค่ี อื ตัวอย่าง Component ใน 3D Warehouse มอี งค์ประกอบในรูปสามมิติและสองมติ ใิ หเ้ ลือกใช้ อยา่ งมากมาย ในทีน่ ด้ี าวนโ์ หลดรปู วตั ถตุ า่ ง ๆ เขา้ มาในแบบทีละชิ้นและใหท้ �ำการเลอื กวตั ถุ เพอ่ื ก�ำหนด ขนาดให้เหมาะสมได้สัดส่วนที่แท้จริง  เน่ืองจากวัตถุบางช้ินอาจมีขนาดใหญ่หรือเล็กจากความเป็นจริง (ใชเ้ ทปวัดระยะในกล่องเครื่องมอื ดกู ่อน) ในคลงั โมเดล 3D Warehouse บรรจุโมเดลหลายหมวดหมจู่ ำ� นวนมากให้เลือกใช้ มีการอัพโหลด (Upload) โมเดลใหม่ ๆ ออกมาเรือ่ ย ๆ โดยผทู้ ส่ี ร้างสรรค์ Component ใหม่เข้ามาแชรใ์ ห้เลอื กใชอ้ ย่เู สมอ โดยการเลือกใช้ตอ้ งอยู่ในระบบออนไลนเ์ สยี กอ่ นครับ 83

ไพรตั น์ ไพธรรมโชตวิ ัฒน์ Component ใน 3D Warehouse มที ้ังชนดิ 2 มติ ิแล 3 มติ ิ มใี ห้เลือกตัง้ แต่ฉากหลัง อาคาร รถยนต์ สระนำ�้ น�้ำพุ ศาลา ต้นไม้ เคร่ืองเลน่ เด็ก ภาพบคุ คล ฯลฯ ตอ่ มาจะแนะน�ำการใชว้ สั ดแุ ละการตกแต่งในโปรแกรมออกแบบนี้ มหี มวดวัสดทุ ่เี รียกวา่ Materials ที่ Side bar อยขู่ วามือสดุ ในปมุ่ ท่เี ขยี นว่า Default tray (ในแนวตั้ง) เมอื่ คลกิ จะแสดงถาดลดหลั่น ออกมาให้เลอื ก ประกอบด้วย แถบเมนตู า่ ง ๆ เช่น วัสดุ เกีย่ วกบั ถนน Asphalt Concrete Brick Carpet colors Glass Mirrors หรอื วัสดุกลุ่มตกแตง่ สวน Landscaping Fencing Vetgetation Stone Tile water และอืน่ ๆ ให้เลือกมากมาย นับว่าเปน็ โปรแกรมทมี่ เี คร่อื งมือหลากหลายชนิดใหใ้ ช้ นับได้ว่าออกแบบ โปรแกรมได้อัจฉริยะจริง ๆ ครับ 84

โปรแกรม SketchUp Pro กับการออกแบบภมู ทิ ศั น์ แนะน�ำการใช้เคร่อื งมอื ในโปรแกรม SketchUp 2016 มาถึงขนั้ น้แี ลว้ ลองมาท�ำการเขยี นแบบ องคป์ ระกอบสวนสัก 1 ชนิ้ ก่อนครับ เปน็ การทดลองสรา้ ง Component ขนึ้ มาใช้เอง ในทีน่ ้ีจะได้แสดงการ สรา้ งประตมิ ากรรม รปู เหยอื กนำ�้ รินมาประดับในสวน ดังรูปทแ่ี สดง โดยสร้างจากรปู 2 มิตกิ อ่ น ตัดสว่ นทรี่ า่ ง แบบออกไป สรา้ งวงกลม 2 วงด้านบน (ทำ� ใหโ้ ปรง่ แสง) และด้านลา่ งทบึ จากน้นั ใชเ้ คร่อื งมือลูกศรเลอื กปุม่ Follow Me เลือกวงกลมแล้วหมุนตามรปู จะได้ทรงเหยอื กน้�ำ ตามรปู ทแ่ี สดงขา้ งลา่ งนี้ เขียนรปู เหยอื กนำ้� ในรปู 2 มิตกิ อ่ น จากนั้นตัดเสน้ สายที่ไมใ่ ชอ้ อก จะไดเ้ หยอื กในรปู 2มติ มิ เี พียงครึ่งเดียว 85

ไพรัตน์ ไพธรรมโชติวัฒน์ สร้างวงกลมเปน็ สว่ นของปากและก้น ลบพี้นที่บนปากเหยือกออก ใชเ้ ครื่องมอื Follow Me สร้างสว่ นโคง้ ของรปู ทรง 86

