รู้เท่าทันสารเคมีกำจัดศัตรูพืช

รูเ ทา ทัน สารเคมีกำจัดศัตรพู ช กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสขุ

ISBN : 978-616-11-0854-0 พิมพจำนวน : 4,000 เลม ปท ี่พิมพ : กันยายน 2554 พิมพท่ี : โรงพิมพช มุ นุมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จำกดั จัดพมิ พโดย : กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข ถนนตวิ านนท อำเภอเมอื ง จังหวัดนนทบุรี 11000 โทรศัพท 0 2590 4349 โทรสาร 0 2590 4356 http://hia.anamai.moph.go.th/

คำนำ จากการท่ีประเทศไทยเปนประเทศเกษตรกรรม ประชาชนสวนใหญเปนเกษตรกรกวาคร่ึงประเทศ และใช สารเคมีกำจัดศัตรูพืชกันมาก เพ่ือใหไดผลผลิตที่ดีไปขาย แตเ กษตรกรมกั ละเลยตอ การใชส ารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื อยา ง ถกู ตอ ง ทำใหท ง้ั เกษตรกร ประชาชนใกลเ คยี ง และผบู ริโภค มีโอกาสไดร บั ผลกระทบจากสารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื เหลา นี้ได ทง้ั โดยทางตรงคอื จากละอองของการฉดี พน และโดยทางออ ม คือจากการท่ีสารเคมีกำจัดศัตรูพืชเหลานั้นปนเปอนสูดิน และนำ้ ทอี่ าจทำใหพ ชื และสตั วท เ่ี ราใชเ ปน อาหาร ไดร บั การ ปนเปอ นสารเคมกี ำจัดศตั รพู ชื ไปดวย หนงั สอื เผยแพรค วามรเู รอื่ ง “รเู ทา ทนั สารเคมกี ำจดั ศัตรูพืช” เลมน้ี มีวัตถุประสงคเพื่อเผยแพรความรูให

เกษตรกรและประชาชนท่ัวไป ไดรับทราบถึงผลกระทบตอ สขุ ภาพและการปอ งกนั ตนเอง เนอ้ื หาภายในเลม ประกอบดว ย ความหมายของสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ทางท่ีสารพิษเขาสู รา งกาย ชนดิ ของสารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื สว นใหญท เี่ กษตรกร ใชและอาการเกิดพิษ ขอควรปฏิบัติในการใชสารเคมีกำจัด ศตั รพู ชื และการปฐมพยาบาล คณะผจู ดั ทำหวงั เปน อยา งยง่ิ วา หนงั สอื เลม นจ้ี ะชว ย ชี้ใหเกษตรกรหรือผูท่ีจำเปนตองใชสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ไดต ระหนกั ถงึ ผลเสยี จากการใชส ารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื และ หากนำมาใช ควรปองกันตนเอง ปองกันประชาชนที่อาศัย ใกลเคียง และปองกันผูบริโภค ใหพนจากพิษภัยสารเคมี กำจัดศัตรูพืชโดยใชส ารเคมีกำจดั ศตั รพู ืชอยางถูกตอ ง คณะผูจัดทำ กรมอนามัย

สารบญั หนา สารเคมีกำจัดศัตรพู ชหมายถึงอะไร ? 7 เราไดร ับอนั ตรายจากสารเคมกี ำจัดศตั รูพชไดอยางไร ? 9 สารเคมกี ำจดั ศัตรูพชใกลต ัวกับอาการเกิดพษทเ่ี ราควรรู ? 14 ใชสารเคมกี ำจัดศัตรูพชอยางปลอดภยั ไดอยางไร ? 31 การปฐมพยาบาลทำไดอยางไร ? 37 อุปกรณป อ งกนั อนั ตรายจากสารเคมกี ำจดั ศัตรูพช 41 มีอะไรบาง ? เอกสารอางองิ 47

รูเทาทัน สารเคมีกำจดั ศัตรูพช เกษตรกรสวนใหญมักใชสารเคมีกำจัดศัตรูพืช เปนตัวชวยทำใหผลผลิตไมถูกทำลาย ทำใหมีผลผลิตมาก พอจะนำไปจำหนา ยไดร าคา แตม กั ไมค อ ยคำนงึ ถงึ การดแู ล ปองกันตนเอง การตกคางของสารเคมีในส่ิงแวดลอมโดย เฉพาะในพชื ทปี่ ลกู นนั้ ทำใหเ กดิ ผลกระทบตอ สขุ ภาพตามมา ทงั้ ในระยะสน้ั ซงึ่ เหน็ ผลเฉยี บพลนั เชน เกดิ อาการปวดศรี ษะ 6 คลน่ื ไส อาเจยี น ระคายเคอื งผวิ หนงั ระคายเคอื งตา เปน ตน และในระยะยาว เชน โรคมะเร็ง เปนตน ซึ่งเกษตรกร อาจไมทราบวาเกิดจากสารเคมีกำจดั ศัตรูพืชนนั่ เอง ดงั น้นั เกษตรกรควรมีความรูความเขาใจอยางถองแท และท่ี สำคญั ตอ งมคี วามตระหนกั ถงึ พษิ รา ยแรงของสารเคมกี ำจดั ศัตรพู ืชทสี่ ง ผลกระทบตอ สุขภาพดวย

สารเคมีกำจดั ศัตรูพชื หมายถงึ อะไร ? 7 สารเคมีกำจัดศัตรูพืช หมายถึง สวนประกอบของ สารท่ีไดจากการสังเคราะหขึ้น หรืออาจสกัดจากธรรมชาติ ออกมาในรูปของสารเคมี มีประสิทธิภาพควบคุม ปองกัน และทำลายศัตรพู ืช ไดแก แมลง วัชพืช และสัตว (เชือ้ โรค แมลง และสตั วทเ่ี ปน พาหะนำโรค เชน หนู และแมลงสาบ เปน ตน) สารเคมีกำจดั ศัตรพู ชื แบงเปน 4 ประเภท ไดแ ก 1. สารกำจัดแมลง ไดแก สารท่ีใชปองกัน กำจัด หรอื ขบั ไลศ ตั รพู ชื และสตั ว เชน สารในกลมุ ออรก าโนคลอรนี ออรกาโนฟอสเฟต คารบาเมท และไพรที อยด เปน ตน 2. สารกำจัดวัชพืช ไดแก สารท่ีใชทำลายวัชพืช สารกลุมน้ีใชกันอยางแพรห ลาย เชน พาราควอท เปนตน 3. สารกำจดั เช้อื รา ไดแ ก สารที่ใชป อ งกนั และฆา เช้ือรา เชน แคปแทน เปนตน

