หนึ่งในประวตั ิศาสตรท์ ่ีนา่ เจบ็ ปวด ของ “ ผู้ถกู ลา่ ” ตลอดกาล......
คำ�นำ� หากเราพดู ถึงพอ่ มด “แมม่ ด” กนั ...ทกุ คนคงอดนกึ ถงึ นยิ ายหรือภาพยนตร์ชอ่ื ดงั อย่าง แฮรร์ ่ี พอตเตอร์ (Harry Potter) ของผู้เขียน เจ.เค.โรวล์ งิ (J.K.Rowling) กนั อย่างแน่นอน เพราะนยิ าย หรือภาพยนตร์เร่ืองน้ีมีอิทธิพลท่ีเข้ามาเปล่ียนต่อความคิดหรือความเช่ือเร่ืองพ่อมดแม่มดของคนในสมัย นอี้ ยา่ งมาก เรยี กไดว้ า่ เปน็ ที่ยอมรับกันอย่างแพรห่ ลาย นอกจากแฮร่ี พอตเตอรแ์ ลว้ ตามซีรีย่ ์ ภาพยนตร์ ตา่ งประเทศก็มีเรอื่ งเกี่ยวกับแม่มดอยู่อีกมากมาย แต่ความจรงิ แลว้ คำ�ว่า Witch ทแี่ ปลวา่ แมม่ ด มีรากมาจากคำ�ว่า Wicca/Wicce ในศพั ท์เก่าแก่ และมตี �ำ นานทหี่ ลากหลาย ในคราแรกผคู้ นในยคุ โบราณต่างยอมรบั ให้แม่มด หรอื พอ่ มดสามารถอยใู่ น สงั คมไดป้ กติ แต่เม่ือมีศาสนาเขา้ มา ทำ�ให้ภาพของแมม่ ดนน้ั กลายเป็นส่ิงมชี วี ติ ที่ได้รับพลังมาจากปีศาจ หรอื ซาตาน และเน่อื งจากซาตานเปน็ ศตั รูของพระเจา้ แมม่ ดจงึ ต้องกลายเป็นศตั รูของพระเจา้ ดว้ ย แต่ส่ิงใดกันแนท่ ่ีเป็นเรือ่ งถกู แมม่ ดเปน็ พลังท่มี าจากปศี าจจริงหรือไม่ ประวตั ศิ าสตร์ย่อมไมไ่ ดเ้ ขียน ขอ้ เทจ็ จรงิ เอาไว้ เพราะหากผ้ใู ดทีช่ นะในสงคราม ย่อมได้เป็นคนจารกึ ประวัติศาสตรจ์ วบจนถึงปัจจุบนั ptp
สารบัญ หนา้ บทท1่ี ประวัตแิ ละตน้ กำ�เนดิ แมม่ ด 1 บทที่2 ยุคกลางกับความนิยมในการล่าแม่มด 12 บทท3่ี คดแี มม่ ดคนสดุ ท้าย 22 บทท4ี่ เคร่ืองมอื และ วิธที รมานแม่มด 32 บทที5่ จุดจบแม่มด 48 บรรณานุกรม 58
บทที1่ ประวัตแิ ละตน้ กำ�เนิดแม่มด แมม่ ด… คืออะไรจดุ เรม่ิ ตน้ และความเป็นมาแต่เดมิ ในยโุ รปโบราณ ผู้หญิงเป็นผทู้ ่ีควบคมุ พลงั ทาง จติ วิญญาณของสงั คมเนอื่ งจากผูห้ ญงิ เป็นทัง้ ผใู้ ห้ก�ำ เนิดบตุ รและเลีย้ งดเู ด็กทารกใหเ้ จริญ เติบโตเปน็ ผู้ปรุงยาสมุนไพรเพื่อการรกั ษาโรคดแู ลเกษตรกรรม และงานด้านอ่นื ท่เี กีย่ วกับ พ้ืนดินผูห้ ญิงจงึ เป็นผู้น�ำ ของภูมิปญั ญาท้องถ่ิน (wicca) อย่างแท้จรงิ และได้มกี ารนบั ถอื บูชาธรรมชาติ อาทเิ ช่น พระอาทิตย์ พระจนั ทร์ ภูเขา แมน่ ำ�้ และตน้ ไมส้ เี ขียวทั้งหลาย เปน็ ตน้ และจากท่ีกลา่ วไปท�ำ ให้ในสมัยน้นั ผูค้ นนยิ มบูชานับถือ เทพทิดา หรือเทพเจ้าท่ี เปน็ เพศหญงิ มากกว่า เทพเจา้ เพศชาย ถือวา่ ในสมัยนนั้ นบั เป็นศาสนาของสังคมในยคุ ก่อน ทผี่ ้ชู ายจะเปน็ ใหญ่(pre-patriarchal)แตแ่ ลว้ เมือ่ ศาสนาคริสต์ไดเ้ กดิ ข้ึนและแพรห่ ลายไป ท่ัวยโุ รป เหลา่ บาทหลวงซ่ึงเป็นเพศชายได้เร่ิมตอ่ สเู้ พ่อื แยง่ ชงิ อำ�นาจทางจิตวญิ ญาณจาก เพศหญงิ และ บาทหลวงผูช้ ายเรมิ่ กล่าวหาและประณามผู้หญงิ ซ่ึงเป็นผู้นำ�ของภูมิปัญญา ทอ้ งถนิ่ ทีป่ รุงยาสมุนไพร รกั ษาโรค และทำ�หน้าทผ่ี ดงุ ครรภ์เหลา่ น้ันว่าแมม่ ด ค�ำ วา่ แม่มด (witch) น่นั เอง..... และในยโุ รปยุคกลางหรือแม้แตใ่ นตน้ ครสิ ต์ศตวรรษที่17 ทงั้ ในยโุ รปและอเมริกาไดเ้ ร่มิ การ ออกตามล่า แมม่ ด กนั อย่างยงิ่ ใหญ่และโหดเหี้ยม ผู้หญงิ ทีถ่ ูกกล่าวหาวา่ เป็น แม่มด จะถกู จับมัดติดกับเสาและถูกเผาไฟท้ังเป็นหรือมิฉะน้ันก็จะถูกขว้างปาด้วยก้อนหินจนถึงแก่ชีวิต นับเป็นการปราบปรามพลังแห่งจิตวิญญาณและสติปัญญาของเพศหญิงอย่างขนานใหญ่ใน ยุโรปเพ่ือที่จะสถาปนาให้สังคมมีแต่ชายเป็นใหญ่ขึ้นมาแทนท่ีและนับต่อจากนั้นศาสนาที่ ผชู้ ายเปน็ ใหญ่ จึงไดเ้ ขา้ แทนทศ่ี าสนาทมี่ ผี หู้ ญงิ เปน็ ผู้น�ำ 1
2
3
ชอื่ ของแม่มดกบ็ อกอยแู่ ล้วนะวา่ ต้องเป็นผหู้ ญิง อยา่ งแนน่ อนและ เปน็ ผูห้ ญงิ ท่ีมีความพเิ ศษ ได้แบ่งแมม่ ดเปน็ สองแบบคือ แมม่ ดดำ� กบั แม่มดขาว ค�ำ ว่าด�ำ - ขาว เนยี่ ไม่ไดห้ มายถึงรูปลักษณ์ หรอื สผี วิ หรอก แต่เปน็ ลักษณะของเวทยม์ นตร์ที่แม่มดใช้ และต้นสังกดั ที่บรรดาแมม่ ดทั้งหลายสังกดั อยตู่ ่างหาก เรม่ิ จาก แม่มดด�ำ คอื พวกทเี่ คารพบูชาซาตาน ( Satan ) และใชเ้ วทย์มนตรโ์ ดยอาศยั ความช่วย เหลอื จากบรรดาภูตร้ายวญิ ญาณช่วั ปสี าท สิ่งไมด่ ี เป็นหลัก สตรีชาวฝรงั่ ท้งั หลายทฝ่ี กึ เวทย์มนตรค์ าถา แนวนี้ นบั เปน็ แมม่ ดดำ�หมดเลย ส่วน แม่มดขาว นน้ั จะตรงข้ามกันเลย จะเป็นพวกท่ี นบั ถือสง่ิ ศักดิ์สทิ ธเิ หนือธรรมชาติ (Supreme being) หรือไม่ก็อาศยั ความชว่ ยเหลือจาก นางฟา้ นักบุญ รวมไปถึงวิญญาณของคนทีม่ คี ุณธรรมความดี 4
5
6
แตแ่ ลว้ ถึงจะเปน็ แมม่ ด กย็ งั ต้องกินข้าวเหมอื นคนทั่วไป แม่มดเองตอ้ งทำ�มาหากนิ รายไดข้ องแมม่ ด สว่ นใหญม่ าจากค่าตอบแทนในการท�ำ พธิ ไี สยศาสตร์ และการขายเคร่อื งรางของขลังที่ทำ�ขน้ึ มา และ โดยสว่ นใหญ่จะไมค่ �ำ นงึ วา่ ใครจะเดือดร้อนจากการกระทำ�นี้บา้ ง คล้ายๆกับบรษิ ัทผลติ อาวุธสงคราม มหี น้าทผ่ี ลิต ส่วนจะเอาไปฆ่าใครบ้าง กแ็ ล้วแตค่ ณุ ตอ้ งการ สว่ นการเรียนวิชาแม่มดจะเริม่ ตงั้ แต่อายุ เท่าใดกไ็ ด้ นบั ต้งั แต่วยั สาวเป็นตน้ ไป ระยะแรกนั้นจะเริ่มจากคาถางา่ ยๆ เช่น การใชเ้ วทย์มนตร์ ทำ�เสนห่ ์ การสาปให้พืชผลใหเ้ หยี่ วเฉา รวมถงึ การมองเหน็ อนาคตทรี่ า้ ยๆ และ พอวชิ าแก่กลา้ ข้ึนหนอ่ ย กม็ าถึงการท�ำ ให้ลอยตัวในอากาศ หรอื เหาะโดยไม่ตอ้ งอาศยั ไม้กวาด ขัน้ ต่อไปกค็ อื การแปลงร่างใหเ้ ป็นคนอนื่ หรอื สตั ว์ตา่ งๆ รวมไปถงึ การฝึกคาถาขัน้ สูงเพื่อใหม้ ีอ�ำ นาจ เหนอื มนุษยท์ ั่วๆไป ฝึกสำ�เร็จเมอื่ ไหร่กส็ ามารถหาลกู ศษิ ยต์ อ่ ได้เลย 7
แท้จริงแล้วแม่มดไม่ใช่หญิงแก่ท่ีมีหน้าตาน่าเกลียดจมูกงุ้มหนังเหี่ยวย่นยับไปทั้งตัวเหาะไปไหนมาไหน บนไมก้ วาดแถมเลีย้ งแมวด�ำ ไวเ้ ป็นสายสืบแบบที่คนท่วั ไปคิดแตอ่ ันทีจ่ ริงแลว้ ตามทีม่ ีบนั ทกึ อยู่ในหนงั สอื ของฝรง่ั เล่าวา่ แม่มดนั้นมรี ปู ร่างลกั ษณะเหมือนคนธรรมดาๆท่ัวไป ผู้หญงิ หน้าตาปกติ หนมุ่ สาวท่แี ต่งตัว ตามยุคสมัยบางคนอาจแต่งตัวโฉบเฉ่ียวตามแฟช่ันด้วยซ้ำ�และจะมีวิถีชีวิตเป็นของตนเองแต่จะประกอบ พิธีกรรมตามความเชอ่ื ของตนเองอาจจะเป็นคนท่ีเดินผ่านคุณไปกไ็ ดไ้ ม่มใี ครรู้ และยังไม่มีใครรู้ว่าบรรดา ประชากรแม่มดท้ังหมดมีเทา่ ไหรเ่ พราะพิธีกรรมลกึ ลบั ทไ่ี ม่เคยเปิดเผยต่อโลก แม่มดในยคุ ปัจจุบนั นั้น ก็ยังคงมีการสบื ทอดต่อกนั อยู่ แม้จะเปน็ เพียงกลมุ่ บคุ คลเลก็ ๆ กต็ าม โดยแมม่ ด ในยคุ ปจั จบุ นั เรยี กว่า “วคิ คา” (Wicca) เป็นกล่มุ บคุ คลทน่ี ับถอื ศาสนาเพแกน โดยกลุ่มวิคคานี้มีประวัติ มาอย่างยาวนานแล้ว แตท่ ว่าเพ่ิงมีช่อื เรยี กในยคุ ทศวรรษที่ 50 โดยแรกเร่มิ เรียกว่า“กลมุ่ การด์ นอเรียน” (Gardnerian group) ตามช่ือของเจอรารด์ การ์ดเนอร์ ผ้กู ่อตัง้ กลมุ่ นน่ั เอง 8
9
10
11
บทที่2 ยุคกลางกบั ความนิยมในการล่าแม่มด ยุคกลางกับความนยิ มในการลา่ แมม่ ด ท�ำ ไมต้องมกี ารลา่ แมม่ ดละ? ในยคุ กลางน้นั (ค.ศ. 1480-1750) พวกเขาไมไ่ ดอ้ ยากเป็นพอ่ มดแม่มดกันเลย เรียกได้ว่าคน คอ่ นข้างหวาดกลวั และวติ กทเี ดยี ว เพราะมีกจิ กรรมๆหนึ่งเกดิ ข้ึนมานั่นกค็ อื “ การลา่ แมม่ ด ” น่นั เอง เรียกได้วา่ กลายเปน็ ยคุ มืดเลยละ และการล่าแมม่ ดของจริงนีไ่ มไ่ ดเ้ หมือนกบั ในหนงั ท่เี ราเคยชมกนั นะ เหตุการณ์การล่าแม่มด จรงิ ๆเน่ยี ค่อนข้างจะโหดรา้ ยแล้วกร็ า้ ยแรงเปน็ อนั ดบั ตน้ ๆของประวตั ศิ าสตร์โลกเลยทีเดยี ว คนยุคกลางนนั้ มีความเช่ือวา่ “เวทมนตร์” นน้ั ทำ�ใหเ้ กิดสงิ่ ต่างๆ คนยุคกลางคอ่ นขา้ งเชื่อกนั วา่ เวทมนต์น้นั อยู่ในชีวติ ประจ�ำ วนั ของคนเรา ทั่วไปเลย ไมว่ า่ จะเป็นเรอ่ื งการเพาะปลกู ใหด้ ีขน้ึ การรักษาโรคภัยไขเ้ จบ็ รวมถงึ ปรากฏการณ์ ทางธรรมชาตทิ ีเ่ กดิ ขน้ึ อย่างฝนตกฟ้าร้อง ฟา้ ผา่ ลมพายุ หรอื แม้กระทัง่ โรคระบาด กเ็ ช่อื วา่ เป็นผลมาจากเวทมนตร์เพราะส่งิ เกดิ ทข่ี น้ึ นนั้ ไม่สามารถหาคำ�ตอบไดว้ ่าเกิดขึน้ จากอะไร และ คนในสมยั ยคุ กลางพวกเขาก็ไม่ไดค้ ิดวา่ เวทมนต์จะดเี ลยนะ เพราะมีดา้ นสว่างกต็ อ้ งมดี า้ นมืด ควบคกู่ ันไป เพราะฉะนั้นต้องมีบางคนเอาไปใช้ในทางที่ไม่ดีกับศตั รูไดเ้ ชน่ กนั อยา่ งเชน่ การสาป แช่งคนอื่นๆ จนเกดิ เหตกุ ารณส์ ญู เสยี ตา่ งๆโดยท่ไี มม่ ีสาเหตุและหลักฐานยืนยนั 12
และในสมยั ยุคกลางมีความเชือ่ ดา้ นศาสนา ค่อนขา้ งมากกันเลยเดยี วจนแทบจะแยก ศาสนากบั ชวี ิตประจ�ำ วนั ออกจากกันไมไ่ ด้ โดยพวกเขาเชอ่ื กันว่าพระเจ้ามีศตั รูก็คือ ซาตาน (The Devil) หรอื ว่าลูซิเฟอร์ (Lucifer) และพวกพอ่ มดแม่มดคนทีม่ ีเวทมนต์ ก็คอื กลุม่ คนท่ีไปทำ�สัญญากบั ลซู เิ ฟอร์ (Lucifer) มาเลยทำ�ให้คนในยุคกลางรงั เกียจและกลวั มาก แต่ถ้าไปสู้คนเดียวผลคงไม่ชนะจึงรวมกลุ่มกันไปตาม พรรคพวกไปกนั เยอะๆจงึ เกดิ การล่าแม่มดนนั่ เอง 13
14
การล่าแม่มดในยุคกลางเปน็ ท่ีนิยมมากๆในแถบยโุ รปโดยเฉพาะบริเวณดงั นี้ ฝรั่งเศส เยอรมนี สวสิ เซอร์แลนด์ และเบลเยี่ยมส่วนตอนที่เริ่มการล่าแม่มดในประวัติศาสตร์อย่างเป็นทางการคือตอนช่วงปลาย ศตวรรษท์่ี15โดยเกิดข้ึนบริเวณฝร่ังเศสเยอรมนีก่อนท่ีจะค่อยๆแพร่กระจายเข้าไปในอังกฤษสกอตแลนด์ ช่วงประมาณศตวรรษที่16ช่วงนั้นการล่าแม่มดเป็นส่ิงที่ฮิตกันมากจริงๆถึงขนาดที่ว่าเกิดเป็น “กฎหมายตอ่ ต้านการเ ปน็ พอ่ แม่มด” ในยโุ รปเลยทเี ดยี ว 15
ขอย�ำ ้วา่ คือกฎหมายตอ่ ต้านการเปน็ พอ่ มดแมม่ ด….. 16
ส่วนเหตกุ ารณท์ ่ที �ำ ใหเ้ กิดการลา่ แมม่ ดนน้ั เป็นเหตุการณ์ธรรมดาทวั่ ไปเลยและเกดิ ข้ึนภายใน หมู่บา้ นนนั่ แหละ เช่นเกดิ โรคระบาด,เกดิ ภัยพบิ ตั ,ิ สัตวต์ ายโดยไม่มสี าเหตุหรอื เหตุการณ์แปลกๆ ในหมู่บา้ นทไี่ มม่ ีสาเหตุเช่นกนั กเ็ ช่อื กันวา่ โดนแม่มดสาปแลว้ นั่นเองจนน�ำ ไปสกู่ ารกลา่ วโทษและ หาตัวผตู้ อ้ งสงสยั ภายในหม่บู ้านเพราะในยคุ นั้นยงั ไมม่ ีวิทย์ศาสตร์มาช่วยยนื ยันกบั เหตกุ ารณ์เหล่า นที้ ำ�ใหใ้ ครก็โดนสงสยั ไดถ้ ึงจะทำ�จรงิ หรอื ไมก่ ็ตาม หากใครคนไหนที่แปลกแตกต่างจากคนอื่นมากๆก็จะโดนช้ีทันทีว่าเป็นแม่มดโดยเฉพาะผู้หญิง เชน่ ผู้หญงิ หมา้ ยทไ่ี มม่ ีใครคุม้ ครอง คนแก่ เดก็ ทม่ี แี ผลเปน็ คนหน้าตาอปั ลกั ษณ์ หรอื แมก้ ระท่งั ผ้หู ญงิ ท่สี วยเกนิ ไปกโ็ ดนเพราะเชื่อกันวา่ เธอน�ำ ดวงวญิ ญาณไปขายใหซ้ าตานเพื่อแลกกบั รปู ร่าง อนั งดงาม แต่ผู้ชายก็มโี ดนกลา่ วหาแตเ่ พียงจะโดนนอ้ ยกวา่ ผู้หญิงน่นั เอง 17
โทษประหารท่พี ่อมดแมม่ ดตอ้ งพบเจอ? สอบสวน – ทรมาน – ประหาร ? 18
แต่เพราะความก้าวหน้าของเทคโนโลยีและวิทยาศาสตร์ที่เร่ิมเข้ามามีบทบาทมากขึ้นและได้ตอบ ค�ำ ถามให้กบั คนยคุ น้นั ได้ทุกอย่าง ท�ำ ใหท้ ีแ่ ตก่ ่อนพวกเขาเคยเช่ือกันวา่ สง่ิ นีเ้ กดิ จากแม่มด วทิ ยาศาสตร์ จึงเป็นเคร่ืองยืนยันความบริสุทธ์ิให้กับคนยุคนั้นได้ประกอบกับศาสนาช่วงน้ันศาสนาคริสต์ก็เริ่มแตก นิกายต่างๆออกมาอย่างหลากหลายความเช่ือผู้คนเร่ิมไม่เช่ือศูนย์กลางอำ�นาจและเริ่มออกมาปกป้อง คนท่ีโดนกล่าวหาแล้วถามหาหลักฐานต่างๆในการเป็นแม่มดทำ�ให้ผู้คนเร่ิมต่อต้านการล่าแม่มดกันมาก ข้ึนเรอ่ื ยๆ จนการล่าแมม่ ดน้ันค่อยๆลดลงไปตามเวลาน่ันเอง 19
20
21
บทท3่ี คดีแมม่ ดคนสดุ ทา้ ย หากพดู ถงึ “การล่าแมม่ ด” แลว้ นั้นหลายๆคนคงนกึ ถึงยุคกลางเพราะเป็นยคุ ที่ประวตั ิศาสตร์จารกึ ไว้วา่ เปน็ ยคุ มืดท่แี ดงฉาน และปกคลมุ ไปดว้ ยเขมา่ ควันแห่งการไลล่ ่า ผคู้ นทวั่ ยุโรปมีการลา่ แมม่ ดการอย่างบ้าคลั่ง โดยมี ศาสนจักรเปน็ หวั เรือใหญ่ มผี ู้บรสิ ุทธิ์นบั หมื่นทตี่ ้องถกู ไลล่ า่ ทรมาณและตายอย่างไร้มนษุ ยธรรม 22
23
หญงิ สาวหนา้ ตาดี วยั 48 ปี ทม่ี นี ามว่า Anna Göldi (แอนนา กรดี ี) หญิงสาวผู้ถูกเล่าขานวา่ หลอ่ นน้นั คอื The last witch แม่มดในยุโรปคนสดุ ทา้ ยในสมัยยุคกลาง หลอ่ นเกดิ ในและอาศยั อยู่ ในหมูบ่ า้ นเล็กทางตะวันตกของประเทศสวสิ เซอร์แลนด์ ในรัฐ Glarus ทางบ้านของหล่อนมีฐานะ ยากจน จึงท�ำ ใหใ้ นช่วงอายุ 15 ปหี ล่อนได้ทำ�งานเป็นสาวใชใ้ ห้กบั หลายๆครอบครัว จนในช่วงอายุ 35 ปหี ล่อนไดต้ ง้ั ทอ้ งกบั สามที ่เี ป็นทหารแตเ่ คราะหซ์ ำ้�กรรมซัดเด็กน้อยถูกคลอดออกมาไดไ้ ด้นานก็ เสยี ชวี ติ หน�ำ ซ�ำ ส้ ามีของหลอ่ นก็มาหลบหนีออกนอกประเทศเหตกุ ารณเ์ หลา่ นี้ท�ำ ให้หลอ่ นต้องถกู จบั ขังในบา้ นของพส่ี าวอยนู่ านถึง 6 ปี เพราะหล่อนถกู กลา่ วหาวา่ เป็นคนท่ฆี า่ ลกู ของตวั เอง ทงั้ ๆท่ไี ม่มี ทางเปน็ ไปไดแ้ ละไมม่ ีขอ้ เท็จจรงิ หรือหลกั ฐานใดๆมายืนยันว่าหล่อนเปน็ คนท�ำ จรงิ ๆและในตอนหลัง หล่อนกห็ ลบหนอี อกมาได้ หลังจากท่ีหลบหนจี ากการถูกจบั ขงั มาได้แอนนากม็ ชี วี ิตอยา่ งล�ำ บากหล่อนได้หางานทำ�เป็นสาวใช้ เพื่อหาเลย้ี งชพี ตวั เองจนกระท่งั หล่อนอายุ 40ปี โชคชะตาก็พาหล่อนไปเจอกับครอบครัวชนช้นั สงู น่นั ก็คอื ครอบครัว Tschudi (ชูด)ี โดยมี Jhohann Jakob Tschudi เป็นหวั หน้าครอบครวั แอน นาทำ�งานเป็นสาวใชม้ าเปน็ อย่างดตี ลอด จนกระทั่งวันหนึง่ ลกู สาวคนที่สองของครอบครวั Tschudi (ชูดี) เจอกับเขม็ ในแก้วนมของตัวเองจงึ นำ�ไปบอก Jhohann ผู้เปน็ พอ่ และเมอ่ื Jhohann ทราบ กส็ รปุ และกลา่ วหาวา่ เปน็ ฝีมือของแอนนา จึงท�ำ ใหแ้ อนนาถูกไลอ่ อกจากบา้ นไปในทีส่ ดุ ซงึ่ กอ่ นที่ หลอ่ นจะออกบ้านไปน้นั แอนนาได้บอกกับครอบครวั ชดู ีว่า Jhohann นน้ั พยายามจะข่มขนื หลอ่ น แต่คำ�กล่าวอา้ งนัน้ ก็ไม่เป็นผล 24
Anna Göldi 25
26
27
เวลาผา่ นไปเกอื บ 2 สัปดาห์ ลูกสาวของ ครอบครัวชูดีได้พบกบั เข็มในแก้วนมของเธอ อกี ท�ำ ให้ Jhohannผเู้ ป็นพอ่ เชือ่ อย่างสนทิ ใจวา่ เป็นฝมี ือของแอนนาอยา่ งแน่นอนทีใ่ ช้ เวทมนตรศ์ าสตรม์ ดื ของแมม่ ดท�ำ ร้ายลูกสา วเหตุการณ์นจ้ี งึ ท�ำ ให้แอนนาถูกจับกุม โดย มเี พียงข้อกล่าวหาเล่ือนลอย ไมม่ หี ลักฐาน หรือขอ้ เทจ็ จรงิ มายนื ยันว่าหลอ่ นทำ�จรงิ ในวันท่ี Anna Göldi (แอนนา กรีด)ี ขึ้นศาลเพือ่ รบั การพิพากษาคดีนั้นผู้ที่เป็นพยานให้กับคดีของเธอ น้นั ล้วนเป็นญาตขิ องฝงั่ ครอบครวั Tschudi (ชดู )ี จึงทำ�ให้ไม่ว่าแอนนาจะพูดเหตุผลใดๆไปก็ไม่ สามารถตอ่ สกู้ ับค�ำ ใหก้ ารของพยานอกี ฝัง่ ได้เลย เม่ือถึงเวลาการไต่สวนแอนนาได้ปฏิเสธทุกข้อกล่าว หาแต่ในตอนท้ายแอนนาก็จะต้องจำ�ยอมรับสารภาพ ในข้อหาวางยาพิษโดยใช้เวทมนตร์และถูกประหาร ชีวติ ดว้ ยการตดั คอในวันท1่ี 3มิถุนายน 1782 เพราะ หล่อนทนความเจ็บปวดจากการไต่สวนที่ถูกนำ�มาใช้ กบั หลอ่ นไม่ไหว 28
เหตุการณ์การถูกประหารของแอนนาถูกพูดถึงอย่างแพร่หลายจนถึงยุคที่ผู้เร่ิมได้รับการศึกษา และมีความรู้มากข้ึนจึงทำ�ให้มีข้อพิสูจน์ว่าแอนนาเป็นผู้บริสุทธ์ิท่ีตกเป็นเหยื่อในการถูกกล่าวหา ครั้งน้ีเพราะทั้งหลักฐานและพยานที่ให้การในคดีนี้มีนำ้�หนักไม่มากพอซ่ึงทางการของประเทศ สวิสเซอร์แลนด์ได้นิรโทษกรรมและได้คืนความเป็นธรรมให้แก่แอนนาหลังจากการตายของหล่อน ผา่ นไปกวา่ 2 ศตวรรษ และในเวลาตอ่ มาได้มกี ารตัง้ พพิ ิธภัณฑ์เกีย่ วกับเรือ่ งราวของหลอ่ นข้ึน 29
30
31
บทที4่ เคร่ืองมอื และ วิธที รมานแม่มด วธิ ีการทรมานแม่มดหรือการเคน้ ผู้ตอ้ งสงสัยใหส้ ารภาพความจริง นับเปน็ เร่ืองทน่ี า่ สะอดิ สะเอยี นอย่างย่ิง ในหมเู่ พือ่ นรว่ มมนุษย์ดว้ ยกนั ในประวัติศาตร์นอ้ ยบคุ คลทจี่ ะกลา่ วถึง ความขยะแขยงสารพัดวธิ ีถกู ทรมาน . . . . . ย้อนกลับไปยุคกลาง “แมม่ ด” เป็นค�ำ ที่ไว้กลา่ วหาบคุ คลท่ีมนี ิสยั ประหลาด แตกต่างจากคนท่ัวไปการไลล่ ่าแม่มด การทรมาน เพื่อรดี ค�ำ สารภาพจากริมฝีปาก กลายเป็นรอยด่างพร้อยในประวัติศาสตร์มนษุ ยชาติ 32
33
หนึ่ง ลูกแพร์แห่งความปวดรา้ ว ชื่อชวนคิดให้นึกถึงผลไม้ผลลูกแพร์หารู้ไม่หากได้ล้ิมรส ลูกแพร์น้ีแล้วล่ะก็ท่านคงไม่อยากรับประทานลูกแพร์ แห่งความปวดร้าวนี้ไปตลอดกาลอุปกรณ์ด่ังกล่าวถูกใช้ ครงั้ แรกที่เนเธอร์แลนดใ์ นศตวรรษที่ 19 ลักษณะนอก เหมอื นลกู แพร์ หยดนำ�้ ท�ำ มาจากเหล็ก ภายในมีกลไก สำ�หรับหมุนให้กลีบหรือใบลูกแพร์บานออกแต่ละใบเป็น แผ่นโลหะทแ่ี หลมคม วิธีใชค้ ือน�ำ ลูกแพร์เข้าปาก อวยั วะ เพศหรือทวารหนักจากนั้นหมุนกลีบลูกแพร์ให้บานออก คว้านลำ�คอ โพรงมดลูกหรือลำ�ไสต้ บั ไต ตามความสนอง ของผู้ทรมาน สอง เกา้ อ้ีทรมาน เม่ือพดู ถึง เก้าอี้ มนุษย์ทงั้ หลายคงอยากน่งั บรรเทา ความเหน็ดเหนื่อยแต่หากได้ลองน่งั เก้าอี้ตวั น้ีรับรอง ว่าท่านจะได้น่ังเก้าอี้ที่ไม่ได้น่ังอย่างแท้จริงสิ่งนี้คือ เก้าอีท้ รมาน หรอื เกา้ อีเ้ หล็ก วสั ดทุ �ำ จากเหลก็ ทงั้ หมด มพี นักพงิ ตำ�แหนง่ วางแขน ขา และ เทา้ ตามสว่ นมักจะตอกเดอื ยตะปไู ว้ 500 – 1,000 ตวั เป็นเครื่องทรมานที่มีผลทางจิตวิทยาสูงเพียงแค่เห็น เก้าอี้อันน่าสะพรึงกลัวนี้ผู้ต้องสงสัยว่าเป็นแม่มด มักเอ่ยคำ�สารภาพก่อนจะถูกทรมานเสียก่อนแต่ หากยังด้ือด้านไม่ยอมปริปากผู้คุมจะเริ่มลงมือมัด เหย่ือกับเก้าอี้ปล่อยให้ตะปูท่ิมแทงเน้ือส่วนต่างๆ อย่างอิสระหรือใช้ตุ้มนำ้�หนักกดทับท่ีเท้าต้นขาเพ่ือ เพิม่ แรงกดดัน เก้าอบ้ี างแบบมรี ูใตท้ ่ีนงั่ ส�ำ หรบั ใส่ถา่ นรอ้ นระอุ หรอื ฟืนไฟย่างสด ถงึ แม้จะถกู ตะปนู บั รอ้ ยท่ิมแทงรา่ ง แต่เหย่ืออาจจะรอดชีวิตไดน้ านหลายวนั หากตะปไู ม่โดนจดุ สำ�คัญสาเหตกุ ารตายมักเป็นการตดิ เช้อื หรือ การเสียเลอื ด หลงั จากเหยือ่ ถกู ปลดจากเก้าอ้ี 34
สาม เครื่องยดื ร่าง หากใครเป็นแม่มดทมี่ ีส่วนสงู ไม่มากนกั เคร่ืองยืดรา่ งน้ี อาจจะเปน็ ทางเลอื กท่ดี ี สำ�หรบั แมม่ ดตนน้ันกเ็ ป็นไปได้ เครือ่ งยดื ร่างกำ�เนดิ ใน องั กฤษยุคกลาง สมัยราชวงศแ์ พ ลนทาจเี นท็ ปี ค.ศ. 1154-1485 เครื่องยืดร่างน้ี หนา้ ตาคล้ายคลงึ โตะ๊ ยาว มีรอกขา้ งหนง่ึ และคานอกี ขา้ งหน่ึง หรือมรี อกทงั้ สองข้าง วิธีใช้คอื มัดเชอื กยึดแขนสองข้างไว้ ปลายเครอื่ งฝ่งั หนึ่ง และมดั เชือกยดึ ขาสองขา้ งไวอ้ ีกฝ่ัง ร่างเหยอื่ จะมอี ยสู่ ภาพเหยยี ดยาว ผ้ทู รมานจะถกู ดงึ ร่าง ใหย้ ืดออกไปเรอื่ ยๆ . . . . ช่วงแรกนับว่าเจบ็ ปวดแล้ว แต่หากแมม่ ดตนใด ไม่ สารภาพก็จะยดื รา่ งออกไปอกี จนเกนิ ขดี จ�ำ กัดของขอ้ ต่อ เสน้ เอน็ และกลา้ มเน้ือ กระดกู หลดุ จากเบา้ หรอื เอ็นข้อ ต่อฉกี ขาดจนเกิดเสยี งดัง ก่อนจบลงด้วยแขนขาหลุดขาด จากรา่ ง 35
ส่ี เคร่อื งฉีกหนา้ อก เครือ่ งฉกี หน้าอกทวี่ ่า หนา้ ตาเหมือนแหนบยักษ์ 2 แง่ง ที่ปลายแหนบท้งั สองข้าง เมอ่ื ประกบกันจะเหมอื นวงแหวนถอนวัตถจุ ากเบา้ ผู้ทรมานนยิ มเผาเครอ่ื งฉกี หน้าอกใหร้ ้อนกอ่ นใชง้ าน เพอ่ื เพิ่มความเจบ็ ปวดความทรมาน กอ่ นจะหนบี หน้าอก ผทู้ ีต่ อ้ งสงสยั ว่าเป็นแม่มด แลว้ ค่อยๆ ออกแรงฉกี หน้าอกขา้ งหนึง่ จนเป็นแผล เหวอะฉกี ขาด หรือถอนหนา้ อกออกจากรา่ งเหยอ่ื เปน็ ๆ . . . . . เปน็ ภาพทไ่ี ม่น่ามองสกั เท่าไหร่ 36
37
หา้ เปลของจลู สั เปลของจดู ัส ตั้งช่ือตาม “จูดสั ” หรอื “ยูดาส” หนึ่งในอคั รสาวก 12 คนของพระเยซู และผู้ทรยศพระองคโ์ ดยการมอบพระองคแ์ กผ่ นู้ �ำ ศาสนายิว น�ำ ไปสกู่ ารประหารชวี ิต พระเยซดู ้วยการตรึงไม้กางเขน ตามท่ีบนั ทกึ ในพระคมั ภีร์ เปลจูดสั จงึ เป็นเหมอื นเคร่อื งทรมานทคี่ ู่ควรแกผ่ ทู้ รยศพระบุตร ของพระเจ้ากว็ ่าได้ เปลจูดสั มหี นา้ ตาเหมือนเกา้ อสี้ ตลู ทรงสงู มียอดแหลมคลา้ ยพรี ะมิด ผู้ทรมานจะขงึ เหยือ่ ใหน้ อนลอยกลางอากาศเหนอื เปลพอดี กอ่ นจะผ่อนเชอื กลงไปเรอ่ื ยๆ จนอวัยวะเพศหรอื ทวารหนกั สัมผัสกบั ยอดแหลมของเปล สร้างความเจบ็ ปวดเจยี นตายแก่ ผู้เคราะห์ร้ายท่ีกลา่ วหาเป็นแม่มด ผทู้ รมานอาจจะตอ้ งทาน�้ำ มันมะกอกบนยอดแหลมเพอื่ ความลน่ื ไหล เขย่ารา่ งเหยื่อขณะ นั่งทบั ยอดเปล ดงึ รา่ งเหย่อื ขึ้นลงซำ�้ แล้วซำ้�เลา่ หรอื ปลอ่ ยทิ้งให้ทรมานข้ามคนื มิหน�ำ ซ�ำ ้ อาจตดิ เช้ือโรคสารพดั บนผวิ เปล เพราะความโสโครกของเปลจดู สั คอื จดุ ขายส�ำ คญั 38
หก เผาทง้ั เปน็ จากจารึกในประวัตศิ าสตรว์ ธิ ีการใชป้ ระหารแมม่ ดท่เี ปน็ ท่นี ิยมทีส่ ดุ ในสมัยนน้ั คือการ เผาทง้ั เป็น ถงึ แมว้ ิธกี ารประการท่ีใช้ประหารท่ีโหดรา้ ยนีไ้ มไ่ ดร้ ับอนุญาตตามกฎหมายของประเทศ องั กฤษและอเมรกิ า วธิ ีน้กี ็ยงั คงเป็นวิธีการทีใ่ ช้ประหารผู้ท่ถี ูกกล่าวหาว่าเป็นแมม่ ดท่ีได้รบั ความนิยมอย่ดู ี โดยเฉพาะประเทศเยอรมนี แต่เดิมวิธีการประการแบบเผาทั้งเป็นนี้ถูกนำ�มาใช้เป็นบทลงโทษเหล่านักโทษอาชญากร กบฏหรอื คนบาป แต่เมื่อสืบย้นกลบั ไปพบได้ว่าการเผาทง้ั เปน็ ไดน้ ำ�มาจัดการกบั แม่มดตัง้ แต่ สมัยก่อนครสิ ตกาลเสียอกี เนอ่ื งจากมหี ลกั ฐานบันทึกไวว้ า่ เม่อื 350 ปกี ่อนคริสตกาลมหี ญิง สาวนามวา่ “ธอี อรสิ ” ที่อาศัยอยู่ในกรงุ เอเธนส์ ประเทศกรกี ในปัจจบุ ัน หลอ่ นถูกประหาร ดว้ ยการเผาทั้งเปน็ เพราะหล่อนถกู กลา่ วหาว่าเปน็ แมม่ ด อกี ทง้ั ผู้คนในยุคเช่ือกนั วา่ เปลวไฟ ชว่ ยชำ�ระส่ิงที่ไมบ่ ริสุทธิ์อย่างแม่มดได้ โดยกระบวนการประหารน้ันมีความโหดร้ายมากคือหลังจากท่ีผู้ที่ถูกกล่าวหาว่า เป็นแม่มดยอมจำ�นนต่อคำ�กล่าวหาเพราะทนความเจ็บปวดจากการถูกทรมานไม่ไหวแล้ว นน้ั พวกเขาจะถกู จบั มดั กบั เสาหรอื ไม้กางเขนขนาดใหญ่ หลกั จากนั้นจะถูกประณามให้ ประชาชนได้ทราบโดยท่วั แลว้ จงึ จุดไฟเผาร่างเหยือ่ ให้มอดไหม้และตายอย่างทรมานช้าๆ บางครั้งเหยือ่ อาจถกู คล้องดนิ ปนื ไวร้ อบๆคอ เมื่อไฟลามไปถงึ กจ็ ะทำ�ใหด้ ินปนื ระเบิดขนึ้ ฉกี รา่ งของเหย่อื ใหแ้ หลกเปน็ ชนิ้ ๆ เม่อื เผาเสร็จสนิ้ แลว้ เหลา่ นกั ลา่ กจ็ ะนำ�ขเี้ ถา้ ไปโปรยท้ิงใน กระแสน�ำ้ เช่ียวหรือกลางลมแรงๆ จนหายสาบสูญ ถงึ การเผาทง้ั เปน็ จะเปน็ วิธีการประหารแม่มดทโี่ หดรา้ ยและไดร้ บั นยิ มเพยี งใด แต่ ตัวเลขการตายของเหย่ือที่ถูกกล่าวหาน้ันยังน้อยมากเม่ือเปรียบเทียบกับวิธีการอ่ืนๆที่ใช้ ประหาร การเผาแม่มดคร้ังที่โด่งท่สี ดุ ในประวัติศาสตร์เกิดขึ้นทป่ี ระเทศองั กฤษ และเหย่อื ผู้โชคร้ายคนน้ันคือวีรสตรีชาวฝร่ังเศสท่ีนำ�ทัพรับชัยชนะเหนือกองทัพอังกฤษหลายสมรภูมิ หลายคร้งั นามว่า แจน ดาร์ก (Joan of Arc) หลอ่ นถูกใส่รา้ ยว่าเป็นแม่มด เพียงเพราะตวั หล่อนนั้นเปน็ หญงิ แต่กลบั เป็นแมท่ ัพท่ีเกง่ เกนิ ผู้ชาย จงึ ถกู กล่าวหาวา่ หลอ่ นใชเ้ วทมนตรใ์ น การทำ�สงคราม 39
40
41
เจ็ด แขวนคอ การลงทัณฑด์ ว้ ยการแขวนคอเป็นอกี หนึง่ วิธีท่ไี ด้รับนยิ มอย่างมากใน การประหารแมม่ ด เพราะใชแ้ ค่อุปกรณเ์ พยี งอย่างเดยี วนัน่ ก็คอื เชอื ก ขนาดใหญ่ ผ้ลู งทัณฑจ์ ะทำ�การประหารดว้ ยการจับผู้ถกู กลา่ วหาว่า เปน็ แม่มดแขวนคอไว้กับตน้ ไม้ เสา หรือแทน่ ประหาร บางครัง้ อาจใช้ ถงุ มาครอบไวท้ ่หี วั ของผู้ถูกประหาร เพอ่ื ไมใ่ ห้ประชาชนท่มี าดูพบกับ สีหนา้ ทท่ี กุ ข์ทรมาน ผลการศกึ ษาทางวทิ ยาศาสตร์ระบุว่า การแขวนคอเป็นท้งั การ ประหารทป่ี รานีและการประหารอยา่ งทารุณมากๆเช่นกัน เพราะ ก่อนเหย่ือจะเสยี ชีวติ น้นั เหย่อื ต้องทนทกุ ขท์ รมานจากความเจ็บปวด ทถ่ี กู รัดคอเป็นระยะเวลาหลายวินาที แปด ขว้างกอ้ นหนิ ใส่ มหี ลกั ฐานอา้ งองิ จากคมั ภรี ์ไบเบลิ ฉบบั พนั ธสัญญาเดิม บทเลวนี ิติ 20 : 27 ระบุเอาไว้วา่ “ชายหรือหญงิ คนใดทีไ่ ม่มจี ติ วิญญาณหรอื เป็นพอ่ มดแม่มดจะ ต้องมโี ทษถึงตายพวกเขาจะถูกขว้างโดยกอ้ นหินโลหิตของพวกเขาจะคงอยู่ ภายในกายของพวกเขา” กลุ่มคนทีค่ ลง่ั ศาสนาจึงมักให้ความสนใจในการลง ทัณฑ์วิธนี เ้ี ป็นพเิ ศษ การประหารดว้ ยวิธีนน้ี ยิ มใช้กับผตู้ ้องสงสัยไม่ยอมรบั วา่ ตัวเองเป็นแม่มด 42 และเรยี กร้องขอพิสูจนค์ วามบริสุทธิข์ องตัวเอง เหยื่อเหล่านัน้ จะถูกจบั มดั ไว้ ทกี่ ลางลานกวา้ ง ชาวบา้ นที่มามงุ ดูจะได้รับก้อนหินเพอ่ื ขวา้ งก้อนหนิ ใสร่ ่าง ผตู้ อ้ งสงสยั แต่หากชาวบ้านคนใดมคี วามเมตตาหรอื สงสาร กจ็ ะถูกกลา่ วหา วา่ เป็นพวกเดยี วกบั แมม่ ดทันที ดังน้นั จงึ ท�ำ ใหช้ าวบา้ นทไี่ ดร้ ับก้อนหนิ กจ็ ะ ขว้างหินใสผ่ ้ตู อ้ งสงสัยสดุ แรง เพ่อื ปกป้องชวี ติ ของตวั เอง และความโหดร้ายของการประหารแม่มดด้วยวธิ ีนี้คือ ผู้ถกู กลา่ วหาจะต้อง ทนความเจบ็ ปวดจากการถูกกอ้ นหินจำ�นวนมากปาใส่รา่ งกายจนกว่าจะตาย หรอื ต่อใหร้ อดมาไดก้ ็จะตอ้ งถูกลากมาเป็นเปา้ ซ้อมมอื ในวันถัดไปอยู่ดี
Search
