Hannah Hoch

Movement Compile By Patchamon Kemthong

บทนำ� Hannah Hoch

บทน�ำ ศิลปนิ หญิงที่โดดเด่นในวงการศลิ ปะ ลทั ธดิ าด้าอสิ ม์ ในชว่ งต้นศตวรรษท่ี ยสี่ บิ ผรู้ เิ ริม่ เทคนิค Photomontage ในการ ตัดปะภาพถ่าย หรอื ภาพพมิ พ์ ออกมาเป็น งานศิลปะตา่ งๆ และเธอให้ความส�ำคญั และ แสดงออกอย่างชัดเจน ถึงการท�ำงานของผู้หญงิ ทม่ี ีความสรา้ งสรรค์มากกวา่ สังคมในช่วงเวลาน้ัน ทัศนคติเรอ่ื งเพศและรปู รา่ งของผูห้ ญงิ ในสังคม ยคุ ใหม่ การเปลย่ี นแปลงองคป์ ระกอบภาพของคนอ่ืนๆ ดว้ ยการรวมไวใ้ นงานสร้างสรรคข์ นาดใหญข่ อง ตวั เองได้แสดงใหเ้ หน็ ถงึ ตวั อย่างที่ดขี องการ จไัดสแ้ รสรดใงนใรหูปเ้ หแบ็นบถึงศติลัวปอะย่างทีด่ ีของการจดั สรรใน รูปแบบศิลปะ หนงั สอื เลม่ เล็กนี้ รวบรวมชีวะประวตั ิ ผลงาน หแนวังคสอืวาเลมม่คเิดลก็ขนอ้ีงรหวญบิงรสวมาวชทีวีเ่ะปปรรียะบวเัตหิ มผอืลนงาแนม่ ใแหนญวค่แวหาง่ มดคาดิ า้ ขออิสงมห์ ญทีม่ิงสชี า่ือววท่าเี่ ปฮนัรยีนบาหเห์ ฮมอื ชนแม่ ใหญแ่ หง่ ดาด้าอิสม์ ทม่ี ชี ่อื วา่ ฮนั นาห์ ฮอช พัชมน เขม็ ทอง พชั มน เขผ็มู้จัดททอำ�ง ผจู้ ดั ท�ำ

4 สารบัญ 11 Biography Early Period 7 Childhood and Education 17 Mature Period

19 Late Period 23 Works 1 Cut with the Dada Kitchen Knife through the Last Weimar Beer-Belly Cultural Epoch in Germany 2 Da Dandy 3 Dada Puppen 4 The Beautiful Girl 5 Marlene 6 Untitled

Bi o g r h pa y

2



4 Hannah Höch ช่อื เต็ม Anna Therese Johanne Höch เกิด 1 พฤศจกิ ายน 1889 เมอื งโกธา ประเทศเยอรมัน เสียชวี ติ วนั ท่ี 31 พฤษภาคม 1978 (อายุ 88 ป)ี เมอื งเบอร์ลิน ประเทศเยอรมนั สญั ชาติ เยอรมัน เทคนคิ photomontage ลัทธิทางศิลปะ ดาด้าอิสม์

\"I want to wipe out the fixed boundaries that we have drawn people with a sense of security around everything that has come into our realm, and I want to show that small can be great and big, but the point at which we are In the case of our judgment, must be chosen differently . I would now represent the world from the point of view of an ant and tomorrow as the moon might see it. Hannah Höch 1929

