บทร้อยกรอง สวัสดิรักษา พาลีสอนน้อง กับ โคลงสุภาษิต ของสุนทรภู่

บทร1อขกรอง ^วํฃ็ดรกษา’ ‘พาลสอนนอง7 กบ 'โคลงสุภาษิต7 895.911 พิมพ์พ่นที่ร?:ลิก บ!28ป โนงานพร?;ราชทานเพลิงศพ ฉ.] นาขประวต สุขุม ป.ม. ณ เมรวดเทพลิรินทรา1วา1ส์ 7วนฟ!ร ท ๑๘ มิถนายน ๒&๐๓

•V ำ /** \\ : \\

พ2 ดิรกษา7 ‘พาลสอผผํอV}7 กบ 6โคล'?สุภๅษิต7 พิมพ่เบ่นท้ระลิก โนงานพระราชทานเพลิงศพ นายประวต สุขม ป.ม. X\"น เมรุ'วดเฑพศิรินทราวิ'าส์ 0นีเช้าร ทิ ด๘ มิถนายน ๒๕0๓

/ เสขห}] 9?15.^11 1) 12*6 0 นิ•า 0302)^1เลพ)ะ!;ชิ?เย

'ต็ดด โนงานพระราชทานเพลิงคํพ คุณประกิต สุรุม ห้ชง เคยพึนผุ้บง!ๆบบํญชาทเคารพน้บ์ถอของข็ๅพเคุ ติงใพ่าจะได้จด ทำธะใร ซิงเบึนเรองสํกนตนีขอ.งข่ โดยเฉพาะเพอ เบึนเครองรำติกถิงพ่านผ้คุายฐนม'ไปแล(3ส สิงหนิง และเท่าทิพอเหนว่าจะกระทำได้กคอ พิมพ์ เบนอนสรณ จื้งได้จ่คพิมพ์หนํงป็อนขํ้น กำกลอนสุภาษิต ๒ เรองคอ *สา'®ด/!)ษๆ’ ของ ‘สุนทรภู่, และ 'พา®■สอVห1'อง’ วยง ‘หระมหายสรา’ นเคยพ1นทินิยมชมชอบกินีมากในสมยก่อน เพราะเท่าก เบืน เครือง แนะ นำให้ ปฎิบํคกนเบึน ประจำกินี แอะ เย บทเรยน เบองตนสำหรํนีผ้ท็จะ เขา ร'’นีราชการหา เๆอามพิ1! กวามดไปภายหนำ บางตอนของกลอนสุภาษิต ฑงสอง เรองยงท่องกนติดปากอย่ถิงบจจบนกม เช่นใน 'สว'®ด ง'ก!/■ๆ’ ว่า 'ว'Iเอาทดอสิ7)ธโชค!อ®I)ด เอาเค^อง®แดง ทงงเบ่งเมงค®’ หรอใน 'พา®®อ!ว!โอง’ ว่า 'อย่า}ย่าค

/ ข 11ากหนแต่ทง่าย ทไหนหน้กหกกายเขาหาใ)หาม’ ดงนเบน คน จิงเขาใจวาบทรองกร'องเหถ่าน กงจะเบนหิสนใจ ของ ท่านผู้รบแจกบางไม่มากก็่นิฏ!] ในสหยท กณประกฅ สขม ได้มาร0กษาการ,ใน คาแหน,งอชิบดกรมโรงงานบิดสาหกรรม ระหว่าง พ.ส. ๒4๙๘-๒๕๐๐ นน นอกจากได้ปฐิบดราชการฏย่าง!,ขมแขง ทำ'ให้เกดปร'ะโยชนแก่ประเทศชาดิมากมายดงบ่1ได้กส่ากได ในหนงสอเลมอนแถก ยงได้สรางมิดรภาพอ0นอบอ่นขน ระหว่างท่านใน^านะผู้บง}าบบญชา กํบบรรดาด้อย่ใด้ บงกบบญชาทวไปด้วย ไม่ม่ผู้1ใดแม้แค่ผ้ทึ่ถกบ่านดฤ1 แถะไม่ชอบบ่านได้ร!](ๆกามไมใบนขง'รมจากบ่านเกย เบนผู้ปราสจาก ‘กิหิงสา, โดยแก้' มนษยเราอาจจะมอง ผู้อนผิดแผกแดกค่างด้นVเถา แง,หดายมุม พงในด้านดแถะด้านรา!] กณประชิด สุขม กอาจมฆสรรเสรญเยนยอ และด้หิดิฉินนินทากล่ากกงท่า ในทางไมดดาง *) นานา เบ,นเรึองของชรรมชๅดิ (ๆณ ประวฅ สขม ทราบเรองนก เกยเถ่าใหิขาพเจาพงกงกน

