Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore 10VanCauHoiViSaoVuTru

10VanCauHoiViSaoVuTru

Published by Thư viện TH Ngọc Sơn - TP Hải Dương, 2023-07-01 10:20:37

Description: 10VanCauHoiViSaoVuTru

Search

Read the Text Version

["N\u1ebfu n\u00f3i m\u1ed9t 1. Khi ta \u0111\u1ec3 m\u1ed9t v\u1eadt v\u00e0o gi\u1eefa c\u00e1c v\u1eadt c\u00e1ch ch\u00ednh x\u00e1c kh\u00e1c t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i nh\u1ecf ta s\u1ebd th\u1ea5y n\u00f3 to hon; hom, do t\u00e1c n\u1ebfu \u0111\u1ec3 v\u00e0o gi\u1eefa v\u1eadt kh\u00e1c to hon ta s\u1ebd d\u1ee5ng kh\u00fac x\u1ea1 th\u1ea5y n\u00f3 nh\u01b0 nh\u1ecf l\u1ea1i. Nh\u00ecn h\u00ecnh 1 ta th\u1ea5y c\u1ee7a b\u1ea7u kh\u00ed v\u00f2ng tr\u00f2n \u1edf gi\u1eefa 6 v\u00f2ng tr\u00f2n nh\u00f2 v\u00e0 quy\u1ec3n, \u0111\u1ed9 tr\u00f2n v\u00f2ng tr\u00f2n \u1edf gi\u1eefa 6 v\u00f2ng tr\u00f2n to th\u1ef1c ra c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi l\u00e0 b\u1eb1ng nhau, nh\u01b0ng ta nh\u00ecn ch\u00fang th\u1ea5y ho\u1eb7c M\u1eb7t \u1eeb\u0103ng h\u00ecnh nh\u01b0 kh\u00f4ng b\u1eb1ng nhau. khi m\u1edbi m\u1ecdc v\u00e0 s\u1eafp l\u1eb7n c\u00f3 2. Trong h\u00ecnh 2, ta th\u1ea5y h\u00ecnh tr\u00f2n m\u00e0u kh\u00e1c nhau m\u1ed9t tr\u1eafng h\u00ecnh nh\u01b0 to h\u01a1n h\u00ecnh tr\u00f2n m\u00e0u ch\u00fat, \u0111\u01b0\u1eddng \u0111en m\u1eb7c d\u00f9 ch\u00fang b\u1eb1ng nhau. \u0110\u00f3 l\u00e0 hi\u1ec7n k\u00ednh trung b\u00ecnh t\u01b0\u1ee3ng \u1ea3o gi\u00e1c quang h\u1ecdc, trong v\u1eadt l\u00fd h\u1ecdc c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi v\u00e0 g\u1ecdi l\u00e0 t\u00e1c d\u1ee5ng th\u1ea5u quang. M\u1eb7t tr\u0103ng l\u00fac m\u1edbi m\u1ecdc nh\u1ecf Khi \u0111\u00e3 hi\u1ec3u r\u00f5 hai v\u00ed d\u1ee5 tr\u00ean, v\u1ea5n \u0111\u1ec1 hom m\u1ed9t ch\u00fat so ch\u00fang ta \u0111ang quan t\u00e2m c\u0169ng s\u1ebd \u0111\u01b0\u1ee3c v\u1edbi khi m\u1ecdc cao gi\u1ea3i \u0111\u00e1p. Ho\u00e1 ra khi M\u1eb7t tr\u1eddi c\u0169ng nh\u01b0 l\u00ean tr\u00ean \u0111\u1ec9nh M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1edbi m\u1ecdc ho\u1eb7c s\u1eafp l\u1eb7n, ph\u00eda \u0111\u00e2u ch\u00fang ta. \u0111\u01b0\u1eddng ch\u00e2n tr\u1eddi ch\u1ec9 c\u00f3 m\u1ed9t g\u00f3c kho\u1ea3ng kh\u00f4ng, h\u01a1n n\u1eefa g\u1ea7n \u0111\u00f3 l\u1ea1i l\u00e0 n\u00fai, c\u00e2y c\u1ed1i, V\u0169 Tr\u1ee5 nh\u00e0 c\u1eeda ho\u1eb7c c\u00e1c v\u1eadt kh\u00e1c, m\u1eaft ch\u00fang ta t\u1ef1 nhi\u00ean s\u1ebd so s\u00e1nh M\u1eb7t tr\u1eddi ho\u1eb7c M\u1eb7t tr\u0103ng v\u1edbi c\u00e1c v\u1eadt k\u00ea\u2019 tr\u00ean v\u00e0 s\u1ebd c\u00f3 c\u1ea3m gi\u00e1c M\u1eb7t tr\u1eddi ho\u1eb7c M\u1eb7t tr\u0103ng to h\u1eb3n ra. Nh\u01b0ng khi M\u1eb7t tr\u1eddi ho\u1eb7c M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1ecdc l\u00ean t\u1edbi \u0111\u1ec9nh \u0111\u1ea7u ch\u00fang ta, tr\u00ean b\u1ea7u tr\u1eddi r\u1ed9ng bao la kh\u00f4ng c\u00f3 v\u1eadt g\u00ec kh\u00e1c n\u1eefa, b\u1edfi v\u1eady ch\u00fang ta c\u00f3 c\u1ea3m gi\u00e1c M\u1eb7t tr\u00f2i ho\u1eb7c M\u1eb7t tr\u0103ng nh\u1ecf h\u1eb3n l\u1ea1i. Ngo\u00e0i ra khi M\u1eb7t tr\u1eddi ho\u1eb7c M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1edbi m\u1ecdc hay s\u1eafp l\u1eb7n, b\u1ed1n ph\u00eda b\u1ea7u tr\u00f2i \u0111\u1ec1u m\u1edd t\u1ed1i khi\u1ebfn M\u1eb7t tr\u1eddi v\u00e0 M\u1eb7t tr\u0103ng nh\u01b0 s\u00e1ng h\u01a1n, n\u00ean m\u1eaft ch\u00fang ta th\u1ea5y","M\u1eb7t tr\u1eddi v\u00e0 M\u1eb7t tr\u0103ng nh\u01b0 to h\u01a1n; khi M\u1eb7t tr\u1eddi v\u00e0 M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1ecdc l\u00ean cao tr\u00ean \u0111\u1ec9nh \u0111\u1ea7u ch\u00fang ta, b\u1ed1n ph\u00eda b\u1ea7u tr\u1eddi \u0111\u1ec1u s\u00e1ng s\u1ee7a n\u00ean ch\u00fang ta c\u00f3 c\u1ea3m gi\u00e1c nh\u01b0 ch\u00fang nh\u1ecf h\u01a1n l\u00fac m\u1edbi m\u1ecdc. S\u1ef1 th\u1ef1c l\u00e0 nh\u01b0 v\u1eady \u0111\u1ea5y. N\u1ebfu b\u1ea1n v\u1eabn ch\u01b0a tin, m\u1eddi b\u1ea1n h\u00e3y l\u00e0m m\u1ed9t th\u00ed nghi\u1ec7m \u0111\u01a1n gi\u1ea3n \u0111\u1ebf ch\u1ee9ng minh: B\u1ea1n l\u1ea5y m\u1ed9t chi\u1ebfc th\u01b0\u1edbc k\u1ebb b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng r\u1ed3i \u0111\u00f3ng 5 - 6 chi\u1ebfc \u0111inh nh\u1ecf c\u00f3 m\u0169 v\u00e0o 1 c\u1ea1nh th\u01b0\u1edbc k\u1ebb. \u0110\u1ee3i \u0111\u1ebfn \u0111\u00eam r\u1eb1m (tr\u0103ng tr\u00f2n), b\u1ea1n c\u1ea7m th\u01b0\u1edbc k\u1ebb \u0111\u00f3 gi\u01a1 l\u00ean tr\u01b0\u1edbc m\u1eb7t \u0111o \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh M\u1eb7t tr\u0103ng l\u00fac m\u1edbi m\u1ecdc r\u1ed3i \u0111\u00e1nh d\u1ea5u xem \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng r\u1ed9ng m\u1ea5y h\u00e0ng \u0111inh. Sau \u0111\u00f3 khi M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1ecdc l\u00ean tr\u00ean \u0111\u1ec9nh \u0111\u1ea7u, b\u1ea1n l\u1ea1i d\u00f9ng th\u01b0\u1edbc k\u1ebb \u0111\u00f3 \u0111o l\u1ea1i \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh c\u1ee7a tr\u0103ng \u0111\u00eam r\u1eb1m (tr\u0103ng tr\u00f2n), b\u1ea1n c\u1ea7m th\u01b0\u1edbc k\u1ebb \u0111\u00f3 gi\u01a1 l\u00ean tr\u01b0\u1edbc m\u1eb7t \u0111o \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh M\u1eb7t tr\u0103ng l\u00fac m\u1edbi m\u1ecdc r\u1ed3i \u0111\u00e1nh d\u1ea5u xem \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng r\u1ed9ng m\u1ea5y h\u00e0ng \u0111inh. Sau \u0111\u00f3 khi m\u1eb7t tr\u0103ng m\u1ecdc l\u00ean tr\u00ean \u0111\u1ec9nh \u0111\u1ea7u, b\u1ea1n l\u1ea1i d\u00f9ng th\u01b0\u1edbc k\u1ebb \u0111\u00f3 \u0111o l\u1ea1i \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng. Sau 2 l\u1ea7n \u0111o, b\u1ea1n s\u1ebd th\u1ea5y \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng ho\u00e0n to\u00e0n b\u1eb1ng nhau. Th\u00ed nghi\u1ec7m tr\u00ean ch\u1ee9ng t\u1ecf hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng M\u1eb7t tr\u0103ng v\u00e0 M\u1eb7t tr\u1eddi l\u00fac to l\u00fac b\u00e9 ho\u00e0n to\u00e0n do \u1ea3o gi\u00e1c c\u1ee7a m\u1eaft ch\u00fang ta. V\u00cc SAO M\u1eb6T TR\u0102NG QUAY QUANH TR\u00c1I \u0110\u1ea4T KH\u00d4NG B\u1eca R\u01a0I M\u00c0 V\u1ec6 TINH NH\u00c2N T\u1ea0O L\u1ea0I B\u1eca R\u01a0I? Qu\u1ea3 t\u00e1o ch\u00edn tr\u00ean c\u00e2y n\u1ebfu kh\u00f4ng b\u1ecb h\u00e1i s\u1ebd t\u1ef1 r\u01a1i xu\u1ed1ng \u0111\u1ea5t ch\u1ee9 kh\u00f4ng bay \u0111i h\u01b0\u1edbng kh\u00e1c. \u0110\u00f3 l\u00e0 do t\u00e1c \u0111\u1ed9ng s\u1ee9c h\u00fat c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. M\u1eb7t tr\u0103ng l\u00e0 v\u1ec7 tinh c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 kh\u00f4ng ng\u1eebng quay quanh Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, m\u1ed7i v\u00f2ng quay l\u00e0 m\u1ed9t th\u00e1ng. V\u1eady t\u1ea1i sao M\u1eb7t tr\u0103ng kh\u00f4ng b\u1ecb r\u01a1i xu\u1ed1ng? \u2018 51","Nguy\u00ean nh\u00e2n \u1ec9\u00e0 B\u1ea1n h\u00e3y bu\u1ed9c h\u00f2n \u0111\u00e1 nh\u1ecf v\u00e0o \u0111\u1ea7u \u1eeb\u00ean \u0111\u1ed9 cao m\u1ea5y s\u1ee3i d\u00e2y, b\u1ea1n c\u1ea7m \u0111\u1ea7u d\u00e2y kia v\u00e0 quay tr\u0103m kilomet m\u1ea1nh. N\u1ebfu b\u1ea1n kh\u00f4ng bu\u00f4ng tay, h\u00f2n \u0111\u00e1 tdn t\u1ea1i nhi\u00eau s\u1ebd kh\u00f4ng bay m\u1ea5t. M\u1eb7t tr\u0103ng quay quanh ph\u00e2n t\u1eed th\u1ec3kh\u00ed. Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u0169ng nh\u01b0 h\u00f2n \u0111\u00e1 quay quanh Nh\u1eefng ph\u00e2n tay b\u1ea1n, \u0111\u01b0\u01a1ng nhi\u00ean gi\u1eefa M\u1eb7t tr\u0103ng v\u00e0 t\u1eed th\u1ec3kh\u00ed \u0111\u00f3 l\u00e0 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t kh\u00f4ng c\u00f3 s\u1ee3i d\u00e2y n\u00e0o n\u1ed1i ch\u00fang s\u1ee9c c\u1ea3n \u0111\u00f4\u0129 v\u1edbi l\u1ea1i, \\\"s\u1ee3i d\u00e2y\\\" n\u1ed1i li\u1ec1n gi\u1eefa M\u1eb7t tr\u0103ng v\u00e0 v\u1ec7 tinh nh\u00e2n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t ch\u00ednh l\u00e0 \\\"l\u1ef1c v\u1ea1n v\u1eadt h\u1ea5p d\u1eabn\\\" t\u1ea1o v\u00e0 l\u00e0m cho v\u00f4 h\u00ecnh. v\u1ec7 tinh nh\u00e3n t\u1ea1o gi\u1ea3m \u0111\u1eabn \u0110\u00e3 c\u00f3 m\u1ed9t s\u1ee9c h\u00fat, v\u1eady sao M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111\u1ed9 cao. S\u1ee9c h\u00fat kh\u00f4ng b\u1ecb r\u01a1i nh\u01b0 qu\u1ea3 t\u00e1o ch\u00edn r\u01a1i xu\u1ed1ng cua Tr\u00e1i \u0111\u00e3i \u0111\u1ea5t? Tr\u1ea3 l\u1eddi c\u00e2u h\u1ecfi n\u00e0y c\u0169ng ch\u00ednh nh\u01b0 c\u0169ng h\u00fat v\u1ec7 h\u00f2n \u0111\u00e1 \u0111ang quay kh\u00f4ng th\u1ec3 k\u00e9o v\u00e0o tay tinh nh\u00e2n t\u1ea1o \u0111\u01b0\u1ee3c. B\u1edfi v\u00ec M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111ang kh\u00f4ng ng\u1eebng xu\u1ed1ng tang kh\u00ed chuy\u1ebfn \u0111\u1ed9ng, tuy s\u1ee9c h\u00fat c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u1ed1 quy\u00ean d\u00e0y \u0111\u1eb7c k\u00e9o M\u1eb7t tr\u0103ng v\u1ec1 ph\u00eda Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, nh\u01b0ng gan Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u1ed1c \u0111\u1ed9 chuy\u00ean \u0111\u1ed9ng nhanh c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111\u00e3 kh\u1eafc ph\u1ee5c \u0111\u01b0\u1ee3c s\u1ee9c h\u00fat c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t V\u0169 Tr\u1ee5 \u0111\u1ed1i v\u1edbi n\u00f3, b\u1edfi th\u1ebf M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1edbi quay quanh Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t ch\u1ee9 kh\u00f4ng bay \u0111i xa v\u00e0 c\u0169ng kh\u00f4ng b\u1ecb r\u01a1i xu\u1ed1ng. V\u1eady t\u1ea1i sao v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o l\u1ea1i r\u01a1i xu\u1ed1ng \u0111\u1ea5t? Nguy\u00ean nh\u00e2n l\u00e0 tr\u00ean \u0111\u1ed9 cao m\u1ea5y tr\u0103m kilomet t\u1ed3n t\u1ea1i nhi\u1ec1u ph\u00e2n t\u1eed th\u1ec3 kh\u00ed. Nh\u1eefng ph\u00e2n t\u1eeb th\u1ec3 kh\u00ed \u0111\u00f3 l\u00e0 s\u1ee9c c\u1ea3n \u0111\u1ed1i v\u1edbi v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o v\u00e0 l\u00e0m cho v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o gi\u1ea3m d\u1ea7n \u0111\u1ed9 cao. S\u1ee9c h\u00fat c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u0169ng h\u00fat v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o xu\u1ed1ng t\u1ea7ng kh\u00ed quy\u1ec3n d\u00e0y \u0111\u1eb7c g\u1ea7n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, c\u1ee9 nh\u01b0 v\u1eady s\u1ee9c c\u1ea3n ng\u00e0y c\u00e0ng l\u1edbn d\u1ea7n v\u00e0 cu\u1ed1i c\u00f9ng v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o b\u1ecb r\u01a1i xu\u1ed1ng.","v \u00ec SAO C\u00d3 L\u00daC M\u1eb6T TR\u1edcI V\u00c0 M\u1eb6T TR\u0102NG C\u00d9NG XU\u1ea4T HI\u1ec6N TR\u00caN B\u1ea4U TR\u1edcI? M\u1eb7t tr\u0103ng l\u00e0 v\u1ec7 tinh c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 kh\u00f4ng ng\u1eebng quay quanh Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. M\u1ed7i th\u00e1ng M\u1eb7t tr\u0103ng quay quanh Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t m\u1ed9t v\u00f2ng, b\u1edfi v\u1eady m\u1ed7i th\u00e1ng c\u00f3 m\u1ed9t l\u1ea7n tr\u0103ng tr\u00f2n (ng\u00e0y r\u1eb1m) v\u00e0 m\u1ed9t l\u1ea7n M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111i v\u00e0o gi\u1eefa M\u1eb7t tr\u1eddi v\u00e0 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t (ng\u00e0y m\u1ed3ng m\u1ed9t \u00e2m l\u1ecbch). Trong n\u1eeda th\u00e1ng, t\u1eeb ng\u00e0y m\u1ed3ng m\u1ed9t t\u00f3i ng\u00e0y r\u1eb1m, M\u1eb7t tr\u0103ng n\u1eb1m \u1edf ph\u00eda \u0111\u00f4ng M\u1eb7t tr\u00f2i n\u00ean tr\u01b0\u1edbc khi M\u1eb7t tr\u00f2i l\u1eb7n th\u00ec M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111\u00e3 xu\u1ea5t hi\u1ec7n; ngh\u0129a l\u00e0 trong n\u1eeda \u0111\u1ea7u th\u00e1ng \u00e2m l\u1ecbch, M\u1eb7t tr\u0103ng lu\u00f4n m\u1ecdc kh\u1ecfi \u0111\u01b0\u1eddng ch\u00e2n tr\u00f2i tr\u01b0\u1edbc khi M\u1eb7t tr\u00f2i l\u1eb7n. T\u1eeb ng\u00e0y r\u1eb1m \u0111\u1ebfn ng\u00e0y m\u1ed3ng m\u1ed9t \u00e2m l\u1ecbch th\u00e1ng sau (n\u1eeda cu\u1ed1i th\u00e1ng), M\u1eb7t tr\u0103ng n\u1eb1m \u1edf ph\u00eda t\u00e2y M\u1eb7t tr\u1eddi v\u00e0 sau khi M\u1eb7t tr\u1eddi m\u1ecdc, M\u1eb7t tr\u0103ng v\u1eabn ch\u01b0a l\u1eb7n; ngh\u0129a l\u00e0 trong n\u1eeda cu\u1ed1i th\u00e1ng, M\u1eb7t tr\u0103ng ch\u1ec9 l\u1eb7n sau khi M\u1eb7t tr\u1eddi m\u1ecdc. B\u1edfi v\u1eady hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng \\\"M \u1eb7t tr\u1eddi ch\u01b0a l\u1eb7n, M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111\u00e3 m\u1ecdc\\\" ch\u1ec9 x\u1ea3y ra trong n\u1eeda \u0111\u1ea7u th\u00e1ng \u00e2m l\u1ecbch v\u00e0 hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng \\\"M \u1eb7t tr\u00f2i m\u1ecdc r\u1ed3i, M\u1eb7t tr\u0103ng v\u1eabn ch\u01b0a l\u1eb7n\\\" ch\u1ec9 x\u1ea3y ra trong n\u1eeda cu\u1ed1i th\u00e1ng \u00e2m l\u1ecbch. Theo c\u00e1ch gi\u1ea3i th\u00edch tr\u00ean, ch\u00fang ta s\u1ebd bi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c M\u1eb7t tr\u0103ng xu\u1ea5t hi\u1ec7n l\u00fac ho\u00e0ng h\u00f4n ch\u00e2n tr\u1eddi ph\u00eda t\u00e2y l\u00e0 tr\u0103ng m\u1edbi v\u00e0 M\u1eb7t tr\u0103ng xu\u1ea5t hi\u1ec7n l\u00fac s\u00e1ng s\u1edbm \u1edf ch\u00e2n tr\u1eddi ph\u00eda \u0111\u00f4ng l\u00e0 tr\u0103ng t\u00e0n. V\u00ec SAO V\u1ec6 TINH NH\u00c2N T\u1ea0O c\u00f3 TH\u1ec2 QUAN S\u00c1T \u0110\u01af\u1ee2C H\u00ccNH D\u1ea0NG V\u00c0 K\u00cdCH TH\u01af\u1edaC TR\u00c1I \u0110\u1ea4T? B\u00e1n k\u00ednh c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t \u1edf \u0111\u01b0\u1eddng x\u00edch \u0111\u1ea1o l\u00e0 6378,140 km, b\u00e1n k\u00ednh \u1edf hai c\u1ef1c l\u00e0 6356,755 km. B\u00e1n k\u00edr\u1ee9i \u1edf hai noi k\u1ec3 tr\u00ean ch\u00eanh l\u1ec7ch 21.385 km, ch\u1ee9ng t\u1ecf \u0111\u1ed9 d\u1eb9t c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t","Vi\u1ec7c ph\u00f3ng v\u1ec7 r\u1ea5t nh\u1ecf. B\u1edfi v\u1eady Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t l\u00e0 m\u1ed9t h\u00ecnh c\u1ea7u tinh nh\u00e2n t\u1ea1o gi\u1ed1ng nh\u01b0 h\u00ecnh tr\u00f2n. K\u1ebft qu\u1ea3 tr\u00ean l\u00e0 do c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t con ng\u01b0\u1eddi ti\u1ebfn h\u00e0nh c\u00e1c c\u00f4ng vi\u1ec7c \u0111o \u0111\u1ea1c gi\u00fap lo\u00e0i ng\u01b0\u1eddi m\u1eb7t \u0111\u1ea5t, tr\u1ecdng l\u1ef1c, thi\u00ean v\u0103n... Nh\u01b0ng c\u00f3 th\u1ec3l\u1ee3i d\u1ee5ng c\u00e1c ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p t\u00ednh to\u00e1n tr\u00ean \u0111\u1ec1u c\u00f3 c\u00e1c k\u00eai qu\u1ea3 \u0111o nh\u1eefng h\u1ea1n ch\u1ebf nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh n\u00ean ch\u01b0a \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ea1c m\u1eb7t \u0111\u1ea5t, ch\u00ednh x\u00e1c ho\u00e0n to\u00e0n. \u1eeb\u1ecdng l\u1ef1c v\u00e0 thi\u00ean v\u0103n \u0111 \u1ec3 Vi\u1ec7c ph\u00f3ng v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o c\u1ee7a Tr\u00e1i t\u00ednh to\u00e1n th\u1eadt \u0111\u1ea5t gi\u00fap lo\u00e0i ng\u01b0\u1eddi c\u00f3 th\u1ec3 l\u1ee3i d\u1ee5ng c\u00e1c ch\u00ednh x\u00e1c h\u00ecnh k\u1ebft qu\u1ea3 \u0111o \u0111\u1ea1c m\u1eb7t \u0111\u1ea5t, tr\u1ecdng l\u1ef1c v\u00e0 d\u1ea1ng, \u0111\u1ed9 to nh\u1ecf thi\u00ean v\u0103n \u0111\u1ec3 t\u00ednh to\u00e1n th\u1eadt ch\u00ednh x\u00e1c h\u00ecnh c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. d\u1ea1ng, \u0111\u1ed9 to nh\u1ecf c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. \u1ec0 \u00ed\u1ef7 V\u0169 Tr\u1ee5 V\u00ed d\u1ee5 nh\u01b0: trong khi \u0111o \u0111\u1ea1c m\u1eb7t \u0111\u1ea5t, ch\u00fang ta c\u00f3 th\u1ebf d\u00f9ng v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o thay th\u1ebf M\u1eb7t tr\u0103ng l\u00e0m \u0111i\u1ec3m n\u1ed1i ti\u1ebfp cho c\u00e1c c\u1ef1 li d\u00e0i. L\u00e0m nh\u01b0 v\u1eady s\u1ebd t\u0103ng th\u00eam \u0111\u1ed9 ch\u00ednh x\u00e1c trong \u0111o \u0111\u1ea1c, b\u1edfi l\u1ebd th\u1ec3 t\u00edch c\u1ee7a v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o r\u1ea5t nh\u1ecf, \u0111i\u1ebfm m\u1ed1c \u0111\u1ec3 quan s\u00e1t c\u0169ng nh\u1ecf v\u00e0 kh\u00e1 g\u1ea7n M\u1eb7t \u0111\u1ea5t n\u00ean d\u1ec5 d\u00e0ng \u0111o \u0111\u1ea1c ch\u00ednh x\u00e1c. Con ng\u01b0\u1eddi c\u00f3 th\u1ec3l\u1eafp \u0111\u1eb7t m\u00e1y m\u00f3c tr\u00ean' v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o \u0111\u00ea \u0111o tr\u1ecdng l\u1ef1c c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, x\u00e1c \u0111\u1ecbnh m\u1eadt \u0111\u1ed9 ph\u00e2n b\u1ed1 tr\u1ecdng l\u1ef1c tr\u00ean c\u00e1c v\u00f9ng kh\u00e1c nhau c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. V\u00ec v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o bay qua c\u00e1c l\u1ee5c \u0111\u1ecba v\u00e0 c\u00e1c \u0111\u1ea1i d\u01b0\u01a1ng, qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o v\u1eadn h\u00e0nh c\u1ee7a n\u00f3 h\u1ea7u r\u1eedi\u01b0 \u0111an ch\u00e9o kh\u1eafp b\u1ec1 m\u1eb7t Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, n\u00ean n\u00f3 gi\u00fap con ng\u01b0\u1eddi bi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c nhi\u1ec1u t\u01b0 li\u1ec7u \u0111o \u0111\u1ea1c tr\u1ecdng l\u1ef1c c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 hi\u1ec3u bi\u1ebft r\u00f5 h\u01a1n m\u1eadt \u0111\u1ed9 ph\u00e2n b\u1ed1 tr\u1ecdng l\u1ef1c c\u1ee7a c\u00e1c v\u00f9ng tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, qua \u0111\u00f3 con ng\u01b0\u1eddi c\u00f3 th\u00ea nghi\u00ean c\u1ee9u h\u00ecnh d\u1ea1ng c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t.","M\u1eb7t tr\u0103ng l\u00e0 v\u1ec7 tinh c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, nh\u1eefng thay \u0111\u1ed5i v\u1ec1 qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o v\u1eadn h\u00e0nh c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng c\u0169ng ph\u1ea3n \u00e1nh s\u1ef1 thay \u0111\u1ed5i h\u00ecnh d\u1ea1ng c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. N\u1ebfu ch\u00fang ta d\u00f9ng v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o thay th\u1ebf M\u1eb7t tr\u0103ng th\u00ec c\u00f3 th\u1ec3 c\u0103n c\u1ee9 v\u00e0o s\u1ef1 v\u1eadn \u0111\u1ed9ng kh\u00f4ng theo quy t\u1eafc c\u1ee7a v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o \u0111\u1ec3 nghi\u00ean c\u00e9m h\u00ecnh d\u1ea1ng c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. V\u00ec kh\u1ed1i lu\u1ee3ng c\u1ee7a v\u1ec7 tir\u1ee9i nh\u00e2n t\u1ea1o tuong \u0111\u1ed1i nh\u1ecf, chu k\u1ef3 quay quanh Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u01b0ong \u0111\u1ed1i ng\u1eafn, thay \u0111\u1ed5i qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o c\u1ee7a v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o nhanh v\u00e0 r\u00f5 r\u00e0ng, hon n\u1eefa v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o c\u00e1ch Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i g\u1ea7n, nh\u1eefng \u0111i\u1ec1u ki\u1ec7n \u0111\u00f3 r\u00e2't c\u00f3 l\u1ee3i cho vi\u1ec7c quan tr\u1eafc Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Ch\u00ednh nh\u1edd c\u00f3 v\u1ec7 tinh nh\u00e2n t\u1ea1o m\u00e0 \u0111\u1ed9 d\u1eb9t c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ednh to\u00e1n kh\u00e1 ch\u00ednh x\u00e1c. V\u00cc SAO H\u00d4M SAU M\u1eb6T TR\u0102NG M\u1eccC \u0110\u1ec2U MU\u1ed8N H\u01a0N H\u00d4M TRU\u1edaC? Tr\u00ean \u0111\u00e2y \u0111\u00e3 n\u00f3i t\u1edbi hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng \\\"M \u1eb7t tr\u1eddi ch\u01b0a l\u1eb7n, M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111\u00e3 m\u1ecdc\\\" v\u00e0 \\\"M \u1eb7t tr\u1eddi \u0111\u00e3 m\u1ecdc, M\u1eb7t tr\u0103ng ch\u01b0a