✍️ ธรรมสารทีปนี พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙,ราชบัณฑิต)

โลกธรรม คือส,ิ งท่ีมนษุ ยใํ นโลกทกุ คนตอ้ งประสบและ ต้องเผรญกนั อยูท่ กุ เมอ่ื เส์อวนั จะตอ้ งการหรอื ไมต่ อ้ งการกต็ าม ก็ย่อมเกดิ ขึ้นแก,ตนจนไต้ โลกธรรมทีค่ นเราต้องเผแญน้ันคือ ลาภ ยศ สรรเสริญ สุข และเส์อมลาภ เส์อมยศ นนิ ทา ทกุ ข์ เกีย่ วกับโลกธรรมน้ี ทา่ นแนะนำทางออกไวเ้ ป็นหลกั ปฏปิ ต้ สำหรบั ทุกคน เพ่ือปอ้ งกนั มใิ ห้เกิดความทกุ ฃํในเมอ่ื ไตร้ บั สงิ เหลา่ นี้ ทาง ออกทท่ี ่านแนะไว้นัน้ คอื ๑. ไม,พงึ เพลดิ !,พลนิ ของเกา่ หมายความว่า สงิ ใดที่ตน ไตร้ ับหรือมอี ยูแ่ ลว้ และเปน็ สงิ ทีเ่ รารกั เราชอบ ฟนบตุ รธดิ า สามี ภรรยา ทรัพยส์ มบัติ ยศสกั ด้ี เปน็ ตน้ ก็ไม,พงึ ปลอ่ ยใจใหย้ นิ ดี เพลิดเพลิน หรอื หลงตดิ สงิ เหลา่ น้ีจนเกนิ ไป ไมพ่ งึ สร้างความ ผูกพนั จนเกินไป เพราะเมอ่ื สงิ เหลา่ นม้ี ีอันต้องพลดั พรากจากไป จะเกิดความระทมทุกขอ์ ย่างหนกั ๒. ไม,พงึ ทำความพอใจของใหม่ หมายความวา่ สิงใด ทีไ่ ด้มาใหม่ กไ็ ม่พงึ ธเี นชมยินดี ผูกใจฝากใจไวก้ บั สงิ น้นั โดยยึดตดิ วา่ เปน็ ของตน เพราะเม่ือสงิ นัน้ มีอันเปน็ ไป ก็จะทุกขร์ ะทมเสน่ กนั ฅ. ไมพ่ งึ เสยี ใจ เมื่อซองเกา่ หรือของใหมน่ น้ั เส์อมสูญ ไป หมายความวา่ เมอ่ื สงิ ตา่ งๆ หรอื บคุ คลท่ีเกย่ี วข้องกบั ตน สง์ ตนรกั และหวงแหน มอี ันตอ้ งแตกหกั เสยี หายหรอื ตายจากไป ก็ ไม่พงึ เศรา้ โศกเสยี ใจจนเกนิ ไป ตอ้ งทำใจให้!ด้ ตอ้ งตัดใจใหไ้ ด้ มิฉะน้นั จะทุกขร์ ะทมคดิ ถึงราไป 8ฬมสาฬปป็ www.kalyanamitra.org

๔. ไฝพึงอาศยั อากาศ หมายความวา่ โลกธรรมทัง้ หมด นัน้ มลี กั ษณะเหมือนกบั อากาศ คือมีแลว้ กลับไมม่ ี เปน็ แล้วกลบั ไม่เป็น เปล่ียนแปลง แปรปรวน กลบั กลายได้ ทง้ั ไม่อาจยดึ ถอื แน่ นอนตายตวั ลงไปได้ เหมือนกับอากาศท่ียดึ ถอื เปน็ ตวั เป็นตนไม่ ไดฉ้ ะนน้ั ผทู้ ่ียึดตดิ อยู่กบั โลกธรรมจงึ เทา่ กับยดึ ติดอากาศ จะมแี ต่ ความวา่ งเปลา่ มีแตค่ วามผิดหวัง การยึดตดิ อย่างนจ้ี ดั วา่ อิงอาสย์ ตณั หาส์งลกั ษณะเหมอื นอากาศ ใจความกค็ อื ไม่ใหม้ ตี ัณหากับ โลกธรรมทัง้ ปวงนัน่ เอง กลา่ วใหล้ นั กค็ อื ทกุ สงิ ทกุ อยา่ งทเ่ี กิดมีข้ืนแก,ตัวเรานน้ั ไม่อาจยึดมัน่ ถอื มัน่ ไดว้ า่ เปน็ เราหรอื วา่ เปน็ ของเรา แหท้ จ่ี รงิ แล้ว สงิ ตา่ งๆ มิใ?!ตวั เรา มใิ ฟ้ของเรา แตห่ มนุ เวียนเปล่ียนมือเปน็ กรรม สทิ ธกนั ไปเรอ่ี ย ความยดึ ถอื ผกู พันอยกู่ บั โลกธรรมจนขาดสติ สม์ ปสญ์ ญะ ยอ่ มนำมาส์งความเศรา้ โศกเสยี ใจ ความเสียดาย อาลยั อาวรณ์ อนั เปน็ ตวั ทุกข0โดยสว่ นเดียว ลาภ ยศ สขุ สรรเสริญ นำความยนิ ดีเพลดิ เพลนิ มา ใหก้ ็จริงแต่กแ็ ฝงความระทมทกุ ขไ์ วด้ ้วย ม'วประมาทเผลอ ตว่ อยู่ ความทุกขก์ จ็ ะจ1ู โจมโดยไม,รตู้ วั ผูกพนั กับอะไรมาก ก็จะทกุ ขเ์ พราะสิงนั้นมาก ไมผ่ กู พันกบั อะไรเลยก็จะไมท่ ุกข์ อะไรเลย. ทรรม๓«ท๖ifhJiJ www.kalyanamitra.org

ใหท้ กุ ข์แกท่ า่ นทุกข์นั้นถงึ ตวั โย อปปฺ ท,ุ qรสสฺ นรสสฺ ทสุ สฺ ติ สุทฺธสฺส โปสสฺส อนงฺคณสฺส ตเมว พาล0 ปจฺเจติ ปาป๋ สฃุ ุโม รโซ ปฏวิ าตวํ ฃิตฺโต ฯ (สาลิยซาดก) ฃุ.ซา.ปณจฺ ก. ๒๗/๗๙๕/๑๗๘ ผ ู้ใด ประทุษร้ายคนท'ี ไมคดั ประทษุ รา้ ยตอบ เป็น คนบรสิ ุทธิทั้งไม่มคี วามผิดอะไร บาปกรรม ย่อมกลับมาหาผู้นัน้ เอง เหมือนกับฝนุ ละออง ท ถี ูกเปาทวนลมไป ยอ่ มปลิวกลบั มาหาคนเปา นั้นเอง ฉะน้นั . ธรรม๓สา๗'3ทปี นิ www.kalyanamitra.org

ธรรมดา คนท่ีไฝถกู กนั นน้ั มกั จะคดิ ทำลายกนั ดว้ ยประการ ตา่ งๆ เพอ่ื ใหอ้ ีกฝา่ ยหน่ึงถงึ ความย่อยยบั ไป แตก่ ารทำลายกนั นน้ั ใสว่ า่ ฝ่ายตรงข้ามเท่านน้ั ทีจ่ ะถกู ทำลาย แมต้ นเองก็อาจถงึ ความ ย่อยยบั ไปด้วย ทง้ั ๆ ทฝ่ี ่ายตรงขา้ มมไิ ดโ้ ต้ตอบหรือทำอะไรใหเ้ ลย แตว่ า่ ตนเองถงึ ความย่อยยับ เพราะถูกบาปกรรมที่ตนทำกับเซาไว้ นน้ั ยอ้ นกลบั มาสนองเอา ทา่ นว่า คนท่ีประทุษร้ายคนอืน่ ดว้ ยวธิ กี ารตา่ งๆ จะด้วย เจตนารา้ ยหรอื เจตนาอยา่ งอืน่ กต็ าม เฟน้ ทำร้ายเขาดว้ ยการฆา่ ฟนั ทบุ ตี กกั ขงั หนว่ งเหนีย่ ว เป็นต้น หรือทำรา้ ยเขาดว้ ยการใสค่ วาม ให้รา้ ย ปา้ ยสี ด่าทอ พูดให้เจบ็ ใจ เปน็ ตน้ หรือแม้กระท่ังคิดรา้ ย หมายใหท้ ]ตยอ่ ยยบั ตา่ ง ๆ หากว่าคนทต่ี นประทษุ รา้ ยนน้ั เปน็ คน ทบ่ี รสิ ทุ ธิม้ ิไต้มผี ดิ คิดรา้ ยอะไรอยา่ งท่ีถกู กลา่ วหาหรือใสร่ า้ ย และ เซาก็ไม่ไดค้ ดิ รา้ ยตอบ ไมไ่ ดท้ ำอะไรโดต้ อบ ผทู้ ป่ี ระทุษรา้ ยเซา นน้ั แหละจะไดร้ บั ผลจากการกระทำซองตน เพราะถอื วา่ การกระทำ เฟน้ น้ันเป็นบาปกรรมอย่างหน่ึง ฐานทำให้ผูบ้ ริสทุ ธ๙ิ หรือผูใ้ ม่มี ความผิดได้รบั ความเดอื ดรอ้ นท้ังกายและใจ ทา่ นเปรียบเหมอื น กบั ฝน่ ละอองทถ่ี ูกเปา่ ทวนลมไป ฝน่ ละอองนัน้ กจ็ ะถูกลมพดั ย้อนกลบั มาหาผูเ้ ปานัน้ เอง อนั บาปกรรมทเ่ี กดิ จากการประทษุ รา้ ยผู้ท่ีไมป่ ระทุษรา้ ย ตอบ เปน็ ผูบ้ รสิ ทุ ธ้ี ไม,มีความผดิ นน้ั มี ๑๐ ประการ คอื ความ เจ็บปวดรา้ ยแรง ๑ ความเส์อม ๑ ความตาย ๑ ความเจบ็ ปวยที่ พรพeทิ nฟ์ dเ่ ปปี www.kalyanamitra.org

หนกั ๑ จิตฟ๗้ าน ๑ ความขดั แยง้ ทางราชการ ๑ ถูกกลา่ วตู่ รา้ ยแรง ๑ เสียญาติ ๑ โภคสม,บตเกิดความวิบต ๑ ไฟไหมบ้ า้ น ๑ บาปกรรมทัง้ ปวงนย้ี ,อมตามผจญผปู้ ระทษุ รา้ ยเขาน้ันเร่ือยไป ไมใ่ หม้ คี วามสุขสงบใน!เวิตไต้ ดงั ฟนอยๆู่ ก็เกดิ เจบ็ ปวยโดยไมร่ ู้ สาเหตุ และรกั ษาเทา่ ไรก็ไม่หาย หรือถกู ใส่ความโดยไมเ่ ป็นจรงิ เปน็ ตน้ ส์งทกุ ขโํ ทษอยา่ งนีค้ นสว่ นใหญม่ ักคดิ ไมถ่ ึงและมกั มอง ขา้ มกนั ไปเสยี หมด เมอ่ี มองขา้ มไป จึงโทษโนน่ โทษน่ีไปตาม เรอ่ื งตามราว เม่อื ไมต่ อ้ งการไดร้ บั ทกุ ฃ็โทษตา่ ง ๆ และไมต่ อ้ งมีเวร ภ'ยอะไรกับใคร ก็อย่าไปทำร้ายใคร อยา่ ไปใส่ร้ายหรอื พดู ให้ รา้ ยใคร รวมทั้งอย่าไปคิดรา้ ยใคร เพราะถ้าหากวา่ คนท่ตี น ประทุษรา้ ยน้นั ๆ เขาเปน็ คนดี เปน็ คนบรสิ ฑุ ธ้ิ ท้งั ไม,คิดโต้ ตอบให้ร้ายตอบ บาปกรรมและเวรกรรมนนั้ จะย้อนกลับมา หาตัว ทำใหต้ วั ไดร้ บผลตา่ งๆ นานาโดยไม,รูต้ ัว. ๓๙ ซ« « ๓ รทปี นี www.kalyanamitra.org

คนใจบอด มุฬฺโห อตถฺ ํ น ซานาติ มฬุ ฺโห ธมมฺ ํ น ปสุสติ อนฺธตม0 ตทา โหติ ย0โมโห สหเต นรํ ฯ ฃ.ุ อติ ั๊. ๒ ๕ /๘ ๘/๓ฅ ๗ คนหลงยอ่ มไมร่ ู้อรรถ คนหลงยอ่ มไม่เห็นธรรม เมอื่ ใดความหลงครอบงำผูใ้ ด เม่ือนั้นผูน้ ัน้ ยอ่ มมแี ต, ความมดี บอด. ซรใม๔สา๐1ทปี นิ www.kalyanamitra.org