4. สารกำจัดหนูหรือสัตวกัดแทะอื่นๆ เชน ซงิ คฟ อสไฟด และวอรฟ าริน เปน ตน “º‹Í¤ÃÑ駷èÕà¡ÉµÃ¡Ã㪌ÊÒÃà¤ÁաӨѴÈѵÃپתËÅÒª¹Ô´ ¼ÊÁÃÇÁ¡¹Ñ à¾ÃÒÐàªÍè× ÇÒ‹ ¨Ðä´¼Œ Å´Õ áµº‹ Ò§¤Ã§Ñé à¡ÉµÃ¡Ã äÁ·‹ ÃÒºÇÒ‹ ÊÒÃà¤Á¡Õ Ó¨´Ñ ÈµÑ Ã¾Ù ª× àËÅÒ‹ ¹¹éÑ à»¹š ª¹´Ô à´ÂÕ Ç¡¹Ñ ÊÒÃà¤ÁաӨѴÈѵÃپתºÒ§ª¹Ô´àÁ×èÍÃÇÁ¡Ñ¹ ¨Ð¡ÅÒÂ໚¹ ÊÒÃãËÁ‹·ÕèäÁ‹Áռŵ‹Í¡Ò÷ÓÅÒÂáÁŧáÅÐÇѪ¾×ª áÅÐÂѧ ໚¹ª¹Ô´·èÕÁÕ¤ÇÒÁ໚¹¾ÔÉÊÙ§ à¡ÉµÃ¡Ã¨Ö§ÁÕâÍ¡ÒÊàÊÕè§ 8 ·Õè¨Ðä´ŒÃѺÍѹµÃÒ¨ҡÊÒÃà¤ÁաӨѴÈѵÃپתÁÒ¡ÂÔ觢Öé¹ ´Ñ§¹éѹ à¡ÉµÃ¡Ã¨Ö§µŒÍ§ÃŒÙÇ‹Ò ÊÒÃà¤ÁաӨѴÈѵÃپת·èÕµ¹ 㪹Œ ¹éÑ Á¤Õ ÇÒÁ໹š ¾ÉÔ ÍÂãÙ‹ ¹ÃдºÑ ã´ â´ÂµÃǨÊͺ䴨Œ Ò¡ ªè×ÍÊÒÁÑÞ·Õè©ÅÒ¡µÔ´ÀÒª¹ÐºÃèØÊÒÃà¤ÁաӨѴÈѵÃپת ¹éѹæ áŌǹÓä»Êͺ¶ÒÁËÃ×͢͢ŒÍÁÙŨҡ਌Ò˹ŒÒ·Õè ÊÒ¸ÒÃ³Ê¢Ø ¢Í§Ê¶Ò¹¾ÂÒºÒŵҋ §æ”

เราไดร บั อนั ตราย จากสารเคมีกำจดั ศตั รพู ชื ไดอยางไร ? สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื เขา สรู า งกายเกษตรกรได 3 ทาง 9 ไดแ ก ทางปาก ทางหายใจ และทางผิวหนัง ดังน้ี 1. ทางปาก การไดร บั สารเคมที างปากอาจเกดิ จากการทำงาน ท่ีไมปลอดภัย เชน การดูดหรือเปาหัวฉีดพน การดื่มหรือ รับประทานอาหารที่ปนเปอนสารเคมีกำจัดศัตรูพืชโดยไม ตงั้ ใจ หรือจงใจดื่มหรอื กินสารเคมีเพอื่ ฆา ตัวตาย และการ สบู บหุ รก่ี อ นทำความสะอาดรา งกาย เปน ตน สารเคมกี ำจดั ศัตรูพืชจะเขาสูทางเดินอาหารไปสูกระเพาะอาหาร ถามี

กากอาหารอยูพิษจะลดลง และขับออกจากรางกายไดโดย การขับถายทางอุจจาระและปสสาวะ แตถาดูดซึมเขาสู กระแสโลหิตจะเกิดอันตรายข้ึน ซ่ึงความรุนแรงจะข้ึนกับ ปริมาณสารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่ไดรับ รวมทั้งอาจสะสม ในเน้ือเยื่อไขมันของตับ ไต และสมองได อยางไรก็ตาม หากเกษตรกรปฏบิ ตั ติ ามวธิ ีใชอ ยา งแทจ รงิ โอกาสทสี่ ารเคมี กำจดั ศัตรพู ืชเขา ทางปากจะเกดิ นอ ยมาก 10

2. ทางการหายใจ สารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่เขาสูรางกายทางการ หายใจนั้น อาจอยูในรูปฝุนผงหรือละอองของสารละลาย (สารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่ผสมกับน้ำหรือน้ำยาอื่นๆ) ฝุนที่มี ขนาดเล็กเขาสูทางเดินหายใจไดมากกวาฝุนที่มีขนาดใหญ เกษตรกรควรสวมหนา กากทป่ี อ งกนั สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื ได หากฉีดพนหรืออยูในบริเวณท่ีฉีดพนสารเคมีกำจัดศัตรูพืช เพือ่ ปอ งกนั อันตรายจากการไดรบั ทางการหายใจ 11

3. ทางผวิ หนงั ทางผวิ หนงั เปน ทางทสี่ ารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื เขา สู รางกายไดมากที่สุด โดยสารเคมีกำจัดศัตรูพืชจะซึมผาน เขา ทางผวิ หนงั โดยการสมั ผสั สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื ในขณะ ผสม ฉีดพน เดินผานแปลงท่ีฉีดพนสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ใหมๆ หรือขณะลางอุปกรณ สารเคมีกำจัดศัตรูพืชเหลาน้ี จะสัมผัสผิวหนังและซึมเขาสูรางกาย โดยเฉพาะสารเคมี กำจดั ศตั รพู ชื ในกลมุ ทล่ี ะลายในไขมนั ไดด มี กั ซมึ ผา นไดง า ย 12 หรอื อาจซมึ ผา นผวิ หนงั เมอ่ื ไมไดซ กั ลา งเสอ้ื ผา ทเ่ี ปรอะเปอ น สารเคมีกำจัดศตั รพู ืช

“à¡ÉµÃ¡ÃÁÕâÍ¡ÒÊä´ŒÃѺ 13 ÊÒÃà¤ÁաӨѴÈѵÃپתµÅÍ´ àÇÅÒ¨Ò¡¡Ãкǹ¡Òõ‹Ò§æ ã ¹ ¡ Ò Ã ã ªŒ Ê Ò Ã à ¤ ÁÕ ¡ Ó ¨Ñ ´ ÈѵÃپת µéѧᵋ¡ÒÃàµÃÕÂÁ ¡Òé´Õ ¾¹‹ ¡Òè´Ñ ࡺç áÅÐ ¡Ò÷ÓÅÒ ÇÔ¸Õ¡Òû‡Í§¡Ñ¹ ·è´Õ Õ·èÊÕ ´Ø ¡ç¤×Í ¡ÒÃËÅÕ¡àÅÕÂè § ¡ÒÃÊÑÁ¼ÑÊÊÒÃà¤ÁաӨѴ Èѵþ٠ת”

สใทกาีเ่ลรรเตาคคัวมวกกี รบั ำรอจู ?าัดกศาัตรรเกูพดิ ชพษ สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื ทเ่ี กษตรกรใชก นั อยา งแพรห ลาย สว นใหญม พี ษิ รา ยแรง หากเกษตรกรใชส ารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื อยา งไมร ะมดั ระวงั อาจทำใหเ กดิ ผลกระทบตอ สขุ ภาพ เชน โรคมะเรง็ เปน ตน ดงั รายละเอียดของแตล ะสารเคมกี ำจัด ศตั รพู ืชตอไปนี้ 14 1. อามีทรนี (Ametryn) ชอ่ื ทางการคา : อามีทรีน อาการเกดิ พิษ : คลื่นไส อาเจียน ทองเสีย กลามเน้ือ ทำงานไมส มั พนั ธก นั หายใจขดั ทอ งรว ง สารนไ้ี มไ ดอ ยใู นบญั ชรี ายชอ่ื สารกอ มะเรง็ แตม ผี ลตอ การเจรญิ พนั ธแุ ละการพฒั นา ของทารกในครรภ

2. อะลาคลอร (Alachlor) 15 ช่อื ทางการคา : อะลาคลอร อะเฉา อาการเกดิ พษิ : คลนื่ ไส อาเจยี น ระคายเคอื งตา ระคาย- เคอื งผวิ หนงั เปน สารกอ มะเรง็ ทำลายไต และดวงตา 3. อะบาเม็กติน (Abamectin) ช่ือทางการคา : นิวแม็กตนิ อะบาเม็กติน แจคเกลิ อาการเกดิ พิษ : คล่ืนไส อาเจียน มานตาหร่ี เซ่ืองซึม และกลามเนื้อกระตกุ 4. อะเซโตคลอร (Acetochlor) ชือ่ ทางการคา : ริชารด อาการเกิดพษิ : ระคายเคือง ปวดแสบรอน อักเสบ บวมแดง คล่ืนไส อาเจียน ทองเสีย ปวดทอง เวียนศีรษะ หายใจไมสะดวก และหมดสติ รวมทั้งเปนสารกอ มะเร็ง

5. บิวตาคลอร (Butachlor) ช่อื ทางการคา : ฮาโต 700 ซงิ เดน บิว อาการเกิดพษิ : ระคายเคอื งผวิ หนงั ระคายเคอื งดวงตา ระคายเคืองท่ีแผนเยื่อเมือกและบริเวณ ทางเดินหายใจสวนบน ระคายเคืองตอ จมกู และลำคอ มนึ งง เวยี นศรี ษะ เปน ไข งวงซมึ เลบ็ และน้วิ เปน สฟี า การสมั ผัส สารนที้ ค่ี วามเขม ขน สงู ซำ้ ๆ จะทำใหเ กดิ การทำลายเซลลเม็ดเลือดแดง ปอด และทำใหเ กดิ ภาวะผวิ หนงั เปน สเี ขยี วคลำ้ 16 เนอ่ื งจากขาดออกซเิ จน 6. เบโนมลิ (Benomyl) ช่อื ทางการคา : จิงกุน อาการเกดิ พิษ : ระคายเคืองตอจมูกและลำคอ ระคาย เคืองตา ระคายเคืองผิวหนัง และ เปนสารทอี่ าจทำใหเ กดิ การเปลย่ี นแปลง ทางพนั ธุกรรม

7. บิวโปรเฟซนิ (Buprofezin) 17 ชื่อทางการคา : ดร.บู นาปามเอสซี อาการเกดิ พษิ : เซอ่ื งซมึ เคลอ่ื นไหวชา นำ้ ตาไหล ทอ งเสยี ระคายเคอื งตา และระคายเคอื งผวิ หนงั 8. คารโบซลั แฟน (Carbosulfan) ชือ่ ทางการคา : โฮมเพจ ลองดาน พูราดาน อาการเกิดพิษ : แสบรอน ไอ หายใจมีเสียง หลอดลม ตอนบนอกั เสบ หายใจถี่ ปวดหวั คลนื่ ไส และอาเจียน ตัวเขียว (ผิวหนังและ ริมฝปากเปนสีเทาอมน้ำเงินซึ่งเนื่องมา จากการขาดออกซิเจน) น้ำตาไหล ชัก ระคายเคอื งผวิ หนงั เปน อนั ตรายเมอ่ื ถกู ดูดซึมผานผิวหนังทันที ระคายเคือง ดวงตา ระคายเคอื งทแ่ี ผน เยอ่ื เมอื กและ ทางเดนิ หายใจสว นบน อาจเปน อนั ตราย ถงึ ชวี ติ หากกลืนกินหรือสดู ดม

9. คลอรไพริฟอส (Chlopyrifos) ชอื่ ทางการคา : เชดเกอร ตะลงึ 220 คลอรไพรคิ วอท 40 ทงั ซา เนต็ ทาย 40 อาการเกดิ พษิ : มคี วามเปน พษิ เฉยี บพลนั ทางปาก (กลมุ 3) มคี วามเปน พษิ ตอ ระบบประสาท (เมอื่ ได รบั สมั ผสั เพยี งครง้ั เดยี ว) มคี วามเปน พษิ ตอ ตา (เมอื่ ไดร บั สมั ผสั ซำ้ ) ระคายเคอื ง ตอระบบทางเดินหายใจสวนบนและ สว นลา ง ออ นเพลยี มนึ งง กระวนกระวาย 18 ส่ันที่ปลายลิ้นและเปลือกตา คล่ืนไส อาเจียน น้ำลายและเหงื่อออกมาก น้ำตาไหล และปวดทอง