l\u1eb7n\\\", hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng \u0111\u00f3 c\u0169ng c\u00f3 ngh\u0129a l\u00e0 tr\u0103ng \u0111\u1ea7u th\u00e1ng th\u01b0\u1eddng m\u1ecdc sau khi M\u1eb7t tr\u1eddi m\u1ecdc kh\u00f4ng l\u00e2u. V\u00e0o k\u1ef3 Th\u01b0\u1ee3ng huy\u1ec1n (m\u1ed3ng 7 ho\u1eb7c m\u1ed3ng 8 \u00e2m l\u1ecbch - M\u1eb7t tr\u1eddi, Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, M\u1eb7t tr\u0103ng h\u00ecnh th\u00e0nh 1 g\u00f3c vu\u00f4ng), M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1ecdc v\u00e0o \u0111\u00fang gi\u1eefa tr\u01b0a. \u0110\u1ebfn ng\u00e0y r\u1eb1m, l\u00fac M\u1eb7t tr\u1eddi l\u1eb7n c\u0169ng l\u00e0 l\u00fac M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1ecdc. \u0110\u1ebfn k\u1ef3 H\u1ea1 huy\u1ec1n (22 ho\u1eb7c 23 \u00e2m l\u1ecbch - M\u1eb7t tr\u1eddi, Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, M\u1eb7t tr\u0103ng h\u00ecnh th\u00e0nh m\u1ed9t g\u00f3c vu\u00f4ng), M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1ecdc v\u00e0o \u0111\u00fang gi\u1eefa \u0111\u00eam. N\u1ebfu b\u1ea1n ch\u1ecbu kh\u00f3 quan s\u00e1t li\u1ec1n m\u1ea5y ng\u00e0y, b\u1ea1n s\u1ebd th\u1ea5y trung b\u00ecnh m\u1ed7i ng\u00e0y M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1ecdc ch\u1eadm h\u01a1n h\u00f4m tr\u01b0\u1edbc kho\u1ea3ng 50 ph\u00fat. T\u1ea5t c\u1ea3 c\u00e1c thi\u00ean th\u1ebf t\u1eeb M\u1eb7t tr\u1eddi \u0111\u1ebfn c\u00e1c sao ph\u00e1t s\u00e1ng v\u00e0 c\u00e1c sao kh\u00f4ng ph\u00e1t s\u00e1ng \u0111\u1ec1u m\u1ecdc t\u1eeb ph\u00eda \u0111\u00f4ng v\u00e0 l\u1eb7n \u1edf",";) I \u1ea9r ph\u00eda t\u00e2y, k\u1ec3 c\u1ea3 M\u1eb7t tr\u0103ng c\u0169ng v\u1eady, hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng \u0111\u00f3 l\u00e0 do Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u1ef1 quay quanh N\u00ea\u0169 b\u1ea1n ch\u1ecbu m\u00ecnh n\u00f3 g\u00e2y ra. kh\u00f3 quan s\u00e1t li\u00ean m\u1ea5y ng\u00e0y, Do M\u1eb7t tr\u0103ng kh\u00f4ng ng\u1eebng quay b\u1ea1n s\u1ebd th\u00e2y quanh Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, m\u1ed7i v\u00f2ng quay h\u1ebft 27,32 trung b\u00ecnh ng\u00e0y v\u00e0 h\u01b0\u1edbng quay c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng tr\u00f9ng m\u1ed7i ng\u00e0y M\u1eb7t v\u00f3i h\u01b0\u1edbng t\u1ef1 quay c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t: t\u1eeb t\u00e2y \u1eeb\u0103ng m\u1ecdc ch\u1eadm sang \u0111\u00f4ng, trung b\u00ecnh m\u1ed7i ng\u00e0y chuy\u1ec3n hcm h\u00f4m tr\u01b0\u1edbc d\u1ecbch sang \u0111\u00f4ng 13 \u0111\u1ed9, Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u0169ng ph\u1ea3i kho\u1ea3ng 50 ph\u00fat quay 13 \u0111\u1ed9 th\u00ec m\u1edbi nh\u00ecn th\u1ea5y M\u1eb7t tr\u0103ng. N\u00f3i nh\u01b0 v\u1eady c\u00f3 ngh\u0129a l\u00e0 m\u1ed7i ng\u00e0y M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1ecdc \u0111\u1ec1u mu\u1ed9n hon h\u00f4m tr\u01b0\u1edbc kho\u1ea3ng 50 ph\u00fat. C\u0169ng do g\u00f3c \u0111\u1ed9 gi\u1eefa qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng v\u00e0 \u0111\u01b0\u00f2ng ch\u00e2n tr\u00f2i c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t lu\u00f4n thay \u0111\u1ed5i n\u00ean trong th\u1ef1c t\u1ebf th\u00f2i gian M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1ecdc h\u00e0ng ng\u00e0y ch\u00eanh l\u1ec7ch kh\u00f4ng gi\u1ed1ng nhau. B\u1edfi v\u1eady tu\u1ef3 t\u1eebng noi c\u00f3 h\u00f4m M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1ecdc mu\u1ed9n hon h\u00f4m tr\u01b0\u1edbc 20 ph\u00fat, c\u00f3 h\u00f4m m\u1ecdc mu\u1ed9n hon h\u00f4m tr\u01b0\u1edbc 80 ph\u00fat. \u0110\u00f3 ch\u00ednh l\u00e0 l\u00fd do v\u00ec sao M\u1eb7t tr\u0103ng h\u00f4m nay lu\u00f4n xu\u00e2l hi\u1ec7n mu\u1ed9n hon h\u00f4m qua. V\u0169 Tr\u1ee5","M\u1ed8T NG\u00c0Y TR\u00caN M\u1eb6T TR\u1ea2NG D\u00c0I BAO L\u00c2U? N\u1ebfu b\u1ea1n l\u00ean t\u00e0u v\u0169 tr\u1ee5 \u0111i du l\u1ecbch M\u1eb7t tr\u0103ng, khi t\u00e0u h\u1ea1 c\u00e1nh xu\u1ed1ng M\u1eb7t tr\u0103ng v\u00e0o l\u00fac ch\u1eadp t\u1ed1i, th\u00ec b\u1ea1n ph\u1ea3i ch\u1edd m\u1ed9t \u0111\u00eam d\u00e0i bao l\u00e2u th\u00ec tr\u1eddi m\u1edbi s\u00e1ng \u0111\u1ec3 b\u1ea1n nh\u00ecn th\u1ea5y M\u1eb7t tr\u1eddi? Xin tr\u1ea3 l\u00f2i b\u1ea1n ngay: th\u1eddi gian ph\u1ea3i ch\u1edd \u0111\u1ee3i \u0111\u00f3 g\u1ea7n b\u1eb1ng th\u00f2i gian 15 ng\u00e0y tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. V\u1eady m\u1ed9t \\\"ng\u00e0y\\\" tr\u00ean M\u1eb7t tr\u0103ng d\u00e0i bao l\u00e2u? C\u00e1c nh\u00e0 thi\u00ean v\u0103n h\u1ecdc cho ch\u00fang ta bi\u1ebft: M\u00f4t ng\u00e0y tr\u00ean M\u1eb7t tr\u0103ng b\u1eb1ng 29,5 ng\u00e0y tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u1ef1 quay t\u1ea1o ra hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng chuy\u1ebfn ti\u1ebfp gi\u1eefa ng\u00e0y v\u00e0 \u0111\u00eam, m\u1ed9t n\u1eeda Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t h\u01b0\u1edbng v\u1ec1 M\u1eb7t tr\u00f2i l\u00e0 ban ng\u00e0y, n\u1eeda kh\u00f4ng h\u01b0\u00f3ng v\u1ec1 M\u1eb7t tr\u1eddi l\u00e0 ban \u0111\u00eam, m\u1ed7i l\u1ea7n chuy\u1ec3n ti\u1ebfp l\u00e0 m\u1ed9t ng\u00e0y tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. M\u1eb7t tr\u0103ng c\u0169ng \u0111ang t\u1ef1 quay, n\u1eeda M\u1eb7t tr\u0103ng h\u01b0\u1edbng v\u1ec1 M\u1eb7t tr\u1eddi c\u0169ng l\u00e0 ban ng\u00e0y, n\u1eeda kh\u00f4ng h\u01b0\u1edbng v\u1ec1 M\u1eb7t tr\u00f2i c\u0169ng l\u00e0 ban \u0111\u00eam. Nh\u01b0ng t\u1ed1c \u0111\u1ed9 t\u1ef1 quay c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng ch\u1eadm h\u01a1n nhi\u1ec1u so v\u1edbi Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. M\u1ed9t v\u00f2ng t\u1ef1 quay c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng c\u1ea7n kho\u1ea3ng th\u1eddi gian b\u1eb1ng 27,3 ng\u00e0y tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, v\u00ec v\u1eady m\u1ed9t \\\"ng\u00e0y\\\" tr\u00ean M\u1eb7t tr\u0103ng d\u00e0i hon nhi\u1ec1u so v\u1edbi m\u1ed9t ng\u00e0y tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. M\u1eb7t tr\u0103ng t\u1ef1 quay m\u1ed9t v\u00f2ng h\u1ebft 27,3 ng\u00e0y tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, v\u1eady t\u1ea1i sao m\u1ed9t ng\u00e0y tr\u00ean M\u1eb7t tr\u0103ng t\u01b0\u01a1ng \u0111\u01b0\u01a1ng v\u1edbi 29,5 ng\u00e0y tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t ch\u1ee9 kh\u00f4ng ph\u1ea3i 27,3 ng\u00e0y. V\u1ea5n \u0111\u1ec1 l\u00e0 \u1edf ch\u00f4 M\u1eb7t tr\u0103ng v\u1eeba t\u1ef1 quay l\u1ea1i v\u1eeba quay xung quanh Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, Trong khi \u0111\u00f3 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t l\u1ea1i quay quanh M\u1eb7t tr\u1eddi. Sau khi M\u1eb7t tr\u0103ng quay \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t v\u00f2ng, Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u0169ng \u0111i \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t \u0111o\u1ea1n trong qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o quay quanh M\u1eb7t tr\u1eddi, tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00f3 m\u1ed9t ph\u1ea7n M\u1eb7t tr\u0103ng h\u01b0\u1edbng th\u1eb3ng v\u00e0o M\u1eb7t tr\u00f2i th\u00ec l\u00fac n\u00e0y ph\u1ea3i quay th\u00eam m\u1ed9t g\u00f3c n\u1eefa m\u1edbi h\u01b0\u1edbng th\u1eb3ng v\u00e0o M\u1eb7t tr\u00f2i. Kho\u1ea3ng th\u1eddi gian \u0111\u00f3 l\u00e0 2,25 ng\u00e0y. Ta l\u1ea5y 27,3 ng\u00e0y c\u1ed9ng v\u00f3i 2,25 ng\u00e0y, k\u1ebft qu\u1ea3 \u0111\u00fang l\u00e0 29,5 ng\u00e0y.","10\u1ecbV\u1ea1nlMMJ > C\u00d3 PH\u1ea2I TR\u0102NG \u0110\u00caM TRUNG THU C\u00e2u H\u1ecfi \u2022 S\u00c1NG NH\u1ea4T KH\u00d4NG? X\u01b0a nay nhi\u00eau M\u1ed9t s\u1ed1 n\u01b0\u1edbc ch\u00e2u \u00c1 nh\u01b0 Trung Qu\u1ed1c ng\u01b0\u1eddi cho r\u1eb1ng v\u00e0 Vi\u1ec7t Nam \u0111\u1ec1u g\u1ecdi ng\u00e0y 15 th\u00e1ng 8 M\u1eb7t tr\u0103ng \u00e2m l\u1ecbch h\u00e0ng n\u0103m l\u00e0 T\u1ebft Trung thu. T\u1ebft \u0111\u00eam Trung Trung thu c\u00f3 l\u1ecbch s\u1eed hon 2000 n\u0103m v\u00e0 thu s\u00e1ng hom phong t\u1ee5c \u0103n b\u00e1nh Trung thu trong \u0111\u00eam b\u1ea5t c\u1ee9 \u0111\u1ec1m R\u1eb1m th\u00e1ng 8 c\u0169ng c\u00f3 l\u1ecbch s\u1eed \u00edt nh\u1ea5t h\u01a1n r\u1eb1m n\u00e0o trong 1000 n\u0103m. X\u01b0a nay nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi cho r\u1eb1ng n\u0103m, trong th\u01a1 M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111\u00eam Trung thu s\u00e1ng h\u01a1n b\u1ea5t v\u0103n c\u1ed5 c\u0169ng c\u1ee9 \u0111\u00eam r\u1eb1m n\u00e0o trong n\u0103m, trong th\u01a1 ghi ch\u00e9p nh\u01b0 v\u0103n c\u1ed5 c\u0169ng ghi ch\u00e9p nh\u01b0 v\u1eady. Ng\u00e0y nay v\u1eady. Ng\u00e0y nay x\u00e9t t\u1eeb g\u00f3c \u0111\u1ed9 thi\u00ean v\u0103n h\u1ecdc hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i, n\u1ebfu x\u00e9t t\u1eeb g\u00f3c \u0111\u1ed9 n\u00f3i tr\u0103ng \u0111\u00eam Trung thu s\u00e1ng h\u01a1n c\u00e1c thi\u00ean v\u0103n h\u1ecdc \u0111\u00eam r\u1eb1m kh\u00e1c trong n\u0103m l\u00e0 kh\u00f4ng \u0111\u00fang. hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i, n\u1ebfu n\u00f3i tr\u0103ng \u0111\u00eam Khi ch\u00fang ta ng\u1eafm tr\u0103ng, v\u1ecb tr\u00ed v\u00e0 Trung thu h\u01b0\u1edbng c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng v\u00e0 M\u1eb7t tr\u1eddi h\u1ea7u s\u00e1ng h\u01a1n c\u00e1c nh\u01b0 tr\u00e1i ng\u01b0\u1ee3c nhau, \u1edf Trung Qu\u1ed1c v\u00e0 \u0111\u00eam r\u1eb1m kh\u00e1c \u1edf Vi\u1ec7t Nam, v\u1ec1 m\u00f9a h\u00e8 M\u1eb7t tr\u1eddi m\u1ecdc t\u1eeb trong n\u0103m l\u00e0 ph\u00eda \u0111\u00f4ng v\u00e0 l\u1eb7n \u1edf ph\u00eda t\u00e2y, \u0111\u1ebfn n\u1eeda kh\u00f4ng \u0111\u00fang. \u0111\u00eam M\u1eb7t tr\u0103ng v\u1eabn ch\u01b0a l\u00ean cao l\u1eafm. B\u1edfi v\u1eady, v\u1ec1 m\u00f9a h\u00e8 \u00e1nh m\u1eb7t tr\u1eddi nhi\u1ec1u, \u00e1nh tr\u0103ng \u00edt; \u0111\u1ebfn m\u00f9a thu \u00e1nh tr\u0103ng nhi\u1ec1u h\u01a1n m\u00f9a h\u00e8 nh\u01b0ng \u00edt h\u01a1n m\u00f9a \u0111\u00f4ng, v\u1ec1 m\u00f9a \u0111\u00f4ng \u00e1nh M\u1eb7t tr\u1eddi \u00edt, \u00e1nh tr\u0103ng nhi\u1ec1u. M\u1eb7t tr\u0103ng quay quanh Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u1edbi qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o h\u00ecnh elip, b\u1edfi v\u1eady kho\u1ea3ng c\u00e1ch gi\u1eefa M\u1eb7t tr\u0103ng v\u00e0 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t l\u00fac g\u1ea7n l\u00fac xa, thay \u0111\u1ed5i trong kho\u1ea3ng 356.400 - 406.700 km. < @ > V\u0169 Tr\u1ee5","Nh\u01b0ng do \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi, \u0111\u01b0\u1eddng th\u1eb3ng trong kh\u00f4ng gian n\u1ed1i \u0111i\u1ec3m g\u1ea7n nh\u1ea5t v\u00e0 \u0111i\u1ec3m xa nh\u1ea5t gi\u1eefa Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 M\u1eb7t tr\u0103ng lu\u00f4n thay \u0111\u1ed5i ph\u01b0\u01a1ng h\u01b0\u1edbng, c\u1ee9 sau 8 n\u0103m 10 th\u00e1ng \u0111\u01b0\u1eddng th\u1eb3ng \u0111\u00f3 l\u1ea1i tr\u1edf v\u1ec1 v\u1ecb tr\u00ed c\u0169. M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111\u00eam Trung thu th\u01b0\u1eddng kh\u00f4ng ph\u1ea3i c\u00e1ch Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t g\u1ea7n nh\u1ea5t v\u00e0 c\u0169ng kh\u00f4ng s\u00e1ng h\u01a1n c\u00e1c \u0111\u00eam kh\u00e1c. T\u1eeb \u0111\u00eam r\u1eb1m th\u00e1ng n\u00e0y t\u1edbi \u0111\u00eam r\u1eb1m th\u00e1ng sau, th\u1eddi gian trung b\u00ecnh l\u00e0 29 ng\u00e0y 12 gi\u1edd 44 ph\u00fat. Ng\u01b0\u1eddi x\u01b0a g\u1ecdi th\u1eddi gian \u0111\u00f3 l\u00e0 \\\"th\u00e1ng s\u00f3c v\u1ecdng\\\" v\u00e0 quy \u0111\u1ecbnh \\\"s\u00f3c\\\" nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh ph\u1ea3i l\u00e0 ng\u00e0y m\u1ed3ng m\u1ed9t \u00e2m l\u1ecbch. Sau \\\"s\u00f3c\\\" kho\u1ea3ng 14 ng\u00e0y 18 gi\u1edd 22 ph\u00fat l\u00e0 \u0111\u1ebfn \\\"v\u1ecdng\\\" (ng\u00e0y r\u1eb1m). B\u1edfi v\u1eady chi khi n\u00e0o \\\"s\u00f3c\\\" x\u1ea3y ra v\u00e0o s\u00e1ng s\u1edbm ng\u00e0y m\u1ed3ng m\u1ed9t th\u00ec \\\"v\u1ecdng\\\" m\u1edbi x\u1ea3y ra v\u00e0o t\u1ed1i 15 \u00e2m l\u1ecbch. Nh\u01b0ng trong th\u1ef1c t\u1ebf, \\\"v\u1ecdng\\\" th\u01b0\u1eddng kh\u00f4ng x\u1ea3y ra v\u00e0o t\u1ed1i 15 m\u00e0 x\u1ea3y ra v\u00e0o t\u1ed1i 16 \u00e2m l\u1ecbch. \\\"Th\u00e1ng s\u00f3c v\u1ecdng\\\" d\u00e0i hay ng\u1eafn ch\u1ec9 x\u00ea d\u1ecbch trong v\u00f2ng 6 gi\u1edd \u0111\u1ed3ng h\u1ed3, v\u00ec v\u1eady c\u00f3 khi \\\"v\u1ecdng\\\" x\u1ea3y ra v\u00e0o s\u00e1ng s\u1edbm ng\u00e0y 17 \u00e2m l\u1ecbch. Th\u1ef1c t\u1ebf cho th\u1ea5y tr\u0103ng \u0111\u00eam Trung thu th\u01b0\u1eddng kh\u00f4ng tr\u00f2n v\u00e0 s\u00e1ng b\u1eb1ng tr\u0103ng \u0111\u00eam r\u1eb1m th\u00e1ng 9 \u00e2m l\u1ecbch. V\u1eady v\u00ec sao ng\u01b0\u1eddi ta c\u1ea3m th\u1ea5y tr\u0103ng Trung thu r\u1ea5t s\u00e1ng? \u0110\u00f3 ho\u00e0n to\u00e0n l\u00e0 do c\u1ea3m gi\u00e1c ch\u1ee7 quan v\u00e0 th\u00f3i quen l\u01b0u truy\u1ec1n h\u00e0ng ngh\u00ecn n\u0103m nay c\u1ee7a con ng\u01b0\u1eddi. M\u00f9a xu\u00e2n ti\u1ebft tr\u1eddi c\u00f2n h\u01a1i l\u1ea1nh, m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi ng\u1ea1i ra ngo\u00e0i tr\u1eddi ng\u1eafm sao, m\u00f9a h\u00e8 tr\u0103ng th\u1ea5p, \u00edt \u00e1nh tr\u0103ng nh\u01b0ng nhi\u1ec1u sao, bu\u1ed5i t\u1ed1i ng\u1ed3i ngo\u00e0i s\u00e2n h\u00f3ng m\u00e1t m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi th\u00edch ng\u1eafm c\u00e1c sao Ng\u01b0u Lang, Ch\u1ee9c N\u1eef v\u00e0 ng\u00f4i sao \u0111\u1ecf nh\u01b0 l\u1eeda (sao T\u00e2m T\u00fa 2) trong ch\u00f2m sao Th\u1ea7n N\u00f4ng \u1edf ph\u00eda tr\u1eddi nam. M\u00f9a \u0111\u00f4ng tuy \u00e1nh tr\u0103ng nhi\u1ec1u nh\u01b0ng ti\u1ebft tr\u1eddi gi\u00e1 l\u1ea1nh, \u00edt ng\u01b0\u1eddi th\u00edch ra ngo\u00e0i ng\u1eafm sao th\u01b0\u1edfng nguy\u1ec7t. M\u00f9a thu m\u00e1t m\u1ebb, tr\u1eddi thu cao \u00edt m\u1ea7y, ng\u1eafm tr\u0103ng tr\u1edf th\u00e0nh th\u00fa vui c\u1ee7a nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi, b\u1edfi v\u1eady m\u1ecdi ng\u01b0\u00f2d \u0111\u1ec1u c\u00f3 c\u1ea3m gi\u00e1c tr\u0103ng Trung thu s\u00e1ng nh\u1ea5t.","-|\u25a0 j-vxryC\u1ea1\u00e2unH[ \u2122\u1ecfi \u2022j V \u00ccS-AO M\u2022 .\u00c3TT*R\u1edc IC\u00d3 KH \u1ea2N \u00c3N G 0. PH\u00c1T S\u00c1NG V\u00c0 PH\u00c1T NHI\u1ec6T? R\u00f5 r\u00e0ng l\u00e0 M\u1eb7t tr\u1eddi l\u00e0 m\u1ed9t qu\u1ea3 c\u1ea7u l\u1eeda n\u00f3ng r\u1ef1c, tr\u00ean M\u1eb7t \u1eeb\u1edd\u1ec9 to\u1ea3 \u00e1nh s\u00e1ng ch\u00f3i lo\u00e0. T\u1eebng gi\u1edd t\u1eebng \u1ec9d\u00ed\u00f4ng th \u1ec3 c\u00f3 s\u1ef1 ph\u00fat M\u1eb7t tr\u1eddi \u0111\u1ec1u to\u1ea3 ra n\u0103ng l\u01b0\u1ee3ng \\\"ch\u00e1y\\\" th\u00f4ng kh\u1ed5ng l\u1ed3 ban ph\u00e1t \u00e1nh s\u00e1ng v\u00e0 nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 th\u01b0\u1eddng, cho cho Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u1ee7a ch\u00fang ta, th\u1ebf nh\u01b0ng d\u00f9 tr\u00ean M\u1eb7t n\u0103ng l\u01b0\u1ee3ng m\u00e0 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1ee7a tr\u1eddi ch\u1ec9 c\u00f3 to\u00e0n M\u1eb7t tr\u1eddi ch\u1ec9 b\u1eb1ng 1\/2,2 t\u1ec9 n\u0103ng l\u01b0\u1ee3ng ph\u00e1t kh\u00ed oxy v\u00e0 lo\u1ea1i ra c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi. \u0110 \u1ec3 gi\u00fap b\u1ea1n d\u1ec5 t\u01b0\u1edfng than \u0111\u00e1 ch\u1ea5t t\u01b0\u1ee3ng s\u1ee9c m\u1ea1nh c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi, ch\u00fang ta l\u01b0\u1ee3ng t\u1ed1t nh\u1ea5t t\u1ea1m v\u00ed m\u1ed7i m\u00e9t vu\u00f4ng tr\u00ean b\u1ec1 m\u1eb7t M\u1eb7t th\u00ec c\u0169ng ch\u1ec9 tr\u1eddi t\u01b0\u01a1ng \u0111\u01b0\u01a1ng v\u00f3i m\u1ed9t c\u1ed7 m\u00e1y c\u00f3 \u0111\u1ee7 ch\u00e1y trong \u0111\u1ed9ng c\u01a1 85.000 m\u00e3 l\u1ef1c. N\u1ebfu ta ph\u1ee7 m\u1ed9t 2.500 n\u0103m. l\u1edbp b\u0103ng d\u00e0y 12 m\u00e9t l\u00ean b\u1ec1 m\u1eb7t M\u1eb7t tr\u1eddi Trong khi \u0111\u00f3 th\u00ec ch\u1ec9 ch\u01b0a \u0111\u1ea7y m\u1ed9t ph\u00fat, r\u1eedii\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng tr\u00ean th\u1ef1c t\u1ebftu\u00f4\u00ec to\u1ea3 ra c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi s\u1ebd l\u00e0m n\u00f3ng ch\u1ea3y t\u1ea5t c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi c\u1ea3 c\u00e1c l\u00f3p v\u1ecf b\u0103ng \u0111\u00f3. \u0110i\u1ec1u r\u1ea5t l\u1ea1 l\u00f9ng l\u00e0 cao g\u1ea5p nhi\u00eau M\u1eb7t tr\u1eddi \u0111\u00e3 to\u1ea3 s\u00e1ng nh\u01b0 v\u1eady su\u1ed1t m\u1ea5y \u1ec9\u1eb5n con s\u1ed1t\u0129\u00f4n. t\u1ec9 n\u0103m r\u00f2ng. T\u1eeb l\u00e2u con ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e3 t\u1ef1 h\u1ecfi: n\u0103ng l\u01b0\u1ee3ng kh\u1ed5ng l\u1ed3 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi do \u0111\u00e2u m\u00e0 c\u00f3? R\u00f5 r\u00e0ng l\u00e0 tr\u00ean M\u1eb7t tr\u1eddi kh\u00f4ng th\u1ec3 c\u00f3 s\u1ef1 \\\"ch\u00e1y\\\" th\u00f4ng th\u01b0\u1eddng, cho d\u00f9 tr\u00ean M\u1eb7t tr\u1eddi ch\u1ec9 c\u00f3 to\u00e0n kh\u00ed oxy v\u00e0 lo\u1ea1i than \u0111\u00e1 ch\u1ea5t l\u01b0\u1ee3ng t\u1ed1t nh\u1ea5t th\u00ec c\u0169ng ch\u1ec9 \u0111\u1ee7 ch\u00e1y trong 2.500 n\u0103m. Trong khi \u0111\u00f3 tr\u00ean th\u1ef1c t\u1ebf tu\u1ed5i c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi cao g\u1ea5p nhi\u1ec1u l\u1ea7n con s\u1ed1 tr\u00ean. V\u0169 Tr\u1ee5","N\u0103m 1854, H.L.F Helmholtz, ng\u01b0\u1eddi \u0110\u1ee9c l\u1ea7n \u0111\u1ea7u ti\u00ean \u0111\u01b0a ra l\u00fd lu\u1eadn khoa h\u1ecdc v\u1ec1 n\u0103ng l\u01b0\u1ee3ng c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi, \u0111\u00e3 cho r\u1eb1ng do c\u00e1c v\u1eadt ch\u1ea5t th\u1ec3 kh\u00ed tr\u00ean M\u1eb7t tr\u00f2i kh\u00f4ng ng\u1eebng s\u00e1n sinh ra nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ecdng n\u00ean c\u0169ng kh\u00f4ng ng\u1eebng co l\u1ea1i v\u00ec to\u1ea3 h\u1ebft nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng. C\u00e1c v\u1eadt ch\u1ea5t co l\u1ea1i s\u1ebd thu v\u1ec1 trung t\u00e2m M\u1eb7t tr\u00f2i v\u00e0 l\u1ea1i s\u1ea3n sinh ra nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng khi\u1ebfn cho nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u00f2i lu\u00f4n lu\u00f4n \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1ed5 sung. Theo t\u00edr\u1eedr to\u00e1n ch\u1ec9 c\u1ea7n \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u00f2i m\u1ed7i n\u0103m co l\u1ea1i 100 m\u00e9t, nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng s\u1ea3n sinh ra trong qu\u00e1 tr\u00ecnh co l\u1ea1i \u0111\u00f3 \u0111\u1ee7 \u0111\u1ec3 b\u1ed5 sung cho s\u1ed1 nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng \u0111\u00e3 hao ph\u00ed. Nh\u01b0ng \u0111\u00e1ng ti\u1ebfc l\u00e0, cho d\u00f9 \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh ban \u0111\u1ea7u c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u00f2i t\u01b0ong \u0111\u01b0ong v\u1edbi \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o c\u1ee7a m\u1ed9t h\u00e0nh tinh xa nh\u1ea5t v\u00e0 \u0111\u00e3 co l\u1ea1i nh\u01b0 ng\u00e0y nay, th\u00ec nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng s\u1ea3n sinh ra trong qu\u00e1 tr\u00ecnh \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh M\u1eb7t tr\u00f2i co l\u1ea1i c\u0169ng ch\u1ec9 \u0111\u1ee7 duy tr\u00ec cho M\u1eb7t tr\u00f2i t\u1ed3n t\u1ea1i kho\u1ea3ng 20 tri\u1ec7u n\u0103m. L\u00c0M SAO \u0110O \u0110\u01af\u1ee2C NHI\u1ec6T \u0110\u1ed8 TR\u00caN M\u1eb6T TR\u1edcI? Q. Tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e2y \u00edt l\u00e2u, nh\u00e0 thi\u00ean v\u0103n ng\u01b0\u1eddi Nga - gi\u00e1o s\u01b0 Tseasky \u0111\u00e3 l\u00e0m m\u1ed9t th\u00ed nghi\u1ec7m r\u1ea5t l\u00fd