ความหลง หรอื ที่พระเรียกว่าโมหะนัน้ มอี ุปมาเหมือนกับ ความมดื หรอื สดี ำ ซึง่ เมอ่ื ครอบงำผูใ้ ดแล้ว กท็ ำใหผ้ ูน้ ั้นเหมือนกบั คนทต่ี กอยู่ในความมดื จะทำให้มองไม่เหน็ ความจรงิ คอื มองเหน็ ชาวเปน็ ดำหรือดำเปน็ ขาวไป อนั ความหลงนน้ั มิใสเ่ พยี งทำให้ กลายเปน็ คนตาบอดทง้ั ๆ ทีต่ าปกติมไิ ดบ้ อดเทา่ นัน้ ยังทำใหก้ ลาย เปน็ คนหหู นวก ทัง้ ๆ ทีห่ ูปกติมไิ ดห้ นวกกไ็ ด้ ทำใหก้ ลายเปน็ คน ใบ้ ทัง้ ๆ ทป่ี กตมิ ไิ ดเ้ ปน็ ใบ้ก็ได้ พดู รวมๆ กค็ ือว่า ความหลง เปน็ เหตใุ หค้ นกลายเป็นคน “ใจบอด” คนทใ่ี จบอดเพราะความหลงนน้ั ยอ่ มจะมืความคิดทีผ่ ิดไป จากคนปกติหรอื จากความจรงิ อยตู่ ลอดเวลา ฟนคนท่ัวไปเขาเหน็ วา่ การดม่ื สุราเป็นอบายมุข เปน็ เหตใุ ห้เสยี ทรพั ยโี ดยใ?!เหตุ แต่ คนหลงเขาจะบอกว่าไม1เห็นเป็นไร ใครๆ ก็ด่ืมกนั ทง้ั นน้ั หรือคน ทว่ั ไปเขารงั เกียจท่ีจะคบหากับคนชัว่ คนพาลเกเร แตค่ นหลงเขา จะเหน็ วา่ คนอยา่ งนีเ้ ปน็ คนนา่ คบหาและยอมรบั เปน็ เพอ่ื นดว้ ย บางรายถงึ กับยอมแต่งงานอยกู่ นิ ด้วยกัน หรือคนทั่วไปเขาเห็นว่า บิดามารดาเปน็ ผูม้ ีพระคุณควรจะตอบแทนท่านให้มาก แตค่ นหลง กลบั เห็นว่ามารดาบดิ าเปน็ คนทำให้ตนเกดิ มาจึงตอ้ งเลีย้ งดไู ปตาม หนา้ ที่ จะถอื วา่ เป็นบญุ คณุ ไมไ่ ด้ คนหลงมักจะคดิ อะไรทีผ่ ิดๆ อยา่ งนีเ้ สมอ และเมือ่ คิดผดิ แลว้ ตอ่ ไปก็จะทำผิดและพดู ผดิ ตาม ไปดว้ ย การท่ีจะดวู า่ ใครเป็นคนหลงบา้ ง ใหด้ ูทีอ่ ุปนิสัยใจคอและ ทรรม๔สา๑รทปี น www.kalyanamitra.org

ความประพฤติ คือคนหลงมกั จะเป็นคนท่ีมนี สิ ย์ ดือ้ รน้ั ไม1ยอมรับ ฟงั ความคดิ เห็นของใคร มองไม,เห็นความดีของใคร และไมย่ อมฟงั ใคร อยา่ งคนท่ีซอบยกตนขม่ ฟาน ชอบวางอำนาจไม1เปน็ ธรรม หลงตัวเอง หลงในลาภยศ หลงในรูปร่างและทรัพย์สม,บด รวมไป ถึงหลงวยั หลงสโ์ งขารตัวเอง เหลา่ น้ีจดั เปน็ คนหลงท้ังสิน หลงตัง กล่าวมานเ้ี ป็นไปเพราะอำนาจโมหะทง้ั สนิ คนดีๆ นแ่ี หละ พอถกู โมหะครอบง0าเช้าแลว้ กลายเปน็ คนมดี บอดไป อุปนิส์ยใจคอและ ความประพฤติก็จะเปลี่ยนไป เคยพูดกนั รเู้ รือ่ ง กพ็ ูดไม่รูเ้ รือ่ ง เคย ว่าง่ายสอนงา่ ย กว็ า่ ยากสอนยาก เคยรเู้ ร่ืองบาปบญุ คณุ โทษดี ก็ ไม่ยอมรบั รู้ เคยเปน็ คนมีเหตมุ ผี ล กก็ ลายเปน็ คนไรเ้ หตไุ รผ้ ล เรียกวา่ กลายเปน็ คนละคนไปเลยทีเดยี ว ความหลงทำใหค้ นมดี มน ไดถ้ งึ ขนาดฆ่าพอ่ ฆา่ แมไ่ ตักแ็ ลว้ กนั นับประสาอะไรกับความช้ว ความผดิ อ่ืนๆ เล่า ความหลงเปน็ กเิ ลสททึ่ ํๆใหค้ นใจบอด แตก่ ส็ ามารถ กำจดั ได้ดว้ ยสติปญื ญๆ ความพินจิ พจิ ารณาใหร้ อบคอบและ จติ สำนกึ ในเหตุผล สติป้ญญาเปน็ แสงสวา่ งที่จะทำลายความ มดื หรือความหลงใหห้ มดใปได้ สำหรับผหู้ วงั ความเจริญก้าว หนา้ และไมต่ ้องการให้ตว้ เองผิดพลาด จงึ จำเป็นที่จะต้อง!เก ฝนใหม้ สี ติ{(ญญา มีความรอบคอบ และปลกู จติ สำนกึ ใน ความดีให้มาก. ซทม๔ร๒าฬปิ ปี www.kalyanamitra.org

ลกู ทรพ ปทุ/]รจติ ตฺ สฺส น ผาติ โหติ น จาปี นํ เทวตา ปซู ยนุติ โย ภาตรํ เปตตฺ กิ 0 สาปเตยฺย0 อๆญจยี ทกุ กฺ ฏกมฺมการี ฯ (มจั ฉทานซาดก) ช.ุ ซา. ดกิ . ๒๗/๔๖๕'/๑๒๐ ผ ใู้ ดทำความชว่ั ลอ่ ลวงเอาทรพั ย์สมบตั ิ?เองพ'ี นอ้ ง ?เองพ่อ?เองแม่ ผูน้ นั้ 'จดั ว่าเป็นผูม้ จี ิตใจชัว่ ร้าย ยอ่ มไม่มีความเจรญิ แมเ้ ทวดากไ็ มน่ บั ถอื เ?เา. ๔๓ ทววมสาวทป็ น www.kalyanamitra.org

อันพ่อแม่นั้น ถอื กนั ว่าเปน็ บคุ คลท่ีสำคญั ทีส่ ดุ และประเสรฐิ ท่ีสุด ในรวติ ของคนเรา ไมม่ ีผู้ใดทจ่ี ะสูงสง่ ไปกวา่ ท่านทง้ั สองอีก แลว้ เพราะท่านเป็น!^ห้ทุกสิงทุกอยา่ งแม้กระทัง่ เลือดเนือ้ และสวิ ิต แกผ่ ู้ทเ่ี ป็นลกู ของตน แต่ล้าลูกคนใดเป็นลูกอกตัญญ เนรคณุ พอ่ แม่ ดว้ ยการโกหกหลอกลวงหรอื ปลน้ิ ปล้อนเอาทรพั ยส์ มบตั ชิ องทา่ น มาใฟ้'สอย โดยอา้ งความจำเปน็ อยา่ งนน้ั อย่างนีส้ ารพัดอย่าง จน กระทัง้ พ่อแมต่ ายใจยอมมอบทรัพย์สินใหต้ ามทล่ี กู ต้องการ ดว้ ย ความรักลูกเปน็ สำคญั ลกู คนน้ันจดั เปน็ ลกู ท่ีเนรคณุ แห้ และเป็น ลกู ทม่ี จื ติ ใจทว่ั รา้ ย เพราะทำสงิ ทีค่ นดีๆ เขาไม,ทำและทำไมไ่ ดด้ ว้ ย แมพ้ ห่ี รอื นอ้ งคนใดโกหกหลอกลวงเอาทรพั ยส์ นิ ของพข่ี อง นอ้ งตนดว้ ยกลอบุ ายตา่ งๆ โดยอาคัยความเปน็ พเ่ี ปน็ น้องกนั มา เป็นเครอ่ื งมือ ผู้นัน้ ก็จัดว่าเปน็ คนทว่ั รา้ ยและทำสิงท่ีทว่ั ร้ายฟนกัน คนเนรคุณมจี ติ ใจท่ัวรา้ ยอย่างนี้ ย่อมจะไมไ่ ดร้ ับความสำเร็จสม หวังและความเจริญก้าวหน้าในรวติ ทัง้ คนทัว่ ไปก็รงั เกียจ บางราย อาจโกหกพอ่ แม่ หรอื โกงพน่ี อ้ งไดท้ รพั ยส์ มบัติมาแลว้ ทำ'ใหเ้ ?เด หนา้ ชตู าอยูใ่ นองั คมได้ แต่กจ็ ะเปน็ อยา่ งนน้ั ไดในสว่ งระยะเวลา สน์ ๆ เทา่ น้ัน เมอ่ื ใดทรพั ย์สมบตีทีไ่ ดม้ าหมดไปอย่างรวดเรว็ หรอื หนา้ กากแห,งความเนรคณุ เปิดเผยออกมา หรือบาปกรรมตาม สนองทนั ในชาตนิ ้ี เม่ือนัน้ แหละผูน้ น้ั จะกลายเป็นคนท่ีตกตาและ ตกอบั ถงึ ทส่ี ดุ อนง่ึ คนเสน่ นแ้ี มเ้ ทวดากร็ ังเกยี จ ไม่ยกย่องนับถือ คือเปน็ www.kaซแlyม๔สaา๔ฬnปปa็ mitra.org

คนทถ่ี กู เทวดาทอดทง้ิ น่ันเอง คนที่ถูกเทวดาทอดทิง้ นน้ั ย่อมจะไม่ มคี วามปลอดภยั ในทรพั ย์สนิ และสวิ ติ มเี หตจุ ะต้องใหเ้ สยี ทรพั ย์ รา่ํ ไป เดินทางไกลกจ็ ะประสบเหตุรา้ ยหรอื อบุ ต้ เหตใุ ห้ตอ้ งเลือดตก ยางออกหรอื เสยี ของรกั บอ่ ยๆ ท้ังนี้ เพราะเปน็ คนทเ่ี ทวดาปลอ่ ย วางทอดท้ิงแล้ว ไม,ปกปอ้ งต้มครองอะไรแล้ว โกหกหลอกลวงคนอืน่ จดั ว่าเปน็ ความชัว่ รา้ ยอย่แู ล้ว โกหกพ่นี ้องก้นก็ยิงจดั เปน็ ความช่ัวร้ายหนักข้นึ ยงิ โกหก หลอกลวงพอ่ แม่ด้วยแล้ว ถอื ไดว้ ่าเปน็ ยอดของความชว่ั ร้ายทเี ดยี ว คนทหี ลงไว้ใจหรอื หลงไปคบหาสมาคมกบคน ประเภทนก้ี ต็ อ้ งทำใจไว้ลว่ งหนา้ ว่า สกั จันหน่ึงเขาต้องโกหก หลอกลวงตนแนน่ อน เพราะขนาดพอ่ แม่ของเขาแท้ๆ เขา ยง๊ โกหกหลอกลวงได้ ประสาอะไรกบ้ เรา'สง์ เป็นคนอน่ื เล่า ทีจะรอดไปได้น้นั อยา่ ไปหจังเสยี ให้ยากเลย. ธฬมสารทป็ น็ www.kalyanamitra.org

ใหท้ านผดิ ทาง อเทยเฺ ยสุ ทท0 ทานํ เทยเฺ ยสุ นปฺปเวจฺฉติ อาปาสพุ ฺยสนํ ปตโฺ ต สหาย0 นาธิคจฉฺ ติ ฯ (มหาอัสสาโรหซาดก) ช.ุ ซา. ๒๗/๕๐๖/๑๒๙ ผ!ู้ ดใหท้ านแก่คนที่ไม่ควรให้ แต่ไม่ให้คนทคี่ วรให้ ผ้นู น้ั เม่อื ได้'รบความวบิ ัติเพราะอนั ตรายตา่ งๆ เข้า ยอ่ มจะไมไ่ ด้ เพอ่ื นชว่ ยเหลือ. ๔๖ ซรวมสารทปี {ร www.kalyanamitra.org

