มาตรการส่งเสริมการใช้ยาสมุนไพรทดแทน-First-Line-Dr

เป้าหมาย ประชาชนเข้าถงึ การบริการรักษาด้วยยาสมุนไพรท่ีมีคณุ ภาพ มาตรฐาน ตวั ชี้วัด มลู คา่ การใชย้ าสมนุ ไพรในสถานบริการสาธารณสขุ เพ่ิมขนึ้ รอ้ ยละ 10 สถานการณ์  กรอบบญั ชรี ายการยาสมนุ ไพร จังหวัดลาปาง ปี 2561 เปน็ ยาในบญั ชยี าหลกั แหง่ ชาติ จานวน 49 รายการ ( ยาเด่ยี ว 18 รายการ ; ยาตารบั 31 รายการ )  จัดซื้อโดยวธิ สี ืบราคารว่ ม ไม่มีผู้เสนอราคา 13 รายการ ยาเดยี่ ว 3 รายการ : ยาชงขิง ยาทงิ เจอร์ทองพันช่ัง ยาน้ามันไพล ยาตารับ 10 รายการ : ยาเขียวหอมแคปซลู ยาเขียวหอมผง ยาตรผี ลาแคปซลู ยาชงตรีผลา ยาประคบ ยาประสะกานพลูแคปซูล ยามันทธาตุแคปซูล ยาริดสดี วงมหากาฬแคปซลู ยาหอมเทพจิตรผง ยาอามฤควาทีแคปซลู  ส่งเสริมการใช้ ยาขมนิ้ ชนั และ ยาฟ้าทะลายโจร เปน็ ลาดับแรก (First Line Drug)

การใชย้ าสมุนไพรในหนว่ ยบริการแต่ละระดบั ปี 2560 ระดับหนว่ ยบรกิ าร โรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลชุมชน โรงพยาบาลชมุ ชน รพ.สต. (ระดับ P) รายละเอียด (ระดบั A) (ระดบั M2) (ระดบั F2) จานวนรายการยาจากสมุนไพร ยาจากสมุนไพร (รายการ)  30 = 1 แหง่  30 = 1 แหง่  30 = 8 แห่ง  10 = 74 แห่ง  10 = 68 แหง่  30 = 1 แห่ง  30 = 2 แห่ง 142 แห่ง รายการยาจากสมุนไพรทเ่ี ลอื กใช้เปน็ ลาดบั แรก (First Line Drug) 68 แห่ง 1. ยาขมน้ิ ชนั 1 แหง่ 2 แห่ง 10 แห่ง 2. ยาฟ้าทะลายโจร รวม 155 แห่ง คิดเป็นร้อยละ 100 รายการยาจากสมนุ ไพรทใ่ี ชท้ ดแทนยาแผนปัจจบุ ัน 1. ยาผสมเพชรสังฆาต ทดแทน ยา Daflon 1 แห่ง 2 แห่ง 10 แห่ง 2. ยามะขามแขก ทดแทน ยา Bisacodyl รวม 81 แหง่ คิดเปน็ รอ้ ยละ 52.26 ปี 2561 ใหใ้ ช้ ครีมพญายอ หรอื ครมี เสลดพงั พอนตัวเมยี ทดแทนยาแผนปจั จุบัน Acyclovir Cream ( จาก มติทป่ี ระชุม PTC จงั หวดั เมอ่ื 17 มีนาคม 2560 )

 ยาสมุนไพรที่แนะนาให้ใชท้ ดแทนยาแผนปัจจบุ ัน ลำดับ ยำสมุนไพร ใช้เพื่อทดแทน ขอ้ บง่ ใช้ ยำแผนปจั จุบัน 1 ยำผสมเพชรสงั ฆำต แคปซลู สตู ร Daflon บรรเทำอำกำรริดสีดวง (สตู ร 1) 500 mg ทวำรหนกั 2 ยำขีผ้ ึง้ ไพล 15 g Methyl Salicylate Cream บรรเทำอำกำรปวดเมอ่ื ย 3 ยำมะขำมแขก แคปซลู Bisacodyl Tab 5 mg บรรเทำอำกำรท้องผูก 400 mg Acyclovir Cream 4 ยำพญำยอ • ครมี 5 g • ครมี บรรเทำอำกำร • สำรละลำยป้ำยปำก ของเรมิ และงสู วดั 10 ml • สำรละลำยปำ้ ยปำก รักษำแผลในปำก (aphthous ulcer)

การใชย้ าสมนุ ไพรทดแทนยาแผนปัจจุบัน (1) ยำผสมเพชรสงั ฆำต (2) ยำขีผ้ ึ้งไพล รูปแบบยำ ยาแคปซูล 500 mg รปู แบบยำ ยาขีผึง 15 g สูตรตำรบั สตู รที่ 1 ในผงยา 100 กรมั ข้อบง่ ใช้ บรรเทาอาการปวดเมื่อย ประกอบด้วยเถาเพชรสังฆาต 70 กรมั รากอคั คที วาร 20 กรมั โกฐนา้ เต้า 10 กรัม ขนำดและวิธีใช้ ทาและถเู บา ๆ บริเวณทีม่ ีอาการ วันละ 2 - 3 ครัง ข้อบ่งใช้ บรรเทาอาการริดสีดวงทวารหนกั ขอ้ ห้ำมใช้ ขนำดและวิธีใช้ ทานครังละ 1.2 กรมั - ห้ามทายานีบริเวณขอบตาและเนอื เยื่ออ่อน วนั ละ 3 ครัง หลงั อาหารทนั ที - ห้ามทายานีบริเวณผิวหนังทีม่ ีบาดแผล หรือ มีแผลเปิด ข้อห้ำมใช้ - ขอ้ ควรระวัง – ข้อควรระวงั ควรระวังการใช้ยาในหญิงตังครรภ์ และให้นมบุตร อำกำรไม่พงึ ประสงค์ - อำกำรไมพ่ งึ ประสงค์ ท้องเสีย

การใชย้ าสมนุ ไพรทดแทนยาแผนปจั จุบนั (3) ยำมะขำมแขก รปู แบบยำ ยาแคปซูล 400 mg ขอ้ บง่ ใช้ บรรเทาอาการท้องผกู ขนำดและวิธีใช้ ทานครังละ 800 มลิ ลิกรมั – 1.2 กรมั ก่อนนอน ข้อหำ้ มใช้ ผู้ป่วยที่มภี าวะทางเดนิ อาหารอุดตนั (gastrointestinal obstruction) หรือปวดท้องโดยไม่ทราบ สาเหตุ ขอ้ ควรระวงั - ระวังการใช้ในเดก็ ต้า่ กวา่ 12 ปี หรือในผู้ป่วย inflammatory bowel disease - การใช้ยาในขนาดสงู อาจทา้ ให้เกิดไตอกั เสบ - ไม่ควรใช้ยานีติดต่อกันเปน็ เวลานาน เพราะจะทา้ ให้ท้องเสีย ซึ่งส่งผลให้มกี ารสูญเสยี นา้ และเกลือแร่ มากเกินไปโดยเฉพาะโพแทสเซียม และจะท้าให้ลา้ ไส้ใหญ่ชนิ ต่อยา ถา้ ไม่ใช้ยาจะไม่ถ่าย - ระวังการใช้ในหญิงตังครรภแ์ ละใหน้ มบุตร อำกำรไมพ่ งึ ประสงค์ ปวดมวนท้อง ผืน่ คนั

การใช้ยาสมุนไพรทดแทนยาแผนปัจจุบัน (4) ยำพญำยอ รปู แบบยำ 1. ยาครีม 5 g 2. สารละลาย (สา้ หรบั ป้ายปาก) 10 ml ข้อบง่ ใช้ 1. ยาครีม บรรเทาอาการของเริมและงสู วดั 2. สารละลาย (สา้ หรบั ป้ายปาก) รักษาแผลในปาก (aphthous ulcer) แผลจากการฉายรังสีและเคมบี า้ บัด ขนำดและวิธีใช้ ทาบริเวณทีม่ ีอาการ วันละ 5 ครัง ขอ้ หำ้ มใช้ - ข้อควรระวงั - อำกำรไม่พงึ ประสงค์ -

 ยาสมุนไพรที่ขอให้เลือกใชเ้ ปน็ ลาดบั แรก (First Line Drug) ลำดบั ยำสมนุ ไพร เลือกใช้แทน ขอ้ บ่งใช้ ยำแผนปจั จบุ นั 1 ยำฟำ้ ทะลำยโจร แคปซลู 500 mg Amoxicillin Cap 500 mg URI, Viral infection ยำฟ้ำทะลำยโจร แคปซูล 500 mg Norfloxacin Tab 200 mg บรรเทำอำกำรทอ้ งเสยี ชนิดไมต่ ิดเชือ้ (Acute Diarrhea) 2 ยำขม้นิ ชัน แคปซูล 500 mg Simethicone Tab 80 mg, บรรเทำอำกำรแนน่ จุก Sodamint Tab 300 mg, เสียด ทอ้ งอดื ทอ้ งเฟ้อ Diasgest, Antacid Gel, Mixt. Carminative