th\u00fa. \u00f4 n g l\u1ea5y m\u1ed9t t\u1ea5m k\u00ednh l\u00f5m \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh 1 m\u00e9t chi\u1ebfu l\u00ean M\u1eb7t tr\u00f2i v\u00e0 thu \u0111\u01b0\u1ee3c \u1ea3nh c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi ch\u1ec9 nh\u1ecf b\u1eb1ng \u0111\u1ed3ng xu \u1edfti\u00eau \u0111i\u1ec3m ph\u00eda d\u01b0\u1edbi t\u1ea5m k\u00ednh l\u00f5m \u0111\u00f3. Sau \u0111\u00f3 \u00f4ng l\u00e2y m\u1ed9t mi\u1ebfng kim lo\u1ea1i \u0111\u1eb7t v\u00e0o ti\u00eau \u0111i\u1ec3m c\u1ee7a t\u1ea5m k\u00ednh l\u00f5m, m\u1ea3nh kim lo\u1ea1i b\u1ecb cong l\u1ea1i r\u1ea5t nhanh r\u1ed3i n\u00f3ng ch\u1ea3y th\u00e0nh n\u01b0\u1edbc, \u00f4 n g ph\u00e1t hi\u1ec7n ra nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 \u1edf t\u1ea5m k\u00ednh l\u00f5m v\u00e0o kho\u1ea3ng 3.500 \u0111\u1ed9, Tseasky k\u1ebft lu\u1eadn r\u1eb1ng nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 tr\u00ean M\u1eb7t tr\u1eddi d\u1ee9t kho\u00e1t kh\u00f4ng th\u1ea5p h\u01a1n 3.500 \u0111\u1ed9 c. Th\u00ed nghi\u1ec7m c\u1ee7a Tseasky b\u01b0\u1edbc \u0111\u1ea7u gi\u00fap cho ch\u00fang ta kh\u00e1m ph\u00e1 b\u00ed m\u1eadt nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi, \u0111\u1ed3ng th\u1eddi c\u0169ng","ts l\u00e0 m\u1ed9t g\u1ee3i \u00fd h\u1eefu \u00edch cho m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi bi\u1ebft r\u1eb1ng c\u00f3 th\u1ec3 \u0111o nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u00f2i b\u1eb1ng K\u00ea\u00ed qu\u1ea3 \u0111o \u0111\u01b0\u1ee3c ch\u00ednh nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 b\u1ee9c x\u1ea1 c\u1ee7a n\u00f3. cho th\u1ea5y: trung b\u00ecnh m\u1ed7i ph\u00fat, M\u1eb7t tr\u00f2i kh\u00f4ng ng\u1eebng ph\u00e1t ra kh\u00f4ng m\u1ed9t m\u00e9t vu\u00f4ng gian xung quanh n\u00f3 \u00e1nh s\u00e1ng v\u00e0 nhi\u1ec7t kh\u00f4ng kh\u00ed \u1edf l\u01b0\u1ee3ng kh\u1ed5ng l\u1ed3. Nh\u01b0ng cho \u0111\u1ebfn \u0111\u1ea7u th\u1ebf m\u00e9p ngo\u00e0i kh\u00ed k\u1ef7 19 con ng\u01b0\u1eddi v\u1eabn ch\u01b0a bi\u1ebft r\u00f5 \u0111\u01b0\u1ee3c quy\u1ec3n c\u1ee7a M\u1eb7t nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng M\u1eb7t tr\u00f2i ph\u00e1t ra bao nhi\u00eau. tr\u1eddi nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c Trong nh\u1eefng n\u0103m 30 c\u1ee7a th\u1ebf k\u1ef7 19, c\u00e1c nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng nh\u00e0 khoa h\u1ecdc m\u00f3i ti\u1ebfn h\u00e0nh \u0111o \u0111\u1ea1c l\u1ea7n 1.95 calo t\u1eeb \u0111\u1ea7u ti\u00ean. K\u1ebft qu\u1ea3 \u0111o \u0111\u01b0\u1ee3c cho th\u1ea5y: trung M\u1eb7t \u1eeb\u1eddi to\u1ea3 ra. b\u00ecnh m\u1ed7i ph\u00fat, m\u1ed9t m\u00e9t vu\u00f4ng kh\u00f4ng kh\u00ed \u0110cm v\u1ecb nhi\u1ec7t \u1edf m\u00e9p ngo\u00e0i kh\u00ed quy\u1ec3n c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi nh\u1eadn l\u01b0\u1ee3ng n\u00e0y \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u01b0\u1ee3c nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng 1.95 calo t\u1eeb M\u1eb7t tr\u00f2i to\u1ea3 c\u00e1c nh\u00e0 khoa ra. \u0110\u01a1n v\u1ecb nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng n\u00e0y \u0111\u01b0\u1ee3c c\u00e1c nh\u00e0 h\u1ecdc g\u1ecdi l\u00e0 \\\"s\u00f4'\u0111o khoa h\u1ecdc g\u1ecdi l\u00e0 \\\"s\u1ed1 \u0111o th\u00f4ng th\u01b0\u1eddng c\u1ee7a th\u00f4ng th\u01b0\u1eddng M\u1eb7t tr\u1eddi\\\". c\u1ee7a M\u1eb7t \u1eeb\u1eddi\\\". Nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng m\u00e0 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c V\u0169 Tr\u1ee5 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi ch\u1ec9 l\u00e0 m\u1ed9t ph\u1ea7n r\u1ea5t nh\u1ecf b\u00e9 trong t\u1ed5ng l\u01b0\u1ee3ng b\u1ee9c x\u1ea1 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u00f2i. Trong m\u1ed9t ph\u00fat, M\u1eb7t tr\u1eddi to\u1ea3 ra kh\u00f4ng gian xung quanh n\u00f3 l\u01b0\u1ee3ng nhi\u1ec7t b\u1ee9c x\u1ea1 kho\u1ea3ng 38 X 1024 o\u00e1t. N\u1ebfu ta chia con s\u1ed1 \u0111\u00f3 cho t\u1ed5ng di\u1ec7n t\u00edch b\u1ec1 m\u1eb7t M\u1eb7t tr\u1eddi to\u1ea3 ra m\u1ed9t nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng b\u1ee9c x\u1ea1 kho\u1ea3ng 6.000 o\u00e1t. N\u1ebfu ch\u1ec9 bi\u1ebft l\u01b0\u1ee3ng b\u1ee9c x\u1ea1 tr\u00ean b\u1ec1 m\u1eb7t c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi, ch\u00fang ta ch\u01b0a th\u1ec3 x\u00e1c \u0111\u1ecbnh \u0111\u01b0\u1ee3c nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi m\u00e0 c\u1ea7n ph\u1ea3i bi\u1ebft m\u1ed1i li\u00ean quan gi\u1eefa t\u1ed5ng l\u01b0\u1ee3ng b\u1ee9c x\u1ea1 v\u00e0 nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi. T\u1eeb gi\u1eefa th\u1ebf k\u1ef7 19 v\u1ec1 tr\u01b0\u1edbc con ng\u01b0\u1eddi v\u1eabn ch\u01b0a bi\u1ebft","m\u1ed1i li\u00ean quan \u0111\u00f3 n\u00ean d\u1ef1 \u0111o\u00e1n nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi ch\u01b0a ch\u00ednh x\u00e1c, c\u00f3 ng\u01b0\u1eddi n\u00f3i r\u1eb1ng nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi l\u00e0, 1.500 c,\u0111\u1ed9 c\u00f3 ng\u01b0\u1eddi d\u1ef1 \u0111o\u00e1n M\u1eb7t tr\u00f2i n\u00f3ng t\u1edbi 500 tri\u1ec7u \u0111\u1ebfn 1 t\u1ec9 \u0111\u1ed9c. N\u0103m 1897, nh\u00e0 v\u1eadt l\u00fd ng\u01b0\u1eddi \u00e1o J.M.Stephan n\u00eau \u00fd ki\u1ebfn: b\u1ee9c x\u1ea1 c\u1ee7a m\u1ed9t v\u1eadt th\u1ec3 b\u1eb1ng lu\u1ef9 th\u1eeba b\u1eadc 4 nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a v\u1eadt th\u1ec3 \u0111\u00f3. Nh\u01b0 v\u1eady, c\u0103n c\u1ee9 v\u00e0o m\u1ed1i li\u00ean quan gi\u1eefa b\u1ee9c x\u1ea1 v\u00e0 nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a v\u1eadt th\u1ec3 do Stephan ph\u00e1t hi\u1ec7n ra th\u00ec c\u00f3 th\u1ec3 c.\u01b0\u1edbc \u0111o\u00e1n nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 b\u1ec1 m\u1eb7t c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi kho\u1ea3ng 6.000 \u0111\u1ed9 Ngo\u00e0i ra c\u0169ng c\u00f3 th\u1ec3 c\u0103n c\u1ee9 v\u00e0o m\u00e0u s\u1eafc c\u1ee7a v\u1eadt th\u1ec3 \u0111\u1ec3 \u01b0\u00f3c \u0111o\u00e1n nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a v\u1eadt \u0111\u00f3. Ch\u00fang ta \u0111\u00e3 bi\u1ebft khi \u0111\u01b0a m\u1ed9t mi\u1ebfng kim lo\u1ea1i v\u00e0o l\u00f2 nung, nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 t\u0103ng d\u1ea7n khi\u1ebfn m\u00e0u s\u1eafc c\u1ee7a mi\u1ebfng kim lo\u1ea1i \u0111\u00f3 lu\u00f4n thay \u0111\u1ed5i: \u0110\u1ea7u ti\u00ean l\u00e0 m\u00e0u \u0111\u1ecf s\u1eabm, sau \u0111\u00f3 chuy\u1ec3n sang m\u00e0u \u0111\u1ecf r\u1ef1c r\u1ed3i m\u00e0u v\u00e0ng da cam... B\u1edfi v\u1eady khi m\u1ed9t v\u1eadt b\u1ecb nung n\u00f3ng, m\u1ed7i lo\u1ea1i m\u00e0u s\u1eafc c\u1ee7a v\u1eadt \u0111\u00f3 \u0111\u1ec1u t\u01b0\u01a1ng \u1ee9ng v\u1edbi m\u1ed9t nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 nh\u1ea5t c,\u0111\u1ecbnh: v\u00ed d\u1ee5 m\u00e0u \u0111\u1ecf s\u1eabm = 600 \u0111\u1ed9 m\u00e0u \u0111\u1ecf t\u01b0\u01a1i = 1.000 \u0111\u1ed9 c, m\u00e0u hoa h\u1ed3ng = 1.500 \u0111\u1ed9 c, m\u00e0u v\u00e0ng cam = 3.000 \u0111\u1ed9 c, m\u00e0u v\u00e0ng c\u1ecf \u00faa = 5.000 \u0111\u1ed9 c, m\u00e0u v\u00e0ng tr\u1eafng = 6.000 \u0111\u1ed9 c, m\u00e0u tr\u1eafng = 12.000 \u0111\u1ed9 c -15.000 \u0111\u1ed9 c, m\u00e0u xanh lam = tr\u00ean 25.000 \u0111\u1ed9 c. Ng\u00e0y th\u01b0\u1eddng ta nh\u00ecn th\u1ea5y M\u1eb7t tr\u1eddi m\u00e0u v\u00e0ng kim (m\u00e0u kim lo\u1ea1i v\u00e0ng), ta tr\u1eeb hao m\u00e0u c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u00f2i \u0111\u00e3 b\u1ecb t\u1ea7ng kh\u00ed quy\u1ec3n c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t h\u1ea5p th\u1ee5 v\u00e0 v\u1edbi m\u00e0u s\u1eafc \u0111\u00f3 nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi v\u00e0o kho\u1ea3ng 6.000\u0111\u1ed9 c. C\u00e2n n\u00f3i th\u00eam l\u00e0, nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi m\u00e0 ch\u00fang ta th\u01b0\u1eddng n\u00f3i t\u1edbi ch\u1ec9 l\u00e0 nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 b\u1ec1 m\u1eb7t M\u1eb7t tr\u1eddi - t\u1ea7ng \u00e1nh s\u00e1ng tr\u1eafng. \u00c1nh s\u00e1ng v\u00e0 nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi m\u00e0 con ng\u01b0\u1eddi quan tr\u1eafc \u0111\u01b0\u1ee3c c\u0169ng l\u00e0 ph\u00e1t ra \u1edf t\u1ea7ng ngo\u00e0i n\u00e0y. Nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 \u1edf trung t\u00e2m M\u1eb7t tr\u00f2i c\u00f2n cao h\u01a1n n\u1eefa. Theo t\u00ednh c.to\u00e1n, nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 \u1edf trung t\u00e2m M\u1eb7t tr\u00f2i kho\u1ea3ng 15 tri\u1ec7u \u0111\u1ed9","\u1ecbV\u1ea1n[E!M3 ^ M\u1ed8T N\u0102M X\u1ea2Y RA BAO NHI\u00caU L\u1ea6N 1 0 C\u00e2u H\u1ecfi \u2022 NH\u1eacT T H \u1ef1C V\u00c0 NGUY\u1ec6T TH\u1ef1C? Th\u00f4ng th\u01b0\u1eddng, Trong m\u1ed9t n\u0103m s\u1ebd xu\u1ea5t hi\u1ec7n bao nhi\u00eau trong m\u1ed9t n\u0103m l\u1ea7n nh\u1eadt th\u1ef1c v\u00e0 nguy\u1ec7t th\u1ef1c? Hi\u1ec7n nay x\u1ea3y ra \u00edt nh\u1ea5t 2 ch\u01b0a ai c\u00f3 th\u1ec3 tr\u1ea3 l\u1eddi th\u1eadt ch\u00ednh x\u00e1c con \u0129\u00e3n nh\u1eadt th\u1ef1c, s\u1ed1 tr\u00ean v\u00ec M\u1eb7t tr\u0103ng v\u00e0 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u1eadn \u0111\u1ed9ng c\u0169ng c\u00f3 n\u0103m r\u1ea5t ph\u1ee9c t\u1ea1p. x\u1ea3y ra 3 \u1eefn, nhi\u00eau nh\u1ea5t l\u00e0 5 Th\u00f4ng th\u01b0\u1eddng, trong m\u1ed9t n\u0103m x\u1ea3y ra t\u00e3n nh\u01b0ng r\u1ea5t \u00edt nh\u1ea5t 2 l\u1ea7n nh\u1eadt th\u1ef1c, c\u0169ng c\u00f3 n\u0103m x\u1ea3y hi\u1ebfm c\u00f3 nh\u1eefng ra 3 l\u1ea7n, nhi\u1ec1u nh\u1ea5t l\u00e0 5 l\u1ea7n nh\u01b0ng r\u1ea5t n\u0103m nh\u01b0 v\u1eady. hi\u1ebfm c\u00f3 nh\u1eefng n\u0103m nh\u01b0 v\u1eady. Nguy\u1ec7t Nguy\u1ec7t th\u1ef1c th\u1ef1c m\u1ed7i n\u0103m x\u1ea3y ra kho\u1ea3ng 1 - 2 l\u1ea7n. m\u1ed7i n\u0103m x\u1ea3y N\u1ebfu l\u1ea7n nguy\u1ec7t th\u1ef1c th\u1ee9 nh\u1ea5t x\u1ea3y ra v\u00e0o ra kho\u1ea3ng \u0111\u1ea7u th\u00e1ng m\u1ed9t th\u00ec trong n\u0103m \u0111\u00f3 c\u00f3 th\u00ea 1 - 2 \u0129\u00e3n. x\u1ea3y ra 3 l\u1ea7n nguy\u1ec7t th\u1ef1c. Kh\u00f4ng c\u00f3 n\u0103m n\u00e0o kh\u00f4ng x\u1ea3y ra nh\u1eadt th\u1ef1c, nh\u01b0ng c\u0169ng c\u00f3 n\u0103m kh\u00f4ng x\u1ea3y ra nguy\u1ec7t th\u1ef1c, trong v\u00f2ng kho\u1ea3ng 5 n\u0103m s\u1ebd c\u00f3 m\u1ed9t n\u0103m kh\u00f4ng x\u1ea3y ra nguy\u1ec7t th\u1ef1c. C\u0169ng c\u00f3 n\u0103m x\u1ea3y ra nhi\u1ec1u nh\u1ea5t l\u00e0 7 l\u1ea7n nh\u1eadt th\u1ef1c v\u00e0 nguy\u1ec7t th\u1ef1c, t\u1ee9c l\u00e0 5 l\u1ea7n nh\u1eadt th\u1ef1c v\u00e0 2 l\u1ea7n nguy\u1ec7t th\u1ef1c ho\u1eb7c 4 l\u1ea7n nh\u1eadt th\u1ef1c v\u00e0 3 l\u1ea7n nguy\u1ec7t th\u1ef1c. H\u00e0ng n\u0103m x\u1ea3y ra 3 - 4 l\u1ea7n nh\u1eadt th\u1ef1c v\u00e0 nguy\u1ec7t th\u1ef1c. Xem ra nh\u1eadt th\u1ef1c x\u1ea3y ra nhi\u1ec1u h\u01a1n nguy\u1ec7t th\u1ef1c, v\u1eady t\u1ea1i sao ch\u00fang ta th\u01b0\u1eddng c\u00f3 nhi\u1ec1u d\u1ecbp nh\u00ecn th\u1ea5y nguy\u1ec7t th\u1ef1c h\u01a1n nh\u1eadt th\u1ef1c? Tr\u00ean ph\u1ea1m vi to\u00e0n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t h\u00e0ng n\u0103m x\u1ea3y ra nh\u1eadt th\u1ef1c nhi\u1ec1u h\u01a1n nguy\u1ec7t th\u1ef1c. \u1eba l\u1ef7 V\u0169 Tr\u1ee5","nh\u01b0ng \u1edf c\u00e1c mi\u1ec1n tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t s\u1ebd c\u00f3 nhi\u1ec1u d\u1ecbp nh\u00ecn th\u1ea5y nguy\u1ec7t th\u1ef1c h\u01a1n nh\u1eadt th\u1ef1c. L\u00fd do l\u00e0, m\u1ed7i l\u1ea7n x\u1ea3y ra nguy\u1ec7t th\u1ef1c, nh\u00e2n lo\u1ea1i tr\u00ean m\u1ed9t n\u1eeda Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t \u0111\u1ec1u nh\u00ecn th\u1ea5y; trong khi \u0111\u00f3 m\u1ed7i l\u1ea7n x\u1ea3y ra nh\u1eadt th\u1ef1c, chi c\u00f3 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi trong b\u00f3ng t\u1ed1i r\u00e2't h\u1eb9p c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng m\u1edbi nh\u00ecn th\u1ea5y nh\u1eadt th\u1ef1c. V\u00ed d\u1ee5 nh\u01b0 h\u1ed3i 16 gi\u1edd 20 ph\u00fat ng\u00e0y 6\/9\/1979 x\u1ea3y ra nguy\u1ec7t th\u1ef1c to\u00e0n ph\u1ea7n, nh\u00e2n d\u00e2n v\u00f9ng ch\u00e2u \u00c1, ch\u00e2u \u00c2u, ch\u00e2u Phi \u0111\u1ec1u nh\u00ecn th\u1ea5y; nh\u01b0ng ng\u00e0y 26\/2\/1979 x\u1ea3y ra nh\u1eadt th\u1ef1c to\u00e0n ph\u1ea7n thi ch\u1ec9 c\u00f3 m\u1ed9t s\u1ed1 v\u00f9ng \u1edf Li\u00ean X\u00f4 (c\u0169) nh\u00ecn th\u00e2y nh\u1eadt th\u1ef1c to\u00e0n ph\u1ea7n, c\u00e1c n\u01a1i kh\u00e1c nh\u01b0 ph\u00eda \u0111\u00f4ng Th\u00e1i B\u00ecnh D\u01b0\u01a1ng, ph\u00eda b\u1eafc \u0110\u1ea1i T\u00e2y D\u01b0\u01a1ng, c\u1ef1c T\u00e2y ch\u00e2u \u00c2u... ch\u1ec9 nh\u00ecn th\u1ea5y r\u1eedi\u1eadt th\u1ef1c m\u1ed9t ph\u00e2n, \u1edf Trung Qu\u1ed1c kh\u00f4ng nh\u00ecn th\u1ea5y g\u00ec. Tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t r\u1ea5t hi\u1ebfm khi ch\u1ee9ng ki\u1ebfn nh\u1eadt th\u1ef1c to\u00e0n ph\u1ea7n, \u1edf m\u1ed9t s\u1ed1 mi\u1ec1n tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t trung b\u00ecnh kho\u1ea3ng 200 - 300 n\u0103m m\u1edbi nh\u00ecn th\u1ea5y m\u1ed9t l\u1ea7n nh\u1eadt th\u1ef1c to\u00e0n ph\u1ea7n. V\u00ec SAO KHI X\u1ea2Y RA NGUY\u1ec6T TH \u1ef1C TO\u00c0N PH\u1ea4N, M\u1eb6T TR\u0102NG L\u1ea0I c\u00f3 M\u00c0U \u0110 \u1ecf S\u1ea2M? N\u1ebfu b\u1ea1n \u0111\u00e3 ch\u1ee9ng ki\u1ebfn nguy\u1ec7t th\u1ef1c to\u00e0n ph\u1ea7n, b\u1ea1n s\u1ebd th\u1ea5y khi x\u1ea3y ra nguy\u1ec7t th\u1ef1c to\u00e0n ph\u1ea7n t\u1ee9c l\u00e0 M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111i v\u00e0o b\u00f3ng t\u1ed1i c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, l\u00fac \u0111\u00f3 M\u1eb7t tr\u0103ng kh\u00f4ng ho\u00e0n to\u00e0n t\u1ed1i h\u1eb3n m\u00e0 ch\u00fang ta v\u1eabn nh\u00ecn th\u1ea5y M\u1eb7t tr\u0103ng nh\u01b0ng n\u00f3 chuy\u1ec3n sang m\u00e0u \u0111\u1ecf s\u1eabm, n\u00f3i ch\u00ednh x\u00e1c h\u01a1n l\u00e0 m\u00e0u kim lo\u1ea1i \u0111\u1ed3ng. N\u1ebfu l\u00fac \u0111\u00f3 ta quan s\u00e1t M\u1eb7t tr\u0103ng b\u1eb1ng k\u00ednh vi\u1ec5n v\u1ecdng thi\u00ean v\u0103n, ta s\u1ebd th\u1ea5y tr\u00ean M\u1eb7t tr\u0103ng c\u00f3 n\u00fai v\u00e0 \\\"bi\u1ec3n\\\" l\u00fac \u1ea9n l\u00fac hi\u1ec7n. V\u1eady v\u00ec sao khi x\u1ea3y ra nguy\u1ec7t th\u1ef1c to\u00e0n ph\u1ea7n, M\u1eb7t tr\u0103ng l\u1ea1i c\u00f3 m\u00e0u \u0111\u1ecf s\u1eabm?","Th\u1ef1c ra \u00e1nh Ch\u00fang ta \u0111\u1ec1u bi\u1ebft khi x\u1ea3y ra nguy\u1ec7t M\u1eb7t tr\u1eddi gom th\u1ef1c to\u00e0n ph\u1ea7n M\u1eb7t tr\u0103ng n\u1eb1m trong c\u00f3 7 m\u00e0u: \u0111\u1ecf, b\u00f3ng t\u1ed1i c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t nh\u01b0ng b\u1ea3n th\u00e2n \u0111a cam, v\u00e0ng, M\u1eb7t tr\u0103ng kh\u00f4ng to\u1ea3 s\u00e1ng, v\u1eady \u00e1nh xanh l\u1ee5c, xanh s\u00e1ng m\u00e0u \u0111\u1ecf s\u1eabm tr\u00ean M\u1eb7t tr\u0103ng do \u0111\u00e2u lam, ch\u00e0m, t\u00edm. m\u00e0 c\u00f3? Khi \u00e1nh M\u1eb7t tr\u1eddi xuy\u00ean qua Th\u1ef1c ra \u00e1nh s\u00e1ng m\u00e0u \u0111\u1ecf s\u1eabm \u0111\u00f3 v\u1eabn tang kh\u00ed quy\u1ec3n ch\u00ednh l\u00e0 \u00e1nh s\u00e1ng M\u1eb7t tr\u1eddi chi\u1ebfu x\u1ea1 v\u00e0o v\u00e0 chi\u00eau v\u00e0o M\u1eb7t tr\u0103ng. v\u00f9ng b\u00f3ng t\u00f4\u0129 c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, n\u00f3 C\u00e1c b\u1ea1n h\u00e3y th\u1eed l\u00e0m th\u00ed nghi\u1ec7m nh\u01b0 b\u1ecb c\u00e1c ph\u00e2n t\u1eed sau: b\u1ea1n l\u1ea5y m\u1ed9t chi\u1ebfc \u0111\u0169a hay m\u1ed9t c\u00e2y r\u1ea5t nh\u1ecf \u1eebong b\u00fat c\u1eafm nghi\u00eang v\u00e0o c\u1ed1c thu\u1ef7 tinh \u0111\u1ef1ng tang kh\u00ed quy\u1ec3n \u0111\u1ea7y n\u01b0\u1edbc, b\u1ea1n s\u1ebd th\u1ea5y ph\u1ea7n chi\u1ebfc \u0111\u0169a c\u1ee7a Tr\u1ea3i \u0111\u1ea5t t\u00e1n ho\u1eb7c chi\u1ebfc b\u00fat ng\u1eadp trong n\u01b0\u1edbc so v\u1edbi x\u1ea1 v\u00e0 h\u1ea5p th\u1ee5. ph\u1ea7n kh\u00f4ng ng\u1eadp trong n\u01b0\u1edbc kh\u00f4ng th\u1eb3ng h\u00e0ng m\u00e0 h\u00ecnh nh\u01b0 b\u1ecb \\\"g\u00e3y\\\". V\u0169 Tr\u1ee5 L\u00fd do l\u00e0 \u00e1nh s\u00e1ng lu\u00f4n \u0111i \u0111\u01b0\u1eddng th\u1eb3ng trong m\u1ed9t m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng c\u00f3 m\u1eadt \u0111\u1ed9 \u0111\u1ed3ng nh\u1ea5t v\u00e0 \u0111i v\u1edbi t\u1ed1c \u0111\u1ed9 kh\u00f4ng thay \u0111\u1ed5i, nh\u01b0ng khi \u0111i v\u00e0o m\u1ed9t m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng c\u00f3 m\u1eadt \u0111\u1ed9 kh\u00e1c v\u1edbi m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng c\u0169, \u00e1nh s\u00e1ng s\u1ebd thay \u0111\u1ed5i t\u1ed1c \u0111\u1ed9 v\u00e0 s\u1ebd \u0111i xi\u00ean theo h\u01b0\u1edbng kh\u00e1c. Hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng n\u00e0y g\u1ecdi l\u00e0 \\\"kh\u00fac x\u1ea1\\\". Xung quanh Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u00f3 m\u1ed9t l\u00f3p kh\u00ed quy\u1ec3n m\u1ecfng v\u00e0 trong su\u1ed1t, khi \u00e1nh M\u1eb7t tr\u1eddi chi\u1ebfu xi\u00ean s\u00e1t m\u1eb7t Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, tr\u01b0\u1edbc ti\u00ean n\u00f3 s\u1ebd t\u1eeb kh\u00f4ng gian xuy\u00ean xu\u1ed1ng t\u1ea7ng kh\u00ed quy\u1ec3n c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t sau \u0111\u00f3 ti\u1ebfp t\u1ee5c \u0111i v\u00e0o kh\u00f4ng gian, nh\u01b0 v\u1eady s\u1ebd sir\u1eedr ra 2 l\u1ea7n kh\u00fac x\u1ea1 v\u00e0 k\u1ebft qu\u1ea3 c\u0169ng gi\u1ed1ng nh\u01b0 \u00e1nh s\u00e1ng chi\u1ebfu qua th\u1ea5u k\u00ednh l\u1ed3i s\u1ebd b\u1ecb kh\u00fac x\u1ea1 cong v\u1ec1 ph\u00eda t\u00e2m th\u1ea5u k\u00ednh, \u00e1nh M\u1eb7t tr\u00f2i","s\u1ebd b\u1ecb kh\u00fac x\u1ea1 v\u1ec1 ph\u00eda t\u00e2m Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 h\u1eaft v\u00e0o M\u1eb7t tr\u0103ng. Ban ng\u00e0y ch\u00fang ta th\u1ea5y \u00e1nh M\u1eb7t tr\u1eddi m\u00e0u s\u00e1ng tr\u1eafng nhung t\u1ea1i sao \u00e1nh M\u1eb7t tr\u00f2i chi\u1ebfu l\u00ean M\u1eb7t tr\u0103ng khi x\u1ea3y ra nguy\u1ec7t th\u1ef1c l\u1ea1i c\u00f3 m\u00e0u \u0111\u1ecf s\u1eabm? Th\u1ef1c ra \u00e1nh M\u1eb7t tr\u1eddi g\u1ed3m c\u00f3 7 m\u00e0u: \u0111\u1ecf, da cam, v\u00e0ng, xar\u1eedi l\u1ee5c, xanh lam, ch\u00e0m, t\u00edm. Khi \u00e1nh M\u1eb7t tr\u1eddi xuy\u00ean qua t\u1ea7ng kh\u00ed quy\u1ec3n v\u00e0 chi\u1ebfu v\u00e0o v\u00f9ng b\u00f3ng t\u1ed1i c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, n\u00f3 b\u1ecb c\u00e1c ph\u00e2n t\u1eed r\u1ea5t nh\u1ecf trong t\u1ea7ng kh\u00ed quy\u1ec3n c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u00e1n x\u1ea1 v\u00e0 h\u1ea5p th\u1ee5. Nh\u1eefng m\u00e0u c\u00f3 b\u01b0\u1edbc s\u00f3ng quang h\u1ecdc t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i ng\u1eafn nh\u01b0 m\u00e0u v\u00e0ng, xanh l\u1ee5c, xanh lam, ch\u00e0m, t\u00edm b\u1ecb t\u00e1n x\u1ea1 v\u00e0 h\u1ea5p th\u1ee5 kh\u00e1 m\u1ea1nh, ri\u00eang m\u00e0u \u0111\u1ecf v\u00e0 m\u00e0u da cam c\u00f3 b\u01b0\u1edbc s\u00f3ng quang h\u1ecdc t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i d\u00e0i n\u00ean \u00edt b\u1ecb t\u00e1n x\u1ea1 v\u00e0 h\u1ea5p th\u1ee5 \u0111\u00e3 xuy\u00ean qua \u0111\u01b0\u1ee3c t\u1ea7ng kh\u00ed quy\u1ec3n chi\u1ebfu t\u1edbi M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111ang ch\u00ecm trong b\u00f3ng t\u1ed1i c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. B\u1edfi v\u1eady ta nh\u00ecn M\u1eb7t tr\u0103ng khi nguy\u1ec7t th\u1ef1c to\u00e0n ph\u1ea7n s\u1ebd th\u1ea5y n\u00f3 c\u00f3 m\u00e0u \u0111\u1ecf s\u1eabm. K\u00e2u nh\u01b0 m\u1ed7i l\u1ea7n x\u1ea3y ra nguy\u1ec7t th\u1ef1c to\u00e0n ph\u1ea7n, M\u1eb7t tr\u0103ng \u0111\u1ec1u c\u00f3 m\u00e0u \u0111\u1ecf s\u1eabm, nh\u01b0ng m\u00e0u \u0111\u1ecf s\u1eabm \u0111\u00f3 l\u00fac s\u00e1ng l\u00fac m\u1edd, nguy\u00ean