ทาน หมายถึงการให้ การสงเคราะหส์ ่วยเหลือแบง่ ปันแก่ กนั และกนั เป็นเร่ืองทีด่ งี าม เปน็ กริ ยิ าทค่ี วรกระทำ เป็นการแสดง ถึงความเปน็ คนมีน้ําใจ มีความเอือ้ พ๒๋ึ เผื่อแผ่ คนทีใ่ ห้อะไรแกค่ น อน่ื ไดน้ น้ั นบั ว่าเป็นคนน่ายกยอ่ งนบั ถือทเี ดยี ว ยง่ิ ใหแ้ ก,คนทีไ่ ม่ เกีย่ วขอ้ งลมั พพั ,ธ์กบั ตนด้วยแลว้ ย่ิงนา่ ยกยอ่ งนา่ บูชานํา้ ใจยงิ ขึน้ เป็นทวีดูณ เพราะทำสงิ ทท่ี ำได้ยาก ตอ้ งมใี จรักในการใหจ้ ริงๆ จงึ จะทำไต้ แตก่ ารให้นน้ั พระทา่ นวา่ “ควรเลอื กให้” คอื กอ่ นจะให้ ควรเลอื กของท่ีจะใหว้ า่ สมควรใหห้ รอื ไมส่ มควรใหอ้ ยา่ งไร หากให้ ของท่ไี มเ่ หมาะสม หรือใหโ้ ดยไม,พิถืพิกันเข้า อาจเกดิ โทษในภาย หลังไต้ และคนทเ่ี ราจะให้นัน้ ก็ต้องเลอื กด้วยว่าควรใหห้ รือไมค่ วร ให้ เพราะลา้ ไมเ่ ลือกอาจเสยี ใจในภายหลังหรอื อาจเป็นการส่งเสริม ให้คนทำผดิ ก็ได้ คนที,ควรให้ คอื คน'ทีม่ พี 'ระคณุ แกต่ นเสน่ บิดามารดา คนที่ เคยอุปการะตนมา เป็นดน้ คนทม่ี คี ลื มีธรรม เปน็ คนดี มคี วาม แอลตั ย์ ยดึ มัน่ อยูใ่ นกตญั ญรจู้ ักบญุ คณุ คน ลว้ นเปน็ คนนา่ ใหท้ ง้ั สนิ ใหแ้ ก1คนเหลา่ น้ียอ่ มไมเ่ ลยื เปลา่ เป็นบญุ เปน็ กศุ ลด้วย คนท่ีไม่ควรให้ คอื คนทแ่ี ลง้ นา้ํ ใจ คนทีช่ อบเอารัดเอา เปรียบคนอน่ื คนท่ีไม่เคยเห็นความดขี องใคร คนทีช่ อบรบั อยา่ ง เดียวแตไ่ มช่ อบใหอ้ ะไรแกใ่ คร คนทเ่ี หน็ แก,ตวั เปน็ ด้น คนเหล่านี้ ถงึ ให้อะไรไป เขากจ็ ะไม่สำนกึ ในบุญคุณ บางทดี า่ คนใหเ้ สยี อกี วา่ แรรม๔สา๗รทีปนิ www.kalyanamitra.org

ให้น้อยไปบา้ ง ให้ของไมด่ ีบ้าง เมื่อให้แก,คนทีค่ วรให้ เขากจ็ ะสำนกึ ในบญุ คณุ อยูเ่ สมอ ภายหลงั เมอ่ื เราเดือดร้อนอะไร เขากจ็ ะย่ืนมอื เขา้ มาส่วยเหลอื ตาม กำลงั แต่คนแลง้ นา้ํ ใจน้ัน เม่ือเราเดอื ดร้อน กจ็ ะหายหน้าไปหมด คนทีช่ อบให้ทานแต่ไมเ่ ขา้ ใจเร่ืองอยา่ งนีด้ ื มกั จะถอื เอา ความชอบใจของตนเป็นประมาณ หากวา่ ตนชอบใจหรอื นับถอื แลว้ ก็ยนิ ดใี หโ้ ดยไม่คิดหนา้ คิดหลัง ไมพ่ ิจารณาใหท้ อ่ งแทเ้ สิยก่อนว่า ควรใหห้ รอื ไมค่ วรให้อย่างไร จงึ มกั จะใหแ้ กค่ นท่ีไม่ควรให้ แต่คน ท่ีควรใหก้ ลบั เสยี ดาย ไม1ยอมให้ อยา่ งนแ้ี หละมกั จะเดอื ดรอ้ นใน ภายหลงั เสน่ พอ่ แม่ท่ียกสม,บตให้ลกู ๆ โดยไมเ่ ลอื กไม1คดิ ใหด้ เี สยี กอ่ น ถือเอาความรกั เปน็ เกณฑ์ จึงมกั จะเสียใจและเดือดรอ้ นใน ภายหลงั เพราะถูกลกู ทอดทิง้ ไม,ดดู 0าดดู ื ต้องอยู่อยา่ งโดดเด่ียว อ้างว้าง ไม1มใื ครมาเปน็ เพ่ือนแกเ้ หงายามแก,เฒา่ ต้นโพต้นใทรยามท่ึมลี กู ดก นกกากแ็ วะเวยี นไปมามิ ไดฃ้ าต ยามหมดลูกแล้ว นกกาเหล่านั้นกต็ จี ากไป จนกว่า จะมีลูกใหม่อกี ฉนั ใดคนทมี ีสมปดส่ิงของก็เปนก้น ยอ่ มมี ผเู้ วียนไปมาหาสอ่ ยู่เสมอ หากใหจ้ นหมดดวั แลว้ เขากม็ กั จะ ตีจากไป แด่หากเลือกใหเ้ ฉพาะคนดี คนกตัญณู มีคุณธรรม มนี า้ํ ใจ กจ็ ะไม,ผิดหวง่ เหมอื นต้นโพตน้ ไทร. ท1ร«๔รา๘!สืปน www.kalyanamitra.org

ความดีเป็นอมตะ โย ปพุ เฺ พ กตกลยุ าโณ อกา โลเก สุทุฤกรํ ปจฉฺ า กยิรา น วา กยริ า อจจฺ นฺต0 ปูซนารโห ฯ (มหาฮัสสาโรห-ซาดก) ช.ุ ฮา. จตโุ ]ก. ๒๗/๕๐๙/๑๒๙ ผ ู้ไดทำค ุณ งามความดีไว้กอ่ นหน้าแล้ว ผ้'ู น้ันช่อื วา่ ได้ทำ สง่ิ ทที่ ำไต้ยากไวโ้ นโลก ตอ่ มา เ?เาจะทำหรอื ไมท่ ำอีกก็ตาม ก็ยงั น่ายกย่อง m1ายงิ นัก. ๔6 อรรมราวทิปนี www.kalyanamitra.org

อันคุณงามความดี ของบคุ คลนน้ั ยอ่ มเปน็ อมตะ ผู้ใดทำไว้ แล้วก็เปน็ สมบัติส่วนตัวของผู้นั้นตลอดไป ใครจะมาลบล้างหรอื ทำลายใหห้ มดสนิ ไปไม่ได้ แมผ้ นู้ น้ั จะสินลมปราณไปแล้ว คณุ งาม ความดนี ัน้ ก็ยงั คงอยูใ่ นโลกนี้ มิได้สญู หรือสินตามผูน้ ัน้ ไปดว้ ยเลย จะยงั ประจักษ์แกค่ นรุน่ หลงั ๆ เรือ่ ยไป อยา่ งฟนความดงี ามหรอื บุญคณุ ของพ่อแมท่ ก่ี ระทำไวแ้ กล่ กู ย่อมเป็นสงิ ทีล่ ูกไมอ่ าจจะลบ ลา้ งใหห้ มดสนิ ได้ ลกู ๆ จะลมื หรอื ไม่ใสใ่ จอย่างไร กใ็ สว่ า่ บุญคณุ ของพอ่ แมจ่ ะหมดสินไปไม, แมท้ า่ นจะตายจากไปแลว้ กใ็ ฟว้ ่าบุญคณุ นัน้ จะตายจากตามทา่ นไปดว้ ยไม่ แตจ่ ะยังคงอยกู่ ับผเู้ ปน็ ลูกตลอด ไป สงิ ทีจ่ ะยังคงอยนู่ น้ั ก็คอี เลอื ดเนีอ้ และอวัยวะทุกส่วนในตวั ของ ลกู ๆ สง์ พอ่ แมไ่ ดใหํใวเ้ ปน็ สมบตั แิ ก,ลกู ทกุ คน และเป็นสมบตั ทิ ่ี ประเสรฐิ กวา่ สมบตั ทิ ัง้ หลายสง์ อยูน่ อกกายมากมายนกั ทง้ั ผูเ้ ปน็ ลกู ทกุ คนจะไมอ่ าจหาสมบตั ทิ ่ีดวี เิ ศษเ?เนน้ีไดจ้ ากท่ีอ่ีนเลย ถงึ แม้ จะมีแขนเทียมขาเทยี ม หรือมีอวัยวะเทียมอืน่ ๆ มาแทนทีไ่ ด้ กไ็ ม่ดี วิเศษเท่าแขนขาและอวัยวะทพ่ี ่อแม่ให้มาเลย ความดขี องครอู าจารย์ ของพ่ีนอ้ ง หรอื ของผูม้ ีพระคณุ อ่ืนใด แม้จะดอ้ ยกวา่ ความดขี องพอ่ แม่ แตก่ ม็ คี า่ และมคี วามสำคญั เสมอ ผู้ทีเ่ คยไดร้ ับความดจี ากคนเหล,านีก้ ็ไมค่ วรลมี ฟนกนั ผู้ทเ่ี คยทำคุณงามความดแี ก,ตนมาก่อน แมเ้ พยี งเลก็ นอ้ ย แม้เพยี งครง้ั เดียว ก็ควรถีอวา่ เขาไดท้ ำสงิ ท่ีทำได้ยากแกเ่ ราไวแ้ ลว้ แมว้ ่าเขาจะมไิ ด้ทำมไิ ดใ้ หอ้ ะไรแก,เราอกี กไ็ มค่ วรดูถูกดหู มน่ิ วา่ ทำ ๕๐ บฑมสาฬปป็ www.kalyanamitra.org

แค,นีใ้ ห้แค่นึไ๋ ม่น่าจะถือเปน็ บุญคณุ อะไร เพราะความดที ่ีเขาทำแก่ เราน้ันยอ่ มสำคญั เสมอ หากวาเขาไมใ่ ห้ไมส่ ่วยอะไรเราไว้ตอนนั้น เราอาจลำบาก เราอาจไมไ่ ดเ้ ปน็ อยา่ งท่ีเปน็ อยทู่ ุกวนั นก้ี ็ได้ ดงั ฟน พอ่ แม่ แมท้ ำนจะไมไ่ ดเ้ ลย้ี งดเู รา เพยี งให้กำเนดิ เราเทา่ นน้ั แตส่ งิ ท่ีทา่ นใหก้ ม็ ีอยูแ่ ละสำคญั ทีส่ ดุ สงิ นน้ั คือรวิตและร่างกายของเรา ท้ังหมด แงเป็นสงิ สูงสดุ หาไม,ไดจ้ ากคนอืน่ อกี แล้ว หรอื อยา่ งครู บาอาจารย์ส์งเคยส'์งสอนอบรมใหค้ วามรูต้ นมา แมเ้ พยี งสว์ ระยะ เวลาหนึง่ แลว้ กไ็ มไ่ ดพ้ บกนั อกี เลย ก็ต้องถอื ว่าทา่ นเหลา่ นน้ั มี พระคุณต่อตนอยา่ งสงู สดุ ดงั น้ัน ไมว่ า่ ใครก็ตามทีเ่ คยสว่ ยเหลอื เคยใหอ้ ะไรแกต่ นมา แมจ้ ะเพยี งเลก็ น้อยหรอื แมจ้ ะเพยี งคร้ังเดียว กค็ วรถอื ว่าผู้น้ันเปน็ ผูม้ บี ุญดุณท่ีตนจะต้องนับถือยกยอ่ งด้วยความ สำนกึ ในบญุ คณุ ตลอดไป ธรรมดาคนดี ย่อมจะใม่ลืมบญุ คุณของคนทเี่ คยทำเคย ใหอ้ ะไรแก1ตนมา แมจ้ ะเป็นเพียงขา้ วหนึ่งคำหรอื นา้ํ หนึ่ง แก้วเทา่ น้ัน ผดิ ก้บคนชว่ั แมจ้ ะยกแผน่ ดินทัง้ หมดให้ กท็ ำ ให้เซาสำนกึ ในบุญคณุ ของคนใหไ้ มไ่ ด้ คนดีกับคนช่วั มี คุณภาพจติ ใจด่างก้นอยา่ งน้ี จึงไม่ควรหวงการตอบแทน อะไรจากคนทีไม1รจู้ ักบญุ คณุ ใคร ขนื หวงั ไปก็รังแตจ่ ะท0าให้ ผิดหวังและเสียใจเท่ๆนน้ั . ๕๑ ทวใมฝาื ฬปปิ www.kalyanamitra.org

ใหอ้ ย่างใด ได้อย่างนั้น มนาปทายี ลภเต มนาป๋ อคฺคสสฺ ทาตา ลภเต ปนุ คฺค0 วรสสฺ ทาตา วรลาภี จ โหติ เส/]ธนฺทโท เส/]*จมิ ุเปติ ฮานํ ฯ (มนาปทายสี ตู ร) องฺ.ปณจฺ ก. ๒๒/๔๔/๕๗ ผใู้ ห?้ เองถกู ใจ ย่อมได้?เองทถี่ กู ใจตอบแทน ผูใ้ ห้?เองชัน้ ยอด ยอ่ มไต้?เองชัน้ ยอดตอบแทน ผู้ให?้ เองประเสริฐ ย่อมได้?เองประเสริฐตอบแทน ผใู้ ห?้ เองดีทสดุ ยอ่ มถึงฐานะท่ดี ีที่สดุ ตอบแทน. ๕๒ ธรรมลารทปิ นี www.kalyanamitra.org