ค ท่กิดรายต่อท่าน หรอพยายามท่าถาขท่าน ควยความปกติ ไน่มอารม'ถม่!กรขพยาบาทฃงเกยดอย่ดวยเตย และมกจะ ลงทายว่า 4ม่มอเราไม่เบนอย่างเขาว่ากไม่เหนจะเดอ อย่างไร เวลาจะเบนเกรองพล้จนฅวของมนเอง” มเรองเกยวแก, ท่านเร่องหนงทิน่า■จะนำมากล่าวไว ณท่นํควย กอ ในขณะท่ท่านดำรงตำแหน่งนายขางใหญ่ อซิบดกรมโรงงานไลหกรรม และอชิบดกรมโรงงาน อุค'ล้าหกรรม รวม ๓ ฅำแหน่งนน ท่านได้รถประจำ กำแหนงหลายกน จงมกจะมเล้ยงว่ารายว่าท่านเอารถ ราชการไปกรองมากกว่าทกวร ท่านกทราบเรองน และ ได้อชบายให้ขำพเจา และอกหลายกนทราบ เหคผลว่าท่ท่าน ต่องเอารถไปเกบไว้ทบาน กง ๆ ท่ท่านท่มรถยนครล้วนคว แล2ว กเพราะต่องการล้งวนรถไว้ให้อยู่ในล้ภาพทดเอาไว ใช้งานเมธกราวจำเบน หากปล่อยไกลหไกลฅารถด ๆ จะโทรมหมด เม่อมราชการกจะหาใช้ล้อยได้ไม่ทนการ ต่อมากมเรองจริง ๆ ดงท่ท่านกาด เช่นในกราวทกระทรวง อคล้าหกรรมกด กรมโรงงานโตหกรรม หรอ กรม

ฆ โรงงานอฅ^าหกรรมกด มหนาทฅอนริบแขกเมอง กได้ใช้ รถททานกรอมกรองได้อยาง/^มหนาเ^มกา หรอในกราว ทรถของทานผูใหญเกดอป/^รรถขดขํฎร หรอใคร มกจ จาเบนอยางไรกไดใช้รถทิทํๅนมอย่น1ช่นเ1ดยาถน หถาย กริงหลายหน ผู้ทิมใจเบนชรรมกงจะเห็นได้ว์า การก ทานปฎบฅไปน'นมใชเบ1นการเบนแก,กวแก่บ1ระการ'ใด ม หลาย กน มก จะพด เบน ทำนองให้ราย ขๅพเจาว่า ขาพเจาเบนกนสนิทของ กณประว่ก่ /ธุขม ขาพเจากใกร, แถลงกวามจรงไว ณ ทนอกกรงหนงว่ๅ เกาก กณประวก ^ขม เอนดูปราณก่อขาพเจากอย่างเช่นด้ใหญ่กมก่อห้ ไม่มอะไร'เบนพิเศษ แห้แก่การเลอนเงินเดอนใน^มยกทำน เบ,นอชิบดกรมโรงงานอก/ล้าหกรรม ขาพเก่ากไม่ได้1อึ่คูน แห้แดสฅางกแดงเดยว ท่านอาจจะให้กวามได้วางใกใน กวขาพเจากเกยวกบเรึองปฎิบก่งๅน โดยกงเห็นว่าขว่พเก่ ฅงใจทำงานให้ลล่วงไปโดย^กริก ไม,เกยมเรื่องด่าง มวหมองในเรอง ขูด ไถ กบ หรอกตบแกลงก‘บพ่อก่ด้ห้มา คิดก่อ ราชการเท่าน2น และทิขาพเจาเการพนํบถอก,านห็

ง โดยเหนว่าท่านเบนผู้ใหญ่จริง มกณซรรมอ้นคว เบนการผกพนทางจิฅใจโดย.สจริเฦใจ ขาพเจาขอเท่งจฅอขิษ^านขบิเดชะคุณ พร2 ริฅนไคI ได้โปรดใหดว งวิญญาณของ คุณประวฅ คุขุม ผซิ้งได ประกอบกณงามกวามดใวิแถวในช่าฅินิ ได้ประ'ล้บวิบถ^ ใน'ล้มปรายภพโนิน เทอญ พโเษภพกาษร อกกุณชรอนใ]อดใ]คง โททนตเอน่งคง สำคํญหมายว่ากายม นรชาติวางวาV มอายอนทงอินท}ย อถคทวแต่-ชวด ย่?#ด้นไวในโอกา’ เอนก บญภกดี บาน 4(8บาย'ใจ’ ฅึวานนท นนทบร ฟิด่ มกนายน เอ^๓