nh\u00e2n ch\u1ee7 y\u1ebfu l\u00e0 do t\u00e1c \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a kh\u00ed h\u1eadu \u1edf nh\u1eefng v\u00f9ng b\u1ec1 m\u1eb7t Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u00f3 \u00e1nh s\u00e1ng M\u1eb7t tr\u1eddi \u0111i qua. N\u1ebfu l\u00fac \u0111\u00f3 kh\u00ed h\u1eadu \u1edf v\u00f9ng \u0111\u00f3 t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i t\u1ed1t, \u00e1nh s\u00e1ng M\u1eb7t tr\u1eddi sau khi b\u1ecb kh\u00fac x\u1ea1 s\u1ebd chi\u1ebfu t\u00f3i M\u1eb7t tr\u0103ng nhi\u1ec1u h\u01a1n v\u00e0 M\u1eb7t tr\u0103ng s\u1ebd c\u00f3 m\u00e0u \u0111\u1ecf t\u01b0\u01a1i h\u01a1n. N\u1ebfu kh\u00ed h\u1eadu \u1edf nh\u1eefng v\u00f9ng \u0111\u00f3 x\u1ea5u s\u1ebd c\u1ea3n tr\u1edf nhi\u1ec1u \u00e1nh s\u00e1ng M\u1eb7t tr\u1eddi kh\u00fac x\u1ea1 l\u00ean M\u1eb7t tr\u0103ng v\u00e0 M\u1eb7t tr\u0103ng s\u1ebd c\u00f3 m\u00e0u \u0111\u1ecf t\u1ed1i l\u1edbn, th\u1eadm ch\u00ed c\u00f3 l\u00fac ta kh\u00f4ng nh\u00ecn th\u1ea5y M\u1eb7t tr\u0103ng n\u1eefa. V\u00ed d\u1ee5 nh\u01b0 nguy\u1ec7t th\u1ef1c x\u1ea3y ra to\u00e0n ph\u1ea7n v\u00e0o th\u00e1ng 12 n\u0103m 1963, M\u1eb7t tr\u0103ng ch\u00ecm khu\u1ea5t h\u1eb3n. Hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng n\u00e0y \u0111\u00e3 x\u1ea3y ra 10 l\u1ea7n trong v\u00f2ng m\u1ea5y tr\u0103m n\u0103m nay.","iV\u1ea1nB&S > TR\u00caN C\u00c1C H\u00c0NH TINH KH\u00c1C TRONG 1 0 C\u1ea7u H\u1ecfi * H\u1ec6 M\u1eb6T TR\u1edcI C\u00d3 SINH V\u1eacT KH\u00d4NG? Sao H\u1ecfa c\u0169ng Trong h\u1ec7 M\u1eb7t tr\u1eddi, ngo\u00e0i Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t ra, l\u00e0 \\\"l\u00e1ng gi\u00eang\\\" c\u00e1c h\u00e0nh tinh kh\u00e1c c\u00f3 sinh v\u1eadt kh\u00f4ng? c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. \u0110\u00e2y l\u00e0 v\u1ea5n \u0111\u1ec1 \u0111\u01b0\u1ee3c lo\u00e0i ng\u01b0\u1eddi t\u1eeb x\u01b0a \u0111\u1ebfn Sao H\u1ecfa c\u00e1ch nay r\u1ea5t quan t\u00e2m. xa M\u1eb7t tr\u1eddi hom Tr\u00e1i \u0111\u00e3t n\u00ean Ngu\u1ed3n g\u1ed1c c\u1ee9a s\u1ef1 s\u1ed1ng, s\u1ef1 sinh t\u1ed3n v\u00e0 c\u0169ng l\u1ea1nh hem ph\u00e1t tri\u1ec3n c\u1ee7a sinh v\u1eadt \u0111\u1ec1u ph\u1ea3i c\u00f3 \u0111i\u1ec1u Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, nh\u01b0ng ki\u1ec7n nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh v\u00e0 m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng th\u00edch h\u1ee3p. bu\u00f4\u0129 tr\u01b0a m\u00f9a V\u00ed d\u1ee5 n\u01b0\u1edbc, kh\u00f4ng kh\u00ed v\u00e0 nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 th\u00edch h\u00e8 tr\u00ean sao H\u1ecfa h\u1ee3p l\u00e0 nh\u1eefng nh\u00e2n t\u1ed1 kh\u00f4ng th\u00ea thi\u1ebfu nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 l\u00ean t\u1edbi \u0111\u1ed1i v\u1edbi c\u00e1c sinh v\u1eadt s\u1ed1ng tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Ch\u00fang ta h\u00e3y r\u00e0 so\u00e1t l\u1ea1i c\u00e1c thi\u00ean th\u00ea tr\u00ean 20 \u0111\u1ed9 c. trong h\u1ec7 M\u1eb7t tr\u00f2i xem ch\u00fang c\u00f3 \u0111\u1ee7 \u0111i\u1ec1u ki\u1ec7n v\u00e0 m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng cho c\u00e1c sinh v\u1eadt t\u1ed3n t\u1ea1i kh\u00f4ng? M\u1eb7t tr\u1eddi l\u00e0 m\u1ed9t qu\u1ea3 c\u1ea7u l\u1eeda, nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 b\u1ec1 m\u1eb7t M\u1eb7t tr\u00f2i n\u00f3ng t\u00f3i 6.000 \u0111\u1ed9 c. R\u00f5 r\u00e0ng l\u00e0 tr\u00ean M\u1eb7t tr\u00f2i kh\u00f4ng th\u00ea c\u00f3 sinh v\u1eadt t\u1ed3n t\u1ea1i. V\u1eady c\u00f2n 7 h\u00e0nh tinh ngo\u00e0i Tr\u00e1i \u0111\u00e2't th\u00ec sao \u0111\u00e2y? Tr\u01b0\u1edbc ti\u00ean ta h\u00e3y x\u00e9t t\u1edbi sao Th\u1ee7y l\u00e0 sao \u1edf g\u1ea7n M\u1eb7t tr\u1eddi g\u1ea7n nh\u1ea5t. B\u1ec1 m\u1eb7t sao Th\u1ee7y l\u00e0 m\u1ed9t th\u1ebf gi\u1edbi hoang vu \u0111\u1ea7y r\u1eaby c\u00e1c d\u00e3y n\u00fai tr\u00f2n l\u1edbn nh\u1ecf, \u1edf \u0111\u00f3 kh\u00f4 h\u1ea1n t\u00f3i m\u1ee9c kh\u00f4ng c\u00f3 m\u1ed9t gi\u1ecdt n\u01b0\u1edbc v\u00e0 h\u1ea7u nh\u01b0 kh\u00f4ng c\u00f3 kh\u00f4ng kh\u00ed. VI sao Th\u1ee7y \u1edf r\u1ea5t g\u1ea7n M\u1eb7t tr\u00f2i v\u00e0 kh\u00f4ng c\u00f3 t\u1ea7ng kh\u00ed quy\u1ec3n b\u1ea3o v\u1ec7, n\u00ean ban ng\u00e0y nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 tr\u00ean sao Th\u1ee7y l\u00ean t\u00f3i tr\u00ean 400 \u0111\u1ed9 c, n\u00f3ng V\u0169 Tr\u1ee5","t\u1edbi m\u1ee9c kim lo\u1ea1i ch\u00ec c\u0169ng ch\u1ea3y th\u00e0nh n\u01b0\u1edbc. Nh\u01b0ng m\u00e0n \u0111\u00eam v\u1eeba bu\u00f4ng xu\u1ed1ng, nhi\u1ec7t l\u01b0\u1ee3ng ti\u00eau tan r\u1ea5t nhanh v\u00e0 trong ph\u00fat ch\u1ed1c sao Th\u1ee7y l\u1ea1nh t\u1edbi -173 \u0111\u1ed9 c . Nh\u1eefng y\u1ebfu t\u1ed1 n\u00f3ng qu\u00e1, l\u1ea1nh qu\u00e1, b\u1ee9c x\u1ea1 M\u1eb7t tr\u1eddi qu\u00e1 cao v\u00e0 b\u1ecb c\u00e1c tia v\u0169 tr\u1ee5 t\u00e0n ph\u00e1 khi\u1ebfn b\u1ec1 m\u1eb7t sao Th\u1ee7y ch\u00ecm trong c\u1ea3nh hoang t\u00e0n, kh\u00f4ng c\u00f3 s\u1ee9c s\u1ed1ng v\u00e0 kh\u00f4ng th\u1ec3 t\u00ecm ra \u0111\u01b0\u1ee3c d\u1ea5u v\u1ebft c\u1ee7a s\u1ef1 s\u1ed1ng. Sao Kim l\u00e0 h\u00e0nh tinh \u1edf g\u1ea7n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u1ee7a ch\u00fang ta nh\u1ea5t, k\u00edch th\u01b0\u1edbc c\u0169ng su\u00fdt so\u00e1t b\u1eb1ng Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Sao Kim c\u00f3 l\u00f3p kh\u00ed quy\u1ec3n kh\u00e1 d\u00e0y gi\u1ed1ng nh\u01b0 t\u1ea5m m\u1ea1ng che \\\"khu\u00f4n m\u1eb7t\\\" th\u1eadt c\u1ee7a n\u00f3. K\u1ebft qu\u1ea3 \u0111o \u0111\u1ea1c b\u1eb1ng nh\u1eefng m\u00e1y m\u00f3c thi\u00ean v\u0103n v\u00f4 tuy\u1ebfn \u0111i\u1ec7n trong th\u1eadp k\u1ef7 60, nh\u1ea5t l\u00e0 sau 18 l\u1ea7n ph\u00f3ng m\u00e1y th\u0103m d\u00f2 kh\u00f4ng gian c\u1ee7a sao Kim v\u00e0o n\u0103m 1961 v\u00e0 1978 \u0111\u00e3 gi\u00fap con ng\u01b0\u00f2i hi\u1ec3u bi\u1ebft th\u00eam v\u1ec1 sao Kim - ch\u1ecb em c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Trong s\u1ed1 nh\u1eefng m\u00e1y th\u0103m d\u00f2 k\u1ec3 tr\u00ean, c\u00f3 m\u00e1y \u0111\u00e3 bay s\u00e1t sao Kim, c\u00f3 m\u00e1y bay xuy\u00ean qua t\u1ea7ng m\u00e2y d\u00e0y \u0111\u1ed7 xu\u1ed1ng b\u1ec1 m\u1eb7t sao Kim kh\u1ea3o s\u00e1t t\u1ea1i ch\u1ed7. K\u1ebft qu\u1ea3 cho th\u1ea5y b\u1ec1 m\u1eb7t sao Kim r\u1ea5t kh\u1eafc nghi\u1ec7t, ho\u00e0n to\u00e0n kh\u00e1c v\u1edbi phong c\u1ea3nh s\u01a1n th\u1ee7y h\u1eefu t\u00ecnh, b\u1ea7u tr\u1eddi trong xanh tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Quang c\u1ea3nh tr\u00ean sao Kim x\u1ee9ng \u0111\u00e1ng g\u1ecdi l\u00e0 \\\"\u0111\u1ecba ng\u1ee5c ngo\u00e0i Tr\u00e1i \u0111\u00e2't\\\". Do t\u1ea7ng kh\u00ed quy\u1ec3n d\u00e0y \u0111\u1eb7c sinh ra hi\u1ec7u l\u00e1ng nh\u00e0 k\u00ednh khi\u1ebfn b\u1ec1 m\u1eb7t sao Kim b\u1ea5t k\u1ec3 \u0111\u00eam ng\u00e0y \u0111\u1ec1u n\u00f3ng 465 - 485 \u0111\u1ed9 c . V\u00ec v\u1eady tr\u00ean sao Kim kh\u00f4ng c\u00f3 b\u1ea5t k\u1ef3 s\u1ef1 s\u1ed1ng n\u00e0o. Sao H\u1ecfa c\u0169ng l\u00e0 \\\"l\u00e1ng gi\u1ec1ng\\\" c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Sao H\u1ecfa c\u00e1ch xa M\u1eb7t tr\u1eddi h\u01a1n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t n\u00ean c\u0169ng l\u1ea1nh h\u01a1n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, nh\u01b0ng bu\u1ed5i tr\u01b0a m\u00f9a h\u00e8 tr\u00ean sao H\u1ecfa nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 l\u00ean t\u1edbi tr\u00ean 20 \u0111\u1ed9 c . Sao H\u1ecfa c\u0169ng c\u00f3 kh\u00ed quy\u1ec3n nh\u01b0ng m\u1ecfng h\u01a1n kh\u00ed quy\u1ec3n Tr\u00e1i \u0111\u00e2l. Sao H\u1ecfa kh\u00f4ng c\u00f3 n\u01b0\u1edbc ch\u1ea3y, c\u00f3 th\u1ec3 c\u00f3 m\u1ed9t ch\u00fat b\u0103ng. N\u00f3i t\u00f3m l\u1ea1i, m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng tr\u00ean sao H\u1ecfa kh\u00f4ng t\u1ed1t l\u1eafm, nhung c\u0169ng kh\u00f4ng x\u1ea5u l\u1eafm. Nhi\u1ec1u n\u0103m qua m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ec1u th\u1eeba nh\u1eadn sao H\u1ecfa l\u00e0 h\u00e0nh tinh c\u00f3","Tuy v\u1eady nhi\u1ec1u kh\u1ea3 n\u0103ng xu\u1ea5t hi\u1ec7n s\u1ef1 s\u1ed1ng nh\u1ea5t. ch\u00fang ta can Tuy v\u1eady, th\u1eddi gian tr\u00f4i qua, hy v\u1ecdng c\u00f3 nh\u1edb r\u1eb1ng, s\u1ef1 s\u1ed1ng tr\u00ean sao H\u1ecfa ng\u00e0y c\u00e0ng m\u1ecfng trong d\u1ea3i manh. N\u0103m 1976, hai khoang m\u00e1y th\u0103m Ng\u00e2n h\u00e0 c\u00f3 d\u00f2 sao H\u1ecfa \u0111\u00e3 \u0111\u1ed5 b\u1ed9 l\u00ean \\\"th \u1ebf gi\u00f3i m\u00e0u th \u1ec3 c\u00f3 h\u00e0ng \u0111\u1ecf\\\" n\u00e0y. Tr\u1ea1m th\u00ed nghi\u1ec7m kh\u00f4ng ng\u01b0\u1eddi v\u1ea1n h\u1ec7 h\u00e0nh \u0111i\u1ec1u khi\u1ec3n \u0111\u00e3 ti\u1ebfn h\u00e0nh c\u00e1c th\u00ed nghi\u1ec7m tinh. B\u1edfi v\u1eady, sinh ho\u00e1 t\u1ea1i ch\u1ed7 \u0111\u1ec3 t\u00ecm hi\u1ec3u c\u00f3 s\u1ef1 s\u1ed1ng xu\u1ea5t hi\u1ec7n s\u1ef1 t\u1ed3n t\u1ea1i \u1edf \u0111\u00f3 kh\u00f4ng v\u00e0 k\u1ebft lu\u1eadn l\u00e0: \u00edt nh\u1ea5t s\u1ed1ng kh\u00f4ng \u1edf khu v\u1ef1c \u0111\u1ed5 b\u1ed9 ch\u01b0a c\u00f3 b\u1ea5t k\u1ef3 d\u1ea5u hi\u1ec7u ph\u1ea3i l\u00e0 hi\u1ec7n g\u00ec v\u1ec1 s\u1ef1 s\u1ed1ng v\u00e0 sinh v\u1eadt s\u1ed1ng. Ng\u00e0y 8 t\u01b0\u1ee3ng hi\u1ebfm th\u00e1ng 6 n\u0103m 1979, c\u00e1c nh\u00e0 thi\u00ean v\u0103n h\u1ecdc c\u00f3 v\u00e0 c\u00f3 th\u1ec3 M\u1ef9 ph\u00e1t hi\u1ec7n \u1edf ph\u00eda nam \u0111\u01b0\u1eddng x\u00edch \u0111\u1ea1o ch\u00fang ta s\u1ebd sao H\u1ecfa c\u00f3 hai ch\u00e2u l\u1ee5c l\u00f3n m\u00e0u xanh; kh\u00f4ng s\u1ed1ng c\u00f4 \u0111\u1ed3ng th\u00f2i d\u1ef1a v\u00e0o nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u \u0111o \u0111\u1ea1c \u0111\u1ed9c trong do phi thuy\u1ec1n v\u0169 tr\u1ee5 bay quanh sao H\u00f2a v\u0169 tr\u1ee5. thu th\u1eadp \u0111\u01b0\u1ee3c cho th\u00e2y \u1edf g\u1ea7n \u0111\u01b0\u1eddng x\u00edch \u0111\u1ea1o sao H\u1ecfa c\u00f3 hai khu v\u1ef1c c\u00f3 hoi n\u01b0\u1edbc b\u1ed1c l\u00ean, l\u01b0\u1ee3ng h\u01a1i n\u01b0\u1edbc \u1ecf \u0111\u00f3 g\u1ea5p 1 5 - 2 0 l\u1ea7n c\u00e1c khu v\u1ef1c kh\u00e1c tr\u00ean sao H\u1ecfa. V\u00ec th\u1ebf c\u00f3 nh\u00e0 khoa h\u1ecdc cho r\u1eb1ng d\u01b0\u1edbi l\u00f2ng \u0111\u1ea5t \u1edf hai khu v\u1ef1c tr\u00ean c\u00f3 th\u1ec3 c\u00f3 s\u1ef1 s\u1ed1ng. \u0110\u00e2y l\u00e0 m\u1ed9t ph\u00e1t hi\u1ec7n quan tr\u1ecdng c\u1ea7n \u0111\u01b0\u1ee3c nghi\u00ean c\u1ee9u k\u1ef9 h\u01a1n n\u1eefa. Sao M\u1ed9c, sao Th\u1ed5, v\u00e0 sao H\u1ea3i V\u01b0\u01a1ng l\u00e0 \\\"3 ng\u01b0\u1eddi kh\u1ed5ng l\u1ed3\\\" trong h\u1ec7 M\u1eb7t tr\u1eddi. \u0110\u1eb7c \u0111i\u1ebfm chung c\u1ee7a ch\u00fang l\u00e0 kh\u00f4ng c\u00f3 b\u1ec1 m\u1eb7t k\u1ebft c\u1ea5u b\u1eb1ng nham th\u1ea1ch m\u00e0 l\u00e0 kh\u00ed hy\u0111ro v\u00e0 kh\u00ed heli \u1edf th\u1ec3 l\u1ecfng ho\u1eb7c th\u00ea r\u1eafn; tr\u00ean b\u1ec1 m\u1eb7t c\u00e1c h\u00e0nh tinh \u0111\u00f3 l\u00e0 c\u00e1c t\u1ea7ng m\u00e2y d\u00e0y t\u1edbi m\u1ea5y ngh\u00ecn kilomet. Nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 tr\u00ean c\u00e1c h\u00e0nh tinh \u0111\u00f3 l\u1ea1nh t\u1eeb <@ > V\u0169 Tr\u1ee5","c,-220\u0111\u1ed9 -140 \u0111\u1ed9 nh\u01b0 v\u1eady kh\u00f4ng th\u1ec3 c\u00f3 m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng cho c\u00e1c sinh v\u1eadt t\u1ed3n t\u1ea1i. H\u1ec7 M\u1eb7t tr\u1eddi c\u00f3 \u00edt nh\u1ea5t 40 v\u1ec7 tinh thi\u00ean nhi\u00ean, ngo\u00e0i ra c\u00f2n c\u00f3 h\u00e0ng v\u1ea1n ti\u1ec3u h\u00e0nh tinh, \u1edf nh\u1eefng n\u01a1i \u0111\u00f3 c\u00f3 s\u1ef1 s\u1ed1ng kh\u00f4ng? N\u00f3i chung ch\u00fang \u0111\u1ec1u l\u00e0 nh\u1eefng thi\u00ean th\u1ebf nh\u1ecf, kh\u00f4ng th\u00edch h\u1ee3p l\u00e0 n\u01a1i \u0111\u1ec3 sinh v\u1eadt sinh s\u1ed1ng v\u00e0 t\u1ed3n t\u1ea1i. Nh\u01b0ng trong \u0111\u00f3 c\u0169ng c\u00f3 m\u1ed9t s\u1ed1 h\u00e0nh tinh c\u00f3 k\u00edch c\u1ee1 t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i. Tr\u01b0\u1edbc h\u1ebft ta h\u00e3y xem x\u00e9t M\u1eb7t tr\u0103ng: t\u1eeb n\u0103m 1969 -1972 \u0111\u00e3 c\u00f3 12 nh\u00e0 du h\u00e0nh v\u0169 tr\u1ee5 chia th\u00e0nh 6 nh\u00f3m \u0111\u00f4 b\u1ed9 l\u00ean M\u1eb7t tr\u0103ng, \u1edf tr\u00ean \u0111\u00f3 tr\u01a1 tr\u1ee5i kh\u00f4ng c\u00f3 sinh v\u1eadt g\u00ec. Sao M\u1ed9c c\u00f3 4 v\u1ec7 tinh l\u1edbn trong \u0111\u00f3 c\u00f3 3 v\u1ec7 tinh l\u1edbn h\u01a1n M\u1eb7t tr\u0103ng; sao Th\u00f4 v\u00e0 sao H\u1ea3i V\u01b0\u01a1ng m\u1ed7i sao c\u0169ng c\u00f3 1 v\u1ec7 tinh l\u1edbn h\u01a1n M\u1eb7t tr\u0103ng. Trong c\u00e1c v\u1ec7 tinh \u0111\u00f3 c\u0169ng c\u00f3 v\u1ec7 tinh c\u00f3 kh\u00ed quy\u1ec3n v\u00e0 kh\u00f4ng lo\u1ea1i tr\u1eeb kh\u1ea3 n\u0103ng c\u00f3 s\u1ef1 s\u1ed1ng; nh\u01b0ng c\u00f3 r\u1ea5t \u00edt kh\u1ea3 n\u0103ng t\u1ed3n t\u1ea1i sinh v\u1eadt tr\u00ean c\u00e1c v\u1ec7 tinh \u0111\u00f3. Xem ra trong h\u1ec7 M\u1eb7t tr\u1eddi ch\u1ec9 c\u00f3 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t l\u00e0 n\u01a1i \\\"l\u1ea1c vi\u00ean\\\" duy nh\u1ea5t c\u00f3 sinh v\u1eadt sinh s\u1ed1ng v\u00e0 ph\u00e1t tri\u1ec3n \u0111\u00f4ng \u0111\u00fac. Tuy v\u1eady ch\u00fang ta c\u1ea7n nh\u1edb r\u1eb1ng, trong d\u1ea3i Ng\u00e2n h\u00e0 c\u00f3 th\u1ec3 c\u00f3 h\u00e0ng v\u1ea1n h\u1ec7 h\u00e0nh tinh. B\u1edfi v\u1eady, xu\u1ea5t hi\u1ec7n s\u1ef1 s\u1ed1ng kh\u00f4ng ph\u1ea3i l\u00e0 hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng hi\u1ebfm c\u00f3 v\u00e0 c\u00f3 th\u1ec3 ch\u00fang ta s\u1ebd kh\u00f4ng s\u1ed1ng c\u00f4 \u0111\u1ed9c trong v\u0169 tr\u1ee5.","10|V\u1ea1nIE!!M3 > V\u00cc SAO TR\u00caN TR\u1edcI TH\u01af\u1edcNG C\u1ea3u H\u1ecfi \u2022 XU\u1ea4T HI\u1ec6N SAO B\u00c3NG? Gi\u1ea3i th\u00edch m\u1ed9t Ban \u0111\u00eam, tr\u00ean b\u1ea7u tr\u1eddi th\u1ec9nh tho\u1ea3ng l\u1ea1i c\u00e1ch khoa h\u1ecdc, l\u00f3e s\u00e1ng, ti\u1ebfp \u0111\u00f3 m\u1ed9t v\u1eadt s\u00e1ng tr\u1eafng h\u00ecnh sao b\u0103ng l\u00e0 c\u00e1nh cung r\u1ea1ch ngang b\u1ea7u tr\u00f2i v\u00e0 bi\u1ebfn \u0111i hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng r\u1ea5t nhanh. Nh\u1eefng ngu\u1eddi ch\u1ee9ng ki\u1ebfn \u0111\u1ec1u m\u1ed9t lo\u1ea1i v\u1eadt th\u1ed1t l\u00ean \u0111\u00f3 l\u00e0 sao b\u0103ng! ch\u1ea5t v\u0169 tr\u1ee5 bay v\u00e0o tang kh\u00ed Truy\u1ec1n thuy\u1ebft c\u1ee7a Trung Qu\u1ed1c v\u00e0 quy\u1ec3n c\u1ee7a Tr\u00e1i m\u1ed9t s\u1ed1 n\u01b0\u00f3c ch\u00e2u \u00c1 \u0111\u1ec1u th\u00eau d\u1ec7t nhi\u1ec1u \u0111\u1ea5t b\u1ecb ma s\u00e1t chuy\u1ec7n ly k\u1ef3 v\u1ec1 sao b\u0103ng. Trong \u0111\u00f3 v\u00e0 ph\u00e1t s\u00e1ng. truy\u1ec1n thuy\u1ebft ph\u1ed5 bi\u1ebfn nh\u1ea5t cho r\u1eb1ng: m\u1ed7i ngu\u1eddi s\u1ed1ng tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t tu\u01a1ng \u00e9mg V\u0169 Tr\u1ee5 v\u1edbi m\u1ed9t v\u00ec sao tr\u00ean tr\u1eddi, khi ng\u01b0\u1eddi n\u00e0o ch\u1ebft, v\u00ec sao t\u01b0\u01a1ng \u1ee9ng v\u00f3i ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3 s\u1ebd r\u01a1i xu\u1ed1ng \u0111\u1ea5t. B\u1edfi v\u1eady c\u00e1c vua ch\u00faa phong ki\u1ebfn th\u1eddi xa r\u1ea5t lo s\u1ee3 b\u1ecb ch\u1ebft \u0111\u00e3 nu\u00f4i ri\u00eang m\u1ed9t s\u1ed1 quan chuy\u00ean lo vi\u1ec7c xem thi\u00ean v\u0103n \u0111\u1ec3 b\u00e1o tr\u01b0\u1edbc nh\u1eefng \u0111i\u1ec1u l\u00e0nh d\u1eef cho cung \u0111\u00ecnh. C\u00e1ch \u0111\u1eb7t v\u1ea5n \u0111\u1ec1 nh\u01b0 v\u1eady r\u00f5 r\u00e0ng l\u00e0 kh\u00f4ng c\u00f3 c\u01a1 s\u1edf khoa h\u1ecdc. Theo th\u1ed1ng k\u00ea tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t hi\u1ec7n c\u00f3 h\u01a1n 7 t\u1ec9 ng\u01b0\u1eddi \u0111ang s\u1ed1ng, trong khi \u0111\u00f3 t\u1ed5ng s\u1ed1 c\u00e1c v\u00ec sao tr\u00ean tr\u1eddi k\u1ec3 c\u1ea3 nh\u1eefng v\u00ec sao m\u1eaft th\u01b0\u00f2ng kh\u00f4ng nh\u00ecn th\u1ea5y l\u00e0 h\u01a1n 100 t\u1ec9! H\u01a1n n\u1eefa n\u1ebfu n\u00f3i sao d\u00e0y \u0111\u1eb7c tr\u00ean b\u1ea7u tr\u1eddi m\u00e0 chxing ta nh\u00ecn th\u1ea5y, tr\u1eeb m\u1ea5y h\u00e0nh tinh anh em g\u1ea7n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, c\u00f2n l\u1ea1i \u0111\u1ec1u l\u00e0 nh\u1eefng thi\u00ean th\u1ec3 kh\u1ed5ng \u0129\u00f4 t\u01b0\u01a1ng \u0111\u01b0\u01a1ng v\u1edbi M\u1eb7t tr\u1eddi, ch\u00e9mg c\u00e1ch Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t qu\u00e1 xa, r\u1ea5t \u00edt c\u00f3 kh\u1ea3 n\u0103ng va ch\u1ea1m v\u1edbi Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. B\u1edfi v\u1eady trong","l\u1ecbch s\u1eed c\u1ee7a lo\u00e0i ng\u01b0\u1eddi ch\u01b0a bao gi\u1edd x\u1ea3y ra hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng c\u00e1c v\u00ec sao \\\"r\u01a1i xu\u1ed1ng\\\" Tr\u00e1i \u0111\u00e2't. V\u1eady hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng sao b\u0103ng l\u00e0 g\u00ec? Gi\u1ea3i th\u00edch m\u1ed9t c\u00e1ch khoa h\u1ecdc, sao b\u0103ng l\u00e0 hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng m\u1ed9t lo\u1ea1i v\u1eadt ch\u1ea5t v\u0169 tr\u1ee5 bay v\u00e0o t\u1ea7ng kh\u00ed quy\u00ean c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t b\u1ecb ma s\u00e1t v\u00e0 ph\u00e1t s\u00e1ng. Trong kh\u00f4ng gian v\u0169 tr\u1ee5 g\u1ea7n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, ngo\u00e0i c\u00e1c h\u00e0nh tinh c\u00f2n c\u00f3 c\u00e1c lo\u1ea1i v\u1eadt ch\u1ea5t v\u0169 tr\u1ee5, c\u0169ng gi\u1ed1ng nh\u01b0 \u1ecf \u0111\u1ea1i d\u01b0\u01a1ng ngo\u00e0i c\u00e1, t\u00f4m, ngh\u00eau, s\u00f2... c\u00f2n c\u00f3 c\u00e1c lo\u1ea1i sinh v\u1eadt nh\u00f3 kh\u00e1c. Trong s\u1ed1 v\u1eadt ch\u1ea5t v\u0169 tr\u1ee5 \u0111\u00f3, lo\u1ea1i nh\u1ecf nh\u01b0 h\u1ea1t b\u1ee5i, lo\u1ea1i l\u1edbn nh\u01b0 tr\u00e1i n\u00fai, ch\u00fang v\u1eadn h\u00e0nh theo t\u1ed1c \u0111\u1ed9 v\u00e0 qu\u1ef7 \u0111\u1ea1o ri\u00eang. B\u1ea3n th\u00e2n ch\u00fang kh\u00f4ng ph\u00e1t s\u00e1ng. \u0110\u00f4i khi ch\u00fang bay th\u1eb3ng v\u1ec1 ph\u00eda Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u1edbi t\u1ed1c \u0111\u1ed9 r\u1ea5t nhanh t\u1eeb lOkm t\u1edbi 70-80km\/gi\u00e2y, nhanh h\u01a1n m\u00e2y ch\u1ee5c l\u1ea7n t\u1ed1c \u0111\u1ed9 cua lo\u1ea1i m\u00e1y bay nhanh nh\u1ea5t hi\u1ec7n nay. Nh\u01b0ng khi bay v\u00e0o t\u1ea7ng kh\u00ed quy\u1ec3n c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u1edbi t\u1ed1c \u0111\u1ed9 nhanh nh\u01b0 v\u1eady, ch\u00fang ma s\u00e1t v\u1edbi c\u00e1c ph\u1ea7n t\u1eed c\u1ee7a kh\u00ed quy\u1ec3n khi\u1ebfn kh\u00f4ng kh\u00ed b\u1ecb \u0111\u1ed1t n\u00f3ng t\u1edbi m\u1ea5y ngh\u00ecn \u0111\u1ed9 (th\u1eadm ch\u00ed m\u1ea5y v\u1ea1n \u0111\u1ed9), b\u1ea3n th\u00e2n v\u1eadt ch\u1ea5t trong v\u0169 tr\u1ee5 c\u0169ng b\u1ecb \u0111\u1ed1t ch\u00e1y d\u1ea7n d\u1ea7n theo qu\u00e1 tr\u00ecnh chuy\u1ec3n \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a ch\u00fang, t\u1ea1o th\u00e0nh v\u1eadt s\u00e1ng h\u00ecnh v\u00f2ng cung m\u00e0 ch\u00fang ta nh\u00ecn th\u1ea5y.","C\u0169ng c\u00f3 m\u1ed9t C\u00f3 tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p v\u1eadt ch\u1ea5t v\u0169 tr\u1ee5 qu\u00e1 l\u1edbn s\u00f4'sao b\u0103ng bay kh\u00f4ng k\u1ecbp ch\u00e1y h\u1ebft v\u00e0 r\u01a1i xu\u1ed1ng Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, v\u00e0o \u00ec\u00e2i\u00ed quy\u1ec3n ng\u01b0\u1eddi ta g\u1ecdi ch\u00fang l\u00e0 c\u00e1c thi\u00ean th\u1ea1ch. C\u00f3 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 b\u1ecb thi\u00ean th\u1ea1ch l\u00e0 \u0111\u00e1, c\u00f3 thi\u00ean th\u1ea1ch l\u00e0 s\u1eaft, \u0111\u00f4\u00ec ch\u00e1y ph\u00e1t c\u0169ng c\u00f3 thi\u00ean th\u1ea1ch g\u1ed3m c\u1ea3 \u0111\u00e1 v\u00e0 s\u1eaft. s\u00e1ng, nh\u01b0ng Theo s\u1eed s\u00e1ch thi\u00ean v\u0103n c\u1ee7a Trung Qu\u1ed1c v\u0129 t\u1ed1c \u0111\u1ed9 bay ghi ch\u00e9p l\u1ea1i, Trung Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 c\u00f3 351 l\u1ea7n c\u1ee7a ch\u00fang r\u1ea5t thi\u00ean th\u1ea1ch r\u01a1i xu\u1ed1ng \u0111\u1ea5t, lo\u1ea1i nh\u1ecf nh\u1ea5t l\u1edbn \u0111\u00e3 v\u01b0\u1ee3t l\u00e0 m\u1ea5y ch\u1ee5c gam, lo\u1ea1i l\u1edbn nh\u1ea5t n\u1eb7ng t\u1edbi qu\u00e1 t\u1ea7ng kh\u00ed m\u1ea5y ch\u1ee5c t\u1ea5n. quy\u1ec3n c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 l\u1ea1i bay Do m\u1eadt \u0111\u1ed9 kh\u00ed quy\u1ec3n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t d\u00e0y v\u00e0o v\u0169 \u1eeb\u1ee5, \u0111\u1eb7c n\u00ean r\u1ea5t \u00edt thi\u00ean th\u1ea1ch r\u01a1i xu\u1ed1ng m\u1eb7t ch\u00fang l\u00e0 nh\u1eefng \u0111\u1ea5t, t\u1ed1c \u0111\u1ed9 khi ch\u00fang r\u01a1i xu\u1ed1ng \u0111\u1ea5t c\u0169ng \\\"v\u1ecb kh\u00e1ch qua kh\u00f4ng l\u1edbn l\u1eafm n\u00ean \u00edt g\u00e2y h\u1eadu qu\u1ea3 cho \u0111\u01b0\u1eddng\\\" ch\u1ec9 gh\u00e9 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. th\u0103m Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t trong ph\u00fat ch\u1ed1c V\u1eady c\u1ea5u t\u1ea1o c\u1ee7a nh\u1eefng v\u1eadt ch\u1ea5t v\u0169 tr\u1ee5 roi l\u1ea1i bay v\u00e0o \u0111\u00f3 l\u00e0 g\u00ec? Theo k\u1ebft qu\u1ea3 ho\u00e1 nghi\u1ec7m c\u00e1c v\u0169 tr\u1ee5 bao la. thi\u00ean th\u1ea1ch cho th\u1ea5y, th\u00e0nh ph\u1ea7n ch\u1ee7 y\u1ebfu c\u1ee7a ch\u00fang g\u1ed3m s\u1eaft, niken ho\u1eb7c to\u00e0n l\u00e0 \u0111\u00e1. C\u0169ng c\u00f3 ng\u01b0\u1eddi cho r\u1eb1ng trong thi\u00ean th\u1ea1ch c\u00f3 th\u1ec3 c\u00f3 nh\u1eefng nguy\u00ean t\u1ed1 ho\u00e1 h\u1ecdc m\u00e0 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t kh\u00f4ng c\u00f3 v\u00e0 ch\u00fang \u0111\u00e3 b\u1ecb ch\u00e1y h\u1ebft trong qu\u00e1 tr\u00ecr\u1eefi thi\u00ean th\u1ea1ch ch\u00e1y trong kh\u00ed quy\u1ec3n. V\u1ec1 \u0111i\u1ec3m n\u00e0y \u0111\u1ebfn nay t\u1ea1m th\u1eddi ch\u01b0a ai x\u00e1c r\u1eedi\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c. V\u0169 Tr\u1ee5","v \u00ec SAO PH\u1ea2I \u0110\u1ee2I H\u01a0N HAI N\u0102M M\u1edaI C\u00d3 M\u1ed8T D\u1ecaP QUAN TR\u1eaeC SAO H\u1eceA? Trong nh\u1eefng h\u00e0nh tinh khi\u1ebfn con ng\u01b0\u1eddi ch\u00fa \u00fd nh\u1ea5t ph\u1ea3i k\u1ec3 t\u1edbi sao H\u1ecfa c\u00f3 \u00e1nh s\u00e1ng m\u00e0u \u0111\u1ecf. Khi sao H\u1ecfa xu\u1ea5t hi\u1ec7n tr\u00ean b\u1ea7u tr\u1eddi, m\u00e0u s\u1eafc kh\u00e1c th\u01b0\u1eddng c\u1ee7a n\u00f3 khi\u1ebfn ch\u00fang ta ngh\u0129 ngay \u0111\u1ebfn vi\u1ec7c ph\u1ea3i quan tr\u1eafc n\u00f3. Nh\u01b0ng ph\u1ea3i \u0111\u1ee3i h\u01a1n 2 n\u0103m m\u1edbi c\u00f3 d\u1ecbp quan tr\u1eafc sao H\u1ecfa. V\u00ec sao v\u1eady? Sao H\u1ecfa l\u00e0 h\u00e0nh tinh th\u1ee9 nh\u1ea5t b\u00ean ngo\u00e0i qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Sao H\u1ecfa quay m\u1ed9t v\u00f2ng quanh M\u1eb7t tr\u1eddi h\u1ebft 687 ng\u00e0y tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 th\u1eddi gian gi\u1eefa hai l\u1ea7n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 sao H\u1ecfa c\u00e1ch nhau g\u1ea7n nh\u1ea5t l\u00e0 2 n\u0103m 50 ng\u00e0y. Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 sao H\u00f2a gi\u1ed1ng nh\u01b0 2 v\u1eadn \u0111\u1ed9ng vi\u00ean ch\u1ea1y thi c\u00f9ng xu\u1ea5t ph\u00e1t t\u1eeb m\u1ed9t \u0111i\u1ec3m, anh A ch\u1ea1y m\u1ed9t v\u00f2ng quanh s\u00e2n v\u1eadn \u0111\u1ed9ng h\u1ebft 365 gi\u00e2y, anh B ch\u1ea1y ch\u1eadm h\u01a1n h\u1ebft 687 gi\u00e2y. Sau khi hai ng\u01b0\u1eddi c\u00f9ng ch\u1ea1y ch\u1eb3ng bao l\u00e2u A v\u01b0\u1ee3t B v\u00e0 ch\u1ea1y h\u1ebft m\u1ed9t v\u00f2ng khi B m\u1edbi ch\u1ea1y \u0111\u01b0\u1ee3c h\u01a1n n\u1eeda v\u00f2ng. A ch\u1ea1y ti\u1ebfp v\u00f2ng th\u1ee9 hai v\u1edbi t\u1ed1c \u0111\u1ed9 nh\u01b0 c\u0169 v\u00e0 v\u00ec A ch\u1ea1y nhanh h\u01a1n n\u00ean tr\u00f4ng A nh\u01b0 \u0111u\u1ed5i theo B. H\u1ebft 687 ph\u00fat B m\u1edbi ch\u1ea1y \u0111\u01b0\u1ee3c 1 v\u00f2ng th\u00ec A \u0111\u00e3 ch\u1ea1y \u0111\u01b0\u1ee3c g\u1ea7n 2 v\u00f2ng v\u00e0 sau kho\u1ea3ng 780 ph\u00fat th\u00ec A \u0111u\u1ed5i k\u1ecbp B. Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 Sao H\u1ecfa c\u1ee7ng nh\u01b0 v\u1eady, Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t quay 1 v\u00f2ng quanh M\u1eb7t tr\u1eddi h\u1ebft 365 ng\u00e0y, sao H\u1ecfa h\u1ebft 687 ng\u00e0y v\u00e0 c\u1ee9 c\u00e1ch 780 ng\u00e0y (t\u1ee9c 2 n\u0103m 50 ng\u00e0y) sao H\u1ecfa m\u1edbi l\u1ea1i \u1edf v\u1ecb tr\u00ed g\u1ea7n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t nh\u1ea5t. L\u00fac \u0111\u00f3 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t n\u1eb1m \u1edf v\u1ecb tr\u00ed gi\u1eefa M\u1eb7t tr\u1eddi v\u00e0 sao H\u1ecfa. Ng\u01b0\u1eddi ta g\u1ecdi hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng n\u00e0y l\u00e0 hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng \\\"tr\u00f9ng\\\". Khi \\\"tr\u00f9ng\\\", sao H\u1ecfa ch\u1ec9 c\u00e1ch Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u1eeb m\u1ea5y ch\u1ee5c tri\u1ec7u \u0111\u1ebfn 100 tri\u1ec7u km v\u00e0 s\u00e1ng h\u01a1n r\u1ea5t nhi\u1ec1u so v\u1edbi th\u01b0\u1eddng ng\u00e0y, \u0111\u00f3 l\u00e0 d\u1ecbp t\u1ed1t nh\u1ea5t \u0111\u1ec3 quan tr\u1eafc sao H\u1ecfa. Khi M\u1eb7t tr\u1eddi l\u1eb7n, sao H\u1ecfa m\u1ecdc t\u1eeb \u0111\u01b0\u1eddng ch\u00e2n tr\u1eddi ph\u00eda \u0111\u00f4ng cho \u0111\u1ebfn t\u1eadn khi M\u1eb7t tr\u00f2i m\u1ecdc ng\u00e0y h\u00f4m sau, n\u00f3 m\u1edbi l\u1eb7n \u1edf \u0111\u01b0\u1eddng ch\u00e2n","C\u1ee9 c\u00e1ch 1 5 - 1 7 tr\u1eddi ph\u00eda t\u00e2y. Su\u1ed1t \u0111\u00eam \u0111\u00f3 ch\u00fang ta \u0111\u1ec1u n\u0103m l\u1ea1i c\u00f3 m\u1ed9t c\u00f3 th\u1ebf quan tr\u1eafc sao H\u1ecfa. \u0129\u00e2n sao H\u1ecfa c\u00e1ch Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t V\u1ec1 c\u01a1 b\u1ea3n M\u1eb7t tr\u1eddi lu\u00f4n \u1edf trung t\u00e2m r\u1ea5t g\u1ea7n, hi\u1ec7n qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t nh\u01b0ng kh\u00f4ng ph\u1ea3i \u1edf t\u01b0\u1ee3ng \u0111\u00f3 g\u1ecdi l\u00e0 trung t\u00e2m qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o c\u1ee7a sao H\u1ecfa, ng\u01b0\u1eddi ta \\\"tr\u00f9ng l\u1edbn\\\". g\u1ecdi l\u00e0 \u0111\u1ed9 l\u1ec7ch t\u00e2m c\u1ee7a qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o sao H\u00f2a. Qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 sao H\u1ecfa c\u00f3 m\u1ed9t \u0111i\u1ec3m kh\u00e1 g\u1ea7n nhau, nh\u1eefng \u0111i\u1ec3m kh\u00e1c nhau th\u00ec xa h\u01a1n. V\u00ec th\u1ebf tuy c\u0169ng c\u00f3 tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p \\\"tr\u00f9ng\\\" nh\u01b0ng do v\u1ecb tr\u00ed c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u00e0 sao H\u1ecfa kh\u00e1c nhau n\u00ean kho\u1ea3ng c\u00e1ch gi\u1eefa ch\u00fang r\u1ea5t xa. C\u1ee9 c\u00e1ch 15 - 17 n\u0103m l\u1ea1i c\u00f3 m\u1ed9t l\u1ea7n sao H\u1ecfa c\u00e1ch Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t r\u00e2l g\u1ea7n, hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng \u0111\u00f3 g\u1ecdi l\u00e0 \\\"tr\u00f9ng l\u1edbn\\\". V\u00e0o d\u1ecbp \u0111\u00f3 sao H\u1ecfa ch\u1ec9 c\u00e1ch Tr\u00e1i \u0111 \u1ea5t ch\u1eebng 50 - 60 tri\u1ec7u km v\u00e0 l\u00e0 sao s\u00e1ng nh\u1ea5t trong c\u00e1c h\u00e0nh tinh (tr\u1eeb sao Kim), c\u01a1 h\u1ed9i \u0111\u1ec3 quan tr\u1eafc sao H\u1ecfa l\u00fac n\u00e0y l\u00e0 r\u00f5 nh\u1ea5t. L\u1ea7n \\\"tr\u00f9ng l\u1edbn\\\" cu\u1ed1i c\u00f9ng c\u1ee7a th\u1ebf k\u1ef7 n\u00e0y x\u1ea3y ra v\u00e0o ng\u00e0y 28\/9\/1988. H\u00f4m \u0111\u00f3 sao H\u1ecfa ch\u1ec9 c\u00e1ch Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u00f3 59 tri\u1ec7u km; l\u1ea7n \\\"tr\u00f9ng l\u1edbn\\\" tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00f3 x\u1ea3y ra v\u00e0o ng\u00e0y 10\/7\/1986 sao H\u1ecfa ch\u1ec9 c\u00e1ch Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t h\u01a1n 60 tri\u1ec7u km. C\u1ea3 hai d\u1ecbp n\u00e0y \u0111\u1ec1u l\u00e0 d\u1ecbp quan tr\u1eafc sao H\u1ecfa r\u00f5 r\u00e0ng nh\u1ea5t. V\u0169 Tr\u1ee5","v \u00ec SAO CH \u00daNG TA CH \u1ec8 N H \u00ccN TH \u1ea4Y SAO T H U \u1ef6 V\u00c0 SAO KIM V\u00c0O B U \u1ed4 I S\u1edaM H O\u1eb6C B U \u1ed4 I T\u1ed0 I? Kh\u00f4ng k\u00ea Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t m\u00e0 ch\u00fang ta \u0111ang s\u1ed1ng, trong 8 h\u00e0r\u1ee9i tinh kh\u00e1c cua h\u1ec7 M\u1eb7t tr\u1eddi, c\u00f3 5 h\u00e0nh tinh sau \u0111\u00e2y ch\u00fang ta kh\u00f4ng c\u1ea7n d\u00f9ng k\u00ednh thi\u00ean v\u0103n c\u0169ng nh\u00ecn th\u1ea5y l\u00e0: sao Thuy, sao Kim, sao Ho\u1ea3, sao Th\u00f4 v\u00e0 sao M\u1ed9c. Nh\u01b0ng n\u00f3i nh\u01b0 v\u1eady kh\u00f4ng c\u00f3 ngh\u0129a l\u00e0 b\u1ea5t k\u1ef3 l\u00fac n\u00e0o v\u00e0 \u1ecf \u0111\u1ecba \u0111i\u1ec3m n\u00e0o ch\u00fang ta \u0111\u1ec1u c\u00f3 th\u1ec3 nh\u00ecn th\u1ea5y c\u00e1c sao \u0111\u00f3 m\u00e0 ph\u1ee5 thu\u1ed9c v\u00e0o \u0111i\u1ec1u ki\u1ec7n v\u1ecb tr\u00ed gi\u1eefa ch\u00fang v\u00f3i M\u1eb7t tr\u1eddi. Khi \u0111i\u1ec1u ki\u1ec7n th\u00edch h\u1ee3p ta c\u00f3 th\u1ec3 nh\u00ecn th\u1ea5y c\u00e1c sao Ho\u1ea3, sao M\u1ed9c, sao Th\u1ed5 su\u1ed1t c\u1ea3 \u0111\u00eam. Nh\u01b0ng \u0111\u1ed1i v\u00f3i sao Thu\u1ef7 v\u00e0 sao Kim th\u00ec kh\u00e1c, d\u00f9 \u0111i\u1ec1u ki\u1ec7n thu\u1eadn l\u1ee3i \u0111\u1ebfn \u0111\u00e2u ta ch\u1ec9 c\u00f3 th\u1ec3 nh\u00ecn th\u1ea5y ch\u00fang v\u00e0o bu\u1ed5i s\u00e1ng s\u1edbm ho\u1eb7c bu\u1ed5i chi\u1ec1u t\u1ed1i. Ch\u00fang ta \u0111\u1ec1u bi\u1ebft, qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o c\u1ee7a sao Thu\u1ef7 v\u00e0 sao Kim n\u1eb1m b\u00ean trong qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, kho\u1ea3ng c\u00e1ch trung b\u00ecnh gi\u1eefa sao Th\u1ee7y t\u1edbi M\u1eb7t tr\u00f2i b\u1eb1ng 39% kho\u1ea3ng c\u00e1ch t\u1eeb Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u00f3i M\u1eb7t tr\u00f2i (t\u1ee9c 5.791 km) v\u00e0 kho\u1ea3ng c\u00e1ch trung b\u00ecnh t\u00f9 sao Kim t\u00f3i M\u1eb7t tr\u00f2i b\u1eb1ng 72% kho\u1ea3ng c\u00e1ch t\u1eeb Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u00f3i M\u1eb7t tr\u00f2i (t\u1ee9c 10.821 km). T\u1eeb Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t nh\u00ecn l\u00ean, ta th\u1ea5y ch\u00fang lu\u00f4n x\u00ea d\u1ecbch trong kho\u1ea3ng kh\u00f4ng gian kh\u00f4ng xa l\u1eafm c\u1ee7a hai h\u01b0\u1edbng \u0111\u00f4ng v\u00e0 t\u00e2y M\u1eb7t tr\u00f2i, ch\u01b0a bao gi\u00f2 ch\u00fang \\\"ch\u1ea1y\\\" \u0111i qu\u00e1 xa. Nh\u01b0ng d\u00f9 \u1ecf ph\u00eda \u0111\u00f4ng hay ph\u00eda T\u00e2y M\u1eb7t tr\u1eddi, hai sao n\u00e0y sau khi m\u1ecdc t\u00f3i m\u1ed9t c\u1ef1 ly r\u1ee7\u00ec\u1ea5t \u0111\u1ecbnh so v\u00f3i M\u1eb7t tr\u00f2i (c\u1ef1 ly \u0111\u00f3 t\u00ednh b\u1eb1ng g\u00f3c \u0111\u1ed9 ch\u1ee9 kh\u00f4ng t\u00ednh b\u1eb1ng kilomet) th\u00ec kh\u00f4ng to ra m\u00e0 nh\u1ecf d\u1ea7n. C\u00f3 th\u1ec3l\u00e0m th\u00ed nghi\u1ec7m sau \u0111\u1ec3 ch\u1ee9ng minh l\u00fd thuy\u1ebft \u0111\u00f3. L\u1ea5y m\u1ed9t qu\u1ea3 b\u00f3ng chuy\u1ec1n ho\u1eb7c b\u00f3ng r\u1ed5, b\u1ea1n d\u00f9ng ng\u00f3n tay ph\u1ea3i \u1ea5n ch\u1eb7t m\u1ed9t \u0111i\u1ec3m tr\u00ean c\u00f9ng c\u1ee7a qu\u1ea3 b\u00f3ng v\u00e0 d\u00f9ng tay tr\u00e1i quay qu\u1ea3 b\u00f3ng cho n\u00f3 quay chung quanh \u0111i\u1ec3m \u1ea5n ch\u1eb7t. N\u1ebfu ta coi b\u1ea5t c\u1ee9 \u0111i\u1ec3m \u0111en n\u00e0o tr\u00ean qu\u1ea3 b\u00f3ng","Sao Kim c\u00e1ch l\u00e0 \\\"sao Kim\\\", ta s\u1ebd th\u1ea5y \u0111i\u1ec3m \u0111en quay M\u1eb7t tr\u1eddi h\u01a1n 40 quanh ng\u00f3n tay gi\u1ed1ng nhu ta \u0111\u1ee9ng tr\u00ean \u0111\u1ed9 ve ph\u00eda \u0111\u00f4ng Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t nh\u00ecn sao Kim quay quanh M\u1eb7t n\u00ean n\u00f3 s\u1ebd m\u1ecdc tr\u1eddi. D\u00f9 \u0111i\u1ebfm \u0111en n\u1eb1m \u1edf ph\u00eda n\u00e0o c\u1ee7a v\u00e0 l\u1eb7n mu\u1ed9n ng\u00f3n tay ph\u1ea3i th\u00ec n\u00f3 c\u0169ng kh\u00f4ng quay h\u01a1n M\u1eb7t tr\u1eddi \u0111i qu\u00e1 xa, v\u00f2ng quay c\u1ee7a \u0111i\u1ec3m \u0111en c\u00e0ng kho\u1ea3ng 3 gi\u1edd. nh\u1ecf th\u00ec \u0111i\u1ec3m \u0111\u00f3 c\u00e1ch ng\u00f3n tay c\u00e0ng g\u1ea7n. V\u00ec v\u1eady ch\u00fang ta ch\u1ec9 c\u00f3 th\u1ec3nh\u00ecn Khi \u0111\u1ee9ng tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t nh\u00ecn sao Kim, th\u00e2y sao Kim sao Kim c\u00e1ch M\u1eb7t tr\u1eddi nhi\u1ec1u nh\u1ea5t c\u0169ng v\u00e0o l\u00fac ch\u1eadp t\u00f4i kh\u00f4ng vu\u1ee3t qu\u00e1 48 \u0111\u1ed9. Ri\u00eang \u0111\u1ed1i v\u1edbi sao Thu\u1ef7, kho\u1ea3ng c\u00e1ch l\u1edbn nh\u1ea5t c\u0169ng kh\u00f4ng v\u01b0\u1ee3t qu\u00e1 28 \u0111\u1ed9 v\u1ec1 ph\u00eda \u0111\u00f4ng ho\u1eb7c ph\u00eda t\u00e2y M\u1eb7t tr\u1eddi v\u00e0 kh\u00f4ng th\u1ec3 \\\"ch\u1ea1y\\\" kh\u1ecfi ph\u1ea1m vi \u0111\u00f3. N\u00f3i chung, h\u00e0nh tinh n\u00e0o c\u00e1ch M\u1eb7t tr\u00f2i 15 \u0111\u1ed9 th\u00ec th\u00f2i gian m\u1ecdc v\u00e0 l\u1eb7n c\u1ee7a n\u00f3 ch\u00eanh l\u1ec7ch v\u1edbi M\u1eb7t tr\u00f2i kho\u1ea3ng 1 gi\u00f2. Sao Kim c\u00e1ch M\u1eb7t tr\u00f2i hon 40 \u0111\u1ed9 v\u1ec1 ph\u00eda \u0111\u00f4ng n\u00ean n\u00f3 s\u1ebd m\u1ecdc v\u00e0 l\u1eb7n mu\u1ed9n hon M\u1eb7t tr\u00f2i kho\u1ea3ng 3 gi\u1edd. V\u00ec v\u1eady ch\u00fang ta ch\u1ec9 c\u00f3 th\u1ec3 nh\u00ecn th\u1ea5y sao Kim v\u00e0o l\u00fac ch\u1eadp t\u1ed1i (ta quen g\u1ecdi l\u00e0 sao H\u00f4m - \u1ecf Trung Qu\u1ed1c g\u1ecdi l\u00e0 sao Tr\u01b0\u1eddng canh - b\u00e1o tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00eam d\u00e0i). Khi \u1edf ph\u00eda t\u00e2y M\u1eb7t tr\u00f2i hon 40 \u0111\u1ed9, sao Kim m\u1ecdc tr\u01b0\u1edbc M\u1eb7t tr\u00f2i v\u00e0 c\u0169ng l\u1eb7n tr\u01b0\u1edbc M\u1eb7t tr\u00f2i kho\u1ea3ng 3 gi\u1edd. V\u00ec v\u1eady ch\u00fang ta ch\u1ec9 c\u00f3 th\u1ec3 nh\u00ecn th\u1ea5y sao Kim v\u00e0o l\u00fac tr\u01b0\u1edbc v\u00e0 l\u00fac sau b\u00ecnh minh (ta quen g\u1ecdi l\u00e0 sao Mai - \u1edf Trung Qu\u1ed1c g\u1ecdi l\u00e0 sao Kh\u1edfi Minh - sao b\u00e1o tr\u01b0\u1edbc ban ng\u00e0y). V\u0169 Tr\u1ee5","C\u0169ng nguy\u00ean l\u00fd nh\u01b0 v\u1eady, th\u00f2i gian m\u1ecdc v\u00e0 l\u1eb7n c\u1ee7a Sao Thu\u1ef3 chi ch\u00eanh l\u1ec7ch v\u1edbi M\u1eb7t tr\u1eddi 1 gi\u1edd. N\u00f3i t\u00f3m l\u1ea1i, v\u00ec sao Thu\u1ef7 v\u00e0 sao Kim g\u1ea7n M\u1eb7t tr\u1eddi hon Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t cho n\u00ean ch\u00fang ta ch\u1ec9 c\u00f3 nh\u00ecn th\u00e2y ch\u00fang v\u00e0o s\u00e1ng s\u00f3m ho\u1eb7c ch\u1eadp t\u1ed1i. Tuy v\u1eady, quan s\u00e1t sao Kim v\u1eabn d\u1ec5 hon quan s\u00e1t sao Thu\u1ef7. Trong m\u1ed9t n\u0103m c\u00f3 nhi\u00eau ng\u00e0y c\u1ee9 \u0111\u1ebfn ch\u1eadp t\u1ed1i ho\u1eb7c s\u00e1ng s\u1edbm l\u00e0 quan s\u00e1t \u0111\u01b0\u1ee3c sao Kim, nh\u01b0ng quan s\u00e1t sao Thu\u1ef7 kh\u00f3 hon b\u1edfi l\u1ebd tr\u01b0\u1edbc khi M\u1eb7t tr\u1eddi m\u1ecdc ho\u1eb7c sau khi M\u1eb7t tr\u00f2i l\u1eb7n, b\u1ea7u tr\u1eddi ch\u01b0a s\u00e1ng ngay ho\u1eb7c ch\u01b0a t\u1ed1i h\u1eb3n m\u00e0 ph\u1ea3i qua m\u1ed9t \\\"Th\u00f2i k\u1ef3 qu\u00e1 \u0111\u1ed9\\\" \u0111\u00f3 l\u00e0 l\u00fac b\u00ecnh minh v\u00e0 l\u00fac ho\u00e0ng h\u00f4n. \\\"Th\u00f2i k\u1ef3 qu\u00e1 \u0111\u1ed9\\\" n\u00e0y kh\u00f4ng ph\u1ea3i \u1edf \u0111\u1ecba ph\u01b0ong n\u00e0o c\u0169ng d\u00e0i ng\u1eafn nh\u01b0 nhau c\u0169ng kh\u00f4ng ph\u1ea3i 4 m\u00f9a \u0111\u1ec1u nh\u01b0 nhau, \u1edb m\u1ed9t s\u1ed1 n\u01a1i, b\u00ecnh minh k\u00e9o d\u00e0i t\u1eeb 30 ph\u00fat \u0111\u1ebfn 1 gi\u1edd, \u0111\u00f3 l\u00e0 y\u1ebfu t\u1ed1 b\u1ea5t l\u1ee3i cho vi\u1ec7c quan s\u00e1t sao Thu\u1ef7. Sao Thu\u1ef7 th\u01b0\u1eddng \u0111\u1ee3i sau khi b\u00ecnh minh th\u01b0\u1eddng xu\u1ea5t hi\u1ec7n \u1edf ch\u00e2n tr\u1eddi ph\u00eda \u0111\u00f4ng m\u1edbi t\u1eeb t\u1eeb m\u1ecdc l\u00ean tr\u00ean kh\u00f4ng trung v\u1eeba h\u1eedng s\u00e1ng v\u00e0 \u0111\u1ebfn khi tr\u00f2i s\u1ea9m t\u1ed1i th\u00ec sao Thu\u1ef7 c\u0169ng v\u1eeba v\u1eb7n c\u00f3 m\u1eb7t \u1edf \u0111\u01b0\u1eddng ch\u00e2n tr\u1eddi ph\u00eda t\u00e2y, trong khi \u0111\u00f3 d\u00f9 l\u00e0 bu\u1ed5i s\u1edbm hay s\u1ea9m t\u1ed1i th\u00ec t\u1ea7ng kh\u00f4ng kh\u00ed \u1edd g\u1ea7n \u0111\u01b0\u1eddng ch\u00e2n tr\u1eddi lu\u00f4n kh\u00e1 d\u00e0y khi\u1ebfn ngay c\u1ea3 nh\u1eefng ng\u00f4i sao t\u01b0cmg \u0111\u1ed1i s\u00e1ng c\u0169ng b\u1ecb lu m\u1edd hu\u1ed1ng h\u1ed3 sao Thu\u1ef7 v\u1ed1n d\u0129 kh\u00f4ng s\u00e1ng l\u1eafm, b\u1edfi th\u1ebf vi\u1ec7c nh\u1eadn bi\u1ebft sao Thu\u1ef7 kh\u00e1 kh\u00f3 kh\u0103n.","jQ V \u1ea1n \u2122 y ^ D\u01af\u01a0NG L\u1ecaCH H\u00ccNH TH\u00c0NH NH\u01af TH\u1ebe N\u00c0O ? Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t quay Hi\u1ec7n nay c\u00e1c n\u01b0\u1edbc, c\u00e1c d\u00e2n t\u1ed9c tr\u00ean th\u1ebf quanh M \u1eb7t tr\u1eddi gi\u1edbi s\u1eed d\u1ee5ng r\u1ea5t nhi\u1ec1u c\u00e1ch t\u00ednh l\u1ecbch kh\u00e1c m\u1ed9t v\u00f2ng, th\u1eddi nhau, nh\u01b0ng ch\u1ee7 y\u1ebfu l\u00e0 3 lo\u1ea1i l\u1ecbch sau: ti\u1ebft thay \u0111\u1ed5i d\u01b0\u01a1ng l\u1ecbch, \u00e2m l\u1ecbch, \u00e2m d\u01b0\u01a1ng l\u1ecbch, \u01a1 n\u00f3ng l\u1ea1nh m\u1ed9t n\u01b0\u1edbc ta s\u1eed d\u1ee5ng lo\u1ea1i \\\"\u00e2m l\u1ecbch\\\" (hay g\u1ecdi l\u00e0 l\u1ea7n. Tr\u00e1i \u0111\u00e3t \\\"n\u00f4ng l\u1ecbch\\\") ch\u00ednh l\u00e0 \u00e2m d\u01b0\u01a1ng l\u1ecbch ch\u1ee9 quay m\u1ed9t v\u00f2ng kh\u00f4ng ph\u1ea3i ho\u00e0n to\u00e0n l\u00e0 \u00e2m l\u1ecbch. quanh M\u1eb7t tr\u1eddi \u0111\u00f3 l\u00e0 c\u01a1 N\u0103m d\u01b0\u01a1ng l\u1ecbch \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ednh b\u1eb1ng \u0111\u01a1n s\u1edf h\u00ecnh th\u00e0nh v\u1ecb th\u1eddi gian Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t quay m\u1ed9t v\u00f2ng d\u01b0\u01a1ng l\u1ecbch. quanh M\u1eb7t tr\u1eddi. Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t quay m\u1ed9t v\u00f2ng quanh M\u1eb7t tr\u1eddi h\u1ebft 365,2422 ng\u00e0y (365 ng\u00e0y 5 gi\u00f2 48 ph\u00fat 46 gi\u00e2y). \u0110 \u1ebf ti\u1ec7n t\u00ednh to\u00e1n, ng\u01b0\u1eddi ta t\u00ednh ch\u1eb5n 365 ng\u00e0y l\u00e0 1 n\u0103m d\u01b0\u01a1ng l\u1ecbch. Do trong 365 ng\u00e0y c\u00f3 12 l\u1ea7n M\u1eb7t tr\u0103ng tr\u00f2n khuy\u1ebft n\u00ean ng\u01b0\u1eddi ta chia 365 th\u00e0nh 12 th\u00e1ng. V\u00ec 365 kh\u00f4ng chia h\u1ebft cho 12 n\u00ean \u0111\u00e0nh ph\u1ea3i chia th\u00e0nh th\u00e1ng \u0111\u1ee7 (31 ng\u00e0y) v\u00e0 th\u00e1ng thi\u1ebfu (30 ng\u00e0y); th\u00e1ng 2 c\u0169ng l\u00e0 th\u00e1ng thi\u1ebfu nh\u01b0ng ch\u1ec9 c\u00f3 28 ng\u00e0y, nh\u01b0 v\u1eady c\u1ed9ng 12 th\u00e1ng v\u1eeba \u0111\u1ee7 365 ng\u00e0y, \u0111\u00f3 l\u00e0 n\u0103m b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng. Nh\u01b0ng c\u00f2n d\u01b0 5 gi\u1edd 48 ph\u00fat 46 gi\u00e2y th\u00ec t\u00ednh sao \u0111\u00e2y? Trong 4 n\u0103m li\u1ec1n s\u1ed1 d\u01b0 \u0111\u00f3 c\u1ed9ng l\u1ea1i su\u00fdt so\u00e1t 1 ng\u00e0y, v\u00e0 m\u1ed9t ng\u00e0y \u0111\u00f3 \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1ed9ng v\u00e0o th\u00e1ng 2 c\u1ee7a n\u0103m th\u1ee9 t\u01b0. N\u0103m \u0111\u00f3 g\u1ecdi l\u00e0 \\\"n\u0103m nhu\u1eadn\\\". Th\u00e1ng V\u0169 Tr\u1ee5","2 c\u1ee7a n\u0103m nhu\u1eadn c\u00f3 29 ng\u00e0y, ng\u00e0y th\u1ee9 29 c\u1ee7a th\u00e1ng 2 g\u1ecdi l\u00e0 \\\"ng\u00e0y nhu\u1eadn\\\". N\u0103m \u0111\u00f3 c\u00f3 366 ng\u00e0y. N\u0103m \u00e2m l\u1ecbch \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ednh b\u1eb1ng chu k\u1ef3 tr\u00f2n khuy\u1ebft c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u0103ng (M\u1eb7t tr\u0103ng c\u00f2n \u0111\u01b0\u1ee3c g\u1ecdi l\u00e0 sao \\\"Th\u00e1i \u00c2m\\\"). Ng\u01b0\u1eddi ta ph\u00e1t hi\u1ec7n ra M\u1eb7t tr\u0103ng tr\u00f2n khuy\u1ebft r\u1ea5t c\u00f3 quy lu\u1eadt, b\u00ecnh qu\u00e2n m\u1ed7i l\u1ea7n tr\u0103ng tr\u00f2n khuy\u1ebft l\u00e0 29,53 ng\u00e0y. Ng\u01b0\u1eddi xa \u0111\u00e3 l\u1ea5y kho\u1ea3ng th\u00f2i gian \u0111\u00f3 l\u00e0m \u0111on v\u1ecb \u0111o th\u00f2i gian v\u00e0 g\u1ecdi l\u00e0 \\\"th\u00e1ng\\\". Th\u00e1ng \u0111\u1ee7 l\u00e0 30 ng\u00e0y, th\u00e1ng thi\u1ebfu l\u00e0 29 ng\u00e0y. Do trong chu k\u1ef3 t\u1eeb ng\u00e0y l\u1ea1nh \u0111\u1ebfn ng\u00e0y n\u00f3ng v\u00e0 t\u1eeb ng\u00e0y n\u00f3ng chuy\u1ec3n sang ng\u00e0y l\u1ea1nh, M\u1eb7t tr\u0103ng thay \u0111\u1ed5i tr\u00f2n khuy\u1ebft hon 12 l\u1ea7n, n\u00ean ng\u01b0\u1eddi x\u01b0a l\u1ea5y 12 th\u00e1ng (th\u00e1ng \u00e2m l\u1ecbch) th\u00e0nh m\u1ed9t \\\"n\u0103m \\\" (n\u0103m \u00e2m l\u1ecbch). M\u1ed9t n\u0103m \u0111\u00f3 c\u00f3 354 ho\u1eb7c 355 ng\u00e0y, m\u1ed7i n\u0103m c\u00f2n d\u01b0 10 - 11 ng\u00e0y, 3 n\u0103m li\u1ec1n d\u01b0 hon m\u1ed9t th\u00e1ng. \u0110 \u1ec3 ph\u00f9 h\u1ee3p v\u00f3i chu k\u1ef3 thay \u0111\u1ed5i th\u00f2i ti\u1ebft n\u00f3ng l\u1ea1nh, ng\u01b0\u1eddi x\u01b0a \u0111\u00e3 c\u1ed9ng th\u00eam 1 th\u00e1ng v\u00e0o n\u0103m th\u1ee9 3, n\u0103m \u0111\u00f3 s\u1ebd c\u00f3 13 th\u00e1ng, th\u00e1ng \u0111\u01b0\u1ee3c th\u00eam g\u1ecdi l\u00e0 \\\"th\u00e1ng nhu\u1eadn\\\", n\u0103m \u0111\u00f3 s\u1ebd l\u00e0 384 ho\u1eb7c 385 ng\u00e0y. Th\u1eddi ti\u1ebft thay \u0111\u1ed5i n\u00f3ng l\u1ea1nh l\u00e0 do Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t quay nghi\u00eang quanh M\u1eb7t tr\u00f2i. Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t quay quanh M\u1eb7t tr\u00f2i m\u1ed9t v\u00f2ng, th\u1eddi ti\u1ebft thay \u0111\u1ed5i n\u00f3ng l\u1ea1nh m\u1ed9t l\u1ea7n. Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t quay m\u1ed9t v\u00f2ng quanh M\u1eb7t tr\u00f2i \u0111\u00f3 l\u00e0 co s\u1edf h\u00ecnh th\u00e0nh d\u01b0\u01a1ng l\u1ecbch. B\u1edfi v\u1eady d\u00f9ng c\u00e1ch chia th\u00e1ng nhu\u1eadn \u0111\u1ec3 t\u00ednh l\u1ecbch ph\u00f9 h\u1ee3p v\u1edbi chu k\u1ef3 thay \u0111\u1ed5i th\u1eddi ti\u1ebft t\u1ee9c l\u00e0 k\u1ebft h\u1ee3p gi\u1eefa \u00e2m l\u1ecbch v\u00e0 d\u01b0ong l\u1ecbch. C\u00e1ch t\u00ednh nh\u01b0 v\u1eady kh\u00f4ng c\u00f2n l\u00e0 \u00e2m l\u1ecbch thu\u1ea7n tuv n\u1eefa m\u00e0 k\u1ebft h\u1ee3p gi\u1eefa l\u1ecbch \u00e2m v\u00e0 l\u1ecbch d\u01b0ong.","1 \u1ea5^V\u1ea1nBSS y C\u00c1C M\u00daI GI\u1edc TR\u00caN TH\u1ebe GI\u1edaI I v lc \u00e2 u H \u1ecfit \u0110\u01af\u1ee2C CHIA NH\u01af TH \u1ebe N\u00c0O? #* Th\u1eddi gian ch\u00fang ta d\u00f9ng h\u00e0ng ng\u00e0y l\u00e0 l\u00e2y ph\u01b0ong v\u1ecb c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi l\u00e0m ti\u00eau chu\u1ea9n. Tuy v\u1eady vi\u1ec7c N\u00f3 \u0111cm gi\u1ea3n l\u00e0 m\u1ed7i khi M\u1eb7t tr\u00f2i chi\u1ebfu ph\u00e2n chia ranh th\u1eb3ng v\u00e0o tuy\u1ebfn nam - b\u1eafc c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t th\u00ec gi\u1edbi gi\u1eefa c\u00e1c \u1edf nh\u1eefng noi \u0111\u00f3 l\u00e0 12 gi\u00f2 tr\u01b0a. Ch\u00fang ta m\u00fai gi\u1edd c\u00f3 khi \u0111\u1ec1u bi\u1ebft r\u1eb1ng, M\u1eb7t tr\u00f2i h\u00e0ng ng\u00e0y m\u1ecdc t\u1eeb kh\u00f4ng ho\u00e0n ph\u00eda \u0110\u00f4ng v\u00e0 l\u1eb7n \u1edf ph\u00eda T\u00e2y, hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng to\u00e0n theo ranh \u0111\u00f3 l\u00e0 do Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u1ef1 quay g\u00e2y ra. Nh\u1eefng gi\u1edbi c\u00e1c k\u1ec9nh ng\u01b0\u1eddi s\u1ed1ng \u1edf nh\u1eefng noi kh\u00e1c nhau tr\u00ean \u0111\u1ed9 m\u00e0 ph\u00e2n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t nh\u00ecn th\u1ea5y M\u1eb7t tr\u00f2i tr\u00ean \u0111\u1ec9nh \u0111\u1ea7u chia theo hi\u00ean kh\u00f4ng ph\u1ea3i \u0111\u1ec1u c\u00f9ng m\u1ed9t l\u00fac. B\u1edfi v\u1eady \u1edf gi\u1edbi qu\u1ed1c gia, c\u00e1c khu v\u1ef1c tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, ng\u01b0\u1eddi ta c\u0103n c\u1ee9 \u0111\u1ecba h\u00ecnh, s\u00f4ng, v\u00e0o ph\u01b0\u01a1ng v\u1ecb c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u00f2i \u0111\u1ec3 \u0111\u1ecbnh th\u1eddi \u0111\u1ea3o... Do v\u1eady gian th\u00edch h\u1ee3p v\u1edbi t\u1eebng n\u01a1i. Khi \u1edf Lu\u00e2n trong c\u00e1c m\u00fai \u0110\u00f4n l\u00e0 12 gi\u1edd tr\u01b0a th\u00ec \u1edf H\u00e0 N\u1ed9i l\u00e0 19 gi\u1edd, gi\u1edd c\u0169ng c\u00f3 \u1edf B\u1eafc Kinh l\u00e0 19 gi\u1edd 45 ph\u00fat v\u00e0 \u1edf Th\u01b0\u1ee3ng m\u1ed9t s \u1ed1 ch\u00eanh H\u1ea3i l\u00e0 20 gi\u1edd 06 ph\u00fat. Trong th\u1eddi \u0111\u1ea1i khoa l\u1ec7ch nh\u1ecf h\u1ecdc k\u1ef9 thu\u1eadt hi\u1ec7n \u0111\u1ea1i ng\u00e0y nay, vi\u1ec7c t\u00ednh gi\u1edd nh\u01b0 v\u1eady r\u1ea5t kh\u00f4ng ti\u1ec7n l\u1ee3i. \u0110 \u1ec3 vi\u1ec7c li\u00ean <\u00a9 > V\u0169 Tr\u1ee5 l\u1ea1c gi\u1eefa c\u00e1c n\u01a1i tr\u00ean th\u1ebf gi\u1edbi thu\u1eadn ti\u1ec7n, ng\u01b0\u1eddi ta \u0111\u00e3 th\u1ed1ng nh\u1ea5t th\u1eddi gian gi\u1eefa c\u00e1c n\u01a1i tr\u00ean th\u1ebf gi\u1edbi. V\u1eady c\u1ea3 th\u1ebf gi\u00f3\u00e3 c\u00f3 th\u1ec3 s\u1eed d\u1ee5ng chung m\u1ed9t th\u1eddi gian ti\u00eau chu\u1ea9n kh\u00f4ng? Trong l\u0129nh v\u1ef1c khoa h\u1ecdc, ng\u01b0\u1eddi ta \u0111\u00e3 \u00e1p d\u1ee5ng ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p n\u00e0y v\u00e0 th\u1eeba nh\u1eadn th\u1eddi gian c\u1ee7a \u0111\u00e0i thi\u00ean v\u0103n Greenwich g\u1ecdi l\u00e0 m\u00fai gi\u1edd 0 bao g\u1ed3m khu v\u1ef1c n\u1eb1m trong ph\u1ea1m vi kinh tuy\u1ebfn 7,50 t\u00e2y v\u00e0 kinh tuy\u1ebfn 7,50","\u0111\u00f4ng. D\u00e2n ch\u00fang s\u1ed1ng trong khu v\u1ef1c m\u00fai gi\u1edd n\u00e0y \u0111\u1ec1u s\u1eed d\u1ee5ng th\u1eddi gian c\u1ee7a \u0111\u00e0i thi\u00ean v\u0103n Greenwich. M\u00fai gi\u1edd 1 ti\u1ebfp theo (ph\u00eda \u0111\u00f4ng m\u00fai gi\u00f2 Greenwich) \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ednh t\u1eeb kinh tuy\u1ebfn 7,50 \u0111\u00f4ng t\u1edbi kinh tuy\u1ebfn 22,50 \u0111\u00f4ng. Ti\u1ebfp \u0111\u00f3 l\u00e0 c\u00e1c m\u00fai gi\u00f2 2,3,4,5 ... cho \u0111\u1ebfn m\u00fai gi\u1edd 12. M\u1ed7i m\u00fai gi\u00f2 ch\u00eanh l\u1ec7ch nhau 1 gi\u1edd (v\u1eeba v\u1eb7n trong 1 gi\u1edd Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u1ef1 quay \u0111\u01b0\u1ee3c 150). Th\u1eddi gian trong c\u00f9ng m\u1ed9t m\u00fai gi\u00f2 ch\u00eanh l\u1ec7ch kh\u00f4ng \u0111\u00e1ng k\u1ec3 v\u00f3i th\u00f2i gian t\u00ednh theo ph\u01b0\u01a1ng v\u1ecb c\u1ee7a M\u1eb7t tr\u1eddi (kh\u00f4ng qu\u00e1 n\u1eeda gi\u1edd). C\u0169ng nh\u01b0 v\u1eady t\u1eeb m\u00fai gi\u1edd 0 v\u1ec1 ph\u00eda T\u00e2y l\u1ea1i chia ti\u1ebfp c\u00e1c m\u00fai gi\u1edd T\u00e2y 1, T\u00e2y 2, T\u00e2y 3,... cho \u0111\u1ebfn T\u00e2y 12 (m\u00fai gi\u1edd T\u00e2y 12 ch\u00ednh l\u00e0 m\u00fai gi\u1edd \u0110\u00f4ng 12). Nh\u01b0 v\u1eady nh\u00e2n d\u00e2n to\u00e0n th\u1ebf gi\u1edbi \u0111\u1ec1u \u1edf trong 24 m\u00fai gi\u1edd, th\u1eddi gian trong m\u1ed7i m\u00fai gi\u1edd \u0111\u1ec1u nh\u01b0 nhau. Gi\u1eefa c\u00e1c m\u00fai gi\u00f2 ch\u1ec9 kh\u00e1c nhau v\u1ec1 s\u1ed1 gi\u1edd nh\u01b0ng gi\u1ed1ng nhau v\u1ec1 ph\u00fat, gi\u00e2y, n\u00ean vi\u1ec7c s\u01b0 d\u1ee5ng th\u1eddi gian v\u00e0 li\u00ean l\u1ea1c gi\u1eefa c\u00e1c m\u00fai gi\u1edd r\u1ea5t ti\u1ec7n l\u1ee3i. Tuy v\u1eady vi\u1ec7c ph\u00e2n chia ranh gi\u00f3i gi\u1eefa c\u00e1c m\u00fai gi\u1edd c\u00f3 khi kh\u00f4ng ho\u00e0n to\u00e0n theo ranh gi\u1edbi c\u00e1c kinh \u0111\u1ed9 m\u00e0 ph\u00e2n chia theo bi\u00ean gi\u1edbi qu\u1ed1c gia, \u0111\u1ecba h\u00ecnh, s\u00f4ng, \u0111\u1ea3o... Do v\u1eady trong c\u00e1c m\u00fai gi\u1edd c\u0169ng c\u00f3 m\u1ed9t s\u1ed1 ch\u00eanh l\u1ec7ch nh\u1ecf, nh\u01b0ng kh\u00f4ng \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng nhi\u1ec1u l\u1eafm \u0111\u1ed1i v\u1edbi vi\u1ec7c th\u1ed1ng nh\u1ea5t th\u1eddi gian tr\u00ean to\u00e0n th\u1ebf gi\u1edbi. M\u1ed8T NG\u00d4I SAO S\u1ed0NG \u0110\u01b0\u1ee3c BAO NHI\u00caU L\u00c2U TH\u00cc T\u1eaeT? M\u1ed9t ng\u00f4i sao c\u00f3 tu\u1ed5i \u0111\u1eddi ph\u1ee5 thu\u1ed9c ch\u1ee7 y\u1ebfu v\u00e0o kh\u1ed1i l\u01b0\u1ee3ng c\u1ee7a n\u00f3. Kh\u1ed1i l\u01b0\u1ee3ng sao c\u00e0ng l\u1edbn th\u00ec t\u1ed1c \u0111\u1ed9 ph\u1ea3n l\u00ccTig nhi\u1ec7t h\u1ea1ch trong l\u00f2ng n\u00f3 c\u00e0ng l\u1edbn v\u00e0 s\u1ebd c\u00e0ng nhanh ch\u00e1y h\u1ebft ngu\u1ed3n nhi\u00ean li\u1ec7u hydro c\u1ee7a m\u00ecnh. C\u00e1c sao c\u1ee1 nh\u01b0 M\u1eb7t tr\u1eddi c\u00f3 th\u1ec3 s\u1ed1ng \u0111\u1ebfn 10 t\u1ef7 n\u0103m ho\u1eb7c h\u01a1n, trong khi c\u00e1c sao kh\u1ed5ng l\u1ed3 ch\u1ec9 c\u00f3 \u0111\u1eddi s\u1ed1ng ng\u1eafn ch\u1eebng 2, 3 t\u1ef7 n\u0103m hay th\u1eadm ch\u00ed v\u00e0i tr\u0103m tri\u1ec7u n\u0103m v\u1edbi c\u00e1c sao si\u00eau kh\u1ed5ng l\u1ed3. 83'","\u1ecbV \u1ea1 n B B ^ TH\u1edcI GIAN M\u1ed8T NG\u00c0Y TR\u00caN TR\u00c1I 1 0 C\u00e1u H\u1ecfi \u2022 \u0110\u1ea4T \u0110\u01af\u1ee2C T\u00cdNH NH\u01af TH\u1ebe N\u00c0O? C\u00e1c b\u1ea1n c\u00f3 bi\u1ebft V\u1eady \\\"ng\u00e0y h\u00f4m nay\\\" tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t kh\u00f4ng, khi \u1edf \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1eaft \u0111\u1ea7u t\u1eeb \u0111\u00e2u v\u00e0 \\\"ng\u00e0y h\u00f4m qua\\\" H\u00e0 N\u1ed9i \u0111\u00fang \u0111\u01b0\u1ee3c k\u1ebft th\u00fac \u1edf \u0111\u00e2u? 12 gi\u1edd \u0111\u00eam v\u00e0 b\u01b0\u1edbc sang m\u1ed9t \u0110\u00fang l\u00e0 tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u00f3 khu v\u1ef1c b\u1eaft ng\u00e0y m\u1edbi th\u00ec \u0111\u1ea7u \\\"h\u00f4m nay\\\" v\u00e0 k\u1ebft th\u00fac \\\"h\u00f4m qua\\\" \u1edf B\u1eafc Kinh \u0111\u00e3 v\u00e0 \u0111\u01b0\u1ee3c g\u1ecdi l\u00e0 \\\"tuy\u1ebfn thay \u0111\u1ed5i th\u1eddi gian l\u00e0 1 gi\u1edd s\u00e1ng qu\u1ed1c t\u1ebf\\\" (\u0111\u01b0\u1eddng \u0111\u1ed5i ng\u00e0y). T\u1ea5t nhi\u00ean c\u1ee7a ng\u00e0y h\u00f4m tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t kh\u00f4ng c\u00f3 tuy\u1ebfn m\u1ed1c n\u00e0o ca sau, nh\u01b0ng \u1edf m\u00e0 ch\u1ec9 l\u00e0 nh\u1eefng tuy\u1ebfn m\u1ed1c t\u01b0\u1edfng t\u01b0\u1ee3ng Moskva m\u1edbi do c\u00e1c nh\u00e0 thi\u00ean v\u0103n quy \u0111\u1ecbnh ra. Gi\u00f3i l\u00e0 8 gi\u1edd t\u00f4\u0129 tuy\u1ebfn n\u00e0y b\u1eaft \u0111\u1ea7u t\u1eeb B\u1eafc c\u1ef1c, ch\u1ea1y qua c\u1ee7a ng\u00e0y h\u00f4m eo bi\u1ec3n Bering r\u1ed3i xuy\u00ean qua Th\u00e1i B\u00ecnh tr\u01b0\u1edbc. V\u00ec sao D\u01b0\u01a1ng t\u1edbi Nam c\u1ef1c (b\u1ea1n c\u00f3 th\u1ebf t\u00ecm th\u1ea5y v\u1eady? V\u00ec Tr\u00e1i tuy\u1ebfn n\u00e0y tr\u00ean b\u1ea3n \u0111\u1ed3 th\u1ebf gi\u1edbi) n\u00f3 n\u1eb1m \u0111\u1ea5t l\u00e0 m\u1ed9t qu\u1ea3 c\u1ea1nh kinh tuy\u1ebfn 1800, kh\u00f4ng th\u1eb3ng, c\u00f3 c\u00e2u \u0111ang quay ch\u1ed7 h\u01a1i v\u00f2ng \u0111\u1ec3 tr\u00e1nh c\u00e1c \u0111\u1ea3o tr\u00ean Th\u00e1i tr\u00f2n, b\u1edfi v\u1eady B\u00ecnh D\u01b0\u01a1ng. Vi\u1ec7c k \u1ebf ti\u1ebfp n\u0103m, th\u00e1ng, n\u1eeda \u0111\u00eam, bu\u00f4\u0129 ng\u00e0y tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t \u0111\u1ec1u b\u1eaft \u0111\u1ea7u t\u1eeb tuy\u1ebfn tr\u01b0a, s\u00e1ng n\u00e0y. Tuy\u1ebfn thay \u0111\u1ed5i th\u1eddi gian Qu\u1ed1c t\u1ebf s\u1edbm... kh\u00f4ng l\u00e0 n\u01a1i xu\u1ea5t ph\u00e1t c\u1ee7a m\u1ed7i ng\u00e0y m\u1edbi tr\u00ean di\u1ec5n ra c\u00f9ng Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Ng\u00e0y \\\"ra \u0111\u1eddi\\\" \u1edf \u0111\u00e2y v\u00e0 b\u1eaft \u0111\u1ea7u 1 l\u00fac tr\u00ean Tr\u00e1i cu\u1ed9c \\\"du h\u00e0nh v\u00f2ng quanh Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t\\\" m\u1ed9t \u0111\u1ea5t m\u00e0 m\u1ed7i v\u00f2ng theo h\u01b0\u1edbng t\u00e2y r\u1ed3i l\u1ea1i tr\u1edf v\u1ec1 n\u01a1i n\u01a1i \u0111\u00eau c\u00f3 th\u1eddi xu\u1ea5t ph\u00e1t \u0111\u1ec3 sang m\u1ed9t ng\u00e0y m\u1edbi. gian ri\u00eang \u0111 \u1ec3 sinh ho\u1ea1t v\u00e0 C\u01b0 d\u00e2n \u0111\u1ebfn b\u00e1n \u0111\u1ea3o Chukotska v\u00e0 b\u00e1n l\u00e0m vi\u1ec7c. \u0111\u1ea3o Kamtchatka l\u00e0 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u00f3n ch\u00e0o n\u0103m m\u00f3i v\u00e0 m\u1ed7i ng\u00e0y m\u1edbi s\u1edbm nh\u1ea5t th\u1ebf gi\u1edbi, b\u1edfi v\u00ec h\u1ecd \u1edf ngay s\u00e1t b\u1edd ph\u00eda V\u0169 Tr\u1ee5","T\u00e2y c\u1ee7a tuy\u1ebfn thay \u0111\u1ed5i th\u1eddi gian Qu\u1ed1c t\u1ebf. Nh\u01b0ng b\u00e1n \u0111\u1ea3o Alaska \u1edf b\u1edd bi\u1ec3n Th\u00e1i B\u00ecnh D\u01b0\u01a1ng n\u1eb1m \u1edf ph\u00eda \u0111\u00f4ng tuy\u1ebfn thay \u0111\u1ed5i th\u1eddi gian Qu\u1ed1c t\u1ebf n\u00ean d\u00e2n ch\u00fang \u1edf \u0111\u00f3 ph\u1ea3i \u0111\u1ee3i th\u00eam 1 ng\u00e0y m\u00f3i \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u00f3n n\u0103m m\u1edbi. \u0110 \u1ec3 kh\u00f4ng l\u00e0m r\u1ed1i lo\u1ea1n th\u1eddi gian v\u00e0 g\u00e2y ra c\u00e1c ph\u1ee9c t\u1ea1p kh\u00e1c, khi t\u00e0u thuy\u1ec1n tr\u00ean Th\u00e1i B\u00ecnh D\u01b0\u01a1ng v\u01b0\u1ee3t qua tuy\u1ebfn thay \u0111\u1ed5i th\u1eddi gian Qu\u1ed1c t\u1ebf nh\u1ea5t thi\u1ebft ph\u1ea3i tu\u00e2n theo m\u1ed9t quy \u0111\u1ecbnh \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t l\u00e0: n\u1ebfu \u0111i t\u1eeb ph\u00eda T\u00e2y sang ph\u00eda \u0111\u00f4ng th\u00ec t\u00ednh ng\u00e0y h\u00f4m \u0111\u00f3 l\u00e0 2 ng\u00e0y, c\u00f3 ngh\u0129a l\u00e0 h\u00f4m \u0111\u00f3 l\u00e0 ng\u00e0y m\u1ed3ng 1 th\u00ec h\u00f4m sau c\u0169ng l\u00e0 ng\u00e0y m\u1ed3ng 1 (b\u1edbt \u0111i 1 ng\u00e0y). N\u1ebfu t\u00e0u thuy\u1ec1n \u0111i t\u1eeb \u0111\u00f4ng sang t\u00e2y th\u00ec t\u00ednh ng\u01b0\u1ee3c l\u1ea1i, ph\u1ea3i c\u1ed9ng th\u00eam m\u1ed9t ng\u00e0y, c\u00f3 ngh\u0129a l\u00e0 ng\u00e0y h\u00f4m \u0111\u00f3 x\u00e9 2 trang l\u1ecbch t\u01b0\u1eddng, (c\u1ed9ng th\u00eam 1 ng\u00e0y). Tu\u00e2n th\u1ee7 quy \u0111\u1ecbnh n\u00e0y th\u00ec thuy\u1ec1n b\u00e8 v\u01b0\u1ee3t qua tuy\u1ebfn thay \u0111\u1ed5i th\u1eddi gian Qu\u1ed1c t\u1ebf m\u1edbi kh\u00f4ng b\u1ecb r\u1ed1i lo\u1ea1n v'\u00ea th\u1eddi gian. SAO B\u00c1NG V\u00c0 SAO CH\u1ed4I c\u00f3 PH\u1ea2I L\u00c0 M\u1ed8T KH\u00d4NG? \u0110\u00e2y l\u00e0 hai kh\u00e1i ni\u1ec7m ho\u00e0n to\u00e0n kh\u00e1c nhau. Sao b\u0103ng ch\u1ec9 l\u00e0 c\u00e1c lo\u1ea1i v\u1eadt ch\u1ea5t v\u0169 tr\u1ee5 (ho\u1eb7c thi\u00ean th\u1ea1ch nh\u1ecf) \u0111i qua v\u00e0 bay v\u00e0o kh\u00ed quy\u1ec3n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t th\u00ec ch\u00e1y s\u00e1ng do ma s\u00e1t, th\u1eddi gian l\u00f3e s\u00e1ng c\u1ee7a n\u00f3 th\u01b0\u1eddng ch\u1ec9 tr\u00ean d\u01b0\u1edbi 1 gi\u00e2y. Sao ch\u1ed5i l\u00e0 c\u00e1c thi\u00ean th\u1ec3 c\u00f3 chu k\u00ec d\u00e0i trong h\u1ec7 M\u1eb7t tr\u1eddi, khi t\u1edbi g\u1ea7n M\u1eb7t tr\u1eddi theo chu k\u00ec c\u1ee7a m\u00ecnh, n\u00f3 b\u1ecb nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 v\u00e0 \u00e1p l\u1ef1c t\u1eeb M\u1eb7t tr\u1eddi l\u00e0m ch\u00e1y ph\u1ea7n kh\u00ed xung quanh v\u00e0 th\u1ed5i d\u1ea1t \u0111i th\u00e0nh c\u00e1i \u0111u\u00f4i s\u00e1ng, sao ch\u1ed5i th\u00ec c\u00f3 th\u1ec3 quan s\u00e1t th\u1ea5y trong th\u1eddi gian d\u00e0i li\u00ean t\u1ee5c, c\u00f3 th\u1ec3 l\u00e0 nhi\u1ec1u ng\u00e0y li\u1ec1n.","10 L\u00c0M SAO \u0110O \u0110 \u01b0 \u1ee3 c KHO\u1ea2NG C\u00c1CH GI\u1eeeA C\u00c1C SAO V\u1edaI TR\u00c1I \u0110\u1ea4T? \u0110\u1ed9 s\u00e1ng c\u1ee7a Nh\u1eefng \u0111\u00eam tr\u1eddi quang m\u00e2y t\u1ea1nh, c\u00e1c c\u00e1c v\u00ec sao m\u00e0 v\u00ec sao \u0111ua nhau t\u1ecfa s\u00e1ng, ch\u00fang nh\u1ea5p ch\u00fang ta nh\u00ecn nh\u00e1y nh\u1eefng \u0111\u00f4i m\u1eaft nh\u00ed nh\u1ea3nh v\u00e0 m\u1ec9m th\u1ea5y h\u00e0ng ng\u00e0y c\u01b0\u1eddi v\u1edbi m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi nh\u01b0 n\u00f3i r\u1eb1ng: \\\"H\u1ee1i kh\u00f4ng ph\u1ea3i l\u00e0 \u0111\u1ed9 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi ch\u1ee7.c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, c\u00e1c b\u1ea1n s\u00e1ng th\u1ef1c c\u1ee7a c\u00f3 bi\u1ebft kho\u1ea3ng c\u00e1ch gi\u1eefa ch\u00fang ta l\u00e0 bao ch\u00fang, \u0111\u00f3 ch\u1ec9 xa kh\u00f4ng?\\\" Mu\u1ed1n bi\u1ebft c\u00e1c nh\u00e0 thi\u00ean v\u0103n \u201c\u0111\u1ed9 s\u00e1ng nh\u00ecn \u0111o kho\u1ea3ng c\u00e1ch gi\u1eefa c\u00e1c v\u00ec sao t\u1edbi Tr\u00e1i th\u1ea5y\\\". \u0110\u1ed9 s\u00e1ng \u0111\u1ea5t, ch\u00fang ta h\u00e3y t\u00ecm hi\u1ec3u m\u1ed9t ph\u01b0\u01a1ng nh\u00ecn th\u1ea5y \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u00e1p \u0111o kho\u1ea3ng c\u00e1ch gi\u1eefa c\u00e1c v\u1eadt th\u00ea quy\u00ea\u00ed \u0111\u1ecbnh b\u1edfi tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. \u0111\u1ed9 s\u00e1ng th\u1ef1c v\u00e0 kho\u1ea3ng c\u00e1ch t\u1eeb Khi \u0111o \u0111\u1ea1c m\u1eb7t \u0111\u1ea5t v\u00e0 c\u00e1c \u0111\u1ecba h\u00ecnh c\u00e1c sao \u0111\u00f3 t\u1edbi th\u00f4ng th\u01b0\u1eddng, con ng\u01b0\u1eddi th\u01b0\u1eddng g\u1eb7p Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. ph\u1ea3i kh\u00f3 kh\u0103n l\u00e0 kho\u1ea3ng c\u00e1ch qu\u00e1 xa v\u00e0 b\u1ecb c\u00e1ch tr\u1edf b\u1edfi n\u00fai, su\u1ed1i, s\u00f4ng, h\u1ed3 n\u00ean kh\u00f4ng th\u1ec3 tr\u1ef1c ti\u1ebfp \u0111\u1ebfn g\u1ea7n \u0111\u00ea\u2019 \u0111o \u0111\u1ea1c c\u1ee5 th\u1ec3. G\u1eb7p tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p \u0111\u00f3, \u0111\u1ed9i \u0111o \u0111\u1ea1c th\u01b0\u1eddng d\u00f9ng ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p \u0111o tam gi\u00e1c \u0111\u1ec3 \u0111o kho\u1ea3ng c\u00e1ch gi\u1eefa c\u00e1c m\u1ee5c ti\u00eau \u1edf xa. V\u00ed d\u1ee5: mu\u1ed1n \u0111o kho\u1ea3ng c\u00e1ch gi\u1eefa c\u0111i\u1ec3m l\u00e0 m\u1ed9t c\u00e2y xanh b\u00ean kia b\u1edd s\u00f4ng v\u1edbi b\u1ea5t k\u1ef3 v\u1eadt n\u00e0o \u1edf b\u1edd s\u00f4ng b\u00ean n\u00e0y, ng\u01b0\u1eddi ta ch\u1ecdn 2 \u0111i\u1ec3m b\u1ea5t k\u1ef3 A v\u00e0 B \u1edd b\u1edd s\u00f4ng b\u00ean n\u00e0y \u0111\u1ec3 c\u00f3 c\u1ea1nh AB. Sau \u0111\u00f3 t\u1eeb \u0111i\u1ec3m A v\u00e0 B ng\u01b0\u1eddi ta ng\u1eafm th\u1eb3ng csang \u0111i\u1ec3m v\u00e0 d\u00f9ng th\u01b0\u1edbc \u0111o \u0111\u1ed9 x\u00e1c \u0111\u1ecbnh g\u00f3c A v\u00e0 B l\u00e0 bao nhi\u00eau \u0111\u1ed9. C\u0103n c\u1ee9 v\u00e0o \u0111\u1ed9 d\u00e0i c\u1ea1nh AB v\u00e0 s\u1ed1 \u0111o g\u00f3c A v\u00e0 B, v\u1eadn d\u1ee5ng \u0111\u1ecbnh l\u00fd c\u1ea1nh huy\u1ec1n c\u1ee7a V\u0169 Tr\u1ee5","tam gi\u00e1c v\u00e0 ch\u1ec9 l\u00e0m m\u1ed9t ph\u00e9p to\u00e1n \u0111\u01a1n gi\u1ea3n, ng\u01b0\u1eddi ta s\u1ebd ct\u00ednh ra kho\u1ea3ng c\u00e1ch ch\u00ednh x\u00e1c t\u1eeb \u0111i\u1ec3m (c\u00e2y xanh b\u00ean kia s\u00f4ng) t\u1edbi b\u1ea5t c\u1ee9 \u0111i\u1ec3m n\u00e0o tr\u00ean c\u1ea1nh AB. Khi d\u00f9ng ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p \u0111o tam gi\u00e1c nh\u1ea5t thi\u1ebft ph\u1ea3i ch\u1ecdn 2 \u0111i\u1ec3m A v\u00e0 B c\u00e1ch nhau \u0111\u1ee7 \u0111\u1ed9 d\u00e0i c\u00e2n thi\u1ebft. N\u1ebfu A v\u00e0 B qu\u00e1 g\u1ea7n cnhau th\u00ec hai \u0111i\u1ec3m A v\u00e0 B chi\u1ebfu sang s\u1ebd nh\u01b0 t\u1eeb c\u00f9ng c cm\u1ed9t \u0111i\u1ec3m chi\u1ebfu sang (g\u00f3c qu\u00e1 h\u1eb9p) s\u1ebd kh\u00f4ng t\u00ednh \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ed9 d\u00e0i AC v\u00e0 BC. B\u1edfi v\u1eady, khi \u0111o \u0111\u1ea1c m\u1ee5c ti\u00eau c\u00e1ch ch\u00fang ta c\u00e0ng xa, ng\u01b0\u1eddi ta ph\u1ea3i ch\u1ecdn c\u1ea1nh AB c\u00e0ng d\u00e0i. Ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p \u0111o \u0111\u1ea1c k\u1ec3 tr\u00ean c\u0169ng l\u00e0 m\u1ed9t ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p c\u01a1 b\u1ea3n \u0111\u1ec3 \u0111o kho\u1ea3ng c\u00e1ch gi\u1eefa c\u00e1c sao v\u00f3i Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Nh\u01b0ng c\u00e1c v\u00ec sao c\u00e1ch Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t qu\u00e1 xa, n\u1ebfu \u00e1p d\u1ee5ng ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p n\u00e0y th\u00ec ph\u1ea3i ch\u1ecdn 2 \u0111i\u1ec3m A v\u00e0 B c\u00e1ch nhau qu\u00e1 d\u00e0i. L\u00e0m th\u1ebf n\u00e0o \u0111\u1ec3 c\u00f3 c\u1ea1nh AB c\u1ea7n thi\u1ebft? C\u00e1c nh\u00e0 khoa h\u1ecdc \u0111\u00e3 kh\u00f4n kh\u00e9o l\u1ee3i d\u1ee5ng quy lu\u1eadt t\u1ef1 nhi\u00ean \u1edfTr\u00e1i \u0111\u1ea5t quay xung quanh M\u1eb7t tr\u1eddi. Khi Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t v\u1ecb c \u1edftr\u00ed A, sao h\u00ecnh nh\u01b0 n\u1eb1m v\u1ecb tr\u00ed P1 tr\u00ean b\u1ea7u tr\u00f2i, d\u00f9ng ck\u00ednh vi\u1ec5n v\u1ecdng quan tr\u1eafc v\u00e0 ghi l\u1ea1i v\u1ecb tr\u00ed c\u1ee7a sao tr\u00ean b\u1ea7u tr\u00f2i. Sau \u0111\u00f3 n\u1eeda n\u0103m do Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t quay quanh M\u1eb7t ctr\u00f2i n\u00ean n\u00f3 \u0111\u01b0a ta \u0111\u1ebfn \u0111i\u1ec3m B, l\u00fac n\u00e0y sao h\u00ecnh nh\u01b0 \u1edfn\u1eb1m v\u1ecb tr\u00ed P2 tr\u00ean b\u1ea7u tr\u1eddi. Ta l\u1ea1i \u0111o v\u00e0 ghi v\u1edbi M\u1eb7t tr\u1eddi l\u00e0 150 tri\u1ec7u km. Con ng\u01b0\u1eddi tr\u00ean Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t di \u0111\u1ed9ng trong n\u1eeda n\u0103m m\u1ed9t kho\u1ea3ng c\u00e1ch t\u01b0\u01a1ng \u0111\u01b0\u01a1ng v\u1edbi \u0111\u01b0\u1eddng k\u00ednh qu\u1ef9 \u0111\u1ea1o c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t l\u00e0 300 tri\u1ec7u km, kho\u1ea3ng c\u00e1ch n\u00e0y ch\u00ednh l\u00e0 c\u1ea1nh AB. D\u00f9ng ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p tr\u00ean ta s\u1ebd t\u00ednh ra c2 c\u1ea1nh AC v\u00e0 BC t\u1ee9c l\u00e0 kho\u1ea3ng c\u00e1ch t\u1eeb sao t\u1edbi Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. C\u00e1ch \u0111\u00e2y 400 n\u0103m v\u1ec1 tr\u01b0\u1edbc, nh\u00e0 to\u00e1n h\u1ecdc Copernic \u0111\u00e3 d\u00f9ng ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p n\u00e0y \u0111\u1ec3 th\u00ed nghi\u1ec7m \u0111o kho\u1ea3ng c\u00e1ch t\u1eeb Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u1edbi m\u1ed9t h\u00e0nh tinh kh\u00e1c. Trong 6 th\u00e1ng li\u1ec1n \u00f4ng \u0111\u00e3 ti\u1ebfn h\u00e0nh 2 l\u1ea7n th\u00ed nghi\u1ec7m, nh\u01b0ng do d\u1ee5ng c\u1ee5 \u0111o \u0111\u1ea1c c\u1ee7a \u00f4ng kh\u00f4ng ch\u00ednh x\u00e1c n\u00ean th\u00ed nghi\u1ec7m c\u1ee7a \u00f4ng \u0111\u00e3 kh\u00f4ng th\u00e0nh c\u00f4ng. \u0110\u1ebfn n\u0103m 1833 l\u1ea7n \u0111\u1ea7u ti\u00ean","Tr\u1ec9n kh\u00f4ng lo\u00e0i ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e3 quan tr\u1eafc \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t h\u00e0nh trung c\u00f3 m\u1ed9t tinh trong 1 n\u0103m \u0111\u00e3 quay m\u1ed9t v\u00f2ng nh\u1ecf lo\u1ea1i sao \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t, tr\u00ean b\u1ea7u tr\u1eddi, v\u00f2ng nh\u1ecf n\u00e0y gi\u1ed1ng nh\u01b0 \u0111\u1ed9 s\u00e1ng c\u1ee7a \u0111\u1ed3ng xu \u0111\u1eb7t c\u00e1ch xa ch\u00fang ta 20km. ch\u00fang thay \u0111\u00f4i Nh\u01b0ng sau \u0111\u00f3 c\u00e1c nh\u00e0 khoa h\u1ecdc \u0111\u00e3 r\u1ea5t \u0111\u00eau theo chu d\u00f9ng ph\u01b0ong ph\u00e1p \u0111o tam gi\u00e1c v\u00e0 \u0111o k\u1ef3 nMt \u0111\u1ecbnh. \u0111\u1ea1c th\u00e0nh c\u00f4ng kho\u1ea3ng c\u00e1ch t\u1eeb m\u1ed9t C\u00e1c nh\u00e0 thi\u00ean h\u00e0nh tinh t\u00f3i Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Cho \u0111\u1ebfn nay, v\u0103n h\u1ecdc g\u1ecdi v\u1edbi ph\u01b0ong ph\u00e1p n\u00e0y c\u00e1c nh\u00e0 khoa h\u1ecdc ch\u00fang l\u00e0 sao \u0111\u00f4\u00ec \u0111\u00e3 \u0111o \u0111\u01b0\u1ee3c kho\u00e1ng c\u00e1ch t\u1eeb Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u1edbi \u00e1nh (him tinh). h\u01a1n 10.000 h\u00e0nh tinh. Ri\u00eang c\u00e1c h\u00e0nh tinh \u1edf qu\u00e1 xa th\u00ec d\u00f9 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t quay xung quanh M\u1eb7t tr\u00f2i gi\u00fap c\u00e1c nh\u00e0 khoa h\u1ecdc c\u00f3 \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1ea1nh c\u01a1 b\u1ea3n AB d\u00e0i nh\u1ea5t th\u00ec kho\u1ea3ng c\u00e1ch \u0111\u00f3 c\u0169ng qu\u00e1 ng\u1eafn so v\u1edbi c\u00e1c c\u1ea1nh AC v\u00e0 BC. B\u1edfi v\u1eady mu\u1ed1n \u0111o \u0111\u01b0\u1ee3c kho\u1ea3ng c\u00e1ch c\u1ef1c xa \u0111\u00f3, con ng\u01b0\u1eddi ph\u1ea3i t\u00ecm ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p kh\u00e1c. Trong cu\u1ed9c s\u1ed1ng th\u01b0\u1eddng ng\u00e0y ch\u00fang ta \u0111\u1ec1u bi\u1ebft r\u1eb1ng: m\u1ed9t ng\u1ecdn \u0111\u00e8n c\u00e0ng \u0111\u00ea g\u1ea7n ch\u00fang ta n\u00f3 s\u1ebd c\u00e0ng s\u00e1ng, c\u00e0ng \u0111\u00ea xa ch\u00fang ta n\u00f3 c\u00e0ng t\u1ed1i. C\u00e1c v\u00ec sao c\u0169ng v\u1eady, sao n\u00e0o g\u1ea7n Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t th\u00ec s\u00e1ng, xa Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t th\u00ec t\u1ed1i h\u01a1n. \u0110\u1ed9 s\u00e1ng c\u1ee7a c\u00e1c v\u00ec sao m\u00e0 ch\u00fang ta nh\u00ecn th\u00e2y h\u00e0ng ng\u00e0y kh\u00f4ng ph\u1ea3i l\u00e0 \u0111\u1ed9 s\u00e1ng th\u1ef1c c\u00faa ch\u00fang, \u0111\u00f3 chi \\\"\u0111\u1ed9 s\u00e1ng nh\u00ecn th\u1ea5y\\\". \u0110\u1ed9 s\u00e1ng nh\u00ecn th\u1ea5y \u0111\u01b0\u1ee3c quy\u1ebft \u0111\u1ecbnh b\u1edfi \u0111\u1ed9 s\u00e1ng th\u1ef1c v\u00e0 kho\u1ea3ng c\u00e1ch t\u1eeb c\u00e1c sao \u0111\u00f3 t\u1edbi Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. B\u1edfi sau khi bi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ed9 s\u00e1ng nh\u00ecn th\u00e2y v\u00e0 bi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ed9 s\u00e1ng th\u1ef1c c\u1ee7a sao d\u1ec5 d\u00e0ng t\u00ednh ra kho\u1ea3ng c\u00e1ch t\u00f9 sao \u0111\u00f3 t\u1edbi Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. <@ > V\u0169 Tr\u1ee5","L\u00e0m th\u1ebf n\u00e0o \u0111\u1ec3 bi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ed9 s\u00e1ng th\u1ef1c c\u1ee7a c\u00e1c sao? Mu\u1ed1n l\u00e0m \u0111\u01b0\u1ee3c vi\u1ec7c n\u00e0y nh\u00e0 khoa h\u1ecdc \u0111\u00e3 l\u1ee3i d\u1ee5ng quang ph\u1ed5 c\u1ee7a c\u00e1c sao. Quang ph\u1ed5 c\u1ee7a sao c\u0169ng nh\u01b0 ch\u1eef c\u1ee7a s\u00e1ch, kh\u00f4ng c\u00f3 ch\u1eef th\u00ec kh\u00f4ng th\u00e0nh s\u00e1ch. C\u00e1c nh\u00e0 thi\u00ean v\u0103n \u0111\u00e3 ph\u00e1t hi\u1ec7n ra trong quang ph\u00f4 c\u1ee7a sao, c\u01b0\u1eddng \u0111\u1ed9 t\u01b0ong \u0111\u1ed1i gi\u1eefa hai ph\u1ed5 tuy\u1ebfn c\u00f3 li\u00ean quan nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh v\u1edbi \u0111\u1ed9 s\u00e1ng th\u1ef1c c\u1ee7a sao. B\u1edfi v\u1eady ch\u1ec9 c\u1ea7n \u0111o \u0111\u01b0\u1ee3c c\u01b0\u1eddng \u0111\u1ed9 t\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed1i c\u1ee7a hai ph\u00f4 tuy\u1ebfn kh\u00e1c nhau trong quang ph\u1ed5 c\u1ee7a sao s\u1ebd t\u00ednh to\u00e1n ra \u0111\u1ed9 s\u00e1ng th\u1ef1c c\u1ee7a sao v\u00e0 t\u1eeb \u0111\u00f3 t\u00ednh ra kho\u1ea3ng c\u00e1ch t\u1eeb sao \u0111\u00f3 t\u1edbi Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Tr\u00ean kh\u00f4ng trung c\u00f3 m\u1ed9t lo\u1ea1i sao \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t, \u0111\u1ed9 s\u00e1ng c\u1ee7a ch\u00fang thay \u0111\u1ed5i r\u1ea5t \u0111\u1ec1u theo chu k\u1ef3 nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh. C\u00e1c nh\u00e0 thi\u00ean v\u0103n h\u1ecdc g\u1ecdi ch\u00fang l\u00e0 sao \u0111\u1ed5i \u00e1nh (bi\u1ebfn tinh) v\u00e0 ph\u00e1t hi\u1ec7n ra chu k\u1ef3 thay \u0111\u1ed5i \u0111\u1ed9 s\u00e1ng c\u1ee7a ch\u00fang c\u00f3 m\u1ed1i li\u00ean quan r\u1ea5t l\u1ea1 v\u1edbi \u0111\u1ed9 s\u00e1ng th\u1ef1c c\u1ee7a ch\u00fang: \u0111\u1ed9 s\u00e1ng th\u1ef1c c\u1ee7a ch\u00fang c\u00e0ng l\u1edbn th\u00ec chu k\u1ef3 thay \u0111\u1ed5i \u0111\u1ed9 s\u00e1ng c\u00e0ng d\u00e0i. T\u1eeb \u0111\u00f3 c\u00e1c nh\u00e0 khoa h\u1ecdc th\u00f4ng qua quan tr\u1eafc chu k\u1ef3 thay \u0111\u1ed5i \u0111\u1ed9 s\u00e1ng c\u1ee7a c\u00e1c bi\u1ebfn tinh \u0111\u1ec3 t\u00ecm ra \u0111\u1ed9 s\u00e1ng th\u1ef1c c\u1ee7a ch\u00fang v\u00e0 cu\u1ed1i c\u00f9ng l\u00e0 t\u00ecm ra kho\u1ea3ng c\u00e1ch gi\u1eefa ch\u00fang t\u1edbi Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. \u0110\u1ed1i v\u1edbi c\u00e1c bi\u1ebfn tinh \u1edf ngo\u00e0i d\u1ea3i Ng\u00e2n h\u00e0 c\u0169ng v\u1eady, ch\u00fang gi\u1ed1ng nh\u01b0 nh\u1eefng th\u00e1p \u0111\u00e8n \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t \u0111\u1eb7t tr\u00ean h\u00f2n \u0111\u1ea3o l\u1ebb loi trong v\u0169 tr\u1ee5, \u0111\u1ed9 s\u00e1ng lu\u00f4n thay \u0111\u1ed5i c\u1ee7a ch\u00fang nh\u01b0 ph\u00e1t t\u00edn hi\u1ec7u cho c\u00e1c r\u1eedi\u00e0 thi\u00ean v\u0103n h\u1ecdc bi\u1ebft \u0111\u1ed9 xa c\u1ee7a ch\u00fang. Do c\u00e1c sao n\u00e0y r\u1ea5t c\u00f3 \u00edch trong vi\u1ec7c \u0111o \u0111\u1ea1c thi\u00ean v\u0103n n\u00ean ch\u00fang \u0111\u01b0\u1ee3c c\u00e1c nh\u00e0 thi\u00ean v\u0103n h\u1ecdc g\u1ecdi l\u00e0 \\\"th\u01b0\u1edbc \u0111o tr\u1eddi\\\". Ngo\u00e0i c\u00e1c ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p \u0111o kho\u1ea3ng c\u00e1ch k\u1ec3 tr\u00ean, c\u00f2n c\u00f3 ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p d\u1ef1a v\u00e0o \u0111\u1ed9 s\u00e1ng r\u1ea5t cao c\u1ee7a c\u00e1c thi\u00ean th\u1ec3 nh\u01b0 sao m\u1edbi, si\u00eau sao m\u1edbi, t\u1ed5 sao d\u1ea1ng c\u1ea7u \u0111\u1ec3 \u0111o kho\u1ea3ng c\u00e1ch gi\u1eefa c\u00e1c v\u00ec sao v\u00e0 gi\u1eefa c\u00e1c \u0111\u00e1m tinh v\u00e2n ngo\u00e0i d\u1ea3i Ng\u00e2n h\u00e0. Do khoa h\u1ecdc k\u1ef9 thu\u1eadt kh\u00f4ng ng\u1eebng ph\u00e1t tri\u1ec3n, ch\u1eafc ch\u1eafn sau n\u00e0y s\u1ebd c\u00f2n c\u00f3 ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p ch\u00ednh x\u00e1c h\u01a1n n\u1eefa \u0111\u1ec3 \u0111o kho\u1ea3ng c\u00e1ch t\u1eeb Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u1edbi c\u00e1c v\u00ec sao xa x\u00f4i h\u01a1n n\u1eefa trong v\u0169 tr\u1ee5.","?[1 \u1ea5^V\u1ea1nEEMiB TR\u00c1I \u0110\u1ea4T LI\u1ec6U C\u00d3 B\u1eca H\u1ee6Y DI\u1ec6T? A vF C\u00e1u H\u1ecfi Th\u1ef1c t\u1ebf, lo\u1ea1i tr\u1eeb C\u00f3 r\u1ea5t nhi\u1ec1u \u00fd ki\u1ebfn v\u00e0 d\u1ef1 \u0111o\u00e1n, ti\u00ean nh\u1eefng b\u1ea5t \u1eeb\u1eafc tri v\u1ec1 s\u1ef1 h\u1ee7y di\u1ec7t c\u1ee7a Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, th\u1eadm ch\u00ed (m\u00e0 hi\u1ec7n nay ngay trong th\u1ebf k\u1ec9 21 n\u00e0y c\u0169ng \u0111\u00e3 c\u00f3 r\u1ea5t khoa h\u1ecdc c\u00f3 th\u00ea\u2019 nhi\u1ec1u l\u00f2i \u0111\u1ed3n \u0111o\u00e1n v\u1ec1 s\u1ef1 h\u1ee7y di\u1ec7t c\u1ee7a d\u1ef1 \u0111o\u00e1n tr\u01b0\u1edbc Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. Tuy v\u1eady tr\u00ean th\u1ef1c t\u1ebf nh\u1eefng d\u1ef1 cho ch\u00fang ta \u00edt \u0111o\u00e1n \u0111\u00f3 \u0111\u1ec1u ch\u01b0a \u0111\u1ee7 s\u1ee9c thuy\u1ebft ph\u1ee5c: nh\u1ea5t l\u00e0 v\u00e0i n\u0103m Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t s\u1ebd b\u1ecb h\u1ee7y di\u1ec7t. \u0111\u00ea c\u00f3 th\u00ea x\u1eed l\u00ed k\u1ecbp th\u1eddi) th\u00ec Th\u1ef1c t\u1ebf, lo\u1ea1i tr\u1eeb nh\u1eefng b\u1ea5t tr\u1eafc (m\u00e0 Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t s\u1ebd ch\u1ec9 hi\u1ec7n nay khoa h\u1ecdc c\u00f3 th\u1ec3 d\u1ef1 \u0111o\u00e1n tr\u01b0\u1edbc b\u1ecb h\u1ee7y di\u1ec7t sau cho ch\u00fang ta \u00edt nh\u1ea5t l\u00e0 v\u00e0i n\u0103m \u0111\u1ec3 c\u00f3 th\u00ea kho\u1ea3ng 4,5 \u0111\u1ebfn x\u1eed l\u00ed k\u1ecbp th\u1eddi) th\u00ec Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t s\u1ebd ch\u1ec9 b\u1ecb h\u1ee7y 5 t\u1ef7 n\u0103m n\u1eefa. di\u1ec7t sau kho\u1ea3ng 4,5 \u0111\u1ebfn 5 t\u1ef7 n\u0103m n\u1eefa, \u0111\u00f3 l\u00e0 khi M\u1eb7t tr\u00f2i \u0111\u1ed1t ch\u00e1y h\u1ebft hydro c\u1ee7a n\u00f3, <@ > V\u0169 Tr\u1ee5 ngu\u1ed9i d\u1ea7n, ph\u1ed3ng to l\u00f3p v\u1ecf ra nghi\u1ec1n n\u00e1t c\u00e1c h\u00e0nh tinh. \u0110\u00f3 l\u00e0 hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng t\u1ef1 nhi\u00ean, l\u00e0 quy lu\u1eadt ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u00f3 t\u00ednh chu k\u1ef3 c\u1ee7a v\u0169 tr\u1ee5 ch\u00fang ta ph\u1ea3i \u0111\u00f3n nh\u1eadn. Tuy nhi\u00ean, n\u1ebfu Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t b\u1ecb h\u1ee7y di\u1ec7t th\u00ec ng\u00e0y \u0111\u00f3 c\u0169ng c\u00f2n r\u1ea5t d\u00e0i, r\u1ea5t xa, c\u00e1ch ch\u00fang ta h\u00e0ng t\u1ef7 n\u0103m n\u1eefa, v\u00e0 c\u00f3 l\u1ebd ch\u01b0a ph\u1ea3i l\u00e0 n\u1ed7i lo c\u1ee7a lo\u00e0i ng\u01b0\u1eddi. C\u00f3 ch\u0103ng s\u1ef1 h\u1ee7y di\u1ec7t c\u1ee7a tr\u00e1i l\u1ea1i ch\u00ednh do b\u00e0n tay c\u1ee7a con ng\u01b0\u1eddi t\u1ea1o n\u00ean m\u00e0 th\u00f4i, v\u00f3i t\u1ed1c \u0111\u1ed9 h\u1ee7y ho\u1ea1i thi\u00ean nhi\u00ean, ph\u00e1 h\u1ee7y m\u00f4i tr\u01b0\u1eddng nh\u01b0 hi\u1ec7n nay th\u00ec li\u1ec7u s\u1ef1 s\u1ed1ng c\u1ee7a con ng\u01b0\u1eddi s\u1ebd t\u1ed3n t\u1ea1i \u0111\u01b0\u1ee3c bao l\u00e2u? \u0110\u00f3 l\u00e0 c\u00e2u h\u1ecfi \u0111\u1eb7t ra cho t\u1ea5t c\u1ea3 ch\u00fang ta - nh\u1eefng con ng\u01b0\u00f2i \u0111ang c\u00f9ng h\u00edt th\u1edf chung m\u1ed9t b\u1ea7u kh\u00f4ng kh\u00ed.","v \u00ec SAO N\u1eecA \u0110\u00caM V\u1ec2 S\u00c1NG NH\u00ccN TH\u1ea4Y SAO B\u0102NG NHI\u1ec0U HON N\u1eecA \u0110\u00caM V\u1ec2 TR\u01af\u1edaC? 0. Ch\u00fang ta nh\u00ecn th\u1ea5y sao b\u0103ng c\u00f3 l\u00fac nhi\u1ec1u l\u00fac \u00edt. Nh\u01b0ng n\u1ebfu quan s\u00e1t k\u1ef9, ta s\u1ebd th\u1ea5y n\u1eeda \u0111\u00eam v\u1ec1 s\u00e1ng xu\u1ea5t hi\u1ec7n sao b\u0103ng nhi\u1ec1u hon n\u1eeda \u0111\u00eam v\u1ec1 tr\u01b0\u1edbc. V\u00ec sao v\u1eady? Th\u00f4ng th\u01b0\u1eddng v\u1eadt ch\u1ea5t v\u0169 tr\u1ee5 ph\u00e2n b\u1ed1 \u0111\u1ec1u trong kh\u00f4ng gian xung quanh Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. N\u1ebfu Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t kh\u00f4ng t\u1ef1 quay v\u00e0 quay quanh M\u1eb7t tr\u1eddi m\u00e0 \u0111\u1ee9ng y\u00ean trong kh\u00f4ng trung th\u00ec S\u1ed0 l\u01b0\u1ee3ng sao b\u0103ng lao v\u00e0o Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t h\u00e0ng ng\u00e0y s\u1ebd t\u01b0ong \u0111\u1ed1i b\u1eb1ng nhau. Do Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t quay quanh M\u1eb7t tr\u1eddi v\u1edbi t\u1ed1c \u0111\u1ed9 30km\/gi\u00e2y cho n\u00ean v\u00e0o t\u1eebng th\u00f2i \u0111i\u1ec3m kh\u00e1c nhau, s\u1ed1 l\u01b0\u1ee3ng sao b\u0103ng xu\u1ea5t hi\u1ec7n c\u0169ng kh\u00e1c nhau, n\u1eeda \u0111\u00eam v\u1ec1 s\u00e1ng th\u01b0\u1eddng nhi\u1ec1u h\u01a1n n\u1eeda \u0111\u00eam v\u1ec1 tr\u01b0\u1edbc. L\u1ea5y m\u1ed9t v\u00ed d\u1ee5 trong \u0111\u1eddi s\u1ed1ng th\u01b0\u1eddng ng\u00e0y \u0111\u1ec3 so s\u00e1nh: khi tr\u1eddi m\u01b0a n\u1ebfu b\u1ea1n ch\u1ea1y trong m\u01b0a th\u00ec ph\u00eda tr\u01b0\u1edbc b\u1ea1n nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh s\u1ebd b\u1ecb m\u01b0a \u01b0\u1edbt nhi\u1ec1u h\u01a1n ph\u00eda sau. C\u00f9ng m\u1ed9t nguy\u00ean l\u00fd nh\u01b0 v\u1eady, t\u1eeb n\u1eeda \u0111\u00eam \u0111\u1ebfn s\u00e1ng s\u1edbm v\u00e0 \u0111\u1ebfn bu\u1ed5i tr\u01b0a, n\u1eeda Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t n\u1eb1m \u1edf ph\u00eda tr\u01b0\u1edbc trong qu\u00e1 tr\u00ecnh quay quanh M\u1eb7t tr\u1eddi v\u00e0 g\u1eb7p ph\u1ea3i sao b\u0103ng nhi\u1ec1u h\u01a1n. Nh\u00e2't l\u00e0 l\u00fac tr\u1eddi h\u1eedng s\u00e1ng, Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t g\u1eb7p sao b\u0103ng nhi\u1ec1u nh\u1ea5t. T\u1eeb s\u00e1ng s\u1edbm \u0111\u1ebfn bu\u1ed5i tr\u01b0a, Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t c\u0169ng g\u1eb7p r\u1ea5t nhi\u1ec1u sao b\u0103ng nh\u01b0ng v\u00ec l\u00e0 ban ng\u00e0y c\u00f3 \u00e1nh M\u1eb7t tr\u1eddi chi\u1ebfu s\u00e1ng n\u00ean m\u1eaft th\u01b0\u1eddng v\u00e0 k\u00ednh thi\u00ean v\u0103n vi\u1ec5n v\u1ecdng c\u0169ng kh\u00f4ng th\u1ec3 nh\u00ecn th\u1ea5y sao b\u0103ng. T\u1eeb bu\u1ed5i tr\u01b0a \u0111\u1ebfn ho\u00e0ng h\u00f4n v\u00e0 \u0111\u1ebfn n\u1eeda \u0111\u00eam, n\u1eeda Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t n\u00f3i tr\u00ean n\u1eb1m \u1edf ph\u00eda sau trong qu\u00e1 tr\u00ecnh quay quanh M\u1eb7t tr\u1eddi (c\u0169ng gi\u1ed1ng nh\u01b0 ph\u00eda l\u01b0ng ng\u01b0\u1eddi ch\u1ea1y trong m\u01b0a) s\u1ebd g\u1eb7p sao b\u0103ng \u00edt h\u01a1n. B\u1edfi v\u1eady n\u1eeda \u0111\u00eam v\u1ec1 tr\u01b0\u1edbc ch\u00fang ta nh\u00ecn th\u00e2y sao b\u0103ng \u00edt h\u01a1n n\u1eeda \u0111\u00eam v\u1ec1 s\u00e1ng.","10|V\u1ea1nIE!n ^ V\u00cc SAO C\u00c0NG L\u00caN CAO C\u1ea7u H\u1ecfi \u2022 KH\u00d4NG KH\u00cd C\u00c0NG LO\u00c3NG? V\u00ec kh\u00f4ng kh\u00ed l\u00e0 Tuy kh\u00f4ng nh\u00ecn th\u1ea5y, kh\u00f4ng s\u00f2 th\u1ea5y lo\u1ea1i c\u00f3 th\u1ec3\u00e9p \u0111\u01b0\u1ee3c, nh\u01b0ng kh\u00f4ng kh\u00ed l\u00e0 m\u1ed9t th\u1ee9 v\u1eadt n\u00e9n \u0111\u01b0\u1ee3c, l\u1edbp ch\u1ea5t, do c\u00e1c ph\u00e2n t\u1eed c\u1ee7a nhi\u1ec1u lo\u1ea1i kh\u00ed kh\u00f4ng kh\u00ed b\u00ean h\u1ee3p th\u00e0nh, n\u00f3 c\u0169ng ch\u1ecbu s\u1ee9c h\u00fat c\u1ee7a t\u00e2m tr\u00ean \u00e9p xu\u1ed1ng Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t. V\u00ec kh\u00f4ng kh\u00ed l\u00e0 lo\u1ea1i c\u00f3 th\u1ec3 \u00e9p n\u00e9n l\u1edbp kh\u00f4ng kh\u00ed \u0111\u01b0\u1ee3c, l\u1edbp kh\u00f4ng kh\u00ed b\u00ean tr\u00ean \u00e9p xu\u1ed1ng d\u01b0\u1edbi, m\u1eadt \u0111\u1ed9 l\u00f3p kh\u00f4ng kh\u00ed d\u01b0\u00f3i, m\u1eadt \u0111\u1ed9 kh\u00f4ng kh\u00ed b\u00ean kh\u00f4ng kh\u00ed b\u00ean d\u01b0\u1edbi b\u1ecb \u00e9p th\u00e0nh l\u1edbn ra, c\u00e0ng c\u00e1ch xa m\u1eb7t d\u01b0\u1edbi b\u1ecb \u00e9p th\u00e0nh \u0111\u1ea5t, kh\u00f4ng kh\u00ed b\u00ean tr\u00ean ch\u1ecbu l\u1ef1c \u00e9p c\u00e0ng l\u1edbn ra, c\u00e0ng b\u00e9 \u0111i cho n\u00ean m\u1eadt \u0111\u1ed9 c\u00e0ng cao l\u1ea1i c\u00e0ng c\u00e1ch xa m\u1eb7t nh\u1ecf \u0111i. M\u1eadt \u0111\u1ed9 l\u00f3n nh\u1ecf kh\u00e1c nhau ch\u00ednh l\u00e0 \u0111\u1ea5t, kh\u00f4ng kh\u00ed c\u00e1ch g\u1ecdi ch\u1ec9 \u0111\u1ed9 \u0111\u1eadm \u0111\u1eb7c ho\u1eb7c lo\u00e3ng m\u1ecfng b\u00ean trin ch\u1ecbu c\u1ee7a kh\u00f4ng kh\u00ed v\u1eady. V\u00ec v\u1eady c\u00f3 th\u1ec3 n\u00f3i c\u00e0ng l\u1ef1c \u00e9p c\u00e0ng b\u00e9 l\u00ean cao kh\u00f4ng kh\u00ed c\u00e0ng lo\u00e3ng. \u0111i cho n\u00ean m\u1eadt \u0111\u1ed9 c\u00e0ng cao l\u1ea1i Theo k\u1ebft qu\u1ea3 nghi\u00ean c\u1ee9u, n\u1ebfu m\u1ed9t c\u00e0ng nh\u1ecf \u0111i. centimet kh\u1ed1i (lcm^) kh\u00f4ng kh\u00ed \u1edf m\u1eb7t \u0111\u1ea5t c\u00f3 25,5 t\u1ec9 t\u1ec9 ph\u00e2n t\u1eed, th\u00ec \u1edf \u0111\u1ed9 cao c\u00e1ch m\u1eb7t <\u00a9 > V\u0169 Tr\u1ee5 \u0111\u1ea5t 5km, lcm^ kh\u00f4ng kh\u00ed ch\u1ec9 c\u00f2n c\u00f3 240 ng\u00e0n t\u1ec9 ph\u00e2n t\u1eed; \u1edf \u0111\u1ed9 cao lOOkm, lcm^ kh\u00f4ng kh\u00ed ch\u1ec9 c\u00f3 18 ng\u00e0n t\u1ec9 ph\u00e2n t\u1eed. \u01a1 \u0111\u1ed9 cao l.OOOkm, m\u1ed7i cm^ kh\u00f4ng kh\u00ed ch\u1ec9 c\u00f2n c\u00f3 kho\u1ea3ng 10 v\u1ea1n ph\u00e2n t\u1eed m\u00e0 th\u00f4i, so v\u1edbi l\u1edbp kh\u00f4ng kh\u00ed m\u1eb7t \u0111\u1ea5t m\u1eadt \u0111\u1ed9 n\u00e0y ch\u1ec9 b\u1eb1ng 1 ph\u1ea7n c\u1ee7a 260 ng\u00e0n t\u1ec9. Tr\u00ean m\u1ed9t \u0111\u1ec9nh n\u00fai cao 