ขนมไทย

มาฉลองด้วยดนตรี การเต้นราํ และอาหารกันเถอะ

ขนมไทย เป็นของหวานท่ีทาและรับประทานกนั ในอาณาจกั รไทย มีเอกลกั ษณ์ดา้ นวฒั นธรรม ประจาชาติไทยคอื มีความละเอียดออ่ นประณีตในการเลือกสรรวตั ถุดิบ วิธีการทา ท่ีพถิ ีพิถนั รสชาติอร่อย หอมหวาน สีสันสวยงาม รูปลกั ษณ์ชวนรับประทาน ตลอดจนกรรมวธิ ีการรับประทานท่ีประณีตบรรจงของ ขนมแต่ละชนิด ซ่ึงยงั แตกตา่ งกนั ไปตามลกั ษณะของขนมชนิดน้นั ๆ ในสมยั โบราณคนไทยจะทาขนมเฉพาะวาระสาคญั เทา่ น้นั เป็นตน้ วา่ งานทาบุญ เทศกาลสาคญั หรือ ตอ้ นรับแขกสาคญั เพราะขนมบางชนิดจาเป็นตอ้ งใชก้ าลงั คนอาศยั เวลาในการทาพอสมควร ส่วนใหญ่เป็น ขนมประเพณี เป็นตน้ วา่ ขนมงาน เนื่องในงานแตง่ งาน ขนมพ้ืนบา้ น เช่น ขนมครก ขนมถว้ ย ฯลฯ ส่วน ขนมในร้ัวในวงั จะมีหนา้ ตาจุ๋มจิ๋ม ประณีตวจิ ิตรบรรจงในการจดั วางรูปทรงขนมสวยงามขนมไทยที่นิยมทา กนั ทกุ ๆ ภาคของประเทศไทย ในพิธีการตา่ งๆ เนื่องในการทาบุญเล้ียงพระ กค็ ือขนมจากไข่ และมกั ถือเคลด็ จากชื่อและลกั ษณะของขนมน้นั ๆ งานศิริมงคลตา่ งๆ เช่น งานมงคลสมรส ทาบุญวนั เกิด หรือทาบญุ ข้ึนบา้ น ใหม่ ส่วนใหญก่ จ็ ะมีการเล้ียงพระกบั แขกที่มาในงาน เพ่ือเป็นศิริมงคลของงานขนมก็จะมีฝอยทอง เพื่อหวงั ใหอ้ ยดู่ ว้ ยกนั ยดื ยาว มีอายยุ นื ขนมช้นั ก็ใหไ้ ดเ้ ลื่อนข้นั เงินเดือน ขนมถว้ ยฟูกข็ อใหเ้ ฟ่ื องฟู ขนมทองเอกก็ ขอใหไ้ ดเ้ ป็นเอก เป็นตน้ สมยั รัตนโกสินทร์ จดหมายเหตุความทรงจาของกรมหลวงนรินทรเทวี กล่าวไวว้ า่ ในงานสมโภช พระแกว้ มรกตและฉลองวดั พระศรีรัตนศาสดาราม ไดม้ ีเครื่องต้งั สารับหวานสาหรับพระสงฆ์ 2,000 รูป ประกอบดว้ ย ขนมไส้ไก่ ขนมฝอย ขา้ วเหนียวแกว้ ขนมผิง กลว้ ยฉาบ ล่าเตียง หรุ่ม สังขยา ฝอยทอง และ ขนมตะไล ในสมยั รัชกาลท่ี 5 มีการพมิ พต์ าราอาหารออกเผยแพร่ รวมถึงตาราขนมไทยดว้ ย จึงนบั ไดว้ า่ วฒั นธรรมขนมไทยมีการบนั ทึกเป็นลายลกั ษณ์อกั ษรคร้ังแรก ตาราอาหารไทยเลม่ แรกคือแม่ครัวหวั ป่ าก์ เขยี นโดยท่านผหู้ ญิงเปลี่ยน ภาสกรวงศ์ ในหนงั สือเลม่ น้ี มีรายการสารับของหวานเล้ียงพระไดแ้ ก่ ทองหยบิ