สวํสดิร็กษา ของ สนVIรภู ๏ ล้นทรทำ คำล้วํล้ดิ รกษา ถวายพระหน่อ บพิตร กิ^รา ตามพระบา ตเฉลิม ให้เพิมพน เบนของค่ ผม กิล้ริยยล้ จะปรากฎ เกิดลาภ ไม'ล้าบล้ญ ล้บอาย ล้ริยวงล้ พงล้ประขร ให้เพิมพน ภิญโญ เดไชชโ] อย่าลมหลง จงอคล้าห รกษาล้ริ ตามคติ โบราณ ทำนขานไข แต่เชาตร่ ล้ริโย อโณทโ] ตนนอนให้ ห้ามโทโล้ อย่าโกรชา กินพกฅรล้ บรพพิล้ และทํกษิณ (1)

1®9 ฟกวาริน ดวขพระขรรม คาถา ทนบถบิ กอพระไฅร ล้รณา ถวน'ล้ามกรา จิงชำระ ล้ะพระพ0กฅร แถวเออนอรรถ ฅรล้กวาม ทดก่อน จะถาวร พนเกิด ประเล้ริ2เก่ริ]ดิ ดวยราล้ ทชถอ นรถกษณ อยู่พระพริ]ฅร แค่ทวา เวถากาถ ยามกถางวน นนว่า พระราศ ล้กิฅยท วรองก ล้รงล้นาน พระอระ ประล้กนซ กิมถมาถย็' จะล้าราญ โรกา ไม่ราก กรนพลบกำ กาพา ล้ชาวาล้ ผายเบองบาท ซายขวา เบนราศ จงรดนำ ชำระ ซ็งราก หามล้กร อย่า'ให้'พาด บาทยบถ เล้วยนํน ผนพระพกฅริ ไปบรพกิล้ เจริญโ]ท!] ชนษา ล้ถาผถ

* ๓ แมนผนพกฅร ทกษิณ ถินมณวๅถ ใน่ขาดกน รกใกร่ เวขนไปมา ท^!ประจิม อิมเอม เกษม^ข ,7 V * 1IบนเทาVIกข ปรากภ ควยยิ^ถา แตทคํเหนอ เหถยราย วายชวา ทงชํนษา ทรดนํอย ถอยทกบ1 อนิงนง บงกน อย่าขถฅํ่า อย่าบวนนำ- ถายจะพา เ^ยราศ ผินพกฅรจิ อดร ประจิมด ใม่ฅองผ กุณ'ไ^ย พนภไเพาถ แถว^รงนำ ชำระ พระพํกฅรนถาฏ จื้งผดผาด ผิวพรรณ ในจิณฐาน จะไปไหน ไห้อาบชถ 'ส์กนชํขาร เบนชไ]ชาญ ตบไถ ถะถายทา อนิ้งองก ทรงเจริญ เพถนถนอม อย่าให้หม่อม หามหตบ ทบหไาถา ภิรมยรท้ อฅจิาหส์รง พระกงกา

๔ เจริญรา- ท้'ล้ว'ท้ด ฃจดภย อนงวน ชำระ 'สะพระเกลา อิงการเท้า/ท้นวิบฅ บถมโ] ฅดเลบอิน พชจนทร อินจงไร เรขนท้งใด วนพฤหท้บดิ ท้อิท้ด อนิ้งภษา ผาทรง ณรงกรบ ให้มกรบ เกรองเท้รจ ทงเจดท้ อินอาทิฅย ท้ทริโชก โฉลกด เอาเกรองท้ แดงทรง เบนมงกถ เกร้องวนจนทร นนกวร ท้นวถขาว จะยนยาว ชนษา ท้ถาผล องการม่วง ช่วงงาม ท้กรามปน เบนมงกล ขฅฅิยา ไม่ราก เกรองวนพข ทวิ้โดด ดวขท้แท้ด ^4 กบเหลอบแปด ปนประดบ ท้ลบท้ อินพฤหท้บดิ จดเกรอง เขยวเหลองด วนท้กริท้ เมฆหมอก ออกท้งกราม