โปรแกรม SketchUp Pro กับการออกแบบภมู ทิ ัศน์ ทำ� การไฮไลทว์ ตั ถุและสรา้ งเปน็ Component ปรับมุมตามตอ้ งการสังเกตสจี านองศา ดาวน์โหลด รูปสายนำ้� สามมติ จิ าก 3D warehouse 87

ไพรัตน์ ไพธรรมโชติวฒั น์ การสรา้ งประตมิ ากรรมรปู เหยือกนำ้� ภาพโดยรวมการสรา้ งประตมิ ากรรมรูปเหยอื กน้�ำ ท�ำการเช่อื มวตั ถุใหเ้ ปน็ ช้นิ เดยี วกัน 88

โปรแกรม SketchUp Pro กบั การออกแบบภูมิทศั น์ จากนนั้ ใหท้ �ำการเลอื กวตั ถุ (ประติมากรรมเหยอื กน้�ำ) ท�ำการ Save เป็น Component และบันทึกไว้ ใชง้ านต่อไปไดค้ รบั ท�ำการดาวนโ์ หลดสายน�ำ้ จาก 3D Warehouse น�ำมาประกอบ ทำ� การเลอื กสตี าม ต้องการ จะสง่ ผลงานแบง่ ปนั ให้ผอู้ ่ืนใช้ สามารถ Upload โดยการลงทะเบยี นเป็นสมาชกิ เสียกอ่ นครับ การสรา้ งงานใด ๆ ควรเร่มิ จากการวาดรปู สเี่ หลีย่ ม 1 รปู ใหม้ ขี นาดกว้าง ยาว พอท่จี ะวาดรูปช้นิ งาน ต่าง ๆ ลงไปได้ จากน้นั จงึ เริม่ เขยี นหรอื ดาวน์โหลดองคป์ ระกอบตา่ ง ๆ ลงไป โดยเริ่มจากการดาวนโ์ หลด บ้าน สร้างถนน สระนำ้� ดาวนโ์ หลดองค์ประกอบยอ่ ย ๆ ลงมาในสวน ไดแ้ ก่ ตน้ ไม้ กระถางตน้ ไม้ บอ่ น้ำ� โอ่ง น้�ำล้น (บางชิ้นอาจสร้างขึ้นมาเองด้วยเคร่ืองมือพ้ืนฐาน) สร้างทางเดิน ดาวน์โหลดเครื่องเล่นในสวน มา้ นงั่ ฯลฯ จากนั้นตกแต่งพ้ืนผิว เลอื กสหี รอื เปลีย่ นสีวัตถใุ ห้มีสที ีต่ ้องการ กจ็ ะไดส้ วนสวยๆ มาอย่างง่ายดาย ดังตัวอย่างดา้ นล่างนค้ี รบั แทรกอกั ษรสามมิติ หรือทำ� ป้าย ( label) บอกขนาดไดค้ รับ 89

ไพรตั น์ ไพธรรมโชตวิ ัฒน์ การเปลย่ี นมุมมองสามารถใชเ้ คร่ืองมอื Orbit หมุนภาพไปดไู ด้ 360 องศา หรือสรา้ งภาพเดินผ่าน walk in และทำ� เปน็ วดี โี อแอนนเิ มชนั่ ได้ จะทำ� ใหเ้ หน็ เสมอื นเดนิ ผา่ นเขา้ ไปในแบบไดเ้ สมอื นจรงิ โดยใชค้ ำ� สง่ั View Animation และ Add scene ตามล�ำดับ ทำ� การบนั ทึกมมุ มองไปเร่ือย ๆ เมื่อท�ำการเล่นจะได้ ภาพเสมอื นเดนิ เข้าไปในสวนเลยทีเดียว ภาพสวนสามารถก�ำหนดมมุ องได้ จากภายนอกอาคาร 90

โปรแกรม SketchUp Pro กับการออกแบบภมู ิทศั น์ ภาพสวนสามารถกำ� หนดมมุ มองได้ จากภายในอาคาร สามารถเปล่ียนมมุ มองได้โดยง่าย แสดงทศั นยี ภาพในมุมสงู การแสดงแสงและเงา ในมุมองแบบทัศนียภาพ แบบ 2 POINT PERSPECTIVE การสร้างแสงและเงาในโปรแกรมน้ี มเี ครอื่ งมอื ท่ี Default tray ในเมนู Shadows ให้เลือกคา่ ปรบั แตง่ แสงสว่าง ความมดื ทบึ ชว่ งเวลาของวันและเดือนทงั้ 12 เดือนทีพ่ ระอาทิตย์จะเปลีย่ นมมุ การส่องแสง ลงมากับพนื้ โลกไมเ่ ทา่ กนั ใหส้ ามารถสร้างบรรยากาศไดห้ ลากหลายจริง ๆ ครบั ท่ีเมนู View ยังมี เมนู Fog ไวใ้ ชต้ กแตง่ บรรยากาศสลวั ๆ เหมอื นมหี มอกลงดว้ ยครบั อยา่ งไรกต็ ามการเหน็ ภาพบนจอกบั ภาพในกระดาษ จะแตกตา่ งกันอยู่มาก เน่ืองจากการแสดงภาพบนจอใหค้ วามลึกเห็นความละเอียดอ่อน เหน็ สีไดม้ ากกว่า ภาพในกระดาษ  อีกทั้งเครื่องพิมพ์และชนิดของกระดาษที่พิมพ์ก็มีผลต่อคุณภาพของงานที่เขียนออกมา อยา่ งย่งิ นอกเหนอื จากการออกแบบ เม่ือสรา้ งผลงานเสรจ็ แลว้ ใหท้ �ำการเลอื กมมุ มองท่ีดี โดยใชเ้ คร่ืองมอื Orbit ท�ำการหมนุ ภาพ และ ท�ำการบันทึกภาพด้วย โดยใชค้ ำ� สัง่ File เลือก Export และ 2D graphic ตามลำ� ดบั ก็สามารถบันทึกเปน็ ภาพออกมาใช้งานได้ ภาพท่ีได้จะเปน็ ภาพทศั นยี ภาพ (Perspective ) และหากตอ้ งการทำ� ภาพสองมิติ เพอ่ื ดภู าพ แปลน ผงั พืน้ Master plan หรอื Side View ให้ใชค้ ำ� สัง่ ในเมนู Camera เลือก Parallel และ Projection ตามล�ำดบั มุมมองภาพจากจอจะเปลีย่ นไปเปน็ สองมติ ิทันที ให้เลือกดา้ นหรือมมุ ท่ตี อ้ งการ บนั ทึกภาพไวใ้ ชใ้ ห้พอดีกับหนา้ จอ แล้วจงึ ทำ� การบนั ทกึ ขอ้ มูลต่อไป สำ� หรับภาพทัศนียภาพแบบ 2 จดุ หรือ 2 Point perspective สามารถเลือกใช้ไดท้ เี่ มนู Camera เลอื ก 2 Point perspective 91

ไพรตั น์ ไพธรรมโชตวิ ฒั น์ แสดงภาพ Masterplan มมุ สูง แบบ 2มิติ ภาพดา้ นหนา้ ( Front View) แบบ 2 มิติ จากการทดลองใชโ้ ปรแกรม SketchUp 2016 นี้ อาจสร้างแรงบันดาลใจใหท้ ่านผู้สนใจงานออกแบบ งานภูมิทัศน์  สามารถสร้างสรรค์แนวความคิด  และแสดงจินตนาการของท่านออกมาให้ผู้อ่ืนได้มองเห็น และช่ืนชมผลงาน ก่อนทจ่ี ะลงมือสร้างสรรค์ผลงานออกมาจริง ๆ ความส�ำเรจ็ ในการเรียนรูน้ ้นั เร่ิมงา่ ย ๆ ดว้ ย การมีใจรกั ในการศกึ ษาวชิ านน้ั ๆ ตามมาด้วยความพากเพยี รพยายามท่จี ะรู้ในหลักการ วิธีการใชเ้ คร่อื งมือ ต่าง  ๆ  ให้คล่องแคล่ว  มีใจจดจ่อต่อเร่ืองที่ศึกษาอย่างต่อเน่ือง  และเรียนรู้กลวิธีที่มีอยู่หลากหลาย อย่างแยบคายหลายแง่มมุ กอ็ าจสามารถบรรลุเป้าประสงค์ของการศกึ ษาน้นั ได้ตามหลกั อิทธิบาท 4 น่นั เอง ผมหวงั เป็นอยา่ งยงิ่ วา่ บทความน้ีจะมีประโยชน์ต่อผ้สู นใจ และนำ� ไปใช้งานได้ในโอกาสต่อไป 92

กจิ กรรมสำ� นักงานสวนสาธารณะ 93

งานพรรณไม้งามอร่าม สวนหลวง ร.9 ระหวา่ งวนั ท่ี 29 พฤศจกิ ายน – 10 ธันวาคม 2557 ณ สวนหลวง ร.9 เขตประเวศ 94

95

ในวนั เฉลิมพระชนมพรรษา ต้ังประดับตกแตง่ เมอื ง พระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อย่หู วั เน่อื งในวนั เฉลมิ พระชนมพรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอย่หู ัว 5 ธันวาคม 2557 ณ บริเวณถนนราชดำ� เนินและศาลหลักเมอื ง 96