Auguste Rodin ImpressionismThe Sculptor and Fighter Man and Art
คำนำ หนงั สอื Pocket Book เลม่ แรกในชวี ติ ของผจู้ ัดทำเป็นสว่ นหน่งึ ในรายวชิ ามนษุ ย์และศลิ ปะ ของนักศกึ ษาปี1 คณะเทคโนโลย-ีสารสนเทศและการสือ่ สาร มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร จัดทำขน้ึ เพ่ือการศกึ ษา โดยมเี นื้อหาสาระเกี่ยวกบั ประติมากรลัทธิประทบั ใจ “โอกสุ ต์ โรแดง” โดยผ้จู ัดทำไดร้ วบรวมเรียบเรยี งถึงชีวประวัติแนวคิดการทำงาน ผลงานท่ีโดดเดน่ รวมไปถึงคตพิ จนท์ ่ี โอกสุ ต์ โรแดงได้เคยกล่าวไว้ ผจู้ ดั ทำมีการสืบคน้ ข้อมูลมาจาก Internet ทง้ั ไทยและอังกฤษ และเรียบเรียงมาไว้ในเลม่ นี้ โดยหวังวา่ ผอู้ า่ นจะไดค้ วามรู้จากหนังสอื เลม่ น้ี ไมม่ ากกน็ ้อย หากเกดิ ความผดิ พลาดประการใดผจู้ ดั ทำขออภัยมา ณ โอกาสนี้ ผู้จัดทำ นางสาวเบญจมาพร ฝา่ ยจารี รหัสนักศึกษา 13580540
สารบัญ 1 7 (สา-ระ-บาน) 11 17เกร่นิ ครา่ วๆออกจะยาวด้วยซำ้ ไปโรแดงคือใคร ใยควรรู้จกั 25แนวคดิ อย่างไร ใยจงึ สร้างสรรค์ 43สรรค์สร้างสงิ่ ใด ใยคนประจกั ษ์สถานทรี่ วบรวมพรสวรรค์เพราะนำมาอ้าง จงึ แนบมาองิ
สว่ นแรกน้ี สีชมพู ดชู วนฝัน“The artist must create a sparkbefofe he can make a fireand before art is born ,the artist must be readyto be consumed by the fireof his own creation” -Auguste Rodin-
ในชว งคริสตศ ตวรรษที่ 19-20 ชนช้ันกลางในตะวันตก เขามามบี ทบาทในสงั คมมีเศรษฐกิจ ทคี่ วบคมุ โดยระบบทนุ ิยมอุตสาหกรรม ( Indrustrial Capitalism) โดยเปนระบบเศรษฐกจิ แบบใหม (New Economy) ตอ มามรี ะบบสงั คมนิยม (Socialism) เขา มาเพอ่ื ควบคมุ ผลประโยชนของใชแรงงาน3
นอกจากน้ี แนวคิดแบบเสรนี ิยม (Liberalism) ท่ีเกิดขนึ้ ตัง้ แตครสิ ตศ ตวรรษที่ 18 ไดก ลา วไววา .. “ปจเจกบุคคลแตละคนมคี วามสามารถใชเ หตุผลจินตนาการและจติ ใจเชิงวพิ ากษว ิจารณเ พอื่ ประโยชนของตนเองและสว นรวมไดร วมถงึ การเปดโอกาสใหบ ุคคลไดแสดงความคดิ เหน็ ความสามารถและคณุ คาของตนเองอยา งเสรีประกอบกับมกี าร ปฏิวัตวิ ทิ ยาศาสตรเพอ่ื นำไปประยกุ ตใชเปนเทคโนโลยที าง อตุ สาหกรรมและเพอื่ ความสะดวกในการดำเนนิ ชวี ิตทำใหเ กดิ แนวความเชื่อท่วี าวทิ ยาศาสตรจะชวยใหมนษุ ยชาตเิ จรญิ กาวหนา อยางไมมีที่ส้ินสุด” ซึ่งจากบทความดงั กลา วขางตน ทำใหมนุษยใ ชว ิทยาศาสตรอยางเกนิ ขอบเขต จนเกดิ สงครามโลกขึ้นถงึ 2 ครงั้ ทำใหหลงั จากนนั้ ชาวตะวันตก ใชว ทิ ยาศาสตรอ ยางมวี ิจารณญาณมากข้นึ จากสภาพสงั คมและแนวคิดดงั กลาวขา งตน นน้ั สง ผลตอ แนวทางการสรา งศิลปะลทั ธติ า งๆขึ้นมาในเวลาตอมา 4
หลงั จากครสิ ตศ ตวรรษที่ 18 – 19 เปนตน มา ศิลปะมีรูปแบบใหมๆมากขนึ้ เพราะศิลปนมแี นวคิดวา “ศลิ ปะไมจ ำเปน ตอ งยดึ ถือรปู แบบเกา ๆเสมอไป ไมจ ำเปน ตอ งวาดเลยี นแบบธรรมชาติ แตควรเกดิ ขึ้นจากความประทบั ใจของศลิ ปน แลวถา ยทอดออกมาเปนผลงาน” จงึ เกดิ “ลัทธปิ ระทับใจ” หรือ Impressionism ข้นึ มา5
6
“An artist worthy of the nameshould express all the truth of nature ,not only the exteriortruth , but also ,and above all ,the inner truth” -Auguste Rodin-
สว่ นสองน้นั เหลืองอรา่ ม ช่างงามตา
“ AUGUSTE RODIN ” หากจะพูดถึงนักสู หลายคนคงจะนกึ ถงึ ทหาร หรอื นักรบ หากแตคร้งั หนงึ่ ในประวตั ศิ าสตรม นั ไดเกิดขึน้ กบั ศิลปน.. ออกสุ ต รอแด็ง หรอื ทเ่ี รียกกันวา “โรแดง” มีช่อื เตม็ วา ฟรองซัว โอกสุ ต เรอเน รอแด็ง (François-Auguste-René Rodin) ประตมิ ากรชาวฝร่งั เศส หนึ่งในศลิ ปนคนสำคัญในลทั ธปิ ระทบั ใจ โรแดงเกิดวนั ที่ 12 พฤศจกิ ายน ค.ศ. 1840 ณ กรงุ ปารีส ประเทศฝรัง่ เศส และเสียชวี ิตลงวันท่ี 17 พฤศจิกายน ค.ศ. 1917 ดวยวยั 77 ป โรแดงไดแ ตงงานกบั หญิงคนหน่ึง โรส บเู รท และทีค่ รองชวี ิตคกู ันมาจนวนิ าทสี ุดทา ยของโรแดง9
แมว า โรแดงจะถอื กนั วา เปนผูท่ีมีสวนริเริม่ การประติมากรรมสมัยใหม แตค วามจริงแลว รอแดง็ มิไดมคี วามตั้งใจจะปฏิรูปศลิ ปะแบบท่ีทำกันมา โรแดงไดร บั การศกึ ษาจากสถาบันวจิ ิตรศิลปแ หงฝร่งั เศส (Académie des beaux-arts) การสรางงานกเ็ ปน ไปตามวธิ ีชางอยา งทีเ่ รยี นมาเพื่อท่จี ะไดเ ปนท่ยี อมรบั กนั ทางสถาบัน ในการสรางงานประตมิ ากรรมโรแดงมีความสามารถทท่ี ำใหเหน็ ถงึ ความซับซอนและความปน ปว นภายในเน้อื ดนิ ท่ปี น งานช้ินสำคัญๆของโรแดงถกู นักวิจารณโจมตโี ดยพรอมเพรยี งกัน เพราะลกั ษณะงานขัดแยง กับการทำประตมิ ากรรมตามแบบแผนดงั้ เดมิซ่ึงเปนการสรางงานเพอื่ การตกแตง, เปน สูตร, และมีจดุ มุงหมายในการสื่อใจความของภาพแตงานของโรแดงจะตา งออกไปจากการปน เรื่องเทพกรีกโรมนั และการใชส ัญลกั ษณแฝงคติ อยางทท่ี ำกันมา งานของโรแดงจะเปน รูปสรรี ะท่เี หมือนจรงิ และเปนการเทดิ ทูนความงามของรางกาย โรแดงมีความสะเทอื นตอ คำวิพากษว จิ ารณแ ตก ็ไมไดทำใหเปล่ยี นวธิ ีสรางงานของตนเอง และงานของโรแดงในทส่ี ดุ กเ็ ปน ทย่ี อมรับกันมากข้ึนจากรัฐบาลและสงั คมศิลปน 10
I invent nothing,I rediscover -Auguste Rodin-
มาถงึ สาม อนั ฟ้าคราม น้ำทะเล
“¼ÁäÁä‹ ´ÊŒ ÃÒŒ §ÊÃäÍÐäà ¼Á¤Œ¹¾ºÁѹµÒ‹ §ËÒ¡”ÍÊÔ ÃÀÒ¾ - ¤ÇÒÁ¨Ãԧ㨠- »¨˜ ਡÀÒ¾เมื่อเขาสยู คุ สาธารณรัฐที3่ ของฝรั่งเศสบรรดาชนชน้ั กลางผูเพง่ิ เติบโตเปนปกแผน ขึ้นจากการปฎิวัติอุสาหกรรมตอ งการส่งิ ใหมๆการเรยี กรองใหกลบั สคู วามแบบเรยี ลิสมอยางเกาจงึ ถึงจุดเส่ือม กูรเบต ประกาศในป 1855 วา.. \" ศลิ ปนจำตอ งถา ยทอดความรูสึกนกึ คดิ และลักษณะที่แทจรงิ ของยุคสมัย หรอื เรียกไดว าทำใหศลิ ปะมชี ีวติ \"เดสนวั เยร กลา วไวใ นสมยั เดยี วกนั วา.. \" จงเขียนหรอื วาดสิง่ ทเี่ ปน อยูห รือสิ่งซึ่งอยา งนอยเราไดเห็น สงิ่ ท่เี รารแู ละรูส กึ มสี ำนักเดยี วเทาน้ัน ท่ซี ่งึ ไมม คี รูไมม ศี ิษย มแี ตหลักการเทานั้น คอื อสิ รภาพ ความจรงิ ใจและปจเจกภาพ”13
“โรแดงและจติ รกรอิมเพรสช่ันนิสต ไดร บั อทิ ธพิ ลจากความคดิ น้ี ซึ่งนำไปสูก ารคดิ คนรูปแบบใหมท างศลิ ปะ ในงานของโรแดง เพทนาการมากอ นทฤษฎี ความประทับใจและอารมณม ากอ นกฎเกณฑท ่ตี ้ังไว โรแดงเปนศลิ ปน ท\"ี่ รจู ักมอง และมีความกลา หาญทจ่ี ะแสดงทกุ สิ่งทเี่ ขาเหน็ และรูสกึ อยา งตรงไปตรงมา งานศิลปะของเขาคือสายตาที่เปด กวา งสชู ีวิต เขาคนพบความรา เรงิ จากแสงสวาง พบการส่ันสะเทอื นและการเคลื่อนไหวบรเิ วณพ้ืนผิวและระนาบ พบการส่ันไหวของอารมณ อันกอ ใหเ กิดรูปแบบเขาใชแสงจัด เงา ที่เต็มไปดวยพลงั และแสงสลวั มวั มา นหมอก เขาใชสวนทพ่ี รา เลือนอยา งจงใจใหเกดิ ความรูสึก ราวกับละลายเขา ไปในบรรยากาศ เพอ่ื ใหง านประตมิ ากรรมของเขามีลกั ษณะ เปลง รัศมอี ยา งมเี ลือดเนอื้ ” 14
สำหรับความงามในสายตาของโรแดง คอื ความจริงที่เหน็ ไดด ว ยตา แตด ว ยสายตาทซ่ี อกซอนถงึ ภายใน เพอ่ื คน หาความหมายทแ่ี ฝงเรนอยู เขาเช่ือวา ศลิ ปะคือการตัดทอนและเลือกสรร เพอ่ื เขาถงึ แกนแท ไมใชการเลียนแบบโลกท่ีปรากฏอยา งไมลมื หลู ืมตา สำหรบั โรแดงศลิ ปะไมใชหนทางแหง การหลกี หนี แตเปน หนทางหนงึ่ ซึง่ นำไปสคู วามเขา ใจเรือ่ งความจริง จากทฤษฏีนี้เองทำใหเพ่ือนบางคนเรยี กเขาวา.. “ â«ÅÒ‹ áË‹§Ç§¡ÒûÃеÁÔ Ò¡ÃÃÁ ”15
“I know very well that one must fight, for one is often in contradiction to the spirit of the age” -Auguste Rodin – 21st Century 16
โอ้ละเห่ สว่ นส่ี ขจเี ขยี ว “The main thing is to be moved to love to hope to tremble to live” -Auguste Rodin-
มาจะ แมวาโรแดงจะถอื วาเปนผทู ีม่ ีสว นรเิ ร่มิ การประติมากรรมสมยั ใหมกลา่ ว แตความจริงแลวโรแดงไมไดม ีความตั้งใจจะปฏิรูปศิลปะแบบดั้งเดมิบท โรแดงไดรับการศึกษาจากสถาบันวจิ ิตรศิลปแหงฝรงั่ เศส การสรา งงานกเ็ ปน ไปตามวธิ ชี างอยา งที่เรียนมาเพอ่ื ทใี่ หเปนทยี่ อมรับไป กนั ทางสถาบัน อยา งท่ที ราบกนั ดีวาในการสรา งงานประตมิ ากรรมถงึ โรแดงมีความสามารถท่ที ำใหเ ห็นถงึ ความซบั ซอ นและความปนปว น ภายในเน้ือดินทีป่ นรูปปน้ัโดง่ งานชิ้นสำคญั ๆ ของโรแดงถกู นักวิจารณโจมตีโดยพรอ มเพรียงกนัดัง เพราะลักษณะงานขดั แยงกบั การทำประตมิ ากรรมตามแบบแผน ดง้ั เดิมซ่ึงเปน การสรางงานเพื่อการตกแตง , เปน สตู ร,ใด และมีจุดมงุ หมายในการสือ่ ใจความของภาพใด แตงานของโรแดงจะตา งออกไปจากการปนเร่ืองเทพกรีกโรมัน และการใชสญั ลกั ษณแฝงคตอิ ยางทท่ี ำกนั มาโดย งานของโรแดงจะเปนรปู สรรี ะทเี่ หมอื นจริงและเปน การโร เทิดทูนความงามของรางกาย โรแดงมคี วามสะเทอื นตอ คำวพิ ากษแดง “áÅЧҹ¢Í§âÃᴧ㹷èÕÊØ´¡ç໹š ·èÕÂÍÁÃѺÁÒ¡¢éÖ¹¨Ò¡Ã°Ñ ºÒÅáÅÐ椄 ¤ÁÈÅÔ »¹”19
จากงานชิ้นสำคญั ๆ ซ่งึ มอี ิทธพิ ลจากการทอ งเทีย่ วอติ าลีในป ค.ศ. 1875 ไปจนถึงงานที่แปลกไปจากแนวท่ีไดรับสัญญาจา ง ตงั้ แตป ค.ศ. 1900 โรแดงกก็ ลายมาเปน ประติมากรที่มีชื่อเสียงท่ีสดุ คนหนึง่ ของโลก มลี ูกคา ผมู ฐี านะดที ีเสาะหางานของโรแดง ตัง้ แตนำงานไปแสดงที่งานมหกรรมสินคาโลก ค.ศ. 1900 (1900 World's Fair) ท่ีสหรฐั อเมรกิ า นอกจากน้นั โรแดงยังสังคมอยใู นแวดวงศิลปน และผรู ูผูม ชี ่ือเสียง โรแดงแตงงานกบั โรสบเู รทผทู โ่ี รแดงอยูดวยกนั มาตลอดชวี ิต 20
The thinker ã¤ÃäÁ¤‹ ´Ô ᵋ “¤Ãع‹ ¤´Ô ” ครนุ คดิ (ภาษาฝร่งั เศส: Le Penseur; ภาษาอังกฤษ: The Thinker) เปนประตมิ ากรรมทสี่ รา งโดยออกุสต โรแดงประตมิ ากรชาวฝรั่งเศส ปจจบุ นั ต้ังแสดงอยูทพ่ี พิ ธิ ภณั ฑโ รแดง, ปารีสในประเทศฝรัง่ เศส “ครุนคิด” เปน ประติมากรรมบรอนซแ ละหนิ ออ นท่เี ปนรูปชายน่ังคดิ เหมอื นมีความขดั แยงภายใน รูปปนมักจะใชเปนสัญลักษณข องปรชั ญา21
เดิมชอ่ื “กวี” เปนงานท่จี า งโดยพิพธิ ภัณฑศิลปะตกแตง (Musée des Arts Décoratifs) ในปารสี เพือ่ เปนรูปปน สำหรบั ประตทู างเขา พิพธิ ภัณฑ โรแดงไดรับแรงบนั ดาลใจจาก “ไตรภมู ิดานเต” โดยดานเต อลิเกียริ และตั้งช่ือประตวู า “ประตูนรก” ประติมากรรมแตล ะชิน้ เปนตัวแทนชองตวั ละคร The thinker (ครนุ่ -คิด)จากมหากาพย เดิม “ครุนคิด” ต้ังใจจะเปน ดานเต อลเิ กยี ริ หนา “ประตนู รก” ครนุ คดิ ถึงมหากาพย ในประติมากรรมชิน้ สุดทาย รปู ปน เลก็ นง่ั อยูเ หนอื ประตูคดิ ถึงชะตาของผอู ยขู างใต ประติมากรรมเปนรูปเปลอื ยเพราะโรแดงตอ งการสราง ผูท่ีมีลักษณะเปน วรี บรุ ษุ ทำนองเดียวกบั ไมเคิล แอนเจโล ทแี่ สดงใหเ หน็ ท้งั ดานสตปิ ญ ญาและความสามารถทางกวนี พิ นธ โรแดงสรา งปูนหลอขนาดเล็กในป ค.ศ. 1880 รูปใหญห ลอ เสร็จเม่ือ ค.ศ. 1902แตไมไ ดตง้ั แสดงใหประชาชนชมจนป ค.ศ. 1904 ตอ มางานชิน้ นีต้ กไปเปน ของเมอื งปารีส และถกู นำไปตัง้ อยหู นาตึกแพนเธิออง (Panthéon) ใน ค.ศ. 1906 ในปค .ศ. 1922 ก็ถูกยายไปหนา โอเต็ลบริ องที่ตอ มาเปน พิพธิ ภัณฑโรแดง ประตมิ ากรรมชิ้นน้เี ปน ชนิ้ ท่ีเปนทร่ี ูจักกันมากทส่ี ดุ ชิน้ หนึ่งของโรแดง และมักจะใชเ ปนสญั ลักษณท่เี กีย่ วกบั ความมีสติปญ ญา และตอ มาก็เปนหัวเร่ืองการเสยี ดสีที่เกดิ ขนึ้ เม่ือโรแดงยังมชี ีวติ อยู 22
The gates of hell ã¤ÃäÁ‹Ã¡ “»Ãе¹Ù á”ประตนู รก(ฝรง่ั เศส: La Porte de l'Enfer, องั กฤษ: The Gates of Hell)เปนประตมิ ากรรมกลุมขนาดใหญปจ จุบนั ตง้ั แสดงอยูทพ่ี พิ ธิ ภณั ฑออรเ ซยในกรงุ ปารสี ในประเทศฝรงั่ เศสประตมิ ากรรมช้ินนเ้ี ปนภาพฉาก “นรกภูมิ” (Inferno)ซ่ึงเปน ภูมแิ รกของ “ไตรภมู ิดานเต” โดยดานเต อลเิ กยี ริ มขี นาดสงู 6เมตร, กวาง 4 เมตร และ หนา 1 เมตร และประกอบดว ยตัวแบบ 180ตัว ตวั แบบมขี นาดต้งั แต 15 เซนตเิ มตร จนถึงกวา 1 เมตรตัวแบบบางตัวกน็ ำมาขยายเปน ประตมิ ากรรมช้นิ อิสระโดยโรแดงประติมากรรมชิ้นนไ้ี ดรบั การจา งใหสรางขน้ึ โดยผอู ำนวยการวจิ ิตรศิลปเ มื่อป ค.ศ. 1880 ใหสรางเสร็จในปค.ศ. 1885 แตโ รแดงกย็ งั คงทำการสรา งอยูเปนพักๆ เปนเวลา 37 ปี จนกระท่ังมาเสียชวี ติ ในป ค.ศ. 1917แตพิพธิ ภัณฑศ ลิ ปะตกแตงกม็ ไิ ดรบั การสรางขน้ึ งานของโรแดงชิน้ นี้จึงต้ังอยทู ี่โอเตลบริ องโรแดงอทุ ศิ ประติมากรรมชิ้นนี้, ภาพวาดลายเสน และ สทิ ธิในการลอกเลียนในแกร ัฐบาลฝร่งั เศสในบ้นั ปลายของชวี ิต ในป ค.ศ. 1919 สองปห ลงั จากที่โรแดงเสียชวี ติ โอเตลบริ องก็กลายเปนพพิ ิธภัณฑโ รแดงซึ่งเปน ทเ่ี ก็บรกั ษา “ประตูนรก” และงานอืน่ ๆ ทีเ่ กี่ยวขอ ง23
24
Nothing is awaste of time Ifyou use the experience wisely -Auguste Rodin-
แลเฉลียว สว่ นหา้ มว่ งตะแบก
¾Ô¾Ô¸Àѳ±â Ãá´§ »ÒÃÊÕ พพิ ิธภณั ฑ์โรแดง ปารสี พพิ ิธภัณฑโรแดงตัง้ อยทู ่ี Hôtel Biron ซ่งึ เปด ใหเขาชมเมือ่ ป 1919 เพ่อื จดั แสดงผลงานของออรก สั เต โรแดง – ชา งปนู ปน ชาวฝรงั่ เศส ศลิ ปน ผนู ใ้ี ชอาคารแหงนเี้ ปนทอ่ี ยูอาศัยถาวรต้งั แตป 1908 และตอมาไดบริจาคผลงานปนของเขา (รวมไปถึงภาพวาดผลงานของวนิ เซน แวนโกะ และปแ อร ออรก ัสเต) ใหก บั รฐั บาลฝรง่ั เศสโดยมีเงอื่ นไขแลกเปล่ียนคือ ใหยกอาคารหลงั น้เี ปนพพิ ธิ ภัณฑศ ิลปะซง่ึ จดั แสดงผลงานประตมิ ากรรมของเขา27
มีอยู2แหง โรงแรมบีรง และบริเวณรอบโรงแรม ตงั้ อยู ณ ใจกลางกรงุ ปารีส บา นหลังเดมิ ของโอกสุ ต โรแดง ณ เมืองเมอดง ประตมิ ากรรม 6,000 ชิน้มกี ารแบง ผลงาน ภาพวาด 8,000 ภาพ ภาพถา ยเกา 8,000 ภาพ งานวัตถศุ ลิ ป 7,000 ช้นิมผี ูเยย่ี มชมพิพิธภัณฑกวา 700,000 คนตอป 28
The musum Rodin at Biron29
The musum Rodin at Meudon 30
เราเชือ่ ในพรสวรรค์ แต่..31
เราเริ่มตน้ จากการ แ ส ว ง 32
UGOLINO ON A COLUMN 1881-190033
THE TOWER OF LABOUR1898-1899 34
SHE WHO WAS THE HELMET MAKER'S ONCE-BEAUTIFUL WIFE 188735
YOUNG MOTHER IN THE GROTTO1885 36
IRIS , MESSENGER OF THE GODS (1840-1917) MAN WITH THE BROKEN NOSE (1874-1875)37
MONUMENT TO BALZAC (1898)MONUMENT TO THEBURGHERS OF CALAIS 1889 38
MONUMENT TO JAMES MCNEILL WHISTLER Study for the Naked Muse, without Arms 1908 THE KISS Circa 188239
THE ETERNAL IDOL Circa 1890-1893YOUNG GIRL WITH FLOWERSIN HER HAIR1870 40
THE GATES OF HELL, FIRST MAQUETTE 1880 THE GATES OF HELL, SECOND MAQUETTE 188041
ÇÔÇ²Ñ ¹Ò¡ÒáÒÃÊÃÒŒ § “»Ãеٹá” ¼Å§Ò¹ªé¹Ô ÊÓ¤ÑޢͧâÃá´§ THE GATES OF HELL, THIRD MAQUETTE 1881 42
หยบิ เขามาอา้ ง เราแนบมาองิ
http://www.tuaytoon.com/story.php?type=S&id=118http://www.hoteltravel.com/th/france/paris/museum-rodin-in-paris.htmhttp://www.azquotes.com/author/12521-Auguste_Rodinhttp://bandidjean.blogspot.com/2014/12/le-penseur.html?m=1http://www.musee-rodin.fr/en/collections/sculptureshttps://en.wikipedia.org/wiki/Auguste_Rodin#Biographyhttps://www.pinterest.com/pin/99008891783457881/https://www.pinterest.com/pin/348888302363893826/https://www.pinterest.com/search/pins/?q=rodin&rs=remove&0=rodin%7Ctyped&remove_refine=museum%7Cguide%7Cword%7C7https://www.pinterest.com/search/pins/?q=pattern%20dark&rs=remove&0=pattern%7Ctyped&1=dark%7Ctyped&remove_refine=hipster%7Ctypedhttps://m.facebook.com/notes/artgazine/auguste-ro-din-%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87-%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B9%81%E0%B8%94%E0%B8%87/602191959830933/
“You must always work” -Auguste Rodin-
Search
Read the Text Version
- 1 - 49
Pages: