หนังสือ มารู้จักmindmap กัน

คู่มือการสรา้ ง Mind Map ดว้ ยโปรแกรม FreeMind นายกานต์ คงบรรทดันกั วิชาการคอมพวิ เตอร์ หน่วยเทคโนโลยีสารสนเทศ คณะเกษตรศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เชียงใหม่

คานา FreeMind เปน็ โปรแกรมใช้สาหรับการสร้าง Mind Map จะช่วยให้การสร้างแผนภมู ิทางความคิด พร้อมจัดหมวดหม่ไู ด้สะดวกมากขึ้น โดยรองรับการสร้างกิง่ ก้าน ใส่ขอ้ ความไอคอน ลิงค์เชือ่ มโยงไฟล์หรืออินเทอร์เนต็ ได้ตามต้องการ อีกทั้งสะดวกในการแก้ไข และแปลงเปน็ HTML ได้ทันที ซึ่งเหมาะกบั การสร้างองค์ความรู้ หรือฐานขอ้ มูลความร้ตู ่าง ๆ นายกานต์ คงบรรทัด นกั วิชาการคอมพิวเตอร์

สารบัญ 1 1แนะนาโปรแกรม FreeMind 4แหล่งที่มาของโปรแกรม FreeMind 6การติดตง้ั โปรแกรม FreeMindการใช้งานโปรแกรม FreeMind 6 6 การเรียกใชง้ านโปรแกรม FreeMind 7 การเริ่มต้นการสร้างโหนด (Node) 8 การใส่สีข้อความ สีพ้นื หลงั และสีของเส้นโยง 8 การเพิม่ กิ่งก้านใหก้ บั โหนด 9 การแก้ไขโหนดลกู และการลบ 9 การสร้างโหนดลูกในกิง่ เดียวกนั 10 สร้างโหนดย่อยซ้อนโหนดลกู 10 การเคลื่อนย้ายโหนด 11 การเน้นความโดดเด่นให้โหนด 11 การแทรกไอคอน 12 การแทรกไฮเปอร์ลิงค์อีเมล์ การส่งออกไฟล์แบบเอกสาร (PDF)

การสร้าง Mind Map ดว้ ยโปรแกรม FreeMind โทนี บซู าน (Tony Buzan) นักจิตวิทยาชาวองั กฤษ เป็นผ้รู ิเริ่มนาแผนผังความคิด มาใช้ในชีวิตประจาวันของเขา จากเดมิ ทีเ่ ป็นการจดบันทึกเขียนตัวอักษรเรียงตามบรรทดั เป็นแถวไปเรือ่ ยๆ หันมาใชส้ ีสนั ต่างๆ และสัญลกั ษณ์ หรือรปู ภาพแทนความเข้าใจของตวั เองและเปน็ การบริหารการทางานของสมองท้งั สองซีกอย่างเท่าเทียมกัน โดยสมองซีกซ้ายเกี่ยวกบั การคิดวิเคราะห์ และตรรกะเหตุผล ส่วนสมองซีกขวาเกีย่ วกับกระบวนการสร้างสรรค์ทางศิลปะ และจินตนาการ 1. แนะนาโปรแกรม FreeMind เป็นโปรแกรมสาหรับสร้าง Mind Map ทีใ่ ช้สาหรับการจดั การ และ บริหารความคิดของสมองให้เปน็ ไปอย่างมีระเบียบแบบแผน เสมือนเปน็ เส้นใยที่โยงกันไปมาอย่างมีทิศทางจากความคิดหนึง่ ไปส่คู วามคิดหนงึ่ Mind Map (แผนผงั ความคิด) คือ แผนทที่ ีแ่ สดงถึงความคิดหลักหนงึ่ ความคิด ทีป่ ระกอบขึ้นจากมโนภาพของสมอง โดยความคิดหลักหนึง่ความคิดนั้นสามารถเชื่อมโยงไปยังความคิดอืน่ ๆ ที่มีความสัมพนั ธ์ทีต่ ่อเนื่อง ซึง่ มีเส้นโยงเชื่อมความสัมพันธ์ระหว่างความคดิ น้นั ๆ อย่างมีทิศทาง ดงั น้ัน แผนผังความคิด จึงเปน็ทฤษฎีในการนาเอาสมองมาใช้ให้เกิดประโยชน์สูงสดุ โดยเฉพาะเกีย่ วกับกระบวนการเรียนรู้ของมนุษย์ เป็นการนาความคิดจากเดิมทีเ่ ป็นรปู ธรรมมาสร้างสรรค์และจดั ระเบียบใหม่ให้กลายเปน็ นามธรรม ซึ่งจะออกมาในรูปแบบของเส้นความสัมพันธ์โยงจากจุดศนู ย์กลางความคิด และกระจายออกมาตามกลไกกระบวนการคิดของสมองมนุษย์ 2. แหลง่ ทมี่ าของโปรแกรม FreeMind เป็นซอฟต์แวร์โอเพนซอร์ส ได้ถกู พัฒนาข้นึ บนภาษาจาวา (Java) เพราะภาษาจาวามีความยืดหยุ่นสงู รองรบั การทางานบนระบบปฏิบัติการได้หลากหลายอาทิเช่น Windows,Mac OS และ LINUX ดังนั้น จึงต้องดาวน์โหลดตัวแปลภาษาจาวามาติดต้ังก่อน จึงจะสามารถทาการติดต้งั FreeMind และใช้งาน FreeMind ได้อย่างมีประสิทธิภาพสงู ที่สุด