การให้สงิ ของแก่ผอู้ ่ืนน้ัน ทา่ นว่าตอ้ งเลือกให้ดีเสยี กอ่ นจงึ จะไต้รบั ผลตอบแทนทด่ี แี ละสมปรารถนา โดยเลอื กใหแ้ ต่ของทด่ี ี ๆ และประณีตงดงาม อย่างนอ้ ยกต็ อ้ งเปน็ ของระดบั เดยี วกนั กบั ของ ทีต่ นเองบรโิ ภคใข้สอยอยปู่ ระจำ ไม,นยิ มใหซ้ องระดับตากวา่ ทีต่ น บรโิ ภคใข้สอยหรอื ซองท่เี ปน็ เดน ยง่ิ ให้ของทด่ี กี วา่ ของท่ตี นบรโิ ภค ใขส้ อยตามปกติ กย็ ิง่ ดมี ากขน้ึ ไปอกี ผลหรอื อานิสงส์ท่ีเกดิ จากการใหส้ งิ ซองน้ันๆ ยอ่ มเปน็ ไป ตามเหตุปัจจยั คือตามของทีใ่ ห้ เมอ่ื ใหข้ องทีถ่ ูกใจทัง้ ผูใ้ หแ้ ละผู้รับ ยอ่ มไต้ของทีถ่ ูกใจตอบแทน เม่อื ให้ซองขน้ ยอดคือซองทย่ี ังมไิ ด้ใข้ สอยหรือบริโภคมาก่อน ฟน ขา้ วปากหมอ้ แกงปากหมอ้ เปน็ ตน้ กย็ ่อมไตข้ องข้นยอดตอบแทน เมือ่ ใหข้ องทป่ี ระเสรฐิ คือของดมี ี คุณคา่ สูง ก็ย่อมไต้ของเส่นน้นั ตอบแทน และเม่อื ใหข้ องทีด่ ีทส่ี ดุ ท่ี ตวั เองมหี รอื ทีต่ วั เองบริโภคใขส้ อยอยูเ่ ป็นประจำ แมว้ ่าของนัน้ จะมี คณุ คา่ มีราคาน้อยเปน็ ของพืน้ ๆ แต่ก็จัดวา่ เป็นของดที ่ีสดุ สำหรับผู้ น้ัน ใหข้ องฟนน้ียอ่ มไตข้ องท่ีดีทส่ี ดุ ตอบแทน กลา่ วโดยสรปุ กค็ อื ใหข้ องอย่างไร ย่อมจะไดร้ บั ซองเส่นนัน้ ตอบสนองนน่ั เอง เพราะฉะน้ัน ผู้ทีฉ่ ลาดทำบุญ เมอ่ื จะใหท้ านหรอื ทำบญุ อะไร จงึ ไต้ประจงหาชองทีจ่ ะทำบญุ ให้ทาน หาของทป่ี ระณีต มี คณุ ค่า มปี ระโยชนแ์ กผ่ ูร้ ับ ทัง้ ประจงจดั อยา่ งประณตี สวยงาม เวลา มอบใหแ้ ก่ผรู้ บั หรอื ถวายพระ ก็ประจงถวายด้วยความเคารพ นอบนอ้ ม ด้วยความเตม็ ใจและตัง้ ใจ เวลาทเ่ี ซาไดร้ บั อานสิ งสจ์ งึ มกั ๕๓ ซรรมสารfiปปี www.kalyanamitra.org

จะไดแ้ ตข่ องดีๆ ได้ฐานะดๆี เปน็ สงิ ตอบแทนในทกุ ภพทกุ ชาติ แต่ กม็ ีบางคนทม่ี ักง่ายในเวลาให้ คอื ใหแ้ บบไม่เตม็ ใจ โยนใหบ้ า้ ง เสีอกให้บา้ ง หรอื ให้ของท่ีเปน็ เศษเปน็ เดนทัง้ ๆ ทีข่ องดีๆ ก็มีอยู่ แต่เสียดายไมอ่ ยากให้ เวลาใด้รบั ผลจงึ มกั จะไมไ่ ดข้ องดีเหมือน เซา หรอื ไดข้ องทเ่ี หลอื ทง้ิ ของท่ีคนอน่ื เขาไม่อยากไดแ้ ล้ว การท0าบญุ ให้ทานดว้ ยกริยาท่ไี ฝคอ่ ยเต็มใจ ใหแ้ บบ เสียไฝได้ แบบโยนให้ขวา้ งให้ รวมไปถึงการไฝพถิ พี ิถันกบั ของทีจ่ ะให้ ยอ่ มเป็นเหดุปึจจยั ทจ่ี ะบนํ่ ทอนผลอานสิ งสข์ อง การใหใ้ หน้ ้อยลงโดยแท้ ดงั นั้น กอํ นให้และกำลงั ให้ จึงควร ตง้ั อกต้งั ใจให้ดี ผลอานิสงส์จงึ จะสมบรู ณ.์ BTJม๕รท๔ฬปป็ www.kalyanamitra.org

คนมนี ํา้ ใจ โอวเทยยฺ านุสาเสยยฺ อสพฺภา จ นวิ ารเย สต0 หิ โส ปโี ย โหติ อสต0โหติ อปฺปีโย ฯ ขุ. ธ. ๒๕/๗๗/(รา๐ คนเราควรเตอื นสตกิ นั ควรแนะนำกัน และควรห้ามปราม กนั จากอกุศลกรรม คนทที ำเชน่ น้ันยอ่ มเปน็ ทีร่ กั ?เองคนดี แต่ไมเ่ ป็นทีร่ กั ?เองคนไมด่ .ี ธ'ทม<ส§5า€รระทปิ นิ www.kalyanamitra.org

ธรรมดาคนเราเมือ่ อยกู่ นั มาก ๆ ไมว่ า่ จะอยใู่ นครอบครัว เดยี วกัน เป็นญาตมิ ติ รกัน หรือเปน็ เพือ่ นรว่ มงานกนั จะต้องมี ความจรงิ ใจตอ่ กนั มคี วามหวงั ดตี อ่ กนั และไมค่ วรนิง่ ดดู ายเมือ่ เห็นอกี ฝา่ ยหน่ึงกำลงั จะทำผดิ พลาดหรือกำลังจะถงึ ความวบิ ตั ิ ควร จะต้องแสดงนํา้ ใจ ยน่ื มอื เชา้ ?เวยเหลอื อยา่ งใดอยา่ งหนึง่ ทเ่ี ห็น สมควร สงิ ทีค่ นอยู่ดว้ ยกนั สามารถทVIดใ้ นเบอ้ื งตน้ นน้ั คอื ๑. เตอื นสติกนั ในเมือ่ อีกฝา่ ยหน่ึงกำลังหลงผิดหรือทำ ผดิ เพราะว่าคนเรานน้ั สามารถทำอะไรผิดพลาดไตเ้ สมอหากไม่ พจิ ารณาไตร่ตรองใหร้ อบคอบก่อน ดังนั้นเมอ่ื เห็นว่าเขาทำผดิ ทำ ไม1ถูก กค็ วรตอ้ งเตือนสติเขา บอกให้ทราบถึงความไมถ่ ูกต้องใน เรือ่ งนน้ั ๆ ใอ. แนะนำกนั ในเมอ่ื อกี ฝ่ายหน่ึงยังทำไม่เป็นยังไมร่ อู้ ะไร กต็ ้องอากยั ความเอน็ ดแู นะนำเขาวา่ ควรทำอย่างไร หรอื แนะนำ ใหม้ องเหน็ วา่ อะไรควรอะไรไมค่ วร แนะนำใหร้ ูว้ ่าทำอย่างไรจึงจะ เจริญ ทำอย่างไรจงึ จะเสอ์ ม เป็นตน้ ฅ. หา้ มปรามกนั ในเม่ืออกี ฝ่ายหนง่ึ กำลงั ประกอบกรรม ทำยวั โดยf ใหเ้ หน็ ถงึ ทกุ ขภ์ ัยท่ีจะเกดิ ตามมาจากการกระทำนน้ั ๆ แม้การทำใหเ้ ขาพน้ จากความหลงผดิ ดว้ ยอบุ ายตา่ ง ๆ ฟนพาไปอยู่ ทอ่ี ืน่ ใหพ้ น้ จากสภาพแวดล้อมทไ่ี มด่ ี กถ็ ือว่าเปน็ การห้ามปราม เสน่ กัน คนเราเมอ่ื อยูด่ ว้ ยกนั กค็ วรปฏบิ ตั ติ ่อกนั เปนน้ี แต่กต็ อ้ ง เรรรม๕ส๖าฬปป็ www.kalyanamitra.org

เป็นไปด้วยความหวังดีเป็นทต่ี ง้ั ส่วนผู้ทถ่ี กู เตอื นสติ ถกู แนะนำ หรอื ถกู หา้ มปรามเลา่ กค็ วรจะมองเห็นเจตนาทห่ี วงั ดขี องผู้เตือน แนะนำหรอื หา้ มปรามน้ัน ไม่ควรทจ่ี ะปฏเิ สธหรอื โกรธเคืองหรือ พดู ใสห่ นา้ วา่ ไม่ใ?เธระ ควรจะได้อุกคดิ และพิจารณาตัวเองในขณะ น้ันว่าสงิ ทเ่ี ขาเตือนหรือห้ามปรามนน้ั ถกู ต้องหรอื ไม่ หรอื สิงทเ่ี ขา แนะนำนน้ั เป็นประโยชนจ์ ริงหรอื ไม่ ไม่ควรยกเอาความเปน็ ผูใ้ หญ่ หรอื ความเปน็ พอ่ แม่ครูอาจารยข์ ้ึนมาอ้างเพ่ือกดี กนั มใิ หเ้ ดก็ ๆ เตอื นสติ ทีจ่ รงิ ผูใ้ หญ่น้ันก็ทำผดิ พลาดและหลงทางได้ หากไม,ยอม ใหเ้ ดก็ ๆ เตือนสติหรือหา้ มปรามไดบ้ า้ งแลว้ จะมใี ครเล่าทีจ่ ะอุดรง้ั มิให้ผดิ พลาดหรือหลงทางไปมากกวา่ นน้ั ก็เพราะไม,ยอมฟงั เดก็ ๆ บา้ งนีแ่ หละ ผูใ้ หญ่จงึ เสยี คนกนั มามากแลว้ อยดู่ ว้ ยกนั เดือนใจกันแนะนำกนั ในทางท่ถี ูกตอ้ งเป็น เร่ืองท,ี ดีงาม คนดยี ่อมมองเห็นคนท่เี ดอื นสตหิ รือแนะนำตน น้นั เหมอื นกบั คนทีบอกขมุ ทรพย่ให้ และให้ความรกความ นบถือแกผ่ ้,ูนัน้ โม่เสอิ่ มคลาย มดิ กับคนไม่ดที ่ีมกจะไม่พอใจ เมื่อมีใครมาเดือนมาแนะนำ คนทีไ่ มย่ อมรับฟง้ ใคร จะกลาย เปน็ คนท่ีใครเดอื นไมไ่ ด้ และเมื่อไดร้ ับผลของความมดิ พลาด ท่ีตนทำไว้ กจ็ ะถูกทอดท้ิงใหโ้ ดดเด่ียวสู้ซะตากรรมดามลำพง. ทรรม๕ส'V๗ฬเitปี www.kalyanamitra.org

ธรรมเปน็ สมบตั ลิ ้าํ คา่ จเซ ธนํ องคฺ วรสสฺ เหตุ องฺคํ จเซ ชีวิต0 รกฃฺ มาโน องฺคํ ธนํ ชวี ติ ณฺจาปี สพฺพํ จเซ นโร ธมุมมนสุ ฺสรนุโต ฯ (มหาสุตโสมซาดก) ชุ. ซา. อสีติ. ๒๘/๙๘๓/๑๕๒ พงึ สละทรัพย์ เพ่อื รักษาอวัยวะ พึงสละอวัยวะ เพื่อรักษาชวี ติ แตเ่ ม่ือจะรักษาธรรม พึงสละทุกอยา่ ง ทั้งทรพั ย์ อวยั วะ และชีวิต. ๕๘ ท-รใมราวทีปนี www.kalyanamitra.org

แตไ่ หนแตไ่ รมา ท่านจดั ลำดบั ความสำคญั ของสิงทีม่ ีคา่ ใน โลกไวด้ งั น้ี คอื ธรรม อยู่ในอนั ดบั สงู สดุ รองลงมาคอื แวติ อวยั วะ และทรพั ย์ ตามลำดับ ธรรมในทน่ี ีค้ อื ความสอ์ สต์ ย์ ความสจุ รติ ความดงี าม ความถูกต้องคลองธรรม รวมถึงกฎหมาย กตกิ าตา่ งๆ ของสง์ คม ท่ีท่านยกย,องธรรมวา่ เปน็ สงิ สำคญั อันดบั หนึง่ นัน้ ก็ เพราะวา่ ธรรมเป็นสงิ ธำรงรกั ษาสงิ ตา่ งๆในโลกน้ื!ว้ ทำให้โลกมคี วาม สงบร่มเย็น นา่ อยอู่ าคยั ทำใหผ้ ้คู นมคี วามเข้าใจกันและเหน็ อกเหน็ ใจกนั หากโลกขาดธรรมเสียแลว้ สิงทีจ่ ะเกิดช้ืนในโลกก็คีอความ เบยี ดเบยี นล้างผลาญกนั ความเอารดั เอาเปรียบกนั และความ ทะเลาะเบาะแว้ง ความววิ าทบาดหมางกนั เปน็ ต้น เมือ่ ถึงระดับนี้ แวติ กด็ ี อวัยวะกด็ ี ทรัพย์สมบตกด็ ี กจ็ ะไฝมอี ะไรรกั ษาคมุ้ ครองได้ และจะถกู ลา้ งผลาญใหห้ มดไปทุกๆ อย่าง เม่ือถงึ คราวจะต้องเสียสงิ มีคา่ เหล่านีไ้ ปเพือ่ แลกกับอกี สิง หนึง่ ทา่ นว่า ล้าจะรกั ษาอวยั วะ กต็ อ้ งยอมเสยี ทรพั ย!์ ป ลา้ จะ รักษารวติ ไว้กต็ อ้ งยอมเสียอวยั วะบางสว่ นไป แตถ่ า้ หากจะตอ้ ง รกั ษาธรรมแลว้ จะตอ้ งยอมเสยี ให้หมดทกุ อย่างเพอ่ื ไมใ่ ห้เสยี ธรรม ไป ทา่ นถอี คตกิ ันอย่างน้ีแตเ่ ตมิ มา โลกจงึ ยงั คงเปน็ โลกอยูไ่ ด้ ความสงบสขุ ความรม่ เย็น จึงยงั พอหาไต้ในโลก แตย่ คุ ใดสมยั ใด คนเหน็ วปิ รติ ผิดแปลกไปจากน้ี คอื เห็น วา่ ทรพั ยส์ ำคญั กวา่ ทกุ ๆ อย่างแม้กระทัง่ ธรรม ยคุ สมยั นัน้ ผู้คน ก็จะพากนั ทอดท้งิ ธรรม ไม่สนใจใยดีถึงความถูกตอ้ งความดีงามใน ๕ส 0รรมสารfiปปิ www.kalyanamitra.org

สงั คม หรอื มองขา้ มกฎหมายและระเบียบวนิ ัยตา่ งๆ ในสงั คมไป แต่ จะพากันยกย่องทรพั ย์วา่ เปน็ ตวั กำหนดสังคม เป็นสงิ ปนั ดาลความ สำเรจ็ ทุกอยา่ งใหไ้ ด้ เมือ่ เหน็ ตังนีจ้ งึ พากนั แสวงหาทรพั ย์กนั อยา่ ง เอาเปน็ เอาตาย ทาทกุ อย่างเพอ่ื ใหไ้ ดท้ รพั ย์มา แม้จะตอ้ งทำลาย โลก ทำลายสงิ แวดลอ้ ม หรือแมจ้ ะต้องทำลายญาตพิ น่ี อ้ ง เบยี ด เบยี นเอารดั เอาเปรยี บเพอ่ื นมนษุ ยด์ ว้ ยกนั กย็ อมทำ โลกจึงรอ้ น ระอตุ รงนน้ั ตรงนี้ เพราะในท่ีน้ันมคี นขาดธรรมอยนู่ ่ันเอง คนเราจะเห็นว่าธรรมสำคญั ท่ีสุดกต็ ่อเมอ่ื ตนได้รบั ความอยุตธิ รรม ถูกขม่ เหงรังแก ถูกเบียดเบยี น หรอื ได้รบ ทกุ ข์อยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ เหมอื นคนทัว่ ไปจะเห็นความสำคญั ของยาและหมอกต็ อ่ เมอ่ื เกิดเจ็บปว่ ยขึ้น ที่โลกเรายงั สงบร่ม เย็นอยู!ดท้ กุ วนั น้ี ก็เพราะ1ด้อาศยั คนที่เห็นธรรมเปน็ สิงสำคญั และพากันธำรงรักษาธรรมไว้ โดยยอมเสิยสละทกุ อย่างแม้ แต่ชวี ิต เพื่อไฝให้ธรรมเสยิ ไป เมอื่ ธรรมยงั อยู่ โลกก็ยงั อยู่ อยา่ งสงบสขุ ไดโ้ ลกกับธรรมตอ้ งอยู่คู่กันไปอย่างนี.้ I*ฑม๖รา๐รvhJtl www.kalyanamitra.org

คนไฝด ี อลโส คิหี กามโภคี น สาธุ อสณณฺ โต ปพพฺ ซิโต น สาธุ ราซา น สาธุ อนิสมมฺ การี โย ป ณ ฑุ โิ ตโกธโนต0 น ส าธ ฯุ (รถลฏั ฐซิ าดก) ชุ. ซา. วสี . ๒๗/ ๖๒๘/๑๕๐ คฤหสั ถผ์ ้ยู งั สอ้ งเสพกามคุณอยู่ เป็นคนเกยี จครา้ น ไม่ดี บรรพป็ตผใู มส่ ำรวม ไมด่ ี พระราชาผู้ไม่ทรง ใคร่ครวญกอ่ นทำ ไมด่ ี บัณฑติ ผ้มู กั โกรธ ไมด่ ี. ๖๑ 0ทมรารทปี นี www.kalyanamitra.org

มบี ุคคลในโลกนอ้ี ยู่ ๔ ประเภท ทีล่ งั คมตำหน'ิว่าเปน็ คน ไม,ดี ทใ่ี มด่ เี พราะมีพฤตกิ รรมคอื การกระทำทใ่ี มด่ ี เปน็ การกระทำ ทีล่ ังคมรังเกียจ และเปน็ สิงทีบ่ ุคคลผูอ้ ยใู่ นระดบั น้ันหรอื มฐี านะ อย่างนน้ั ใม่ควรกระทำ เมอ่ื ไปกระทำเช้ากเ็ ลยถกู ตำหนวิ ่าเปน็ คน ใม,ดี1โปดว้ ย บคุ คล ๔ ประเภทนน้ั คือ ๑. คฤหสถ์ หมายถึงคนเป็นซาวบา้ นธรรมดา ท่ียงั มีเหยา้ มเี รอื นและยงั ช้องแวะทางโลกียอ์ ยู่ คฤหสั ถ์เสน่ นีจ้ ะต้องมคี วาม ขยนั หมัน่ เพยี ร ตั้งใจทำมาหากินและเกบ็ ทรัพยส์ มบต้ ตัง้ เน้ีอต้ังตวั ใหใั ต้ จงึ จะนับว่าดี แตถ่ ้าเปน็ คนเกยี จครา้ น ใม่นำพาธุระการงาน ตา่ งๆ ไมร่ บั ผดิ ชอบในหนา้ ทข่ี องตน นบั วา่ ไม1ดี เพราะความเกียจ ครา้ นนีเ้ ป็นกริ ยิ าท่ีไมด่ ี ไม1ควรประพฤติ ๒. บรรพสิต หมายถึงนกั บวชผู้ดำรงเพศเปน็ ผู้ถึอคลื ทรง ธรรม จะตอ้ งสำรวมระวังเร่ืองกริ ยิ ามารยาท ความประพฤติทาง กายวาจาตอ้ งเรียบรอ้ ยนา่ เล่ือมใส จงึ จะนับวา่ ดี แตถ่ า้ ไม1สำรวม ระวัง ทำอะไร พดู อะไรโดยไม่ระวงั คืลาจารวตั รไมง่ ดงาม สอ์ วา่ ขาดความสำรวม จัดวา่ ไมด่ ี ความไมส่ ำรวมฟนนบ้ี รรพสติ ตอ้ ง ละเว้น ฅ. พระราชา หมายถึงผู้ปกครองคน ผู้นำหมคู่ ณะ ผเู้ ป็น หัวหนา้ คน จะตอ้ งมคี วามรอบคอบ จะตอ้ งพจิ ารณาไตร่ตรองให้ ถอ่ งแท้ก่อนท่จี ะทำอะไรหรือพดู อะไรลงไป จงึ จะไม่ผดิ พลาดเสิย หายในภายหลงั และนบั ว่าดี ถา้ ทำอะไรพดู อะไรโดยขาดสตยิ ้งั คดิ ขาดความรอบคอบ ขาดความไตรต่ รองใหด้ ี ยอ่ มเกิดความเสียหาย ๖๒ BT5มส'nfnJปี www.kalyanamitra.org

แก,ตัวเองและหมคู่ ณะไดม้ าก ๔. ปณ้ ฑติ หมายถงื ผู้ท่ีสง์ คมยกยอ่ งว่าเปน็ คนมคี วามรู้ เปน็ ครอู าจารยค์ น เปน็ นักวชิ าการ จะต้องเป็นคนอารมณเ์ ย็น เกบ็ ความร้สีกไม่พอใจเก่ง แมใํ ม,พอใจอย่างไรกย็ ม้ิ แยม้ ไต้ คือเกบ็ น้ําขนุ่ ไว้ช้างใน เอานา้ํ ใสออกชา้ งนอก จงึ จะดี หากเปน็ คนมักโกรธ อารมณ์ร้อน เกบ็ ความโกรธไว้ไมไ่ ต้ กท็ ำใหไ้ มน่ า่ นบั ถือ ถอื ว่าไม่ด ี ความโม่ดี ใครประพฤติเข้ากจ็ ะกลายเปน็ คนไมด่ ไี ป เหมือนผา้ ท่สี ะอาด เม่อื เปรอะเฟ้อนโคลนตมทสี่ กปรกเขา ก็กลายเปน็ ผา้ สกปรกไปดว้ ย แต่ผ้าที่สกปรกนี้สามารคทำ ใหส้ ะอาดไดด้ ว้ ยการซกล้าง ความไมด่ ขี องแต่ละคนก็เหมือน กัน สามารถแก้ไขและปีองกันได้ เพราะมิใฟสักษณะนสิ ัยท่ี ติดตวั มาแต่เกดิ . ซรรม๖ส0าร)?๒ป็ www.kalyanamitra.org

ทางเสยี ทรพั ย์ อิตถฺ ีธตุ ฺโต สุราธตุ ฺโต อกฺฃธตุ ฺโต จ โย นโร ลทธฺ ํ ลทธฺ ํ วินาเสติ ต0 ปราภวโต มขุ 0 ฯ ข.ุ ส.ุ ๒๕/๑๐๖/๓๙๒ ผ ใู้ ด เปน็ นักเทีย่ วผู้หญิง ๑ เป็นนักด่ืมสรุ า ๑ เป็นนักการ พนัน ๑ คน ๓ ประเภทนี้ ยอ่ มลา้ งผลาญทรัพย์สมปติท่ี ไดๆ้ มาแลว้ พฤติกรรมเช่นน้ันเปน็ ทางเสอื่ มเสียIเองเขา. ๖๔ ทรรมรทรทิปนิ www.kalyanamitra.org

คนเราเมอ่ื มีความขยันหม่ันเพยี รประกอบกจิ การอย่างใด อยา่ งหน่ึงดว้ ยสติปญั ญา ย่อมหาทรัพย์สมบตั ิไดต้ ามสมควร แต่ ถา้ มีความสามารถมากกย็ ่อมหาทรัพย์สมบตั ไิ ดม้ าก หรอื บางราย อาจได้ทรพั ยส์ มบตทเ่ี ปน็ มรดกของพอ่ แม่ของบรรพบุรษุ ทำให้มี ฐานะมง่ั คง่ั โดยไม่ตอ้ งทำอะไร อาคยั บญุ เกา่ ดีจงึ ไต้อย่างนน้ั แต่ ทรพั ย์สมบตั ิท้ังหมดท่ีไตม้ าโดยวธิ ีตา่ ง ๆ น้ี ถา้ หากวา่ ผเู้ ป็นเจ้า ของไม,รูจ้ ักกนิ ไม1รูจ้ กั ใส'่ ใส่จา่ ยไปในทางทไ่ี มจ่ ำเปน็ และไมส่ มควร แลว้ ทรัพย์สมบตั นิ น้ั กจ็ ะรอ่ ยหรอ และหมดไปในเวลาไมส่ าั นกั หรอื ไมอ่ าจเกบ็ หอมรอมริบใหม้ ากพอทีจ่ ะต้ังเน้ีอตง้ั ตวั ไต้ หนทางท่ีจะทำให้เสยี ทรพั ยส์ มบัตโิ ดยไมจ่ ำเปน็ และไม่ สมควรนัน้ มมี ากทาง แต่ทส่ี ำคญั ท่สี ดุ และเหน็ สด่ ทส่ี ดุ มี ฅ ทางคือ ๑. เท่ียวผหู้ ญงิ คอื เปน็ ผชู้ อบเทีย่ วเตร่หาความสำราญกับ ผูห้ ญงิ ไม1อ่ิมในเร่ืองกามโลกีย์ ไม่พอใจในสงิ ทต่ี นมี เม่อื แสวงหา เรอ่ื งอยา่ งน้ี กต็ อ้ งใส่ทรพั ยส์ มบติทห่ี ามาไตห้ รอื ท่ีมอี ยม่ าปรนเปรอ มาสนองความตอ้ งการของตน ทรพั ย์สมบตั กิ จ็ ะหมดไปเร่ือย ๆ โฮ. ดม่ื สรุ า คอื เปน็ ผชู้ อบดม่ื นา้ํ เมา ตดิ ยาเสพตดิ พฤติกรรมฟนนี้ นอกจากทำใหเ้ สยี ทรัพยเ์ พราะจะตอ้ งสอั หาแล้ว ยงั เปน็ เหตใุ หเ้ สยี ทรัพยีโดยใส่เหตอุ น่ื ๆ อกี เสน่ เมือ่ ดืม่ สุราแล้ว ทะเลาะววิ าทกัน เมือ่ เกดิ โรคภยั เบียดเบยี น เมอ่ื เกดิ อบุ ัติเหตุ เพราะเมาสุรา เป็นตน้ สง์ บางครัง้ ตอ้ งเสยี เงนิ เสยี ทองไปประกัน ตวั ไปรักษาตัว เปน็ ตน้ บวรแส'vrihtfj www.kalyanamitra.org

ฅ. เลน่ การพนัน คอื เปน็ ผู้ติดการพนัน ชอบเลน่ การพนนั จะเลน่ พนันเพียงอยา่ งเดียวหรอื หลายอยา่ ง กล็ ว้ นเปน็ เหตใุ ห้เสยี ทรพั ยท์ ง้ั สิน คนทีร่ ารวยเพราะเลน่ การพนนั นน้ั ดเู หมือนวา่ จะใม1 มใี นโลก ผูท้ ่ีรารวยจริงๆ มกั จะเปน็ ผูท้ จ่ี ดั ให้มกี ารเลน่ การพนนั แต่ความรารวยอยา่ งนัน้ ก็ใมค่ งทน และนำความทุกขก์ ายทุกขใํ จ มาใหต้ ลอดเวลา ผูใ้ ด้ทรพั ย์มาด้วยการจดั ใหม้ กี ารพนันยอ่ มรดู้ ี ในขอ้ น ้ี คนท่ีชอบอย่างน้ี เปน็ คนเกดิ มาเพ่ือผลาญทรัพยส์ มบต ซือ่ เสียงของตนเองและของวงศต์ ระกลู โดยแท้ สังคมส่วน ใหญไ่ ฝยกยอ่ งวาเป็นคนดีและสอนให้หลบหนเี สยี ให้ไกลๆ แตก่ ย็ งั มคี นบางคนท่ีซมชอบการกระทำฟนนนั้ ของเขา ยอม แต่งงานอยู่กนิ กบเขา จึงต้องผจญทุกขอ์ ยกู่ ับเขาเรอื่ ยไป ทา่ นว่าเป็นคนมีเวรต่อกนั จงึ เห็นกงจกั รเปน็ ดอกบวไป เม่ือ เวรยงั มอี ยูก่ ็ตอ้ งอดอยากและอดทนกนั ไป หมดเวรเมื่อไร ตๆกจ็ ะสวา่ งเห็นกงจักรเป็นกงจกั รไต้เม่อื นั้น. bb รรามฝาิ ร{๒ปิ www.kalyanamitra.org

ทางเสยี บุคลิก น ทิ ฺทาสลี ี สภาสีลี อนเุ )จาตา จ โย นโร อลโส โกธปณณฺ าโณ ต0 ปราภวโต มขุ 0 ฯ ฃ .ุ ส ุ. ๒ ๕ / ๙ ๖ / (รา๙ ๑ ผ ู้ใด เป็นคนซอบหลบั ๑ ชอบคุย ๑ ไฝยืนหยดั ต่อสู้ ๑ เกยี จคร้าน ๑ ชอบโกรธ ๑ ลักษณะนลิ ัยเย่นนัน้ จัดเปน็ ทางเสื่อมเสียของผนู้ น้ั . ๖๗ ธรรมสารทปี นี www.kalyanamitra.org

นิสยั คือความประพฤตทิ ่ีทำมาจนเคยสนิ จนกลายเปน็ เรือ่ งปกติธรรมดาไปสำหรับผนู้ ัน้ นลิ ยั น้ีเปน็ เครือ่ งบ่งบอกถงึ ลักษณะของคนวา่ เปน็ คนประเภทใด ถอื ว่าเปน็ ลกั ษณะประจำตวั ของผนู้ ัน้ เอง อนั นลิ ยั ของคนนัน้ มีท้ังทีด่ ีและไมด่ ี คนท่ีมนี ลิ ยั ดี นบั ได้ว่าเป็นคนดี คนทีม่ ีนลิ ยั ไม่ดีนับไดว้ ่าเป็นคนไม่ดี นลิ ยั ดเี ปน็ เหตุใหเ้ กิดประโยชน์ ทำใหผ้ ู้มีนิลยั ฟนนเ้ี ปน็ คนมลี ักษณะท่ีน่า นบั ถอื นา่ ยกยอ่ ง นา่ สว่ ยเหลือเก้ือกลู และน่าคบหาสมาคม สว่ น นลิ ัยไมด่ เี ปน็ เหตใุ ห้เกดิ โทษ ทำให้ผู้มีนลิ ัยเส่นน้ีเปน็ คนมีลักษณะ ทไ่ี มน่ า่ นบั ถือ ไมน่ า่ ยกย่องสว่ ยเหลือ และไม1น่าคบหาสมาคมด้วย อนั ลักษณะนลิ ยั ทีไ่ ม่ดสี ง์ มแี ต่โทษไม่มีคณุ นัน้ ทา่ นแสดง ไวห้ ลายอยา่ ง เสน่ ๑. นิสยั ชอบหสนั คือ เปน็ คนท่ีหลบั ง่าย หลับไมเ่ ลอื ก เวลา ไม,เลอื กสถานท่ี ควรหรอื ไมค่ วรอย่างไรหลบั ไดท้ ้ังสนิ คน ทม่ี นี ลิ ยั เสน่ นีย้ อ่ มเป็นท่ีชบขันของคนทัว่ ไป ๒. นิสยั ชอบคุย คอื เป็นคนสา่ งคยุ ชอบพดู มาก คยุ ไม่ เลอื กเวลาและสถานที่ คยุ จนเสยี งานเลยื การ คนทช่ี อบคยุ น้ัน มกั เกบ็ หวั ใจไว้ทป่ี าก และมักทำใหค้ นหนหี นา้ เพราะความรำคาญ ทจ่ี ะฟงั ฅ. นสิ ยั ไมย่ นื ฬยดํ ด่อสั คือเปน็ คนไม1อดทน ทอ้ แท้ ถดถอยง่ายเมอ่ื เผสิญกบั ความลำบาก เปน็ คนจบั จด ไมม่ ีความ รบั ผดิ ชอบในหน้าทก่ี ารงานใด ๆ คนเส่นนม้ี อบหมายงานสำคัญ ใหท้ ำไมไ่ ด้ ผพ๖รฟ๘เปปึ www.kalyanamitra.org

๔. นสิ ยั เกียจครา้ น คอื เป็นคนไมส่ ํงาน งานหนักไมเ่ อา งานเบาไมส่ ั เป็นคนไมช่ อบทำงาน ชอบแต่อาสย์ คนอ่ืน เปน็ กา ฝากของลงั คม คนฟนนอ้ี ยู่ทีไ่ หนเขากร็ งั เกยี จ และเดอื ดร้อนทีน่ น่ั ๕. นสิ ัยชอบโกรธ คือเป็นคนยุทะลุ เปน็ ทาสของอารมณ์ หงดุ หงดิ งา่ ยเมือ่ มใี ครมาทำอะไรใหโ้ ม,ถูกใจหรือพูดไม่ถกู หู เปน็ คนทใ่ี ครๆ เขา้ ไมต่ ดิ นลิ ยั เหลา่ นีเ้ ป็นนลิ ยั ทีไ่ ม1ดี แตค่ นทม่ี ีนิลยั อย่างนีม้ ักจะไม่ รูต้ ัว บางครง้ั แมม้ ผี ู้อน่ื มาบอกให้ฟงั กม็ ักจะไม่คอ่ ยเแอ บางคน อาจเหน็ วา่ ไม่เหน็ เสยี หายอะไรเพราะเปน็ เรือ่ งเฉพาะตวั หรือเหน็ วา่ เปน็ เรือ่ งหยมหยมิ เลก็ ๆ นอ้ ยๆ ไม่น่าเสยี หายอะไรมาก แต่ ความจรงิ แลว้ นิลัยเปนนีเ้ ปน็ เหตใุ หเ้ สยี หายส่วนตวั คือทำลาย บคุ ลกิ ลักษณะ ทำลายความนยิ มนับถอื ในตัวของผเู้ ปน็ อยา่ งนน้ั ไปไดไ้ มน่ ้อย เรยี กได้วา่ เปน็ ตวั บัน่ ทอนความเจรญิ กา้ วหนา้ ของ ผนู้ น้ั ทางหน่ึงโดยท่ีเจา้ ตวั ไมร่ ู้ อนั สักษผะนสิ ยั ทึ่ไมด่ นี ัน้ มใิ สเ่ ปน็ ตราบาปท่ดี ิดตัวมา ตงั้ แต่เกดิ แด่เป็นสงิ ท่เี จา้ ตวเพาะขึ้นในภายหลง ส์งสามารถ ปรบั ปรงุ เปลยี่ นแปลงได้ อยทู่ ว่ี ่ๆเจ้าตวั จะยอมรบั ความไม่ดี น้นั และยอมปรบั ปรงุ เปลยี่ นแปลงเสยี ใหม่ให้ดขี นึ้ หรือไม่ เท่านน้ั . BTjj๖jjr๙ofhJil www.kalyanamitra.org

ทางเกดิ ทุกข์ ซย0 เวรํ ปสวติ ทโุ !ข0 เสติ ปราชโิ ต อุปสนโฺ ต สุข0 เสติ หิตฺวา ซยปราชย0 ฯ ข.ธ. ๒๕/ใอ๐๑/๙๖ ผ้?ู !นะย่อมก่อเวร ผแู้ พย้ ่อมอย่เู ปน็ ทกุ ข์ ผ้ลู ะความซนะ และแพ้ แล้วสงบใจไดย้ อ่ มอย'ู่ เปน็ สุข ฯ ธรรม๗สา๐ใทปี นิ www.kalyanamitra.org

ขน้ึ !เอวา่ การแข่งขน ไฝวา่ จะแขง่ ชนั กนั ในทางดหี รือไฝตี ย่อมมผี ลเปน็ สองอย่างคอื ไฝชนะกแ็ พ้ แมจ้ ะมเี สมอกนั บา้ ง ก็ยงั ไมถ่ อื วา่ การแช่งชันสินสุดลง จะตอ้ งหาทางแชง่ ชันกนั ใหม่ การ แชง่ ชันนน้ั ถา้ หากเปน็ ไปในทางทต่ี ใี นทางสรา้ งสรรค์ แช่งกนั ทำ ความดี แช่งกันทำประโยชน์ เช่นแชง่ กันคกื ษาเลา่ เรยี น แชง่ กนั ชว่ ยเหลอื ผู้อ่ืน แชง่ กนั ทำบญุ กศุ ล หากแช่งกนั ทำความดที ำ ประโยชน์อยา่ งนีด้ ้วยใจบรสิ ทธี้ ไม,ตอ้ งการเอาชนะคะคานกนั แลว้ แมจ้ ะมแี พม้ ชี นะ ผแู้ ชง่ ชันก็จะไดร้ บั ประโยชน์อยา่ งเดยี ว ไม,เกดิ โทษอะไร แตก่ ารแช่งชันทจ่ี ะทำให้เกดิ ทุกขเ์ กิดโทษคอื แช่งชันในทาง พนนั ชันตอ่ เอาแพเ้ อาชนะกนั เปน็ ผลประโยชน์ หรือเอาเกียรตยิ ศ ส์อเสิยงหรอื อยา่ งอน่ื มาเปน็ เดมิ พัน เช่นแชง่ ม้า แช่งมวย.แช่งเรือ รวมไปถึงการเล่นพนนั ชันตอ่ ตา่ ง ๆ การแชง่ ชนั เชน่ นีย้ อ่ มให้ผล เปน็ ทกุ ขเ์ ปน็ โทษแนน่ อน คอื ผชู้ นะย่อมHอเวร กล่าวคือผทู้ ่ีชนะมกั ลำพองใจวา่ ตัวชนะ มักแสดงกรยิ าเยาะเยย้ ถากถางผแู้ พ้ เปน็ การสร้างคัตรูโดยปรยิ าย บางคร้ังหา้ ทายใหผ้ แู้ พม้ าต่อสใํ หม่ เปน็ การย่ัวยุให้มกี ารพนนั ชนั ต่อกันต่อไปอกี ทีส่ ำคญั กค็ อื ผูท้ ีช่ นะนัน้ ไปกอ่ เวรกบั ผู้แพเ้ ชาั ไว้โดยไม่รูต้ ัว สง์ ผแู้ พเ้ ขาจะหาทางมาแก้แค้นแน่นอนไมว่ ันใดก็ วันหนง่ึ ไม1วธิ ใี ดกว็ ิธหี นง่ึ เปน็ การผกู เวรกันไวโ้ ดยแห้ ผูแ้ พย้ อ่ มอยูเ่ ป็นทกุ ข์ กลา่ วคือผทู้ แ่ี พน้ ัน้ ย่อมเกดิ ความ ซรพ๗สา©พเ็ ปปิ www.kalyanamitra.org

ทกุ ขเ์ ดือดรอ้ น ยอ่ มมคี วามเสยี ใจ มีความเสียดาย เพราะเสยี ทรัพยไํ ปบา้ ง เพราะเสยี หน้าเสยี เกียรตบิ า้ ง ยอ่ มนง่ั คิดนอนคดิ ทีจ่ ะเอาชนะคนื ให้!ต้ ทำใหจ้ ติ วุ่นวายอยู่กบั การแกแ้ คน้ อยู่กับ การท่ีจะไปแข่งขนั เอาชนะคนื ให้ไตร้ าไป ไม,วา่ จะเปน็ ผูช้ นะหรอื ผู้แพ้ ลว้ นตกอยูใ่ นความทกุ ขต์ ว้ ย กนั ทง้ั สองฝ่าย ส่วนผูท้ ีล่ ะทัง้ ชนะและแพใต้ คือไม่ตดิ ในเรือ่ งการพนนั ขนั ตอ่ ไมบ่ ุง่ ทีจ่ ะเอาชนะใคร และไม,บุง่ ทีจ่ ะแพใ้ คร บงุ่ แต่ความสขุ สงบอย่างเดยี ว แมบ้ างคร้ังมีโอกาสเปน็ ผู้ชนะ กไ็ ม1ถอื ว่าเปน็ ความชนะและไม,ลำพองใจ ไมด่ ใี จจนออกนอกหนา้ แมบ้ างคราว จะเสียโอกาสกลายเปน็ ผแู้ พ้ ก็ทำใจไต้ ไมถ่ อื ว่าเป็นความแพ้ ผูท้ ีท่ ำไตเ้ ปนน้ี จะมีใจสงบไต้ เพราะไมต่ อ้ งก่อเวรกอ่ กรรม ไม่ ตอ้ งหวาดผวาใคร ไม,ตอ้ งคดิ หาทางเอาชนะใคร ทำใหํใจสบาย ทำใหอ้ ยูเ่ ปน็ สขุ ตลอดเวลา อนั ความสขุ ในชีวิตนั้น หาไดใม่ยากนัก ผูฉ้ ลาดยอ่ ม หาความสุขให้ต'วเองไดท้ ุกเมอื ส่วนผทู้ ึไ่ ม่ฉลาด มกจะหา เรื่องทุกข์มาให้ตัวเองไดเ้ สมอ และมกั จะไฝรู้สิกตวั ดว้ ยวา่ ตนเองเป็นทกุ ข์เดอื ดรอ้ นและไม1สบายใจเพราะเร่อื งอะไร. ทพเทรเปป็ www.kalyanamitra.org

ดซวกเพราะกรรม น ซจฺจา วสโล โหติ น ซจจฺ า โหติ พฺราหมุ โณ กมฺมนุ า วสโล โหติ กมุมนุ า โหติ พรฺ าหุมโณ ฯ ข.ุ ธ. ๒ ๕ /๑ ๓ ๖ /ต ๙ ๖ คนเราจะเปน็ คนเลว เปน็ คนประเสริฐ เพราะชาติกำเนิดก็ หาไม่ แตเ่ ปน็ คนเลว เป็นคนประเสรฐิ กเ็ พราะการกระทำ. ๗๓ ธรรมรารทีปนี www.kalyanamitra.org

คนเราแม้จะแตกตา่ งกัน โดยเพศ ผวิ พรรณ ชาตกิ ำเนดิ และฐานะทางการงานหรอื การเงนิ แงทำใหค้ นเราไม,ทดั เทียมกนั ทัง้ สิทธิที่ควรได้รับและหนา้ ทีท่ ีค่ วรได้ทำ แต่กม็ สี ิงหนึง่ ทท่ี ำให้ ทกุ คนสง์ แตกตา่ งกนั ดังกลา่ วนน้ั มคี วามเสมอภาคเทา่ เทียมกนั หมดได้ สงิ น้ันคือสิทธิในการทำความดหี รือความยวั และสิทธใิ น การทจ่ี ะได้รับผลแหง่ การกระทำน้ันไมว่ ่าจะเป็นผลดีหรือผลส'์ว คือใครทำความดี กม็ ีสทิ ธไิ ดร้ บั ผลดี ใครทำความส์ว ก็มีสิทธิได้ รับผลส์ว เปน็ อยา่ งนีเ้ ทา่ เทียมกนั ทุกคน ในโลกนี้ ยังมีการแบง่ ประเภทคนสง์ แตกตา่ งกนั นอ้ี อกไป อีกโดยดูทช่ี าตกิ ำเนดิ เป็นสำคญั คอื ถ้าผู้ใดเกดิ ในตระกูลสงู ใน วรรณะสูงก็ยกย่องกนั วา่ เปน็ คนประเสริฐ เป็นคนดี ส,วนผู'้ท่ีเกดิ ในตระกลู ตาดอ้ ยกไ็ ด้รับการดถู กู ดูแคลนตา่ งๆ นานา สงั คมที่ ยดึ ถอื แนวคดิ น้ียอ่ มดีค่าราคาคนทีช่ าตกิ ำเนิดเป็นสำคญั เมือ่ เปน็ อยา่ งน้ีสงั คมนัน้ มักจะมแี ต่การกดข่ีข่มเหง เอารดั เอาเปรยี บ และทำลายสทิ ธมิ นุษยชนทํว่ ไป เปน็ สงั คมทีอ่ ยูใ่ นอำนาจในมอื ชอง ผ'ู้มอี ำนาจวาสนาและเกิดในตระกลู สงู เทา่ นน้ั แทจ้ ริง ความเปน็ คนเลวหรอื ความเปน็ คนประเสริฐนัน้ ไม, ควรวัดทช่ี าตกิ ำเนิด เพราะคนเราเลอื กเกดิ ไม่ได้ แตค่ วรวดั กนั ดว้ ย การกระทำชองผ้'ูนน้ั เป็นเกณฑ์ กล่าวคอิ ผู้ใดเป็นคนดี มคี ลื มธี รรม ประจำใจ เป็นคนชยันหม่ันเพยี ร ต้ังใจทำมาหากนิ มีความ!เอสตั ย์ สจุ ริต มคี วามจรงิ ใจ และมีความฉลาดมคี วามสามารถ แมจ้ ะมีชาติ 0ว1ม๗สา๔รm lปี www.kalyanamitra.org

กำเนดิ อยา่ งไรก็ควรไดร้ ับการยกยอ่ งว่าเปน็ คนประเสริฐเปน็ คนดี ของสโ์ งคม สว่ นผู้ทซ่ี อบประพฤติเสียหาย ก,อความเดือดร้อนให้แก, ลโํ งคม ชอบเอารดั เอาเปรียบ กดขี่รงั แกและก่อกรรมทำเข็ญให้แก่ สง์ คม ยนู้ ัน้ แมจ้ ะมชี าติกำเนิดสงู มียศดก้ ดี้ มฐี านะดอื ยา่ งไร ก็ ควรไดร้ ับการประณามวา่ เปน็ คนเลว ไมค่ วรไดร้ บั การยกยอ่ งให้ เป็นใหญใ่ นสง์ คม เพราะวา่ คนฟนนแ้ี หละทีท่ ำให้สง์ คมวุ่นวาย เดือดร้อนไดม้ ากกว่าคน‘ทัว่ ไป การยกยอ่ งนบั ถอื คน ควรดูทีก่ ารกระทำหรอื สงิ ที่เขาปฏบิ ้ต อยเู่ ป็นประจำ ไม,ควรดเู พยี งผวิ เผนิ หรอื ดูทีช่ าติตระกูล ฐานะ ยศ ดก้ ด้ีหรอื ทรัพยส์ มบัตขิ องเขาเทา่ น้ัน เพราะเมือ่ ไปยกยอ่ งคนทีไ่ ม่ ควรยกยอ่ งเข้า จะเดือดรอ้ นกันไปทัว่ และหากไม่ยกย่องคนทีค่ วร ยกยอ่ งจรงิ ๆ โดยตดิ ขดั แต่เพียงวา่ เขาเปน็ คนมชี าตติ ระกูลตาตอ้ ย เทา่ น้ัน จะทำใหค้ นเราเกดิ ความทอ้ แท้ ไม1อยากจะทำความดีอะไร แกส่ ังคม สง์ คมนน้ั เองก็จะขาดแคลนคนทีป่ ระเสริฐและคนดีจริง ๆ อยา่ งท่ีตอ้ งการกนั คนเราเลอื กเกิดไฝได้ แต่เมือ่ เกดิ มาแลว้ สามารถเลอื ก ส่ิงทต่ี นเองจะทำได้ การทีจ่ ะไปรงั เกยี จและกีดกันกนั โดยดูที่ ชาติกำเนิดนัน้ เปน็ สง่ิ ไม่ถกู ต้อง แต่ควรจะรงั เกยี จและกีดกัน กันฑึ่การกระทำซ่ัวของคนผูน้ ั้นเอง เพราะการกระทำเป็นต่ว ปงชีถ้ ึงระดบั ความเป็นคนของเขา. ๗๕ แทมสารทีปปิ www.kalyanamitra.org

คณุ ธรรมของเถระ ยมหฺ ิ สจจฺ ณฺจ ธมโฺ ม จ อหสึ า สณณฺ โม ทโม ส เว วนุตมโล ธโี ร โส เถโรติ ปวุจฺจติ ฯ ข.ุ ธ. ๒๕'/|อ๖๑/๖๗ ทา่ นผูใ้ ด มีความจรงิ ใจ ๑ มคี ุณ5รรม ๑ มีความไม่เบยี ด เบียน ๑ มคี วามล้ารวม ๑ มีความข่มใจ ๑ ทา่ นผูน้ ้นั แล จัดวา่ เปน็ นกั ปรา11ญ์ คลีคลายสนิมใจไตแ้ ล้ว เรยี กได้ว่า เป็น “ เถระ”. ธร'รม๗สา๖รทปิ นิ www.kalyanamitra.org

คำวา่ “เถระ” โดยปกตเิ ปน็ คำทใ่ี ฟ'้เรยี กพระภิกษุผู้มอี ายุ พรรษามาก แตค่ ำนีส้ ามารถนำมาใฟ'้เรยี กบคุ คลท่ัวไปสง์ เปน็ คฤหัสถก์ ็ได้ เพราะโดยความหมายทแ่ี ทจ้ รงิ คำวา่ เถระนท้ี า่ นหมาย ถึงผูท้ ีป่ ระกอบด้วยคณุ ธรรม ๕ ประการ ส์งเรยี กว่า “เถรธรรม” คอื ธรรมท่ีเปน็ คณุ สมบัติของผทู้ ีเ่ ปน็ เถระหรือเปน็ ผู้ใหญ่ เปน็ ผู'้สูง อายแุ ล้ว คณุ ธรรม ๕ ประการน้ัน คอื ๑. มคี วามจรงิ ใจ คอื มลี จั จะประจำใจ มคี วาม!!อส!์ ตย์ เปน็ คนตรงไปตรงมา ไม,มเี ล่หเ์ หล่ียม เป็นคนพดู จริงทำจรงิ ไม่ เหลาะแหละเหลวไหล เป็นหลกั ให้แก1คนอน่ื ได้ ไอ. มคี ุณธรรม คอื เปน็ คนมีเมตตากรณุ าธรรม เห็นอก เหน็ ใจผ'ู้อน่ื ชอบสว่ ยเหลือผู้'อ่ืน ดำรงอยู่ในพรหมวิหารธรรม สม่ัาเสมอ วางตวั เหมาะสมกบั เปน็ ผใู้ หญ่ เลีย่ ง!เพและประกอบ กจิ การงานต่างๆ ดว้ ยความรบั ผดิ ชอบ ด้วยความ!เอลตั ยส์ จุ รติ ด้วยความขยนั หมน่ั เพยี ร ฅ. มีความไม1เบยี ดเบียน คอื งดเว้นจากการเบยี ดเบียน ล้างผลาญผู'้อ่ืน ไม,ก่อความเดอื ดร้อนใหผ้ ู'้อน่ื ไมเ่ อารัดเอาเปรียบ ผอู้ น่ื ๔. มคี วามสำรวม คือ มัง่ คงอยูใ่ นคลื ไมท่ ำรา้ ยใคร ไม่ หากินโดยทุจรติ ไม,สำลอ่ นเรือ่ งเพศ ไม1โกหกมดเทจ็ ใคร ไม่ สำมะเลเทเมา มกี ิริยามารยาทงดงามเปน็ แบบอยา่ งทด่ี ไื ด้ ๕. มคี วามขม่ ใจ คอื มจี ติ ใจมน่ั คง แกจติ อยูเ่ สมอ ไม่ หวน่ั ไหวงา่ ย ไม่เปน็ คนเจา้ อารมณ์ ไม,มกั โกรธ เปน็ คนดมุ อารมณ์ ธฑม๗ส๗าฬปปี www.kalyanamitra.org

ขม่ ใจไดด้ ี เป็นคนใจดี ใจเยน็ บคุ คลใดมคี ณุ สมบัติ ๕ ประการนอ้ี ยู่ แมจ้ ะเปน็ เด็กเป็น สตรีก็นับเปน็ “เถระ” ได้ ส่วนผสู้ งู อายแุ ม้จะเปน็ พระภกิ ษุ ถา้ ไม,มีคณุ สมบตั เิ หลา่ นีเ้ ลย ก็ไม1สมควรเรียกขานวา่ “เถระ” ควร เรยี กไดแ้ ตเ่ พียงวา่ “คนแก,” “คนชรา” หรือ “ผ เู้ ฒ า่ ” หรอื “หลวงตา” เทา่ น้ัน เพราะผูส้ ูงอายฟุ นนัน้ ซาวโลกเหน็ วา่ เป็น คน “แHเพราะกนิ ขา้ ว เฒา่ เพราะอยู่นาน” มใิ ขเ่ ปน็ คนแก,ฝล็ แก,ธรรมหรอื แก,ความดี เมอ่ื เป็นดังน้ี ยอ่ มสรปุ ไดว้ า่ ความเปน็ เถระนัน้ ขึน้ อยูก่ ับคุณธรรมความดี ผูม้ ีคุณธรรมความดดี งั กลา่ ว กส็ มควรได้รบั ยกยอ่ งว่าเปน็ “เถระ” และนา่ เขา้ ใกล้นา่ กราบน่า ไหว้ และน่าปรนนบิ ัตริ ับใช้ คนเราแม้จะมอี ายมุ าก แมม้ ตี ำแหนง่ หนา้ ท่ีการงาน สูง แตก่ ไ็ ม่อาจเป็นเถระหรือไม่อาจเป็นผูใ้ หญไ่ ด้ กเ็ พราะ ทำตัวไมเ่ หมาะสม เปน็ คนเหลวไหลไมม่ สี จั จะบา้ ง เป็นคน ไม1มคี ณุ ธรรมบา้ ง เป็นคนชอบเบียดเบียนรงั แกคนอื่นบา้ ง เป็นคนไม,มีศลี บา้ ง เปน็ คนทำอะไรดามอารมณ์ เอาแดใ่ จ ตวเองบ้าง กลายเป็นผู้ใหญท่ ่นี ๆ่ รังเกยี จ ไม่นา่ เขา้ ใกล้ ไม่ นา่ ปรนนบิ ้ติรับใชไป. cdc* กรรมสารihJปี www.kalyanamitra.org

ฝนื ทีไ่ ม่เปน็ จรงิ อจินฺตติ มฺปี ภวติ จนิ ฺติตมปี วินสฺสติ น หิ จินตฺ ามยา โภคา อิตถฺ ิยา วา ปรุ ิสสสฺ วา ฯ (มหาชนกซาดก) ธุ. ซา. มหา. ๒๘/๑๑๔๘/๑๗๓ แม้สิ่งทีม่ ิไดค้ ิดไว้ กเ็ กดิ มไี ด้ สิง่ ทคี่ ดิ ไวแ้ ลว้ ก็สูญสลายไปได้ โภคะท้งั หลาย?เองชายหญงิ หาสำเรจ็ ไดด้ ว้ ยความคดิ ไม่. ๗6 ธรรมราวทปี นี www.kalyanamitra.org

ท่านสอนกันมาแตโ่ บราณว่า “ใดใดในโลกลว้ น อนจิ จัง,, หมายความว่า ไม,มอี ะไรทเ่ี อาแนน่ อนตายตวั ลงไปได้ จะยดึ ถอื เป็นจรงิ เป็นจังกไ็ ม่ได้ โดยเฉพาะเกย่ี วกับเร่ืองของความคดิ เรอ่ื ง บางเร่ือง สงิ บางสงิ ทง้ั ในสว่ นดแี ละไม,ดี ส์งเรามไิ ต้คาดคดิ ไวห้ รือ คดิ ไม1ถงึ ว่าจะเกิดฃน้ื ก็อาจเกดิ ขน้ึ ได้เสมอ แตบ่ างเร่ืองบางสงิ ท่ี เราคดิ ไวอ้ ย่างดี คาดหวงั ไวล้ ่วงหนา้ ว่าจะต้องเปน็ อย่างนัน้ อย่างนี้ กลบั แปรเปลย่ี นไป ไมเ่ ป็นไปตามทค่ี าดคดิ ไวก้ ไ็ ด้ ข้ึงกรณีอยา่ งน้ี ถอื วา่ เป็นเร่ืองธรรมดา ตอ้ งทำใจใหได้ ไมอ่ ยา่ งนน้ั จะทำใหท้ ้อแท้ ผิดหวัง และทำใหเ้ กดิ ทกุ ขเ์ กดิ โทษไต้ อนง่ึ แม้ในเร่ืองโภคะหรือทรพั ยส์ มบัตกิ ็เสน่ เดียวกัน มใิ ส่ วา่ จะเกดิ ขน้ึ แก,ทกุ คนทีป่ รารถนาต้องการไม1เพราะคนเราทกุ คน ลว้ นคดิ ท่ีจะมีทรัพยส์ มบตั ิด้วยกนั ทัง้ น้ัน แตแ่ คล่ ำพังความคดิ อย่างเดยี วไม่อาจบนั ดาลใหท้ รพั ยส์ ม,บตทง้ั หลายวง่ี เข้ามาหายู้นน้ั ตามท่ีตอ้ งการไตเ้ ลย เพราะวา่ ทรพั ยส์ มบตั ทิ ง้ั หลายท้ังปวงไม่ อาจสำเรจ็ ขน้ึ มาไต้เพราะความคิด คนท่ีคดิ เพ้อฝนั ไปอย่างลม ๆ แล้งๆ แลว้ นอนรอคอยใหร้ าชรถมาเกย รอใหโ้ ชคส่วย รอให้ถูก หวยรวยโป หรอื รอใหบ้ ญุ มาสว่ ยนน้ั ยอ่ มจะมีแตค่ วามผิดหวงั รอ อยู่ขา้ งหน้า สว่ นใหญแ่ ลว้ คนท่ีเกยี จครา้ นและคนโลภเท่านน้ั ที่ มักคดิ แตจ่ ะรวยทางลัด คิดฝันไปตามอารมณ์ วาดวมิ านในอากาศ อยา่ งนน้ั อย่างน้ี แต่พอใหล้ งมือทำงานเพอ่ื ให้ฝนั เปน็ จริง กม็ กั ปฏเิ สธ อา้ งโนน่ อ้างนไ่ี ปตามเร่ือง ๘๐ รวพสารShKi www.kalyanamitra.org

แตม่ ใิ ซห่ มายความวา่ ความคดิ นน้ั จะไฝดเี อาเสยี เลย ความ คดิ ฝนั อยากรารวยทรัพยส์ มบตั นิ ัน้ สามารถเปน็ ฐานให้ผคู้ ิดเกดิ แรงจงู ใจ เกดิ ความกระดอื รอี ร้นฃ้ืนมาได้ คอื เม่ือคดิ แลว้ กก็ ระตุ้น ใหล้ งมอื ทำตามทีค่ ดิ ไว้ เพือ่ สานฝนั ใหเ้ ปน็ จรงิ ช้ืนมา โดยพาก เพียรพยายาม ขยนั อดทน ต่อลด้ ้ินรน ประกอบอารพการงานไป หลังสูฟ้ ้าหนา้ สูด้ นิ ไปไม1หยุดหย่อน เมอ่ื ทำอยา่ งน้ี สงิ ทีค่ ดิ อยาก จะมอื ยากจะได้กจ็ ะเกิดช้ืนมาเรือ่ ยๆ ฃอ้ นแ้ี สดงว่า ทรพั ย์สม,บต ท้ังหลายน้ันจะเกดิ ชน้ื ได้กเ็ พราะการกระทำด้วยความพากเพยี ร พยายาม มใิ ส่เกดิ ชืน้ เพราะความคดิ เพยี งอยา่ งเดยี ว ความคิดน้ัน เปน็ เพียงตวั กระดุน้ เรมิ ดน้ เทา่ นัน้ แตถ่ า้ คดิ แล้วไมท่ ำตามทีค่ ดิ กเ็ หลวเสน่ เคย เพราะหยดุ เพยี งแค,ฝนั แตไ่ ม,สานตอ่ ทำให้ฝนั ไมเ่ ป็นจริงชืน้ มาได้ ทุกคนมฝี ืนเปน็ ของตัวเอง แดฝ่ ืนนั้นจะเปน็ จริงได้ก็ ตอ่ เมือ่ ผู้นัน้ มคี วามมานะพยายาม ตอ่ สูป้ ระกอบการงาน สานฝนื ของตนไปอย่างตอ่ เนือ่ งจนกว่าฝนื ของตนจะเป็นจริง ได้ แด่ฝนื วา่ จะไดอ้ ย่างน้ันจะเปน็ อยา่ งนี้ แลว้ มคี วามสขุ อยู่ กบั ฝนั นน้ั ไม่สานฝืนใหเ้ ปน็ จริงข้นึ มา กค็ งไม,ดา่ งอะไรกบั กระด่ายทม่ี ีความสุขอยกู่ บการซมจนทรเ์ ท่าไรนกั . ๘๑^ ธร'รมสา‘ท!ปน www.kalyanamitra.org

วธเกยวของกบคน นเม นมนตุ สสุ ภเซ ภซนฺต0 กจิ ฺจานกุ พุ พฺ สุส กเรยยฺ กิจจฺ ํ นานตฺถกามสสุ กเรยฺย อตถฺ ํ อสมฺภซนุตมปฺ ็ น สมฺภเซยยฺ ฯ ฃ.ุ ซา. จตกุ กุ . ๒๗/ ๖๓๑/๑๕๐ พงึ อ่อนนอ้ มตอ่ ผูท้ ่อี อ่ นน้อม พึงคบกบผทู้ 'ี เตม็ ใจจะคบด้วย พงึ ทำกิจแก,ผู้ทยี่ ว่ ยทำกจิ อย่าทำประโยชน์ให้แก่ผทู้ ่ไี มต่ ้อง การประโยชน์ อยา่ สมาคมกับผ้ทู ไ่ี ม'่ เต็มใจจะสมาคมด้วย. ทใรม๘สา๒รทีปนิ www.kalyanamitra.org

วา่ กันวา่ โลกเราน้ีตอ้ งอยูด่ ้วยการประสานกันและกนั คอื คนเราตอ้ งพ่ึงพาอาศํโยกนั ตอ้ งเก้ือกลู กัน และมคี วามเชา้ ใจจติ ใจ กันและกันดี ท้ังเราและเขาจะตอ้ งเป็นไต้ทง้ั ฝา่ ยใหแ้ ละฝา่ ยรบั มใิ ส่หนกั ไปในทางใดทางหน่ึง เพราะถา้ หากหนักไปในทางใดทาง หนง่ึ เสน่ หนกั ไปในฝ่ายให้อย่างเดียว หรือหนักไปในฝ่ายรับอย่าง เดียว โลกนก้ี ็จะเอยี งไม่เกดิ ความสมดุล และจะอยู่กนั อยา่ งไมม่ ี ความสขุ ทัง้ สองฝ่าย มใิ ส่เฉพาะในหมคู่ นเทา่ น้ัน แมแ้ ตห่ มู่ลํโตวี' และธรรมชาติรอบๆ ตวั คนเรา กอ็ ยู่กนั แบบถ้อยทถี อ้ ยอาตัยกัน อยา่ งท่ีคำพังเพยกลา่ วไวว้ า่ “นาพง่ึ เรือเสือพึง่ ปา่ ,, นน่ั แหละ ในทางปฏบิ ต้ ท่านสอนให้เรานกึ อยเู่ สมอว่า ถา้ จะทำอะไร ให้ฝอ่ น หรอื เปน็ อะไรกับผูอ้ น่ื จะตอ้ งดูให้แน่นอนเสยี ก่อนว่าผูน้ ั้น เขาเป็นคนอยา่ งไร เขาเตม็ ใจหรอื ไม่อย่างไร ทำไปแลว้ จะก่อให้ เกิดความสูญเปลา่ หรือความผิดหวงั หรือไม1ท่านสอนอยา่ งนีก้ เ็ พ่ือ ป้องกนั ความผดิ หวงั ความเสยี ใจ และความสญู เสยี เวลาทจ่ี ะตดิ ตามมา คอื ทา่ นสอนว่า ๑. พงึ อ่อนนอ้ มต่อผูท้ อ่ี อ่ นน้อม คือ เมอ่ื เราอ่อนน้อม ตอ่ ใคร เมือ่ เขาออ่ นน้อมตอบกอ็ ่อนนอ้ มเขาเร่ือยไป เมอ่ื เขาไม่ ออ่ นน้อมตอบก็เลกิ ออ่ นน้อมเขาไต้ เพราะทำไปกไ็ รป้ ระโยชน์ ใอ. พงึ คบหาผทู้ ี,เตม็ ใจจะคบหาดว้ ย คอื ผูใ้ ดเต็มใจที่ จะคบกับเรา ไม่รงั เกยี จเรา เรากค็ วรคบหากบั เซา คบกบั คนที่เตม็ ใจคบ สนทิ ใจและสบายใจกวา่ คบกับคนทไ่ี มเ่ ตม็ ใจจะคบกบั เรา 0วใม๘ลา๓รทิปน www.kalyanamitra.org

ฅ. พงึ ทำกจิ แก,ผทู้ ีส่ ว่ ยท0ากิจ คือ ใครมนี ํา้ ,ใจสว่ ยเหลือ เรา เราก็ควรส่วยเหลือเขาตอบ แต่ถ้าใครแล้งน้ําใจ รอแต่ความ สว่ ยเหลอื จากเรา ไม,เคยส่วยเราตอบ กค็ วรเลกิ สว่ ยเหลือเขาได้ ๔. อยา่ ทำประโยชน์ใหแ้ ก่ผูท้ ไ่ี ฝตอ้ งการประโยชน์ คอื ผู้ทไ่ี ม่ต้องการอะไรจากเรา เรากไ็ ม,ควรไปทำอะไรใหเ้ ขา ทำไปก็ ไฝไตอ้ ะไรดีฃ้นื มา เลืยเวลาเปลา่ อาจถกู เขาวา่ ให้เจบ็ ใจเสยิ อกี ๕. อยา่ สมาคมกับผทู้ ่ีไม,เตม็ ใจจะสมาคมดว้ ย คอื ผู้ ใดแสดงทำทรี งั เกยี จไม่อยากจะใหเ้ ราคบหาสมาคมต้วย เรากไ็ ม1 ควรไปสมาคมกบั เขา ทำใหเ้ ขาดถู กู ไต้ อายเขาเปล่าๆ การท่ีจะไปเกีย่ วชอ้ งกบั คนอน่ื จะต้องดใู ห้ถ่ถี ว้ น จะได้ ไฝ ผดิ หวงและเสียใจเสียเวลา เพราะคนเรามจี ิตใจตา่ งกน การสว่ ยเหลือเกอ้ื กูลกันและการคบหากนั เปน็ สิงดี แต่ต้องทำ ใหถ้ ูกกาลและถกู บคุ คลจงึ จะเกดิ ผลดีตามมา หากผิดไป ย'อมทำให้เกดิ ทุกฃ์เกิดโทษได้เหมอื นกัน. ทร7«รททเ่ ปป็ www.kalyanamitra.org