ดาบยาวพิเศษ หลายส�ำ นักมกั จะใชด้ าบยาวพิเศษ โดยในมุมมองของมูซาชจิ ะมองว่าสำ�นกั นอี้ อ่ นแอ เพราะพวกเขาใหค้ วามส�ำ คัญกบั ความเช่อื ทวี่ า่ “ดาบย่ิงยาวกวา่ ยง่ิ ได้เปรยี บกว่า” ซ่งึ มาจากผู้ที่ไม่ เขา้ ใจในวถิ กี ารตอ่ สูเ้ ลย เราจะไมม่ ที างชนะโดยไมใ่ ชด้ าบยาวเลยหรอในชีวิตจรงิ มดี สนั้ แพต้ ลอด หรอ? ตามหลักการนน้ั ดาวท่ียาวมากเมอื่ ตอ่ ส้ใู นระยะใกล้เปน็ เรื่องทีย่ ากมาก เนือ่ งจากความ ยาวของตัวดาบเองทเ่ี ปน็ ภาระ และเสียเปรียบหลายขอ้ เมอื่ เทยี บกบั ดาบสั้น ดาบทรงพลัง บางส�ำ นกั เนน้ หนักทกี่ ารใชก้ ำ�ลังในการฟาดฟนั ดาบ ส�ำ นักเหล่านม้ี คี วามเห็นว่าการใช้ กำ�ลงั อันรนุ แรงเปน็ หนทางในการปลิดชพี ศตั รู แตใ่ นมมุ มองของมูซาชินนั้ ดาบทใี่ ชแ้ ต่พละก�ำ ลงั ความรุนแรงเพียงอย่างเดียวน้ันไรค้ า่ ด้วยวิธีน้กี ารได้ชยั ชนะมานนั้ เป็นการยากถา้ ใชแ้ ตว่ ธิ ีป่าเถอ่ื น ในขณะที่ดาบฟาดฟนั ออก ความคดิ ไม่ควรยดึ ติดอย่กู บั การใช้กำ�ลังอยา่ งเดียว วถิ ีแหง่ ดาบ ท่ีแทจ้ ริงคือเมอื่ ดาบถูกฟนั ออกไป ความคดิ ควรมแี คจ่ ะเอาชีวิตศตั รเู ท่านัน้ การฟนั ดว้ ยแรงที่มากเกินจ�ำ เป็นอาจท�ำ ใหเ้ กดิ ผลเสยี ตอ่ ผ้ฟู ันเอง เช่น แรงดีดจากดาบท่ี สะท้อนกันจนนำ�ไปสูก่ ารเสยี สมดุล ยนื ผิดทา่ ทางท�ำ ใหเ้ สียเปรยี บเอง และเปน็ การเปลืองพละกำ�ลัง โดยใชเ่ หตทุ ำ�ใหค้ วามเร็วอาจตกในขณะท่ีศตั รทู ีเ่ ปน็ ฝา่ ยต้ังรับแคห่ ลบหลกี และแรงยังเหลือมากกวา่ 42
ดาบส้นั บางสำ�นักมุ่งเนน้ ให้ความส�ำ คัญกบั การใช้ดาบสัน้ โดยให้ฝึกฝนใช้ดาบส้ันเม่ืออย่ใู น สภาวะต้ังรบั ความเหน็ ของส�ำ นกั เพราะโดยทัว่ ไปนน้ั ดาบสน้ั เหมาะสมทีจ่ ะใช้ในการปัดป้องหลบ หลกี แตม่ ซุ าชิเห็นว่าสภาวะการตั้งรับนนั้ เกดิ ขน้ึ จากการถกู ชักจงู ของฝา่ ยตรงข้าม หรอื การที่ ฝา่ ยตรงข้ามมกี �ำ ลังคนมากกว่า การบกุ เข้าไปในดงของคูต่ อ่ สูจ้ �ำ นวนมากด้วยการใช้ดาบสัน้ เพยี ง อยา่ งเดยี วเป็นส่ิงที่อนั ตรายมาก เพราะดาบสั้นจะตกอยู่ในต�ำ แหน่งท่งี า่ ยต่อการปัดปอ้ ง แนวทางที่แทใ้ นการตัง้ รบั คือ การปอ้ งกนั อย่างรัดกมุ แล้วจึงหาจงั หวะท่จี ะสรา้ งความ สับสนให้กับฝา่ ยตรงข้าม แม้ฝ่ายตรงข้ามมกี ำ�ลังพวกมากกวา่ ก็ต้องตดั ทอนกระจายก�ำ ลังของคู่ ตอ่ สู้ลง เม่อื สบโอกาสจงึ เข้าบดขยท้ี ำ�ลาย การฝกึ ฝนเน้นใชด้ าบสัน้ จะท�ำ ใหผ้ ฝู้ กึ ตดิ ยดึ กบั ความ คดิ ในการต้ังรับเทา่ น้นั ซึง่ จะทำ�ให้ถูกคตู่ ่อสู้ชกั จูงไปในทส่ี ดุ ดาบหลายเลม่ บางสำ�นักมงุ่ เนน้ ใหผ้ ู้ฝกึ ฝนสามารถใช้ดาบที่มรี ูปแบบหลากหลายแตกต่างกันออกไป เพือ่ ใช้ในสภาวการณ์ทแ่ี ตกตา่ งกันออกไป แตส่ ำ�หรบั มุซาชแิ ลว้ แนวทางดังกล่าวสะทอ้ นถึงความสับสนในตวั ของผฝู้ กึ ฝนเอง ส�ำ นกั ทมี่ งุ่ เนน้ แนวทางดังกลา่ วเปน็ เพียงแค่การสรา้ งความหลากหลาย เพ่อื ที่ประดบั ประดา กลยทุ ธข์ องตนเองให้สามารถซือ้ ขายเท่าน้ัน การเน้นรูปแบบดาบ ตลอดจนใหค้ วามสำ�คัญกับ ทว่ งทา่ ในการฟาดฟันยอ่ มไมใ่ ช่วิถแี หง่ กลยทุ ธ์ ส่งิ พ้นื ฐานทแ่ี ทค้ ือการเหยยี บย่ำ�ไปยังเหล่าคูต่ อ่ สู้ ใหส้ ับสน ท�ำ ลายขวญั และกำ�ลังใจให้ฝ่ายตรงขา้ มสญู เสยี กระบวนท่า 43
44
45
ตง้ั กระบวนท่า บางส�ำ นกั เน้นท่ีรปู แบบการต้งั ทา่ โดยจะเน้นใหผ้ ฝู้ กึ นน้ั ตัง้ ท่าจรดดาบ ด้วยทว่ งทา่ ที่แขง็ แกร่ง ซง่ึ ตามความคดิ ของมุซาชิ นัน้ เป็นสง่ิ ที่ไมม่ ปี ระโยชน์อะไรเลย เพราะการต้ังท่าน้ันเป็นสงิ่ ที่ท�ำ เฉพาะเม่ือ ไมม่ ศี ัตรูเท่าน้นั การตงั้ ทา่ ดาบทแ่ี ท้จรงิ น้นั ต้องแปรเปลี่ยนไปตามสถานะการ ไมม่ ีทา่ ตายตัว การจรดท่า สะท้อนถึงความสำ�คญั ของการตั้งรบั ซึง่ ขัดกับแนวทางในการรุก เม่อื ศัตรูต้งั ท่าจรดดาบ ก็จะเปดิ โอกาสให้เราสามารถสังเกตจุดออ่ น ทจี่ ะเขา้ จูโ่ จมได้งา่ ยมาก การจรดทา่ ทีแ่ ข็งแกร่งตายตวั ก็เปรียบเหมือนกบั การตงั้ ทพั ในรปู แบบเดมิ ๆ ขาด ความยดื หยนุ่ ท�ำ ให้เดาง่ายจงึ ยากทจ่ี ะมชี ยั ชนะ เพง่ สมาธิ แตล่ ะสำ�นกั จะมีการฝกึ ให้มองศัตรใู นจุดที่ตา่ งกันออกไป บางแหง่ เนน้ การเพ่งสมาธไิ ปยงั ดาบ ของฝา่ ยตรงขา้ ม บ้างก็เพง่ ไปยังใบหนา้ บา้ งกใ็ ห้ความส�ำ คัญกบั มือหรอื การยา่ งเทา้ มซุ าชิเห็นวา่ การเพง่ สมาธมิ องไปยงั จุดหนง่ึ จุด ท�ำ ให้ยากทจี่ ะคาดเดาภาพรวมท้งั หมด เพราะ สนใจในจดุ เลก็ ๆท�ำ ใหอ้ าจหลงกลถา้ ศัตรูจงใจปล่อยจุดอ่อน ควรเพ่งไปเพียงทจ่ี ิตใจของฝ่ายตรงขา้ ม เท่านัน้ มองภาพใหญ่ให้มากกว่ารายละเอียดย่อยๆเพื่อคาดเดาไดง้ า่ ย 46
การสบื เท้า แตล่ ะสำ�นกั กม็ ีแนวทางการสืบเท้าท่แี ตกต่างกันไปบ้างเน้นหนักท่กี ารก้าวยอ่ ง บา้ งฝึกฝน การกระโดดลอยตัวบา้ งเน้นการท้ิงน้าํ หนกั ในการกา้ วย่าง และยังมีรูปแบบการสบื เท้าต่างๆ อีก มากมาย แต่สำ�หรบั มซุ าชสิ ่งิ ต่างๆเหลา่ นไ้ี ม่ใชส่ ่ิงที่ส�ำ คัญมากนัก เพราะสภาพพน้ื ผวิ ทแ่ี ตกต่างกนั จะ เปน็ ตวั กำ�หนดรูปแบบการสืบเท้าเอง เพราะสมรภมู บิ างแห่งก็ราบเรียบ บางแหง่ เป็นป่ารก บางแห่ง เปน็ หล่มโคลนหรืออาจเป็นหว้ ยธารคลองบึง ดังนัน้ รปู แบบการสบื เท้าอยา่ งใดอย่างหน่งึ ย่อมไม่เหมาะสมการสบื เทา้ ทด่ี จี ึงควรเปน็ เช่น การเดนิ ดงั ปกติท่ียดื หยนุ่ และสอดคลอ้ งกบั สภาพแวดล้อมท่เี ปล่ียนไปสำ�หรับการท�ำ ศกึ แลว้ การเดิน ทพั จะต้องปรบั เปล่ยี นไปตามสภาพแวดล้อม ความเร็ว บางส�ำ นกั เนน้ ที่ความเรว็ ในการพิชิตชยั ทงั้ ความเรว็ ของท่าร่าง และความเรว็ ในการ ฟันดาบ เพราะเชอ่ื ว่าจะสร้างความไดเ้ ปรียบในการตอ่ สู้ แต่คำ�กล่าวทว่ี า่ “ยิ่งเร่งรีบ ยงิ่ สูญเปล่า” สะท้อนใหเ้ หน็ วา่ ความเร็วไมใ่ ช่ตัวก�ำ หนดชยั ชนะเสมอไป มุซาชิเหน็ วา่ บางสภาวะแวดลอ้ มน้นั ความเร็วไม่ใชค่ ำ�ตอบ ความเรว็ ช้าท่ีไม่สอดคล้องกบั สภาวะแวดลอ้ มสะท้อนใหเ้ ห็นถงึ การสญู เสยี จงั หวะในการต่อสู้ หากฝ่ายตรงข้ามเรง่ รีบ เราควรจะตั้ง อยใู่ นความสงบ ไม่ควรคล้อยตาม เพ่อื หาจังหวะทจี่ ะพิชิตชัย 47
เคลด็ ลบั ส�ำ นกั ดาบบางแห่งมีการคดั เลือกผู้ฝกึ ฝนที่จะได้รบั การถา่ ยทอดเคลด็ วิชาลบั สุด ยอด แต่ส�ำ หรับมุซาชิแลว้ มงุ่ ท่ีจะฝึกฝนใหต้ ามความพรอ้ มของแตล่ ะคนเนน้ หนกั ทก่ี ารเล่า เรยี นจากประสบการณท์ แี่ ท้จรงิ จึงไมม่ วี ชิ าชน้ั สูงที่เปน็ เคล็ดลบั รูปแบบการถ่ายทอดแปร เปลย่ี นไปตามภมู ิปญั ญาของผู้ฝึกฝน โดยให้ความส�ำ คญั กับการเรยี นร้ดู ว้ ยตนเอง ผู้สอน มีหน้าทขี่ จัดความสงสัยให้กบั ศษิ ย์ เปน็ แนวทางที่ว่า ครคู ือเขม็ ศษิ ย์คอื ด้าย 48
49
50
วา่ งเปลา่ บทแห่งความว่างซ่ึงหมายถึง การไม่มีจดุ เริ่มตน้ และจุดส้นิ สุด สรรพสิง่ ล้วนต่อเน่อื ง ตามกนั เปน็ หลกั ของการไมย่ ดึ ตดิ ในหลกั การทสี่ ุดแล้ววถิ แี ห่งกลยทุ ธ์จึงเป็นวิถแี ห่งธรรมชาติ เมือ่ เขา้ ใจพลังแห่งธรรมชาติกจ็ ะรถู้ ึงจงั หวะและสถานการณ์ หลายคนอาจเขา้ ใจวา่ ความไมร่ ู้ คือความว่างเปล่า แตท่ จี่ รงิ เปน็ ความเขา้ ใจทีผ่ ดิ พลาดอยา่ งย่งิ เพราะความไม่รู้ ไมใ่ ชค่ วามว่าง ที่แท้ หากแต่เปน็ เพยี งภาพมายา วิถีแหง่ กลยทุ ธ์ก็เช่นกันมีผทู้ ีห่ ลงคิดว่าความไมเ่ ขา้ ใจในกลยทุ ธ์คือความวา่ งยอ่ ม เป็นความคดิ เหน็ ที่ผดิ พลาด เพราะสง่ิ นัน้ ไม่ใชค่ วามว่างทีแ่ ทจ้ รงิ การเขา้ ถงึ วถิ แี หง่ กลยทุ ธไ์ ด้ จะต้องอาศัยการอุทศิ ตนเข้าฝกึ ฝนท่มุ เทให้กับกลยทุ ธด์ ว้ ยจติ วิญญาณท่ีแนว่ แนส่ งั่ สมจากวัน เป็นเดอื น จากเดอื นเป็นปี ขดั เกลาสมาธิและจิตใจอยา่ งสม่ําเสมอ ลบั ประสาทให้แหลมคม ทง้ั การรบั รภู้ ายในและการมองเหน็ ภายนอกเมื่อจิตวิญญาณโผล่พน้ จากเมฆหมอกแห่งมายา จงึ บรรลุได้ถึงความวา่ งท่ีแทจ้ ริง เมอ่ื ตระหนกั ไดถ้ งึ ความวา่ งเปลา่ ทีแ่ ท้จริง ไมว่ ่าจะดว้ ยหนทางแหง่ พทุ ธหรือการรู้ แจง้ ด้วยตนก็จะคิดไดถ้ ึงสรรพสิ่งทถี่ ูกต้องเทีย่ งแท้ แตถ่ ้าสรรพส่ิงเดยี วกนั ถูกพจิ ารณาด้วยมุม มองเพียงด้านใดด้านหนึ่ง สรรพสง่ิ นน้ั ก็จะปรากฎได้หลายรปู แบบซง่ึ ล้วนแล้วแต่เปน็ รูปแบบ ทผี่ ิดเพีย้ นไปจากความจรงิ แท้ 51
52
วถิ ีแหง่ การก้าวเดนิ โดยล�ำ พงั ส่งิ สุดทา้ ยทท่ี ่านมิยาโมโตะมูซาชิได้ฝากไว้ให้คนรนุ่ หลงั ก่อนทีท่ ่านจะเสยี ชีวติ เจด็ วัน ท่าน ไดเ้ ขยี นกฎ 21 ข้อไวเ้ พือ่ ให้ลกู ศษิ ยไ์ ด้ศกึ ษาและปฏิบตั จิ ากประสบการณ์แห่งนกั รบของตน เพ่ือช่วย ชี้แนวทางแห่งความสงบในใจแมจ้ ะโดดเดี่ยวเพยี งใด ภายในใจก็มีแตค่ วามสงบ 1.ไม่ใช้ชวี ิตขัดกับคุณธรรมของโลก 2.ไมแ่ สวงหาความสุข ความสบาย เพยี งเพราะเห็นเปน็ เปา้ หมายสงู สดุ ของชีวติ 3.ไม่ยดึ ติดในทกุ ๆ สง่ิ 4.คดิ ถึงส่วนรวมมากกวา่ ตนเอง 5.ไม่โลภไปตลอดชวี ิต 6.ไม่รูส้ ึกผดิ กบั สงิ่ ที่ได้ทำ�ลงไปแลว้ 7.ไม่อิจฉาผูอ้ ืน่ 8.ไม่ทุกขจ์ ากการถูกทอดทิ้ง 9.ความโกรธ ความคับข้องใจ ล้วนไม่ดตี ่อตนเเองและผ้อู ่ืน 10.อยา่ ให้ความรักรบกวนจิตใจ 11.อย่าเลือกแต่สงิ่ ที่ชอบ 12.อยา่ คดิ สรา้ งบ้านใหญ่โต 13.ไมก่ นิ แตอ่ าหารทีอ่ ร่อย 14.ไมส่ ะสมของทตี่ นไม่ใช้ 15.ไม่ใช้ชีวิตงมงาย 16.ไม่แสวงหาอาวุธมาเกบ็ ไวโ้ ดยไม่จำ�เปน็ 17.อยา่ กลัวความตาย 18.ไมฟ่ ่มุ เฟ่อื ยกับเรือ่ งในชวี ิตประจ�ำ วัน 19.นบั ถอื พระพุทธเจ้าและเทพศกั ดส์ิ ทิ ธ์ิ โดยไม่ต้องอ้อนวอนความช่วยเหลือ 20.เสยี ร่างกายได้ แต่ห้ามเสยี ศักดิ์ศรี 21.อย่าหยดุ ศึกษาวถิ ี 53
54
Miyamoto 12 March 1584 55
Musashi 13 June 1645 56
บรรณนานกุ รม https://swhappinessss.blogspot.com/2013/01/5.html https://www.pantown.com/board.php?id=11555&area=&name=board7&topic =4&action=view https://myfreezer.wordpress.com/2012/11/29/miyamoto-musashi/ https://www.marumura.com/miyamoto-musashi/ https://en.wikipedia.org/wiki/The_Book_of_Five_Rings http://www.holybooks.com/wp-content/uploads/The-Book-of-Five-Rings-by- Musashi-Miyamoto.pdf https://en.wikipedia.org/wiki/Miyamoto_Musashi https://www.nippon.com/en/japan-topics/g00689/master-swordsman-miya- moto-musashi-the-man-behind-the-book-of-five-rings.html https://www.linkedin.com/pulse/strategy-way-carpenter-jonathan-ether- idge-emba?trk=read_related_article-card_title http://techrig.blogspot.com/2015/04/the-book-of-five-rings.html https://www.nateliason.com/notes/book-five-rings-miyamoto-musashi https://medium.com/age-of-awareness/dokk%C5%8Dd%C5%8D-21-teach- ings-to-live-by-from-the-greatest-of-samurai-d975cec3296c 57
Search