8.012m, m\u1eadt \u0111\u1ed9 kh\u00f4ng kh\u00ed ch\u1ec9 b\u1eb1ng 38% m\u1eadt \u0111\u1ed9 kh\u00f4ng kh\u00ed m\u1eb7t \u0111\u1ea5t (m\u1eb7t bi\u1ec3n), h\u00e0m l\u01b0\u1ee3ng oxy c\u0169ng gi\u1ea3m t\u01b0ong \u1ee9ng, do \u0111\u00f3 c\u00e1c v\u1eadn \u0111\u1ed9ng vi\u00ean leo n\u00fai ph\u1ea3i c\u00f3 s\u1ee9c kho\u1ebb r\u1ea5t t\u1ed1t v\u00e0 \u00fd ch\u00ed ki\u00ean c\u01b0\u1eddng.","v \u00ec SAO B\u1ea6U TR\u1edcI C\u00d3 M\u00c0U XANH? B\u1ea7u tr\u1eddi m\u00e0u xanh l\u00e0 do hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng h\u1ea5p th\u1ee5 \u00e1nh s\u00e1ng Rayleigh (nh\u1eefng \u00e1nh s\u00e1ng c\u00f3 t\u1ea7n s\u1ed1 cao d\u1ec5 b\u1ecb h\u1ea5p th\u1ee5 hon nh\u1eefng b\u01b0\u1edbc s\u00f3ng c\u00f3 t\u1ea7n s\u1ed1 th\u1ea5p). Khi \u00e1nh s\u00e1ng chi\u1ebfu qua b\u1ea7u kh\u00ed quy\u1ec3n, ph\u1ea7n l\u1edbn nh\u1eefng \u00e1nh s\u00e1ng c\u00f3 b\u01b0\u1edbc s\u00f3ng d\u00e0i l\u1ecdt th\u1eb3ng qua, nh\u1eefng \u00e1nh s\u00e1ng c\u00f3 b\u01b0\u1edbc s\u00f3ng ng\u1eafn r\u1ee9i\u01b0 \u00e1nh s\u00e1ng \u0111\u1ecf, cam v\u00e0 v\u00e0ng, b\u1ecb \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng b\u1edfi kh\u00f4ng kh\u00ed. Ph\u1ea7n l\u00f3n nh\u1eefng \u00e1nh s\u00e1ng c\u00f3 b\u01b0\u1edbc s\u00f3ng ng\u1eafn b\u1ecb c\u00e1c ph\u00e2n t\u1eed kh\u00ed h\u1ea5p th\u1ee5. Nh\u1eefng tia s\u00e1ng m\u00e0u xanh b\u1ecb h\u1ea5p th\u1ee5 sau \u0111\u00f3 s\u1ebd ph\u00e1t x\u1ea1 ra nhi\u1ec1u h\u01b0\u1edbng, r\u1ea3i r\u00e1c kh\u1eafp b\u1ea7u tr\u1eddi. \u0110\u00e2y ch\u00ednh l\u00e0 l\u00fd do v\u00ec sao b\u1ea1n th\u1ea5y b\u1ea7u tr\u1eddi c\u00f3 m\u00e0u xanh. Khi nh\u00ecn g\u1ea7n hon v\u1ec1 ph\u00eda ch\u00e2n tr\u00f2i, b\u1ea7u tr\u00f2i d\u01b0\u1eddng nh\u01b0 nh\u1ea1t m\u00e0u hon. B\u1edfi \u0111\u1ebf c\u00f3 th\u1ec3 truy\u1ec1n t\u00f3i b\u1ea1n, nh\u1eefng tia s\u00e1ng m\u00e0u xanh ph\u1ea3i xuy\u00ean qua m\u1ed9t l\u1edbp kh\u00f4ng kh\u00ed d\u00e0y hon. M\u1ed9t v\u00e0i tia s\u00e1ng th\u1eadm ch\u00ed c\u00f2n ph\u00e1t x\u1ea1 theo h\u01b0\u1edbng kh\u00e1c, v\u00ec th\u1ebf nh\u1eefng tia s\u00e1ng xanh b\u1ea1n nh\u00ecn th\u1ea5y \u00edt \u0111i. V\u00e0 \u0111\u00f3 l\u00e0 l\u00fd do v\u00ec sao b\u1ea7u tr\u00f2i g\u1ea7n \u0111\u01b0\u1eddng ch\u00e2n tr\u00f2i l\u1ea1i nh\u1ea1t m\u00e0u, th\u1eadm ch\u00ed l\u00e0 c\u00f3 m\u00e0u tr\u1eafng. V\u00cc SAO L\u1ea0I N\u00d3I M\u1eb6T TR\u1edcI c\u00f3 Q\u1ee4\u1ea8NG TH\u00cc GI\u00d3, M\u1eb6T TR\u1ea2NG C\u00d3 T\u00c1N TH\u00cc M\u01afA? B\u1ea7u tr\u00f2i treo lo l\u1eedng nh\u1eefng \u0111\u00e1m m\u00e2y tr\u1eafng m\u1ecfng, \u00e1nh s\u00e1ng M\u1eb7t tr\u00f2i ho\u1eb7c M\u1eb7t tr\u0103ng r\u1ecdi chi\u1ebfu qua nh\u1eefng \u0111\u00e1m m\u00e2y \u0111\u00f3. Xung quanh M\u1eb7t tr\u00f2i, M\u1eb7t tr\u0103ng th\u01b0\u00f2ng c\u00f3 nh\u1eefng v\u00f2ng \u00e1nh s\u00e1ng kh\u00e1 l\u00f3n m\u00e0u tr\u1eafng ho\u1eb7c c\u00e1c m\u00e0u kh\u00e1c, g\u1ecdi l\u00e0 \\\"t\u00e1n\\\" ho\u1eb7c \\\"qu\u1ea7ng\\\". Qu\u1ea7ng \u00e1nh s\u00e1ng xu\u1ea5t hi\u1ec7n xung quanh M\u1eb7t tr\u1eddi ph\u1ea7n l\u1edbn l\u00e0 c\u00f3 m\u00e0u s\u1eafc theo th\u1ee9 t\u1ef1 t\u1eeb trong ra ngo\u00e0i l\u00e0 h\u1ed3ng, da cam, v\u00e0ng, l\u1ee5c, lam, ch\u00e0m.","Th\u00f4ng th\u01b0\u1eddng t\u00edm. Qu\u1ea7ng xu\u1ea5t hi\u1ec7n quanh M\u1eb7t tr\u0103ng \u1ec9di\u00f4ng kh\u00ed \u0111i ph\u00e2n l\u1edbn l\u00e0 m\u00e0u tr\u1eafng. Qua quan s\u00e1t v\u00e0 l\u00ean theo m\u1eb7t kinh nghi\u1ec7m th\u1ef1c t\u1ebf x\u01b0a nay, ng\u01b0\u1eddi ta fr\u00f4n n\u00f3ng, d\u1ea7n nh\u1eadn th\u1ea5y khi M\u1eb7t tr\u1eddi ho\u1eb7c M\u1eb7t tr\u0103ng c\u00f3 d\u00e3n xu\u1ea5t hi\u1ec7n qu\u1ea7ng s\u00e1ng th\u00ec s\u1ebd c\u00f3 m\u01b0a gi\u00f3 k\u00e9o \u0111\u1ebfn, v\u00ec m\u00e2y v\u0169 tang v\u1eady ng\u1ea1n ng\u1eef c\u00f3 c\u00e2u \\\"M \u1eb7t tr\u00f2i c\u00f3 qu\u1ea7ng d\u00e0y, lo\u1ea1i m\u00e2y th\u00ec gi\u00f3, M\u1eb7t tr\u0103ng c\u00f3 t\u00e1n th\u00ec m\u01b0a\\\". C\u00e2u n\u00e0y th\u01b0\u1eddng cho ng\u1ea1n ng\u1eef n\u00e0y r\u1ea5t c\u00f3 l\u00fd, ph\u00f9 h\u1ee3p v\u00f3i quy m\u01b0a th\u1eddi gian lu\u1eadt kh\u00e1ch quan c\u1ee7a s\u1ef1 thay \u0111\u1ed5i th\u00f2i ti\u1ebft. k\u00e9o d\u00e0i v\u00e0 di\u1ec7n r\u1ed9ng t\u1edbi kho\u1ea3ng \\\"Qu\u1ea7ng\\\" xu\u1ea5t hi\u1ec7n khi b\u1ea7u tr\u00f2i c\u00f3 300 km; c\u00e0ng m\u00e2y ti t\u1ea7ng. L\u00f3p m\u00e2y n\u00e0y l\u00e0 nh\u1eefng m\u00e2y l\u00ean cao, do m\u1eb7t \u1edf t\u1ea7ng cao do v\u00f4 v\u00e0n tinh th\u1ec3 b\u0103ng nh\u00f2 fr\u00f4n n\u00f3ng c\u00e0ng li ti t\u1ea1o th\u00e0nh, \u0111\u00e1m m\u00e2y c\u00e1ch m\u1eb7t \u0111\u1ea5t c\u00e1ch xa m\u1eb7t \u0111\u1ea5t, kho\u1ea3ng hon 6 km, kh\u00f4ng kh\u00ed \u1edf \u0111\u00e2y l\u00fac \u0111\u1ed9 cao c\u1ee7a s\u1ef1 n\u00e0y v\u1eabn c\u00f2n l\u1ea1nh, th\u00f2i ti\u1ebft v\u1eabn t\u1ed1t. Tuy ng\u01b0ng k\u00ea\u00ed h\u01a1i nhi\u00ean, \u1edf n\u01a1i xa (c\u00e1ch \u0111\u1ea5y kho\u1ea3ng m\u1ea5y n\u01b0\u1edbc c\u1ee7a kh\u00f4ng tr\u0103m kilomet), lu\u1ed3ng kh\u00f4ng kh\u00ed n\u00f3ng kh\u00ed n\u00f3ng c\u0169ng \u1ea9m \u0111ang giao tranh v\u1edbi lu\u1ed3ng kh\u00f4ng d\u00e3n d\u00e3n kh\u00ed l\u1ea1nh, kh\u00f4ng kh\u00ed d\u1ea7n \u1ea5m n\u00f3ng v\u00e0 bay t\u0103ng l\u00ean. l\u00ean theo m\u1eb7t nghi\u00eang c\u1ee7a kh\u1ed1i kh\u00f4ng kh\u00ed l\u1ea1nh, v\u00e0 trong qu\u00e1 tr\u00ecnh kh\u00f4ng kh\u00ed n\u00f3ng bay l\u00ean n\u00e0y, nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 c\u1ee7a kh\u00f4ng kh\u00ed b\u1ecb gi\u1ea3m d\u1ea7n, h\u01a1i n\u01b0\u1edbc trong kh\u00f4ng kh\u00ed ng\u01b0ng \u0111\u1ecdng l\u1ea1i th\u00e0nh t\u1ea7ng m\u00e2y. Th\u00f4ng th\u01b0\u1eddng kh\u00f4ng kh\u00ed \u0111i l\u00ean theo m\u1eb7t tr\u00f4n n\u00f3ng, d\u1ea7n d\u1ea7n xu\u1ea5t hi\u1ec7n m\u00e2y v\u0169 t\u1ea7ng d\u00e0y, lo\u1ea1i m\u00e2y n\u00e0y th\u01b0\u1eddng cho m\u01b0a th\u1eddi gian k\u00e9o d\u00e0i v\u00e0 di\u1ec7n r\u1ed9ng t\u1edbi kho\u1ea3ng 300 km; c\u00e0ng l\u00ean cao, do m\u1eb7t tr\u00f4n n\u00f3ng c\u00e0ng c\u00e1ch xa m\u1eb7t \u0111\u1ea5t, \u0111\u1ed9 cao c\u1ee7a s\u1ef1 ng\u01b0ng k\u1ebft h\u01a1i n\u01b0\u1edbc c\u1ee7a kh\u00f4ng kh\u00ed n\u00f3ng c\u0169ng d\u1ea7n d\u1ea7n t\u0103ng l\u00ean do \u0111\u00f3 \u0111\u1ed9 cao c\u1ee7a ch\u00e2n m\u00e2y V\u0169 Tr\u1ee5","c\u0169ng d\u1ea7n d\u1ea7n cao h\u01a1n. Ph\u1ea7n b\u00ean d\u01b0\u1edbi c\u1ee7a t\u1ea7ng m\u00e2y m\u01b0a v\u00e0 t\u1ea7ng m\u00e2y cao \u0111\u1ec1u do nh\u1eefng gi\u1ecdt n\u01b0\u1edbc t\u1ea1o th\u00e0nh, c\u00f2n l\u1edbp m\u00e2y li ti do kh\u00f4ng kh\u00ed n\u00f3ng bay l\u00ean cao tr\u00ean 6 km m\u1edbi h\u00ecnh th\u00e0nh, nhi\u1ec7t \u0111\u1ed9 kh\u00f4ng kh\u00ed l\u00fac n\u00e0y \u0111\u00e3 h\u1ea1 xu\u1ed1ng c\u00f2n kho\u1ea3ng -20 \u0111\u1ed9 c, do \u0111\u00f3 c\u00f3 th\u1ec3 t\u1ea1o th\u00e0nh nh\u1eefng tinh th\u1ec3 b\u0103ng h\u00ecnh tr\u1ee5 ho\u1eb7c h\u00ecnh l\u1ee5c l\u0103ng, tia n\u1eafng M\u1eb7t tr\u1eddi v\u00e0 \u00e1nh tr\u0103ng chi\u1ebfu qua tinh th\u1ec3 b\u0103ng n\u00e0y s\u1ebd t\u1ea1o ra qu\u1ea7ng M\u1eb7t tr\u1eddi ho\u1eb7c qu\u1ea7ng M\u1eb7t tr\u0103ng. Khi ta nh\u00ecn th\u1ea5y qu\u1ea7ng M\u1eb7t tr\u1eddi ho\u1eb7c qu\u1ea7ng M\u1eb7t tr\u0103ng, ch\u1ee9ng t\u1ecf m\u1eb7t \u0111\u1ea5t n\u01a1i ta \u0111ang \u0111i\u00ccTig tuy v\u1eabn do kh\u00f4ng kh\u00ed l\u1ea1nh kh\u1ed1ng ch\u1ebf, th\u1eddi ti\u1ebft v\u1eabn b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng, nh\u01b0ng \u1edf tr\u00ean cao \u0111\u00e3 xu\u1ea5t hi\u1ec7n kh\u00f4ng kh\u00ed n\u00f3ng, v\u00e0 \u0111\u00f4i khi n\u00f3ng t\u1eeb m\u1eb7t \u0111\u1ea5t b\u1ed1c l\u00ean ng\u00e0y c\u00e0ng lan \u0111\u1ebfn g\u1ea7n n\u01a1i ta \u0111ang \u0111i\u00e1ng h\u01a1n, th\u00ec th\u1eddi ti\u1ebft \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng ti\u1ebfp theo s\u1ebd l\u00e0 m\u00e2y ng\u00e0y c\u00e0ng th\u1ea5p h\u01a1n, gi\u00f3 d\u1ea7n d\u1ea7n m\u1ea1nh l\u00ean. Cu\u1ed1i c\u00f9ng s\u1ebd l\u00e0 nh\u1eefng gi\u1ecdt m\u01b0a r\u01a1i, v\u00ec v\u1eady qu\u1ea7ng l\u00e0 d\u1ea5u hi\u1ec7u cho th\u1ea5y s\u1ebd c\u00f3 m\u01b0a gi\u00f3. Ngo\u00e0i ra, t\u1ea1i khu v\u1ef1c ngo\u1ea1i vi c\u1ee7a b\u00e3o c\u0169ng th\u01b0\u1eddng c\u00f3 l\u1edbp m\u00e2y cu\u1ed1n v\u00e0 qu\u1ea7ng, sau qu\u1ea7ng c\u00e1c \u0111\u00e1m m\u00e2y d\u1ea7n d\u1ea7n d\u00e0y l\u00ean v\u00e0 \u0111en \u0111\u1eb7c, ti\u1ebfp \u0111\u00f3 s\u1ebd c\u00f3 m\u01b0a to gi\u00f3 l\u1edbn. Qua \u0111\u00f3 c\u00f3 th\u1ec3 th\u1ea5y ng\u1ea1n ng\u1eef \\\"tr\u1eddi c\u00f3 qu\u1ea7ng th\u00ec gi\u00f3, tr\u0103ng c\u00f3 t\u00e1n th\u00ec m\u01b0a\\\" c\u01a1 b\u1ea3n l\u00e0 \u0111\u00fang. Tuy nhi\u00ean, \u0111i\u1ec1u \u0111\u00f3 kh\u00f4ng c\u00f3 ngh\u0129a l\u00e0 h\u1ec5 th\u1ea5y M\u1eb7t tr\u00f2i c\u00f3 qu\u1ea7ng, v\u1ea7ng tr\u0103ng c\u00f3 t\u00e1n th\u00ec nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh c\u00f3 gi\u00f3, c\u00f3 m\u01b0a. \u0110i\u1ec1u mu\u1ed1n n\u00f3i r\u00f5 \u1edf \u0111\u00e2y l\u00e0 qu\u1ea7ng M\u1eb7t tr\u1eddi, qu\u1ea7ng M\u1eb7t tr\u0103ng l\u00e0 d\u1ea5u hi\u1ec7u c\u1ee7a th\u1eddi ti\u1ebft x\u1ea5u, c\u00f2n vi\u1ec7c c\u00f3 gi\u00f3, m\u01b0a hay kh\u00f4ng c\u00f2n ph\u1ee5 thu\u1ed9c v\u00e0o y\u1ebfu t\u1ed1 kh\u00ed t\u01b0\u1ee3ng kh\u00e1c n\u1eefa.","1 \/\\\\V\u1ea1nDMS!!] > 1 V\u00cc SAO TR\u00caN TR\u1edcI c \u00f3 C\u1ea6U V\u1ed2NG? 0. 1 1 \/ C\u00e1u H \u1ecf i \u00ed I Khi tia s\u00e1ng Ve m\u00f9a h\u00e8, sau m\u1ed7i c\u01a1n m\u01b0a r\u00e0o l\u00e0 M\u1eb7t tr\u1eddi chi\u00eau l\u00fac m\u00e2y tan \u0111i, M\u1eb7t tr\u1eddi l\u1ea1i hi\u1ec7n ra, tr\u00ean qua nh\u1eefng gi\u1ecdt b\u1ea7u tr\u00f2i th\u01b0\u1eddng xu\u1ea5t hi\u1ec7n c\u1ea7u v\u1ed3ng v\u1edbi n\u01b0\u1edbc, n\u00f3 ch\u1eb3ng nh\u1eefng m\u00e0u s\u1eafc s\u1eb7c s\u1ee1. nh\u1eefng b\u1ecb thay \u0111\u00f4\u00ec ph\u01b0cmg Theo truy\u1ec1n thuy\u1ebft c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi \u00c1r\u1eadp, h\u01b0\u1edbng m\u00e0 \u0111\u00f4ng c\u1ea7u v\u1ed3ng l\u00e0 chi\u1ebfc cung c\u1ee7a \u00f4ng th\u1ea7n \u00e1nh th\u1eddi c\u00f2n b\u1ecb ph\u00e2n s\u00e1ng G\u00f4x\u1eafc, khi ngh\u1ec9 ng\u01a1i \u00f4ng li\u1ec1n treo gi\u1ea3i th\u00e0nh tia chi\u1ebfc cung c\u1ea7u v\u1ed3ng \u1edf trong m\u00e2y. n\u1eafng m\u00e0u \u0111\u1ecf, da cam, v\u00e0ng, Tr\u1ea3i qua bi\u1ebft bao n\u0103m th\u00e1ng, con ng\u01b0\u1eddi l\u1ee5c, lam, ch\u00e0m, ng\u1eafm nh\u00ecn th\u01b0\u1edfng ngo\u1ea1n c\u1ea7u v\u1ed3ng, l\u01b0u n\u1ebfu c\u00f3 g\u00f3c \u0111\u1ed9 truy\u1ec1n nh\u1eefng huy\u1ec1n tho\u1ea1i v\u1ec1 n\u00f3, \u0111\u1ed3ng th\u00edch h\u1ee3p, \u00e1nh th\u1eddi c\u0169ng kh\u00f4ng ng\u1eebng c\u1ed1 g\u1eafng kh\u00e1m s\u00e1ng \u0111\u00f3 s\u1ebd t\u1ea1o ph\u00e1 nh\u1eefng b\u00ed m\u1eadt c\u1ee7a c\u1ea7u v\u1ed3ng. th\u00e0nh c\u00e2u vong nh\u01b0 ch\u00fang ta Nh\u01b0 ta \u0111\u00e3 bi\u1ebft, \u00e1nh s\u00e1ng M\u1eb7t tr\u1eddi s\u1ebd b\u1ecb th\u01b0\u1eddng g\u1eb7p. kh\u00fac x\u1ea1 khi qua l\u0103ng k\u00ednh 3 c\u1ea1nh, \u0111\u1ed3ng th\u1eddi \u00e1nh s\u00e1ng tr\u1eafng b\u1ecb ph\u00e2n gi\u1ea3i tn\u00e0nh c\u00e1c d\u1ea3i s\u00e1ng c\u00f3 m\u00e0u g\u1ed3m m\u00e0u \u0111o, da cam, v\u00e0ng, l\u1ee5c, lam, ch\u00e0m, t\u00edm. Khi \u1eeb\u00f2i \u0111ang m\u01b0a ho\u1eb7c sau khi m\u01b0a, trong kh\u00f4ng kh\u00ed c\u00f3 nhi\u1ec1u gi\u1ecdt n\u01b0\u1edbc nh\u1ecf c\u00f3 kh\u1ea3 n\u0103ng l\u00e0m kh\u00fac x\u1ea1 \u00e1nh s\u00e1ng. Khi tia s\u00e1ng M\u1eb7t tr\u00f2i chi\u1ebfu qua nh\u1eefng gi\u1ecdt n\u01b0\u1edbc, n\u00f3 ch\u1eb3ng nh\u1eefng b\u1ecb thay \u0111\u1ed5i ph\u01b0\u01a1ng h\u01b0\u1edbng m\u00e0 \u0111\u1ed3ng th\u1eddi c\u00f2n b\u1ecb ph\u00e2n gi\u1ea3i th\u00e0nh tia n\u1eafng m\u00e0u \u0111\u1ecf, da cam, v\u00e0ng, l\u1ee5c, lam, ch\u00e0m, n\u1ebfu c\u00f3 g\u00f3c \u0111\u1ed9 th\u00edch h\u1ee3p, \u00e1nh s\u00e1ng \u0111\u00f3 s\u1ebd t\u1ea1o th\u00e0nh c\u1ea7u v\u1ed3ng nh\u01b0 ch\u00fang ta th\u01b0\u1eddng g\u1eb7p. V\u0169 Tr\u1ee5","Gi\u1ecdt m\u01b0a trong kh\u00f4ng kh\u00ed l\u1edbn hay b\u00e9 quy\u1ebft \u0111\u1ecbnh m\u1ee9c \u0111\u1ed9 m\u00e0u s\u1eafc c\u1ee7a c\u1ea7u v\u1ed3ng. Gi\u1ecdt m\u01b0a ch\u1ee9a trong kh\u00f4ng kh\u00ed c\u00e0ng l\u1edbn th\u00ec c\u1ea7u v\u1ed3ng c\u00e0ng c\u00f3 m\u00e0u s\u1eafc r\u1ef1c r\u00f5 hon. Ng\u01b0\u1ee3c l\u1ea1i gi\u1ecdt m\u01b0a trong kh\u00f4ng kh\u00ed c\u00e0ng nh\u1ecf, nh\u01b0 nh\u1eefng gi\u1ecdt s\u01b0ong b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng th\u00ec l\u00fac \u0111\u00f3 c\u1ea7u v\u1ed3ng s\u1ebd nh\u1ea1t hon, d\u1ea7n d\u00e2n tro th\u00e0nh c\u1ea7u v\u1ed3ng m\u00e0u tr\u1eafng. Theo k\u1ebft qu\u1ea3 \u0111o \u0111\u1ea1c, b\u1ec1 r\u1ed9ng trung b\u00ecnh c\u1ee7a c\u1ea7u v\u1ed3ng l\u1edbn b\u1eb1ng kho\u1ea3ng 5 l\u1ea7n \u0111\u01b0\u00f2ng k\u00ednh M\u1eb7t tr\u1eddi ch\u00fang ta \u0111\u01b0\u1ee3c th\u1ea5y t\u1eeb m\u1eb7t \u0111\u1ea5t. Tr\u00ean b\u1ea7u tr\u00f2i kh\u00f4ng ph\u1ea3i ch\u1ec9 xu\u1ea5t hi\u1ec7n m\u1ed9t d\u1ea3i c\u1ea7u v\u1ed3ng, m\u00e0 c\u00f3 khi c\u00f9ng m\u1ed9t l\u00fac xu\u1ea5t hi\u1ec7n hai, ba, th\u1eadm ch\u00ed 5 d\u1ea3i c\u1ea7u v\u1ed3ng kh\u00e1c nhau, tuy nhi\u00ean \u0111\u00e2y l\u00e0 nh\u1eefng tr\u01b0\u1eddng h\u1ee3p r\u1ea5t \u00edt x\u1ea3y ra. Chi\u1ec1u 24\/9\/1948, tr\u00ean b\u1ea7u tr\u00f2i s\u00f4ng Neva \u1edf Leningrat (San Petecbua) n\u01b0\u1edbc Nga \u0111\u00e3 xu\u1ea5t hi\u1ec7n 4 d\u1ea3i c\u1ea7u v\u1ed3ng c\u00f9ng m\u1ed9t l\u00fac. Ng\u00e0y 15\/6\/1877, tr\u00ean b\u1ea7u tr\u00f2i B\u1ed3 \u0110\u00e0o Nha \u0111\u00e3 nh\u00ecn th\u1ea5y 5 c\u1ea7u v\u1ed3ng c\u00f9ng m\u1ed9t l\u00fac. V\u00cc SAO C\u1ea8U V\u1ed2NG CH\u1ec8 XU\u1ea4T HI\u1ec6N SAU C\u00c1C TR\u1eacN MUAV\u1ebeM\u00d9AH\u00c8, C\u00d2NV\u1ec2M\u00d9A\u0110\u00d4NG L\u1ea0I KH\u00d4NG c\u00f3? M\u00f9a h\u00e8 hay c\u00f3 m\u01b0a r\u00e0o, c\u00f3 s\u1ea5m ch\u00f3p. Ph\u1ea1m vi nh\u1eefng tr\u1eadn m\u01b0a n\u00e0y l\u1ea1i kh\u00f4ng l\u1edbn l\u1eafm, th\u01b0\u1eddng \u0111\u1ea7u n\u00e0y ch\u00e2n tr\u00f2i c\u00f3 m\u01b0a, nh\u01b0ng ph\u00eda b\u00ean kia, b\u1ea7u tr\u00f2i v\u1eabn s\u00e1ng r\u1ef1c. Nhi\u1ec1u khi sau con m\u01b0a, tr\u00ean kho\u1ea3ng kh\u00f4ng v\u1eabn c\u00f2n lo l\u1eedng kh\u00e1 nhi\u1ec1u gi\u1ecdt n\u01b0\u1edbc li ti, khi tia s\u00e1ng M\u1eb7t tr\u00f2i chi\u1ebfu qua c\u00e1c gi\u1ecdt n\u01b0\u1edbc n\u00e0y, do t\u00e1c d\u1ee5ng ph\u1ea3n x\u1ea1 v\u00e0 kh\u00fac x\u1ea1 \u00e1nh s\u00e1ng, tr\u00ean tr\u1eddi xu\u1ea5t hi\u1ec7n c\u1ea7u v\u1ed3ng. C\u00f2n v\u1ec1 m\u00f9a \u0111\u00f4ng, th\u1eddi ti\u1ebft n\u00f3i chung l\u1ea1nh, kh\u00f4ng kh\u00ed kh\u00f4 hanh h\u01a1n, tr\u1eddi m\u01b0a \u00edt \u0111i, c\u00e1c tr\u1eadn m\u01b0a r\u00e0o, m\u01b0a c\u00f3","Qui lu\u1eadt chung s\u1ea5m ch\u1edbp l\u1ea1i c\u00e0ng hi\u1ebfm, v\u00ec v\u1eady \u00edt c\u00f3 d\u1ecbp c\u1ee7a kh\u00ed quy\u1ec3n l\u00e0 nh\u00ecn th\u1ea5y c\u1ea7u v\u1ed3ng v\u1ec1 m\u00f9a \u0111\u00f4ng. chuy\u1ec3n \u0111\u1ed9ng t\u1eeb t\u00e2y sang \u0111\u00f4ng. Ng\u01b0\u1eddi x\u01b0a c\u00f3 c\u00e2u: c\u1ea7u v\u1ed3ng \u0111\u1eb1ng Th\u1eddi ti\u00eat xau \u0111\u00f4ng th\u00ec n\u1eafng, c\u1ea7u v\u1ed3ng \u0111\u1eb1ng t\u00e2y th\u00ec \u0111ang di\u1ec5n ra \u1edf m\u01b0a. Th\u1eadt v\u1eady, d\u00e2n gian c\u00f3 th\u1ec3 d\u1ef1a v\u00e0o ph\u00eda \u0111\u00f4ng ch\u1ec9 c\u00f3 h\u01b0\u1edbng c\u1ea7u v\u1ed3ng \u0111\u1ec3 d\u1ef1 \u0111o\u00e1n th\u00f2i ti\u1ebft th\u1ec3c\u00e0ng ng\u00e0y nh\u1eefng ng\u00e0y ti\u1ebfp theo \u0111\u01b0\u1ee3c. c\u00e0ng chuy\u00ean d\u1ecbch xa \u0111\u00e3n v\u00ea C\u1ea7u v\u1ed3ng \u1edf \u0111\u1eb1ng \u0111\u00f4ng, ch\u1ee9ng t\u1ecf c\u00f3 ph\u00eda \u0111\u00f4ng, c\u00e1ch m\u01b0a trong l\u00f3p kh\u00ed quy\u1ec3n \u1edf ph\u00eda \u0111\u00f4ng. ch\u00fang ta ng\u00e0y Qui lu\u1eadt chung c\u1ee7a kh\u00ed quy\u1ec3n l\u00e0 chuy\u1ec3n c\u00e0ng xa h\u01a1n m\u00e0 \u0111\u1ed9ng t\u00f9 t\u00e2y sang \u0111\u00f4ng. Th\u1eddi ti\u1ebft x\u1ea5u \u0111ang th\u00f4i, \u00ecd\u0129\u00f4ng c\u00f3 di\u1ec5n ra \u1edf ph\u00eda \u0111\u00f4ng ch\u1ec9 c\u00f3 th\u1ec3 c\u00e0ng ng\u00e0y kh\u1ea3 n\u0103ng x\u1ea3y c\u00e0ng chuy\u1ec3n d\u1ecbch xa d\u1ea7n v\u1ec1 ph\u00eda \u0111\u00f4ng, ra tr\u1eddi m\u01b0a n\u01a1i c\u00e1ch ch\u00fang ta ng\u00e0y c\u00e0ng xa h\u01a1n m\u00e0 th\u00f4i, ta \u0111ang kh\u00f4ng c\u00f3 kh\u1ea3 n\u0103ng x\u1ea3y ra tr\u1eddi m\u01b0a n\u01a1i ta \u0111\u1ee9ng \u0111\u01b0\u1ee3c. \u0111ang \u0111\u1ee9ng \u0111\u01b0\u1ee3c. N\u1ebfu c\u1ea7u v\u1ed3ng xu\u1ea5t hi\u1ec7n \u1edf ph\u00eda t\u00e2y ch\u00fang ta, ch\u1ee9ng t\u1ecf kh\u00ed quy\u1ec3n \u1edf ph\u00eda t\u00e2y ch\u00fang ta \u0111ang c\u00f3 m\u01b0a. Do s\u1ef1 v\u1eadn \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a kh\u00ed quy\u1ec3n t\u1eeb t\u00e2y sang \u0111\u00f4ng, m\u01b0a r\u1ea5t c\u00f3 th\u1ec3 di\u1ec5n ra \u1edf n\u01a1i ch\u00fang ra s\u1ed1ng. V\u00ec v\u1eady, ng\u01b0\u1eddi ta n\u00f3i c\u1ea7u v\u1ed3ng xu\u1ea5t hi\u1ec7n \u1edf ph\u00eda \u0111\u00f4ng th\u00ec n\u01a1i ta kh\u00f3 c\u00f3 m\u01b0a, ng\u01b0\u1ee3c l\u1ea1i ph\u00eda t\u00e2y ch\u00fang ta c\u00f3 c\u1ea7u v\u1ed3ng xu\u1ea5t th\u00ec n\u01a1i ta \u0111ang \u0111iing c\u00f3 nhi\u1ec1u kh\u1ea3 n\u0103ng c\u00f3 m\u01b0a. \u25a0 \u2019 ii* 23J> V\u0169 Tr\u1ee5","v\u00ec SAO M\u1eb6T TR\u1edcI C\u00d3 M\u00c0U V\u00c0NG? Nguy\u00ean nh\u00e2n l\u00e0 khi chi\u1ebfu xu\u1ed1ng Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, n\u01a1i c\u00f3 b\u1ea7u kh\u00ed quy\u1ec3n bao quanh, nh\u1eefng tia s\u00e1ng c\u00f3 b\u01b0\u1edbc s\u00f3ng ng\u1eafn nh\u01b0 tia s\u00e1ng xanh v\u00e0 t\u00edm \u0111\u1ec1u \u0111\u00e3 b\u1ecb t\u00e1n x\u1ea1. Nh\u1eefng tia s\u00e1ng c\u00f3 m\u00e0u c\u00f2n l\u1ea1i truy\u1ec1n xu\u1ed1ng Tr\u00e1i \u0111\u1ea5t t\u1ed5ng h\u1ee3p n\u00ean m\u00e0u v\u00e0ng \u0111\u1eb7c trung cho M\u1eb7t tr\u00f2i. C\u00d3 PH\u1ea2I SAO NG\u01afU LANG V\u00c0 SAO CH\u1ee8C N\u1eee M\u1eceI N\u0102M G\u1eb6P NHAU M\u1ed8T L\u1ea8N KH\u00d4NG? V\u00e0o s\u1ea9m t\u1ed1i m\u00f9a h\u00e8, ta nh\u00ecn m\u1ed9t ng\u00f4i sao r\u1ea5t s\u00e1ng tr\u00ean \u0111\u1ec9nh \u0111\u1ea7u, \u0111\u00f3 ch\u00ednh l\u00e0 sao Ch\u1ee9c N\u1eef. C\u1ea1nh sao Ch\u1ee9c N\u1eef c\u00f3 4 sao nh\u1ecf tr\u00f4ng gi\u1ed1ng nh\u01b0 4 chi\u1ebfc thoi d\u1ec7t v\u1ea3i. C\u00e1ch d\u1ea3i Ng\u00e2n H\u00e0 v\u1ec1 ph\u00eda \u0111\u00f4ng nam c\u00f3 m\u1ed9t sao s\u00e1ng nh\u01b0 nh\u00ecn v\u1ec1 ph\u00eda sao Ch\u1ee9c N\u1eef, \u0111\u00f3 l\u00e0 sao Ng\u01b0u Lang (hay c\u00f2n g\u1ecdi l\u00e0 sao Khi\u00ean Ng\u01b0u). Hai b\u00ean sao Ng\u01b0u Lang c\u00f3 2 sao nh\u1ecf. Tho\u1ea1t nh\u00ecn ta th\u1ea5y sao Ng\u01b0u Lang v\u00e0 sao Ch\u1ee9c N\u1eef ch\u1ec9 c\u00e1ch nhau m\u1ed9t d\u1ea3i Ng\u00e2n h\u00e0, kho\u1ea3ng c\u00e1ch c\u00f3 v\u1ebb kh\u00f4ng xa l\u1eafm. Tr\u00ean th\u1ef1c t\u1ebf ch\u00fang c\u00e1ch nhau r\u1ea5t xa: kho\u1ea3ng 16,4 n\u0103m \u00e1nh s\u00e1ng. B\u1edfi v\u1eady trong chuy\u1ec7n th\u1ea7n tho\u1ea1i n\u00f3i m\u1ed7i n\u0103m v\u00e0o t\u1ed1i ng\u00e0y m\u1ed3ng 7 th\u00e1ng 7 \u00e2m l\u1ecbch hai sao n\u00e0y l\u1ea1i v\u01b0\u1ee3t qua s\u00f4ng \u0111\u1ec3 g\u1eb7p nhau l\u00e0 kh\u00f4ng th\u1ec3 x\u1ea3y ra \u0111\u01b0\u1ee3c. N\u1ebfu hai sao \u0111\u00f3 mu\u1ed1n g\u1eb7p nhau th\u00ec \\\"ch\u00e0ng Ng\u01b0u Lang\\\" ch\u1ea1y"]


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook