46 Japanese Art : The Splendor of Meiji ยคุ เมจคิ อื อะไร? ยุคเมจเิ ป็นชว่ งเวลาในประเทศญป่ี ุ่นภายใตซ้ ่ึงจักรพรรดิเมจเิ ริม่ ต้น ความทนั สมัยของญีป่ นุ่ ภายใต้เมจิประเทศญปี่ นุ่ ปนี ขึน้ ไปสถานะพลงั งานโลก จักรพรรดเิ มจิว่งิ กฎจาก 23 ตลุ าคม 1868 เพื่อกรกฎาคม 30, 1912 ฟนื้ ฟูเม จไิ ดอ้ ย่างมปี ระสทิ ธภิ าพนำระบบศกั ดนิ าโชกุนถงึ จดุ สน้ิ สุดและบรู ณะ จกั รพรรดิปกครอง
47 ผลของเมจแิ ละการฟ้นื ฟู เมจิและราชินบี ูรณะเป็นส่วนใหญร่ บั ผดิ ชอบในการพัฒนา อุตสาหกรรมของประเทศญี่ปนุ่ ซึ่งได้รับอนญุ าตญ่ปี นุ่ จะเพิม่ ข้นึ เปน็ อำนาจ ทางทหารโดยปี 1905 น้ีก็ประสบความสำเรจ็ ในหลักสองวธิ :ี ครง้ั แรกท่ีไดร้ ับ 3,000 หรอื เพอ่ื ให้ผเู้ ชีย่ วชาญจากต่างประเทศทถ่ี กู นำเขา้ มาในประเทศญป่ี ุ่น เพื่อสอน การแบง่ ประเภทของวิชาเฉพาะ; สองคือเงนิ อดุ หนนุ ทร่ี ัฐบาลใหก้ ับ นกั เรียนทีจ่ ะเดนิ ทางไปตา่ งประเทศส่วนใหญ่เขา้ มาในยโุ รปและอเมริกา ไหล บ่าเขา้ มานี้กวา้ งใหญ่ของวฒั นธรรมตะวันตกและอดุ มคตผิ ลกระทบหลาย ๆ ด้านของชีวิตของญ่ปี ุ่นในยคุ นเ้ี ป็นหนึ่งในศิลปะ ศลิ ปะในประเทศญปี่ นุ่ ในช่วงยุคเมจิ เหลา่ นค้ี ดิ ตะวันตกใหมแ่ ยกญ่ีป่นุ ในสองทิศทางการสง่ เสรมิ คา่ นยิ ม ดัง้ เดิมหรอื ดดู ซึมใหมเ่ หลา่ นแี้ ตกตา่ งกัน – บางครัง้ รุนแรง – ความคดิ ใหมใ่ น วัฒนธรรมของตนเอง โดยช่วงต้นปี 1900 ในรปู แบบยโุ รปจำนวนมากของ ศิลปะได้แลว้ ทรี่ ้จู กั กันดีของพวกเขาและ intermingling กบั ศลิ ปะญี่ปุน่ สรา้ ง บางอวดสถาปตั ยกรรมทสี่ ำคญั เชน่ สถานรี ถไฟโตเกยี วและอาคารสภานติ ิ บัญญัติแห่งชาติ ในชว่ งยคุ เมจิมงั งะถูกดงึ แรก มังงะไดแ้ รงบันดาลใจจาก ฝรงั่ เศสและอังกฤษการ์ตูนการเมอื ง ขัว้ แบบดง้ั เดมิ เมอ่ื เทยี บกับสาเหตุ ตะวันตกสองรปู แบบศิลปะทแี่ ตกตา่ งกนั ในการพฒั นา: Yooga (ตะวันตก อิทธพิ ล) และ Nihonga (สไตลญ์ ป่ี ุน่ แบบด้ังเดิม)
48 Yooga ก็มีลกั ษณะเป็นภาพวาดสไตล์เรเนสซอง – ภาพวาดสนี ้ำมนั บนผนื ผา้ ใบแสงละครเรอ่ื งประดับในชดุ ตะวนั ตกโดยใช้มติ ิทสี่ ามและการใชเ้ ทคนิค ต่าง ๆ เช่นจดุ ที่หายไปและมวี ตั ถทุ ่อี ยไู่ กลจะคลมุ เครือ ศลิ ปนิ สองคนท่ีมี ความสำคญั ต่อการขยายตวั ของการวาดภาพสไตลต์ ะวนั ตกและศลิ ปะเปน็ Kawakami Togai และ Koyama Shoutaro เพราะทงั้ สองคนและ Togai ผชู้ ว่ ยของทากาฮาชยิ ูอิจศิ ิลปะตะวันตกกลายเป็นโรงเรียนของ ศลิ ปะในสมัยเมจิ แตล่ กู ตมุ้ เหวี่ยงทั้งสองวธิ ี; ในขณะทหี่ ลายดเู หมือนจะโอบ กอดไลฟส์ ไตลต์ ะวนั ตกใหม่นอกจากนีย้ ังมผี ูท้ ีไ่ มเ่ ห็นด้วยกบั การเปลย่ี นแปลง น้ีไหลบา่ เขา้ มาอย่างรวดเร็วของวัฒนธรรมต่างชาตยิ งั กอ่ ให้เกดิ รฐั ของความ สับสน, ความรสู้ กึ ของญีป่ นุ่ จำนวนมากท่ีญ่ปี นุ่ ต้องสญู เสยี ตวั ตนและมกั จะ มองไปที่เอเชียเตือนของที่พวกเขาพอดี. นน้ี อกจากน้ียงั มีอทิ ธพิ ลต่อรปู แบบ ในขณะทโี่ ยโกยาม่า Taikan ของ “Ryuutou” หรอื “ลอยโคมไฟ” เปน็ ตัวอยา่ งของความพยายามทจ่ี ะยนื ยนั ตัวตนของญ่ปี ่นุ เปน็ ส่วนหนง่ึ ของเอเชีย เปน็ นักการ ยุคเมจิส้ินสุดในปี 1912 กบั การตายของจกั รพรรดิ
49 ในสมัยอดีตทเ่ี ทคโนโลยยี ังไมก่ ้าวหนา้ มากเทา่ ในปัจจบุ นั สง่ิ บนั เทิง เริงรมย์ทผี่ ู้คนจะสมั ผสั ไดก้ ค็ งจะไม่พ้นส่ือสิ่งพิมพ์ พวกภาพวาดสวย ๆ หรือ งานอารต์ ต่าง ๆ กห็ าดูได้แค่ในสื่อสิ่งพมิ พเ์ ชน่ กนั วันนเ้ี ราจึงจะพาทกุ คนไปดู ภาพประกอบในนติ ยสารสำหรับเดก็ ผ้หู ญิงในสมัยเมจกิ นั ค่ะ มาลองดวู ่างาน อาร์ตในสมยั ก่อนจะสวยขนาดไหน นิตยสารทพ่ี ูดถึงนัน้ มชี ือ่ วา่ “女学世界” (Jyogakusekai) ซ่ึงตีพิมพ์ ต้งั แต่สมยั เมจิถึงสมยั ไทโช เปน็ นติ ยสารทีจ่ ัดทำขึ้นสำหรับเด็กนักเรยี นหญงิ ตีพิมพ์เนอ้ื หาทจ่ี ำเป็นสำหรับการศกึ ษาของเดก็ ผู้หญงิ “女学世界” นิตนสารสำหรับเด็กนักเรยี นหญิง
50 “女学世界” เป็นนติ ยสารรายเดือนทเ่ี ปดิ ตวั ในปเี มจิที่ 34 (ค.ศ.1901) โดยมีกลมุ่ เปา้ หมายคือเดก็ นักเรียนหญิง แตด่ เู หมอื นว่าจะเปน็ ที่นิยมในหมู่ แมบ่ ้านเชน่ กัน ภายใน 25 ปี มนี ิตยสารทถ่ี กู ตีพมิ พ์ 350 ฉบบั มาจนถึงปี ไทโชท่ี 14 (ค.ศ.1925) ในปเี มจิท่ี 32 สองปกี ่อนท่นี ติ ยสารเลม่ นจี้ ะออกเผยแพร่ ได้มกี ารประกาศ กฤษฎกี าการศกึ ษาระดบั มธั ยมปลายสำหรบั เด็กผู้หญงิ และการศึกษาของ ผูห้ ญิงในยคุ น้ันกก็ ำลงั เฟอ่ื งฟู 女学世界 จงึ เป็นนติ ยสารทปี่ ระสบ ความสำเร็จในเชงิ พาณชิ ยเ์ ป็นอย่างมาก
51 เนอื้ หาภายในมคี วามหลากหลาย ตัง้ แตบ่ ทความแสดงความคดิ เหน็ , วรรณกรรมคลาสสิก, ส่ิงบนั เทิง, ชีวประวัติ, นยิ ายทล่ี งเปน็ ตอน ๆ, โคลง กลอนวะกะ ไปจนถึงคอลมั น์ทีส่ ง่ มาจากผู้อา่ น ส่งิ ทนี่ า่ สนใจอีกอยา่ งในนติ ยสารคอื ภาพประกอบค่ะ ภาพประกอบและ โปสการด์ จากนติ ยสารนน้ั ปจั จบุ นั ทางพพิ ธิ ภณั ฑ์ศลิ ปะบอสตันเปน็ ผเู้ กบ็ ชิน้ งานเอาไว้ และเปดิ ให้ผทู้ สี่ นใจเข้าชมผลงานได้ฟรที างออนไลนแ์ ละยัง สามารถดาวนโ์ หลดได้อีกดว้ ย
52 ผู้วาดภาพเหลา่ นี้คอื Ichijyou Narumi, Ikeda Shouen, Takehisa Yumeji, Sugiura Hisui และอกี มากมายหลายท่าน นอกจากนี้ยงั มีผลงานทผ่ี สมผสานศิลปะสไตล์ Art Nouveau (อาร์ตนูโว) และ Art Deco (อาร์ตเดโค) ผลงานเหลา่ นีจ้ ึงถอื เป็นคอลเลกชนั ทเ่ี ราจะไดเ้ ห็นแนวโนม้ ของ งานศลิ ปะในสมัยน้นั มากย่งิ ข้นึ ด้วย ง้นั เราไปดภู าพอนื่ ๆ เพิม่ เติมกนั เลย Modern Japanese Architecture
53
54 “เรารกั อะไรในความเปน็ ญป่ี นุ่ ” คำถามนอ้ี าจจะเกดิ ขึ้นในหัวของนักเดนิ ทางหลายคนที่มกั ถาม ตวั เองว่าทำไมถงึ อยากมาเท่ยี วประเทศนี้ซ้ำๆ นัก … แน่นอนวา่ คำตอบของ แต่ละคนแตกตา่ งกนั บางคนหลงรกั อาหาร บางคนหลงรักวัฒนธรรม แฟชน่ั เกม มังงะ ภาพยนตร์ ดนตรี บา้ งก็หลงเสนห่ ธ์ รรมชาติ ไปแลว้ ไปอกี ครบทุก ฤดู แต่สิ่งหนงึ่ ทส่ี รา้ งความประทบั ใจ และทำให้ หลายคนหลงใหลได้เนยี นๆ แบบไมร่ ้ตู ัว กค็ อื ‘สถาปตั ยกรรมญ่ปี ่นุ ’ นัน่ เอง
55 ความเรยี บงา่ ย ความใสใ่ จในรายละเอียด ความออ่ นน้อมต่อ ธรรมชาตแิ ละเคารพประวัติศาสตร์ ความฉลาดในการสรา้ งกลไกใหพ้ ืน้ ที่ จำกดั เกิดประโยชน์ใชส้ อยสูงสดุ ตลอดจนความประณตี ของงานฝมี อื คือส่ิงที่ พบไดเ้ สมอจากงานออกแบบและสถาปตั ยกรรมญ่ีปุน่ จนเหมอื นเปน็ DNA ประจำชาตไิ ปแล้ว ไม่วา่ เราจะเดนิ เขา้ ไปในพิพิธภัณฑ์ล้ำสมัยหรือแคค่ าเฟม่ ุม ถนน แตล่ ะสถานท่กี ็มักจะมอบความรสู้ ึกเฉพาะตวั บางอย่างใหผ้ มู้ าเยือน ประทบั ใจ และทุกๆ ครงั้ ที่ได้กลับไปญ่ีปุ่น ก็มักจะตอ้ งมสี ง่ิ ใหมๆ่ ใหเ้ ราได้ หลงเสนห่ ์อยู่เสมอ มาอัพเดตกนั วา่ ในช่วง 1-2 ปที ี่ผา่ นมาน้ี ญป่ี ุน่ มสี ถานท่ีทีโ่ ดนเดน่ ดา้ นสถาปตั ยกรรมใหมๆ่ ทไ่ี หนน่าเท่ยี วกนั บา้ ง
56 — เกยี วโต — PASS THE BATON – Gion Kyoto กอิ น (祇園 / Gion) เป็นยา่ นการค้าและย่านแห่งเกอชิ าที่เลอ่ื ง ชือ่ ของเกยี วโตมานานจนถงึ ยุคนี้ ตามถนนอฐิ สายเก่าแก่ในยา่ นนเี้ รามีโอกาส จะเห็นเกอชิ าตวั จรงิ ที่แตง่ ตัวประณตี ทกุ กระเบยี ดน้ิวตามแบบโบราณเดิน ปนเปกับผคู้ นยคุ ปจั จบุ นั ทแ่ี ตง่ ตวั ง่ายๆ สบายๆ ไมเ่ รื่องมาก เช่นเดียวกนั กับทีเ่ ราอาจเหน็ บ้านเกา่ โบราณแต่ตกแตง่ ป้ายรา้ นด้วยไฟนีออน สมัยใหม่ นั่นล่ะเสนห่ ข์ องกิอน
57
58 อีกหนึง่ เสนห่ น์ า่ สนใจแห่งกิอนท่ีเพิง่ เปดิ ตวั ไปเม่อื ชว่ งปลายปี 2015 ที่ผา่ นมา (แถมไดร้ ับความสนใจไปทัว่ โลก) ก็คอื รา้ นนีท้ เ่ี ป็นการปะทะ กนั ระหวา่ ง “เก่า-เจอ-ใหม”่ ได้อยา่ งลงตวั สถาปตั ยกรรมผสมผสาน Traditional Design & Modern Design น้ีเปน็ การหยิบเอาห้องแถวไม้เก่า แบบญี่ปุ่นโบราณซ่งึ เรียกวา่ “มะชยิ ะ (町屋 หรือ 町家 / Machiya)” ทีม่ ีอายกุ วา่ 120 ปี มารีโนเวทใหม่ ตวั บ้านภายนอกยงั คงเอกลักษณข์ อง สถาปตั ยกรรมด้งั เดมิ ไวไ้ มเ่ ปลีย่ น แตภ่ ายในตกแตง่ ใหมห่ มด เปน็ การผสมผสานรายละเอยี ดบ้านญ่ีปุ่นโบราณให้เข้ากับการ ออกแบบในสไตล์โมเดริ ์นอยา่ งลงตวั อย่างเช่น การใชป้ ระตบู านเลอ่ื นท่เี ปน็ เอกลักษณก์ ารแบ่งสดั ส่วนบา้ นไดอ้ ย่างมปี ระโยชน์, การซ่อนบันไดขนึ้ ช้นั บน, การใช้พื้นปูนผสมพน้ื ไม้, การใช้เทคนิคฉากบังตา, การหยบิ เอาตเู้ ก่ามารโี น เวทใหเ้ ป็นชั้นโชวส์ ินค้าใหมเ่ ก๋, หรอื แม้กระทง่ั การคงชานบา้ นในแบบ สมัยก่อนไว้ เปน็ ต้น ผลงานทน่ี ่าปรบมือใหน้ ีไ้ ม่ใชฝ่ มี ือของใครอนื่ เพราะ ผู้ออกแบบก็คือ Masamichi Katayama แห่ง Wonderwall บรษิ ัทตกแตง่ ภายในของญี่ปุ่นที่โด่งดงั ระดับโลกและเคยฝากผลงานเกๆ๋ ไว้มากมายน่นั เอง
59 เอกลกั ษณค์ วามเกา่ ผสมใหมน่ ้ยี งั สะทอ้ นถึงสนิ คา้ ท่ีขายภายในร้าน นไ้ี ดอ้ ยา่ งดเี ยย่ี ม เพราะเอกลกั ษณข์ องร้าน PASS THE BATON ซึ่ง หมายถงึ “การส่งไม้ต่อ” คือการบอกเล่าเรื่องราวทมี่ าที่ไปตลอดจนความ ประทับใจตอ่ สินคา้ แตล่ ะชน้ิ โดยเจา้ ของเดมิ พรอ้ มลงชือ่ ไวบ้ นป้ายฉลาก เพราะนไ่ี มใ่ ชเ่ ป็นแคก่ ารขายของมอื สองธรรมดา แต่เปน็ การส่งคณุ คา่ จากอกี คนหนงึ่ สู่คนนึงเลยทเี ดยี ว PASS THE BATON สาขาแรกเปดิ ตวั ในปี 2009 ที่ย่าน Marunouchi ในโตเกยี ว สาขาท่ีสองเมอ่ื ปี 2010 ที่ Omotesando ซ่ึงเปน็ จดุ ทีท่ ำใหค้ นรจู้ กั รา้ นนแ้ี ละโดง่ ดงั ข้นึ มาในวงกวา้ งไปถงึ นอกญ่ีปุ่น เปน็ สาขา ที่สาม และถอื วา่ เปน็ สาขาแรกทีเ่ ปดิ ตวั นอกโตเกียว
60 — โตเกยี ว — JINS Ageo Shop INS เป็นรา้ นแว่นตาญีป่ นุ่ ชอ่ื ดังที่เมือ่ เดอื นสิงหาคม 2016 ทผ่ี า่ นมา เพงิ่ จะเปดิ ตัวโปรเจกตร์ ้านใหมใ่ นโอกาสฉลองครบรอบ 12 ปีของแบรนด์ รา้ น JINS สาขาที่วา่ นตี้ ้ังอย่ใู นเขตอเกโอะ (上尾 / Ageo) ของ จ.ไซตามะ (ที่อยตู่ ิดกับโตเกียว) แลว้ ที่มนั โด่งดงั ไปท่ัวโลกกเ็ พราะนเี่ ป็นผลงานการ ออกแบบโดย Jo Nagasaka ผ้กู ่อตั้ง Schemata Architects บรษิ ทั สถาปนิกญ่ีปุ่นรุน่ ใหม่ทด่ี งั ระดับสากลท่ีทุกคนรู้จักกันดนี ัน่ เอง
61 อันท่จี รงิ โปรเจ็กต์น้ไี มใ่ ชก่ ารสรา้ งร้านขึ้นมาใหม่แต่เป็นการรโี นเวท ร้านเก่าใหก้ ลบั มามีชวี ิตใหมอ่ ีกครง้ั ในกลิ่นอายของงานดไี ซนแ์ บบ Modern Japanese เอกลักษณด์ ั้งเดมิ ทโี่ ดดเดน่ ของสาขานก้ี ็คือการวางแปลนอาคาร เปน็ รปู ตวั L สองหลังหันมาประกบกัน โดยพ้ืนทีว่ า่ งรูปสเ่ี หลยี่ มตรงกลาง จัดเป็นสวนขนาดเล็ก เอกลักษณ์ตรงน้ยี ังถูกคงไว้แบบเดมิ เชน่ เดยี วกนั กับ โครงสรา้ งไมเ้ ก่า แตก่ เ็ ปดิ เปลอื ยให้เหน็ เสนห่ ข์ องโครงสร้างอาคาร ผนงั ทึบ ถกู เปลย่ี นเป็นผนังกระจกใสทัง้ สองดา้ นทีใ่ ชก้ ระจกแบบ Low-E Glass คณุ ภาพสูง ควบคมุ เรื่องแสงและอณุ หภมู ไิ ดด้ ี เห็นทะลุร้านผา่ นไปยงั สวนตรง กลาง สะทอ้ นการมองเห็นทีช่ ดั เจนและเคลียร์เหมอื นกับคณุ สมบตั ทิ ่ดี ขี อง แวน่ ตานัน่ เอง นอกจากน้ียังเป็นการออกแบบเพ่ือให้พ้ืนที่ภายในอาคาร สามารถเปดิ รับแสงธรรมชาตเิ ข้ามาใชไ้ ด้อยา่ งมีประสิทธิภาพ แถมยงั เป็น ประโยชนต์ อ่ การวัดและตดั สายตาอกี ด้วย แลว้ กย็ งั ทำใหร้ า้ นสวา่ ง ดโู ล่งโปร่ง สบาย
62 La Kagu
63 หัวใจของการออกแบบสถาปัตยกรรมญี่ปุ่นทน่ี ่ายกยอ่ งอกี อยา่ งก็ คอื การใสใ่ จออกแบบพนื้ ท่ีเพ่ือสาธารณะ (Public Space) ทีโ่ ดดเดน่ ไม่แพต้ ัว อาคารและการตกแต่งภายใน หนงึ่ ในแหล่งแฮงคเ์ อาท์ใจกลางโตเกยี วทเี่ ราจะ พาไปรู้จกั ในวนั นค้ี อื Community mall ที่มี Public Space โดดเด่นไม่แพ้ สถาปัตยกรรมทเี ดยี ว
64 เจ้าของโปรเจกตน์ ้ีก็คือสำนักพมิ พ์ Shinchosha Publishing ท่ี หยบิ เอาโกดังเกบ็ สินค้าเก่าอายกุ วา่ 50 ปี ในยา่ นคากุระซากะ (神楽坂 / Kagurazaka) มารโี นเวทใหมซ่ ึง่ การรโี นเวทโกดงั สินคา้ น้กี ำลังเปน็ เทรนด์ นิยมในญีป่ ่นุ ช่วง 3-5 ปี ท่ีผ่านมานี้ จากโกดังเก่าเปล่ียนโฉมมาเป็น Community mall นา่ เดนิ นา่ แฮงค์เอาท์ ทีม่ ีต้ังแต่ร้านแฟชน่ั , ของตกแตง่ บ้าน, ร้านหนังสอื , คาเฟเ่ ก๋ๆ, ไปจนถงึ หนง่ึ ในไฮไลท์ของท่ีนี่กค็ อื sōko พ้ืนท่ี Event Space ที่มักจะมกี จิ กรรมดๆี เกิดข้ึนเสมอ
65
66 ความโดดเด่นของ La Kagu อยูท่ ีก่ ารผสมผสานความเกา่ ความเก๋า และความใหม่ เข้าดว้ ยกัน โครงสร้างตลอดจนพน้ื ผวิ อาคารยังคงความเปน็ โกดังเช่นเดมิ แต่แทรกความทนั สมัยในรปู แบบ Minimal ลงไป ดา้ นในดจู ะ เปน็ กลนิ่ อาย Modern Industrial Loft ที่โชว์โครงเหล็กแบบเรยี บหรูอย่างมี เสน่ห์ แตส่ ิ่งท่สี ะดุดตาชวนนั่งเลน่ ก็คอื ลานไมเ้ ลน่ ระดับในแบบ Modern Japanese ท่ถี กู ออกแบบมาให้เปน็ Public Space เอนกประสงค์ทีน่ ่าสนใจ แลว้ ถ้าย่ิงบอกชอ่ื สถาปนกิ ทอ่ี อกแบบโครงการนีก้ จ็ ะยง่ิ หายสงสัย ในความโดดเด่นนไี้ ปใหญเ่ พราะผทู้ ี่ออกแบบกค็ ือ KENGO KUMA AND ASSOCIATES บริษัทสถาปนิกญี่ปนุ่ ทโี่ ดง่ ดังระดบั โลกซึ่งมีอตั ลักษณ์ (โคตร) เด่นเรอ่ื งการใชไ้ ม้มาสรา้ งสรรค์งานในรปู แบบ Modern Japanese ที่ สะทอ้ นความเปน็ สากลขณะเดยี วกนั กแ็ ฝงความเปน็ ญี่ป่นุ ได้อย่างดีเยยี่ มใน ตวั น่ันเอง
67 — นาโอชมิ ะ — Naoshima Hall มาถึงวนั นีห้ ลายคนคงรจู้ กั แหลง่ ศลิ ปะเบอร์หน่ึงของญป่ี นุ่ อยา่ ง เกาะศลิ ปะนะโอชิมา่ (Naoshima) ทตี่ ั้งอยู่ในเขตทะเลเซโตะใน (Seto Inland Sea) จ.คากาวะ กนั เป็นอยา่ งดแี ล้ว ส่ิงหนึ่งท่ขี ้นึ ชอื่ ไปพรอ้ มๆ กับ งานศิลปะบนเกาะนก้ี ็คอื งานสถาปตั ยกรรมทน่ี บั ตงั้ แต่ปี 1970 เป็นต้นมา มี การสร้างสรรค์ผลงานขึน้ บนเกาะเล็กๆ นี้ไมน่ ้อยกว่า 20 อาคาร ซึ่งล้วน แลว้ แตเ่ ปน็ ผลงานโดดเดน่ จากฝีมอื สถาปนิกระดบั เทพของญ่ปี นุ่ ที่มชี อื่ เสียง ระดับสากล ตงั้ แต่ Tadao Ando, SANAA, Sou Fujimoto, Kazuhiro Ishii และ Hiroshi Sambuichi
68 ซงึ่ สถาปนิกคนหลังสดุ นี้ก็คอื เจา้ ของผลงานล่าสดุ ของเกาะที่กำลงั ได้รบั ความสนใจไปท่วั โลกกับโปรเจกต์ Naoshima Hall หอประชมุ ที่ สะทอ้ นเอกลักษณ์สถาปตั ยกรรมญ่ีปุ่นท่เี รียบง่าย สงา่ งาม อรรถประโยชน์ และสิ่งสำคญั ทสี่ ุดของปรญั ชาสถาปัตยกรรมญี่ปุ่นก็คอื การกลมกลนื กบั ธรรมชาติน่ันเอง
69 Naoshima Hall เปน็ หอประชมุ อเนกประสงค์ของชุมชนทต่ี ้ังอย่ใู น เขตฮอนมรู ะ (Honmura) ของเกาะ ผลงานนเี้ ปน็ ฝีมือการออกแบบของ สถาปนิกคล่ืนลูกใหม่ของญปี่ ุ่นทฝี่ มี ือระดับเซยี นอยา่ ง Hiroshi Sambuichi เอกลกั ษณท์ างสถาปตั ยกรรมของเขากค็ อื สร้างสิง่ แวดล้อมใหอ้ ยรู่ ว่ มกลมกลนื กบั ธรรมชาติ และสิ่งสำคญั ทข่ี าดไมไ่ ด้ในการออกแบบสถาปัตยกรรมของ สถาปนกิ ผนู้ ้กี ค็ อื การศึกษาเร่ือง สภาพอากาศ, แสง และ ทิศทางลม ของ ทอ้ งถิน่ นนั้ ๆ สำหรับนะโอชมิ า่ เองดว้ ยความทอ่ี ยกู่ ลางทะเล ลมพัดโกรก ตลอดเวลา มแี สงจากธรรมชาตทิ ด่ี ี เขาเลยนำมาเปน็ ข้อมูลพ้ืนฐานในการ ออกแบบหอประชมุ อเนกประสงคใ์ นครง้ั นี้ โดยสถาปตั ยกรรมนั้นเปน็ แบบ Modern Traditional Japanese ท่หี ยิบเอาเอกลักษณ์ของสถาปัตยกรรม โบราณมาผสมผสานกบั ความทนั สมัยของสถาปตั ยกรรมยุคปัจจบุ ัน
70
71 The Japanese Art of Craftsmanship ประวัติความเปน็ มางานฝีมือของญ่ปี ุน่ เกดิ ขึ้นตั้งแตม่ นุษย์มาตั้ง รกรากบนเกาะ ความเปน็ มาของงานหัตถกรรมของดินแดนอาทิตยอ์ ุทัยนี้ เกิดจากงานฝมี ือในชนบทซง่ึ เปน็ วสั ดุสินค้าทส่ี ำคญั ในสมยั โบราณ ชา่ งฝมี ือ ญ่ีปุ่นจะใช้วสั ดตุ ามธรรมชาตหิ รอื มาจากพ้ืนบา้ น และเรายงั คงเหน็ ได้ในทกุ วนั น้ี งานฝมี อื ตา่ งๆจะถูกนำมาใชไ้ ม่ใช่เพยี งแคก่ ารแสดง งานฝีมอื ของญี่ปุ่น นน้ั เปน็ ทีต่ อ้ งการของทกุ ชนชนั้ ในสงั คมอย่างมากและมคี วามซับซอ้ นในการ ออกแบบและขัน้ ตอนการทำเช่นกนั
72 งานหตั ถกรรมของญีป่ นุ่ ววิ ัฒนาการจากศลิ ปะพ้ืนบ้านและมีการ พัฒนาจนเปน็ งานวิจิตรศลิ ปแ์ ละตอ่ ยอดไปเปน็ แนวคดิ สุนทรียศาสตร์วาบิซา บไิ ดแ้ กค่ วามไมส่ มมาตรความหยาบ ความเรยี บง่ายประหยัด ความรดั กมุ ความพอประมาณความสนิทสนมและการชื่นชมวตั ถธุ รรมชาติและพลังแหง่ ธรรมชาติ วาบิซาบิคือความงดงามของญป่ี ุ่น เปน็ ความงามของธรรมชาติ ไม่ มอี ะไรสมบรู ณ์แบบ ตวั อยา่ งรปู ภาพงานหัตถกรรมแนวคดิ สนุ ทรยี ศาสตรว์ าบซิ าบิของญป่ี ุ่น วาบิซาบชิ ามชาวาบซิ าบิชามชาระยะเวลา อาซจู ิ โมโมยามะศตวรรษที่ 16
73 สวนเซนของ วัดเรยี วอัง มนั ถูกสรา้ งข้ึนในชว่ ง ระยะเวลา ไฮกา ชยิ ามา่ กำแพงดนิ ซึง่ เป็นทย่ี ้อมสตี ามอายุที่มสี ีนำ้ ตาลออ่ น ๆ และโทนสีสม้ สะท้อนให้เหน็ ถึงซาบิหลกั การมีสวนหินสะท้อนให้เหน็ ถงึ วาบหิ ลักการ ถว้ ยน้ำชา สไตล์ วาบซิ าบิ
74 บ้านชาญ่ีปนุ่ ซ่ึงสะทอ้ นใหเ้ หน็ ถงึ วาบซิ าบคิ วามงามใน สวนเคนโรคเุ อน
75 คำว่า\"วาบิ\"และ\"ซาบิ\"ไม่ไดแ้ ปลเปน็ ภาษาอังกฤษโดยตรง 'วาบิ'เดมิ หมายถงึ ความเหงาของการใช้ชวี ติ ในธรรมชาตหิ ่างไกลจากสังคม 'ซาบิ' หมายถงึ \"เยน็ \", \"ผอม\" หรือ \"เหย่ี วแหง้ \" เมอ่ื เข้าสยู่ คุ เมจิ ชาติตะวนั ตกเรม่ิ นำการทำอตุ สาหกรรมเขา้ มาในประเทศ ญปี่ นุ่ การใชว้ ัตถุที่ทำจากแกว้ ที่เป็นท่ีนยิ มของชาวตะวันตกเรมิ่ เขา้ มาแทนท่ี เหลา่ ขนุ นางไมส่ ามารถอปุ ถมั ภ์ช่างฝมี อื ไดม้ าก ยคุ เมจิจงึ เปน็ ยคุ ทีง่ าน หตั ถกรรมของญี่ปุ่นซึง่ เคยเป็นงานฝีมอื ท่ีสำคญั ของยุคสมยั เกิดความเสื่อม โทรม บรรยากาศของงานเตน้ รำในวงสงั คมชัน้ สงู สมยั เมจิ ทโี่ ระคเุ มคัน ทำใหเ้ หน็ วฒั นธรรมตะวนั ตกท่เี ขา้ มามอี ทิ ธิพลในยคุ เมจิ
76 งานฝีมือในยุคเมจิกน่างออกไปเพราะวตั ถทุ ่นี ำมาทำส่วนใหญเ่ ป็น แก้ว และนำมาจกอตุ สาหกรรมของชาวตะวนั ตก สว่ นใหญ่จะเป็นแจกนั แกว้ ไห โอง่ และตอ้ งห้ามการตดี าบเพราะมองวา่ ลา้ สมยั ตวั อย่างงานศิลปหตั ถกรรมของสมยั เมจิ
77 ตอ่ มาศลิ ปหัตถกรรมพ้นื บ้านได้พฒั นาขน้ึ ในปี 1920จนถึง1930 ซ่งึ บดิ าผู้ กอ่ ต้ังคือ ยานางิ โซเอต็ สึ (1889-1961) เสาหลกั ทางปรัชญาของ mingei คือ \"ศิลปะหัตถกรรมพื้นบา้ น ยานางิ โซเอ็ตสึ คน้ พบความงามในสิง่ ของธรรมดา และมีประโยชนใ์ นชวี ติ ประจำวนั ซง่ึ สรา้ งขึน้ โดยช่างไรช้ อ่ื หรชื า่ งธรรมดา ภาพถ่ายของยานางิ โซเอ็ตซึ นกั ปรชั ญาและผู้ก่อตงั้ Mingei (หัตถกรรมพื้นบา้ น) เคลอ่ื นไหวในประเทศญ่ีปุน่ ใน ปลายทศวรรษที่ 1920 และ 1930
78 หลักปรชั ญา Mingei คอื งานฝีมอื ของสามญั ชนในญป่ี ่นุ งาน หัตถกรรมไดร้ ับการกอบกคู้ วามเสอ่ื มโทรมในยคุ เมจิ เป็นแนวคดิ ทีพ่ าญี่ป่นุ เข้าสูย่ ุคสมยั ใหม่ โดยงานฝีมือจะเนน้ ความเรยี บงา่ ยและสามรถใช้ใน ชีวติ ประจำวัน วสั ดทุ ใ่ี ชจ้ ะนำมาจากธรรมชาติ เน้นการออกแบบเรียบงา่ ย ชามน้ำชาหวีโดย shoji Hamada
79 เสอ้ื หนงั พนกั งานดบั เพลิง ปลายศตวรรษท่ี 19 จากพิพธิ ภัณฑ์บรูคลนิ Inu-Hariko ตกุ๊ ตาลูกสุนขั Papier-mache ปี 1950. พิพธิ ภณั ฑบ์ รคู ลิน
80 หลังจากสงครามโลกครง้ั ท่ี2 ความเจริญไดเ้ ข้ามาในญ่ปี ่นุ อยา่ ง มากมาย หลายๆอยา่ งไดร้ บั การพฒั นา แตส่ ำหรับศิลปะฝมี อื ของญ่ปี ่นุ กลบั ถูกวัฒนธรรมตะวนั ตกเข้ามาแทนท่ี ในการตอบสนองรัฐบาลได้ออกกฎหมายชุดหนงึ่ เพ่อื ส่งเสรมิ และ สนบั สนุนศลิ ปะ รวมทัง้ การกำหนดทรพั ยส์ นิ ทางวัฒนธรรมที่สำคัญและช่อื อย่างไมเ่ ป็นทางการของสมบัติประจำชาตทิ ม่ี ีชวี ิตสำหรบั ชา่ งฝมี อื ระดับ ปรมาจารย์ ผสู้ ามารถนำทักษะด้งั เดมิ ไปสูอ่ นาคต Matsui Kosei (1927-2003) เป็นหน่ึงในสมบตั ิของชาติ เมือ่ มอง ย้อนกลบั ไปทท่ี ักษะงานฝีมอื ทีส่ ญู หายไปก่อนหนา้ นี้ Kosei สามารถพฒั นา เทคนคิ การนวด เพอื่ สร้างสรรคผ์ ลงานทีส่ ลับซบั ซ้อนและมสี สี ันเชน่ แจกัน ลายทางท่ีน่าทง่ึ น้ี สำหรับผูเ้ ชย่ี วชาญเซรามิกเพ่มิ เตมิ ใหล้ องดูเซรามกิ ญปี่ ่นุ ที่ มหศั จรรยเ์ หลา่ น้ี หรือสำรวจ 11 ศิลปินเซรามกิ หญงิ ยอดเยย่ี มของญป่ี ุ่น ผลงานแจกันเซรามกิ ทใี่ ช้เทคนิคการนวด Kosei
81
82 The Future of Japanese Contemporary Art ศลิ ปะของญปี่ ุน่ มกี ารพฒั นาข้ึนอย่างรวดเรว็ โดยศลิ ปะร่วมสมัยใน ปัจจุบันมีการพัฒนาทเ่ี ป็นระเบียบดีมาก ศลิ ปะร่วมสมยั ของญป่ี นุ่ ในปัจจบุ นั น้นั ส่วนใหญ่จะไดร้ ับแรงบนั ดาลใจจากอารยธรรมของตนเองมากกวา่ อารย ธรรมตะวันตก เกดิ ศลิ ปนิ ผ้บู กุ เบกิ รนุ่ ใหมท่ แ่ี สดงวสิ ยั ทศั น์ของศลิ ปะใน ประเทศใหเ้ กดิ ความแปลกใหม่ มงั งะเป็นอีกศลิ ปะร่วมสมัยอย่างหน่ึงของญปี่ ุน่ มงั งะของญ่ปี นุ่ น้ัน เป็นศลิ ปะทโี่ ดดเด่นมากเน่ืองจากได้รบั ความสนใจจากทวั่ โลก เพราะมีเนอื้ หา ที่สามสามารถเชา้ ถงึ ไดง้ ่าย สามารถเจาะตลาดได้ทกุ เพศ
83 การแต่งตัวแบบดง้ั เดิมที่เป็นร้จู ักและมีชอ่ื เสียงนน่ั ก็คือ”กโิ มโน” ชุดกโิ มโนมชี อ่ื เสยี งและมอี ิทธพิ ลในวงการแฟชั่นญปี่ ุ่นมาก ในปจั จบุ นั มกี าร ดดั แปลงชุดกโิ มโนโดยการเปล่ยี นวัสดุในการทำชดุ เพอ่ื ให้ขา้ กับแฟชน่ั ของ ยคุ สมยั ใหม่ และง่ายต่อการทำความสะอาดตามยุคสมยั ชดุ กิโมโนแบบดง้ั เดมิ ส่วนใหญ่ ชดุ กิโมโนแบบใหมส่ ว่ น ทำจากผา้ ไหมและใยป่าน ใหญท่ ำจากผ้าใยสงั เคราะห์ อยา่ งเชน่ โพลีเอสเตอร์
84 ศิลปะการแตง่ ตวั และแฟชนั่ ในปจั จบุ นั ก็โดดเด่นมาก การแตง ตัวไมต่ ายตัวและเปน็ การแตง่ แนวสตรที แฟชัน่ เป็นการผสมผสานระหว่าง แบนสินค้าตะวนั ตก ซง่ึ ตา่ งชาติไดใ้ ห้การสนบั สนุนอยา่ งมาก เพราะแฟชั่น การแตง่ ตัวในญ่ปี นุ่ กา้ วลำ้ ทส่ี ดุ ในโลก และตามทนั ในทุกยุคสมัย การแตง่ ตัวแบบ Oversized & Layered
85 การแต่งตวั แบบ Genderless การแต่งตัวแบบ Romantic
86 ในปัจจุบนั ความเสรีทางความคดิ สรา้ งสรรค์ในญปี่ นุ่ เปดิ กว้างตอ่ ทุก เพศ ทำใหเ้ กิดศิลปนิ หญิงท่มี ีชอ่ื เสยี งหลายคน เช่น ยาโยอิ คซุ ามะ เธอไดป้ ู ทางใหศ้ ลิ ปนิ หญิงร่นุ ใหม่ที่กำลงั เรยี นรปู้ ะตมิ ากรรมและศลิ ปะการจดั วาง เธอเป็นศลิ ปนิ หญงิ ทโี่ ดง่ ดังมากในหลายๆประเทศ ภาพผลงานของ ยาโยอิ คุซามะ การแสดงสดของ ยาโยอิ คุซามะ “Self Obliteration by Dots 1968 ” ขณะทเ่ี ธอทำงานอยู่ท่สี หรฐั อเมริกา
87 ผลงาน Insects, 1980 งานคอลลาจผสมกบั การเพ้นตด์ ว้ ยสพี าสเทลและสี หมกึ บนกระดาษ (photo courtesy of the artist) งานประตมิ ากรรมจดั วาง ฟกั ทองเปา่ ลม “Inflatable Pumpkins Balloons” ซึง่ จะจดั แสดงท่ี เซ็นทรัลเวริ ล์
88 ศิลปินมสี ว่ นมากในการสร้างศลิ ปะรว่ มสมัยของญ่ปี นุ่ ไดร้ บั ความ นิยมไม่ว่าจะเปน็ ในด้านใดกต็ าม งานศลิ ปะท่ีถกู สร้างแสดงถงึ ความ สร้างสรรค์ ถา้ พูดถงึ งานฝมี ือท่ีสร้างสรรค์และนา่ ทึง่ ยกตวั อย่างเช่น 'Silver Poetry; Spring Fever Ring'ผลงานของ จนุ โกะ โมริ เป็นตวั อยา่ งของงาน ฝมี ือทีน่ า่ ทงึ่ โดยหลอ่ โลหะให้อ่อนลงเปน็ กลีบดอกไม้ในฤดูใบไมผ้ ลิทอ่ี ่อนโยน ผลงาน Silver Poetry; Spring Fever Ring,
89 ศลิ ปะร่วมสมยั ของญปี่ ุน่ นั้นมีความแตกตา่ งและยอดเยย่ี มในทกุ สาขา ผลงานแตล่ ะสาขามีความสร้างสรรค์และเป็นรปู แบบสมัยใหม่ และคน ญี่ป่นุ ยังสนใจและสนบั สนุนงานศลิ ปะของตวั เองอกี ด้วยทำให้เกิดศลิ ปินทม่ี ี ความสามรถในทกุ สมยั ภาพงานศลิ ปะในแตล่ ะสาขา สาขาประติมากรรม Takashi Murakami, Flower Matango Sculpture at the Palace of Versailles, 2010 สาขาหตั ถกกรรม Takahiro Iwasaki, Duct Tape Scupture, Geoeye (Victoria Peak), courtesy of Urano
90
91
Search
