Giữ in giấc ngủ của Người

GIUYEN GIAC NGIJ CUA NGUO'I �NHAXUATBAN VhNV1A!NAXHOUACTBAN � CHINH TRl QUOC GIA

{[[W+bz0FkV43GmRt7u4DpvuYxd]]}     

GI÷ Y£N GIÊC NGñ CñA NG¦êI

Héi ®ång chØ ®¹o xuÊt b¶n Chñ tÞch Héi ®ång PGS.TS. NguyÔn ThÕ Kû Phã Chñ tÞch Héi ®ång TS. Hoμng phong hμ Thμnh viªn TrÇn quèc d©n TS. NguyÔn ®øc tμi TS. NguyÔn An Tiªm NguyÔn Vò Thanh H¶o

{[[W+bz0FkV43GmRt7u4DpvuYxd]]}       NHIỀU TÁC GIẢ gi÷ yªn giÊc ngñ cña ng−êi NHμ XUÊT B¶N nhμ xuÊt b¶n CHÝNH TRÞ QUèC GIA - Sù THËT V¨n häc Hμ Néi - 2015

ChØ ®¹o néi dung: Th−êng vô §¶ng ñy vμ Bé T− lÖnh B¶o vÖ L¨ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh Nh÷ng ng−êi viÕt: NguyÔn TrÝ Hu©n NguyÔn B¶o Chu V¨n T¾c Do·n §ức Xu©n Bïi §oμn CÇm

lêI nHμ XUÊT B¶N Vμo nh÷ng n¨m cuèi ®êi, B¸c Hå l©m bÖnh nÆng. §¶ng, Nhμ n−íc vμ Quèc héi ®· quyÕt ®Þnh tËp trung mäi kh¶ n¨ng vμ ph−¬ng tiÖn ®Ó ch¨m sãc søc kháe cña Ng−êi; thÓ theo nguyÖn väng cña toμn d©n, cÇn khÈn tr−¬ng cö tæ y tÕ ®Æc biÖt sang Liªn X« häc tËp c¸ch g×n gi÷ l©u dμi thi hμi B¸c sau khi Ng−êi qua ®êi; ®ång thêi sÏ x©y L¨ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh t¹i Qu¶ng tr−êng Ba §×nh - n¬i Ng−êi ®äc b¶n Tuyªn ng«n ®éc lËp, khai sinh n−íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hßa ngμy 2-9-1945. Ngμy 2-9-1969, B¸c Hå vÒ câi vÜnh h»ng, ®Ó l¹i cho toμn §¶ng, toμn qu©n, toμn d©n ta niÒm tiÕc th−¬ng v« h¹n. Nhê ®−îc chuÈn bÞ chu ®¸o nªn khi B¸c qua ®êi, tæ y tÕ ®Æc biÖt ®· gi÷ g×n tèt thi hμi cña Ng−êi nh− chóng ta ®−îc chøng kiÕn trong nh÷ng ngμy kÝnh viÕng vμ truy ®iÖu Chñ tÞch Hå ChÝ Minh víi nghi lÔ träng thÓ nhÊt t¹i Héi tr−êng Ba §×nh. Do sù bÊt æn kh«ng thÓ l−êng hÕt trong chiÕn tranh, ®Ó b¶o vÖ tuyÖt ®èi an toμn, nªn ®· tr¶i qua n¨m lÇn di chuyÓn, tuy ®Çy gian nan, qua nói, qua s«ng, lóc ë rõng, khi ë trong hang ®¸, nh−ng thi hμi B¸c vÉn ®−îc gi÷ g×n trän vÑn. §ã lμ mét kú tÝch. Sau mÊy n¨m chuÈn bÞ c«ng phu vμ khÈn tr−¬ng x©y dùng, ®Çu th¸ng 7-1975, L¨ng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®−îc kh¸nh thμnh. §ã lμ c«ng tr×nh kiÕn tróc b¶o 5

®¶m l©u dμi, thÓ hiÖn tÝnh v¨n hãa nghÖ thuËt cao, tÝnh hiÖn ®¹i, tÝnh d©n téc, trang nghiªm, linh thiªng mμ gi¶n dÞ. Ngμy 18-7-1975, §¶ng vμ Nhμ n−íc ®· tæ chøc ®ãn B¸c tõ c¨n cø rõng nói Ba V× vÒ yªn nghØ vÜnh h»ng t¹i L¨ng cña Ng−êi. Song song víi viÖc hoμn thμnh x©y L¨ng lμ viÖc hoμn thμnh x©y dùng qu¶ng tr−êng Ba §×nh vμ v−ên hoa gÇn L¨ng, t¹o thμnh quÇn thÓ kiÕn tróc hoμn h¶o, ®a d¹ng mμ thèng nhÊt, cã nhiÒu loμi hoa, c©y c¶nh, c©y ¨n qu¶, c©y gç quý ®¹i diÖn cho mäi miÒn ®Êt n−íc. §ã chÝnh lμ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh v−ît gian nan, lao ®éng s¸ng t¹o, tù gi¸c cña nh÷ng ng−êi ®−îc vinh dù gi÷ g×n, b¶o vÖ thi hμi B¸c vμ tham gia x©y dùng quÇn thÓ kiÕn tróc nªu trªn, thÓ hiÖn lßng thμnh kÝnh vμ lu«n t−ëng nhí B¸c cña toμn §¶ng, toμn qu©n vμ toμn d©n ta. §ã cßn lμ kÕt qu¶ sù gióp ®ì t×nh nghÜa cña nh©n d©n Liªn X« c¶ vÒ nh©n tμi, vËt lùc mμ nh©n d©n ta kh«ng bao giê quªn. Nh÷ng ®iÒu tr×nh bμy tãm l−îc vÒ viÖc thùc hiÖn nh÷ng quyÕt ®Þnh nªu trªn chÝnh lμ néi dung cèt lâi cña cuèn s¸ch Gi÷ yªn giÊc ngñ cña Ng−êi do Nhμ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt phèi hîp víi Nhμ xuÊt b¶n V¨n häc Ên hμnh. Xin tr©n träng giíi thiÖu cuèn s¸ch víi b¹n ®äc. Th¸ng 8 n¨m 2015 NHμ XUÊT B¶N CHÝNH TRÞ QUèC GIA - Sù THËT 6

D©n téc ta, nh©n d©n ta, non s«ng ®Êt n−íc ta ®· sinh ra Hå Chñ tÞch, ng−êi anh hïng d©n téc vÜ ®¹i, vμ chÝnh Ng−êi ®· lμm r¹ng rì d©n téc ta, nh©n d©n ta vμ non s«ng ®Êt n−íc ta. (TrÝch §iÕu v¨n cña Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng §¶ng Lao ®éng ViÖt Nam t¹i LÔ truy ®iÖu träng thÓ Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ngμy 9 th¸ng 9 n¨m 1969) VÒ viÖc riªng - Suèt ®êi t«i hÕt lßng hÕt søc phôc vô Tæ quèc, phôc vô c¸ch m¹ng, phôc vô nh©n d©n. Nay dï ph¶i tõ biÖt thÕ giíi nμy, t«i kh«ng cã ®iÒu g× ph¶i hèi hËn, chØ tiÕc lμ tiÕc r»ng kh«ng ®−îc phôc vô l©u h¬n n÷a, nhiÒu h¬n n÷a. Sau khi t«i ®· qua ®êi, chí nªn tæ chøc ®iÕu phóng linh ®×nh, ®Ó khái l·ng phÝ thêi giê vμ tiÒn b¹c cña nh©n d©n. Cuèi cïng, t«i ®Ó l¹i mu«n vμn t×nh th©n yªu cho toμn d©n, toμn §¶ng, cho toμn thÓ bé ®éi, cho c¸c ch¸u thanh niªn vμ nhi ®ång. (TrÝch Di chóc cña Chñ tÞch Hå ChÝ Minh (B¶n c«ng bè n¨m 1969)) 7

8

lêI GIíI THIÖU Víi tÊm lßng kÝnh yªu v« h¹n vμ ®êi ®êi nhí ¬n Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vÜ ®¹i, thÓ theo ý nguyÖn rÊt thiÕt tha cña toμn §¶ng, toμn d©n, khi Ng−êi qua ®êi, §¶ng vμ Nhμ n−íc ra quyÕt ®Þnh gi÷ g×n l©u dμi thi hμi B¸c vμ x©y dùng L¨ng cña Ng−êi. §Ó b¶o vÖ tuyÖt ®èi an toμn vμ gi÷ g×n trän vÑn thi hμi B¸c trong ®iÒu kiÖn ë mét ®Êt n−íc khÝ hËu nhiÖt ®íi vμ chiÕn tranh ®ang diÔn ra gay go, ¸c liÖt, mét bé phËn c¸n bé vμ chiÕn sÜ qu©n ®éi vμ nh©n d©n ta ®· tr¶i qua h¬n s¸u n¨m trêi vÊt v¶, lμm viÖc quªn m×nh trªn mÆt trËn thÇm lÆng nμy vμ hä ®· lËp nªn nh÷ng thμnh tÝch ®Æc biÖt. Cïng víi nh÷ng c«ng viÖc b¶o vÖ vμ gi÷ g×n thi hμi B¸c, viÖc x©y dùng L¨ng cña Ng−êi trªn Qu¶ng tr−êng Ba §×nh lÞch sö còng lμ mét thμnh tùu ®Æc biÖt cña qu©n vμ d©n ta. Tõ thiÕt kÕ ®Õn thi c«ng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cã nhiÒu khã kh¨n vÒ vËt chÊt vμ cuéc chiÕn ®Êu ®ang cßn tiÕp diÔn, nh−ng c¶ n−íc ®· chung søc, chung lßng, gãp c«ng gãp cña ®Ó hoμn thμnh sím viÖc x©y dùng L¨ng B¸c - 9

mét c«ng tr×nh vÜnh cöu, võa hiÖn ®¹i, trang nghiªm, võa mang mμu s¾c d©n téc. §ã lμ tÊm lßng cña toμn §¶ng, toμn d©n vμ toμn qu©n ta kÝnh d©ng lªn B¸c. Cuèn ký sù Gi÷ yªn giÊc ngñ cña Ng−êi gãp phÇn nãi lªn tÊm lßng cña toμn §¶ng, toμn d©n vμ toμn qu©n ta ®èi víi B¸c, ®ång thêi còng thÓ hiÖn râ t×nh c¶m vμ sù gióp ®ì quý b¸u cña §¶ng, ChÝnh phñ vμ nh©n d©n Liªn X« trong viÖc b¶o vÖ, gi÷ g×n m·i m·i thi hμi B¸c vμ x©y dùng L¨ng cña Ng−êi. Nh©n d©n ta v« cïng quý träng vμ biÕt ¬n s©u s¾c sù gióp ®ì to lín vμ quý b¸u ®ã. Nh©n dÞp kû niÖm lÇn thø 100 ngμy sinh Chñ tÞch Hå ChÝ Minh, t«i thÊy cuèn s¸ch nμy lμ mét mãn quμ rÊt quý göi ®Õn ®ång bμo vμ chiÕn sÜ c¶ n−íc. §ç M−êi 10

{[[W+bz0FkV43GmRt7u4DpvuYxd]]}      I Nh÷ng ngμy th¸ng cuèi cïng cña B¸c 1 HiÕm thÊy trong lÞch sö cã con ng−êi nμo mμ tªn tuæi vμ sù nghiÖp l¹i g¾n bã víi vËn mÖnh cña c¶ mét d©n téc, mét ®Êt n−íc nh− Chñ tÞch Hå ChÝ Minh. Cã thÓ t×m thÊy h×nh ¶nh Ng−êi trong tõng h¬i thë cña mçi ng−êi d©n vμ còng cã thÓ t×m thÊy sè phËn mçi ng−êi d©n trong tõng ý nghÜ cña Ng−êi. \"B¸c Hå\", ®ã lμ tªn gäi tr×u mÕn nhÊt, thiªng liªng nhÊt mμ c¶ d©n téc ®· dμnh ®Ó gäi vÞ l·nh tô kÝnh yªu cña m×nh. B¸c gi¶n dÞ vμ gÇn gòi. Kh«ng cã kho¶ng c¸ch nμo gi÷a mét ng−êi d©n b×nh th−êng víi l·nh tô l¹i ®−îc rót ng¾n l¹i nh− vËy. Tõ l©u B¸c ®· trë thμnh mét lÏ sèng kh«ng thÓ thiÕu ®−îc trong ®êi sèng chÝnh trÞ vμ tinh thÇn cña ®Êt n−íc. Ng−êi lμ mét c¸ nh©n, nh−ng Ng−êi còng ®· trë thμnh tÊt c¶. §· cã biÕt bao nhiªu ng−êi anh hïng tr−íc giê phót hy sinh ®· h« lín: \"Hå Chñ tÞch mu«n n¨m!\", 11

\"B¸c Hå mu«n n¨m!\". Lêi h« gi¶n dÞ vμ tha thiÕt Êy tr−íc kÎ thï trªn nhiÒu ph¸p tr−êng ®· vang lªn nh− mét lêi thÒ, thÓ hiÖn khÝ ph¸ch \"tËn trung víi n−íc, tËn hiÕu víi d©n\" cña ng−êi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng. §ã còng lμ niÒm mong mái da diÕt, lμ lêi cÇu chóc cña ng−êi chiÕn sÜ c¸ch m¹ng ®èi víi søc kháe cña B¸c. Ng−êi s¾p hy sinh cÇu chóc cho B¸c m·i m·i m¹nh kháe, sèng l©u, ng−êi sèng còng lu«n khao kh¸t B¸c tr−êng sinh cïng víi d©n téc, víi ®Êt n−íc. Nh−ng søc kháe cña B¸c l¹i hoμn toμn n»m ngoμi ý muèn cña toμn §¶ng, toμn d©n ta. Vμo gi÷a nh÷ng n¨m cña thËp kû s¸u m−¬i thÕ kû XX, cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü, cøu n−íc cña nh©n d©n ta ®ang ë vμo giai ®o¹n quyÕt liÖt nhÊt. Nöa triÖu qu©n Mü ®· ®æ bé å ¹t vμo miÒn Nam, tiÕn hμnh cuéc chiÕn tranh côc bé tμn khèc nhÊt trong lÞch sö. Tin tøc vÒ nh÷ng ng−êi d©n v« téi bÞ giÕt h¹i, nh÷ng lμng m¹c trï phó ë miÒn Nam bÞ tμn ph¸ ®· trë thμnh nçi ®au nhøc nhèi th−êng xuyªn cña B¸c. Cïng víi tuæi t¸c, søc kháe cña B¸c cø mçi ngμy mét suy gi¶m. §· cã mét c©u chuyÖn kÓ l¹i r»ng, thÊy B¸c suy gi¶m søc kháe v× hót thuèc l¸ nhiÒu, c¸c b¸c sÜ ®Ò nghÞ B¸c kh«ng ®−îc hót thuèc n÷a, B¸c chÊp hμnh. Nh−ng chØ mét thêi gian ng¾n sau, c¸c b¸c sÜ l¹i ph¶i ®Ó B¸c hót thuèc trë l¹i v× bá thuèc, søc kháe cña B¸c cã phÇn sa sót h¬n. §iÕu thuèc lμ ng−êi b¹n duy nhÊt cña B¸c trong nh÷ng giê phót riªng t−, khi tÊt c¶ mäi 12

ng−êi sau mét ngμy lμm viÖc víi B¸c ®Òu trë vÒ víi cuéc sèng gia ®×nh ªm Êm cña m×nh. N¨m 1962, khi ph¸i ®oμn ®Çu tiªn cña MÆt trËn D©n téc gi¶i phãng miÒn Nam ViÖt Nam ra th¨m miÒn B¾c, tr−íc khi vÒ, thay mÆt cho 14 triÖu ®ång bμo miÒn Nam lóc ®ã, ®oμn chØ cã mét yªu cÇu víi Trung −¬ng §¶ng vμ nh©n d©n miÒn B¾c: \"Ph¶i cè g¾ng gi÷ g×n søc kháe cña B¸c cho thËt tèt, ®Ó ®ång bμo miÒn Nam cã thÓ ®−îc gÆp Ng−êi khi n−íc nhμ hoμn toμn thèng nhÊt\". Th¸ng 5-1967, sau lÔ mõng thä nh©n ngμy sinh thø 77 cña B¸c, Bé ChÝnh trÞ ®· triÖu tËp mét cuéc häp bÊt th−êng ®Ó bμn viÖc b¶o vÖ søc kháe cña Ng−êi vμ chuÈn bÞ gi÷ g×n thi hμi B¸c l©u dμi sau khi Ng−êi qua ®êi. Cuéc häp do ®ång chÝ Lª DuÈn, BÝ th− thø nhÊt Ban ChÊp hμnh Trung −¬ng §¶ng chñ tr×. Héi nghÞ ®· x¸c ®Þnh: vÊn ®Ò quan träng ®Æt ra lóc nμy lμ ph¶i ®¶m b¶o hai yªu cÇu: 1. Ph¶i tuyÖt ®èi gi÷ bÝ mËt, nÕu kh«ng, nh©n d©n sÏ hoang mang lo l¾ng vμ B¸c sÏ phª b×nh Bé ChÝnh trÞ, kh«ng cho phÐp triÓn khai thùc hiÖn chñ tr−¬ng nμy. 2. Ph¶i chän mét sè c¸n bé y tÕ giái göi sang Liªn X« häc tËp vÒ khoa häc g×n gi÷ thi hμi. Nh©n sù cô thÓ giao cho Ban Tæ chøc Trung −¬ng lùa chän. Héi nghÞ còng nhÊt trÝ giao nhiÖm vô ®Æc biÖt nμy cho Qu©n ñy Trung −¬ng v× qu©n ®éi s½n cã 13

truyÒn thèng nhËn vμ hoμn thμnh xuÊt s¾c mäi nhiÖm vô. MÆt kh¸c, Bé ChÝnh trÞ còng chØ ®Þnh ®ång chÝ NguyÔn L−¬ng B»ng thay mÆt cho Trung −¬ng §¶ng trùc tiÕp theo dâi vμ ch¨m sãc søc kháe cña B¸c. Vèn lμ mét ng−êi sèng gi¶n dÞ, B¸c lu«n lu«n lo l¾ng ®Õn vËn mÖnh cña d©n téc, cña ®Êt n−íc. B¸c th−êng kªu gäi toμn §¶ng, toμn d©n ta thùc hμnh tiÕt kiÖm. Bëi vËy, quyÕt ®Þnh trªn cña Bé ChÝnh trÞ lμ hoμn toμn tr¸i víi ý nguyÖn cña B¸c. Sau khi qua ®êi, B¸c chØ cã mét nguyÖn väng: Háa t¸ng thi hμi B¸c, lÊy tro ®ùng vμo ba chiÕc b×nh, ®Æt trªn ba ngän ®åi thÊp ë ba miÒn B¾c, Trung, Nam ®Ó ®ång bμo c¶ n−íc cã thÓ ®Õn víi B¸c vμ ®Ó B¸c m·i m·i ®−îc gÇn gòi víi d©n, víi n−íc. B¸c cßn dÆn thªm r»ng, trªn mçi ngän ®åi ph¶i ®−îc trång thËt nhiÒu c©y cã bãng m¸t, vμ lμm nhμ ®Ó nh©n d©n cã thÓ ngåi nghØ mçi khi lªn viÕng B¸c. Nh−ng viÖc g×n gi÷ thi hμi B¸c cho ®êi ®êi con ch¸u mai sau ®−îc chiªm ng−ìng l¹i lμ nguyÖn väng thiªng liªng cña toμn §¶ng, toμn d©n ta. §ã sÏ lμ phÇn th−ëng v« gi¸ mμ §¶ng ta dμnh cho c¸c thÕ hÖ t−¬ng lai cña ®Êt n−íc. §Ó c«ng viÖc ®−îc triÓn khai sím, Bé ChÝnh trÞ quyÕt ®Þnh cö ®ång chÝ Lª Thanh NghÞ thay mÆt §¶ng vμ ChÝnh phñ ta sang Liªn X« héi ®μm ®Ò nghÞ b¹n gióp ®ì, tõ c«ng t¸c ®μo t¹o c¸n bé ®Õn viÖc g×n gi÷ l©u dμi thi hμi B¸c. DÜ nhiªn, chuyÕn ®i nμy, ®ång chÝ Lª Thanh NghÞ còng ph¶i giÊu 14

kh«ng ®Ó B¸c biÕt. XuÊt ph¸t tõ lßng kÝnh träng vμ nhËn râ vÞ trÝ lín lao cña B¸c ®èi víi phong trμo gi¶i phãng d©n téc vμ phong trμo céng s¶n quèc tÕ, §¶ng vμ ChÝnh phñ Liªn X« kh¼ng ®Þnh ñng hé vμ gióp ®ì ViÖt Nam kh«ng hoμn l¹i trong viÖc gi÷ g×n l©u dμi thi hμi Chñ tÞch Hå ChÝ Minh vμ x©y dùng L¨ng cña Ng−êi. ChuyÕn ®i lμ mét thμnh c«ng lín. Nh−ng còng b¾t ®Çu tõ ®ã, trong lßng mçi ng−êi biÕt t−êng tËn vÒ søc kháe cña B¸c, b¾t ®Çu xuÊt hiÖn mét kho¶ng trèng, mét kho¶ng trèng cßn m¬ hå nh−ng kh«ng g× cã thÓ bï ®¾p: ®ã lμ sù thiÕu v¾ng B¸c trong t−¬ng lai mμ mçi ng−êi d©n, mçi ng−êi lÝnh sÏ ph¶i g¸nh chÞu. Kh«ng ai muèn ®iÒu ®ã, nh−ng l¹i kh«ng thÓ kh«ng nghÜ ®Õn nã. 2 Trong cuéc ®êi cña B¸c cã nhiÒu nçi ®au, nh−ng nçi ®au lín nhÊt lμ nçi ®au miÒn Nam ch−a ®−îc gi¶i phãng, n−íc nhμ ch−a hoμn toμn ®−îc thèng nhÊt. N¨m 1966, khi tiÕp mét nhμ b¸o Cuba, B¸c ®· ®Æt mét bμn tay lªn ngùc m×nh nãi r»ng: \"Nh©n d©n miÒn Nam, mçi nhμ, mçi ng−êi ®Òu cã mét nçi ®au, ®em céng tÊt c¶ nh÷ng nçi ®au ®ã l¹i th× ®Êy lμ nçi ®au cña t«i\". Còng trong n¨m Êy, Ng−êi ®· tuyªn bè mét ch©n lý bÊt hñ: \"Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc lËp, tù do\". Ch©n lý ®ã, cho ®Õn b©y giê vÉn vang lªn trªn kh¾p hμnh tinh, trë thμnh lÏ sèng 15

cña nhiÒu d©n téc cßn ch−a giμnh ®−îc ®éc lËp, tù do thùc sù. MiÒn Nam lu«n lu«n ë trong tr¸i tim B¸c vμ B¸c còng lu«n cã trong tr¸i tim cña mçi ng−êi d©n miÒn Nam. Cßn nhí n¨m 1946, tr−íc quèc d©n, ®ång bμo, tr−íc nguy c¬ miÒn Nam bÞ ®e däa, n−íc nhμ bÞ chia c¾t, B¸c ®· kh¼ng ®Þnh: \"§ång bμo Nam Bé lμ d©n n−íc ViÖt Nam. S«ng cã thÓ c¹n, nói cã thÓ mßn, song ch©n lý ®ã kh«ng bao giê thay ®æi\"1. Trong nh÷ng n¨m th¸ng khèc liÖt nhÊt cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü, cøu n−íc, cã ngμy nμo B¸c kh«ng gäi ®iÖn hái §¹i t−íng Vâ Nguyªn Gi¸p vÒ t×nh h×nh chiÕn sù ë miÒn Nam? §−îc vμo miÒn Nam lμ nguyÖn väng da diÕt trong nh÷ng n¨m cuèi ®êi cña B¸c. NhiÒu lÇn, B¸c ®Ò nghÞ Bé ChÝnh trÞ bè trÝ ®Ó B¸c ®−îc vμo th¨m ®ång bμo miÒn Nam theo ®−êng mßn Tr−êng S¬n, hoÆc ®−êng hμng kh«ng Hμ Néi - Phn«m Pªnh, nh−ng nhËn thÊy søc kháe cña B¸c kh«ng b¶o ®¶m cho chuyÕn ®i, nªn Bé ChÝnh trÞ ®· t×m mäi c¸ch tr× ho·n chuyÕn ®i Êy v× tr−íc ®©y, sau chuyÕn ®i th¨m ®ång bμo Th¸i B×nh trë vÒ, B¸c ®· bÞ bÖnh co th¾t ®éng m¹ch n·o. Vμo mïa xu©n n¨m 1968, theo lêi mêi cña §¶ng vμ Nhμ n−íc Trung Quèc, B¸c sang B¾c Kinh nghØ ng¬i vμ ch÷a bÖnh. §ång chÝ Lª §øc Thä tr−íc khi vμo miÒn Nam c«ng t¸c ®· sang _______________ 1. Hå ChÝ Minh: Toμn tËp, Nxb. ChÝnh trÞ quèc gia - Sù thËt, Hμ Néi , 2011, t.4, tr. 280. 16

B¾c Kinh chμo B¸c. Khi nghe ®ång chÝ Lª §øc Thä b¸o c¸o vÒ chuyÕn ®i s¾p tíi, B¸c l¹i tha thiÕt ®Ò nghÞ Bé ChÝnh trÞ bè trÝ ®Ó B¸c ®i miÒn Nam. B¸c b¶o: \"Chó vμo trong ®ã bμn víi chó Hïng (Ph¹m Hïng) bè trÝ ®Ó B¸c vμo th¨m ®ång bμo miÒn Nam\". §ång chÝ Lª §øc Thä khÐo lÐo tõ chèi, nãi r»ng: B¸c chØ cã thÓ ®i ®−êng hμng kh«ng qua Phn«m Pªnh. Muèn vËy ph¶i lμm hé chiÕu vμ ng−êi ta dÔ dμng nhËn ra B¸c v× B¸c cã r©u. B¸c b¶o: Th× B¸c c¹o r©u ®i. Nh−ng c¹o r©u th× ®ång bμo miÒn Nam kh«ng cßn nhËn ra B¸c n÷a - ®ång chÝ Lª §øc Thä tr¶ lêi. B¸c ngåi yªn vμ rÊt buån. L¸t sau, B¸c l¹i b¶o cho B¸c ®i theo ®−êng biÓn. Håi ®ã, tμu chë vò khÝ tiÕp tÕ cho chiÕn tr−êng miÒn Nam vÉn cËp c¶ng Xihanócvin. B¸c sÏ c¶i trang lμm mét thñy thñ hoÆc ®−îc giÊu d−íi hÇm tμu... Ph−¬ng ¸n ®· ®−îc B¸c v¹ch ra tØ mØ, chi tiÕt, khã cã thÓ tõ chèi ®−îc. Nh−ng còng nh− nh÷ng lÇn tr−íc, ®ång chÝ Lª §øc Thä l¹i khÐo lÐo tr× ho·n vμ høa: T×nh h×nh cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n, Bé ChÝnh trÞ sÏ cè g¾ng thu xÕp ®Ó ®ång bμo miÒn Nam cã thÓ sím ®−îc gÆp B¸c. Lóc chia tay, B¸c ®· «m lÊy ®ång chÝ Lª §øc Thä khãc. Trong lßng ng−êi häc trß, ng−êi ®ång chÝ cña B¸c h«m Êy vμ suèt c¶ chuyÕn ®i, lóc nμo còng canh c¸nh mét nçi lo, sî r»ng khi hoμn thμnh nhiÖm vô trë vÒ cã thÓ sÏ kh«ng cßn ®−îc gÆp B¸c n÷a. Mång mét TÕt Nguyªn ®¸n n¨m 1969, B¸c ®Õn 17

th¨m Qu©n chñng Phßng kh«ng - Kh«ng qu©n, sau ®ã ®i theo quèc lé 11 lªn chóc tÕt ®ång bμo huyÖn BÊt B¹t, tØnh S¬n T©y. §©y lμ chuyÕn ®i xa cuèi cïng cña B¸c. Buæi tr−a, ngåi nghØ ¨n c¬m d−íi mét gèc ®a ven ®åi, nh×n nh÷ng bãng ng−êi ®ang c¾m cói lμm cá d−íi c¸nh ®ång ven ®−êng, B¸c c−êi quay sang ®ång chÝ Kh¸ng, Côc tr−ëng Côc C¶nh vÖ, nãi vui: \"Nh©n d©n m×nh ch¨m chØ thËt, mång mét TÕt vÉn ®i lμm\". Vμ B¸c ®ét ngét hái: \"Nμy, cã ph¶i qu©n cña chó kh«ng?\". §ång chÝ Kh¸ng bèi rèi \"d¹\" khÏ. Nh÷ng n¨m Êy, ®Êt n−íc cßn chiÕn tranh nªn viÖc b¶o vÖ an toμn cho chuyÕn ®i cña B¸c lu«n lμ nhiÖm vô hμng ®Çu cña Côc C¶nh vÖ. Sau chuyÕn ®i ®ã trë vÒ, søc kháe cña B¸c vÉn b×nh th−êng, nh−ng kiÓm tra kü ®iÖn tim, c¸c b¸c sÜ thÊy sãng tim ®Òu ®¶o ng−îc. Héi ®ång b¸c sÜ chÈn ®o¸n B¸c ®ang bÞ nhåi m¸u c¬ tim b−íc ®Çu. Tr−íc nh÷ng dÊu hiÖu kh«ng lμnh Êy, Bé ChÝnh trÞ quyÕt ®Þnh mêi c¸c gi¸o s− vμ b¸c sÜ Trung Quèc sang ®iÒu trÞ cho B¸c. Th¸ng 5-1969, B¸c söa ch÷a lÇn cuèi b¶n Di chóc næi tiÕng. B¶n Di chóc nμy, B¸c b¾t ®Çu viÕt tõ mïa hÌ n¨m 1965 mμ B¸c th−êng gäi lμ \"Tμi liÖu tuyÖt ®èi bÝ mËt\". Nã \"tuyÖt ®èi bÝ mËt\" kh«ng ph¶i ë néi dung mμ ë chç, B¸c kh«ng muèn cho mäi ng−êi biÕt B¸c ®ang lμm c¸i c«ng viÖc cuèi cïng cña mét ®êi ng−êi. §ång chÝ Vò Kú, th− ký riªng cña B¸c kÓ l¹i r»ng, B¸c th−êng viÕt vμo 18