๕ วนเ'ล้ารทรง ล้ดำ จง'สำเลิศ แล้นประเล้?^ เล้ยนวิก จะนกขาม อนิงพาช วิขิขบ ประดบงาม ให้ฅองฅาม ล้ล้รร จงกนภย อนิงถา จะลง ล้รงล้นาน ทกหวยขาร เถอนถา และนาไหล พระพกครนนผํนล่อง ตามกลองไป หำมมิให้ ถ่ายอจจาร บล้ล้าวะ อย่าผินหนา ผ้าผน ขนเหนอนำ จะฅองรำ- เพรำพด ซดมาปะ เมอล้รงนำ ล้าเรจ เล้รจขระ กำนบพระ กงกา เบนอาจิณ อนิงวิชา อากม ถมถนำ เวลากำ กวรวิด เบนนิจวิต จิงล้กดิล้ทข ฤทขิรณ พนไพริน ให้เพิมภิญ- โญยล้ ปรากฏไป บินิ้งล้นข มกเผ้า แก่เห่าหอน

๖ อย่าฃืก่อน ด่าว่า อชฌา๙ย ย'สง่า รา๙ มกมภ'ย กนมิใด ขำเยง เกรงวาจา อนิงเขพะ อย่าถ่ม เมออมพ'ด ไปถก๙ตว เ'ล้อมมนฅ ดถคาถา อน็งพบปะ พระ๙งฆ ทรง๙ถา ไม่วนทา ถอยถด ทงย๙อบ อนิงอย่าด่า ว่าแดด แถะถมฝน อย่ากงวถ เร่งวน ใหพถนดบ เมอเชาฅร่ ยง จะถงถบ จงกำน์บ ๙?ยน พระจนทร บินิงเล่า เขาท สห้ไสยาศน อย่าประมาท หมนกำนบ ถงกบหมอน เบนนิรนดร สรรเสริญ เจ?ญพร คณมิดร มารดา คณอาจารย อนิงผาทรง จงน่ง เหนบขางขวา กนเขยวงา จรเข เดรจฉาน ,-/

อนิงจะไป [ฅซ่อง กถอง'ส์ะพาน อย่าถอดราน พกแฟง แรงราก พํงไม้ถำ กำเรอน แตะเขบินคอก ใกรถอดออก อปถกษณ เ^ยศกดศร ถิงฤทธิเดซ เวทมน'ฅ ฅนจะด ฅวอปรย แปรกถบ ให้อปรา อนงไปไหน ได้พบ อชุภซาก อย่าออกปาก ทกทาย รายนกหนา ให้ท้รงนา ชำระ พระVก้ใฅรา ฅามกำรา แก้กน ยํนฅราย อนงเกรองผก ถก'ล้กด ฅะกรดกาด เขา1ไ'ส์ยาเส์น ยามหถม กถบฉลาย เกรองอาวุธ ล่ดห้าม อย่าขามกราย บิย่านบินซา■ย สํศร มกมภย X 0^ ^ 1 6,/ อนิงว่น จนทรคาช ฅรูษสารทสรย วนเพญบรณ พรรษา อชฒาสิ!) ทงวนเกิด เริคราง ให้ห่างไกถ

หามมให้ เ'ล้น่หา ถอยอาย แมน#]ร มฤด อย่าอย่ดวย ถามิมวย กมก เล้ยจกษ มกเกิดผ พุพอง เบนหนองพ ควรทน บำรงองค์ ให้จงด อนงวน กำเนิด เกิดล้วิล้ด อย่าชา'ล้ฅว เ^ย'สง่า ทํงราห อายนอย ถอยเลอน พุกเดอนบ แถวจกม พุกขโล้ก โรคโรคา อนิงบรรทม ถาลมคล่อง ท0ง'ล้องผาย พระบาทซาย อย่าทบ พระบาทขวา ขางขวาคล่อง คองกลบ ทบซายมา เบนมหา มงคลเกิล้ ประเล้?ฐเนิก ยนงถา จะจร และนอนนง ล้าเนยงดง โผงเผาะ เกาะกกกก คอคุณผ บ“ีล้าจรมย; บาทวยกษ 4’ 1ครทายทก ถกฤทขิ วิทยา

6 ขอพระองค จงจำ ไวจำเหน้ขก ด้งนเรยก เรองล้วล้- ดิร่กษา 'สำหรบองค พงคํกระษฅรย ฃฅคิขา ให้ผ่องผา- ๙ก'ล้วล้ด ขจดภข บทบราณ ท่านว่า เบนคำฉนท่ แค่คนนน ยงไม่แจง แถลงไข จงกล่าวกลบ ซบซอน เบนกลอนไป หวงจะให้ เจนจำ ได้ซ0านาญ 'ล้นองกณ มติกา 'ล้ามิภกดิ ให้'ล้ง(ล้กด 'ล้บ'ล้มบค พ'ล้ถาน แม่นผิดเพขน เปลขนเรอง เบองบราณ ขอประทาน ษานโทษ ได้ไปรดเอย.

พาลซ็ฒนอง ของ พระมหายศ จะกล่าวถง พานเร'ศ เรองล้นาม กำแหงหาญ ชาญเช็่ยว ในล้งกราม ทรงพระนาม ค้มญา ว่าพาถ ดงดวง อโณทย ไตรฅรจ ผ่านล้มบตี ขดชิน บริก็ร ล้ขมภาก หตมพา ในชาตร ล้ทวป ห่อนหาญ พาตผจญ ทล้ทิล้ เทวญ กกรนกราม อ'ล้รินทร ยินนาม แค้ยงขน อมเอิบ กำเริบ ฤทขิแรงรณ โล้ภณ ล้มพงล้ เบนวงล้อนทร เมอตองล้ร พรหมมาล้ นารายนผลาญ แต่ปลายขน มิใดพาน เบนแผกอิกป

หวงจะให้ เกยรติยท้ .พานรินทร ให้ผ่องลิญ- โญขท้ ชวกถปา เบนเขยง อย่างฉบบ 'ย่าหรบทหาร จะทำการ รณรงค ใปภายหนา พระกมท้ร กรกวก อนชา ทงบฅรา องกฅ ยท้ไกร เจามาน้ มาพ จะ'ล้งท้อน ท้องพระขา พานร พิท้มข จะถาเจา เขาย่ พิมานชย ทงท้องไท จะเบนขา พระจกร ' ให้ปรากฎ ท้?วงท้ พงศเพศ เอาพระเดช ปกเกลา เกท้ จงทํงจิฅ ท้จริค ภกด วางชว ไว'ใต้ พระบาทา เมอขนเผา เขาลิง ทวารวง จงหยดยVประนมนว เหนอเกท้า บง(ๆมคณ บณยเบอง มถิกา

๑เ20 จึงค่อยครา อ่ทอง พระโ!งทรง อนิงเมอเจา เนาวใน พระนิเวศน บิย่าบงเหค ร่าเริง ละเลิงหลง อย่าประมาท ราชกิจ คิดทนง ระวงองค กถวราช อาชญา โหรอบริ ดราช กิจการ โดย'ส์ถาน ทิประทบ ปรารถนา ถากหกกาม อย“่าได^้ขาม1 พจ^นา จงตรกตรา ไวโหคลอง ทำนองใน อย่าอ่าองก อ่งกกิน เมอยามเผา อย่าสดเศร๎า พอเพยง อ่ชฌาคิย อย่าเมินหมอบ ถอบถบ พระเนตรไท พองามใจ งามพกตริ พอแองาม อนพระขต ติยวงศ กษตริย่เล้ด เบนมงกฐ ไตรภพ ทวทงท้าม พระบญญา ใหญ่ยิง อย่ากริงกวาม กระทำตาม ตอบตอง ทำนองกน

๑๓ ใครเลวราย ให้รอน ไปโดยราย ใครขวนขวาย แสวงผล ก็่ให้ผล เม่นฅราช ชชง นำไจคน ขางไหนถน เหถอนก กหนกไป อนงแสน สนมนาง สรางคราซ ทรามสวาท พกฅริเพยง อทยไข โดยเสดจ หริรกษ บำเรอไท พ่ออย่าได เหลอบถอบ ทำยินด ดพระทข สิงทำว ดำริรก สามิภกดิ โดยเมอง บทสร สิงใดหาม ปรามใจ อย่าโ™ ประเวณ ขาทาว จิงบงควร เมอทาวริก อย่าบนเทง ละเลิงหลง ถนอมองค ระวงผิด คิดสงวน อย่าสามหาว หาวคิก ทนงนวล อย่าก่อกวน ให้เกอง พองบาทา ถนอมย?1 จาวเลยง แต่เพยงต่กดิ

๑๔ อยาอกอ'ก อาจเออม เกินวาท้นา อย่าถากผิด คามหสง อหงกา/ จะนุ่งผา แต่งคน ให้กนชม อนงเพอ'น ราชกิจ ท้นทหนำ จะกบหา ร่วมรก ทท้กดิท้ม เขาท้ฅขซอ ซอท้นธง กรองอารมณ ถากนกด กดคม ให้กวรการ กิ-งเท้ยท้น ถนอมท้กดิ กิร่กร้ วิงจะอ่ กวรได้ เบนใจทหาร จะกบพาล ข่มพาล ให้เท้ยพาล กิดประหาร พาลราย ให้พาลเกรง ทิกวรด ดฅ่อ อย่าก่อก่อน เขาเออนอ่อน เยาวยท้ อย่าข่มเหง อย่าพาเพอน เชอนเล่น เบนนํกเลง จงยำเยง เกรงกิณฑ พระจกรา อนิงฅอง ราชทณฑ ท้กพํนกรง อย่าคมกง เกยดแกน ท้าหท้ท้า

ด*^ อย่าคิดคด ขบถพอง มติกา จงกมหนา พาชอบ ให้ช่วยฅว จะหมอบเผ้า อย่าผ่าน เท้นานง อย่าเหตยวหลง เจรจา มายมหว ฅ่อหนา พระทินง ระวงฅว อย่าหมอบมว กอยพง พระชงกา แมนว่าพระ พิไรช โปรดประภา'ส แก่หม่มาฅ- ยากร ทิงซายขวา อย่ายมแยม แซมท้อด พระบโ!)ชา อย่าเพททล กิจจา เมอกราวเกอง ถามขอ พธทถ จงทลทาว จงพิงข่าว ในนอก ให้ปลอดเปลอง ดพระพกฅร ผ่องงาม อร่ามเรอง จิ้งแจงเรอง คามขอ กดม ถาฅรท้-ถาม จงทล แต่เพยงถาม อย่าเอากวาม กว่านน มาท้อ.ดท้ อย่าพดมาก ปากพถง จะเท้ยท

๑๖ จะพาด เบนราย เมคองการ อนงพระ หริรโ'เษ บรมนาถ ประล้าทราช บำเหนจ นายทหาร ผู้ทำชอบ ประกอบ ในกิจการ พ่ออย่าทาน ท'ลทด ขดพระทข สิงใดใด ได้ชึอ เบนของห'ถวง อย่าตามถ่วง เตยตะ อชฌาล้ย แต่โดยนอย นิดหนิง เท่าของใย จงเอาใจ ปกบอง เบนของฅน อนงเล่า แขกเมอง ต่างเมองมา อย่าซบซิบ ล้นทนา ไม่เบนผต อย่าผกพ่น 'ล้นถวะ ไหปะปน จะเกองพอง ยกต นนไม่ควร อนิงองก พระหริริกษ จกรเพชร เล้ดจล้ พระฅำหนก หองฉนวน ล้พริบพริอม ย่อมองก อนงกนวต อย่าตามตวน เหตอบตอบ ชำเตองแต

๑ ๓) สถานใด ทาวไท ดำ!สห้าม อยาตามปาม จงระวง พงกระแส ระงบจิฅ จงมน อย่าผืนแปร จะแผ่ผด ท0าพซ ให้จงด จะอา'ล้า สงกราม เมอยามสก เจาอย่าผก ใจขตาด ขยาดมน อยาย่อทอ ต่ออรินทร เรไพ- จงดท กิถวน ขบวนชาญ ประพฤติใน พระพิชย สงกรามขน บราณน้น บอกแจง แถลงสาร ถาเหนกวร ถาโถม เขาโรมราน ถากถการ ติกติด ให้เกินกต จงโอบออม ถนอมไพร่ ให้ใจชน อย่าติดฅน ดเหฅ ให้เหนผต จะติดกล ให้^ เบนจอมพล จะใช้กน ดคน ให้ควร‘กา! . (2)

จะทำศก นนฅริก ให้รอบคอบ คะท้อ'ล้าร โคคอบ ให้อวดหาญ ท้ดแทแค่ ความเพยร เบนประชาน อย่าเกยคคราน ทอดคน ให้ห่างคา จะอบจน ผ่อนปรน อย่าหนใพร่ เจาหมายใจ เอากาย ไปคายหนา เบนจอมทพ ใจอย่า อหงการ จะดช'ว กถวกถา แค่พองาม อย่าร้มาก บากหน แค่ทง่าย ทิไหนหนก ห่กกาย เขาหาบหาม เบนชาคิชาย ไว้ถาย ในท้งคราม จะเรองนาม ทวโถก กถปา จงดเย้ยง อย่างพ ผมท้ฅย / ไม่กำหนด ในชวน เท่าเกษา ไม่ควรมวย จิงเท้ขดาย ดวงชวา อ'นควรมวย มรณา อย่าอาถย ห่งท้ององค ท้ริยวงท้ พงศเทเวศร'

ดงวิเชยร ดวงเนคร พิล้มย จงอฅ'ล้าห กิจการ อย่ากรานใจ- พ่ออย่าให้ เสิ่ย'วงศ พานรินทร จงประกอบ ฅาม-ล้กถ พนสิ่วํสิ่ดิ ดำรงราช 'ล้มบต ในขดริน อปถมภ บำรง 'ล้งขานนทร บำเรอราช กระบํนทร โยข ขอฝากแกว ดารา ยพาพ่กตริ ถนอมรก อย่าให้หน่าย เ'ล้น่ห้'หน เจาปกบอง กรองกน•ให้จงด ทงกระบ กำแหง หนุมาน จงสิ่งเกราะห’ สิ่?ยวงสิ่ อย่าหตงไหถ เอาใจใ'ล้ ปกบอง นะนองห'ลาน ท้งพถาง วางกิถป พระอวตาร 'ล้งหารกาย ตายเกิด เบํนเทวญ จงได้นาม สิ่มญา ว่าพาถ กเพราะม กวาม'ล้ตย รณเหมาะมน

๒๐ กบเดชะ พระนารายณ ประกอบกน เท้วยท้วรรก โอฬาร ท้าราญใจ ท้ภาษิฅ ซิงวินิจ บราณเรอง ฑ'สอเตอง สำโสก แถถงไข ท้า•ขชน พนท จะเหนไป จงไขขอ ราวเรอง พจนา เบนคด ราวกวาม แก่คามเหน แก่ผู้เบน ราซการ ไปภายหนา ท้าเนาเรา พระมหา ยท้รา เบนขาบาท มถิกา วงหนาเอย. V

\\ โคล'งลุภาษิต ชนใดมชาติชา เตวทราม เพยรอุฅด่าหพยายาม หมนหมน อย่บดอ!]ฝนความ รแก' เกินแด่ กตบยหยิงใหญ่ชิน เช่นเชอผด ผ้ดมชาติเชอ ท้กตวงห ประมาทติฅติดทะนง ไบเพยรกลบพาพงศ ^I นานหน่อยค่อยฅกชา เชอหนา ฅนฟอม หนยแด่ หมดเชอมชม พระราชแพนธ ร. ๕ จาก ‘วชิรญาณ,

I แก1ว^1เกา; เนาวร0ฅ^ น/ถเา^ ธาภรณ เพริหแล แต่งแค่ภายนอก'ล้ถอน ส์ถบท้'ถาง ความสฅขอลงกรณ กระพดจฅ โจรจะอาจเอยมลาง •ลอบลวงไปไฉน ผู้ใดม'ส์ฅยคม ครองจิฅ ควรกบกชวิฅ มนไว้ ผ2^^ ใดไห พ'เฅงนจ ใน'ล้ฅย ขรรมนา ควรหลกและเลยงให้ ห่าง แมนเดขรจฉาน ชนชาญชาติชอเซอ ชาวไทย เบนเผ่าชนกไกร กาจกลำ ถ'อ^ฅยมดฅรงใจ เ1ล้อบา ไวเทอญ ไทย'จกคง ค่พา แหล่งหลาล่อฉาว

1®ยึ ๓ / เล้ยล้นล้งวนล้กดไว้ วงสิหงสิ เล้ขล้กดสิประล้งก สิงร เ^ยรเร่งดำรง กวามล้กย ไว้นา Iล้ยล้ฅขอย่าเล้ยสิ ชพมวยมรณา ๆลภนิติ’ ผใดจิคฅํ้งม่น ในสิต เล้พล้ฅยเบนบิ1าจิณฺ อย่แตว กฅืญฌเพิมผตภิญ- โญยง กวาม'ล้ขนนไม่แกสิว กถาคผ้เพขรผดง ‘ว‘ชิรญาฌสุภาษิต, ให้ท่านท่านจกใหก้อบ'ล้นอง นบท่านท่านจกปอง นอบไหว้ รกท่านท่านควรกรอง กวามรก เรานา ล้ามสิงนเวนไว้ แค่ผ้ทรชน ‘โลกนิติ’ ชนะไกรชเพราะไม่จวง ไกรชแทน ชนะช์วเพราะดแล้น ล้ดกรง ชนะโตภเพราะไม่แหน หวงสิง ปวงแต ๘ เ^ ‘วชืรญาณสุภาษิต’ ชนะ;เท็จเพราะจรงตง

จากสภาษิตรอยบทของ ภรตโ]หรื บทประพนธของ 'เสาวลกษณ’ /เมอขาพเจารไพยงเอก!โอย ขาVIเจารู้'-อก^มใจควย ความเขล?เหมขนขางเวอาตกมน ค่อขาพเจาร'อกหยงใน ใจว่ารูไอยหมดสนแล1ว แต่เมอขาพเจาค่อย ทุ เรยนความรูต่อ!]ก!]ราชฌ . อ&เลกอ&นอย ความหยิงจองVเองในใจของขา^เจาจงอด นอยอง ทุ โคยค่ดว่าตวย'งเง๘?เนคนโง่เขอามาก’ อาขา0'เท้าเรจแสว วชา การเด่ข ทุกสิงรอบร้สา- รพดถวน ขา อ มซิงปริญญา ยกยอง เอมอิมปริมเปรมถวน เถิ^แม้ใครเทยม เจยมฅนแค่หนิงนอย หเม'I่^ม เย่อหยิงว่าฅนด เด่นแม้ อวดโอ้โอ่วาท ปะทะ แยงขดทุกท่านแม้ ท่านผู้ทรงกณ

อดถเดชประหนงแส ชาง'ล้าร ขณะฅกม้นพาส ดะล้น เข?ก๘กวาคชาญ เชยววิทย โร•อบเท่าบกรน ว่าร้หนกหนา เ'ล้วนากบปราชญผ้ เรองว- ชาแด่ ทถะนอขถะกิ.ษ^ กิคได้ วิทยาย่อมเรยนมิ ล้นล้ด ดอกเวย โย้อนาถตนใซร โง่แถวหยิงพสอย “ร้น2อยว่ามากร้ เริงใจ กสกบเกิดอย่ใน ล้ระจอย ไบ่เหนชเถไกส กสางล้มทร ชมว่านำบ่อนอย มากสาสกเหสอ”*

1®)๖ 'ถามความอดทนกเท่ากับว่ามเกรา# ถามความโกรธกเท่ากับมกัตร ถามวงศาคโบาญาตมากก'เท่ากับมอาวธ ถามเพอนดเหมอนมบาททบ มเพอนชวเหมอนมงพษ มความรไหมอนมทรพไ}บมบต มความอายเหมอนมเครองใ]ร#กับกันงาม ครอง’ กน'ใดคนหนิงม้ มขรรม าค,ไว 4ขํนฅิ’ เบนประจำ โกรก่อ ให้นา ดงนเชยรชม แม้ประ'ส์บเกราะหกรรม ใ'จอดงดโทษใด้ * นิยมท้นฅิสุขดวย อดทน นเวย ประหนิงเกราะกนคน ห่อหไ! หากอริไดยถ ประพฤติ ขํนิฅิกงกรองกม เหครำยเคิกกษย

1ช(3^ โกชาพาจิตให้ เสยการ กรยาเบ๘!นพาถ ดร2า^ ย เจรจาว่วามผถาญ เกยรติกณ ตนแด่ ท่านเปรยบประดจกลำข มากดวยท้ตร ผข ใดกอปร8พร6ง, พรอม ประยร ญาตินา ต่าเง^ร่วมวงศ. ์ไ3พ1 บถย . 31 มนนย่อมพรอมมถ มนแถว ป51ระหน^\\งม/ะ,าอาวช แ3)พร2ว^ เดชะ คบหาเพ*4บินแค1 ถวน เพรVเทงเดชา กนด ยามยากช่วย'กถายกถิ ยากไร้ กึเท่า™ได้มํ่ ยาทิพย ชช่วยชบชพให้ ทุกขพนภโเท้ฉาย 1 1 เพ4อนหตายกายเบดกวาง ทางไกถ กถาเวย ตาแจ่มเฉกแว่น1ไท้ ท้องกถอง 1หทิพยเทยบท้ายใย โทรศ์พท ท้คบแต ช้ากอโฆษโยชนกอง ยิงฆองช่ยขาน’* ร *จาก ‘วชิรญาณสุภาษต,

ไ®0๘ คบหาพาถมครผ 'ล้นดาน ชวเด่ย กอปรกิจทจจริฅมาน หยาบซา ทรย^กดคิดปาน คอยฉกวกกดถา มไคระวาคน คนมกวามรรอบ เรองวิท- ยาแด่ เหมอนหนิ้งมทรํพยติด มากถน จะส่ถินพิพิใเ¬ ^ภาพ ใดนา วทขจกช่วยให้พน คบแคนเหอดหาย ความอายมอย่ได ในกมถ ใครนอ เบนเครองประดบฅน ด, งแกว กออายบาปซิงชน รงเกยจ อายประพฤติบาปแถว กอปรถํวนความด ผ้ทิประกอบดวย ปรชา ดำริฅาม'ล้ภา¬ ษิฅอาง โอวาททดหา รวมเกบ ติดเอย ย อม'จกเบนศร'ล้ราง ดงทาวไผทผดุง พึนพ์ทโรงพิมพ์ พาปีอํ่.เจริญ ถนนประชาธิปก ธนบุร นายนพ เจริญพิทักษ์ ผู้พิมพเและผู้'โฆษณา ๒๕0๓