“àÃÒµŒÍ§ÃÑ¡ÉÒ©ÅÒ¡·èÕµÔ´¡Ñº 19 ÀÒª¹ÐºÃèÊØ ÒÃà¤Á¡Õ Ó¨´Ñ ÈµÑ Ã¾Ù ª× ãËÍŒ Âã‹Ù ¹ÊÀÒ¾à´ÁÔ Áͧà˹ç ä´§Œ Ò‹  ÊÒÁÒöËÂºÔ ÍÒ‹ ¹ä´·Œ ¹Ñ ·Õ áÅФÇà »¯ÔºÑµÔµÒÁ©ÅÒ¡Í‹ҧà¤Ã‹§¤ÃÑ´ à¾è×ͤÇÒÁ»ÅÍ´ÀÑ¢ͧÊØ¢ÀÒ¾ ·è´Õ ¢Õ ͧµÇÑ ·Ò‹ ¹àͧ”

10. คารเ บนดาซมิ (Carbendazim) ชอื่ ทางการคา : เบอรเ ลยี อาการเกดิ พษิ : ระคายเคอื งตอ ตา ระคายเคอื งตอ ระบบ ทางเดนิ หายใจ ระคายเคอื งผวิ หนงั และ เปนสารท่อี าจกอ ใหเกดิ การกลายพนั ธุ 11. ไซเปอรเ มทรนิ (Cypermetrin) ชื่อทางการคา : มิวไซเปอร 10 อาการเกดิ พษิ : ออนเพลยี มนึ งง กระวนกระวาย สั่นท่ี 20 ปลายลนิ้ และเปลอื กตา คลน่ื ไส อาเจยี น น้ำลายและเหงื่อออกมาก น้ำตาไหล ปวดทอง ทองเสีย กลามเน้ือเกร็ง มา นตาหรี่ ตาพรา มวั ปอดบวม หายใจ ลำบาก ตวั เขยี วคลำ้ สญู เสยี การบงั คบั กลามเน้อื หูรูด หมดสติ

12. คารบ าริล (Carbaryl) 21 ช่อื ทางการคา : ชาลิน อาการเกิดพิษ: ปวดศีรษะ มึนงง วิงเวียน คลื่นเหียน ตาพรา รูมานตาหร่ีเล็ก ตัวสั่น เหงื่อ ออกมาก น้ำลายฟูมปาก ออนเพลีย เจบ็ หนา อก เปน ตะคริว ทองรว ง และ กลา มเน้อื กระตุก 13. ไดโนเทฟแู รน (Dinotefuran) ชอื่ ทางการคา : สตารเ กลิ อาการเกิดพษิ : ระคายเคืองดวงตาและระคายเคือง ผิวหนงั

14. เอทาฟอน (Ethephon) ชอื่ ทางการคา : อาพรอน อาการเกิดพิษ: ทำใหเกิดการหลั่งน้ำลายมากและการ คดั หลง่ั ในปอด สายตาพรา มวั ควบคมุ การถายอุจจาระไมได อัตราการเตน ของหวั ใจตำ่ ทอ งรว ง อาการสนั่ เหงอ่ื ออก ความดัน เวียนศีรษะ งวงนอน ความ สับสน ไมมีแรง กลามเน้ือเปนตะคริว หรอื หดเกรง็ ชกั โคมา สารนก้ี อ ใหเ กดิ อนั ตรายอยางรายแรงตอระบบทางเดิน 22 หายใจ สวนบน ดวงตา ผิวหนัง การ สูดดม อาจทำใหเกิดการหดเกร็งของ กลา มเนอ้ื อกั เสบ การบวมนำ้ ของทป่ี อด อ า ก า ร ที่ เ กิ ด จ า ก ก า ร ไ ด รั บ ส า ร น้ี อาจไดแก รูสึกแสบรอน ไอ หายใจ มีเสียง หลอดลมตอนบนอักเสบ หายใจถ่ี ปวดหวั และคลืน่ ไส

15. ฟโนบคู ารบ (Fenobucarb) 23 ชื่อทางการคา : ดร.ฟโน อาการเกิดพษิ : มีความเปนพิษเฉียบพลันทางปาก มี ค ว า ม เ ป น พิ ษ ต อ ร ะ บ บ ป ร ะ ส า ท (เมื่อไดรับสัมผัสเพียงคร้ังเดียว) ปวดศรีษะ มึนงง คลื่นไส อาเจียน น้ำลายและเหง่ือออกมาก มานตาหรี่ ปวดทอง ทองเสีย กลามเนื้อบิดเกร็ง พูดและเดินลำบาก ไมคอยรูสึกตัว และชกั 16. ฟโนซาพอรพ -พ-ี เอทิล (Fenoxaprop-P-ethyl) ชอ่ื ทางการคา : เวอรเ กอร อาการเกดิ พษิ : ระคายเคอื งแกอ วยั วะทสี่ มั ผสั กบั สารเคมี

17. ไกลโฟเซต ไอโซโพพิล แอมโมเนียม (Glyphosate- isopropyl ammonium) ชือ่ ทางการคา : ไกลโฟเซต 48 อาการเกิดพิษ: ระคายเคืองตา อาเจียน ทอ งเสยี และ คลื่นไส 18. ไอโซโปรไตรโอแลน (Isoprothailane) ช่อื ทางการคา : ฟจู ีวัน อาการเกิดพษิ : มีความเปนพิษเฉียบพลันทางปาก ทำลายดวงตาอยา งรนุ แรง และระคาย- 24 เคอื งดวงตา 19. อิมเิ ดโคลพริต (Imidacloprid) ช่ือทางการคา : ปูชิโน 10 อาการเกิดพิษ: ระคายเคอื งผวิ หนงั ระคายเคอื งดวงตา ระคายเคืองแผนเยื่อเมือก และบริเวณ ทางเดนิ หายใจสวนบน

20. เมซลั ฟแู รนเมทิล (Metsulfuran - methyl) 25 ชอ่ื ทางการคา : คอนโต อาการเกิดพษิ : เกิดการระคายเคืองตอทางเดินหายใจ เกดิ การระคายเคอื งผวิ หนงั ระคายเคอื ง ตอ ทางเดนิ อาหาร และระคายเคอื งตอ ตา 21. เมทลั ดีไฮด (Metaldehyde) ช่ือทางการคา : เมทิลดีไฮด ฟาเซยี อาการเกดิ พิษ: แสบจมูก ระคายเคืองตา น้ำตาไหล ตาแดง เจ็บตา ปวดทอง วิงเวียน คลื่นไส อาเจียน ปอดอักเสบ เปนไข ทำลายตับ ทำลายไต เกิดผื่นแดง ลำคออักเสบ ไอ และตะครวิ

22. เอพรอน (Metalaxyl) ชือ่ ทางการคา : เอพรอน อาการเกดิ พษิ : ระคายเคอื งผวิ หนงั ระคายเคอื งดวงตา ระคายเคอื งทแ่ี ผน เยอื่ เมอื ก และระคาย- เคืองตอทางเดนิ หายใจสว นบน 23. เมทโทมิล (Methomyl) ชอ่ื ทางการคา :เลนเนท อาการเกิดพษิ : - การหายใจเขาไปจะกอใหเกิดการ ระคายเคอื งตอ ทางเดนิ หายใจ วงิ เวยี น 26 ศีรษะ ปวดศีรษะ เหน่ือยงาย และ หายใจตดิ ขดั - การสัมผัสถูกผิวหนังจะกอใหเกิด การระคายเคืองตอผิวหนัง สารนี้ ดดู ซมึ ผานผวิ หนัง

- การกลืนหรือกินเขาไปจะกอใหเกิด 27 การระคายเคืองตอทางเดินอาหาร ปวดทอ ง ชกั ทอ งรว ง คลนื่ ไสอ าเจยี น ออนเพลีย การสัมผัสถูกตาจะกอ ใหเ กดิ การระคายเคืองตอตา ตาแดง และตาพรา มัว 24. โอเมโทเอต (Omethoate) ชอ่ื ทางการคา : โอเมโทเอต 50 อาการเกดิ พษิ : เกิดการระคายเคืองตอทางเดินหายใจ สวนบนและเยื่อเมือก เกิดการระคาย เคอื งตอ ผวิ หนงั เกดิ การหลงั่ ของนำ้ ลาย มากกวา ปกติ มกี ารหลงั่ ของสารคดั หลง่ั ในปอดมากกวา ปกติ นำ้ ตาไหล สายตา พรามัว ควบคมุ การถายไมได ทอ งรวง สน่ั ภาวะกลา มเนอ้ื ทำงานไมป ระสานกนั

เหงอ่ื ออก ความดนั โลหติ สูง อตั ราการ เตน ของหวั ใจตำ่ ลง เกดิ อาการปวดศรี ษะ คลื่นไส อาเจียน เวียนศีรษะ งวงซึม มึนงง ออนเพลีย กลามเน้ือเกิดเปน ตะครวิ เกดิ การเปลีย่ นแปลงขนาดของ รมู า นตา เปน ไข เปน ลม ภาวะการทำงาน ไมประสานกัน ชกั และโคมา 25. พาราควอท (Paraquat dichloride) ชื่อทางการคา : กัมมอกโซน บีจีโซน ซมิ โซน 28 อาการเกดิ พษิ : ระคายเคอื งในปากและลำคออยา งรนุ แรง แสบรอน อักเสบ คล่ืนไสอาเจียน ปนปวนทอง ทองเสีย เหงื่อออกมาก มีผลตอประสาทสวนกลางทำใหใจสั่น กระสบั กระสาย ชัก ปอด ตบั ไต และ ตอมหมวกไตถูกทำลาย อาจเสียชีวิต

ภายใน 24 - 72 ชวั่ โมง เนอื่ งจากนำ้ ทว ม 29 ปอด ระบบหายใจลมเหลว หากสูดดม จะทำใหอ ดึ อดั แนน ในชอ งทอ ง ออ นเพลยี หลงั 1 - 2 อาทติ ย หายใจขดั ปอดบวม และอาจเสียชีวิต 26. เพนไซคูรอน (Pencycuron) ชือ่ ทางการคา : วานตอง อาการเกดิ พิษ: ระคายเคอื งผวิ หนังและระคายเคอื งตา 27. ไพรมิ ฟิ อรส (Pirimiphos - methyl) ช่อื ทางการคา : ลพิ พ อาการเกดิ พษิ : ทำใหเกิดการหลั่งน้ำลายมาก และการ คดั หลง่ั ในปอด สายตาพรา มวั ควบคมุ การถา ยอจุ จาระไมได ทองรว ง อาการ สนั่ เหงอื่ ออก ปวดหวั คลน่ื ไส อาเจยี น เวยี นศรี ษะ งว งนอน ความสบั สน ไมม แี รง

กลามเน้ือเปนตะคริวหรือหดเกร็ง การเปล่ียนแปลงขนาดรมู านตา ไข ชกั และโคมา 28. วาลดิ ามัยซิน (Validamycin) ชอ่ื ทางการคา : วาลดิ ามยั ซนิ อาการเกดิ พษิ : เซอ่ื งซึม เคล่อื นไหวชา น้ำตาไหล และ ทองเสีย 30 “ÁÔ㪋ᵋà¾Õ§µÑÇà¡ÉµÃ¡Ãàͧ෋ҹéѹ·ÕèÍҨ䴌ÃѺ ÍѹµÃÒ¤¹ã¹¤Ãͺ¤ÃÑÇ à¾×è͹ºŒÒ¹ áÅмŒÙÍ‹٠ã¡ÅàŒ ¤ÂÕ §ÍÒ¨ä´ŒÃºÑ Í¹Ñ µÃÒµÒÁä»´ŒÇ”

ใชสารเคมกี ำจัดศตั รูพช อยา งปลอดภยั ไดอยางไร ? การใชสารเคมีกำจัดศัตรูพืชมีหลายวิธี ขึ้นอยูกับ 31 ชนิดของพืชผล ชนิดของศัตรูพืช และชนิดอุปกรณท่ีใช เจาหนาท่ีหรือผูรูควรสอนวิธีการใชใหแกผูใชสารเคมีกำจัด ศตั รพู ชื เพอ่ื การปฏบิ ตั ทิ ม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพอยา งปลอดภยั ทงั้ ตอ ตนเอง ผูอื่น และสิ่งแวดลอม อยางไรก็ตาม มีหลักการ ทั่วไปสำหรบั การใชส ารเคมีกำจดั ศัตรพู ืช ดังน้ี 1. ผทู จี่ ะใชส ารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื ควรผา นการอบรม หรือไดรบั ความรูที่เกยี่ วของอยา งเพียงพอ