2 3. การติดต้ังโปรแกรม FreeMind การใช้งานโปรแกรม FreeMind จะต้องทางานควบคู่ไปกับ Java RuntimeEnvironment (JRE) ซึ่งไฟล์ทีแ่ นะนาให้ดาวน์โหลดไปติดตั้งน้ี จะมีตวั ตดิ ต้งั Java RuntimeEnvironment (JRE) อย่ดู ้วยแล้ว ซึง่ สามารถดาวน์โหลดโปรแกรม FreeMind ได้จากhttp://www.agri.cmu.ac.th/download/detail.asp?id=49080095 1. ดับเบิ้ลคลิกไฟล์ติดต้งั โปรแกรม ให้เลือกภาษา “English”

3 2. หากปรากฏหน้าต่าง Java not detected ให้คลิกที่ “Yes” เพื่อติดต้งั Java Runtime Environment หากไม่ปรากฏหน้าต่างดงั กล่าว จะข้ามไปยังข้อ 32.1 คลิกป่มุ “Install” เพอื่ เข้าสู่การตดิ ต้งั 2.2. คลิกป่มุ “Next” เพื่อเริ่มการติดต้ัง2.3. รอสักครู่โปรแกรมกาลงั ติดตง้ั JRE 2.4. คลิกป่มุ “Close” เมื่อการติดต้งั เสร็จสิ้น

4 3. การติดต้งั โปรแกรม FreeMind3.1 คลิกป่มุ “Next” เพอื่ เข้าส่กู ารตดิ ต้งั โปรแกรม 3.2. จะปรากฏหน้าต่าง License Agreement ให้ คลิก “I Accept the Agreement” และคลิกป่มุ “Next”3.3. จะปรากฏหน้าต่างแจ้งให้ทราบถึงความ 3.4. จะปรากฏหน้าต่างให้ระบุตาแหน่งติดตั้งต้องการ Java ข้ันต่า ให้คลิกป่มุ “Next” โปรดแกรม ให้คลิกป่มุ “Next”