ฝอยทอง ขนมหมอ้ แกง ขนมหนั ตรา ขนมถว้ ยฟู ขนมลืมกลืน ขา้ วเหนียวแกว้ วนุ้ ผลมะปราง ในสมยั ตอ่ มา เมื่อการคา้ เจริญข้ึนในตลาดมีขนมนานาชนิดมาขาย ท้งั ขายอยกู่ บั ท่ี แบกกระบงุ หาบเร่ และมีการปรับปรุง การบรรจุหีบห่อไปตามยคุ สมยั เช่นในปัจจุบนั มีการบรรจุในกลอ่ งโฟมแทนการห่อดว้ ยใบตองในอดีต การแบ่งประเภทของขนมไทย แบง่ ตามวิธีการทาใหส้ ุกไดด้ งั น้ี - ขนมที่ทาให้สุกด้วยการกวน ส่วนมากใชก้ ระทะทองกวนต้งั แต่เป็นน้าเหลวใสจนงวด แลว้ เทใส่พมิ พห์ รือ ถาดเม่ือเยน็ จึงตดั เป็นชิ้น เช่น ตะโก้ ขนมลืมกลืน ขนมเปี ยกปูน ขนมศิลาออ่ น และผลไมก้ วนตา่ งๆ รวมถึง ขา้ วเหนียวแดง ขา้ วเหนียวแกว้ และกะละแม - ขนมทีท่ าให้สุกด้วยการน่ึง ใชล้ งั ถึงบางชนิดเทส่วนผสมใส่ถว้ ยตะไลแลว้ น่ึง บางชนิดใส่ถาดหรือพิมพ์ บางชนิดห่อดว้ ยใบตองหรือใบมะพร้าว เช่น ช่อมว่ ง ขนมช้นั ขา้ วตม้ ผดั สาลี่ออ่ น สงั ขยา ขนมกลว้ ย ขนมตาล ขนมใส่ไส้ ขนมเทียน ขนมน้าดอกไม้ - ขนมที่ทาให้สุกด้วยการเช่ือม เป็นการใส่ส่วนผสมลงในน้าเช่ือมท่ีกาลงั เดือดจนสุก ไดแ้ ก่ ทองหยอด ทองหยบิ ฝอยทอง เมด็ ขนุน กลว้ ยเชื่อม จาวตาลเชื่อม - ขนมทีท่ าให้สุกด้วยการทอด เป็นการใส่ส่วนผสมลงในกระทะท่ีมีน้ามนั ร้อนๆ จนสุก เช่น กลว้ ยทอด ขา้ วเม่าทอด ขนมกง ขนมคา้ งคาว ขนมฝักบวั ขนมนางเลด็ - ขนมทีท่ าให้สุกด้วยการนึ่งหรืออบ ไดแ้ ก่ ขนมหมอ้ แกง ขนมหนา้ นวล ขนมกลีบลาดวน ขนมทองมว้ น สาล่ีแขง็ ขนมจ่ามงกุฎ นอกจากน้ี อาจรวม ขนมครก ขนมเบ้ือง ขนมดอกลาเจียกท่ีใชค้ วามร้อนบนเตาไวใ้ น กลุ่มน้ีดว้ ย - ขนมทที่ าให้สุกด้วยการต้ม ขนมประเภทน้ีจะใชห้ มอ้ หรือกระทะตม้ น้าใหเ้ ดือด ใส่ขนมลงไปจนสุกแลว้ ตกั ข้นึ นามาคลกุ หรือโรยมะพร้าว ไดแ้ ก่ ขนมถว่ั แปบ ขนมตม้ ขนมเหนียว ขนมเรไร นอกจากน้ียงั รวมขนม ประเภทน้า ท่ีนิยมนามาตม้ กบั กะทิ หรือใส่แป้งผสมเป็นขนมเปี ยก และขนมที่กินกบั น้าเช่ือและน้ากะทิ เช่น กลว้ ยบวชชี มนั แกงบวด สาคูเปี ยก ลอดช่อง ซ่าหร่ิม

ขนมไทยแต่ละภาค ขนมไทยภาคเหนือ ส่วนใหญจ่ ะทาจากขา้ วเหนียวและส่วนใหญจ่ ะใชว้ ธิ ีการตม้ เช่น ขนมเทียน ขนมวง ขา้ วตม้ หวั หงอก มกั ทากนั ในเทศกาลสาคญั เช่นเขา้ พรรษา สงกรานต์ ขนมท่ีนิยมทาในงานบุญเกือบทกุ เทศกาลคอื ขนมใส่ไสห้ รือขนมจ๊อก ขนมท่ีหาซ้ือไดท้ ว่ั ไปคอื ขนมปาดซ่ึงคลา้ ยขนมศิลาอ่อน ขา้ วอีตหู รือขา้ วเหนียวแดง ขา้ วแตนหรือขา้ วแต๋น ขนมเกลือ ขนมท่ีมีรับประทานเฉพาะฤดูหนาว ไดแ้ ก่ ขา้ วหนุกงา ซ่ึงเป็นงาควั่ ตากบั ขา้ วเหนียว ถา้ ใส่น้าออ้ ยดว้ ยเรียกงาตาออ้ ย ขา้ วแคบหรือขา้ วเกรียบวา่ ว ลกู ก่อ ถว่ั แปะยี ถว่ั แระ ลกู ลานตม้ ในจงั หวดั แมฮ่ ่องสอน ขนมพ้ืนบา้ นไดแ้ ก่ ขนมอาละหวา่ ซ่ึงคลา้ ยขนมหมอ้ แกง ขนมเปงมง้ ซ่ึงคลา้ ยขนมอาละหวา่ แตม่ ีการหมกั แป้งใหฟ้ ูก่อน ขนมส่วยทะมินทาจากขา้ วเหนียวน่ึง น้าตาลออ้ ยและกะทิ ในช่วงที่มีน้าตาลออ้ ยมากจะนิยมทาขนมอีก 2 ชนิดคือ งาโบ๋ ทาจากน้าตาลออ้ ยเคี่ยวใหเ้ หนียว คลา้ ยตงั เมแลว้ คลกุ งากบั แปโหย่ ทาจากน้าตาลออ้ ยและถว่ั แปยมี ีลกั ษณะคลา้ ยถวั่ ตดั ขนมไทยภาคกลาง ส่วนใหญท่ ามาจากขา้ วเจา้ เช่น ขา้ วตงั นางเลด็ ขา้ วเหนียวมูน และมีขนมที่หลุดลอดมาจากร้ัววงั จน แพร่หลายสู่สามญั ชนทวั่ ไป เช่น ขนมกลีบลาดวน ลกู ชุบ หมอ้ ขา้ วหมอ้ แกง ฝอยทอง ทองหยบิ ขนมตาล ขนมกลว้ ย ขนมเผอื ก เป็นตน้ ขนมไทยภาคอสี าน เป็นขนมท่ีทากนั งา่ ยๆ ไม่พิถีพถิ นั มากเหมือนขนมภาคอ่ืน ขนมพ้ืนบา้ นอีสานไดแ้ ก่ ขา้ วจี่ บาย มะขามหรือมะขามบ่ายขา้ ว ขา้ วโป่ ง นอกจากน้นั มกั เป็นขนมในงานบุญพิธี ท่ีเรียกวา่ ขา้ วประดบั ดิน โดย ชาวบา้ นนาขา้ วที่ห่อใบตอง มดั ดว้ ยตอกแบบขา้ วตม้ มดั กระยาสารท ขา้ วทิพย์ ขา้ วยาคู ขนมพ้ืนบา้ นของ จงั หวดั เลยมกั เป็นขนมงา่ ยๆ เช่น ขา้ วเหนียวน่ึงจ้ิมน้าผ้งึ ขา้ วบ่ายเกลือ คือขา้ วเหนียวป้ันเป็นกอ้ นจิ้มเกลือให้ พอมีรสเคม็ ถา้ มีมะขามจะเอามาใส่เป็นไสเ้ รียกมะขามบา่ ยขา้ ว น้าออ้ ยกะทิ ทาดว้ ยน้าออ้ ยที่เคยี่ วจนเหนียว ใส่ถว่ั ลิสงคว่ั และมะพร้าวซอย ขา้ วพองทามาจากขา้ วตากคว่ั ใส่มะพร้าวหน่ั เป็นชิ้นๆ และถว่ั ลิสงคว่ั กวนกบั น้าออ้ ยจนเหนียวเทใส่ถาด ในงานบญุ ตา่ งๆจะนิยมทาขนมปาด (คลา้ ยขนมเปี ยกปนู ของภาคกลาง) ลอดช่อง และขนมหมก (แป้งขา้ วเหนียวโม่ ป้ันเป็นกอ้ นกลมใส่ไส้กระฉีก ห่อเป็นสามเหลี่ยมคลา้ ยขนมเทียน นาไป น่ึง)

ขนมไทยภาคใต้ ชาวใตม้ ีความเชื่อในเทศกาลวนั สารท เดือนสิบ จะทาบุญดว้ ยขนมที่มีเฉพาะในทอ้ งถิ่นภาคใตเ้ ทา่ น้นั เช่น ขนมลา ขนมพอง ขา้ วตม้ ห่อดว้ ยใบกะพอ้ ขนมบา้ หรือขนมลูกสะบา้ ขนมดีซาหรือเมซา ขนมเจาะหู หรือเจาะรู ขนมไขป่ ลา ขนมแดง เป็นตน้ ตวั อยา่ งของขนมพ้ืนบา้ นภาคใตไ้ ดแ้ ก่ ขนมหน้าไข่ ทาจากแป้งขา้ วเจา้ นวดกบั น้าตาล นาไปน่ึง หนา้ ขนมทาดว้ ย กะทิผสมไข่ น้าตาล เกลือ ตะไคร้และหวั หอม ราดบนตวั ขนม แลว้ นาไปน่ึงอีกคร้ัง ขนมฆมี ันไม้ เป็นขนมของชาวไทยมุสลิมทาจากมนั สาปะหลงั นาไปตม้ ใหส้ ุกโรยดว้ ยแป้งขา้ ว หมาก เก็บไว้ 1 คนื 1 วนั จึงนามารับประทาน ขนมจู้จนุ ทาจากแป้งขา้ วเจา้ นวดกบั น้าเช่ือม แลว้ เอาไปทอด มีลกั ษณะเหนียวและอมน้ามนั ขนมคอเป็ ด ทาจากแป้งขา้ วเจา้ ผสมกบั แป้งขา้ วเหนียว นวดรวมกบั ไข่ไก่ รีดเป็นแผน่ ตดั เป็นชิ้นๆ เอา ไปทอด สุกแลว้ เอาไปเคลา้ กบั น้าตาลโตนดท่ีเคย่ี วจนเหนียวขน้ ขนมคนที ทาจากใบคนที่ผสมกบั แป้งและน้าตาล น่ึงใหส้ ุก คลกุ กบั มะพร้าวขดู จ้ิมกบั น้าตาลทราย