2. อานและปฏิบัติตามฉลากหรือขอคำแนะนำ เกี่ยวกับปริมาณสารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่ใช วิธีการใชเครื่อง ปองกันอันตราย ระยะเวลาใช การใชสารซ้ำ และระยะ เวลาเกบ็ เกย่ี ว 3. ผสมสารเคมีกำจัดศัตรูพืชใหถูกตองตาม อัตราสวนที่ระบุในฉลาก สารเคมีกำจัดศัตรูพืชหลายชนิด ผสมใชรวมกันได แตตองแนใจวาผสมอยางถูกตองได สัดสว นอยา งเหมาะสม 4. เตรียมน้ำสะอาดไวเพียงพอสำหรับการชำระ 32 รางกาย ในกรณเี กิดเหตฉุ ุกเฉนิ ขึน้ เชน สารเคมกี ำจัดศตั รู พชื กระเดน็ เขาตา หรอื หกเปอ นรา งกาย เปนตน 5. ขณะผสมสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ไมควรใชมือ เปลา กวน ควรใชไมห รือวัสดอุ ่นื และควรสวมถุงมือทุกคร้งั ขณะตวงหรือรนิ สารเคมีกำจัดศัตรพู ชื

6. สวมเสอ้ื ผา หรอื อปุ กรณป อ งกนั ขณะผสมสารเคมี 33 กำจดั ศัตรูพืช เชน ถุงมือ เสอ้ื แขนยาว และกางเกงขายาว เปน ตน 7. สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื ทกุ ชนดิ ควรบรรจใุ นภาชนะ ที่บรรจุมาแตเดิม ถาจะถายใสภาชนะใหม ตองปดปาย บอกชัดเจนวาเปนสารเคมีกำจัดศัตรูพืชอะไร เพื่อปองกัน การนำมาใชผิด และภาชนะใหมที่บรรจุตองปดฝาสนิท ไมรวั่ ซมึ 8. ระวังสภาพอากาศโดยเฉพาะอยางย่ิงลมท่ีจะ พาสารเคมีกำจัดศัตรูพืชไปไดไกล และอาจเปนอันตราย ถาสารเคมีกำจัดศัตรูพืชถูกพัดพาไปยังผูใชพืชผลอื่นๆ แหลง น้ำ สตั วเลยี้ ง หรอื ทอี่ ยูอ าศัย สารเคมีกำจัดศตั รูพืช บางชนิดถูกชะลางออกไดงายโดยน้ำฝน ดังน้ัน จึงไมควร ใชส ารเคมกี ำจัดศตั รูพชื เม่อื ฝนกำลงั จะตก

9. ควรพน สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื ในชว งเชา หรอื เยน็ เทาน้ัน การพนสารเคมีกำจัดศัตรูพืชในขณะที่แดดจัดอาจ ทำใหเกิดอันตรายกับพืชที่พนได อีกทั้งในขณะท่ีแดดจัด สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื จะเขา สรู า งกายไดง า ย และเปน อนั ตราย ตอรางกายไดมากกวาปกติ และควรฉีดพนสารเคมีกำจัด ศัตรูพืชเหนอื ลมเสมอ 10. หามรับประทานอาหาร น้ำ หรือสูบบุหร่ีขณะ ผสมสารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื 11. หลีกเลี่ยงและระมัดระวังมิใหสารเคมีกำจัด 34 ศัตรูพืชหก ถาเกิดเหตุดังกลาวใหรีบลางดวยสบูและน้ำให มากๆ ทนั ที 12. ควรผสมสารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื ใหพ อดกี บั การใช หากใชไมหมดควรเก็บใหมิดชิดหางไกลจากเด็ก สัตวเล้ียง และไมป นเปอนแหลง น้ำหรืออาหาร

13. ตรวจเชค็ อปุ กรณฉ ดี พน ใหอ ยูในสภาพดี ไมช ำรดุ 35 กอ นหรือขณะฉีดพน 14. ควรสวมเสื้อผาใหมิดชิด เชน กางเกงขายาว เสื้อแขนยาว สวมอุปกรณปองกันอันตรายสวนบุคคล (เชน หนา กากทม่ี ีไสก รองอากาศ ถงุ มอื และหมวก เปน ตน ) 15. ในกรณที ห่ี วั ฉดี เกดิ อดุ ตนั หา มใชป ากเปา หวั ฉดี 16. ในกรณีที่เกษตรกรสัมผัสสารเคมีกำจัดศัตรูพืช ทางผิวหนัง ใหลางดวยน้ำสะอาดนานอยางนอย 15 นาที แลวรีบอาบน้ำ ฟอกสบู และเปล่ยี นเสือ้ ผา ท่ีสะอาดทนั ที 17. การซกั ชดุ ท่ีใสฉ ดี พน ควรแยกซกั จากเสอื้ ผา อน่ื และไมน ำชดุ สวมใสส ำหรบั ฉดี พน สารเคมมี าใชส วมกรณอี น่ื 18. ลางอุปกรณเคร่ืองมือ เคร่ืองใช โดยแยกชำระ ลา งจากอุปกรณเคร่อื งมอื ปกติ และควรลา งทันที 19. หยุดฉีดพนสารเคมีกำจัดศัตรูพืชตามกำหนด กอนเก็บเก่ียวพชื ตามท่รี ะบใุ นฉลาก

“ÀÒÂËÅѧ¨Ò¡¡ÒÃ㪌ÊÒÃà¤ÁաӨѴÈѵÃپת µÍŒ §ªÓÃÐÅÒŒ §ÃÒ‹ §¡Ò·¹Ñ ·Õ ÍÂÒ‹ §¹ÍŒ ºÃàÔ Ç³ ãºË¹ŒÒáÅÐÁ×Í ¡‹Í¹ÃѺ»ÃзҹÍÒËÒà 36 ´èÁ× ¹Óé ʺ٠ºËØ ÃèÕ ËÃÍ× à¢ÒŒ ˌͧ¹éÓ áÅТ³Ð ·Ó§Ò¹ËŒÒÁÁÔãËŒÊÑÁ¼ÑʺÃÔàdzãºË¹ŒÒáÅÐ ¼ÔÇ˹§Ñ ´ÇŒ ÂÁ×ÍËÃÍ× ¶§Ø Á×Íà´ç´¢Ò´”

การปฐมพยาบาลทำไดอยางไร ? 37 ความรวดเรว็ ในการรกั ษาพยาบาลเมอ่ื เกดิ เหตกุ ารณ ตางๆ ข้ึนน้ัน เปนส่ิงสำคัญยิ่งที่จะลดอันตรายจากความ เปน พษิ โดยเฉพาะอยา งยงิ่ เมอื่ ผูไดร บั สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื ทมี่ พี ษิ สงู เชน สารทมี่ แี ถบสแี ดงดา นลา งของฉลาก ในกรณี เชนนั้น ตองนำผูปวยสงโรงพยาบาลใหเร็วท่ีสุดเทาที่จะ ทำได พรอมท้ังนำฉลากไปแสดงดวย แตกอนท่ีจะนำสง โรงพยาบาล อาจใหก ารปฐมพยาบาลกอ น ดงั นี้ 1. การปฐมพยาบาลทางปาก อาการที่มักเกิดข้ึนเมื่อไดรับสารเคมีกำจัดศัตรู พชื ทางปาก คอื อาเจยี น ปวดทอ ง และทอ งเดนิ ควรทำให อาเจียน โดยใชน้ิวลวงคอ (วิธีนี้หามทำใหผูปวยที่หมดสติ หรือผูปวยท่ีเปนโรคหัวใจ หรือต้ังครรภ) และใหผูปวยรับ ประทานไขข าวดบิ (เดก็ 4 ฟอง ผูใหญ 8 ฟอง) หลงั จากนนั้

ใหผ ปู ว ยดม่ื นำ้ เกลอื อนุ (เกลอื 1 ชอ นโตะ ) แลวรีบนำผูปวยสงโรงพยาบาลทันที สิ่งสำคัญควรนำฉลากท่ีปดภาชนะบรรจุ สารเคมีกำจดั ศัตรพู ชื น้ันใหแ พทยดว ย 2. การปฐมพยาบาลทางการหายใจ การปฐมพยาบาลผทู ี่ไดร บั สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื ทางการหายใจ ตอ งเคลอ่ื นยา ยผปู ว ยออกจากทท่ี ำงานปด ทบึ และขยายเส้ือผาบริเวณคอและหนาอกใหหลวม ถาตัวของ 38 ผูปวยรอนใหเช็ดตัวดวยน้ำเย็นเพื่อลดอุณหภูมิในรางกาย ของผูปวยลง และรีบนำผูปวย สงโรงพยาบาลทันที สิ่งสำคัญ ควรนำฉลากท่ีปดภาชนะบรรจุ ส า ร เ ค มี ก ำ จั ด ศั ต รู พื ช น้ั น ใหแพทยดว ย

3. การปฐมพยาบาลทางผิวหนงั 39 การปฐมพยาบาลผทู ี่ไดร บั สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื ทางผวิ หนงั ทำไดโดยถอดเสอื้ ผา ทเี่ ปอ นออกทนั ที กอ นลา ง ผิวหนังสวนท่ีอยูใตเสื้อผาที่เปอนน้ัน ใชน้ำลางสวนท่ีเปอน ผิวหนังออกทันที ควรใชสบูและน้ำหรืออยางนอยควรลาง ดวยน้ำสะอาดจำนวนมากๆ ถาผิวหนังพองเปนตุมน้ำใส และตอ มาตมุ นำ้ นน้ั แตกใหใชค รมี ทา (ผทู ป่ี ฐมพยาบาลตอ ง สวมรองเทาบูทและถุงมือขณะปฐมพยาบาลผูปวย) และ ควรรีบไปรักษาท่ีโรงพยาบาลทันที สิ่งสำคัญควรนำฉลาก ทีป่ ดภาชนะบรรจุสารเคมกี ำจัดศัตรพู ชื น้ันใหแพทยดวย

4. การปฐมพยาบาลทางตา ในกรณีท่ีสารเคมีกำจัดศัตรูพืชกระเด็นเขาตา ใหลางตาใหทั่วดวยน้ำเย็นท่ีสะอาด เปนเวลาประมาณ 10 นาที ถา ระคายเคืองอยางรนุ แรงใหสง ผูปว ยไปโรงพยาบาล ส่ิงสำคัญควรนำฉลากท่ีปดภาชนะบรรจุสารเคมีกำจัดศัตรู พชื น้นั ใหแพทยดว ย 40

อปุ กรณป องกันอนั ตราย จากสารเคมกี ำจดั ศตั รูพชื มอี ะไรบา ง ? อุปกรณปองกันอันตรายจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืช 41 มคี วามสำคญั ตอ เกษตรกรเปน อยา งยงิ่ เพอื่ ปอ งกนั อนั ตราย จากสารเคมีกำจัดศัตรูพืชท่ีอาจเกิดข้ึน ทั้งนี้อุปกรณตางๆ ตองอยูในสภาพที่ใชการไดดี และมีขนาดพอดีกับผูสวมใส หลังการใชอุปกรณตองลางหรือทำความสะอาดทุกคร้ัง และลางมือใหสะอาดหลังจากเสร็จงาน อุปกรณปองกัน ท่ีจำเปนสำหรับปองกันอันตรายจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืช มีดังน้ี

1. หมวก ประโยชน : ใชส วมใสเ พอ่ื ปอ งกนั ละอองของสารเคมี ปลวิ มาถูกเสนผมหรอื หนังศีรษะ คณุ สมบัติ : ทำดวยวัสดุกันสารเคมีซึม รัดกระชับ ใสค ลมุ ศรี ษะและผมไดหมด การบำรงุ รกั ษา : ลา งดวยนำ้ สบูแ ละน้ำแลวผ่ึงใหแหง 2. แวน ตา ประโยชน : ใชป อ งกนั สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื กระเดน็ 42 เขา ตา คณุ สมบตั ิ : เปนแวนครอบตาที่ครอบใบหนา ทำดวยวัสดุกันสารเคมีซึมผาน มีรู ระบายความรอ นเพอื่ ปอ งกนั แวน เปย ก และมองไมเห็น มสี ายรัดศรี ษะ เลนส ทนตอสารเคมแี ละแรงกระแทก การบำรงุ รักษา : ลางดว ยนำ้ สบแู ละน้ำแลวผึง่ ใหแหง

3. หนากาก 43 ประโยชน : ใชปองกันสารเคมีกำจัดศัตรูพืชเขา ทางการหายใจ คณุ สมบตั ิ : ทำดว ยวสั ดกุ นั ซมึ เปน หนา กากมตี ลบั กรองหรอื ไสก รองทเ่ี หมาะกบั ชนดิ ของ สารเคมกี ำจัดศัตรพู ืชที่ใชฉ ีดพน การบำรุงรกั ษา : ลางหนากากดวยน้ำสบูและน้ำแลว ผ่ึงใหแหง ตัวตลับกรองตองเปล่ียน เมือ่ หมดอายุ 4. เสอื้ ผา ประโยชน : ใชป อ งกนั สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื กระเดน็ ถกู ผิวหนงั คณุ สมบัติ : ทำดว ยวสั ดุกนั ซมึ เปนเสอ้ื แขนยาว กางเกงขายาว การบำรงุ รกั ษา : ซกั แลวตากใหแหง

เส้ือผาท่ีสวมใส ตองแยกซักจาก เสอ้ื ผา ปกติ ตากแดดใหแ หง และเกบ็ แยกจากเสอ้ื ผา ปกติ 5. ถงุ มือ ประโยชน : ใชป อ งกนั สารเคมกี ำจดั ศตั รพู ชื กระเดน็ ถูกผิวหนังบริเวณมอื คณุ สมบัติ : ทำดวยยางสังเคราะหหรือวัสดุที่ 44 สามารถกันสารเคมีซึมผาน สวมใส แลวไมเ กดิ การระคายเคอื ง การบำรงุ รกั ษา : ลา งดว ยน้ำสบแู ละน้ำแลวผึ่งใหแหง

6. รองเทา ประโยชน : ใชปองกันสารเคมีกำจัดศัตรูพืชถูก ผวิ หนงั บรเิ วณเทา และขา คณุ สมบัติ : รองเทาบูททำดวยยางสังเคราะหหรือ วสั ดกุ นั ซมึ สงู ขน้ึ มาถงึ เขา การบำรงุ รักษา : ลา งดว ยน้ำสบูและนำ้ แลว ผง่ึ ใหแ หง 45

àÃÒ´ÙÃдѺ¤ÇÒÁ໚¹¾ÔɢͧÊÒÃà¤ÁÕä´Œ¨Ò¡Êբͧ ©ÅÒ¡ÀÒª¹ÐºÃÃ¨Ø ä´Œá¡‹ ©ÅÒ¡ÊáÕ ´§áÊ´§¤ÇÒÁ ໚¹¾ÔÉÃŒÒÂáçÁÒ¡ËÃ×ÍÃŒÒÂáç ©ÅÒ¡ÊÕàËÅ×ͧ áÊ´§¶Ö§¤ÇÒÁ໚¹¾Ôɻҹ¡ÅÒ§ áÅЩÅÒ¡ ÊÕ¹éÓà§Ô¹áÊ´§¶§Ö ¤ÇÒÁ໹š ¾ÔÉàÅ¡ç ¹ÍŒ  ´Ñ§ÀÒ¾ 46

1. ศิรวิ รรณ ฉนั เจรญิ และคณะ, คมู ือสำหรับเกษตรกรและ เอกสาร อาสาสมคั รสาธารณสุขประจำหมูบา น. โรงพิมพชมุ นุมสหกรณ อางองิการเกษตรแหงประเทศไทย จำกัด, กรุงเทพฯ. 2553. 2. บัณฑติ ปยะศิลป. 6 กรกฎาคม 2547. สารเคมีการเกษตร จดุ เริ่มตน ของสารเคมปี อ งกนั ศัตรพู ืชกับการเกษตรของไทย. http://www.thaingo.org/cgi-bin/content/content2/show.pl?0219. วนั ที่สบื คนขอมลู 28 มถิ นุ ายน 2554. 3. สมาคมอารกั ขาพืชไทย. 2553. การใชสารกำจดั ศัตรูพืชอยา งปลอดภัยและ มปี ระสทิ ธภิ าพ. http://www.google.co.th/imgres?imgurl=http:// www.tcpa.or.th/images/safe_graph.jpg&imgrefurl=http:// www.tcpa.or.th/thai/faculty_safe.html&usg_Orp8lhVJFTYy1X7b8S4TC. วันทส่ี ืบคนขอ มลู 27 มถิ ุนายน 2554. 47 4. สหกรณก รีนเนท. 10 มกราคม 2554. พิษภัยสารเคมเี กษตร. http://www_greennet_or_th-sites-default-files-t2001_5_jpg.mht. วนั ท่ีสบื คน ขอ มลู 28 มิถนุ ายน 2554. 5. สำนกั งานสาธารณสขุ อำเภอสหสั ขนั ธ. คมู อื การปอ งกนั อนั ตรายจากสารเคมี กำจัดศตั รูพืช. http://www.google.co.th/search?hl=th&source=hp& biw=1003&bih=569&q=%E0%B8%A1&aq=f&aqi=&al=&gs_sm=e& gs_upl=1078l1078l0l1953l1l1l0l0l0l0l172l172l0.1l1l0. วนั ทีส่ บื คนขอ มูล 29 มถิ นุ ายน 2554.

คณะท่ีปรกึ ษา 1. นายแพทยสวุ ชั เซยี ศิริวัฒนา รองอธิบดีกรมอนามัย 2. นางสาวสิริวรรณ จนั ทนจลุ กะ ผอู ำนวยการกองประเมนิ ผลกระทบตอสขุ ภาพ คณะผูจ ดั ทำ 1. นางสาวอำพร บศุ รังษี นักวชิ าการสาธารณสุขชำนาญการ 2. นายยงยุทธ บุญขันท นกั วชิ าการสาธารณสขุ ชำนาญการพเิ ศษ 3. นางเพ็ญผกา วงศกระพันธุ นกั วิชาการสาธารณสุขชำนาญการ 4. นางสาวลัดดา อดุ มผล นกั วชิ าการสาธารณสุขชำนาญการ 5. นางสาวกรวภิ า ปุนณศิริ นักวชิ าการสาธารณสขุ ปฏบิ ตั ิการ 6. นางสาวปวณี า คำแปง นกั วิชาการสาธารณสขุ ปฏิบตั กิ าร 7. นางสาวกมลวรรณ สวุ รรณไตร นักวชิ าการสาธารณสุข 8. นางสาวกลุ สตรี ชชั วาลกจิ กุล นักวชิ าการสาธารณสุข 9. นางสาวสนุ ิษา มะลวิ ัลย เจา หนา ทีป่ ฏบิ ตั ิงาน