53.5. จะปรากฏหน้าต่างระบชุ ื่อโปรแกรม ให้คลิก 3.6. คลิกปุ่ม “Next” เพื่อไปหน้าตา่ งถัดไปป่มุ “Next”3.7. คลิกป่มุ “Next” เพื่อไปหน้าตา่ งถัดไป 3.8. คลิกป่มุ “Next” เพื่อไปหน้าตา่ งถดั ไป3.9. คลิกปุ่ม “Finish” เมื่อการติดต้งั เสร็จสิ้น 3.10. จะปรากฏไอคอนโปรแกรมที่หน้าจอ

6 4. การใช้งานโปรแกรม FreeMind4.1. การเรยี กใช้งานโปรแกรม FreeMind1. คลิกปุ่ม Start เลือก All Programs2. คลิกเลือก FreeMind แล้วเลือก FreeMind3. หรือดบั เบิ้ลคลิกไอคอนโปรแกรม FreeMind4. จะแสดงหน้าตา่ งโปรแกรมขึ้นมา4.2. การเรมิ่ ตน้ การสรา้ งโหนด (Node)เริ่มต้นการวาด mind map ด้วยการสร้างโหนดใหม่ขึ้นมาจากส่วนกลางของมายแมป พร้อมกาหนดหวั ขอ้1. คลิกปุ่ม File >New เพื่อสร้าง mind map ใหม่2. จะแสดงเอกสารว่างๆ พร้อมแสดงโหนดที่ชือ่New Mindmap3. แก้ไขข้อความของโหนดได้โดยการคลิกลงไปบนรายชือ่ New Mindmap แล้วพิมพ์ข้อความที่ต้องการลงไป4. หรือคลิกขวาลงบนโหนด แล้วเลือกรายการEdit Node จะได้ข้อความหรือหวั ข้อทีพ่ ิมพ์ลงไป5. หากต้องการใส่ชื่อหวั ข้อแบบสองบรรทัดก็ให้คลิกขวาลงไปบนโหนด เลือก Edit Long Node6. ในไดอะล็อกบอ็ กซ์ให้กดแป้น Enter เพือ่ ข้นึบรรทัดใหม่ แล้วพิมพ์หัวข้อที่ต้องการ แล้วคลิกป่มุ OK

74.3. การใส่สีขอ้ ความ สีพืน้ หลัง และสีของเส้นโยง1. เพิ่มขนาดฟอนต์โดยการคลิกเมาส์ขวาที่ Node2. เลือกรายการ Format > Larger Font(หากต้องการให้ขนาดใหญ่ข้ึน)3. หากต้องการเพิ่มฟอนต์ใหเ้ ป็นตวั หนา ให้คลิกเมาส์ขวาที่โหนด แล้วเลือก Format > Bold4. ใส่สีให้กบั หวั ข้อใน Node ด้วยการคลิกเมาส์ขวาที่โหนด แล้วเลือก Format > Node Color5. การเปลีย่ นสีพ้นื หลงั ของโหนด ด้วยการคลิกเมาส์ขวาที่โหนด แล้วเลือก Format > NodeBlackground Color6. การเปลีย่ นสีของเส้นโยง ด้วยคลิกเมาส์ขวาที่โหนด แล้วเลือก Format > Edge Color7. แสดงไดอะลอ็ กบ็อกซ์ เพือ่ ใหค้ ลิกเลือกสี ที่ชอบ แล้วคลิกป่มุ OK 8. จะได้สีสันของหัวข้อ สีพื้นหลงั และสีเส้นโยงบนมายแมป

84.4 การเพมิ่ กิง่ ก้านให้กับ Node1. คลิกเมาส์ที่โหนด หากต้องการสร้างกิ่งก้านของโหนดทางด้านขวาก็ไปคลิกเมาส์ทางด้านขวาของโหนด แล้วเลือก New Child Node จะแสดงกิ่งด้านที่เชื่อมต่อกบั โหนดหลกั2. พิมพ์ข้อความของโหนดลูกหรือกิง่ ก้านของโหนดลงไป3. ถ้าต้องการสร้างโหนดลูกอีกหนึ่งก้านกใ็ ห้ไปคลิกเลือกตาแหน่งทีต่ ้องการสร้าง แล้วเลือก NewChild Node จะแสดงโหนดลกู ปรากฏขึ้น ให้พิมพ์ชือ่ลงไป4.5 การแกไ้ ขโหนดลูกและการลบ1. คลิกเมาส์ขวาลงบนโหนดทีต่ ้องการแก้ไข แล้วเลือก Edit Node2. ให้แก้ไขโหนดลกู ตามต้องการ3. หากต้องการจะลบโหนดที่ไม่ได้ใช้งาน ใหค้ ลิกเมาส์ขวา เลือกโหนดทีต่ ้องการลบ แล้วเลือกRemove Node

94.6 การสร้างโหนดลกู ในกิง่ เดียวกัน 2. พิมพ์ชื่อโหนดลกู อนั ใหม่ลงไปในชอ่ ง1. คลิกเลือกโหนดลูกทีต่ ้องการ แล้วเลือก ดังกล่าวNew Sibling Node4.7 สรา้ งโหนดยอ่ ยซอ้ นโหนดลกู1. คลิกเมาส์ขวาเลือกโหนดทีต่ ้องการสร้างต่อไป แล้วเลือก New Child node แล้วพิมพ์ชื่อโหนดลงไป2. สร้างกิ่งก้านหรือโหนดลกู เพิม่ ข้นึ อีก โดยคลิกเมาส์ขวาเลือกโหนด แล้วเลือกรายการNew Child node พิมพ์ชือ่ โหนดลงไป พิมพ์ได้ท้งั ภาษาไทย-ภาษาอังกฤษ พิมพ์เสรจ็ กดแป้น Enter

104.8 การเคลื่อนยา้ ยโหนด 2. คลิกเมาส์ซ้ายค้างไว้ พร้อมกับลากข้นึ ลง1. นาเมาส์ไปวางทางด้านขวา หรือด้านซ้าย ตามทิศทีต่ ้องการของชือ่ โหนด จะแสดงเครือ่ งหมายวงรี 3. จากนั้นไปปรับแต่งโหนดย่อยให้สวยงาม4.9 การเน้นความโดดเด่นให้โหนด 2. เลือก Insert > Cloud1. คลิกเมาส์ขวาเลือกโหนดทีต่ ้องการความ 3. กล่มุ ของโหนดที่เลือกจะถูกใส่พ้ืนโดดเด่น ด้านล่างคล้ายก้อนเมฆ

114.10 การแทรกไอคอน1. คลิกเมาส์ขวาเลือกโหนกทีต่ ้องการแทรก 2. แล้วเลือก Icons > Happyไอคอน 3. จะได้ไอคอนปรากฏหน้ารายการโหนด4.11 การแทรกไฮเปอรล์ ิงค์อีเมล์1. คลิกเมาส์ขวาเลือกโหนดที่ต้องการใส่อีเมล์แอดเดรส แล้วเลือกInsert > Hyperlink (Text Field)2. กรอก mailto : ตามด้วยอีเมล์ลงไป แล้วคลิกปุ่ม OK3. จะแสดงไอคอนอีเมล์ เมือ่ นาเมาส์ไปคลิกจะแสดงหนา้ ต่างอีเมลเพื่อให้ส่งข้อความไปหาทันที

124.12 การสง่ ออกไฟลแ์ บบเอกสาร (PDF)1. คลิกเมนู File > Export > As PDF…เพือ่ ส่งออกไฟล์เปน็ แบบเอกสาร PDF2. จะปรากฏหน้าต่าง save เพื่อทาการบันทึกไฟล์งานแผนที่ความคิด และทีช่ ่องFile name : พิมพ์ชือ่ ไฟล์งานทีต่ ้องการแล้วคลิกที่ป่มุ save