6 Hannah Höch in Gotha, 1917

Childhood and Education ฮาน่าห์ ฮอช เกิดในครอบครัวชนชั้นกลางใน ตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศเยอรมนั เป็นลูกคน โตจากลกู หา้ คน พ่อของเธอช่อื Friedrich เป็นผู้ ดแู ลบริษทั ประกนั ภัย ในขณะท่ีแม่ของเธอ Rosa เป็นจติ รกรมอื สมัครเลน่ และเธอยงั ตอ่ ต้านความ เช่อื ของพ่อเธอวา่ “เด็กผูห้ ญิงควรจะแต่งงานและ ลืมเร่อื งการเรยี นศิลปะ” การศึกษาของเธอเริ่มตน้ ท่โี รงเรียนมธั ยมหญิง ในทอ้ งถ่นิ แต่ยุติลงตัง้ แตอ่ ายุ 15 ปี ขณะพ่อแม่ ของเธอ ต้องการให้เธออยู่ทบ่ี า้ นและดูแลนอ้ งสาว คนสุดทอ้ ง 6 ปตี ่อมา ฮอชไดก้ ลับมาศึกษาต่ออีก ครงั้ โดยเขา้ เรียนโรงเรียนสอนศิลปะประยกุ ตใ์ น เบอร์ลนิ ท่นี เี่ ธอศึกษาการออกแบบแกว้ คน้ พบ ความสนใจศลิ ปะประยุกต์และการออกแบบ จน กระทัง่ โรงเรยี นได้ปิดตวั ลงเม่อื สงครามโลกครง้ั ท่ี 1 ปทุขึ้น ฮอชจงึ กลับเมืองโกธาเพื่อทำ� งานกาชาด

8

Childhood and Education ปี 1915 ฮอชกลับไปยงั เบอร์ลิน และ ศกึ ษาศิลปะภาพวาดทโ่ี รงเรียนพิพธิ ภณั ฑ์ ชนั้ หนงึ่ ของศลิ ปะประยุกต์ภายในเอมิลี ออรล์ คิ ในปีเดียวกนั เธอไดพ้ บกับ ราอูล เฮลสเ์ มน ศลิ ปินกลุ่มดาด้า ทั้งคมู่ ีความ สัมพนั ธร์ ุนแรงและโรแมนติก นอกจาก นีเ้ ธอยงั กลายเปน็ เพือ่ นสนิทกับ เคิร์ท วทิ เทอรส์ ผ้ทู ่ีเพ่ิมตวั H ในช่ือของ “Hannah” เพอ่ื ให้ชื่อเป็น พาลินโดรม (Palindrome : คำ� หรอื ตัวอกั ษรที่อา่ น จากด้านหนา้ ไปด้านหลงั เหมอื นกับอ่าน จากด้านหลงั ไปข้างหน้าได้โดยมีความ หมายเดิม) ฮอชเร่ิมมสี ่วนร่วมในดาด้า อยา่ งจรงิ จัง หลงั จบการศึกษาเธอทำ� งานในแผนก หตั ถกรรมออกแบบชุดและรปู แบบการ เยบ็ ปกั ถกั รอ้ ยและถักนติ ต้ิง ในนิตยสาร Die Dame และสำ� นักพมิ พ์ Ullstein Verlag ป1ี 918 เธอเขียนประกาศของ การเยบ็ ปกั ถกั ร้อยสมัยใหม่ ท่ีสง่ เสริม สาวเวอร์เมยี ให้มุ่งไปตาม “จิตวญิ ญาณ” ของพวกเธอท้งั หลาย และพัฒนารปู แบบ นามธรรมผา่ นงานฝีมอื

10 Embroidery is very closely related to painting. It is constantly changing, with every new style each epoch brings. It is an art and ought to be treated like one, even if thousands upon thousands of sweet female hands - displaying scant skill, no taste or color sense, and not a hint of inspiration - mishandle quantities of good materials as foolishly as possible and call the results 'embroidery.'\" Hannah Hoch

Early Period Raoul Hausmann and Hannah Höch at Berlin's First International Dada Fair in 1920.

12 ในปีเดยี วกนั ฮอชและเฮลลเ์ มน ได้พกั ผอ่ น ทีท่ ะเลบอลติก พวกเขาพบภาพท่ีทหาร เยอรมนั สง่ กลับมาหาครอบครัวของเขา เป็น ภาพใบหนา้ ของตัวเขาอยู่บนรา่ งของทหาร รกั ษาการณ์ จากสิ่งเหล่านเ้ี ธออ้างว่า เธออ้าง ว่าค้นพบแนวคดิ เร่อื ง เทคนคิ การตัดตอ่ ภาพ (Photomontage) และค้นพบพลังแหง่ ภาพ ปะตดิ (Collage) เพื่อ”ปลดเปลอ้ื ง”รูปภาพ : วางองค์ประกอบรวมกันใหมใ่ นบริบทใหม่ ในไม่ช้าฮอชกเ็ ริ่มสรา้ งภาพตัดตอ่ ซ่งึ เปน็ ทรี่ จู้ ักกันดีท่สี ุดในช่วงปลายยคุ 1910 และต้นยคุ 1920 เธอเป็นส่วนหนึ่งของ กลมุ่ ดาดา้ ในเบอรล์ ิน และเปน็ หญงิ สาว คนเดยี วในลทั ธนิ ้แี ละเปน็ นกั ปฏิวัติทาง วฒั นธรรมทางศิลปะ ผลงานของเธอได้ถูก จดั ขน้ึ ที่ First International Dada Fair

Early Period แมว้ ่าการน�ำความสวยงามจากวฒั นธรรมมา สร้างงานศิลปะจะแพรห่ ลาย ท้ังการตัดทอน ภาพปะติดทพ่ี อดีของลทั ธดิ าดา้ ลทั ธกิ ลบั ทำ� ให้ใครคนหน่งึ เป็นทกุ ข์ อยา่ งนอ้ ยก็เพราะ การรงั เกียจผ้หู ญงิ ด้วยเนอ้ื แท้ของลัทธนิ ้ี เธอ อึดอดั กบั การแสดงออกของวงการดาด้า และ รสู้ ึกอับอายกบั พฤตกิ รรมของเฮลลเ์ มนดว้ ยทง้ั การแสดงออก และเฮลสเ์ มนไมย่ อมเลกิ รากับ ภรรยาเกา่ เพ่ือแตง่ งานกบั เธอ ในปี 1922 เธอจึงยตุ คิ วามสมั พันธก์ ับราอูล เฮลส์เมน

14 Hannah Höch, Self-Portrait with Raoul Hausmann, 1919

Opening of the First International Dada Fair, Berlin, June, 1920

16 \"The normal state of man is Dada.\" - First International Dada Fair poster, 1919

Mature Period ในชว่ งปลายยุค 20 เธอไดย้ ้ายออกไปจากกลมุ่ ดาดา้ และ เริม่ มปี ฏสิ มั พนั ธ์กบั ศิลปนิ คนอน่ื ๆ เธอกลายเปน็ เพื่อนกบั Piet Mondrian, Tristan Tzara และ Laszlo Moholy- Nagy และไดร้ ับอิทธพิ ลจากขบวนการ De Stijl เธออยู่ กรงุ เฮก ประเทศเนเธอแลนด์ในปี 1926 และเร่ิมมคี วาม สมั พนั ธ์เลสเบี้ยนกับนักเขียนชาวดัตช์ Til Brugman ทง้ั คูอ่ าศัยอยดู่ ้วยกนั ในทศวรรษหน้า ในช่วงของพรรคนาซใี นเยอรมันปี 1930 ฮอชพบวา่ ตัว เองถกู โจมตีจากพรรคในฐานะผู้ก่อ “”ศลิ ปะทเ่ี สือ่ มโทรม (Degenerate art) เธอไดร้ ับการสนับสนนุ ใหม้ นี ทิ รรศการณผ์ ล งานของตัวเองทโ่ี รงเรียน Bauhaus ในปี 1932 แต่ถกู ปิดตัวโดย สภานาซีในท้องถน่ิ เธอถูกประนามโดยนาซวี ่าเปน็ ‘Cultural Bolshevik’ วัฒนธรรมสังคมนยิ ม พร้อมคนอ่นื ๆในลทั ธดิ าด้า- อิสม์ เธอกลับไปยงั เบอรล์ ินอยา่ งถาวรในปี 1936 ขณะท่ศี ลิ ปิน คนอ่ืนๆหนอี อกจากประเทศเยอรมนั ฮอชอาศัยอยา่ งหลบซ่อน ในฐานะการเนรเทศ เธอซื้อบา้ นใกล้กรงุ เบอร์ลินและอาศัย อยทู่ ี่น่ันตลาดช่วงสงครามโลกครง้ั ทีส่ อง เธอแตง่ งานกับ Kurt Matthies นักธุรกิจและนักเปียโน ในปี 1938 และจบลงดว้ ย การหย่าในปี 1944

18

Late Period

20 หลงั จากสงคราม ฮอชท�ำลายหลายความ บ้านในเบอรล์ นิ ของฮอชในชว่ งต้นทศวรรษ สัมพันธ์ทม่ี กี อ่ นสงครามโลกของเธอ ทั้ง ปกคลมุ ไปด้วยธรรมชาติ เธอหลงไหล ทางศิลปะและในสงั คม งานของเธอเบน ธรรมชาติเช่นเดียวกบั งานศลิ ปะ นอกจากนี้ ออกจากภาพตดั ต่อท่เี ป็นนามธรรมและ เธอยังน�ำใบไม้ กิ่งไม้ และวสั ดุธรรมชาติอนื่ ๆ หันเหความใจไปทางสิ่งทเี่ ป็นนามธรรม มาไวใ้ นภาพปะติดของเธอด้วย จนกระท่ัง แม้วา่ เธอยังคงท�ำผลงานอยา่ งเป็นจรงิ เป็น เสยี ชวี ติ ในวันที่ 31 พฤษภาคม 1978 จัง แตง่ านของเธอในยคุ นกี้ ลบั เปน็ ท่รี ู้จกั นอ้ ยและโดยท่ัวไปไม่คอ่ ยได้รบั การตอบ รับที่ดีจากนักวจิ ารณ์



22 Hannah Hoch in her studio 1976

W

24 WORKผลงานของ Hannah Höch



Cut with the Dada 26 Kitchen Knife through the Last เปน็ ตัวอย่างของเทคนคิ Photomontage Weimar Beer-Belly ทเ่ี ธอใช้ตดั จากหนงั สือพิมพ์และนิตยสาร Cultural Epoch in เพ่อื สรา้ งหนง่ึ ภาพท่มี ีชิ้นส่วนทแ่ี ตก Germany, 1919 ตา่ งกนั ออกมา ชิ้นงานนีจ้ ดั แสดงใน นิทรรศการแรกของผลงานจากศิลปนิ ลทั ธิ Photomontage and collage with ดาดา้ ซงึ่ จัดขึน้ ที่กรุงเบอรล์ ินในปี 1920 watercolor เป็นผลงานทโ่ี ดง่ ดัง และไดร้ ับความนิยม 114 × 90 cm มากทส่ี ดุ เธอใชช้ ิน้ สว่ นจากหนงั สือพมิ พ้์ Nationalgalerie, Staatliche Museen zu นิตยสาร และรปู ถา่ ยในการสร้างผลงาน ชน้ิ น้ี ดสู บั สนแต่แฝงด้วยมุมมองการเมือง และสงั คม การวิพากษ์วจิ ารณ์เกี่ยวกับ ปัญหาทางเพศ ในเหตกุ ารณส์ งครามใน เยอรมัน



28 \"Da Dandy\" (1919) photomontages แสดงใหเ้ หน็ ถึงการจัดเรียงภาพท่ี ซบั ซ้อนและมีหลายชัน้ เกีย่ วขอ้ งกบั รูปแบบความสมั พันธท์ างเพศและ บทบาทของผู้หญิงในสังคมยคุ ใหม่ จดุ เดน่ อยู่ตรงกลางภาพทเ่ี ป็นศรีษะ ซ่งึ ในตอนแรกนั้นยงั ไม่เด่นชดั นกั จน ศลิ ปินซ่อนภาพเด็กปริศนาไว้ในภาพ รอบขา้ งเต็มไปด้วยเส้ือผา้ หรหู รา หมวก เครอ่ื งประดับ หญงิ สาวยมิ้ ยวั่ ยวนใน จงึ เป็นจุดเด่นของภาพ ทมี่ ี ศรีษะเตม็ ไปหมด

Dada Puppen (Dada Dolls) 1916

30 ตุก๊ ตาทดี่ ขู เี้ ลน่ ของฮอช มีความ แตกต่างจากผลงานอ่ืนๆทส่ี รา้ งขึ้น โดยคนอ่ืนๆในกลุ่มดาดา้ ของกรุง เบอรล์ นิ ท่เี ธอเขา้ ร่วมในชว่ งตน้ เธอ ได้รบั อิทธพิ ลมาจากนักเขียน Hugo Ball หนึ่งในผู้กอ่ ตัง้ ลัทธิดาด้า ซ่งึ ใหเ้ ครื่องแตง่ กายตุก๊ ตาแกฮ่ อช ซึ่ง ลักษณะคล้ายเรขาคณติ เคร่ืองแตง่ กายสามารถอ่านได้เป็นความรู้สกึ ที่ ตรงข้ามกบั การพฒั นาเทคโนโลยที ี่ ทำ� ให้มนุษย์เหมือนเครื่องจักรมาก ขึ้น ซ่ึงจดุ ประสงคข์ องดาดา้ กค็ ือ การใช้ศิลปะเป็นคำ� ติชมเสียดสขี อง วฒั นธรรมดงั กลา่ วที่ทง้ั ขม่ ขแู่ ละ ไรส้ าระ

The Beautiful Girl เป็นภาพตดั ตอ่ และปะตดิ ที่เกีย่ วขอ้ งกับ 1920 ประเด็นทางเพศทา่ มกลางการเรม่ิ ต้นของ ผู้หญิงยคุ ใหม่ของเยอรมัน เธอใช้ภาพจาก Collage and Photomontage ช้นิ สว่ นรถยนต์จากโฆษณาและรูปหญงิ สาว จากนติ ยสารเพือ่ สร้างการตีความระหวา่ ง อตุ สาหกรรมกบั การรับร้ถู งึ บทบาทของสตรีใน สังคมท่ที ันสมัย แตข่ ัดแยง้ กบั สถานการณแ์ ละ ประสบการณ์ของผู้หญงิ ที่แท้จรงิ ในเยอรมนั ซง่ึ ศิลปนิ ชปี้ ระเดน็ นี้ข้นึ มา จดุ เด่นคือหญิง สาวชุดวา่ ยน้ำ� กับรม่ หวั ของเธอถกู แทนทด่ี ว้ ย หลอดไฟ ดา้ นบนมที รงผมทที่ ันสมยั ช้นิ สว่ น BMW เปน็ พืน้ หลงั การอา้ งอิงรถยนต์อาจ หมายถึงลักษณะผชู้ ายท่ีขนุ่ มัว หรืออาจหมาย ถึงอุตสาหกรรมยานยนต์ที่เพม่ิ เศรษฐกิจทด่ี ี เพมิ่ ขึน้ ความกา้ วหนา้ ทางอุตสาหกรรม ฮานา่ ห์ ฮอช มกั ตัดต่อภาพใหบ้ ดิ เบยี้ ว ตัด ดวงตา หรอื หน้า เพ่อื กระตุน้ ความรู้สึกคนดู ไมใ่ ช่กดดันแตส่ ร้างจติ สำ� นึกทางสังคมอย่าง ชาญฉลาด ผลงานช้ินนีเ้ ป็นข้อสงั เกตทุ ี่ดีทั้งใน แงด่ แี ละแงไ่ มด่ สี ำ� หรบั อนาคตผ้หู ญิงเยอรมนั และอนาคตประเทศ

32



้ 34 Marlene,1930, photomontage, 36,7 x 24,2, collection Dakis Joannou, Athens.้ ช้นิ นี้พาดพิงถึงเอกลักษณ์ทางเพศท่ีคลุมเครอื ประเด็น ในภาพมชี ายสองคนมองข้ึนไปท่ี ขาทั้งคู่ท่ีสวมถงุ นอ่ งพรอ้ มกบั รองเท้าสน้ สงู อยบู่ นแท่น แท่นนีเ้ ป็นสญั ลกั ษณข์ องลัทธิ อนรุ ักษนิยมดง้ั เดิมขณะท่ีขาแสดงถึงเรอื่ งเพศ ทม่ี ชี ัยเหนอื สถาปตั ยกรรมคลาสสคิ (ซ่ึงเป็น ท่ีเคารพบนับถอื ของนาซี) ริมฝีปากทมี่ มุ ขวา บนแสดงเรอ่ื งเพศทเ่ี ปน็ ผูห้ ญิงท่ีเกบ็ ไว้พน้ จาก สายตาชาย ชิ้นงานน้ีให้แนวคิด ถงึ ชว่ งเวลา ทเี่ ปน็ ไปไดย้ ากทจี่ ะคัดค้านการล�ำดับขัน้ ทาง เพศ การตดั สนิ ทีล่ ะเอยี ดออ่ นของตัวตนทงั้ ชาย และหญิง



36 Untitled From an Ethnographic Museum , 1930 48.3 × 32.1 cm ฮอชได้รับแรงบรรดาลใจมาจาก การเดินทางไปพิพธิ ภัณฑว์ ทิ ยา กับคหู่ ู Til Brugman ภาพเสนอ การแสดงออกพลงั อย่างชัดเจน เช่น เส้นขอบท้องทะเล พนื้ หลงั สี แดง เปน็ ภาพหญิงสาวสวยที่ไดร้ ับ ความนยิ มจากยุโรป บิดเบ้ยี วดว้ ย การเพมิ่ ขนาดดวงตาขนาดใหญ่ที่ โอ้อวด ฮอชแสดงให้เหน็ ว่า สงั คม มองไปทผี่ ูห้ ญิงมากท่สี ดุ เทา่ ทพี่ วก เขามองไปท่ีชนิ้ สว่ นประติมากรรม ฮอชยงั ถามถึงต�ำแหน่ง “ผ้นู ำ� ผู้ หญงิ ” ของเวอเมียรโ์ ดนมองภาพ ของเธอทีก่ ระจัดกระจาย และ สรา้ งขน้ึ เพ่ือท�ำหน้าทใ่ี นสังคมโดย เฉพาะการปราบปรามไมค่ ำ� นงึ ถงึ ทางเลอื กและปราถนาของแต่ละ บคุ คล

บรรณนุกรม Da Dandy. (2553). เข้าถงึ ได้จาก http://art160sxu.blogspot. com/2010/03/da-dandy.html (29 เมษายน 2560) Hannah Höch. (ม.ป.ป.). เขา้ ถึงได้จาก https://en.wikipedia.org/ wiki/Hannah_H%C3%B6ch#Works (19 เมษายน 2560) Hannah Höch. (ม.ป.ป.). เขา้ ถึงได้จาก http://www.theartstory. org/artist-hoch-hannah-artworks.htm (19 เมษายน 2560) Hannah Höch’s Collages. (2557). เข้าถงึ ไดจ้ าก https://www. artsy.net/article/madeleineb-art-or-craft-hannah- hochs-collages-embraced (20 เมษายน 2560)

38

นางสาวพชั มน เขม็ ทอง เอกวทิ ยุและโทรทศั น์